Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Mion-chomhradh Gaedhilge. IV.

Title
Mion-chomhradh Gaedhilge. IV.
Author(s)
Ní fios,
Compiler/Editor
Mac Néill, Eoin
Composition Date
1897
Publisher
Connradh na Gaedhilge

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926

Mion-chomhradh
Gaedhilge. IV.



cur.



Cuir an biadh ar an
mbórd.
Cuir an chuideachta 'n-a
suidhe.
Cuir faobhar ar na sgea-
naibh. 1
Ná cuir an leanbh ag gol.
Cuir amach an madradh. 2
Cuir chugat é sin.
Cuiridh ar chrannaibh é.
Cuir orm-sa é.
Cuirim-se ort-sa é.
"Cuir me feasda."
Cuir díot! 3 Cuir an ta-
lamh díot!
Tá sé ag cur de.
Tá sé ag cur an bhóthair
de.
Cuir umat.
Cuirim ort!
Ta tinneas fiacal ag cur orm.
Bíonn tinneas fiacal ag
cur orm.



Tá an fuacht ag cur air.
Tá an brothal 4 ag cur air.
Táid doightheacha 5 ag cur
orm.
Ná cuir orm agus ní chuir-
fead ort.



Chuir sin go mór air.



Ní'l aon chur 'n-a chuinnibh 6
sin agam.
Ná cuir leis agus ná bain 7
uaidh.
Cuir an gadhar leis an
muic. 8
Cuir an dlighe air.
Cuir smachd air. 9
Cuir eagla air.
Chuiris iongnadh orm.
Cuirfead-sa d'fhiachaibh
ort stad. 10
Cuirfead a mhalairt 11 de
chúram ort.
Caidé an geall do chuir-
feá ann?
Cuirfead leath-ghalún
pórtair leat ann.
Cuirfead leat é.
Tá sé ag cur 's ag cúit-
eamh.
Táir ag cur an dín suas.
Tá an coirce curtha 12
againn.
Támaoid ag cur cré suas.
Tamaoid-ne ag cur na
haith-chré suas.
Chuir se bréag orm.
Tá se ag cur suas do'n
bhiadh.
Cuir deoch faoi.
Cuir ola faoi.
Cuir smearadh faoi.
Cuir fá ghuidhe an phobail é.



Cuir faoi.



Tá sé ag cur sneachda.
Tá sé ag cur fearthanna. 13
Tá sé ag cur seaca.
Cuireadh an leabhar air.
Cuir a-bhaile an iasacht.



"Nigh a chosa,
"Cuir a chodladh é, 14
"Bog deoch do'n tsean-
duine."
Chuir sé liúgh as.
Chuir sé aithne ortha.
Chuir sé eolas orm.
Chuir sé a rian.
Chuirfeadh sé rian na
Lachan ar an uisge.
Chuir sé stró 15 orm.



Cuir uait!
Cuiridh uaibh!
Chuir sé faoi i gCorcaigh.


L. 69


Chuireas rómham é dhéa-
namh.
Cuireadh mallachd air.
Cuireadh fá choinneal-
bháthadh é.
Cuireadh fá ghrádhaibh é.
Cuireadh i mudha é.
Bíonn tú i gcomhnuidhe ag
cur síos ar an tae.



Tá cur síos ar an gcogadh
sa' nuaidheacht indiu.
Ná cuir 'na cheann.
Chuir sé culadh éudaigh
dh'á déanamh.
Cuir caoi air seo (C.)
Cuir slacht air.
Cuir i gcás gur saighdiúir
mise.
"Cuirfear baos ar a
chúlaibh."
Cuireadh an dlighe sin ar
gcúl.
Cuireadh ar bun é.
Ná cuir im' leith-se é.
Cuir i leath-taoibh é.



NOTES.
1 Sgian is irregular in declension, gen. sgine, dat.
sgin, pl. nom. sgeana, gen. sgian, dat., sgeanaibh.



2 Madradh (M). = madadh (C.U.)



3 Cuir dhíot = undress (C.) D incompounds of do
and de is aspirated only after vowels in M., but also after
consonants, except d, n, t, s, in C and U.



4 Brothal (brothghal?) is not in O'R. It is a common
word, meaning close heat, - brothalach, sultry. Bainfear
an brothal as, he'll get a cooling.



5 Doigh, a sharp pain, an ache. Doigh fhiacla, an ache
in the tooth. Doightheacha fiacal, toothache. Doigh
imleacáin, a touch of colic. Doigh chinn, a sharp head-
ache. Doigh ionnat! pains take you! "Doigh i n-a
chroidhe ná híosadh feoil, Satharn, Aoine, is gach lá
gheobhadh!" "An ache in his heart who would not eat
fleshmeat on Saturday, Friday, and every day he would
get it!" Pronounced dhĕh (C.), dheg, dhig (M.), plural,
doightheacha (doicheacha?), pr. dhĕh'aCHa (C.) dhă-haCH'-a
(M.).



6 'Na choinne (C. U.) 7 Bain (bwan', C.), pr. as if
buin (bwin), M. U.



8 Cuir an gadhar as an muic, set the dog on the pig
(C.), lit., "out of," as if the dog was to hang by the teeth
out of the side of the pig.



9 Also cuir fá smachd é.



10 Lit., I will put it as of obligations on you to stop.
This phrase d'fhiachaibh suffers endless corruptions in com-
mon use. The d' is often dropped, and such forms as
d'fhiachaint, d'fhiafach, d'iallach are frequently heard.



11 Malairt, lit., an exchange, has a very idiomatic use.
Ní'l a mhalairt agam, I have nothing else. "Ní bás
duit acht malairt bheathadh," "it is not death for you,
but a new life." "Gan rogha na malairt áruis,"
"without choice or alternative of abode." Malairt
phearsan is what O'Mulloy (Lucerna Fidelium) calls a
"tu quoque" argument.



12 The r of cuir usually becomes broad before t, as
curthar or curtar, churthá, curtha. Distinguish cortha,
tired.



13 Tá se ag cur is said in some places for tá sé ag cur
fearthanna.



14 A chodladh, to sleep, to bed, a for do, like luch a
mharbhadh, dul a bhaile, etc.



15 Stró expresses a more poiinted sense than simply
"he addressed me."




19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services