Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Feirmeoir agus Buachaill.

Title
Sgéalaidheacht. Feirmeoir agus Buachaill.
Author(s)
Ó Laoghaire, Donnchadh,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1901
Publisher
Connradh na Gaedhilge

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926




L. 180


FEIRMEOIR AGUS BUACHAILL.



Mórán bliadhanta ó shoin, bhí
feirmeóir ann, is budh an-
dheacair d'aon tseirbhíseach é
do shásamh. Dá gcuirfidís an
cnoc so ar an gcnoc úd thall
budh dhóigh leis nárbh' aon obair
dhóibh é. Bhí aon bhuachaill amháin aige
go háirighthe, is ceap sé in' aigne sasamh a
bhaint de de chionn an luighead oibre do
dheineadh sé. Thug sé ós cómhair na cúirte é.



Do glaodhadh suas ar an bhfeirmeoir chum
fiadhnaise do thabhairt uaidh, is féachaint cad
do bhí le rádh aige. Dúbhairt sé ná raibh
fonn air dadamh do dhéanamh is go ngabhadh
sé: -



"A cómhgar chum an bhídh
'S an tímcheall chum an hoibre."




Dúbhairt an giúistís go raibh sain dona go
leór, is glaodhadh suas ar an mbuachaill chum
é féin do chosaint, má bhí aon nídh le rádh
aige.



Dúbhairt an buachaill leo gan cluas do
thabhairt don chéad sgéal go mbéarfadh an
dara sgéal ortha. Chuir sé i n-umhail dóibh
go raibh easbadh bídh ag cur air go dian, is
go raibh sé oireamhnach ar obair do dhéanamh
is gur mar seo bhíodh an cúrsa aco: -



"An t-uachtar d'fhear an tighe
'S an t-íochtar d'fhear na hoibre,
Éirghe moch agus luighe déidheanach,
Beagán le n'ithe agus morán do dhéanamh."



Agus ar seisean, "Dá dhonacht é an biadh
atá an gléas atá agam chum oibre do
dhéanamh seacht n-uaire níos measa."




"'Siad so iad, a dhaoine uaisle": -



"Sluasad mhaol mhanntach is leath-bheann ar
phíce,
Seana-bhota briste, agus brusgarnach aoiligh,
Capall caol árd i gcoinnimh cnocáin gan
iarann,
Buachaill caol seanda 's is gann fhaghtar
biadh dho."




"Dar ndóigh," ars' an giúistís, "níl éinne
i n-Éirinn do thabharfadh milleán duit de
dheasgaibh do chuid díomhaointis."



Do órduigh sé do'n bhfeirmeóir dul a
bhaile 's an buachaill do ghlacadh arís 'na
sheirbhís, is gléas fóghanta oibre d'fhághail
dho 's a dhóithin le n' ithe is le n' ól, 'pé sgéal
é, is gur gairid go rachadh an buachaill i
bhfeabhas chum a ghnótha do dhéanamh.



DONNCHADH O LAOGHAIRE,
Roscomáin.

19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services