Searc-leanmhain Chríosd
a gceithre leabhraibh
le Tomas a Cempis.

Aisdrighthe ua'n Laidion mbunúdhasach agus cómheasta go dúthrachdach leis na
mac-leabhraibh is fearr teisd agus is áirde céim a bhFraincis agus a
Sags-bhearla.

Leis an Athair Dómhnald ó Súilliobháin.

A mBaile Ath Cliath.

Clódh-bhuailte le Riosdard O Coin,
Clódh-bhuailteóir agus leabhar-reiceadóir
do Chlochar naoimh Pátraic
a nAgh an Fhuaith.
1822

Do'n Athair Seaghan O Mhurchughadh,
Easbag fíor-óirbhídineach
Chorcaíghe,
Diadhaire deagh-mhúinte, agus ursa theangaine chaoin-ársaidh na nGaodhal, a
toirbhirthear an beag-shaothar so, le mór-urraim agus le lán-bhúidheachas, a
sheirbhíseic shár-úmhail agus a urraimh shár-dhílis, Dómhnald Ó
Súilliobháin.

4 Sráid Chépel,
20 lá de'n fhómhar 1822.

L. 3

SEARC-LEANMHAIN CHRÍOSD.

AN CHEUD LEABHAR.

AN CHEUD CHAIBIDIL.

De shearc-leanmhain Chríosd, agus
de dhímheas bhaosraidh an t-saoghail.

"Gidh be leanann mesi, ní shíubhal-
ann se andorchadas," air ár ttiarna.
Is iad so bríathra Chríosd le gcómh-
airlidhthear dhúin a bheatha agus a bheusa
do leanmhain má's mian linn bheith
soillsaidhthe agus fuasgalta uadh gach
daille inntinne. Uime sin is éigion
dhuinn machtnadh go dútrachtach air
bheatha IOSA CRÍOSD. Sáraídh-
ean teagasg Chríosd teagaisg na
naomh go huile, agus gidh bé ag a bhfuil
an Spiorad cheart, gheabhfadh se
manna nó mildhriucht fallaidhthe ann.
Acht tárlaidheann gur mór d'éisdeann
go minic le bríatharaibh an tsosgéil
gan rún a leasadh do lorg, de bhrígh
nach bhfuil Spioraid Chríosd aca.

Acht ní fulaír don té le'r mian
bríathra Críosd do thuigsin go lán-
chíalmhar a bheátha uile do ríaradh go
dúthrachtach do réir bheatha Chríosd.

Creud é an tairbhe dhuit labháirt go
sáir-eólach air rún-díamhar na trío-
nóide, má táir gan umhlacht agus dá
bhrígh sin míthaithneamhach aláthair na
tríonóide? Go cinte, ní le bhríath-
araibh blasda briochtshnaidhte naomhthar
an fireun acht le beatha dheaghríartha.
B'fhearr liom cómhghuin do mhothughadh
'ná fios a brígh bheith agam. Dá
mbeidh an bíobla go léir agus seann-
ráidhte na n-ollamh uile de ghlan-
mheamhair agat, creud é an fághaltas
dhuit íad uile gan grádh agus grása Déi?
Baosradh na mbaosradh, agus baosradh
an uile, acht Día amháin dho riaradh
agus do ghrádhadh. Isí so an chíall chóir
triall ar' neamh tré dhímheas an
tsaoghail so.

Is baosradh dá bhrígh sin saidhbhreas
sochaithte suarach an tsaoghailso
d'íaradh agus ár muinín a cur ionnta.

Is baosradh mar an cceudna bheith
áirléogach ag iaradh gradama agus
árd-chéime saoghalta.

Is baosradh mór géilleadh do chlaon-
taibh na colna: agus ár mian do chur
ansna nidhthibh a thuillean trom-fhearg
Déi.

Is baosradh saoghal fada d'íaradh
agus faillíghe do thabhairt iona chathadh go
maith. Is baosradh ar naire go
hiomlán athabhairt air an mbeatha sa:
agus gan feuchain romhainn air an mbea-
tha shíorruidhe.

Is baosradh searc ar croídhe
athabhairt dóibhsi a ritheann tarainn go
sárluamaineach: agus gan brostadh
don ionnad ionna lonaidheann gáir-
deachus gan fóircheann.

Cuimhnidh go minic air an feannfhocal:
"ní sásaidhthear an tsuil le hamharch,
agus ní líontar an chluas le héisdeacht."
Tabhair aire dá bhrígh sin agus taraing do
chróidhe uadh anghrádh nidhthe sofhaicse
agus tabhair thu féin air nidhthibh dofhaicse:
óir trúaillidheann an drong a leanann
sadhail na colna a gcogús agus caillid
grása Déi!

2 CAIB.

De'n mbaramhail uirísioll is ceart
dhuinn bheith againn as inn féin.

Is mían le gach duine réir náduire
breis feasa d'íaradh: acht creud é
an fághaltas a chuid feasa gan eagla
an tighearna? Go deimhin is fearr
an críaidh-uiire uirísioll a dheunann
réir Déi, 'ná an teagnach uaibhreach
árdaigeantach a thughann faillíghe an
anam féin ag breathnughadh air chúrsa
na ráe. An té aga bhfuil fios a
chlaonta féin, is suarach é amheas air
féin; agus ní thaithnighean leis chách dá
mholadh. Dá mbadh liom eolus na
cruinne agas a bheith an eugmais ghrádh
Déi, agus na comharsan; creud é an
chabhair dham é, abhfíaghnaise Déi, a
thabhairfeas breith orm do réir mo
ghníomhartha?

Cur dhíoth an tanmhian sin chum
foghlama: óir faghthar innte mórán
ceilge agus buaireadh inntinne.

Is mian le lucht na foglama samh-
ladh agus meas mór céille d'fhaghail uadh
chách: acht tá lán de'n fhoghlaim is mó
loiteann 'ná leasaidheann an tanam!

Agus is ró amadánta an duine thu-
gann aire d'aon nídh eile, acht dóibhsi
a thréoraidheann chum leas anama.
Ní sásaidhthear an tanam le hiom-
adlacht focal; acht bheireann beatha
dheagh-ríartha suaimhneas agus sasamh
aigne: agus neartaidheann an cogús
glan ár munín a nDía. Do réir
iomadamhlachta t'éoluis a bheidh troime
do bhreitheamhnuis mur mbeidh do bheatha
níos naomhtha. Ná glac taibhse dá
bhrígh sin de dhroim t'intleachta na
t'éoluis; acht gabhadh uamhain agus eagla
thú a dtaobh an éoluis abronnadh ort.

Ná samhlaidhthear dhuit go bhfuil tú
fiosach sáréolach a mórán fóghlama:
ná dearmaid air an am gceudna go
bhfuil mórán eile na n'anbhfios ort.
Ná bí árd-aigeantach, acht admhaidh
t'annbhfios go toilteanach.

Creud fáth dtugann tusa rogha dhuit
féin tar chách, uadh tá mórán níos
foghlamtha agus níos éolgaiche andlíghe
Déi 'ná táirse?

Ná's mian leat d'fhoghlaim agus
d'éolus do dhul chum tairbhe dhuit, tabhair
gean do'n úaigneas agus dod' dhimheasadh
féin.

Is ceacht sárléighionta fíor-thair-
bheach; gan dul as ár naithne féin,
agus gan mór-mheas bheith aguinn orainn
féin. Is foirbhtheacht agus fíor-eagna
gan baramhail air bith a bheith aguinn as inn
féin, agus labhairt uadh chroídhe go
deagh-theisteamhail air chách. Dá bhfeic-
fádh cách ag tuitim go fóirleathan a
bpeacadh nó a gcoirthibh uathbhásacha;
gidheadh ní ceart duitsi úaill meanmna
do ghlacadh uime sin: óir ní fios duit
fad do bhuan-tseasaidh féin air dheágh-
staid. Támoid uile sothuitimeach:
acht tabhairsi aire agus ná smúain go
bhfuil aon neach chómh lag leat féin.

3. CAIB.

De theagasg na fírinne.

Is sonadh síorághmhar an te teag-
asgthar le beul na fírinne féin, ní lé
cómharthaibh nó le bríatharaibh so-
ghlúaiste acht lé béul bríoghmhar na
fírinne. Is minic mheallann ar mbar-
amhail agus ár gceadfadh féin sinn, agus is
beag dfaillsídhid dhúinn. Creud is
tairbhe dhúinn aghnas árd-léighionta air
nidhthibh díamhara dothuigse an tráth

nach gceisdeóchar sinn ionnta lá an
bhreitheamhnais? Is mór an bhaois
dúinn faillíghe do thabhairt annsna nidhthibh
atá riachtanach agus tairbheach do shlán-
adh an anama, agus ar gcúram a chur
annsna nidhthibh a lagaidheann agus loiteann
é? Tá súile againn agus ní fheiceamoid!

Agus cread é an ríachtanás atá
aguinne sinn féin a bhuaireadh le ceis-
dibh gasta gaoise? Fuascailtear
an té, lé a labharann an Bríathar
síorrúidhe, uadh uiliomad tuairimithe.
Is uadh'n m-Bhríathar amháin tá na
huile nidhthe; agus labharann na
huile nidhthe an t-aon-Bhriathar so:
agus is é so an tús a labharann mar an
gceudna linn-ne. Ní thuigeann agus ní
bhreithnidheann aon neach mar is cóir,
gan cábhair an Bhréithir so. An té
do gur b'aon gach uile nídh, agus tharruin-
geann gach uile nídh chum aoin, - agus a
fheiceann gach uile nídh ann aon - tá sé
seasamhach 'na chróidhe agus lonaidh-
eann go síthchánta a nDia. Ó a Dhía
na fírinne comhcheangail mé leat a
ngrádh bith-bhuan.

Bídhim tuirseach támhgheúgach go
minic uadh léigheadh agus uadh chlos alán:
is ionnadsa amháin tá an iomláine
d'ár thugas toil agus searc mo chroídhe.

Dúnadh gach oide a bheul; bíodh
creutúiridh na talmhuin uile na dtosd
an do láthair: deónaidh féin amháin
labhairt liom.

Réir már bhídheann aon neach cómh-
aonda ann féin agus neamhscapaidhthe go
hin-mheódhanach, is e thuigeann sé tea-
gasg imdhomhainn Déi gan duadh; óir
is uadh neamh fhaghann se solus agus
sothuigse na híntleachta. Ní buair-
ídhthear an duine símplidh seasamhach
a nglan-chróidhe le meúd a chúraim;
óir dírídheann sé a shaothar go léir
chum onóra Déi, agus deunann díthchioll
air aigne do chómheud a sithcáin agus gan
oibriughadh air son a mhear-ghrádh féin.
An bhfuil aon toirmeasg is déine agus
is láidire ioná cláonta dosmach-
taidhthe do chróidhe féin? Ríaráidheann
an duine díadha deaghshómhplach a gnío-
mhartha go hinmheódhanach air dtúis,
sul a dtonsgnann air ghnothaibh foir-
imiolacha. Dá bhrígh sin ní tharuingid
é chum mían anríanta: acht lúbann
sé íad fá threóir a cheart-résúin.
Ní bhfuil gleic is cruaidhe nó cómhrac
is tréine, 'ná buadh do bhreith air ár
ccláontaibh féin. Dá bhrígh sin, ní
fuláir dhúinn díth-chioll a dheunadh ar
gclaonta do smachtúghadh, agus an cath

a chur go cródha ann ar naghadh féin
ionnus go dtiucfadh linn dul a bhfeabhas
go laétheamhuil.

Tá foirbheacht na beatha so suaith-
te le lochtaibh, agus gach éolus saoghalta
fá dhubh-neul dhorcha an anbhfis. Is
fearr threóraidheann fios fíor-úmhal
ár locht féin chum Dhéi sinn, ioná sáir-
éolas na nealadhan go huile. Gidh-
éadh ní air fhoghlaim nó air eólas na
nealadhan is ceart an millean a chur,
óir ta maith ann féin agus órdaidhthe uadh
Dhía: acht is fearr cogús glan agus
beatha gan achmhusán ioná foghluim na
cruinne. Acht de bhrígh gur mó leanann
d'fhoghluim ioná ríaraidheann a mbeatha
mar is cóir: uime sin is minic a
mealtar íad, agus is suarac an toradh
fhásan air a saothar! O dá dtugadh
daoine an oiread aire do dhíth-
fhreumadh fhiadhaíle na locht, agus do chur
shíoil na subhailcidh 'na nanam, is
do thugaid do chruadh-cheasdaibh na neal-
adhan ní bheidh cortha na ndaoine chomh
trom nó cleachda an phobuil chomh
drochshómplach agus táid. Go fírineach,
an tan thiocfas lá léonmhar an
bhreitheamhnais ní fiafróchar d'inn
cread léigheamar, acht cread rinne-

mar: ní ceisdeóchar sinn air mhil-
seacht ár dteangan, acht cionnas
chaitheamar ár mbeatha! Innis dam
anois cabhfuil gach ollamh sár-léig-
iontha dob' eól duit air feadh a mbeatha?
Ta a maoin agus amór-fhághaltas a
seilbh dhaoine eile anois, agus faraor!
measaim gur b'annamh chuimhníghid
ortha! Shamhladar fá mheas mhór air
feadh a mbeatha, acht anois ní luas-
gann aon duine a bheul ortha. O! is
obann imthígheann glóir an tsaoghailso!
Bféidir le Día go raibh naomhthacht
a mbeatha do réir doimhinneis a bhfogh-
lamha! Muna raibh, dob' olc chaithe-
adár a naimsir. Cread é líacht
duine a chailleann a anam go síorrúidhe
le baois na foghlamha, tré fhaillighe a
thabhairt a seirbhís Déi? Agus de
bhrígh gur rogha léo bheith árd-
chéimeach, ioná uirisioll, dalltar a
a níntleacht agus téidhid a mugha a
ndoilbh-cheó a smuainte féin. Tá an
duine amháin árd-chéimeach, aga bhfúil
searc-ghrádh Déi, agus na comharsann.
Tá an duine amháin ard-chéimeach, a
shamhlaidheann táir, tarcuisneach 'na
shúilibh féin; agus dhímheasann gradaim
an tsaoghailso. Tá an duine sár-
ghlic, a thugann druim láimhe le lóchán

an tsaoghail si, air lorg Chríost.
Agus is mór foghlaim an te leanann
réir Déi, agus thréigeann a thoil an-
mhíanach féin.

4. CAIB.

De ghliocas ann ár ngnóthaibh.

Ní ceart duinn gach focal, a chlois-
eamoid do chreideadh, ná gach smuai-
neadh inmhéodhanach do leanmhain acht
gach nídh do meadhachan do réir Déi.
Faraor! is minice chreideamoid
droch-sgéul 'ná deagh-sgeul air an
gcómharsainn; acht ní thugann daoine
cíallmhara cluas go heusgaidh, do
gach ramás; de bhrígh gur fiosach
dóibh cleasa claon-lúbacha an duine,
tugtha don olc agus bár-thuisleach 'na
chómhrádh.

Is mór an eagna gan bheith ceann-
treun 'nár ngóthaibh, ná anríanta
'nár mbaramhail féin: mar an
gceudna gan creideamhain do rádh-
taibh gach binn-sgeulaidhe, agus gan na
nidhthe chloiseamoid d'innisin go luath-
inntinneach do chách. Iar cómhairle an
duine eagnaidh, agus lean teagasg an

duine dheaghshomplaich níos túisge 'ná
do tuairimithe féin. Deunann beatha
dheagh-ríartha duine eagnach do réir
Déi, agus fíor-eólach an iliomad. Meu-
daidheann ár gcíall agus ar dtuigse, do
réir ar númhlachta agus ár naontaidh do
thoil Dei.

5. CAIB.

De léigheadh na Sribhinne Diadha.

Is fírinne agus ní deagh-labhairt is
ceart dhuinn do lorg annsa sgnibhinn
diadha. Is cóir briathra Déi do
leigheadh leis an spiorad gceudna
le ar sgríobhadh íad. Is ceirte
dhúinn fághaltás fiorriachtanach an
anama do lorg a mbriathar Déi,
'ná deismireacht chómhráidh. Badh
cheart dhúinn leabhara díadha deagh-
thuigsionacha do léígheadh níos toil-
teanaiche, 'ná íad so atá dorcha
dofhoghlamtha. Ná glac oilbhéim tré
cháil an sgríobhnóra, gidh bhé olc nó
maith é: acht léigh go gnáth tré shearc-
rún na fírinne. Ná fíafraidh cia a
dúbhairt so nó súd, acht tabhair
aire don nídh a dúbhairt.

Imthígheann na daoine gan tuairisg:
acht "lonaidheann firinne an tighearna
go siorruidhe." Labharann Dia go
minic le na chreutuiribh gan báidh do
neach tar a chéile. Is minic thoir-
migeann ár ndeismireacht féin sinn
ag léigheadh na sgriobtúire, an tan
thógamoid oruinn féin ná nídhthe do
thuigsin agus do chraobhsgaoileadh badh
cheart dhúinn a léigeann tharainn go
símplídhe. Más mian leat sochar
searc-áluin na sgríbhinne díadha dfá-
ghail, léigh go símplídhe úmhal-chreid-
eamhach, agus ná loirg choídhche meas nó
mór-ainm sar-fhoghlama. Loirg go
díthchiollach, agus éisd go dúthrachtach le
caoin-chómhrádh na naomh; agus glac
searc agus síor-ghrádh do mhín-rádhtaibh
na seann; oir is blasda bríoghmhar
na bríathra a chanadar!

6. CAIB.

De mhíanaibh anmheasardha.

Chómh luath agus chuireann duine a dhúil
go hanmheasardha ann aon nídh, cail-
leann se a shuaimhneas aigne gan

maill: uime sin ní bhídheann síthcháin
air bith ag lucht an uabhair agus na
sainte: acht sealbhaidhid na boicht agus
na húirísill a spioraid suaimhneas
agus sith-chómhnúidh anama. Is suarach
na nidhthe a chúireann cathaidh, agus bhuadh-
ann go hobann air an té ag nach bhfuil
a chlaonta lán-smachtaidhthe. Is dea-
cair don té atá fós greamaidhthe le
srangaibh na drúise, agus cúibhridhthe le
teudaibh ríghne na ndroch-chleacht é
féin do tharang go hiomlán uadh
anmhíanaibh gráineamhla na colna.
Agas dá bhrígh sin, is minic bhidheann
a chroidhe go doilbh doshásta, an uair
thugan íaracht air a leas; agus lasann
go hobann le feirg an tan tughtar
cómhairle dho. Aghus má ghéilleann
d'á mhianaibh, mothaidheann gan mhaill
cnumh an chogúis dá ghread-chreimeadh,
de bhrígh gur lean sé sádhail na colna:
nídh nach dtabharfadh go bhráth síth-cháin
don aigne, na sláinte don anam.
Uime sin, ní féidir dhúinn suaimhneas
ná síthchin dfághail, acht le ár gclaon-
ta do smachtadh, buadh do bhreith air ár
ndroch-chleadhtaibh, agus gairm go dúth-
rachtach ar chabhair Déi, ionnus gur
thoil le na mhórdhacht naomhtha neartadh

linn an iorguil an chatha, anaghadh an
diabhail, an tsaoghail agus na colna, trí
namhadha nimhneacha an anama.

7. CAIB.

De theitheadh uadh'n uabhar agus uadh'n
mbaoth-dhóthchus.

Is baothán bog a chuireann a mhuiníghin
in ndaoinibh ná a gcreutúraibh air bith
eile. Ná bíodh náire ort tré bheith
ad seirbhíseach ag cách; agus bhocht tar-
cuisneach a súilibh an tsaoghail tré
grádh Íosa Críost. Ná seasaidh air
do bhonn féin, acht cuir do dhóthchas go
hiomlan a nDía. Deun a bhféadfair,
agus tabhairfidh Día cabhair dhuit chum do
deagh-inntinne chur a ngníomh. Ná
cur do dhóthchas ann teólas féin, ná
a ngliocas chách, acht a ngrasaibh
Déi, a chbharaidheann leis an duine
úmhal, agus dúmhlaidheann an duine uabh-
aireach. Na glac taibhse de dhruim
do shaibhris, más mór do maoin shao-
ghalta, ná mar gheall air do cáirdibh,
air son a mbeith cochal-árd cúmhach-
tach; acht bídh lúthgháireach agus cur do

mhuiníghin a nDia, a thugann gach uile
nídh dá bhfuil agat dhuit, agus le'r mian
é féin ós cionn gach nídh a thabhairt
dhuit. Ná bídh uabhaireach air son
do mhéid nó do bhreaghachta; óir is
gearr bheidh taom thinneis a lot do
mhaise agus do mhór-áilleachta. Ná
tabhair taithneamh dhuit féin air son
do thuigse nó do chaoin-céille, d'eagla
feirge chur air Dhía, a bhronn ort
gach deagh-thíodhlaice d'á bhfuil agat.
Ná meas gur fearr tu féin 'ná
cách, air eagla go mbeidhfádh níos
measa a láthair Déi, d'ár fios
cread é mianach an duine. Ná
maoidh as do deagh-obaireachaibh: óir
ní cosmhail bhreitheamhnas Déi agus
breitheamhnas daoine; mar is minic
chuireann na nidhthe thaithneann linne,
míthaithneamh air Dhía. Má tá aon
deagh-cháileacht annat, creid go bhfuil
cáile níos fearr ag cách, ionnas go
gcómheudfádh t'úmhlacht. Ní dochar
dhuitsi tu féin a mheas níos táire 'ná
cách, acht is baoghal duit díoghaltas
Déi, má mheudaidheann t'uaill tred'
dheagh-ghníomharthaibh. Lonaidheann síth-
cháin agus suaimhneas síor-sheasamhach
a gcroídhe an úr-ísill acht déunann

tnúth agus fearg fraoch-nimhneach neadadh
a gcróidhe calcaidhthe an duine ua-
bhairigh!

8 CAIB.

De sheachnadh an iomad muinntirdheis.

"Ná foillfidh do chróidhe do gach
naon:" acht deun cómháirle leis an
duine eagnúidh, air a bhfuil eagla an
tighearna. Ná bídh go minic a
gcómhluádar aosóg, agus seachain an
cómhthigheach. Ná bídh ad bhladaire
leis an duine saidhbhir: agus ná tar go
heasgáidh a láthair na nuasal. Coi-
mheud cómhluadar caoin na ndaoine
umhal neamhurchóideach, na ndaoine
ndíadha ndeaghshómplach: agus labhair
leó go carthanach céilligh. Ná bídh
dlúth-mhuinteardha le bean air bith:
acht cur mná maithe an domhain fá
chomairce Déi. Ná loirg bheith
múinteardha le aon neach acht le Día
amháin agus le 'na naomh-ainglibh; agus
tréig cómhluadar na ndaoine, Bídh
carthanach leis gach naon air son
Déi, acht ní gádh dhuit bheith dhlúth-chean-

gailte le haon neach. Tárlaidheann
air uairibh, go ritheann clíu an té
nách aithne dhúinn go mór-mheasamhail
ann ar measg; gidh an tan ghéabham-
oid aithne air, is minic nách dtaith-
neann sé linn. Measamoid go minic
gur mór an sásamh air ár gcáirdibh
dlúth-mhuintirdheas a dheunadh leó: gidh
is gnáthaiche sinn aig cur feirge ortha
leis na droch-chleachtaibh a bhreath-
naidhid annainn.

9. CAIB.

De'n urraim agus de'n fhomós.

Is mór é luach-saothair an té
sheasaidheann san úghaim faoi láimh
an uachdaráin, agus nach leanann a
thoil féin. Is fearr go mór beith
faoi smacht chách, 'ná chách bheith
faoi ár smacht-ne. Tá lán faoi
chuing na hurrama, níos mó tré ríach-
tanas 'ná tré grádh Déi; agus
bídheann a léitheidídh so go déogh dorrdha
doshásda: agus ní féidir dhóibh saoir-
seacht inntinne dfaghail go bráth muna
ngéillid go hiomlán air son Déi.

Rith annso agus ann súd: ní bhfuil suaimh-
neas le fághail agat acht ann umhal-
fhomós dod' uachdarán. Is iomhda
duine a mealladh lé híomháighibh agus le
haisdriughadh uadh ait go háit!

Is fíor gúr mian leis gach aon
deunadh réir a thola féin agus bheith
ceanamhail air an té aonthaidheann d'á
shlíghe. Acht, má bhídheann Día ann ár
measg, ní fuláir dhuinn air uairibh ár
mbaramhail féin do threigheadh áir
son na síth-chána. Cía aga bhfuil
cíall a dhóthain chum an uile nidhthe do
thuigsin go hiomlán? Dá bhrígh sin,
ná cur muiníghin tar fóir ad thuairim
féin; acht éisd ga foighdeach le
tuairim chách. Fág go bhfuil do
tuairim go maith, gidheadh má tréigir
í air son Déi, chum géilleadh do
thuairim chách, is móide do luach-
saothair uadh Dhía é.

Chualadh go minich, gur fearr eis-
deachd, agus cómhairle do ghlacadh, 'ná
bheith baoth beul-luath ag teagasg
chách. Bféidir fós do thuairim gach
aon bheith maith; acht mar sin féin,
is cómhartha uabhair agus anríantachda
gan géilleadh an uair chidhmid fáth agus
reusún leis.

L. 22

10 CAIB.

De chosc na teangan.

Seachain luasgán leamh an tsaoghail,
an oiread 'sis féidir leat; óir
búairidheann gnótha saoghalta an ta-
nam, gidh glan-inntinneach a mheasga-
moid ionnta: óir truaillídhthear sin
go hobann, agus gabhthár sinn a liontaibh na
baoise. Is truagh líom nár choisg-
eas mo theanga go minic, nó nár
fhágbhas an chuideachda. Acht creud fáth
a bhfuil an oiread so dúile a gcaint
agus a gcómhluadar a chéile againn
an tann nach bhfilleamoid chum ciúnais
gan maslá mheirgeach ár gcogúis?
Is é cúis, fá dtugamoid searc do
chómhluadar a chéile, de bhrígh gur
taitneamheach linn solás dfághail, agus
ár gcroidhthe tuirseachá uadh ghnáth-
mhachtnadh dfoilsiughadh dá chéile fá
seach. Agus is ró-thoil linn labhairt
air na nidhthibh d'á bhfuil gean againn,
nó fós ortha so is mian linn dfághail,
nó air aon nidh a samlaiddhthear dhuinn
a thiocfadh annaghadh ár leasa.

Acht faraor! is minic gur dímh-
aoin ár ngnó: óir is gnath go

gcoisgcean an solás foirimiolach so
suaimneas agus searc-chiúnas an
anama. Dá bhrígh sin is éigean
dhuinn bheith ag áirneun agus ag úrnaigh
ionnas nách gcailfeadhmois ár naim-
sir le dímhaoineas. An tann is
ceadaidhtheach agus is riachtanach dhúinn la-
bhairt, labhramois bríathra buidh-
chraibhtheacha le chéile. Is íad ár
ndroch-chleachta, agus faillígh ár leasa a
thugann orainn gan srían a chur le ar
dteangthaibh. Acht is mór chabhraidh-
eann cómhluadar deagh-ríartha air
nidhthibh spriodálta linn chum leasa ár
nanama, go háirighe, an tan chómh-
chruinnidheann lucht aon chroídhe agus aon
aigne mar ghrádh do Dhía.

11 CAIB.

De shaothrúghadh síthe agus díograis a leas
ár nanama.

Bhfeidir linn suamhneas agus síth-cháin aig-
ne dfághail, dá mbadh áill linn gan sinn
féin do bhuaidhreadh le gníomharthaibh
chách, agus le nidhthibh eile nach mbaineann
linn. Cionas is féidir do'n duine sin
lonúghadh a bhfad a síth-cháin, a grea-

maidheann é féin a lúbaibh ghnotháighe
chách; a loirgean ádhbhair buartha go
foirimiolach, agus náth gcuimhnídheann acht
go fánach, faillígheach air leas anama
féin? Is beannadhthe lucht an chróidhe
neamhroinnte, óir gheabhfaid iomad
síth-chána! Creud é an fáth go raibh
alán naomh chómh foirbhthe, fíorchuim-
neach agus bhídear? De bhrígh go dtuga-
dar iad féin air gach mian talmhúidh do
smachthughadh agus uime sin do bféidir leo
íad féin do thathúghadh uadh chroídhe go
hiomlán le Dia, agus feuchain chúcha
féin go saor-inntinneach. Act tá
sinne fá chumhachtaibh ár ndroch-chlaonta
agus ró aireach air nidhthibh soimthidhthe an
tsaoghail so! Agus is annamh bheirea-
moid buadh go hiomlán air an oiread
agus aon dobháilc amháin, agus ní shamhlamoid
dáríribh ann ár saothar, agus dá bhrígh
sin támoid fúar failígheach a seirbhís
Déi.

Dá mbeidh ár cclaonta básaidhthe,
agus ar gcroidhthe saor uadh chealg chol-
lóideach na cholla, do bhféidir dhúinn
go deimhin mílseacht na cráibheachta
do bhlaiseadh, agus réimhfhios dfhághail air
shúairceas na machtnadh neamhdha.
Ní bhfuil nídh air bith is mó thoirmisceann
agus chuireann air gcúl sinn, 'na sádhail

na colla; agus gan díthchioll a dheunadh
air shiúbhal a lorg na naomh. Agus
an tan theagmhaidheann aon annró dá
lúghad linn, tuiteamoid a ndubrón ró-
obann agus íaramoid solás uadh chreutu-
raibh mar sinn féin. Da ndeunfa-
mois dithchioll air sheasadh go cródha
calma lá an catha: gan amhras chídh-
feadhmois go dtabharfadh an tíghear-
na uadh neamh cabhair dhúinn. Oir tá
se ollamh go gnáth chumh cabhradh leis
an muintir a throideann go cródha agus
chuireann a ndóthchas uile 'na ghrásaibh:
óir is minic thugann sé ocáidídh cátha
agus cómhlainne dhúinn ionnas go mbéir-
feadhmois buadh. Ma chuireamoid
ár rían a slíghe na subháilcidh annsna
hobaireachaibh foiriomalacha-so amh-
áin, is gearr go mbéidh deireadh air
ár gcráibheacht. Acht cuireamois
faobhar na haithríghe le preumhaibh na
locht, ionnas tre gearradh na gclaonta
go sealbhóchamois ár nanama a síth-
cháin.

Da sgriosfamois amach aon ghas
amháin dfhíaile na locht gach blíadhain,
badh ghearr gur dhaoine foirbte sinn.
Acht faraor! Is minic gur dhúthrach-
taiche agus gur dheaghríartha sinn adtús
ár mbeatha 'ná tar éis mor-chuidh

aimsire a chathadh fá chúingh na cráibh-
eachta: badh chóir gur a dul a bfeabhas
a bheidhmis, acht an ionad sin, is mór
an maoidheamh linn má chomheudamoid
ár gceud chaondúthracht. Dá dtug-
amois sgathadh geur goineamhuil air
ár gclaontaibh air dtús, thiocfadh
linn gach nidh dheunadh na dhiaigh sin go
socair so-mhéinneach. Is deacair
dhuinn ár sean-chleacta do thréigeann:
agus is docamhlaighe 'na sin dul anaghadh
ár dtola dhílse féin acht muna
mbeirir buadh air do chlaontaibh
laga, cionas bhéirfir buadh air an-
mhanaibh ata preumhaidhthe le fada
a gceart-lár do chruadh-chróidhe?
Seasaidh go dána anaghadh do thola
féin air dtús agus bris slabhradh na
ndrochleacht d'eagla é neartúghadh le
haimsir agus nách dthiocfadh leat é
bhriseadh fá dheóigh. Oh! Dá mbadh
eol duit creud an tsíth-cháin shaothro-
chádh dhuit féin agus creud an luath-gháir
do chách tré bheith díadha deagh-iomp-
chuir, ghlacfádh níos mó cúraim a leas
t-anama.

L. 27

12 CAIB.

De Thairbhe an anró.

Is tairbheach dhúinn buaireadh agus anró
d'fullang: oir cuireann siad dfiach-
aibh orainn feuchain chugainn féin go
minic, ionnas go dtuigfeamois nách
bhfuil ionainn acht díbirthich agus nách
gcuirfeamois ár ndóthchas go hiom-
lán ann aon nídh cruthaidhthe air dhroim
na talamhuin so. Is tairbheach dhúinn
cách d'ár gcrosadh air uairibh, agus
drochthuairim a bheith ag daonibh asainn,
gidh go mbeidh ár ninntinn deaghríartha
agus ár ngíomhartha deaghórdaidhthe áir
an am gceudna: oir is minic chabh-
raidheann na nidhthesi chumh ár numh-
lachta agus comheudaid sinn air ghlóir
dhiomhaoin. Oir is móide thrialla-
moid air Dhia, fíadhnaise inmhéodhanach
ár smuainte, an tan bhímid fá
dhroch-mheas agus fá tharcaisne go
foirimiollac ag daoinibh. Dá bhrígh
sin bádh cheart do dhuine é féin do
chómnéartadh go foirbthe a nDia air
mhódh nár ghádh dho com-pórd saoghalta
d'íaradh go bráth. An tan buairidh-
thear, nó cuirthear cathaidh, no cráidh-

tear le droch-smuainte an duine
deaghmheinneach, ise is fearr thuigeann
sé meud an riachtanais atá aige le
Dia, óir ní féidir dhúinn aon deaghníomh
do dheunadh gán comhnadh Dei. Is air
an uairsi bhidheann a chroidh gho doilbh
duairc agus d'árdaídheann a ghuth le
tromosnadh ag íarradh cabhaire uadh'n
anro ionn a bhfuil se. Is air an uair
si bhídheann sé tuirseach d'á shaoghal:
agus badh mhaith leis go dtiocfadh an
bás d'á fhuasgailt ionnas go mbeidh
se a bhfhochair Chríost. Is air an uair
si mar an gceudna chidheann sé nách
féidir suaimhneas noseas gaireacht
iomlán d'fághail air an tsaoghail so.

13 CAIB.

De chur anaghadh na gcatháidhe.

An fhad mhairfeamoid air an tsaoghal-
so, ní féidir dhúinn bheith saor uadh
bhuaireadh agus uadh chatháidh: uime sin
a deir Iób, "Is síor-chogadh beatha
an duine air an dtalamh". d'a bhrígh
sin badh cheart do gach aon bheith lán-
fhaireach síorchúramach an úrnaidh-
thibh d'eagla go bhfaghadh an diabhal,

(a ghabhann timchioll go ghnath air lorg
na ndaoine chum iad do chraos-
shlogadh) faill air a mhealladh. Ní
bhfuil aon duine chómh ionraic agus chómh
naomhtha sin, go mbeidh sé saor air
fad uadh chathaidhibh na namhaide. Is
minic gur tairbheach iad, gidh go
bhfuilid lán-bhuartha dhuinn: óir úmh-
láidhid, glanaid agus teagasgaid sinn.
Is tre bhuaireadh agus chathaidh do b'éi-
gionn do na naomhaibh triall air neamh,
agus thuit an mhuintir air gcúl nár
sheasaidh go cródha na naghadh, ionnas
gur chailleadar grása Déi. Ní
bhfuil aon staid dá naomhtha nó ait
dá iargcúltha 'nach bhfuil fachain agus
anró go léór. Ní bhfuil an duine
saor air fad uadh chaithidhibh an fhaid
bheidh sé a ngleann so na ndeór; óir
is anainn féin tá tobar na gcataidhe,
de bhrígh gur geineadh sin a bpeacadh.
An tan chuireamoid dh'inn aon bhuaireadh
amháin tagann an dara ceann le na
shálaibh oruinn: agus dá bhrígh sin
bídhmid a fullang uadh uair go huair,
de dhruim ár neamhchiontacht a chail-
leamhuinn tre choir ár sínsir. Is
iomdha duine le'r mian teitheadh uadh
chathaidhibh, a thuiteann níos domhaine
ionnta: ní le teitheadh go haonaránach

is féidir linn buadh bhreith: acht is le
foighide agus le humhlacht a neartaidh-
thear sinn ós cionn ár namhad uile. Ní
mór an tairbhe na chathaidhsi do sheach-
nadh go foiriomalach muna smach-
taidhthear na claonta go duthrachtach;
oir filleann siad an ath-uair go
práidhineach agus beidh a chor níos measa.
Is a ndíaigh a chéile agus le foighide fíor-
umhal ise is fearr a beirthear buadh,
agus ní le foirneart fírnimhneach nó le
buaireadh borb-éignioch na hantola.
Le linn do chathaidh féin iar agus glac
cómhairle go minic, agus ná bídh searbh
seasgbhríathrach le cách ionna bhuair-
eadh, acht labhair leis go carthanach,
ceillíghe, reir mar badh maith leat
cách a labhairt leat. Is a lughad ár
ndóthchais a nDia, agus a neamhbhuaine
ár gcroidhthe dfhásan na cathaidh so
orainn. Oir do réir mar luasgann
tonna lan-treuna na mara an long
gan stiuir, mar an gceudna luasg-
thar go hanshocair an duine faillígh-
each focal-luath air thonnaibh borba
na fachaine. Do réir mar tás-
dáltar an tíarann ann sa teine,
cuardáidhthear an duine iriseach a
ngríosach na fachaine. Is minic
nách fios duinn ár neart féin, acht

an uair thagann lá na cómhlaine
foillsidhthear dhuinn creud is féidir
linn a dheunadh. Gidhe ní fhulair dhuinn
bheith ró aireach go háirighe adtosach
an chatha; oir is forusa buadh bhreith
air an namhaid air dtus sul a
bhfaghann seilbh an anma, 'ná tar
éis dul a bfeidhim an croidhe. Uime
do chann an file Laidhine an ransa
"Principiis obsta, serò mede-
cina paratur.". Is é sin,

"A dtús an ghalair na bídh mall;
"Ní bhfuil bhrígh 'sa luibh nach faghthar
a n-am".

Oir air dtús tagann an smuaineadh
go haonaránach: na dhíaigh sin meam-
na mór-threun: agus fá dhéoigh taith-
neamh agus tláchd na colna mar aon le
aontadh na tola. Agus mar so
ndiaigh a chéile a thógann an namhaid
chealgach seilbh an anma muna seas-
áidhthear go dána dían-chómhlaineach
na haghadh adtosach na hiorguile.
Agus do réir mar bhídheann duine
faillígheach a n-aghaidh a chlaonta, is
e théidheann se a laige go láetheamh-
ail ionn fein, agus téidheann an námhaid

a neartmhaire a n-aghaidh. Teag-
mhann air uairibh go nionsaidheann
an anspiorad an dhuine a dtús a
dheaghbheatha, agus air uairibh eile
léigeann leis gan buaireadh air bith
do chur air go dtagann galar an
bháis. Agus air uairibh eile, leanann
agus buairidheann sé an duine uadh am
go ham air faid a shaoghail, acht tá
daoine ann is lúghadh abuairidhthear 'ná
cheile do réir chrionachta agus cheart-
thola Déi, a mheádhann neart agus dual
gach duine, agus reimhórdaidheann gach
nidh chum sláinte siorruidhe a chlainne
toghtha féin. Dá bhrígh sin ní ceart
dhuinn tuitim an éadóthchas an tan
thugan an diabhal fogha oruinn acht
gúidhe go díoghrasach chum Dé ionnas
gur dheónaidhtheach leis cabhradh linn
ann ár gcómhlann, agus deunfadh Día,
do réir naomh Poil, "a leitheid sin
de chonradh ris an gcathaidh ionnas
go mfeidir linn é iomhchar chum leas
ár nanma". Umhlamoid dá bhrígh
sin ár nanama fá láimh ann gach
caith agus gach buaireadh: óir tabhar-
fadh Día sláinte anama agus árd-
chéim shíorruidhe don droing a tá
úmhal-chroidhtheach. Is a gcathaidhíbh

agus a gcómhlannaibh a dearbhaidhthear
caondúthracht an duine; agus is ionntaso
gheibh se luach-saothair ró mhór, agus
thaisbéunann sé sochar na subháilcidh
níos soléire! Oir ní deacair do
dhuine bheith díadha deaghórdaidhthe, an
fhaid nach mothaidheann sé go foighi-
deach fíor-úmhal anaghadh aimsiúghadh
an Aidhbherseora, is dearbh mo
thuairim go rithfidh leis a slíghe na
subháilcidh. Is iomdha duine a rug
buadh air chathaidhibh troma tréun-
chómhlainneacha, agus a thuit go fann fa-
raor! 'na dhíagh sin a gcathaibh
suaracha: ionnas air mbeith umhal
dóibh nách mbeidís mor-mheaseamhail
ortha féin an tráth cídh siad creud
a lughad a leagann iad.

14 CAIB.

De Sheachaint breithe obainne.

Iompaidh do shúile asteach air do
chroídhe féin, agus ná beir breith air do
chómharsainn; ag breith breithe air

chách imthigheann ar saothar gan tairbhe.
Is minic go mbídheann ár dtuairim
ancheart, agus dá bhrígh sin tuitea-
moid a bpeacadh: acht ag breath-
nadh agus ag feuchain air ár ngníomh-
arthaibh féin is gnáth toradh air ár
saothar. Is gnáth linn breiteamhnas
a thabhairt do réir ár gcroidhe
fein; agus uime sin dallaidhthear ár
dtuigse tre mhear-ghrádh priobháid-
each. Dá mbudh é Dia amháin searc
sior-bhuan ár mian, ní ghlacfamois
buairt air chrosadh ár dtuairime
chómh-obann so. Acht is gnáth nídh
éigin falaighthe ionn ár gcroidhe, nó
ag teacht go foirimiolach a thar-
raingeann leis sinn. Ta an iliomad
aloirgeann íad féin ann gach nídh, agus,
faraor! ní thuigid iad féin. Samh-
laidh síad mar an gceadna go
seasgair síothchánta, an tan ritheann
an saoghal leo do réir a mían agus a
mbreitheamhnais féin: acht má thui-
teann aon nidh amach tar a dtoil is
doirbh doshásta bhídheann síad! Is
uadh chontrárdhachd smuainte agus
baramhal d'éirgidheann go minic
cómhbhuaireadh ameasg carad agus
cómharsan, agas imreasán ameasg

na droinge fós a ghabh cuing chráibh-
aidh ortha féin. Ní furas fean-
nós do thréigeann, agus ní maith le haon
duine dul níos sía 'ná thréoraidheann
a thoil agus thuigsin féin é. Más mó do
mhuiníghin as do thuairim agus t'imshniomh
féin 'ná as na subháilcibh a chean-
glann ort bheith úmhal d'Íosa Chríost
ní soilseóchar go bráth thú le lonnradh
na gréine síorruidhe; óir is mían
le Dia sinn bheith úmhal dó fein os
cionn an uile nídh agus searc agus taith-
neamh ár gcroídhe go hiomlan do
thabhairt dho.

15 CAIB.

De obaireachaibh a deuntar tre
charthanacht.

Ní ceart olc do dheunadh mar
gheall air aon nídh air bith, ná de
dhruim ghrádh duine air an tsaoghal:
acht air son duine bhoicht tá se
ceadaidhthe air uairibh deagh-obair
dfágbháil gan críochnúghadh nó do
mhalartadh air obair éigin eile is
fearr agus is mó rachfadh chum sochair

dó. Oír ní cailltear sochar an
deagh-ghníoimh a gcás de'n tsamhail-
so, acht malairtthear é air ghníomh
is fearr. Gan carthánacht, ní bhfuil
sochar 'n ár saothar, acht dá lúghad
agus dá shuaraiche nídh a thagann linn do
dheunadh, tre'n gcarthanacht tugann
Dia toradh agus tairbhe air. Oir is
mó thugánn Dia fá'n aire meud an
ghrádh agus na dúthrachda le a noibridh-
eamoid 'na an obair fhéin. Deunann
an té sin go leor, a ghrádhann go
leor: agus mar an gceudna, is mór
sochar saothair an té oibrídheann le
dúthrachd. Is tairbheach saothar an
té thúgann rogha do'n maith choitcheann
tar a thoil féin. Is minic chuireann
an gean agus an grádh nadúrdha iompa
cruth na carthanchda: óir is gnáthach
linn maith do dheunadh, tré chlaonadh
nadúrdha, tré antoil, tré shúil le
leórghníomh, nó tré mhian ár sochair
phriomháidich féin. Ní iarann an té
agá bhfuil an charthanacht fhírinneach,
a thoil ná a thairbhe féin ann aon nídh,
acht glóir agus onóir Déi. Ní bhídheann
formad aige le haon neach, de bhrigh
nách áil leis a shásamh ná a sas-
gaireacht féin: acht ós cionn an uile

nidh is mían leis bheith socair go
sona a nDía. Ní chuireann mai-
theas iomlán a leith aon chreutúra,
act a leit Déi amháin, uadh srothann
an uile mhaith, amhail caise uad'n
dtobar, iona lonaidhid na naoimh
amhuil 'na gcríoch ndeigheanach. Oh!
Dá mbeidh ionnainn acht aon spré
amháin de'n fhíor-carthanacht, thuig-
feamois nách bhfuil a nidhthibh so-
mharbhtha an tsaoghailso acht lóchán
na baoise.

16 CAIB.

De chuir suas le lochtaibh chách.

Is ceart dhuinn na lochta nách féi-
dir linn do leasughadh ionnainn féin nó
a gcach d'iomchar go foigideach nó
gur toil le Dia iad do chlaochlódh.

Smuain, go mféidir gur chum
do thairbhe do rachfaidís ag meu-
dughadh d'foigide agus d'fhadfhullang;
oir gan foigide is neamhbhrígheach
do luach-saothair. Gidhe ní fulair

duit fá chathaibh de'n tsamhailsi guidhe
go dúthrachtach chum Déi cabhradh
leat ionnas go bhféadfádh a niomchar
mar is cóir. Má bhídheann cách cómh
dotheagaisg sin, agus gan do chómh-
airle do ghlacadh fá dhó nó fá thrí,
ná deun imreas leis acht fág fá
Dhia é; ionnas go ndeunfádh toil
Déi air an dtalamh d'ár b'eól maith
do tarrang as olc. Muna féidir
leat tú féin a leasúghadh do réir
do thola féin, cionas is dóigh leat
cách do tharrang chum do chómhairle
do leanmhain? Badh mhaith linn cách
do leasughádh a bheatha, agus ní leasaidhea-
moid ár mbeatha mhíríaghalta féin!
Badh mhaith linn cách do ghlacadh ár
dteagaisgh agus ní maith linn coidhche
cómháirle d'fághail! Ní thaithneann
dúire nó dorántacht na cómharsann
linn, gidh anrianta do theagaisg
bhídhmid féin. Badh thoil linn daoine
eile bheith cuibhridhthe fá smacht na
dlíghe, acht ní mian linn aon chosg do
chur orainn féin! As so is follas
gur b'annamh mheadhamoid ár gcómh-
arsa ann aon mheadh linn féin. Dá
mbeidh gach aon go naomhtha neamh-
lochtach, creud bheidh aguinn le ful-

lang uadh chách air son Déi? Acht
feuch, isí so a thoil naomhtha ionnas go
bfoglamómois ualaighe a céile
d'iomchar: oir ní bhfuil saoi gan
locht, ná duine air bith gan a ualach
féin; ní bhfuil aon neach gan easba
éigin fá leith; dá bhrígh sin is ceart
dhuinn cabhradh agus cómhneartadh le
chéile, teagasg agus cómhairle do tha-
bhairt agus do ghlacadh fá seach. Acht
meadhtar meud ár subháilcidh le
meud na foighide le a bhfuillingeam-
oid anró agus anacra; oir ní lag-
aídheann an tanró sinn, acht foill-
sídheann dhuinn creud é ár mianach.

17 CAIB.

De bheatha Manaich.

Ní fuláir dhuit gan do thoil féin
do leanmhain má's mian leat bheith
a síth-cháin agus a sochaidreamh le d'
chómharsain. Ní súarach an nídh
maireachtain a Mainistir, agus a
gcómhluadar choitcheann a chéile gan

locht, agus seasadh dílis go bás. Is
beannaidhthe an té mhaireas agus d'eugas
fá chúing dheaghríartha na crábhaidh!
Ma's áil leat seasadh go cródha agus
dul air haghadh go cathbhuadhach, bí
déimhnidhtheach nách bhfuil ionnat acht
deoruigh agus dibhirtheach air talmh, agus gur
b'éigeann dhuit triall air do chathair
dhúthchais! Ní fuláir dhuit mar an
gceadna, bheith sásda le meas ama-
dáin bheith ort, más mían leat
beatha ríaghalta do chathadh. Ní
bhfuil acht suarachas a n-aibíd an
mhanaich no a bhfolt-ghearradh an
chléireich, muna leásaidhthear an
bheatha, agus muna smachtaidhthear claon-
ta cealgacha nna hantola. An té
thogann cúing chrábhaidh air son aon
nídh, acht le grádh dílis Déi ni féi-
dir dho gan bheith duairc doshásda:
agus fós ní bhéidh suaimhneas air a
aigne muna númhlaidh sé é féin faoi
láimh an uachtaráin gan ceangal air
bith d'a bharamhuil féin. Smuain
gur ghlacais aibíd manaich chum
réir an uachtaráin do leanmhuin agus
diúltadh dod' thoil féin; bíodh a fhios
agat gur gairmeadh tú chum fad-
fhullang agus fíorshaothair; agus dá bhrígh

sin nách ceadaidhthe dhuit bheith dímhaoin
deaghlabhartha a seirbhis Déi. Uime
sin is fá chuing na crabha dear-
bhaidhthear sinn amhuil óir san dtealach
agus ní féidir d'aon neach seasadh fá'n
gcuing so, muna númhlaidh sé a
chroídhe go hiomlán le díogras dúth-
rachtach do Dhia.

18 CAIB.

De dheagh-shómpla na n-at<h>arach
naomhtha.

Feuch air shómpla lonnrach na
n-atarach naomhtha, a chaith a saoghal
a bhfoirbheacht gach fírinne agus a
saothar gach subháilce, agus chídhfidh tú
creud é lughad a thagann linn do dheu-
nadh. Fáraor! creud í ár mbea-
tha-ne a gcómheas leó-san! Thuill
na naoimh agas cáirde Chríosd neamh
a n-ocras agus a dtart; a bhfuacht agus
a loime; a nduadh agus a dtuirse; a
n-áirnéan agus a dtrosgadh; a n-úr-
naidhthibh agus a naomh-machtnadh; a
ngeurleanmhain agus a mórán imdhear-
gaidh. A! badh dho-fhuilinnte leatrom

na beatha a chaith na habstail, na
Mairtírich, lucht admhaidhthe an
chreidimh, na Maighdeana, mar aon
le mílte eile a leann go díograsach
lorg Chríosd: oir dfhuathaidear a
mbeatha air an tsaoghal-so air son
na beatha síorruidhe. O! badh dea-
caireach agus badh chruaidh an saoghal a
bhidh ag na hathaireacha naomhtha air
an bhfásach! Badh gheur agus badh dhofhuil-
inte a gcathaidhe a n-aghaidh na ná-
mhaide. Badh mhinic agus badh dhíograsach
agus n-urnaidhthe chum Déi! Badh mhór a
dtrosgadh agus a dtreunas: badh mheis-
neamhail agus badh fonnmhar a dteas-
grádh a leas a n-anama! Badh
chródha a gcómhlann a leasúghadh a
locht; badh ghlan an aigne agus badh dhí-
reach an mhéin, le'r leanadar réir
Déi! Chaitheadar an lá a ndubh-
obhair an óidhche a n-úrnaidhthibh; gidh
nár chlaon a n-inntinn uadh úrnaidhthibh
inmheadhanacha air feadh an laé.
Chaitheadar a n-amsir go léir go
tairbheach: badh ghearr leó, a bhídís
a gcómhluadar Déi: agus tre mhór-
mhilseacht na machtnadh ndiadha,
dearmhadadar uireasbadha an choirp.
Thugadar a gcúl le saidhbhreas agus

le so-ghradam saoghalta, le cáirdibh
gaoil, agus fós le sochar agus le sádhail
na beatha so; níor mhian leó aon
nídh air an tsaoghal so; is le tuirse
thugaidís do'n gcolainn na nidhthe
badh riachtanac di. Bhíodar dá
bhrigh sin bocht a maoin tsaoghalta;
acht bhíodar saidhbhir a ngrásaibh agus
a subháilcidhibh. Bhíodar a ngádh go
foirimiolach; acht bhídear near-
taidhthe go hinmheadhanach le grásaibh
agus le solásaibh Déi. Bhíodar a n-
aneólas an tsaoghail; acht bhídear
a muintirdheas agus a gcaradas Déi.
Shamhladar neamh-nídh 'na suilib féin,
agus bhídear fá droch-mheas an tsao-
ghail so: acht mor-luach, taithneamh-
ach a shúilibh Déi. Sheasaidear a
bhfírinne na húmhlachta, mhaireadar
a símplídheacht an fhomóis, agus shíubh-
ladar a so-chroídheacht na foighide
agus na carthanachta: uime sin chuadar
air a n-agaidh gach lá ann sa spio-
raid agus a gcaradas dílis Déi. Tug-
adh mar shómpla iad do dhaonibh
cráibheacha an domhain: agus badh
cheirte dhúinne bheith gríosaidhthe le na
ndeagh-bheusaibh, 'ná lagaidhthe le
droch-chleachtaibh na bhfuarchrábhach.

O! badh mhór é díogras na gcráibh-
each a dtús a naomh bheatha! O!
badh lonnrach a gcaondúthracht a
n-úrnaidhthibh! Badh theann a dteas-
ghrádh do na subháilcidhibh! Badh
dhíograsach a ngean do'n ríaghail!
Badh mhór a n-urraim agus a bhfomós
do bhriathraibh an uachdaráin! Tais-
beanann rian a ndeagh-shómpla, a
mhaireann fós, gur dhaoine sár-
naomhtha fíor-fhoirbhe iad, a throid
go cródha agus gaibh de chosaibh ann-sa
tsaoghal so. Anois meastar gur
duine naomhtha an té nách dtuiteann a
bhfeile-bheartaibh, agus d'fulainneann
go foighideach an tualach a thóg sé
air féin. Monuar! an staid
fhaillígheach fhuar-chroídheach 'na bhfuil-
eamoid-ne, oir is obann thuiteamoid
ua'n dteasghrádh díograsach, ionnar
thionsgnamar, air chor go bhfuilea-
moid annois tuirseach d'ár saoghal
tré leisge agus tré fuar-cráibheacht.
Go ndeónaidh Dia sinn dhul air ár
n-aghaidh, ionnas nách dtuitfeamois
a neamh-aire 'na sheirbhís a thug
beatha na naomh mar sómpla dhuinn le
triall a mbealach ár leasa.

L. 45

19 CAIB.

d'oibreachaibh dhuine riághalta.

Badh cheart do dhuine riághalta a
bheatha do chathadh a dtaithíghe an uile
shubháilce, ionnas go mbeidh a chróidhe
cómh-fhreagrach d'á ghniomharthaibh,
agas fos badh cheart do a chroidhe
bheith níos dheaghriartha 'ná shamh-
laidheann a dheagh-ghnúis; óir tá rosg
ghéur-radharcach Déi ag amharc
oruinn, agus bhadh chóir dhuinn uathbhás
agus eagla d'ár nglacadh 'na láthair agus
síubhal go neamh-chaidh an fhíaghnaise
mar aingil árd-chéimeacha Déi.
Badh cheart dhuinn ár rún diongmhálta
d'athnúadhchain agus sinn féin do ghrío-
sadh chum teasghrádh amhail gur b'é
gach lá tosach ár naithríghe; ag radh
"Cabhraidh liom a thíarna Dia, ann
mo dheaghrún, agus déonaidh do ghrása
do bhronnadh orm, ionnas go dtiucfadh
liom tionsgnad uadh'n lá niu amach,
óir is neamhnidh a ndearnas go
nuige si". Beidh ár gcéim a slíghe

ár slánaidhthe do réir neirt ár
ninntinne, deaghmhéine ár rún: agas
ní faláir do'n te le'ar mian dul
air aghadh, bheith lán-chúramach,
cruadh-dhíthchollach 'na taisdeall.
Oir má's minic theipeann misneach
an té agá raibh rún daingion,
creud thuitfeadh amach do'n té bhídh-
eann lag-bhrígheach sothuiteamach 'na
rún? Is iomdha slíghe air a mbris-
eamoid ar ngeallamhna do Dhía;
agus is suarach an fhaillídhe 'nár
noibreachaibh sprioalta le a gcail-
leamoid morán sochair! Is mó
churaid na fíréin a muiníghin a
ngrásaibh nDéi, 'ná a neart a n-
eagna féin, óir isé Día dóith na
bhfíreun ann gach nídh d'á dtógaid a
láimh. Isé an duine an síoladóir,
acht isé Día an fásadóir, de bhrígh
nách bhfuil slíghe an duine air a chumas
féin. Má leigeamoid dhinn air uairibh
cuid de ghnáth-obair na craibheachtha
air son na cómharsann, bféidir linn
filleadh uirthe na dhiaigh sin, acht má
thugamoid faillidhe innte tré leisge
no air son dímhaoinis, is trom í
ár gcoir agus is ro dhíoghbhalach do'n
anam: is baoghalach fós tar éis

ár ndíthchioll nách dtiocfadh linn ár
ndualgas do chómhlíonadh mar is
coír. Gidhé is eígean dhuinn ár na-
ghadh thabhairt air nídh eígin airíghthe
fha leith agus seasadh go dána anaghadh
na gcortha is mó fhríothchuireann ár
leas. Ní falaír dhuinn sinn feín do
dheaghriáradh agas do mhionsgrúdadh
go foiriomallach agus go hinimeadha-
nach, oír foghnaid air aon linn
aslíghe ár slánaidhthe. Muna féidir
linn bheith go gnath ag siór-mhachtnadh,
badh cheart dhuinn go háirighthe air
maidin nó am thrathnóna tamal do
chathadh aig léirsmuaineadh. A dtus
an lae bíodh rún daingion agat
gan fearg do chur air Dhia; agus air
theacht na hoidhche sgrúdaidh do
chogús, agus fiáfraidh dhiót feín cionas
d'iómcharais tú feín air feadh an
lae; an rabhais cionntach ambría-
thar a smuaineadh, nó angniomh,
le'r thugais másla do Dhía nó don
chómharsainn? etc. Ollmhaidh tu feín
an aghadh chathaidh nimhneacha an día-
bhail: Cur srían led' chraos, agus is
furas duit na dhíagh sin anmhiana
na colna do smachtadh. Ná bei-

readh an anspiorad go bráth dí-
mhaoin ort; acht bí a léigheadh, no a
scriobhadh, nó ag úrnaidhthe, nó a
machtnadh, no ag deunadh nidh éigin
eile a rachfadh chum tairbhe do'n
choitchinne - gidheadh ann oibreachaibh iom-
shaotharacha is ceart dhuinn bheith stua-
ma; oir ní réightídheann dubhsglá-
bhaidheacht leis gach aon. Ní ceart
na nidhthe nách bhfuil coitcheann a
dhéunadh go puiblígh; óir is fearr na
dualgais áirighthe sin a chómhlíonadh
ós ísiol. Acht na dearmad do
ghnótha coitcheanna air son do thola féin
do leanmhuin, gidhé is féidir leat,
tar éis na nidhthe tá ceangailte ort
do chómhlíonadh, má bhídheann aon aim-
sir fá leith agat, filleadh air do
mheanmhain agus do dheaghoibreacha
priobháideacha do chómhlíonadh do
réir do thola agus do thuigsiona féin.
Ní féidir don uile bheith oireamhnach
don uile ghnó, óir ní lia ceann ná ceard.
Uime sin ta nidhthe níosa iondéunta
air uairibh 'ná air uairibh eile, do réir
iomadamhlachta na ndeaghníomh; óir
bídheann cuid díobh taithneamhach air
láethibh féile, tuilleadh air láethibh
coitchionna, tuilleadh ann am an chatha,

agus cuid eile fós ann am síthe agus seas-
gaireachta; tuilleadh ann am duáir-
ceis agus dubróin, agus tuilleadh ann am
lúthgháire an sa Tíarna. Timchioll
na mór-fhéilidhe is cóir dhuinn ár
ndeaghnósa d'athnuadhabh agus idirghúdhe
na naomh d'impídh níosa dhúthrachtaiche.
Badh cheart dhuinn ár ndeagh-rúna do
dhéunadh uadh fhéile go féile; amhuil
daoine ag triall air bhearnainn
an bháis ag teacht chum féile na
síorrúidheachta!

Dá bhrígh sin tá sé ceangailte
orainn sinn féin d'ollmhadh níos dhúth-
rachtaighe, deagh-chómhluadar do
chóimhéudh, agus ár ndualgas a chómh-
lionadh níos géire, ann aimsir na
caondúthrachta de bhrígh gur gearr
uainn luach ár saothair d'fhághail
uadh Dhía. Agas má's toil le Dia
ár mbás do chur air cáirde, bídh a
fhios aguinn nách bhfuilimid fós oll-
mhaidhthe mar is cóir, agas nách
fíuntach sinn fós le dul a seilbh na
glóire a foillseochar ion-ainn air
an aimsir cheapaidhthe; uime sin
cuireamoid sinn féin a ngléus gluai-
seacht ann aghadh iorguil an bháis.
"Is beannaidhthe an seirbhíseach",

(ar an sosgeulaidh, naomh Lúcás) "a
gheabhfas a Thigeana, an tan thiocfas
sé, ag airneún; go firineach a
dheirim libh, go gcuirfidh sé é ós
cionn a bhfuil aige".

20 CAIBH.

De grádh an uáigneis, agus an
chíuinis.

Loirg am iomchuibhe chum filleadh
ort féin, agus smuain go minic air
thabarthais Déi. Léigh níosa mhó
air son cómhghuine, na chathadh aim-
sire, agus díultaidh do leabhraibh ra-
másacha: ghabhaidh tú aimsir do
dhóithin chum deagh-mhachtnaidh, má
tarrangair tu féin uadh'n séol
cainte, agus uadh'n dúl mallaidhthe atá
agat a gcómhluadar chách; mar an
gceudna uadh'n dtaithneamh le a
néisdeann tú sgéultaibh agus le gla-
gaireacht neamhbhunasach. Thréig-
éadar na naoimh badh cheannasaiche agus
dob' oirdheirce, comhluadar na

ndaoine chómh minic is dob' fhéidir
leo, agus thógadar mar rogha mairthin
ós ísiol a bhfíaghnaise Déi, "chómh-
minic is bhídhim a gcómhlúadar na
ndaoine," (air Seneca) "fillim
uatha níos lúghadh am dhuine." Is
gnáth an sgéul ceudna aguinne tar
éis an iomad cainte.

Is furasa go mór an béul do
dhúnadh air fad, ná gan dul tar
fóir a gcómhrádh. Is furasa fan-
mhain ansa mbaile, 'ná sinn féin do
chosg air pheacadhaibh na teangaine
a measg chách. Gidh b'é, uime sin
le'ar mian tríall a mbóthar a
leasa, ní fulair imtheacht mar
aon le hÍosa a leataoíbh uadh'n
sluadh. Ní bhfuil aon neach sáor uadh
bhaoghal a gcuideachtain, acht an
té dfhanfadh go toileamhuil ansa
mbaile; ná saor uadh bhaoghal a
gcomhluadar, acht an té ghrádhann
an cíunas, ná saor uadh bhaoghal,
a ríaghail, acht an té bheidh sásda
le daoirseachd; ná saor uadh bhao-
ghal ann árd-cheím, acht an té dfhogh-
laimh bheith fómósach.

Ní féidir d'aon neach bheith
luthgháireach, acht an té aiga bhfuil

bhfuil cróidhe agus cogús glan. Gidhé
bhídh neamheagla na naomh lán go
cínte de naomh-uamhain an Tíarna.
Gidh go raibh a mbeatha lonnrach le
subháilcidhibh, agus neartaidhthe le grá-
saibh, gidhé nior chailleadar a
n-úmhlacht ná a naomh-aire ortha
fein. Acht is uadh uabhar agus uadh
andóthchas dfhásan seasgaireachd
neamhnáireach na mallaidhtheoiridh,
le a mealltar íad fá dheireadh. Ná
geall seasgaireacht iomlán duit
fein air an tsaoghal so, gidh gur
duine díadha deaghórdaidhthe thu, nó
díthreabhach díathoirbhaidhthe: óir is
baoghalach duit air feadh do bheatha.
Is minic gur mó baoghal na muin-
tire air a mbídheann mór-mheas chách
de dhruim an anndóthchais agus na
mórdháile d'á dtugaid íad féin.
Is fearr, uime sin, d'á lán gan
bheith saor air fad uadh chatháidhibh,
air eagla go nglacfaidís an iom-
ad tádhbhaichd agus tóstail ionnta féin,
agus go rithfidís a leataobh andiaigh
sholáis na colla. A! is glan-
chaoin cogús an té nach loirgeann
lúthgháir shoghluaiste, ná cúram cail-
leamhnach an tsaoghail so. A! is
iomdha síth agus suaimhnios aigne sheal-

bhaidheann an té thugann drúim láimhe
le buaireadh baoth na beatha sa, agus
chuireann a dhóthchas go hiomlán a
nDía. Ní fíu an té nach mblaiseann
searbhas na naomh-chómhguine, ibheadh
de mhilseachd na solás neamhdha!
Má's mian leat do chroidhe do ghrío-
sadh chum cómhghuine, téidh asteach an
do sheómra uadh chollóid an tsaoghail,
amhail mar deir an sgribhinn dhíadha;
"Bidh sibh cómh-ghuineach ionn bhur
seómraibh," iodhon, dubrónach tré
bhúr bpeacadh, ghéabhair an do chíllín
an nídh is gnáth leat do chailleamhuin
amuigh. Má lonnáidheann tú an do
chillín tabhairfir taithneamh dhó, acht
muna ndéunair taithídhe dhe, glac-
fair gnás agus fuath dhó; acht má
thaithídheann tú air dtúis fanmhuin an
do sheómra beidh se agat na dhiaigh
san mar charaid dhílis d'á dtabhair-
fir taithneamh agus síor-ghrádh! Is a
nuáigneas an chíunais a théidheann
an tanam air aghaidh, agus dfoghlamann
bríathra bríghmhara an scriptíura.
Is ann shileann sé frasa diana deór
le a nionlaidheann é féin gach oídhche,
agus le a ndéunann caradas le 'na
cruthaidhthéoir níos dúthrachtaiche do
réir cíantachda na slíghe idir é

féin agus an saoghal: óir tiocfaidh
Dia mar aon le'n aingiolaibh naomh-
tha a gcómhluadar an té, thréigeann
a cháirde agus a chaoin-ghaoil air a
shon! Is fearr staid an té,
cheileann agus do chómhdhúnann é féin a-
stigh ag thabháirt aire d'á anam, 'ná
an té téidheann amach fá'n saoghal
ag déunadh míorbhuilídh agus thugann
faillíghe a leas anama féin. Is
ró ionmholta a nduine ríaghalta,
dul amach go hannamh gan bheith dúl-
mhar a gceachtar díobh, .i. cách dfheic-
sin, nó íad d'a fheicsin. Créud
fáth gur mían leat na nidhthe dfheic-
sin nách féidir leat do sealbhadh:
"óir tá an saoghal so ag imtheachd
tarainn agus a chlaon-mhíana" (air naom
Eoin). Brosdaidheann sáidhile na
mían amach tu, acht an uair thagann
an tam, air ar ceart dhuit filleadh,
creud thugann tú leat acht croidhe
scartha agus cogús tuirseach tre
throm-ualach do mhighníomh! Is minic
fhilleann go trom-chroídheach an té
d'imthigh go lúthgháireach, agus is minic
leanann maidion bhrónach, óidhche
shúgach! Oir síleamoid gur taith-
neamhach gach lúthgháir na colna;
acht is searbhas agus síor-bhás is chríoch

air. Créud is féidir leat dfheic-
sin ann aon áit eile nách bhfeiceann
tu ag baile? Féuc neamh agus talamh;
agus na dúile go huile; óir is asda so
cruthaidheadh gach nídh eile. Créud
is féidir dsheicsin ann aon áit a
lonaidheann a bhfad air druim tal-
mhain? Bfhéidir go measann tú sá-
samh agus síor-thaithneamh dfhághail asda,
acht gan amhras ní thiocfaidh san
leat air feadh na beatha so. Dá
mb'fhéidir leat radharc na cruinne
dfhághail d'aon amharch, creud bheidh
ann uile acht sileadh suarach neamh-
thairbheach? Dá bhrígh ardaidh do
shúile agus do chroídhe chum Dei uile-
chumhachtaich, agus síor-ímpidh air
maitheamhnas uadh pheacadhaibh agus uadh
chlaontaibh. Fág éigcíallachd an
tsaoghail so ag daoinibh díthchéillidhe,
agus tabhair aire aitheanta Déi do
chómhlionadh. Dún amach gach nídh
eile uadh chroídhe, agus gairmaidh go
héigineach air do chaoin-shearc Iosa
theachd fad' tharmoin. Fan an fho-
chair go caomh-chumannach ann do chil-
lín, óir ní féidir dhuit cuideachta is
fearr dfhághail ann áit air bith eile.
Da mb'áil leat gan bheith ag rith

amach, agus ag éisdeacht le ráidhmhéis
éitheich, ní chaillféadh suaimhneas
taigne: acht óf mian leat cluas do
thabhairt do sgéulaibh seanbhan sgith-
bhéulacha, ní hiongnadh thu bheith faoi
thrioblóid agus faoi bhuaireadh inntinne
go minic.

21 CAIB.

De chómhghuin Chroídhe.

Má's mhian leat dul air aghadh ann
do dheaghrún, bíodh eagla an Tíarna
ort, cur srían led' cheadfadhaibh agus
ná bídh tugtha do gháirdheachas óin-
mhideach. Tabhair tu féin air chómh-
ghuin croídhe agus gheabhfadh tú caondúth-
racht; óir osglan an chomhghuin an
tslíghe do mhórán maithise, a caill-
tear go hobann le guagaireachd!

Is ró iongantach aon duine bheith
lúthgháireach ansa mbeatha so, a
smuaineann agus mhachtnaidheánn air a
dhíbirtheachd uadh na bháile dúthchais,
agus air ghuaisibh géura goimheamhla a
anama! Is tré luaimneachd croídhe
agus tré easba machtnaidh air ár

míbhéusaibh féin, nách mothaidheamoid
dúairceas agus dubrón ár nanama;
óir is minic gáireamoid go súgach,
an uair is mó ar gcúis ghola. Dá
bhrígh ni bhfuil saoírseachd chroíde ná
lúthgháir anama le faghail gan eagla
Déi mar aon le cogús glan! Is
sonadh an te lé'ar féidir gach toir-
measg talmhúidhe do theilgean uaidh,
agus é féin do tháthadh go dlúthchumannach
le Dia! Is sonadh an té le'ar
féidir é féin do sgaradh leis gach
nídh, tre a dtrúaillidhthear an
cogús! Seasaidh go cródha: búaidh-
tear air nós, le nós eile. Léig
do chách, agus léigfidh cách dhuit. Ná
measg thu féin angnóthaibh nach
mbaineann leat, agus go mór-mhór
seachain bheith ag cur asteach air
uachtaránaibh. Comheud do shúil go
háiridhe ort féin; agus tabhair aire
tu fein do chómhairlíughadh go sonn-
rach tar gach caraid d'a dhílse. Ná
glac buairt tré gan bhéith faoi mheas
nó faoi mhacnais ag cách; acht bíodh
doilgheas ort, tré gan tu féin
d'iomchar go carthannach, ceillidhe,
amhail badh cheart do sheirbhíseach
dílis Déi. Is minic gur fearr agus

gur tairbheiche do dhuine bheith air
uireasba só agus seasgaireachda na
beatha so, go mór-mór an chuid
dhíobh a méudaidheann teasbach na
colna. Gidhé is sinn féin is cion-
tach gan só agus seasgaireachd neamh-
dha do mhothadh níos minice: de bhrígh
nách íaramoid cómhghuin chroídhe agus
nách dteilgeamoid uainn go hiomlán
gach sásamh suarach foiriomiolach.

Admhaidh uadh chroídhe nach fíu thu
milseachd na solás neamhdha do
bhlaiseadh, agus nách dtúlleann tu acht
buaireadh. Ní bhidheann meas ná
dúil a lóchán an tsaoghail so aig an
té mhothaidheann suairceas ná cómh-
guine; óir fuathaidheann sé saidh-
bhrios soghluaiste na beatha táire
so. Tuigeann an deaghdhuine go bhfuil
gnáth-chúis deór agus dubrón aige, óir
gidh bé mhachtnaidheann air féin,
no air a chómharsain, chídheann nach
bhfuil aon duine air talamh gan a
chodrama féin de'n annró! Agas
dá ghéire bhreathnaidheann sé is é is
mó a dhoilgheas fá neamhaithríghe na
ndaoine. Is fáth fírinneach ar
ndubróin agus ar ndoilgheis croídhe
méud ár gcortha agus ár míghníomh

tré gceangaltar síos eitídh na
meanmaine, ionnas nách féidir linn
machtnadh air ríoghacht ró-áluinn na
bhflathas! Dá smuainfádh air an
mbás chómh minic is smuaineann tú
air shaoghal fada, ní bhfuil amhras
nach ndeunfádh do bheatha do leasadh
níos díograsáiche: agus dá ndéunfádh
geur-mhachtnadh air phiannaibh do-
fulainte ifrinn nó phurgadóra,
measaim, gur lúthgháireach leat
duadh agus dubhobair na beatha so
dfhulan go foíghideach air son na
siorrúidheachta!

Acht de bhrígh nách dtéidheann na
smuainte si do'n gcroídhe, agus go
dtugamar gean agus grod-ghrádh do'n
tsaoghal so, támoid fós fuar fail-
lígheach a leas ár nanama. Is minic
gur tré easba meanmaine ghear-
ánann an colan dhona air bheagán
cúise: uime sin, guidh ar dtiarna go
dúthrachtach, spioraid agus meanmain
na comhghuine do bhronnadh ort: ag
rádh mar aon leis an fáidh ríoghamh-
ail, "Beathaidh me, a Thiarna le
harán na ndeór, agus tabhair dham ól
d'uisge na ndeór go farsuing."

L. 60

22 CAIB.

D'anacrachd an duine.

Táir anacrach, gidh b'é áit ionn
a bhfuilir, agus gidh b'é taobh air a
niompóchair thu féin, muna níom-
paidhir air Dhia. Créud fáth
bhfuilir duairc doilbh-chroidheach an
tan nách ritheann an saoghal so leat
do reir do thola: cá bhfuil aon
duine air a lántsásdacht ansa nuile
nídh air dhruim talmhain? Gan amh-
ras ní bhfuilir se ná mise amhla, ná
aon duine eile annsa domhan gidh go
mbeid na Phápa nó na Rígh. Cía,
uime sin, is mó sonas air an tsao-
ghal so? Gan amhras an té lé'ar
mián an uile nidh dfulann air son
Dei. Is minic deireann daoine
laga leóntacha an tsaoghail so:
"Féuch gur saidhbhir sár-chumhach-
tach tá an té so agus an té súd"; acht
tabhairse aire do shaidhbhreas síor-
áluinn na bhflathas, óir tá saidhbhreis
an tsaoghail dimbuan do-íomchair,
de brígh nách féidir a sealbadh gan
duadh agus díaneagla a gcaillte!

Ní uadh iomadamhlacht ár saidh-
bhreis is ceart ár sonas do mheas;
óir is leór dhúinn cathadh, agas fa-
ghail. Go firinneach, is mór an
anacra a bheith air an tsaoghal so.
Oir an mhéud is mó is mian le duine
leas anma do dhéunadh, ise is mo
tugthar míthaithneamh do shearbhas
na beatha so; de bhrígh gur fearr
thuigeann sé agus gur soléire fheiceann
sé lochta lán-trúallaidhthe an chine
daonna. Is fíor gur mór an ta-
nacra agus an tamhgar le duine
diadha lé'ar mian saoirseachd agus
searc-rún na naomh, bheith ag ithe
agus ag ól, ag codladh agus ag dúsgadh,
ag obair agus ag cómhnuidhe agus faoi
ualach throm na nadúire daonna ann
gach riachtanas eile a leanann de.
Oir geur-mhothaidheann an duine in-
mheadhnach muirior mursanta an
choirp ag éiliughadh air go grod
gáibhtheach air feadh na beatha so:
agas uime sin ghúidheann an fháidh
ríoghamhail go teasghrádhach chum
Dei, é féin dfhuascaladh uadh an
ngéibhionn iona raibh, "A thíarna
fuascail uadh m'anacra me"
(Psailm xxiv. xvii.). Is mairg

do'n té, do nách fios a anacra
féin, agus is ró mhairg do'n te a ghrádh-
ann an bheatha anacrach thruaillidhthe
so. Oir faraor! tá mórán chómh-
ceangailte sin de'n tsaoghal so,
gidh gur díthcioll doibh iad féin do
chothadh air a ndéirc, gidhe da mb'fhéi-
dir leo maireadh go bráth, badh
shuarach a mbeann air ríoghacht na
bhflathas! Ó, a dhaoine dithchéillidhe
díthchreidmhacha ionn bhúr gcroidhthe,
a tá chómh doimhin sin múchta a láib
na locht, nách féidir libh gean do
thabhairt d'aon nídh acht do mhíanaibh
marbhthacha na colna! A! na
truailleanaich bhochta! chídhfid fá
deóidh go tromchroidheach, táir agus
tarcaisne na nidhthe so d'á dtuga-
dar grádh, agus lé ar chaillidear an
bheatha shíorrúidhe! Ní mar so do
naomhaibh Déi agus do cháirdibh caomh-
chumannacha Chríost, a thug fuath agus
míghreann air sháimhrígheacht na col-
na agus air mhór-meas na bheatha-so,
agas lean go lán-dóthchasach lorg
na beatha síorrúidhe. d'árdaidhea-
dar a gcroidhthe go minic chum
saidhbhreas síor-bhuan na bhflathas,
d'eagla ghrádh an traoghail d'á

dtarang chuige féin. A dhear-
bhráthair ionmhuin, ná caill do mheis-
neach, ní deaghanach fós é, ní bhfuil
an uair fós imighthe thart ionn ar féi-
dir do bheatha do leasadh agus tanam
do shlánadh. Créud fa gcuirir do
leas air cáirde uadh lá go lá?
Eirigh suas as suan na locht, tons-
gnaidh aso amach; agus abair leat
féin; "anois am na hobaire,
anois uair an chómhraic, anois is
cuibhe dham mo bheatha do leasadh".
Oir isé lá an chatha, lá an luach-
saothair do thuilleadh. Is éigion
dhuit gabháil trí theine agus trí uisge,
sul a dtagair chum suaimhneis. Mu-
na seasáidhir go dian-chómhlainneach
ann aghaidh do thola féin, ní féidir
dhuit buadh air do chlaontaibh! Ní
féidir dhuinn bheith lán-tsaor uadh
an bpeacadh, ná fuascailte uadh
thuirse agus anshásdachd, an fhaid is
mhairfeamoid ansa gcorpán sua-
rach sothuitimeach so. Badh gheal linn
bheith saor uadh an anachra so: acht
de bhrígh gur chailleamar ar neamh-
chíonntacht tre thuitim a bpeacadh,
chailleamar mar an gceadna ár
sonas fírinneach. Ní fuláir dhuinn,

dá bhrígh sin, bheith foighideach fo-
rasda ag feitheamh le trócaire an
tíarna, go mimthigh an amsir so an
ancheirt tarainn, agas go sloigthear
súas an tsomharbhthacht sa leis an
mbeatha ndomharbhtha. A! is so-
thuitimeach agus is claon do'n olc an
duine! Aníudh admhaidheann tu do
pheacaidh, agus amárach tuitir ansna
corthaibh ceadna! Anois bídheann
aigné agad bheith air taireachas,
agas agceann athaid aimsire, déu-
nair amhail is nár ghabhais an rún
san ríamh! Is ceart dhuinn, dá bhrígh
sin, bheith úmhal neamhustarach asainn
féin, ó cídhmid ár laige agas ár
leóghantachd féin.

Is obann a cailltear le faillídh,
a bhfuaramar de ghrásaibh, le
duadh díanfhada! Créud thiocfadh
dhínn a ngeimhre goimheamhuil an
bháis, má chailleamoid ár dteas-
ghrádh chómh-lúath so an earrach árd-
mheisneamhail na hóige? Is mairg
dhuinn, má támoid air inntinn sgur
uadh obair, amhail is go bhfuil ár
saothar críochnaidhthe agus ár sithcháin
déunta, an tan nách bhfoillsidheann
ár gcómhluadar aon chómharta cinte

air ár naomhthacht. Is ró mhór, dá
bhrígh sin, ar ngádh le athchómhairle
amhuil nuaidhfheinidhe, a ndeighbhéus-
aibh, ionnas go dtiocfadh linn ár
mbeatha do leasadh agus ár ndro-
chleachtadh do thréigeann.

23 CAIB.

De smuaineadh an bháis.

Is gearr nách fulair dhuith bheith ag
imtheacht; féuch, uime sin, cíanós
sheasaidheann tu a láthair Déi: bídh-
eann an duine annso aniugh, agus amárac
imthidheann gan tuairisg! Agas ní
túsga tógthar as ár radharc é 'ná
shleamhnaidheann mar an gceadna as
ár gcuimhne! A! is murtill mear-
dhána croídhe an duine, a smuain-
eann go haonaránach air an tsaoghal
so, agus nách bféuchann roimhe air an
tsaoghal atá le teacht! Badh cheart
dhuit bheith chomh-aireach ann do smuain-
tibh agus do bhríathraibh is dá mbeidhfádh
le bás d'fhághail gan mhaill. Ní
bhídheann imeagla an bháis air locht
an chógúis ghlain; óir is fearr do

neach teitheadh uadh an bpeacadh 'ná
bheith faoi eagla an bháis. Muna
bhfuilir ullamh aniugh, cionas bhéir
amárach? Faraor! Is annamh ghnídh
saoghal fada níos fearr sinn, acht is
ro mhinic mhéudaidheann se ár gcor-
tha!

Is truagh nár chaitheamar aon
lá amháin d'ár saoghal mar badh
chóir! Is iomdha duine áirmhídheann
blíanta a gcómhfhilleadh air Dhia: acht
is minic gur suarach a rian a
mbealach a leasa. Gidh gur scan-
ramhail an rud an bás, b'fhéidir gur
guasachdaíche maireadh níos sía. Is
beannaidhthe an té ag á mbídheann
uair a bháis go cinte os cómhair a
shúl, agas d'ullmhaidheann é féin go
laetheamhail a naghaidh uáir an éuga!
Má bídhis ríamh a láthair báis aon
duine, cuimhnid nách fuláir dhuit féin
triall san gconaire gceadna. Air
maidin, smuain go mb'féidir dhuit
bheith marbh faoi'n oidhche; agus air
theacht na hoidhche, ná geall dhuit
féin éirghe an lae. Bídh ullamh, dá
bhrígh sin, gach am, agus leasaidh do
bheatha, ionnas nách dtiocfadh an bás
gan fhios ort. Is iomdha duine

fuair annbhás obann: "Oir tioc-
faidh mac an duine air an uair nách
mbeidh súil leis;" agas monuar!
beidh atharaghadh smuainte agat air
ar chaithis ded' shaoghal, agas béir
duairc, dubrónach dtaobh d'aimsire
scapadh go fuar faillidheach mar
rinnis. A! is sona, sáirchíallach
an té mhaireann anois air an módh
ionnar mhían leis bás d'fághail:
óir is dual deaghbhás do'n té, ag á
raibh an saoghal sa fá tháir agus fá
tharcuisne, ag a raibh teasghrádh na
maithise, agus na mór-ghaoise: - thug
é fein air aithríghe, air umhlacht
agas air thóil-éimhdeidh; - agas
dfhullann gach anacra go foighideach
forasda le grádh do Chriost. Is
féidir leat mórán maithise do
dhéunadh an fhaid táir deaghshláin-
teach; acht is baoghal liom, an tan
thiocfas lá an ghalair, gur suarach
a mbéidh air do chumas. Is bheag
a leasaidheann ambeatha tré thinneas,
agus mar an gceadna, is annamh
fearshiubhail sáir-naomhtha. Ná
cuir do mhuiníghin ann do cháirdibh
no ann do chómhgus, agus ná ta-
bhair faillídh a leas tanama, óir
dearmhadfaidh do chómhghaoil tu níos

túisge 'ná shíleann tú. Is fearr
duit féuchain rómhat, agus lón ná síor-
ruidheachta do saothradh, 'ná bheith
ag brath air chongnadh chách tar éis
do bháis!

Muna bhfuil aon bheann agat ort
féin anois, cía ag a mbéidh beann
ort na dhíaigh so? Ní bhfuil uain
is mór-luaiche 'ná an uain laith-
reach: "anois tá laethe an tslán-
aidhthe;" anois tá an uain iom-
chuibhe. Acht is mór an tuar
eugcaoine agus dubróin, nách gcaithir
an aimsir so níos tairbheiche, le ar
bhfèidir dhuit lón léir-áluinn na
bhflathas do thuilleadh! Tiocfaidh an
lá, ionna dtabharfádh an chruinne,
air aon uair amháin aimsire na
haithríghe; agas faraor! ní fiosach
dham nách éimdhidhfidh tú! A! a
chuisle mo chroídhe, is mór an ghuais
uadh ár féidir leat anois tu féin
dfhuascailt: tá sé air do chumas
anois tu féin do shaoradh air eagla
agus air uamhain an bháis, le bheith
eaglach air feadh do bheatha, agus gan
aon nídh do dheunadh a mhéudóchadh
uathbhas an éuga. Déun díthchioll
anois do bheatha do leasadh, ionnas
gur mhó fáth do luathgháire 'ná tuamh-

aine ann uair chritheaglach an éuga!
Díultaidh do'n tsaoghal anois, ionnas
go mairfádh iar mbás mar aon le
Críost. Smachtaidh do chorp anois
le sgiursa na haithríghe, ionnas go
mbeidh dóthchas bríghmhar agat lá
leóntach na breithe. A! a dhuine gan
chéill, créud fáth gcuimhnídheann tú
air shaoghal fada, an tráth nách
deimhneach tu d'aon lá amháin?
Nách iomdha duine aga raibh súil le
raé fhada, a mealladh go cailleamh-
nach, agus a sladadh as a shláinte?
Nách minic chualais gur marbhadh
an té so agus an té súd le faobhar
cloidheimh, gur bádhadh duine eile a
lár na linne, gur thuit duine eile le
faill agus gur briseadh a chnamha; gur
éug an téso air chlár an óil agus an
té úd air chlár na himirte; gur
loisgeadh tuille air a leabachaibh,
gur sgriosadh móran eile le plá-
ghaibh, agus go bhfuair na mílte bás
obann faoi anfhorlán foghluidhthe!
Uime sin isé an bás críoch na beatha
agus ritheann saoghal an duine go hobann
amhuil sgáile.

Cía agá mbéidh cuimhne ort iar
mbás; agus cía gúidhfeas ort?

Déun anois, a dhíanghrádh, an mhéud
is féidir leat, óir ní fios dhuit
ciathan d'éugfair, ná creud thioc-
fadh dhíot tar éis do bháis.

An fhaid tá uáin agat, cnua-
saidh saidhbhreas dochaillte na
bhflathas; tabhair tu féin air shlá-
nadh an anama, agus ná cuir suim acht
a réir Déi amháin. Anois deun
carada dhuit féin a measg na naomh,
tabhair urraim agus onóir dóibh, agus lean
an sompla dfhágadar agat, ionnas
an uair theipfidh an saoghalsa ort,
go nglacfaidis asteach tu an áras
bhithbhuan na bhflathas! Mair anso
amhuil oilethreach cómhthígheach a thugann
druim le cúraim an tsaoghail so:
comheud do chroidh saor, agus árdaidhthe
súas chum Déi, de bhrígh nách bhfuil
cathair chómhnaidhtheach anso agat.
Cuir rómhat go láetheamhail túr-
naidthe mar aon led'osnadhaibh agus
led' dheoraibh, ionnas go mb'fhíu tú
danam do dhul go sona, seunmhar
a láthair an Tíarna. Amen.

L. 71

24 CAIB.

De'n bhreith dhéighanaic, agus de
throm-dhíoghaltas Dei air an
bpeacadh.

Ann gach nídh féuch chum do chríche,
agus cionas is féidir dhuit seasadh a
láthair an chruaidh-bhreitheimh, d'ár
léir na huile nidhthe, nách nglacann
breab nó leithsgéul uadh aon neach,
acht a thabhairfidh breith do réir
chothroim an cheirt. A! a pheachaich
bhoicht dhíthceilléidhe! a chritheann go
minic a láthair do chómhchréutura air
a mbídheann fearg, créud é an
freagra thabhairfir air Dhía, agá
bhfuil fios do locht agus do mhíghníomh?
Créud fáth nach bhféuchann tu rómhat
ann aghaidh lae na breithe, an tráth
nách nglacfar leithsgéul ná leór-
choghnamh chách air do shon: óir beidh
gach aon air a dhíthchioll ag frea-
gairt air a shon fein? Air feadh
do bheatha, tá do shaothar torrtha-
mhail, do dheóra taithneamach, d'os-
náidhe annéisdidhthe, agas do chróidhe-
bhrúdh leór-ghníomhach! Is foláin

fior-éifeachtach Purgadóireacht an
duine fóighdeich air an tsaoghal so;
air a ndéuntar éugcóir agus ghearán-
ann níos mó a dtaobh pheacadh chách,
ioná a dtaobh a dhíoghbhála féin, a
gúidheann air son a namhaide, agus mhai-
theann uadh chroidhe a chionnta; nách
gcuireann air cáirde maitheamhnas
d'iaradh air chách; a coraídhthear
níos éusgaidh chum truaghmhéile 'ná
chum díoghaltais; agus d'imireann dían-
as air féin ag claoidh na colna
fá smacht iomlán na Spioraide.
Is fearr go mór ár bpeacaidh
d'imrúagadh anois, agas ár gclaon-
ta do smachtadh, 'ná íad bhréith linn
a lathair Déi fá thróm-sgíursa a
díoghaltais. Gan amhras mealla-
moid sinn féin tré mhearghrádh an-
mheasardha na colna! Creud eile,
acht do pheacaidh a losgfear a
dtreun-theine na bpian? Do réir
mar léigeann tú srían anois led'
anmhíanaibh, agas leanann tú toil
na colna isé bheidh troimeachd na
bpían agus teas na teine air an dtaobh
thall. Ansna nidhtibh ionnar mó
pheacaidh gach aon, is ionnta, is mó
pianfar é. An súd beidh an duine

leisgeamhail lorgánta dá ghéur-
ghonadh le bearraibh birnímhneacha,
agas an glothaire craosach dhá
shnaidheadh le tart agus ocras: an
drúiseach drochbheartach lán de
smúitcheó síor-loisgeamhuil raimhe:
agas an tnúthánach taobh-thruadh
amhuil onnchú chúthaich ag úalfartaigh
le géire na ngrodphían a himir-
thear air, air leacaibh loma lois-
gineacha san ifrinn.

Ann súd, ní bheidh dubháilce gan
doghruin fá leith; beidh an duine uaibh-
reach, árdaigeantach lán d'aithis agus
de náire, agas an duine santach dhá
chéusadh le dían-easba dochraideach
gan súil le faosamh. Ann súd, is
guirte, ghéire, ghráineamhla aon uáir
amháin ag fulann na nillphían úd,
ioná céud blíadhain air an tsaoghal
sa faoi iarsma gach trom-aithríghe.
Ní bhfuil osadh ná ionfhuaradh le fá-
ghail aig an ndrong ndamanta ó'n
am dimthíd amach tré bhearnain an
bháis; acht ann so, is minic gheibhid
suaimhneas uadh shaothar, agus sár-
luathgháir tre chómhluadar a gcarad.
Anois gaibh fuadar fíordoilgheas
a dtaobh do pheacaidh, ionnas go

dtiocfadh leat bheith an aoibhneas
árdchéimeach na naomh, lá an bhreith-
eamhnais: "óir an tráth sin seas-
faidh na fíréin go lánmhisneamhail
an aghaidh na droinge a chráidh agas
a chreachruathair íad." An lá úd,
tabharfadh, an té so breith air chách,
a ghéilleann go húmhal do bhreitheamh-
nas chách anois. An lá úd, béidh
an duine bocht, úmhal-chroídheach lán
de neart agus de dhóthchas, agus an duine
uaibhreach faoi imeagla air gach
leath. An lá úd a foillséochar
cíall agus críonnacht an té bhídh faoi
tháir agus faoi tharcuisne ansa tsaoghal
so air son Chríost. An lá úd,
beidh gach duadh agus doghruin, a fuilin-
neadh le foighide, taithneamhach, agus
"druidfir le chéile beul gach an-
cheirt." An lá úd beidh luathgháir
agus gáirdeachas air an nduine ndía-
dha; agus beidh an neamhchráibheach
gruama goirgeach! An lá uid, beidh
an cholan, a crádhadh le geuraithríghe
níos chaithréimighe 'ná dá mbeidh sí
d'á sáir-bhíadhtha le áilleact gach
aoibhneis air feadh a beatha. An
lá úd, beidh an aibíd lom-chaithe go
lonnrach lánmhaiseach, agus eudaigh

míne, mórchosdais, gan mheas.
An lá úd, beidh an bothán bocht níos
ionmholta 'na an grianán oirdheirc
árd-aobhinn! An lá úd, beidh torra
air an bhfhoighide, agas cumas
claonbheartach go annbhfannach; beidh
úmhlacht úiríosal go ceannasach,
agus gliocas ceardeamhail an tsaoghail
so go tarcaisneach, táirmheasa-
mhail! Beidh fear an chogúis ghlain
níos luathgháirighe 'ná an t-ollamh
tóstalach, a chuir a leas air cáirde
le cíocras foghlama! Beidh dímheas
gach saidhbhreis níos toirteamhla,
'ná maoin agus mórfhághaltas na saogh-
altánach go huile!

An lá úd, is mó an suairceas
leat cuimhniughadh air a ndúbhrais
d'úrnaidhthibh, 'ná air ar ithis de
bhiadhaibh soineamhla, sochaithte air
feadh do bheatha! Agas is mó do
luathgháir de dhruim bheith ciúin,
cneasda, ioná dá mbeidhfádh cain-
teach, cómhluadrach. An lá úd, is
mó an meas bheidh air deaghobair-
eachaibh, 'ná air bhríathraibh blasda,
beagmhathasacha; agas is mó an
taiteas do neach féuchain tar ais

air bheatha dheaghriartha, 'ná aoibh-
neas na cruinne!

Foghlaim anois saothara suaracha
an tsaoghail so dfhulann go foighid-
each, ionnas go saorfaidh thú uadh
throm ualach na nill-phian air an
tsaoghal eile. Feuch anois air
feadh na beatha sa, créud is féidir
leat d'iomchar tar éis do bháis:
agas muna bhféadair beagán d'fhu-
lann anois, cionnas thiocfadh leat
pianta síorruidhe Ifrinn d'fhulann air
an dtaobh thall? Gan amhras ní
féidir duit bheith seasgair sáir-
shólásach annso, agas sona, síor-
cómhnaidhtheach mar aon le Críost
ann súd.

Créud d'fhóghnfadh gradam agus
gnáth-aiteas na beatha so dhuit, dá
mbeidhfádh le bás d'fhághail anois?
Is baosradh, dá bhrígh sin na huile,
acht grádh agus searc-riaradh Déi
amháin. Oir ní eagal do'n té
ghráidheann Dia le na chroídhe go
hiomlán, bás, ná breitheamhnas,
na fós teine threun Ifrinn; de bhrígh
go nosglann searc-ghrádh Déi an
tslíghe go ríoghacht na bhflathas!
Acht ní iongna, faraor! go mbeidh

an té thugann taithneamh do'n bpea-
cadh, im-eaglach roimh an mbás, agus
an mbreitheamhnas. Gidhe muna
gcoisgidh tú ó'n bpeacadh le grádh
do Dhia, is maith, an chuid is lúghadh
dhe, cosg ó'n olc le heagla Ifrinn.

Acht ní feidir do'n té a chrapann
a lámh ó'n olc tré eagla Ifrinn go
haonaránach, seasadh a bhfad air
deaghstaid; oir is gearr go dtuitfidh
sé a ngaisde gháibhtheach an Diabhail!

25 CAIB.

De leasadh díograsach ar mbeatha.

Bídh díthchiollach, agus glach taith-
neamh a seirbhís Déi, agus smuain go
minic creud thug annso thú, agus créud
fá'r thréigis an saoghal? Ann nách
chum maireachtain do Dhia amháin agus
do bheatha do chathadh do réir a thola
naomhtha?

Bídh díoghrasach dá bhrígh sin, a leas
d-anama, oir is gearr uait dual-
gas mórluach do shaothair, agas as

sin amach ní baoghal duit doilgheas
ná doghruin air feadh na síorrúidheach-
ta! Ní fuláir duit bheith ag obair
agus ag gnóthadh air feadh tamail bheig
anois, acht na dhiaigh sin, gheabhfair
síthcháin agus suaimhneas ar feadh na
síorrúidheachta.

Má leanann tú go dílis, dúthrach-
tach, a saothar do leasa, gan amh-
ras beidh Dia dílis, deaghchroídheach
ag tabhairt do dhualgais dhuit. Ní
fuláir dhuit muiníghin láidir a bheith
agat rochtuin do'n ríoghacht; acht
ná meas go bhfuilir saor uadh bao-
ghal, air eagla go dtuitfeádh a
n-uabhar nó a bhfaillíghe. Lá naon
bhí duine áirighe a mbuairt aigne
mhór, agus iar dteachd dó asteach don
eaglais, sleachtaídheann é féin a
bfiaghnaise na haltóra, ag rádh
mar leanas a meódhan a chroídhe:
"Da mbeidh a fhios agam go lean-
fainn go buan-tseasamhach a seir-
bhís Déi:" agus gan stadh, cluineann sé
Dia ag labairt leis go hinmheódh-
anach: "agas dá mbeidh an fios
san agath, creud dheunfádh"? Deun
anois an nídh dheunfádh an uair sin,
agus ní bheidh baoghal air bith ort".

Agas gan maill mhothaidh sé é féin
cómhneartaidhthe, de bhrígh na mbria-
thar sin, agus thug suas a thoil go
iomlán do thoil Déi, agus uadh an lá
sin amach thréig a bhuairt agus a dhoil-
gheás inntinne é! Níor fíafraidh níos
mó, créud bhí lé tuitim amach do iar
neugadh; acht thug é féin air thoil
iomlán árdthaithneamhach Déi do
lorg agus do leanmhain mar thús agus
mar dheireadh gach deaghobaire.

"Cuir do mhuiníghin annsa Tiarna
agus deun maitheas," air an faidh ríogh-
amhail, "agas áitreabhaidh an ta-
lamh, agas biadhthóchar thú le'n a
shaidhbhreas". Tá aon nídh amháin
is minic choisgeann alán air dhul air
an aghaidh a leas a n-anama; íodhon
eagla an duaidh agus an dianshaothair,
nách fuláir dhóibh d'fhullann ansa
gcoinbhfliocht sin. Agas ní bhfuil
neach is fearr téidheann air aghaidh
a mbóthar a leasa, 'ná an té
throideann go cródha a naghaidh na
gclaonta, is neartmhaire agus is
dochlaoidhte: óir is dual an luach-
saothair is fearr, agus na grása is
mó do'n té bheireann buadh air féin,
agus dhiúltaidheann d'antoil na cholna.

Acht ní hionann cómhrac agas
cathaidhe gach aon: acht an té,
tá dílis, dúthrachtach, gidh gur
láidire a chlaonta, fós is mó a
dhualgas agas is fearr a shlíghe chum
Déi, 'ná slíghe an té, ag nách bhfuil
acht claonta laga agus thugann fail-
lighe ann a smachtadh.

Congnaidheann dá nídh go mór linn
a leasadh ar mbeatha, íodhon, sinn
féin do tharrang go díthchiollach uadh
na hanmhíanaibh peacamhla, d'á
ngéilleann an nadúr daonna, agas
na subháilcídhe is mó theafdáidheann
uainn do lorg go dúthrachtach. Ta-
bhair aire mar an gceadna air na
lochtaibh so do sheachaint is mo chuir-
eann míthaithneamh ort a gcách.

Iompaidh gach ócáid chum fághal-
tais d-anama; ionnas má fheicir,
nó má chloisir aon deagh-shómpla,
go nglacfádh formad na maithise.
Acht má fheicir aon drochnídh da
dheunadh, tabhair aire gan aithris
do dheunadh air; agas má thuit
amach gur rinnis a leithéid riamh,
leasaidh thú féin gan maill.

Do réir mar bhreathnaidheann tu-
sa cách, is é bhreathnaidheann cách thú.

O! is taithneamhach an nídh dear-
bhráithre dfheicsin díograsach, dia-
thoirbhirthe, diadha, deaghórdaidhthe!
Acht is duairc, dubrónach an nídh
iad dfheicsin airleógach, anspianta
neamhchúramach a ngnothaibh a n-
anama. Is gáibhtheach guaiseach an
nídh faillídhe do thabhairt a ninntinn
ar ngairme, agus ar naire bhronnadh
air ghnóthaibh nach mbaineann linn.

Bídh cuimhneach air an rún cráibh-
theachta a ghlacais, agus cuir íomháigh
na croise go minic ós do chómhair.
Monuair! Is iomdha cúis náire
agat, má fheuchan tú air bheatha
Íosa Críost, nách bhfuil tú fós
cómhfhreagrach do'n phátrún óir-
dheirc so, gidh fada ag iomchar na
haibíde thú.

Gheibheann an cráibheach a ghnáthai-
dheann go dúthrachtach dáiríribh ag
machtnadh air bheatha, agus air pháis
ár dTiarna, gach nídh ríachtanach agus
tairbheach ann; agus ní gádh dho aon
nídh is fearr do lorg a hÍosa! A!
dá dtagadh Íosa ceusta air cuairt
ann ar gcroidhthe, badh líonmhar, agus
badh obann ar bhfoghlaim!

Fuilingeann an duine diadha dío-

grasach, agas glacann go ceanamh-
ail gach nídh a aitheantar dho. Acht
bídheann buaireadh air druim buair-
eidh age'n nduine bhfuarchráibheach,
agas doilgheas air gach leath dhe; de
bhrígh nách bhfuil solás air bith aige
air an dtaobh astigh, agus go bhfuil sé
coisgthe air, é lorg uadh'n dtaobh
amhuigh.

Is uathbhásach an creachruathar
lé a mílltear an manach a dhiúl-
taidheann fómos do riaghalaibh.
Bídheann an duine faillígheach an-
rianta, go gnáth anshocair anshás-
da: de bhrígh go gcuireann so nó súd
anshásdacht air uadh uair go huair.
Cionas mhaireann na manaigh, fá
chruadh-smacht na riaghal, do nách
fuláir dóibh geilleadh. Is anamh
shiúbhlaid amach, is íargcúlta chai-
thid a mbeatha; is suarach a mbiadh
agus a ndeoch; is lomchaite a neudach;
is duadhamhail a saothar; is beag a
labharaid; is fada a náirnéan;
ish much a dhúsgaid; is cian a núr-
naidhthe; is mór a léighid, agus is
dúthrachtach ghéillid do gach riaghail
a bhaineann le'n a mbeatha.

Feuch air na hórdaibh beannaidhthe
d'á rádhtar, "Cartúsiáni agus

Cistercíani", agus air an uiliomad
eile de Mhanachaibh, agus de mhnáibh
ríaghalta mar éirghid a gceart-
mheadhan na hoídhche ag canadh psalm
do'n Tiarna. Badh mhór, uime sin,
an náire dhuitsi bheith ad spadaire
spairtfhuar air feadh na haimsire
beannaidhthe so, agus meithle mór-áluine
an Tiarna go luathgháireach ag mo-
ladh mordhacht Déi. A! is truagh
mar tá aon nídh eile le deunadh
againn, acht bheith ag moladh agus ag
mor-mheudadh ar dTiarna Dia uadh
ar gcroídhe, agus ar sgairt go hiom-
lán!

Is truagh nách fèidir linn deunadh
gan ithe gan ól, gan codladh gan
suan, ionnas ga mbeidhmis go síor-
chómhnaidhtheach ag moladh Déi, agus
tógtha suas go hiomlán a ngnóthaibh
spriodálta! Badh mhó ar sonas agus
ar sólás mar sin, 'ná mar támoid
annois, fá throm-iarsma na colna.

A bhúidhe re Dia, nách mbeidh a
leithéid so d'iarsma orainn, agus nách
mbeidh agaínn acht aire do thabhairt
dfionn-fhuaradh an anama, nách
mblaiseamoid faraor! acht go ró-
annamh! An tan nách loirgeann neach

a sholás, acht uadh Dhia amháin, ise
thionsgann sé go foirbhthe taithneamh
do thabhairt do Dhia: agus bídheann sásda
gidh b'é nídh thárlaidheann dó. Ní
bhídheann an té so luathgháireach 'n a
shaidhbhreas, ná dubrónach 'nn a dhobh-
reas, acht tiomnaidheann é féin go
hiomlán, agus go muiníghineach do Dhia,
d'á dtug sé searc agus dianghrádh tar
gach nidh cruthaidhthe; oir ní théidheann
aon nídh amúgha ná a gclaochlódh uadh
Dhia, acht maireann gach nídh dhó agus
riaraid é gan maill.

Cuimhnidh go cínte air do chríoch
dhéighionaich, agus nách bhfilleann an aim-
sir d'imthídheann tarainn. Ní féidir
d'aon neach bheith taithneamach a
láthair Déi, gan bheith dílis dúth-
rachtach 'nn a sheirbhís. Má thions-
gann tú bheith fuarchásach, beidh tú
gan maill anshásda; acht má thug-
air thu féin air theasgrádh Déi,
beidhir suaimhneach síthchánta: agas
deunfaidh grása Déi, agus searc na
subháilcídhe do dhuadh níos lúghadh agus
d-ualach níos eudtroime.

Bídheann an duine dúthrachtach teas-
ghrádhach, ullamh do gach deagh-nidh.
Is docamhla go mór claonta do

smachtughadh agus droch-chleachta thréi-
geadh, 'ná bheith ag obair agus ag
iomshaothar le'ar mballaibh corpor-
dha. An té nách dtréigeann lochta
suaracha, titeann le beagán agus le
beagán a lochtaibh lán-mhóra.

Má chaitheann tú an lá go maith,
beidhir luathgháireach, áthasach air
theacht na hoídhche. Bídh aireach;
gríosaidh do mheanmain; cómháirlidh
thú fein: agus gidh b'é theagmhann do
chách, ná tabhair si faillíghe ionnat
féin. Do réir mheid an díanais
le a ndiúltáidhir dod' thoil féin, ise
is móide do rian a mbealach do
leasa.

AN DARA LEABHAR.

1 CAIB.

De chómhrádh inmheadhanach.

"Tá ríoghacht Déi ionn bhúr measg
agaibh," air ar dTiarna. Iompaidh
led' chroídhe go hiomlán air an
dTiarna, agus tréig an saoghal an-
ródhach sa, agus gheobfair síthcháin
anama. Foghlaim nidhthe saoghalta
do dhímheasadh, agus tabhair thú féin air
nidhthibh inmheadhanacha, agus chídhfir río-
ghacht Déi fad' tharamuin: oir is é
ríoghacht Déi síthcháin agus gáirdeachas
ann sa Spiorad naomhtha, a seun-
tar air na mallaidhtheóiribh.

Tiocfadh Críost chugat ag foill-
seadh a shólás dhuit, má ullmháidhir
ionad cómhnaidhthe dho. Is a gcroídhe
an duine tá glóir agus maise an Tiar-
na, agus is ann is mian leis áitreabhadh.
Is iomdha cuairt bheir sé air an
nduine inmheadhanach, is milis a

chómhluadar leis; is bríghmhar a
sóláis, iodhon, iliomad síthchána agus
muinteardhas gan teóra.

O! anam fhíreunda, ullmhaidh do
chroídhe dod' chéile ruin, ionnas go
ndeónfadh sé teacht agus cómhnuidhe
ionnat; oir deir sé féin, "Gidh b'é
ghrádhann mesi coimheudfadh sé
mo bhríathar, agus tiocfam chuige, agus
deunfam cómhnuidhe mar aon leis."
Deun shlígh uime sin do Críost a
meadhan do chroídhe, agus seun dul
asteach air gach aon eilé. Is duine
lán-tsaidhbhir thu, an tan a sheal-
bhaidheann tú Críost, agus is ró leór
dhuit é: deunfadh se saláthar dhuit go
dílis deaghchúramach, ionnas nách
gádh dhuit do dhóthchas do chur a
ndaoinibh air bith: oir malartáidh-
eann daoine a n-aigne gan maill, agus
is obann thédhid ar neamhnídh; acht
ní mar sin do Chríost, seasaidheann
linn diongabhálta go deire.

Ní ceart an iomad muiníghine
do chur a ndaoinibh suaracha, so-
mharbhtha, an tsaoghail so gidh gur
thairbheach, ionmhuin linn íad: ná fós
bheith buartha anshásda, má bhídhid
air uairibh ann ár naghaidh agus d'ár

gcrosadh. Oir an drong a tá leat
aniugh, bféidir dhóibh bheith ad aghaidh
amárach, agus a n-inntinn d'atharughadh
air nós na gaoithe.

Cuir do dhóthchas iomlán a n-Día;
glác naomh-uamhain roimhe, agus tabhair
searc do chroíde dho; deunfadh sé
freagairt air do shon, agus ríarfadh
gach níd chum leas d-anama. Ní
bhfuil cathair chómhnaidhtheach annso
agat; agus gidh b'é áit a bhfuilir, ni
bhfuil ionnat acht deóruighe, agas
oilearach, do nách féidir suaimh-
neas dfaghail go dtáidhthídhthear é
go hinmheadhanach le Críost.

Creud fáth bhfanann tú ag amharc
ad timchioll, an tráth nách annso tá
hionad suaimhneis? Is air neamh
nách fuláir dod' áitreabh béith,
agas ní dual feuchain air nidhthibh
na talmhan so, acht amhail nidhthe
thárlaidheann orainn ann sa tslíghe.
Imthígheann lón na beatha só agus sinn
féin mar aon leis: dá bhrígh sin,
ní ceart dhuinn ceangal de'n tsaoghal
sa, air eagla go mbeirfídh annsa
ngaiste orainn, agus go gcaillfea-
mois ar n-anama.

Machtnaidh go minic air mhór-
dhacht an Aird-rígh, agus cuir d-úr-
naidhthe go cómhnaidhtheach a láthair
Chríost. Muna fiosach duit macht-
nadh do dheunadh air árd-rúndiamh-
araibh an chreideimh, smuain go dil
air gheur-pháis Chríost, agus lonaidh
le taithneamh 'nn a chreuchtaibh ró-
naomhtha: oir má rítheann tú go beó-
chreideamhach chum creuchta, agus
cneadha mór-luacha Íosa, beidhir
sásda, solásach ad buáireidh, gan
beann air mheas nó air mhímheas
saoghaltánach, ná fós air theangain
na cúl-chainte!

Bhídh Críost féin fá dhímheas air
an saoghalsa, agus tréigthe ag á cháir-
dibh agus ag a chomhlúadar a gceart-
mheadhan gach athaise: dfulainn sé
táir agus tarcuisne; agus an feidir
leatsa gearán air aon neach? Bhídh
daoine air droch-aigne, agus ag ithiom-
radh Chríost féin; agus ann measairsi,
gur fuláir do gach aon bheith cáir-
deamhail, cúramach agat féin?

Cionas is féidir dhuit duais na
foighide do thuilleadh, muna dtár-
ladh mí-ádh air bith dhuit? Cionas
bheidhir ad charaid ag Críost, muna

bfulannair air a shon? Uime sin
fulainn mar aon le Chríost, agus air
shon Críost, má's mían leat riagh-
lughadh mar aon le Críost. Dá
dtagadh leat dul a seilbh inmhea-
dhanach Iosa, agas a dhianghrádh do
mhothúghadh, ní bheidh beann air bith
agat air do sheasgaireacht, nó
mhísheasghaireacht féin; acht bheidh
luathgháir ort fá aithis d'fhághail;
óir deunann grádh Iosa mí-thait-
neamhach ann ár súilibh féin sinn.

Is féidir leis an duine inmheadh-
anach, a ghrádhann Íosa na fírinne;
ata saor uadh gach anchumann, é féin
do thabhairt go hiomlán do Dhia,
agas a chroídhe d'ardughadh tar gach
nídh cruthaidhthe chum Déi na síth-
chána! Tá an té sin cíallmhar
caoin-teagasgtha uadh bheul Déi, a
mheasann gach nídh do réir chothroim
an cheirt, iodhon, do réir thola
Déi.

Ní bhídheann an duine diadhá deagh-
shómplach, a dhímheasann an saoghal
sa, choídhche air easbadh uaine agus
ionaid chum a dhéaghníomhartha do
dheunadh: oir, de bhrígh nách dtugann
é féin tar fóir air ghnóthaibh saogh-
alta, is féidir leis athchúimhneadh

níos luaithe air ghnóthaibh an anama.
Ní ghailleann duadh nó doghruin air
an téso; de bhrígh go gcuireann é
féin a noireamhain do gach nídh do
réir mar thárlaidheann.

Ní thugann sé aire air bith do
mhí-iomchar ná do dhrochleachtaibh
chách, de bhrígh go bhfuil a chroídhe féin
lán-tsocair a nDia. Do réir
mar tharrangeann duine cúraim air
féin ise bhuairidhid, agus churaid toir-
measg air. Do rachfadh gach nídh
chum maithis agus mór-fhághaltais dhuit,
dá mbeidhfádh glan-chroídheach, deagh-
órdaidhthe an d'aigne. Is minic
bhídhír anshocair, míshásda, le mó-
rán nidhthe; de bhrigh nár smach-
taidhís do chlaonta, agus nach bhfuilir
fós deighilte air fad uadh lochán an
tsaoghail si.

Ní bhfuil nídh air bith is mó thruail-
laidheann, agus shladann croídhe an duine,
'ná ancumann do chreutúiribh. Má
thugann tú druim laimhe leis gach
sáshamh ceadfádhach, tiocfadh leat
léir-mhachtnadh air shólás síor-bhuan
na bhflathas; agus gáirdeachas gan
teóra do mhothúghadh a gceart-lár
do chroíde.

L. 92

2 CAIB.

D'úmhal-fhomós.

Ná cuir suim ann cia tá leat, nó
ann d'aghaidh; acht deun díthchioll go
mbeidh Día leat an gach nídh, 'nn a
gcuirir do lámh. Coimheud an coin-
sías glan, agus tabhairfidh Dia cabhair
dhuit: oir ní féidir le malís chách
díoghbháil a dheunadh do'n té le a
gcabhraidheann Dia.

Bídh foighide agat, agus éisd do
bheul, agus chídhfir go dtabharfadh Dia
lám chabharthach leat. Tá fios na
huaine agus na haimsire aige, ionn a
ceart tu fhuasgladh; dá bhrígh sin
géill go hiomlán dá thoil ró-naomh-
tha. Is le Dia bhaineann sinn dfuas-
gladh agus cabhrúghadh línn ann gach
buaireadh. Is minic gur tairbheach
dhuinn air son na humhlachta, fios ár
locht bheith ag chách, agus aithbhior dfá-
ghail uatha.

An tan úmhlaidheann neach é féin,
de dhruim a chionta, síothaidheann sé
cách go urusa, agas tugann sásamh
do'n drong a bhídheann a bhfeirg leis.

Comairceann, agas fuasglann Dia
an duine úmhal; is dó thugann se
searc agus síor-ghrádh; is chuige a
chlaonann a ghrása, agus d'éis é uirís-
leadh, árdaidheann é do'n chathair
chaomh-áluin. Is do'n duine úmhal
dfhoillsídheann sé a rúna, agus
tarraingeann é go suairc sáir-
thaithneamhach chuige féin!

An tan thugthar masla nó míchliú
do'n duine úmhal fuileangann é go
foighideach; oir is a nDia tá a
dhóthchas agus ni ann san tsaoghal. Ná
meas tu féin órdlach air d'aghaidh
a mbealach do leasa, an fhaid is
dóigh leat go bhfuilir níos fearr
'ná cách!

3 CAIB.

De'n deagh-dhuine shíth-chánta.

Cómheud do chroídhe féin air dtús
a síth-cháin, agus 'na dhiaigh sin, is féi-
dir leat cách do síothúghadh. Is mó
an tairbhe thagann lé fear síth-chánta

do dheunadh 'ná lé fear foghlama.
Umpaidheann fear na feirge gach
maith chum oilc, agus is obann d'éisdeann
le drochsgeul. Acht úmpaidheann
fear na síth-chána gach nídh chum
maithise! Ní thugann droch-thuairim
fúidh chách, acht ní mar sin dfear
na feirge, buairídhthear é le an-
shásdachd; ní bhfuil suamhneas air
bith air féin, agus ní lúgha tá 'ná
fhulainneann do chách suámhneas do
dheunadh. Labrann sé air nidhthibh
air n'ár cheart do a bheul do luas-
gadh, agus bídheann sé ciuin ann uair
badh cheart dó labhairt. Feiceann
se go geur-radharcach gnótha chách, agus
tugann faillíghe 'nn a ghnóthaibh féin.
A! a thruadháin, bídh fonnmhar a
gcómhlíonadh do dhualgais féin air
dtúis, agus na dhiaigh sin is féidir leat
go dlightheach cúram do chur a
ngnóthaibh na cómharsan.

Is maith is eól duit do lochta féin
do cheilt, agus a leithsgeul do ghabháil;
agus fós ní maith leat leithsgeul do
ghlacadh uadh chách. Badh cheirte dhuit
tu féin do dhaoradh agus do dhearbhrá-
thair do shaoradh: má's áil leat
cách bheith foighideach leat, bídhse

foighideach leis. Feuch gur fada
thu fós uadh grádh Déi agus uadh'n úmh-
lacht, a theagasgfadh dhuit gan bheith
a bhfeirg nó a bhfuasnadh le aon
neach acht leat féin.

Ní deacair cómhluadar do cho-
mheud le daoinibh ceannsa, úmhla;
oir tá sin taithneamhach do réir
nadúire gach aoin: agas is gnáth
gur geal le gach neach, chómhluadar
na ndaoine, a réightídheann le na
thoil féin. Acht is fearamhail,
fiorghrásach an ghaisge do neach air
bith, maireadh go síth-chánta a measg
dhaoine dúra doshásda, a bhídheann ag
aghnasadh agus ag claon-chamadh air.
Gidhé tá daoine ann a chómheudann
iad féin síth-chánta, agus fós a mhair-
eann gan imreas a measg chách;
acht, faraor! tá daoine éile ann,
a bhídheann ag síor-chogadh leó féin,
agus le cách; a bhídhean suaiteach, sios-
marach a measg na gcómharsan, agus
fós ní sos dóibh féin é. Tá an
tríomhadh cineul daoine ann, a bhí-
dheann síthchánta iad féin, agus chabhrai-
dheann ag tabhairt na gcómharsan
chum síthchána.

Acht ann fhaid bheidhmíd air an

tsaoghal anródhach sa, is mó is ceart
dhuinn ar síth-cháin do mheas uadh ár
bhfoighide a bhfulann, 'ná uadh easbadh
mí-ádh: oir is mór síth-cháin agus
suaimhneas an té, d'ár fios é féin
d'iomchar go foighideach fá láimh an
Tiarna. Buadhann an té sin go
caith-réimeach air a dhrochlaontaibh
féin, agus air dhrochleachtaibh an tsao-
ghail; neartaidheann a charadas le
Críost, agus saothraidheann oighreacht
na bhflathas!

4 CAIB.

De'n aigne ghlain agus de'n inntinn maith.

Ardáidhthear an duine uadh'n dta-
lamh do neamh le dhá sgiathán, iodhon,
le símplídheacht agus le glaine chroídhe.
Ní fuláir do'n inntinn bheith símplídhe
agus do'n gcumann bheith neamhthrúail-
lidhthe. Umpaidheann an tsimplídhe-
acht go iomlán air Dhia; gream-
aidheann agus sealbhaidheann an glaine-
achd é. Ní chuirfidh deaghnó air bith

toirmeasg ort má táir saor uadh
ghrádh anmheasardha; má loirgeann
tú leas agus tairbhe do chómharsan, agus
toil ró-naomhtha Déi ann gach nídh,
beidhir saor sáir-fhuasgalta uadh
gach buairt aigne. Dá mbeidh do
chroídhe glan, badh sgathán beatha, agus
leabhar naomhtheagaisg gach creut-
úir dhuit: de bhrígh nach bhfuil aon
chreutúir d'á lúghad agus d'á tháire,
nách bhfoillsidheann sáir-mhaitheas
Déi!

Dá mbeidh do chroídhe díreach
deaghórdaidhthe, chíodhfádh agus thuigfádh
gach nídh go geur glan-radharcach: de
bhrígh go bhfeiceann fear an chroídhe
ghlain go ceartlár na bhflathas, agus
go fíor-iochtar Ifrinn. Tugann gach
aon a thuairim fúidh chách do réir a
chroídhe féin. Má tá luathgháir le
fághail air talamh, gan amhras tá
fear an chroídhe ghlain luathgháireach.
Agas má tá buaireadh agus crádh-
croídhe air talamh, isé fear na
droch-aigne is mó mhothaidheann iad!
Do réir mar chailleann an tiaran
a chuid meirge annsan dtealach, agus
thógann goradh, mar an gceudna,
chailleann an té úmpaidheann air a

chuidh leisge, agus thógann goradh glan-
lonrach na carthanachta tré a
ndeuntar duine nuadh dhe.

An tan thosaidheann duine bheith
faitcheasach fuar-chásach, glacann
eagla é roimh bheagán saothair, agus
filleann go fonnmhar air sádhail na
colna. Acht an tan smachtaidheann
sé a chlaonta, agus shiúbhlann go cródhá
a mbealach a leasa, ní chuireann
suim air bith annsna nidhthibh a shamh-
laidh roimhe sin duadhamhail dian-
shaothair dho.

5 CAIB.

D'ar léir-mheas féin.

Ní féidir dhuinn bheith muiníneach
asainn féin, de bhrígh gur minic sinn
air easbadh grás agus ger-thuigsiona.
Múchamoid go hobann an leus bheag
sholuis a tá annainn, tré ar neamh-
aire fein: agus is minic nách mbreath-
namoid an daille inntinne ionna
bhfuilimid. Is minic ghníomoid

droch-bheart, agus meudamoid an
t-olc, ag gábhail ár leithsgéil.
Bídhmid feargach air uairibh, agus
measamoid gur b'é grádh Déi, a
choraidheann sinn. Bidhmid milléin-
each air lochtaibh suaracha chách, agus
tugamoid cluas bhodhar d'ar dtrom choirthibh
féin. Is geur glan-radhar-
cach d'fheiceamoid gach díth agus
díoghbháil d'á ndeuntar dhuinn, agus ní
cúimhnídheamoid air a ndeunamoid
d'olc air dhaoinibh eile. Dá macht-
naidhmois air ar bhfeile-bheartaibh
féin, ní bheidh slíghe air bith againn
chum daor-bhreithe do thabhairt air
chách.

Tughann an duine diadha aire d'á
anam féin tar gach nídh eile; agas
ní gnáthach leis an té sin, bheith d'á
mheasgadh féin a nghnóthaibh dhaoine
éile. Ní féidir d'aon neach bheith
diadha, deaghiomchair, a sháidheann é
féin asteach a ngnóthaibh chách, agus
thugann faillíghe 'nn a ghnóthaibh fein.
Dá dtabharfádh aire iomlán do
Dhía, agus do leas d'anama, badh bheag
do shúim annsna nidhthibhsi nach mbain-
eann leat.

Cá mbídheann tú an uair dhear-
mhadair tu féin? Agas creud é
an tairbhe dhuit d'aigne do sgaoil-
eadh na rith go luath-inntinneach air an
ndomhan uile, agus faillíghe a thabhairt
a leas d'anama? Má's mian leat
síth-cháin agus fíor-aondacht d'fághail,
ní fuláir dhuit gach nídh a léigean
thart, agus feuchain go sonrádhach
ort féin. Rachfair air d'aghadh go
mór, má chomheudair tu féin saor
uadh gach cúram saoghalta: acht
tuitfir go huathbhásach air gcúl,
má thugair cion d'aon nídh cruth-
aidhthe.

Ná meas go bhfuil aon nídh árd-
chéimeach, maiseach, nó mór-áluinn,
acht Dia amháin: de bhrígh nách bhfuil
acht suarachas, ann gach nídh is
lúghadh 'ná Dia, agus nach fhiú iad an
searc-ghrádh a dlighthear do Dhia
amháin. Ní féidir suairceas an-
ama, nó luathghair chroidhe d'fá-
ghail, acht a nDia shíorrúidhe uile-
chúmhachtach, a líonann le na mhór-
dhacht dochuimsidhthe, gach rann de'n
domhan.

L. 101

6 CAIB.

Dhe luath-gháir an deagh-chogúis.

Is a bhfoirghiol an deagh-chogús
bhídheann glóir, agus glé-mhaise an duine
mhacánta. Cómheud an cogús
glan, agus beidhir go síor luath-
gháireach; oir is mór is féidir
leis an ndeagh-chogús dfhulann, agus
bídheann áthasach a gceart lár gach
anró. Ní mar sin d'fhear an
droch-chogúis, bídheann sé chóidhche fuidh
uamhain agus fuidh anshásdacht. Is mór
é suaimhneas d'aigne muna gcrei-
midh do chogus féin tú: uime sin
ná bídh choídhche sásda, acht tar éis
deagh-obaire.

Ní mhothaidheann ná mallaidhteóirídh
suaimhneas nó síth-cháin anama air
feadh a saoghail; de bhrígh, mar deir
ar dTiarna, "Ní bhfuil sít-cháin
air bith ag na ciontachaibh." Agas
dá ndeárfadais, "Támoid a síth-
cháin, ní bhfuil baoghal air bith orainn,
cía d'ar féidir díoghbháil do dheu-
nadh dhuinn"? Ná creid iad; de
bhrígh go lasfadh dhíbhfeirg Déi go

hobann ortha, agus go gcurfar a
gclaonbhearta air neamhnídh.

Ní deacair d'on drong, a ghrá-
dhan Dia, bheith sásda le buaireadh;
de bhrígh nach bhfuil a nglóir de'n
tsamhuil sin, acht glóir a gcros
ar dTiarna. Ní bhfuil acht gal
gearr-shaoghalach gaoithe a nglóir
na saoghaltánách; agas fós bídheann
glóir na beatha sa, cómheasgaidhthe
le duairceas, agus le dubrón: dá
bhrígh sinn, is uadh ar gcogúsaibh
féin, is dual duinn glóir agus gáir-
deachas d'fhághail, agus ní uadh
bheulaibh breugacha an tsaoghailso.

Is a nDia, agus uadh Dhia, thagann
gáirdeachus na bhfíoraon. Ní
bhfuil meas air thaibhse an tsaoghailso
ag an té loirgeann an ghlóir shíor-
rúidhe: acht an té a loirgeann glóir
an tsaoghailsi, nó nach ndímheasann
í, is suarach a shuim a nglóir na
bhflathas! Is mór suaimhneas agus
síth-cháin aigne an té nach gcuireann
suim a moladh nó a gcáineadh. Is
socair tá croídhe an té ag á bhfuil
cogús glan. Ní bhídhir níos naomh-
tha le moladh, ná níos míriaghalta
le cáineadh: acht tá tú mar tá
tú, agus ní féidir a rádh go bhfuilir

níos fearr 'ná chídheann Dia tu
bheith. Ma bhreathnaidheann tú go glin
staid d'anama féin ní churfadh
ráidhte chách buairt air bith ort:
de bhrígh nách bhfeiceann duine acht
an ceannfhatha, acht feuchann Dia
air an gcroídhe; breathnaidheann
duine an gníomh, acht meadhaidheann
Dia an inntinn.

Is maith an cómhartha air dhuine
úmhal, bheith go cínte a deunadh
maithise, agus fós gan bheith mór-
mheasamhail air féin. Is dearbh
mar an gceudna an cómhartha air
chroídhe ghlan, gan sólás d'iaradh
uadh aon nídh cruthaidhthe. Tais-
beanann an té nach loirgeann fiagh-
naise fhoiriomalach do féin, gur
thoirbhir sé é féin go hiomlán do
Dhía: "Oir ní é an té mholann é
fhéin a tá anmholta, act an té a
moltar le Dia." Ní bhfuil aon
neach diadha, acht an té a shiúbhlann
go hinmheadhanach le Dia, agus thréig-
eann gach anchumann foiriomalach.

L. 104

7 CAIB.

De ghrádh Íosa tar gach nídh.

Is beannaidhthe an té d'ár fios
creud é Íosa do ghrádhúghadh agus é
féin dfhuathughádh air son Íosa! Ní
fuláir dhuinn gach gean eile do thréig-
eann air son seirce ar gcroídhe;
de bhrígh gur ríachtanach grádh Iosa
do bheith tar gach grádh eile. Tá
grádh gach creutúra dimbuan,
drochoinghiallach, acht tá grádh Íosa
ionruic, buan-tseasamhach. An té
ghreamaídheann de'n gcreutuir tuit-
eann mar aon leis; acht an té
cheanglann d'Iosa seasáidheann go
síorrúidhe. Tabhair searc agus síor-
ghrádh d'Íosa: O! deun muintear-
dhas leis, oir isé amháin nach gcaill-
fidh ort an tan thréigfidh an domhan
uile thu. Is éigion duit fá dheóigh sga-
radh uadh'n tsaoghal uile ded' dheóin
nó ded' amhdheóin; uime sin fan a
gcómhluadar Íosa ad bheatha agus ad
bhás, cuir thu féin fá na chómhairc;
oir isé d'ár féidír cabharadh leat
ann tan chaillfidh cách ort.

Tá do dhianghrádh eudmhar, agas ní
áil leis cómhranadóir a'd' chumann:
acht is mian leis súidh amhuil rígh
caithreimeach a gceart-mheadhan
do chroídhe. Dá dtagadh leat an-
chumann gach creutúra do sgrios
uad' chroídhe, thiocfadh Íosa go
fonnmhar fád' thearmoin. chídhfir
go gcaillfidh gach muinín ort, acht
muinín Íosa amháin. Ná cuir
do mhuinín a ngiolcaich shéideann;
"Oir tá gach feóil amhuil feur, agus
críonfaidh a maise amhuil bládh an
mhachaire."

Is gearr go meallfar thu, má
mheasann tú daoine a bheith do réir
a sgéimhe: oir is minic chaillfid
ort, má loirgir do sholás 'ná
measg. Acht má loirgir Íosa go
cómhnaidhtheach, ní bhfuil amhras nach
mbuailfir uime. Acht má leannair
do thoil féin, beidh do thoil féin
agat, gidhe deunfadh an toil sín
ár agus léirsgrios do thabhairt air an
anam. Oir is mó an dochar a
deunann an duine dhó féin le gan
Íosa do lorg, 'ná is féidir do'n
domhan agus d'á námhadaibh go huile a
dheunadh dhó!

L. 106

8. CAIB.

De dhlúth-mhúinteardhas le Íosa.

An tan bhídheann Íosa ionn ar
bhfochair, téidheann an uile air a
naghaidh, agas ní shamhlaídheann aon
nídh docamhlach nó do-dheunta: acht
an tan bhídheann as láthair, bídhid
uile docharach doghluaiste. An tan
nach labharann Íosa leis an gcroídhe,
ní fiú dadmun ar solás; acht muna
labharfadh sé acht aon fhochal amháin,
mothaidheamoid ar ghcroidhthe lán
d'aitios agus d'áthas! A! is obann
phreabh Máire Mhagdaléan uadh'n
áit ionna raibh sí ag eugcaoineadh,
an tan dúbhairt Martá lé, "Tá an
mághaistir annso, agus é aig gairm
ortsa." Is sona an uair ionna
ngairmeann Íosa uadh gheur-ghol go
gáirdeachas spiorraide. Nách dúr
doirbhchroídheach bhídheann tú gan
Íosa; nách amaideach, baoth bhídheann
tú, an tan iarair aon nídh a dtaobh
a muigh d'Íosa; nách mó an dochar agus
an díth dhuit Íosa do thréigeann, 'ná
an domhan uile?

Ní bhfuil pian is géire 'ná bheith
gan Iosa, nó suairceas air neamh
is mó 'ná bheith ann fhochair! Ní féi-
dir do'n Diabhail dochar ná díaghbháil
a dheunadh do'n té le a gcabhraidheann
Íosa; dá bhrígh sin is mó saidhbhreas
an té a shealbhaidheann Íosa, ná dá
mbeidh sé an árd-rígh air uile-mhaitheas
na crúinne! Agas is mó
mí-ádh an té a chailleann Iosa, 'na
dá gcaillfeadh sé saidhbhreas an
domhain uile. Is foír dá bhrígh sin,
gur bochtán dealbh an té mhaireann
gan Íosa, agas gur duine saidhbhir
sár-mhaoineach an té thugann searc
agus síor-ghrádh dho.

Is mór an inntleachd, fios d'fha-
ghail air chómhluadar Íosa; agas is
mór an eagna a charadas do chó-
mheud. Bídh úmhal, neamhchas, agus
fanfadh Íosa mar aon leat: bídh
cráibheach, ceannsa, agus ní thréigfidh
sé thu. Má chromann tú chum sólás
chealgacha an tsaoghailso, tiomáin-
fir, uait é, agus caillfir a ghrása
gan mhaill. Agas má dhíbhireann tú
uait Iosa, cía chum a rithfir, no
cá bhfaghfhair caraid chómh dílios?
Gan caraid éigin, ní féidir dhuit

seasadh, agus ó sé Iosa an charaid is
fearr, muna ndeunair múinteardhas
iomlán leis, beidh tú duairc, díth-
cháirdeamhail. Dá bhrígh sin, is
óinmhid bhaoth thú, má chuirir do mhui-
nín nó d'aitios ann aon charaid eile.
Badh cheart dhúinn bheith sásda le dí-
bhfeirg an domhain uile, níos túisge
'ná chúirfeamois fearg air Íosa.
Uime sin, tar gach caraid, tabhair
grádh agus gean gan teóra dod'
chaomh-charaid Iosa.

Gráidh gach creutuír air son
Íosa, agus Íosa air a shon féin: óir
is dhual gach searc agus dian-chumann
d'Íosa, de bhrígh go bhfuil sé amháin
sár-mhaith síor-dhílios tar gach ca-
raid. Is ceart dhuinn grádh bheith d'ar
námhaid cómh maith lé ar gcáirdíbh,
agas gúidhe ortha, ionnas go dtioc-
faidís uile cum grádh agus aithne an
Tiarna. Agas fós ní ceart dhúinn
moladh ná mór-ghrádh chách do lorg;
oir is do Dhia amháin a dlíghthear
gach moladh agus gach meas, de bhrígh
nách bhfuil aon neach a gcómheas dó.
Ná loirg croídhe chách do ghreamughadh
dhíot, agas ná greamaídh do chroídhe
sa de chách, acht tabhair do chroídhe

féin agus croídhe gach deagh-dhuine
d'Iosa Críost!

Cómheud thu féinn saor uadh anchu-
mann gach creutúra; de bhrígh nách fu-
lár dhuit bheith lom lán-shgriosta o'n
uile anchumhann má's mian leat sár-
mhílseachd an Tíarna do bhlaiseadh.
Agas go deimhin ní thiocfadh leat
rochtain chómh fadaso, muna dtar-
raingidh Dia lé na ghrásaibh thu:
ionnas go mbeidhfádhsa táidhthidhthe
sa: leis féin amháin, agus éision leatsa:
oir an tan bhronnonn Dia a ghrása air
neach, neartaidhid é go cumasac;
acht an tan tharraingeann a ghrása,
fágthar an duine na bhochtan anbhfann-
ach, amhail fá leatrom gach aniar-
sma! Gidhe ní ceart dho, bheith fan-
taiseach, eudóchasach, acht seasadh
go meanamnach agus a thoil do chur le
toil Déi, ag fulann go foighideach,
air son Íosa Críost, gach nídh a
thárlaidheann do: de bhrígh go bhfil-
leann an samhra ndiaigh an gheimh-
ridh; an lá a ndiaigh na hoídhche: agus
an grian a ndiaigh na borb-shíne.

L. 110

9 CAIB.

D'uireasbadh an uile sholáis.

Ní deacair gach solás saoghalta
do dhímheasadh, an fhaid bronntar
soláis neamhdha orainn. Acht is
ró dheacair seasadh gan ceachtar dhíobh:
agus an díbirt dubrónach so an ana-
ma uadh Dhia d'fhulann go foighideach
air a shon; agus sinn féin do threigeann
gan cuimhne air bith air ar nóir-
dhearcas féin. Ní híongnadh thu
bheith meanamnach, mór-chreidimh an
tan dhealraidheann lóchran lán-
tsiollseach na ngrás ort; oir is
geal le gach aon solas na ngrás
d'fhághail. Is socair taisdiol an
te a stiúrthar le grásaibh Déi; agus
ní h-íongnadh gan é mhothúghadh tuirse
na slíghe, de bhrígh go bhfurtaidheann
agus go stiúrann Dia féin é.

Is gnáth linn dúil do chur a solás
éigin, agus is ró dheacair linn solás
na colna do thréigean! Rug an
naomh-mhairtíreach Labhras buadh
air an tsaoghal, mar aon le n-a Sha-
gart: de bhrígh go raibh nidhthe taith-

neamhacha an tsaoghail so fá thar-
caisne aige; agus gur fhulainn sé
Sixtus árd-shagart an Tighearna
do bhreith uaidh, gidh go raibh an-
cheanamail air. Uime sin, thug
sé searc do'n gCruthaidhtheóir tar
an gcreutúir, agus thóg sé toil
ró naomhtha Déi mar rogha tar gach
toil. Mar an gceudna, bídhsi
ullamh chum gach caoin-charaid do
thréigean air son ghrádh Déi. Ná
bídh duairc doshásda, má thugann do
charaid druim láimhe leat: oir is
éigin dúinn uile sgaramhain fá dheóidh
le chéile.

Caithfidh duine troid go treun-
chómhlainneach sul a dtiocfadh leis
cath do chur air a chlaontaibh féin,
agus cumann a chroídhe do thabhairt do
Dhia. Is obann a claontar cum
sólás daonna, an té sheasaidheann
air a neart féin. Acht ní leanann
an té thugann dil-ghrádh do Chríost,
a samhail so de bhláthaibh baoise; is
fearr leis catha cruadh agus saothar
sáir-dhian d'fhulann air son Chríost.

Dá brígh sin, an uair bhronnfaidh
Dia solás spioradálta ort, glac
go lán-bhuidheach é; acht bídh deimh-

neach nách tré do luaigheacht féin,
acht tré mhór-mhaitheas Déi a dheó-
naidh é féin d'fhoillsiúghadh dhuit. Ná
tabhair gean dod' adhmholadh féin;
Ná glac áthas ná andánachd, acht
úmhlaidh thu féin níos mó; gaibh eagla
agus árd-chúram an d'uile ghníomh: oir
rithfidh an uairso thart, agus tiocfaidh
uair an catha. Má thréigeann gach
solás thú, na tuit a neudóthchas;
acht fan go foighideach, fíor-úmhal
ag feitheadh na cuairte neamhdha:
oir is féidir le Dia solás níos mó
do bhronnadh ort. Ní bhfuil so nuadh,
ná suaitheantaiseach, ag an ndrong
d'ár fiosach slighthe an Tiarna: oir
is minic mothaidh na naoimh agus na
sean-fháidhe iolardhas de'n tsamhail
so.

Uime sin, a dúbhairt an fáidh
ríoghamhail an tan bhronn Dia a ghrá-
sa air, "Dúbhairt mé a'm líon-
mhaireacht, ní cuirfear buaireadh
choídhche oram." Acht iar dtarang
na ngrás uaidh, deir, "d'fholaidh
tú d'aghaidh uaim, agas bhídh me
buadhartha." Gidhe ní thuiteann sé a
neudóthchas, acht guidheann níos dúth-
rachtaiche chum Déi ag rádh, "Is

ortsa, a Thiarna, do ghlaodhfad, agus
cuirfead mo ghuidhe chum Déi." Fá
dheóidh, fuair sé toradh air a ghuidhe,
agus tugann féin fiadhnaise gur héis-
teadh leis, ag rád, "d'éist an
Tiarna liom, agus do rinn trócaire
oram: tháinic an Tiarna a gca-
bhair dham;" acht cionnas? "d'iom-
paídhis mo dhubrón chum luathgháire,
thímchiollais mé le gáirdeachas."
Ó bhídh an sgeul marsa ag naomhaibh
neartmhara Déi, ní ceart do bhoch-
tánaibh laga mar sinne tabhairt
suas, má bhídhmid air uairibh teas-
ghrádhach, agus air uairibh eile fuar,
faillígheach; de bhrígh go nimthígheann
agus go bhfilleann an Spiorad do réir
dheagh-thola an Tiarna. Uime sin
a deir Iób naomhtha, "Fiosraidheann
tú é go moch air maidin, agus go ho-
bann deimhnídheann tú é."

Creud dá bhrígh sin ionn a gcuirfead
mo mhuinín, agus cia as gur ceart dham
dóthchas a bheith agam? As mór-
thrócaire Déi amháin agus as iomad-
amhlacht a ghrás: oir bídhim a gcomh-
luadar deagh-dhaoine, nó a measg
dhearbhráthar dhiadha, nó idir cháir-
dibh díleas no ag léigheadh leabhar

teagaisg, nó ag éisdeacht le dán-
aibh ceólmhara agus psalmaibh síth-
mhilse, is ró shuarach mo bheann orr-
tha uile, má thréigeann grása Déi
me, agus má fágthar a leith mo boch-
taineachta féin me. An am de'n
tsamhailso, ní bhfuil leighios is brígh-
mhaire 'ná foighide, agus me féin do
thabhairt suas go hiomlán do thoil
naomhtha Déi. Níor thárlaidh aon
neach ríamh liom, dá mheud a cráibh-
theacht agus a chaon-dúthracht, nách raibh
uair éigin air dhíth na ngrás, agus air
maoladh meisnighe agus mór-dhíograis!
Agus ní raibh naomh dá airde agus dá
fhoghlamhtha, gan caithídhe a dtús nó
a ndeireadh a shaoghail: oir ní fiú
an té nár fhulainn buaireadh éigin
air son Déi, machtnadh air a naomh-
mhórdhacht: oir is gnáth-chómhartha
air sholás le teacht, na caithidhe a
chuireamoid dhínn: de bhrígh go bhfuil
solás na bhflathas geallta do'n
drong a dearbhaidhthear le caithídh-
ibh; "Tabharfad (air ar dTíarna)
do'n té a bheurfas buadh, le n-ithe
de chran na beatha, a tá a meadhan
pharthais Déi."

Acht bhronnann Dia soláis neamhdha
orainn, chum seasadh níos cródha a
naghaidh ionnsaídh an Diabhail; gidhe
fulannann Día dhó, cathaídhe do chur
orainn, d'eagla an diomusa; óir
ní chodlann an Diabhal choídhche; agas
ní bhfuil an cholann fós marbh: dá
bhrígh sin ná sguir ó'n gcath, oir tá
námhada air gach taobh dhíot nach
gcómhnaidheann go bhráth!

10 CAIB.

De bhuidheacas air son ghrása Déi.

Creud fá loirgir suaimhneas, ó
rugadh thú chum saothair? Gabh foi-
ghide mar rogha tar shólás; agus tóg
ualach na croise tar gach lúathgháir.
Óir cá bhfuil an saoghaltánach nach
nglacfadh go háthasach sólás agus
luath-gháir spioradálta, dá mbhféi-
dir leis iad d'fhághail go cómhnaidh-
theach? De bhrigh gho sáraidheann
sólás spioradalta, gach sádhail
shaoghalta agus gach aitios collaidhe.

Agas fhós tá taithneamh an tsaoghail
so baoth brúideamhail; acht tá sóláis
spioradálta amháin, míochair, ma-
cánta ag sreamhadh uadh na subháil-
cidhibh agus dá ndórtadh go líonmhar
ansa nanam glan. Acht ni féidir
d'aon neach an tsáir-mhilseachdsa
do bhlaiseadh do réir a thola féin:
de bhrígh nach fada o'n nduine uair
an chatha.

Is mór an toirmeasg air an
bhfiosradh neamhdha so anshriantachd
na tola agus árd-dhóthchas asainn
féin. Rainneann Dia go tró-
caireach linn an uair bhronnann sé
grása na sólas orainn; acht is olc
sinne gan búidheachas do ghabháil leis.
Agas is fáth nách sreamhann tobar
na ngrás chugainn, de bhrígh nach
bhfuileamoid búidheach de dhruim a
bhfuaramar, agus nach dtugamoid ad-
mháil ionnta do'n té a bhronn orainn
iad. De bhrígh go sileann sruth na
ngrás air an té ghabhas búidhea-
chas mar is cóir, agus go dtugthar
do'n duine uirísioll, a mbaintear
de'n duine uaibhreach.

Ní háil liom na sóláis le a
gcailltear searc na cómhghuine, agus

ní mian liom na léir-shmuainte a
threóraidheann chum uaille: de bhrígh
nach bhfuil gach nídh tá árd-chéimeach,
naomhtha, ná gach a bhfuil taithneamh-
ach, tairbheach; ná gach a bhfuil
ionmhuin, ionghlachta a láthair Déi.
Glacaim gan docht na grása, a
mhúineann úmhlacht agus eagla an Tiar-
na dham, agus chabhraidheann liom a
smachtadh mo chlaonta. Ní dhubhlan-
ann an té tá teagasgtha le tabhar-
thas na ngrás, agus múinte fá sgiúrsa
an amhgair, aon deagh-ghníomh do
chur na leith féin, acht admhaidheann
nach bhfuil ann féin acht trúadhán
bocht, tárnochta! Tabhair a cheart
féin do Dhía, agus do dhuine, iodhon,
búidheachas do Dhía air son a thabar-
thas, agus air do thaobh féin bídh deimh-
neach nach bhfuil ionnat acht peacach,
a thuill go minic trom-dhíoghaltas
Déi.

Gabh de rogha an ait is ísle, agus
cuirfear annsa n-áit is áirde thú:
oir ní bhfuil árdán gan ísleán. Is
iad na naoimh is áirde a láthair
Déi, is uirisle 'nna mbaramhuil féin:
agus tá a nglóir air neamh sochosmhuil
dh'a n-úmhlacht air talamh. Ní bhfuil

beann aca air ghlóir dhímhaóin an
tsaoghailso, de bhrígh go bhfuilid
líonta de ghlóir na bhflathas! Ní
féidir do'n té, a tá cómhneartaidh-
the a nDía uabhar do ghabháil. Agas
ní loirgeann an té, a chuireann gach
maith dá bhfuil aige, a leith Déi,
moladh ná mór ainm uadh chách, acht
an moladh a dlighthear do Dhia amháin
do dhíol leis, agus adhmholadh gach deagh-
ghnímh do thabhairt do'n té d'ár dual
é: sé sin, do Dhía.

Gabh buidheachas uime sin le Día
air son beagáin agus bronnfar morán
ort. Glac an tabharthas is lúgha,
amhail seud mhór-luach, agus an bronn-
tanas is táire, amhuil comaoin
ró dhíleas. Má bhreathnaidheann tú mór-
dhachd agus maise an Tiarna, ní féidir
dhuit a mheas go mbeidh aon nídh, dá
mbronnann orainn, suarach no neamh-
thairbheach. A haithle sin, badh
cheart dhúinn bheith búidheach, beannach-
tach fós a dtaobh gach píanais agus gach
anró is toil leis do chur orainn:
óir is chum leasa ar n-anama a
cheadaidheann sé gach a dtárlaidheann
dúinn air an tsaoghal so! Is éigin
do'n té lé ar mian grása Déi do

cóimheud, bheith búidheach le linn a
bhfághala, agus foighideach le linn a
dtarann uaidh agus ag faireadh go
fíor-umhal d'eagla a gcailleamhna.

11 CAIB.

De'n fhíor-bheagán a ghrádhann Crois
Íosa.

Is iomdha duine a ghrádhann ríogh-
acht Iosa: acht is beag lé ar mian
iomchar na croise. Is iomdha duine
d'iarann sólás, acht is beag lé ar
mian amhgar. Is iomdha duine lé
ar mian súidhe chum bainise Íosa,
acht is beag a thugann taithneamh d'á
measardhacht. Is mian leis gach
duine bheith rannpháirteach 'na luath-
gháir acht, faraor! ní maith leo
fulann air a shon. Is iomdha duine
a leanann Íosa do bhriseadh an aráin;
acht is beag a choimheudann a chuidh-
eachta ag ól chailíse na páise. Is
iomdha duine a thugann urraim do
mhíorbhuillibh Íosa, agus is beag a lean-

ann aithis na croise. Is iomdha
duine a ghrádhann Íosa an fhaid éir-
ghídheann an saoghalsa leó; bídhid go
búidheach, beannachtach an fhaid gheibhid
sólás agus gáirdeachas spioradálta;
acht má thréigeann Íosa iad air
feadh tamaill, luidhfid air ghearán
nó tuitfid a n-eudóthchas.

Ní mar so do'n mbuídhean, a
ghrádhann Íosa air a shon féin, gan
feuchain choidhche air an suaimhneas
aigne a b'fhéidir leó d'fhághail as;
bheirid buidheachas leis a gceartlár
gach annró amhail is dá mbeidís a
meódhan gach aoibhneis. Agas fós
dá mbadh thoil leis gan soláis
spioradálta do bhronnadh ortha, gidhe
mholfaidís agus thabharfaidís buidheachas
dó.

O! Ís mor is féidir le grádh
Íosa do dheunadh, an fhaid bhídheann
sé saor uadh anchuman na cholna.
Is fíor nách bhfuil acht tuarasdalach
ansa té a loirgeann sóláis agus
suaimhneas inntinne an gach nídh.
Nách follas gur mó ghrádhaid iad
féin 'ná Íosa, má thugaid searc
dhó, air son a bhfághaltais agus a
dtairbhe féin go haonaránach. Cá
bhfuil an té a ghrádhann Dia a naisge?

Is annamh gheibheamoid aon duine
chómh spioradálta go dtréigeann an
uile nídh air son Déi. Cá bhfághfar
aon duine a tá bocht a spioraid, agus
saor uadh anchumann an uile chreu-
túire?" Is cosmhuil a luach le nidh-
the a tugadh ann imchian agus uadh fhíor-
imiolaibh an domhain." Má thugann
duine a chuid fághaltais do na boch-
taibh, ní bhfuil ann acht neamhnídh:
má ghearrann a chorp le haithríghe,
ní bhfuil ann acht suarachas: má's
léir dho gach ealadha, tá fós ann
imchian: agas má bhídheann subháil-
ceach, sáir-dhíograsach, tá aon nídh
amháin fós an uireasba air: agus
creud é sin? Tá, iar gach nídh do
thréigean, go dtréigfeadh a thoil agus
a mhéarghrádh féin: agus iar gcomh-
líonadh a dhualgais go dúthrachtach,
nach measfhadh sé go ndeárnaidh sé
aon nídh chum leasa a anama.

Ní ceart dhúinn maoidheamh ná
mór-mheas do dheunadh as na deagh-
obreachaibh a shamhlaidheann ionmholta
a súilibh chách; acht admhaidheamois
go fírinneach nach bhfuil annainn, acht
seirbhísich neamhtharbheacha, amhail a
dúbhairt beul na fírinne féin. "An

tan dheunfadh sibh gach a bhfuil órd-
aidhthe díbh, abraídh, ní bhfuil annainn
acht seirbhísich neamhthairbheacha."
An uair sin, a bheidhmid bocht a
a spioraid, agus is féidir linn a rádh
a mbriathraibh an fháidh, "táim
aonaranach agus fíor-bhocht." Gidhe
ní bhfuil aon neach níos saidhbhire,
níos neartmhaire, níos saoire, 'ná
an té, a thréigeann a thoil féin agus gach
anchumann do chreutúiribh, agus d'is-
lídheann é féin annsa n-ionad is
táire!

12 CAIB.

De mhór-shlíghe ríoghamhail na croise
naomhtha.

Is iomdha duine a mheasann gur
deacair na bríatra sa do chómh-
líonadh, "Seun tu féin, tóg do
chros, agus leann Íosa;" acht is dea-
caire go mór na briathra deighean-
acha so do chlos, "a dhrong mhal-
laidhthe, imthídhidh uaim do'n teine

shíorrúidhe, a tá ullmhaidhthe do'n
Diabhal agus d'á aingiollaibh." Oir
ní eagal damnadh síorrúidhe an lá
úd, do'n mbúidhean d'éisdeann, agus
leanann briathar na croise anois.
Beidh cómhartha cathbhuadhach na
croise go lán-lonnrach ann sna fla-
thasaibh, an tan thiocfadh an Tiarna
ag tabhairt bhreitheamhnais. Air an
uair sin thiocfaidh seirbhíseich na
croise, a bhídh sochosmhail air feadh
a mbeatha do'n té a ceusadh air an
gcrois, chum Críosd a mbreitheamh
go lán-dóthchasach.

Creud uime sin, gur eagal leat
do chros d'iomchar a threóraidheann
do'n ríoghacht? Annsa gcros a tá
sláinte: annsa gcros a tá beatha:
annsa gcros a tá comairc uadh do
námhaid: annsa gcros a tá tuile
líonmhar na naomh-mhilseachta: annsa
gcros a tá neart inntinne: annsa
gcros a tá gáirdeachas spioraide:
annsa gcros a tá árd-chéim na su-
bháilcídh: annsa gcros a tá foirbh-
eacht na naomhachta. Ni bhfuil
sláinte anama, nó dóthchas na beatha
síorrúidhe acht annsa gcros. Tóg do
chros uime sin, agus lean Íosa, agus

tiocfadh leat rochtuin do'n mbeatha
shíorrúidhe. d'imthidh Iosa rómhat
ag iomchar a chroise: fuair sé bás
uirthe, ionnas go ndeunfádhsa do
chros dhíomchar go foighideach, agus gur
mhaith leat bás d'fhághail uirthe mar
an gceudna. De bhrígh má eugair
mar aon leis, mairfir mar aon
leis: agus má chomhéudair cuideachta
dho ionn a pháis beidhir rannpháirteach
mar an gceudna ionn a ghlóir.

Féuch, is í an chros an uile nídh;
agus ag básadh ar gclaonta, cómh-
líontar an uile: agas fós ní bhfuil
slíghe air bith eile chum suaimhneis
aigne agus sólas na beatha síor-
rúidhe d'fhághail, acht bóthar mór na
croise, agus casán criapach na haith-
ríghe! Imthidh gidh b'é áit is toil
leat, loirg gach nídh is taithneamhach
leat, ní féidir dhuit slíghe is airde
d'fhághail shúas, ná slíghe is sábhálta
shíos, ioná bealach beannaidhthe na
croise. Ordaidh agus socraidh do
chúram chómh maith agus is féidir leat,
gidhe ní bhfuilir fós saor uadh bhuair-
eadh; agus is éighin dhuit fulann ded'
dheóin nó de d'amhdheóin, air chor nách
bhfuil dul ó'n gcros agad: óir is

annamh duine gan ceachtar díobh,
íodon, tinneas, nó buairt aigne.

Air uairibh tréigfidh Dia thu air
feadh tamail, air uairibh eile, cuir-
fidh do chómharsa buiairt ort, agus fós,
nídh is troime 'ná ceachtar díobh,
béidhir go minic ag déunadh buartha
dhuit féin. Agas an fhochair sin, ní
bhfuil sos nó fuaradh le fághail agad,
chum gur toil le Dia tu fhuasgladh.
Oir is tol le Dia sinn do theagasg
chum gach amhgar d'fhulann gan iom-
chosnamh, agus sinn féin d'úmhladh go
iomlán fá láimh an Tiarna. Oir ní
mhothaidheann aon neach páis Chriost
níos bríoghmhaire ioná an té, a
fhulainneann a samhail é féin. Tá an
chros uime sin, ullmhaidhthe fád' chó-
mhair de ghnath, agas ag fitheadh ort
ann san uile áit.

Ní bhfuil dul agat uaithi gidh b'é
áit ionn a rithfir: de bhrígh go
mbeireann tu do chorp truaillidhthe
féin leat an gach áit, agus go bhfuil
claonta mallaidhthe an choirp sin,
le smachtadh agat an gach ionad.
Ni bhffhuil ardhán ná ísleán, ionad
foiriomalach, ná inmheadhanach nách
bhfuil an chros rómhat! Agas ann gach
áit is éigin duit bheith foighideach,

leat m'ás mian suaimhneas aigne
d'fhághail air an tsaoghail eile.

Má thógair an chros go toiltea-
nach, beirfidh sí thu dod' chatháir dhúth-
chais, íodhon, do'n áit ionn a mbéidh
deire led' dhoghrain, gidh tá gan
chríoch air feadh na beatha so. Acht
má thógair í go anleasgmhail, beidh
sí mar ualach leatromach ort' gidhe
caithfir í iomchar. Má theilgir uait
cros, gan amhras buailfidh cros eile
leat, agus b'fhéídir níos troime.

An measann tusa go bhfuil dul as
agat féin uadh an nídh a théip air a
dtáinic ríamh do sheachaint. Cá raibh
aon naomh uadh thosach an domhain, a
bhídh saor ó gach uile bhuaireadh? Ní
raibh ar dTiarna, Íosa Críost féin
air feadh aon uaire amháin d'á bhea-
tha gan geur-fhulann; "níor bhfuláir
go bhfulainnfeadh Críost, agus go n-
eiseireócadh sé uadh mharbhaibh, agus
mar sin dul a seilbh a ghlóire."
Agas creud fá measairsi, slíghe
eile do lorg tar an mbóthar ríogh-
amhailso na croise naomhtha?

Badh chros, agus badh mhairtírdheachd
do-fhuluinnte, beatha Chriosd; agus an
loirgeann tusa suaimhneas agus luath-

gháir dhuit féin? Táir go mór air
seachrán, má iarann tú aon nídh acht
amhgar; de bhrígh go bhfuil an bheatha
sho-mharbhtha so lán de mhí-ádh, agus ionn-
saidhthe air gach leath le crosaibh.
Agas d'á áirde fhoghlamann neach an
chráibheacht, is e is troime go minic
a chrosa; de bhrígh go meudaidheann
pian a dheórúigheachta do réir a
ghrádh do Dhia.

Gidhe ní bhfuil an té so, gídh mór
a thrioblóid, gan sólás éigin, a
neartaidheann a meanmain; de bhrígh
go bhfuil fios aige air mhéud an fhá-
ghaltais, a dhlighthear dho, air son a
shaothair. Oir an fhaid d'íomcharann
sé a chros go foighideach iompaidh-
thear trom-ualach a thrioblóidídh a
ndóthchas láidir go bhfaghadh sólás
uadh Dhía. Agas do réir mar claoidh-
tear an cholann le anacradh is e
neartaidhthear an t-anam le grá-
saibh. Agas fós is minic go dtug-
ann duine gean agus geur-ghrádh do'n
anacradh, le dúl bheith sochosmhail le
Críost; air chor go mb'fhearr leis
anró agus anáird d'fhulann 'ná bheith
saor uadhtha; de bhrígh go bhfuil fios
aige, é bheith taithneamhac a láthair

Déi, do réir throime na gcros badh
thoil le Dia do chur chuige. Gan amh-
ras ní uadh neart daonna thagann an
mhórmheanmain so, acht uadh chumhach-
tabh Chríost, a oibridheann an oiread
so a gcorpán thruaillidhthe an duine;
air chor go nionsaidheann, agus go
ngrádhann na nidhthe, d'fhúathaidheann agus
do sheachanann, do réir na nadúire
daonna.

Gan amhras, ní mian le claontaibh
daonna, searc agus síor-ghrádh do radadh
do'n gcros, an cholann do smachtadh,
agus do thabhairt fá riar na spioraide,
teithead uadh onóir agus uadh árd-chéim;
mí-chliú agus aithis d'fhulann go foighi-
deach; ar náilleachd féin do dhí-
mheasadh, agus drochmheas chách orainn
d'iomchar go cneasda; gach anacra
agus mí-ádh do ghlacadh go bheannachtach,
agus gan dúil do chur a só ná a seas-
gaireacht an tsaogailso. Má fheu-
chair chum do neirt féin, ní fhéad-
fair aon nídh dhíobh so do dheunadh,
acht má chuirir do mhuinín annsa Tiar-
na, tabhairfear cabhair uadh neamh
dhuit, agus béirfuir buadh air an tsaoghal,
agus air an gcolainn. Agas fós ní ea-
gal duit do námhaid chíocrasach, an

Diabhal, má bhídheann tú comaircidh-
the fá sgiath an chreideimh, agus cómhar-
thaidhthe le fíoghar fóghar-ládair na
croise.

Ionnsaidh dá bhrígh sin, an chros
d'iomchar go cródha air son Chríost,
do Thiarna, a céusadh air do shonsa.
Ullmhaidh thu féin chum mí-ádh agas
anacradh dfhulann annsa tsaoghal an-
ródhach so, oir is mar sin a tá sé, ann
gach áit, d'á bhfuilir, agus d'a mbeidhir;
air chor nach féidir dhuit thu féin
do cheilt air. Is éigin nidhthe bheith
mar so. Ní bhfuil leíghios air amh-
gar, agus air dhubrón, acht iad d'fhul-
ann go foighideach. Ól go fúidheach
de chailís ar dTiarna, má's mian
leat a charadas do shaothradh, agus bheith
rannpháirteach ionn a ghlóir. Fág fá
Dhia a shóláis do bhronnad ort, do
réir a thola ró naomhtha féin. Acht
bídhsi ullamh ag fulann gach leatroim,
agus gaibh le gach buaidhreadh amhail na
sóláis is mó: de bhrígh nách fiú ful-
anna na beatha so do chur a gcómheas
leis an nglóir le teacht, gidh gur
b'ort amháin a cuirfídh a dtrom-
ualach uile.

An tan thiocfair chómh fada so a

slíghe na naomh, air chor go nglacair
taithneamh agus sár-mhilsheachd do thriob-
lóidibh le grádh do Chríost, án sin,
bídh a fhios agad go bhfuilir a mbea-
lach do leasa; de bhrígh go bhfuar-
ais amach párrthas Déi air talamh.
An fhaid shamhlaidheann trioblóidíghe
mí-thaithneamhach dhuit, agus thugann tú
iarrachd air theitheadh uatha, ní féidir
dhuit gan bheith anshásda, de bhrígh go
leanaid sinn ann gach áit d'á dteithea-
moid.

Acht má thugair thú féin mar is
cóir air do chlaontaibh do smachtadh,
agus air fhulann go fhoighideach, is gearr
uait sólás, agus suaimhneas. Gidh go
dtógfaidh suas thú go nuige an trío-
mhadh flathas, amhail naomh Pól, ní
bhfuilir dá bhrígh sin, saor uadh ana-
cradh: "Óir," air Iosa, "foill-
seochaidh mhise dho, creud é meud na
nidhthe is éigean dó fhulann air son
m'ainme sa." Ní fuláir dhuit air
an ádhbhar-san fulann go foighideach,
má ghrádhann tú Íosa, agus má's mian
leat a réir do dheunadh air feadh
do bheata.

A! is truagh nach fiú thu nídh éi-
gin d'fhulann air son Íosa: badh mhór

an luach-saothair a bheidh taisgidhthe
fád' chomhair: badh mhór an chúis luath-
gháire é do naomhaibh Déi: agus badh
bhríoghmhar an sómpla é dod' chómh-
arsanaibh. Deaghmholann gach aon an
fhoighide, acht fáraor! is ró bheag
lé ar mían aon nídh d'fhulann! Badh
cheart dhuit nidhthe eudtroma féin
d'fhulann air son Chríost, ó fheiceann
tú daoine eile ag fulann nidhthe tro-
ma air son an tsaoghail.

Bídh deimhneach nach fuláir dhuit
beatha bhásamhail do chathadh, agus an
mheud a bhásaidhaidheann neach a chlaon-
ta féin, is é is mó mhaireann sé do
réir Déi. Ní bhfuil aon neach oir-
eamhnach air shaidhbhreas na bhflathas
do thuighsin, acht an té úmhlaidheann é
fein ag fulann anacra air son
Chríost. Ní bhfuil aon nídh níos
taithneamhaiche a láthair Déi, nó
níos tairbheiche do d'anam féin air
an tsaoghalso, 'ná fulann go toil-
teach air son Chríost. Agas dá
bhfaghfádh do thogha, bádh cheart dhuit
anacra agus anáirdh d'fhulann air son
Chríost, tar gach aoibhneas d'a mb'
fhéidir leis an saoghal do bhronnadh
ort; de bhrígh go mbeidhfádh mar so

níos cosamhla le Críost, agus níos
dealraiche le naomhaibh uaisle Déi.
Oir ní a n-iomadamhlacht suairceas
agas sólás spriodálta a tá ar
nduais agus ar leas, acht a bhfulann
gach leatrom agus gach buaireadh.
Gan amhras dá mbeidh aon nídh níos
tairbhieche d'anam an duine, 'ná ful-
ann, d'fhoillseóchadh Críost dhúinn é a
mbriathar, agus a ngníomh: de bhrígh go
gcómharlaidheann se d'á dheisciobhal-
aibh agus do gach aon lé ar mian é
leanmhain, an chros d'iomchar, ag
rádh: "má's mian le aon neach
teachth a'm' dhiaighsi, diúltadh sé dho
féin, tógadh sé suas a chros, agus leanadh
mesi." Ionnas iar léigheadh agus iar
sgrúdadh gac nídh, cómhdhúnamois
leis na briathraibh so, "Gur tré
anacra nach fuláir dhúinn dul as-
teach go ríoghacht na bhflathas."

L. 133

AN TREAS LEABHAR.

1 CAIB.

De chómhradh inmheadhanach Chríost le
anam an fhír-éin.

An Deisciobail, "Eisdfead le
bríathraibh mo Thiarna Dia." Is
sonadh an t-anam a chluineann an
Tiarna ag labhairt go inmheadhanach
leis, agus ghlacann briathra bríoghmhara
a leasa uaidh. Is sonadh na clua-
sa d'éisdeann le cogar ciúin Déi, agus
d'úmpaidheann uadh chogarnach cheal-
gach an tsaoghail so; gan amhras is
beannaidhthe na cluasa d'éisdeann le
guth na fírinne, a teagasg an ana-
ma, agus thugann faillíghe a nghlór gharbh
na saoghaltánach. Is beannaidhthe na
súile a dúntar air bhaois na beatha
so, agus hosgaltar air ghnóthaibh an
anama. Is beannaidhthe an drong a
dhearcann go grinn air a gcroidhthibh
féin agus dheunann díthchioll air iad féin
d'ullmadh go laetheamhail a naghaidh
an bháis. Is beannaidhthe an drong,

a thughann iad féin go iomlán air
Dhia, agus chrothann díobh gach toirmeasg
talmhuidhe. A chara dhílios, tabhair
aire do na nidhthibh so, agus dún amach
dóirse do cheadfádha, ionnas go
gcluinfádh briathra ionmheadhanacha
do Thiarna Dia.

(Críost). Ag so mar deir do
dhian-ghrádh; is mesi do shláinte, do
shíth-cháin agus do bheatha; comhnaidh ann-
amsa agus gheóbhair suaimhneas. Shgaoil
thart saidhbhreasa dimbuana na
beatha so, agus loirg fághaltas fíor-
áluin na síorruidheachda. Creud tá
a nidhthibh an tsaoghail so, acht cealg;
agus creud é an tairbhe a dheunfadh
saidhbhreas na cruinne dhuit, má thréig-
eann do chruthaidhtheóir thu? Cuir dhíot
uime sin, na nidhthe talmhuidhe so, agus
bídh dílios, taithneamhach dod' Chruth-
aidtheóir, ionnas go dtiocfadh leat
rochtuin do'n tsuaimhneas do-mheall-
ta!

L. 135

2 CAIB.

Labhrann an fhírinne ann ar gchroidhthibh
gan fuaim gotha.

(An Deisciobal) "Labhair a
Thiarna, oir tá do sheirbhíseach ag
éisdeacht. Iis mesi do sheirbhí-
seach, tabhair tuigsinn dham, ionnas go
mb'eol dam d'aitheantasa." Claon-
aidh mo chroídhe chum raidhte do bhéil;
léig dod' chómhradh silleadh orm air
nós an drúchda. Dúbhradar clann Is-
ráel a n-allóid le Maoise: "Labhair
féin linn, agus éisdfeamoid: acht na la-
bhradh Dia linn, air eagla go bhfagh-
mois bás." Ní mar so, a Thiarna,
ní mar so, a ghúidhim si: acht mar aon
leis an bhfáidh Samuel, umpaidhim
ort go húmhal, agus go dúthrachtach:
"Labhair a Thiarna, oir tá do
sheirbhíseach ag éisdeacht." Ná la-
bhradh Maoise ná aon fáidh eile liom;
acht labhair féin liomh, a Thiarna
Dia, a theagaisg agus d'fhoillsidh croidh-
the na bhfaidhe: oir is féidir leat
féin amháin, gan cabhair air bith
uadhthasan, me theagasg go bhríghmhar,

mhar, acht ní bhfuil tairbhe air bith
ionntasan muna gcabhraidheann tusa
leó, ní bhfuil ionnta acht fothrom gan
bhrígh.

Gidh go labhraid a mbriathraibh
binne, blasda, gidhe má bhídhirsi ciúin,
ní thiocfadh leó an croídhe do lasadh
le grádh Déi. Tugann siad-san tea-
gaisg, acht is tusa mhínídheann creud
is ciall dóibh. Innisid creud is aith-
eannta ann, acht is tusa a chabhraidh-
eann chum a gcómhlíonadh. Taisbean-
aid an tslíghe, acht tugair-si neart
chum síubhail innte. Ní oibrídhidh
siad acht go foiriomalach, acht tea-
gasgann, agus foillsídheann tusa an
croídhe. Léigid an tuisge air ithir
an anama, acht is uaitsi thugann an
bhreis. Eighid go hárd-ghlórach, acht
is tusa thugann tuigsin do'n éisdith-
eóir.

Dá bhrígh sin, ná labhradh Maoise
liomsa, acht labhair féin, a Thiarna
Dia, a fhírinne shíorruidhe, d'eagla go
bhfaghainn bás, agus go mbeidh m'anam
gan tóradh tré bheíth teagasgtha go
foirimiolach, agus mo chroídhe 'nna
spairt gan teasghrádh Déi! Oir is
eagal go dtiocfadh gach teagasg

d'á bhfuaras agus nár chómhlíonas; -
gach fios d'á raibh agam, agus do
tharcuisnidheas; - gach ar chreideas,
agus nár leanas, a mbreitheamh-
nas a'm' aghaidh! "Labhair d'á
bhrígh sin, a Thiarna, oir tá do sheir-
bhíseach ag éisdeachd: oir is agat
sa tá briathra na beatha shíorruidhe!"
Labhair liom chum sóláis m'anama,
chum leasa mo bheatha go iomlán;
chum moladh, gloire, agus ónóra síor-
ruidhe dod' naomh-ainim-si.

3 CAIB.

Gur cóir briathra Déi d'éisdeachd
go húmhal, agus gur beag a mheadhann
iad mar is dual.

(Críost.) A mhic, éisd mo bhria-
thra sa, briathra sár-mhilis a shá-
raidheann ráidhte na n-ollamh, agus na
n-eagnach go huile. Is spiorad agus

beatha mo bhriathrasa, nách féidir
a mheas do réir thuigsin daonna. Ní
ceart dhuit éisdeacht leó air son an
tsásaimh, agus an tsuairceis dhíomhaoin
a b'fhéidir leat d'fhághail ionnta, acht
éisd leó go ciúin, agus glac iad gho hú-
mhal go agus taithneamhach.

(An Deisciobal.) Agas a dú-
bhart, "Is beannaidhthe an té, a
theagasgann tú féin, a Thiarna, agus
d'á múineann tú do dhlíghe; ionnas go
dtabharfádh suaimhneas do a laéthibh
an oilc," agus nach mbeidh se uaigneach
air an dtalamh.

(Críost.) Is mesi a theagaisg na
faidhe uadh thús, fós ní bhfuil cómhnuidhe
orm, acht ag labhairt leis an gcine
daonna; acht tá mórán bodhar dom'
ghuth agus calcaidhthe ionn a gcroidhthibh.
Eisdeann níos mó le glór dímhaoin
an tsaoghail, 'ná le toil ró naomhtha
an Tiarna! Geallann an saoghal,
saidhbhreas dimbuan, neamhthábhachd-
ach, agus deunaidh daoine a réir
go cíocrach; geallaimsi saidhbhreas
síor-áluin na bhflathas, agus dúnaid a
gcroidhthe! Cá bhfuil an té riarann agus
ghéilleann damhsa ann ghach nídh, amhuil
a riarthar agus a géilltear do'n tsao-

ghal agus do thiarnaibh talmhan?" Bídh
náireach a Shídon air an fhairge."
Agas má fhiafraidheann tú an fáth,
innisfead féin sin duit. Téidheann
daoine a n-imchian air lorg shaidh-
bhreas shuáraich na beathaso, acht is
iomhda duine nách gcorraidheann a chos
air lorg saidhbhreas síorrúidhe na
bhflathas! Is cíocrach bhídheann daoine
air lorg fhaghaltais neamhéifeach-
daich; bídhid aig achrann go neamh-
náireach de dhruim aon phingine
amháin: ní tuirseach leó an oídhche
do chur leis an lá air son suara-
chais.

Acht, faraor! ní mian leó duadh
na doghruinn d'fhullann air son saidh-
bhreas do-astraidhthe; air son dual-
gas do-mheasda, - air son árd-
chéimhe gan teóra, agus air son glóire
gan chríoch, gan deireadh! Glác náire
dá bhrígh sin, a sheirbhíseich leisg-
amhuil, gearánaich, an tráth fheiceann
tú cách níos fonnmaire air lorg
báis, ioná táirsi air lorg beatha.
Is mó an t-áthas a tá ortha-san ag
rith a ndiaidh na baoíse, ioná tá
ortsa ag tóraidheacht na fírinne.
Agas fós is minic go mealltar

iadsan, acht ní chailleann mo geal-
lamhna sa air aon neach; ní dhíbirím
uaim folamh an té, a chuireann a mhúin-
ín ionnam. Tabharfad-sa uaim gach
ar gheallas, deunfadh go maith do gach
a ndúbhart, má leanann duine, dílios
do-astraidhthe ann mo ghrádh go deir-
eadh a shaoghail. Is mesi dualgas
gach deagh-dhuine, agus fromhaim go
dearbhtha na daoine diadha.

A mhic, sgríobh mo bhriathra a
gceartlár do chroídhe, agus machtnaidh
go dúthrachtach ortha; oir béidh siad
ró ríachtanach ann am an chatha.
Tuigfir an lá sin, na nidhthe a léi-
gheann tú agus nách dtuigeann tú anois.
Is gnáth liomsa teacht air cuairt
a measg mo clainne toghtha air dhá
mhódh, íodhan, le trioblóidibh aghus le
sólásaibh. Agas léighim dá cheacht
go laétheamhail dóibh; an cheud cheacht,
le a n-aifirim a lochta, agus an dara
ceacht, le a ngríosaim iad a lorg
na subháilcídh. An té ag a bhfuil mo
bhriathrasa, agus nách gcómhlíonann iad,
tabharfar breith dhamanta air, lá
an bhreitheamhnais!

Urnaidhe ag ímpídh ghrása na
cráibheachta.

O a Thiarna, mo Dhia, is tú mo
mhaitheas iomlán, agus cia é mesi, a
Thiarna, a lamhann labhairt leat.
Is mise do seirbhíseach fíor-bhocht,
ní bhfuil ionnam acht truadhán tar-
caisneach, níos táire agus níos boichte
ioná is féidir liom d'inisin. Acht
cuimhnidhsi a Thiarna, nach bhfuil ionnam
acht neamhnídh, agus nach féidir liom aon
nídh do dheunadh. Is tusa amháin a
tá ceart, caomh-áluin, fíor-naomhtha,
le ar féidir gach nídh do dheunadh; is
uaitsi thagann gach maitheas, is tusa
a líonann na huile nidhthe, acht fágair
an peacach folamh. Cumhnidh a Thiar-
na, air do mhór-thrócaire, agus líon
mo chroídhe de thuile na ngrás, oir
ní ail leat saothar do lámh d'fhágáil
folamh.

Cionas is féidir damhsa me féin
d'iomchar muna neartaidh do ghrása
agus do thrócáire si liom? A Thiarna
na ceil do ghnúis lonnrach orm, ná
cuir do chuairt air cáirde; na tar-
rang d'fhortacht uaim, d'eagla go
dtiocfadh balc ann m'anam amhail

talamh gan uisge. O, a Thiarna,
múin dham do thoil ró naomhtha do
comhlíonadh; teagasg me; ionnas go
mbéidhin úmhal, neamhasmuilteach ann
mo chómhrádh; oir is tusa m'eagna,
ag á bhfuil fíor chaidreámh orm, agus ag
a raibh sul a rugadh me, agus fós sul
ar cruthaidheadh an domhan.

4 CAIB.

Gur ceart dhuinn siúbhal a n-úmhlacht
gach fírinne a láthair Déi.

(Críost.) A mhic, siúbhlaidh a'm'
láthairsi a bhfírinne, agas loirg
mési a gcómhnuidhe, a símplídheachd
do chroídhe. Shaorfar uadh gach tu-
baiste, agus uadh gach feall, agus fós uadh
chúl-chaint na mallidhtheóirídhe, an
té a shiúbhlaidheann a bhfírinne os mo
chómhairsi. Má bídheann an fhírinne
leat, béidhir saor gan amhras, agus ní
bhéidh súim agat a mbriathraibh
baoise na saoghaltánach.

(An Deisciobal.) A Thiarna is

fíor sin; agus impídhim ort, go dteag-
mhadh dham do réir do bhriathar; go
dteagasgadh d'fhírinne-si me, go
ndeunadh sí comairc agus cosaint orm;
ionnas go dtiocfainn chum deagh-
chríche. Go saoradh sí me uadh gach
droch-aigne, agus uadh gach anchumann
cealgach; ionnas go rithfinn go hai-
tiosach ad' chómhluadar naomhtha sa,
le croídhe soilbhir, sar-eudtrom.

(Criost.) Múinfeadsa dhúit na
nidhthe so, a tá ceart agus taithneamhach
ann mo láthair. Cúimhnidh air do
pheacadhaibh le doilgheas, agus lé cómh-
bhrúgh croídhe; agus ná gaibh meas, ná
mór-is-fiú de dhruim do dheagh-oib-
reacha.

Ni bhfuil ionnat acht peacach bocht,
greamaidhthe a slabhra na ndroch-
rún, agus ceangailte sios a láib na
locht! Táir ag claonadh uait féin
de ghnáth chum neamh-nídh; is obann a
thuiteann tu; is luath a buaidhtear
ort; is furas fearg do chur ort, agus
is minic chailleann tú do mheisneach.
Ní bhfuil nídh air bith agat as ar
féidir leat maoidheamh do dheunadh;
acht tá a n-illiomad lochta ionnat
tré'r ceart dhuit bheith úmhal: oir is

laighe thu go mór ioná 's féidir leat
do thuigsin.

Ná glacadh mórdháil tu, dá bhrígh
sin, de dhruim do dheaghníomh. Ná
méas go bhfuil aon nídh, mór, ná
maiseamhuil, ná iongantach; go bhfuil
aon nídh ceannasach, clúmhail, caomh-
áluin; go bhfuil aon nidh tábhachdach
tóramhail, tairbheach, acht nidhthe na
síorruidheachta. Glac taithneamh, agus
treun-ghrádh do'n fhírinne shíorruidhe,
agus fuath agus fíor-ghráin dod' tháire
féin. Glac mioscais, agus mí-ghreann
dod' chlaontaibh peacamhla féin, óir
is mó an bhuairt badh cheart dóibh do
dheunadh dhuit, ioná mí-ádh agus mí-rath an
domhain! Tá daoine ann nách siúbh-
laidheann go híonruic a'm' láthair si,
lé ar mian tré dheismireachd, agus tré
uabhar, fios d'fághail air rúnaibh
ro-árda Déi; agas uime sin, tu-
gaid faillíghe a sláinte a n-anama
féin. Tuitid a samhailsi go minic
a gcathaibh agus bpeacadhaibh ró thro-
ma, de dhrúim a ndeismireachda, agus
a nuabhair; de bhrígh go mbídhim si
na n-aghaidh.

Gaibh uamhain, agus eagla roimh
bhreitheamhnais Déi, agus crith le sgan-

radh a láthair an Tiarna uilechómh-
achtaich: seachain, ná scrúdaidh
oibreacha an Aird-rígh; acht feuch
go grinn air iomadamhlacht do mhí-
ghníomh féin; cá mheud uair a chionn-
taidhis le ghníomh, agus le faillíghe. Tá
daoine ann, d'iomcharann a gcráibh-
eachd a leabharaibh diadha, tuille, a
ndeilbhibh, agus a níomhághthaibh, agus tuille,
a gcómharthaibh foiriomalacha: tuille
fós ag á mbídhim air a dteangaibh,
acht fáraor! a bhfad uadh na gcroidh-
thibh. Tá daoine eile ann, ag á bhfuil
tuigsiona deaghshíollsidhthe, agus croidhthe
glana, a chuireann a n-osnaidhe go dúth-
rachtach am' láthair de lá agus d'óidhce;
lé nach mian amháin éisdeachd le
díthcéille an tsaoghalso; agus fós lé
ar doilbh bheith greamaidhthe fá chuing
na nadúire: Is iad so agus a leithéidíghe
eile, a thuigeann go follas cómhrádh
caoin Spioraide na sírinne: De
bhrígh go dteagasgann an Spiorad
Naomh iad cionas is ceart dhóibh
nidhthe talamhúidhé do thréigean agus
gean a gcroídhe do thabhairt do
saidhbhreas na bhflathas: lóchán loch-
tach an tsaoghailso do dhímheasadh, agus
triall do lá agus d'oídhche air a gca-

thair dhúthchais a measg na naomh agus
na naingeal.

5 CAIB.

De mhór-chomas ghrádh Déi.

(An Deisciobal.) Beanaidhim thu,
ó a Athair neamhdha; a Athair mo
Shlánaidhtheóra Iosa Críost; de
bhrígh gur dheónaidhis bheith cuimhneach
air mo leithéidsi de thruadhán bhocht
tharchuisneach. O, a Athair na tró-
caire, agus a Dhia na nuile sholás bhei-
rim buidheachas leat, a dtaobh mar
neartaidheann tú mesi, do sheir-
bhíseach neamhthairbheach, le fortacht
do naomh-ghrás. Bheirim moladh agus
glóir dhuit, mar aon led' Mac
dílios agus an Spiorad naomh, an
cómhneartaidhtheóir go fóir-cheann
na saoghal. O a Thiarna Dia, a
searc mo chroídhe, ann uair thioc-
fair si chugam, beid lionta de
luagháir agus de ghairdeachas. Is tusa
amháin mo ghlóir agus áthas mo chroídhe.

Is tu mo dhóthchas agus mo chomairc a
lá mo bhuadhartha.

Acht ó táim fós lag am' ghrádh, agus
neamhiomlán am' beusaibh, is riach-
tanach dham neart agus fortacht d'fá-
ghail uaitsi: dá bhrígh sin, a Thiarna,
fiosraidh me níos minice, agus teag-
aisg me ann do naomh-dhlíghe. Fuas-
gail me uadh gach claon-aigne, agus
slánaidh mo chroídhe uadh gach an-
chumann mí-mhacánta, ionnas, iar
mbeith cneasaidhthe uadh chreuchtaibh
mo locht, go ngrádhfainn mo Thiarna
mar is cuibhe; go bhfaghfainn neart
chum fulann air a shon, agus meisneach
chum seasadh ionn a dhlíghe air feadh
mo bheatha.

Is áluinn an nídh grádh Déi, ní bhfuil
maith is fearr ioná é, isé amháin
d'eudthromaidheann gach trom-ualach
agus diomcharann go hionann gach leat-
rom. Téidheann fá'n gcros gan a
troime do mhothughadh agus úmpaidheann
gach searbhas chum milseachda. Tá
grádh Íosa fíor-uasal, gríosann sé
sinn chum mor-laochais, agus lasann ar
gcroidhthe chum taithneimh do thabhairt
dho na nídhthibh is iomláine. Ardaidh-
eann grádh Déi ar gcroidhthe suas

air neamh, agus ní bhful nídh air bith
lé'r féidir é chosg. Is mian le
grádh dílios Déi bheith saor, agus fuas-
galta uadh gach cumann talamhuidhe,
air eagla go ndallfaídh solas an
anama, agus go ngreamochaídh é lé
cúram saoghalta, nó go leagfaidh a
mheisneach le mí-ádh aimseardha. Ní
bhfuil nídh air bith is milse 'ná grádh;
ní bhfuil nídh is neartmhaire, is árd-
chéimeiche, is fóirleitheine, is suair-
ce, agus is iomláine air neamh ná
air talamh: oir is uadh Dhia féin a
shíolraidh an grádh, agus ní feidir leis
bheith sásda go gcómhnuidh se a n-Dia,
os cionn an domhain uile!

Ritheann an té ag a bhfuil grádh
Déi, go luath, luaimnéach luathgháir-
each; tá a chroídhe saor uadh gach
anchumann agus ní féidir le cealg na
beathasa greim do bhreith air. Tug-
ann suas an uile nídh air son Déi
uile-chómhachtaich, agus sealbhaidheann sé
Dia, árd-fhlaith an uile mhaitheasa;
oir isé Día tús agas tobar an
uile mhaitheasa. Ní fheuchann air an
mbronntanas, acht úmpaidheann é
féin air an dtiodhlacóir tar gach
tabhartas. Is minic nach mbídheann

meódhan le grádh, is minic a lasann
sé an croídhe tar fóir, air chor
nách mothaidheann sé aon ualach dá
throime, aon tsaothar dá dhuadhamh-
la ná aon obair dá thrioblóidighe,
de bhrígh gur fiósach dhó, gach nídh
bheith so-dheunta le congnadh Déi.
Uime sín, tá gach nídh air a chumas,
agus tagann leis mórán do dheunadh, a
theipeann air an té a bhídheann a
néaghmais ghrádh Déi.

Ní thuiteann suan ná táimh-neul
air an té, a ghrádhann Dia; gidh bhídh-
eann támh-gheúgach, ní bhídheann tuir-
seach, gidh bhídheann a gcúmhgach, ní
bhídheann a bhfáiscre, gidh sganraidh-
thear é, gidhe ní bhídheann búartha:
acht amhuil lasair lán-mheisneamhail,
no lóchrann lonnrach, éirghídheann sé go
treun-thapaidh tré gach eachrann. Is
maith thuigeann an té, a ghrádhann Dia,
brígh na mbriatharsa: oir is aireach
d'éisdeann Diá le fuaim ghotha an
anama a ghrádhann é: an tan a deir
sé: O mo Dhia, mo dhian-ghrádh, is
tú mo Dhia go hiomlán, agus is leatsa
mise go hiomlán.

Tabhair dham, a Thiarna breis
ghrádh, ionnas go mblaisfinn sármhil-

seacht do chumainn si, agus go snámh-
fainn a bhfairge fóirleathan do
caomh-dhíograis. A Thiarna, go
sealbhaidh do ghrádh me, air chor go
n-eirgheóchainn ós cionn mo neirt
féin tré lán-díogras duitsi: go
gcanfainn cantaich cheólmhar an
cheana, go leanfainn mo dhian-
ghrádh go hárdáibh; go molfainn thu
tar gach searc, agus go nglacfainn
luathgháir tar fóir ad' chaoin-chumann.
A Thiarna, tabhair dham tusa ghrá-
dhadh níos mó 'ná me féin; agus gach
aon eile mar gheall ortsa, do
réir mar órdaidheann dlíghe an chu-
mainn, a dheallraidheann go lonnrach
tre Dhia.

Bídheann grádh Déi easgaidh, ion-
ruic, diadha, deagh-áluin; aitiosac:
ládair, foighideach, dílios, glic, fad-
fhulainneach, meisneamhail, mór-
chroídheach, gan súim ionn a sheas-
gaireacht féin; oir an tan loirg-
eann duine a bhúntaise féin, tuiteann
sé go neamh-chródha uadh ghrádh Déi.
Bídheann grádh Déi fóghmosach, fíor-
dhíreach fad-earadhanach. Ní bhídheann
sé baoth, neam-thoirteamhail, ná
claon chum díth-chéille, acht foras-

da, fíorsheasmach, geanmnuighe,
gnáth-shuaimhneach; ag cosaint na
gceadfadh air íonsaidhe an pheacaidh.
Cómhartha éile air ghrádh Dei, go
mbídheann sé umal, urraimeach
d'uachdaranaibh; mímheasamhuil, mor-
tharcaisneach air féin; diadha, dil-
bhúidheach de Dhia; muiníneach, mór-
dhóthchasach as an dTiarna ann gach
am; agus fós air an uair nach mblais-
eann naomh-mhilseachd, feitheann go
foighideach le grásaibh Déi, de bhrígh
go bhfuil a fhios aige, nach ngein-
tear díogras gan doghruinn!

Gidh b'é nách bhfuil ullamh air gach
nídh d'fhulann agas air ghéilleadh ann
gach nídh do thoil ró naomhtha an
Tiarna, ní feidir a rádh go bhfuil
grádh Déi aige: oir is éigeann do'n
té, a ghrádhann an Tiarna, gach
saothar searbh, sár-dhuadhamhail do
ghábhail le n-ais air son a dhian-
ghrádh, agus gach anacradh dfhulann go
fonnmhar níos túisce ioná Dia do
thréigeann.

L. 152

6 CAIB.

De Dheimhniúgadh an té, a ghrádhann
mar is cóir.

(Criost.) A Mhic, ní gráidheóir
calma caoin-ghlic fós tu.

(An Deisciobal.) Creud fáth a
Thiarna?

(C). De bhrígh go dtuiteann tu air
gcúl uad' dheagh-rún an uair theag-
mhaidheann tú le mí-ádh, agus loirgeann tú
soláis spriodalta leis an iomad
cíocrais. Seasaidheann an gráidh-
eóir cródha, go neamh-mheata a
gceart-lár an chatha, agus ní ghéilleann
do chómhairle chealgach na námhaide:
amhail is taithneamhach leis me an
tan chuirim rath air a shaothar, mar
an gceadna is áil leis me ann uair
an mí-ádh. Ní bhreáthnaidheann an
gráidheóir glic tabharthas a dhian-
ghrádh, chómh mor leis an searctré'r
bronnadh é.

Is mó an tsúim a chuireann ann inn-
tinn an tabhartóra, ioná a luach an
tabharthais uile. Ní bhídheann an té,
thugann searc síor-uasal a chroídhe

do Dhia, sásda le tabharthasaibh, acht
bheireann taithneamh do Dhia féin tar
gach tabharthas. Ní bhfuil an uile
caillte, gidh go mbeidhfádh air uair-
ibh níos fuaire ioná badh mhaith
leath. Is uadh láthairdheachd ghrása
Déi thagann an cumann caomh-aoibhinn
sin, a mhothaidheann tú air uairibh;
de bhrígh nach bhfuil ann acht réimhbhlas
na bhflathas. Acht ní ceart dhuit do
mhuinín do chur air fad ann, de bhrígh
go nimthígheann, agus go bhfilleann sé.
Acht troid go cródha a naghaidh
dhrochlaonta na haigne; agus sios-
maidhe síor-mhallaidhthe an Diabhail
do ruagadh as an inntin. Isé so
an cómhartha ceart air chroídhe
ghlan, agus air rún diongabhálta.

Uime sin ná cuireadh taidhbhreithe
uathbhásacha aon bhuairt ort, gidh b'é
cinéal gur de iad, nó áit
gur b'as iad. Cómhéud do rún
daingean agus d'inntinn díridhthe air
Dhia. Ná meas go meallann an
Diabhal tú an tan árdaidhthear a
mbriochtaibh thu, agas fhilleann do
ghnáth laige croídhe gan mhaill na
dhiaigh san. De bhrígh gur ded' amh-
dheóin féin a tá tú lag, agas an

fhaid nách dtugann tu aontaoidheacht
dóibh, is mó a dtairbhe 'ná a ndíogh-
bháil duit.

Bhíodh a fhios agat go ndeunann
an tsean-námhaidh a dhíthchioll air
tu chosg air gach deaghníomh, agus gach
mían maith a mhúchadh sul a dtiocfadh
leatsa a gcómhlíonaidh. Ní maith
leis tu thabhairt onóra do na naomh-
aibh, ná machtnadh air mo phais-si,
ná leórghníomh a dheunaidh a'd' phea-
cadhaibh, ná faire air chleasaibh
claona do chroídhe féin, ná fós rún
do ghlacadh air dhul air d'aghaidh
a mbealach do leasa. Cuireann se a
nimeódhan de droch-smuaintibh chu-
gat, le inntinn thú do chur, agus do
sganrúghadh, ionnas go dtiocfadh leis
tu tharrang uadh úrnaidhthibh, agus uadh
leabharaibh diadha. Ní thaithneann an
fhaosidín úmhal leis; agus da mbudh
fhéidir leis é, choisgfeadh sé thu air
ann gcorp-naomhtha do ghlacadh! Ná
tabhair aon ghéilleadh d'á chogar
cealgach, gidh go gcuirfeadh sé a
líontán go minic air inill fád'
chómhair. Cuir na leith féin gach
smuaineamh mallaidhthe neamh-ghlan,
agus abair leis, "Imthigh a spioraid

thruaillidhthe, glac aithis agus náire a
phéist mhallaidhthe, ní fuláir gur
anmhídhe ró neamh-ghlan thu agas a
leithéidighe si de smuaintibh do
chur chugam. Bídh air siúbhal a
mhallaidhtheóir chealgaich; ní bheidh
aon chuid agat díomsa, acht beidh
Íosa am'shochairsi mar ghaisgídh-
each chródha, agus cuirfear an teitheadh
ortsa go haithiseach. Thoghfainnsi
bás d'fhághail fá throm-ualach galair
agus geur-phiantha, nios túisge ioná
ghéillfinn dod' chlaon-chogaraibh. Bídh
ad' thosd, a mhallaidhtheóir, ní éis-
fead a thuille leath, gidh go ndeun-
fádh do lán-dhíthchioll air me bhuair-
iúghadh." Oir amhail a deir an fáidh
ríoghamhail, "Isé an Tiarna mo
sholus agus mo shlánadh; cia roimhe a
mbeidh eagla orm? Dá seasfadh
sluagh a bhfoslongphoirt am' thímchioll
ní bheidh eagla air mo chroídhe. Isé
an Tiarna mo chabharthóir agus m'fhuas-
galtóir."

Troid amhail laoch lán-chalma, agus
má thárlaidheann duit tuitim an íor-
ghuil an chatha, tré laige do nádúire,
éirghidh arís níos neartmhaire, agus
cuir do dhóthchas am' ghrásaibh líon-

mharasa: acht tabhair aire, gan
uabhar ná taibhse do ghlacadh ionnat
féin; oir is minic thuiteann mórán
a ndaille doleigheasta tre uabhar.
Cnuadhsaidhsi eagna tre earráid
na droinge sin, agus ná glac uabhar
de dhruim do neirt féin.

7 CAIB.

Gur ceart grása do cheilt fá
chúmhdach na húmhlachta.

A Mic, is tairbheiche agus is sábhálta
dhuitsi grása na caondúthrachta do
cheilt agus gan taibhse do ghlacadh dá
ndruim, gan labhairt go minic ortha,
ná bheith ag cuimhniughadh ortha; acht
tu féin do dhímheasadh níos mó, agus
eagla do ghabháil amhail nách fiú
thu iad fhághail. Ní ceart dhuit
greamadh go ró dhaingion de'n
staid so, a malartaidhthear go
minic air staid bhuinsgion. Smuain
a n-am na grás, gur bocht, truadh-
ánta bhídheann tú na néagmais.

Agas bíodh a shios agat, gur fearr
dhuit a dtaobh do leasa, easbadh gach
soláis spriodálta d'fhulann go foigh-
ideach, fior-úmhal; air chor nach
dtabharfádh faillíghe ad' úrnaidhthibh,
ná a ndeaghoibreachaibh eile, d'á
ndearnais taithíghe; acht gach nídh
do dheunadh le fonn do réir do thuig-
siona agus do neirt, agus gan faillíghe
do thabhairt ionnat féin de dhruim an
bhuaireimh agus an tíormachda mho-
thaidheann tu.

Oir tá mórán a thuiteann a leisge
agus a neamhfoighidhe ann uair nách ri-
theann leó do reir a dtola. Acht de
bhrígh "nach bhfuil slíghe an duine go
cínte ionn a chomas féin," is le
Dia amáin a bhaineann fortacht
do thabhairt air, an mheud, agus an
uair, is toil leis féin é. Is iomdha
daoine a thug ár agus anachain ortha
féin mar gheall air ghrásaibh na
caondúthrachta; de bhrígh gur thóg-
adar an iomad ortha féin, ag
leanmhain claon a gcroidhthe níos
mó ioná cómhairle ann réasúin. Agas
de bhrígh gur chuireadar rompa níos
mó do dheunadh ioná bhídh taithneimhach
do Dhia; uime sin chailleadar a

ghrása go hobann. Tuiteadar a
mbochtaineacht agas a n-úireasbadh,
gidh gur mhian leó ionad do shoc-
rúghadh dhíobh féin air neamh; ionnas
iar mbeith úmhlaidhthe dhóibh, go bhfogh-
lamóidis ghan a ndóthchas do chur 'nna
neart dílios féin, acht rith fá sgiath
mo chomairche si. Agas mar an
gceudna, meallfar an bhuidhean a
tá fós nuadh neamheólgaiseach a
slighthibh an Tiarna, muna leannadh
siad cómhairle na ndaoine eag-
nach.

Agas má's fearr leó a dtoil féin
do leanmhain ioná géilleadh do chách
ag a bhfuil níos mó eóluis, is ró-
bhaoghalach gur b'olc an chríoc a bheidh
ortha, muna dtréigid a gcor-
mhian féin. Is annamh fhulainneann an
drong a mheasann iad féin ciallmhar
cómhairle ná riaghail chách! Is
fearr beagán eóluis, agas umhlacht
mar aon le lag-aigne, ioná a lán
foghlama mar aon le taibhse, agus le
tóstal. Is fearr beagán, ioná
morán, ma ghlacair uabhar d'á
ndrúim. Ní bhfuil an té sin ciall-
mhar go leór a thugann é féin suas
do luathgháir, agus dhearmhadann an bhoch-

tanacht ionn a raibh, agus caoin-eagla
an Tiarna; oir is baoghal go gcaill-
fidh na grása a bronnadh air. Agas
air an dtaobh eile, ní bhfuil an té
sin eagnúidhe a dhaothain, a bhídheann
duairc, deilbh-ghruama a n-am aon
anacradh nó mí-ádh, agus cuireann níos
lúghadh dóthchais ionnamsa ioná badh
cheart dho.

An té bhídheann neamhaireach a
n-amsir na shíthchána, bídheann eag-
lach, trom-inntinneach a n-aimsir an
chatha. Dá mb'fhéidir leat bheith
úmhal, uirísiol ad' bharamhail fhéin,
agus do spiorad do riaradh agus do
stiúradh, ní thuitfádh chómh obann a
nguais an pheacaidh. Is ró mhaith
an chómhairle, an tan mhothaidheann
tú spiorad an díograis, cúimhniugh-
adh cionas bheidhir an uair thréigfidh
an solus sin thu. Agas an uair
thréigfidh an díogras thu, cúimhnidh
go mb'fhéidir dho filleadh arís, de
bhrigh gur chum do theagaisg si, agus
mo ghlóir féin a thógas uait é air
feadh tamail.

Is minic gur tairbheiche an dear-
bhadh sa, ioná dá mbeidhfádh a gcómh-
núighe do réir do thola féin; De

bhrígh nách meastar dualgas duine
ua na taisbéana, agus na taidhbhreidh-
the, a bhídheann aige, ná fós ó'n eólus
san sgribhinn diadha, ná uadh é bheith
a ngradamaibh móra: acht meas-
tar a luach, uadh é bheith preumhaidh-
the a númhlachd, agus air lasadh le grádh
Déi agas na chómharsann; uadh é
lorg onóra agus ghlóire Déi ann gach
nídh, uadh na bharamhail úirísiol as
féin, air chor go mb' fhearr leis
bheith fá dhroch-mheas ioná fá dheagh-
mheas ag cách.

8 CAIB.

D'ár ndroch-mheas orainn féin a
láthair Déi.

(An Deisciobal). "Labhair-
fead sa lem' Thiarna iar mbeith
am' luaithre dhamh." Má mheasaim
me féin níos fearr, feuch go sea-
saidheann tusa ós mo chómhair: agus
tugann mo chionnta fiaghnaise am'
aghaidh, agus ní féidir iad do bhreug-

nughadh: acht má úmhlaidhim me féin
go neamhnídh, agus má theilgim uaim
ghach árd-thuairim asamh féin, agus
admháil (mar is fíor) gur luaithre
me, beidh do ghrasa sa trócaireach
dham, agus tiocfadh do sholus a bhfogus
dom' chroídhe, agas múchfar gach
dil-mheas dá lúghad a ngleann mo
neamhnídh féin. Ann sin foillseó-
chair dham, creud táim, creud
bhídheas agus creud bheid; de bhrigh gur
neamhnídh me gan fhios dam. Má
fágthar a leith mo neirt féin me,
ní bhfuil annam acht neamhnídh, agus fann-
tais gan teóra; acht má fhéuchair
si le súilibh do thrócaire orm, near-
taidhthear go luath me, agus líontar de
gháirdeachas mo chroídhe. Agas is
mór an iongnadh mar árdaidhthear
gan miall me, agus ghabhthar go cean-
amail liomsa, a tuiteann síos tréim'
mhuirtileachd féin de ghnáth.

Isé do ghrádh sa, mo Thiarna,
d'oibrídheann mar so ag teacht am'
choinne, agas ag cabhrúghadh liom an
gac gádh: am' chosaint mar an
gceadna air gach baoghal dogh-
ruineach, agas (mar is féidir liom
a radh) am' fhuasgaladh ua gach olc

agus gach géibhionn. Agas de bhrígh
gur creachadh me trem' anghrádh
dhom féin, acht suaras arís Thusa agus
me féin de dhruim mo lorgaireachta
agus mo ghrádh dhuit; agas tríd an
ngrádh so, do dhearbhaidheas go deimh-
neach mo neamhnídh féin. Oir, a
Thiarna ró mhilis, táir trócair-
each orm ós cionn gach dóthchais agus
gach athchuinghíde.

Moladh agus gloír dhuit, O mo Dhia;
nách fiú mesi aon tabharthas d'fhá-
ghail; gidhe tréd' mhaitheas dochúim-
sidhthe si ní théidheann cosg ort acht a
deunadh maithise fós don' drong
dimbuidheach a tá ag imtheacht air
seachrán leó féin! O! a Thiar-
na, fíll tar ais sinn, ionnas go
mbeidhmis buidheach, úmhal, agus diadha,
oir is tusa ar slánadh, ar gcomas
agus ar neart.

L. 163

9 CAIB.

Gur ceart gach nídh d'athchur cum
Déi, amhail an chríoch.

(Críost.) A mhic, is dual gur
mesi do chríoch oirdheirc dhéighneach,
má's mian leat bheith fíor-shona.
De dhruim na hinntinne so glanfar
do chumann, a bhidheann go ró mhinic
claon-chasda ort féin agas air
nidhthibh cruthaidhthe. Oir má loirgir
do sheasgaireachd féin ann aon nídh,
is gearr go dtuitfir a bhfanntais agus
a neamhfhonn. Athchur na huile nidhthe
dhá bhrígh sin, chugamsa; oir is mesi
a bhronn gach a bhfuil agat ort.
Smuain gur uaimsi thagann gach
nídh, amhail ua thobraid an uile
mhaithise, agus dá bhrígh sin, nách fuláir
iad uile do chasadh arís orm amhail
a bpríomh-thús.

Is uaimsi a ritheann sruth na
ngras air an mbocht mar aon leis
an saidhbhir, air an lag mar aon
leis an ládair, air an óg mar aon
leis an ársa; agus bronnfad grása ar
ghrásaibh an té a leanann mo réir

go deagh-chroídheach, fonnmhar. Acht
gidh b'é air bith, a mhaoidheann as aon
nídh acht asamsa, nó a ghlacann taith-
neamh ann aon mhaitheas amhail uaidh
féin ní féidir dho luathgháir fhírinneach
d'fhághail, na croídhe fairsiong do
bheith aige. Uime sin beidh sé buar-
tha brónach fá atuirse, agus fá chúmhgach
croídhe. Dá bhrígh sin, ní ceart
dhuit aon deaghnídh do chur ad' leith
féin ná chách, acht iadh uile do chur a
leith Déi: oir is neamhnídh an duine
a néaghmais Déi. Is mesi a bhronn
gach nídh ort, is ceart dhuitsi tu
féin go léir a thabhairt suas dhamh-
sa, agus bheith lán-bhuidheach dhíom, de
bhrígh go n-iaraim si búidheachas de
dhruim gach nídh d'á mbronnaim ort.

Isí so an fhírinne, le a ruagthar
gach glóir dhíomhaoin. Agas má
gheibheann tú seilbh a ngrásaibh Déi
agus a n-iomadamhlacht na carthanach-
ta, ní bheidh fórmad ná cúmhgach
croídhe ort; agus fós ní bheidh meas
ná mórghrádh agat dod' claon-
cholainn féin: de bhrígh go mbeireann
grádh Déi buadh air gach nídh, agas
go leathanaidheann cómhachta agus cáile
an anama. Má tá an chiall chóir

agat, beidhir áthasach ionn-amsa
amháin, cuirfir do mhuinín ionnamsa
amháin, oir "ní bhfuil aon nídh maith
acht Dia amháin," is annmholta tar
gach nídh, is annbheannaidhthe ann gach
nídh.

10 CAIB.

Gur b'aoibhinn an nídh réir Dei do
dheunadh, agus gan suim do chur annsa
tsaoghal so.

(An Deisciobal.) Labharfad
anois arís lem' Thiarna, agus ni
bheid am thost; déarfad a néisd-
eacht mo Dhéi, mo Thiarna agus m'Ard-
Rígh. "O creud é meud d'iomadamh-
lacht a Thiarna, a thaisceann tú
dhóibh si, air a mbidheann d'eagla."
Acht creud dóibhsi a riarann agus a
ghrádhann tu le neart a gcroídhe! Tá
milseacht do chuideachtan dolabhar-
tha, gidhe bronann tu an taoibhneas
san ortha sa a thugann gean a
gcroídhe dhuit. Is ann so, tar gach

nídh, dfhoillsídhis milseacht do ghrádh
dhamhsa, sé sin, gur chruthaidhis me
as neamhnídh, - gur ghlaodhis tar ais
orm, an uair d'imthígheas ar seach-
rán úait, - agus go dtugais coire agus
ordúghadh dham do réir a leanmhain,
agus searc mo chroídhe go léir do rad-
adh dhuit.

O! a Thóbraid na seirce síor-
rúidhe cionas labharfad ort air aon
chor? Cionas is féidir liom tu
dhearmad chóidhche, ó dheonaidhis cuimh-
niughadh orm sa, an truadhán bocht,
a bhídh múchta a láib na locht, agus ta-
bhartha suas chum báis síorrúidhe?
Rinnis trócaire orm tar gac dóth-
chas, agus bhronnais do ghrása agus do
múinteardhas orm tar gach dual.
Creud é an leórghníomh is féidir
liom a dheunadh air son na ngrás-
so? Oir is grása iad nár bhronnais
air chách, sé sin, díultúghadh don
tsaoghal agus aibíd manaich do ghabháil
orm. An féidir gur mór an tádh-
bhar maoidheimh dham do réir si
dheunadh, an uair tá sé d'fhiachaibh
ar gach creutuír do thoil ró naomhtha
do chómhlíonadh? Ni ceart dham bheith
bladhmanach a dtaobh do réire do

dheunadh, acht is mór an tabhar
iongna liom tusa am' ghlacadh ad'
sheirbhís a measg do cháirde dil.

Feuch gur leat féin gach a bhfuil
agam chum do reire do leanmhain:
gidhe, is mó an tseirbhís a dheunair
si dhamhsa ioná mesi dhuitsi! Feuch
go bhfuil neamh agus thalamh, a chruthaidhis
chum tairbhe an duine, úmhal dod'
réir, go gcómhlíonaid go laétheamhail
gach a nórdaidheann tu dhóibh. Agas
ní bhfuil annso acht beagán; an fho-
chair sin, dórdaidhis do na hain-
gealaibh teacht a gcabhair agus a seir-
bhís an duine; agas fós rinnis nídh,
a sharaidheann iadsa uile, oir dheó-
naidhís tu féin do bhronnadh air!

O! creud is féidir liom a dheu-
nadh dhuit air son na dtabharthas so
go léir? O! a Thiarna, go dtagadh
liom do réir a dheunadh air feadh
laéte mo bheatha. O! is truadh
nach féidir liom do réir a dheunadh
go fiúntach air feadh aon laé amháin
féin! Is dual duit a Thiarna, gach
onóir agus gach moladh síorrúidhe. Is
tu go deimhin mo Thiarna, agus is mesi
do sheirbhíseach bochtsa, air a bhfuil
sé ceangailte do réir a dheunadh,

agus d'ár ceart do mhórdhacht a mholadh
gan tuirse air feadh mo shaoghail.
Isé so mo thoil agus mo mhian; deónaidh-
si a Thíarna, neartughadh liom, má
thuitim a bhfantais.

Is mór an onóir agus an ghlóir do
réir a dheunadh, agus díultadh dho'n
tsaoghal oir is mór na grása a
bronntar air an ndrong a thógann
ortha go fonnmhar cuing ró naomhtha
do sheirbhíse si. Bronnfar sólás sár-
mhilis an Spioraid naoimh air gach
aon, a thug druim le sóláis na colna,
le grádh do Dhia! Is mór an tsaoir-
seacht aigne a gheóbhaidh an drong,
a leanann casán caol na haithríghe
agus thréigeann gach cúram saoghalta
air do shon sa.

O! a sheirbhís aoibhinn, ró-áluin,
a shaorann agus naomhaidheann an té
leanann díot! O a staid bheannaidhthe
na naomh-mhoghsaine, a chuirean
daoine a gcómheas d'aingheallaibh,
- taithneamhach a láthair Déi, uáth-
bhásach do Diabhalaibh agus annmholta do
chlann na heaglaise! O a sheirbhís
d'ár ceart dhuinn géilleadh, a threór-
aidheann chum Déi, agus a thuilleann luath-
gháir bhith-bhuan!

L. 169

11 CAIB.

Gur cóir miana an chroídhe do
sgrúdadh agus do mhaolúghadh.

(Criost.) A mhic, tá lán le
foghlaim fós uait, nách bhfuil de
ghlanmheamhair agat.

(An Deisciobal.) Creud iad
sin a Thiarna?

(C). Do mhiana do riaradh do réir
mo thola sa: gan bheith ró chean-
amhail ort féin, acht bheith fonnmhar
ag cómlíonadh mo thola sa. Is
minic lasann tú le mianaibh; acht
tabhair aire cia aca air mo shonnsa
no air do shon féin is mó corraidh-
thear thu. Má's mesi fáth do mhian,
beidhir sásda leis gach nídh d'á nór-
dóchad: acht má tá aon dúil a'd'
sheasgaireacht féin coigilte ionnat,
feuch, isé so choisgeann agus bhuaidh-
rídheann tu.

Tabhair aire dá bhrígh sin, gan
géilleadh d'aon mhian sul a gcuirir
am' chómhairle si air dtúis é, d'eag-
la go mbeidhfádh anshásda na dhiaigh
sin, agus go nglacfadh aithreachas tu

de dhruim an nídh sin, d'ár ghéillis
amhail deagh-nídh. Oir ní cóir gach
mian, a shamhlaidheann maith, do lean-
mhain go héasgaidh; ná gach mian
nach sámhlaidheann maith do dhíbirt
de'n gceud-iaracht.

Ní fuláir dhuit air uairibh srian
do chur le deaghmhianaibh féin d'eag-
la go dtuithfádh a mbuairt aigne
tré a niomarcadh foinn: no go
dtabharfádh drochshómpla do chách tré
dhul tar riaghail: nó go bhfaghfádh
bárthuisle tré aghnas aingídhe dhaoine
eile. Air uairibh is éigean duit
díanas d'imirt ort féin, agus seasadh
go cródha a n-aghaidh mhiangas mhíl-
teach na colna; gan fiasraidh
creud is fonn nó is fúath léi, acht í
thabhairt fá smacht na spioraide
d'áis nó d'éigion.

Agas ní fuláir í chomheud fá
chruadh-smacht chum go mbristear
gach an-riantacht, agus go bhfoghlamadh
sí bheith sásda le beagán, agus le nidh-
thibh coitchiona, agus gan locht d'fhághail
air aon mhíchómhgar.

L. 171

12 CAIB.

D'Fhoghlaim na foighide, agus de smach-
tadh na nanmhian.

(An Deisciobal). O! a Thiarna
Dia, measaim go bhfuil foighide ró-
ríachtanach dham: de bhrígh gó bhfuil
an bheathasa lán d'aindheise. Oir
gidh b'é módh air a nórdaidhim mo
bheatha chum síth-chána ní féidir liom
bheith gan cogadh agus ruathar.

(Criost.) Is fíor sin, a mhic:
acht ní toil liomsa go niarfádh a
leithéid sin de sith-chain, a bheidh
saor uadh chathaibh agus uadh anró.
Acht tu a mheas fós go bhfuarais
síth-cháin, an uair bhídheann tú ad'
luasgadh air thonnaibh buartha na
beatha so. Má deirir nách féidir
leat an oiread san d'fhulann, cionas
gheóbhair trí theine na bpian? De
dhá olc deun rogha de'n cheann is lúgh-
ghadh: ionnas uime sin, go saorfúidh
thu air phiantaibh síorrúidhe, deun díth-
chioll air thrioblóidhibh na bheatha so
d'fhulann go foighideach air son Déi.
An measann tu nách bhfuilinnid saoghal-
tánaich aon nídh? Ní mar sin tá,

fós a measg na droinge is seasg-
aire bhídheann!

Acht b'fhéidir go ndearfádh go
bhfuil a lán aoibhnis agus a dtoil féin
aca; fág go bhfuilid air a dtoil
féin: creud é an fhaid is dóigh leat
a bheid mar sin? Feuch, go sgaip-
fear iad mar dheatach, agus nach
mbeidh cuimhne aca air an aoibhneas
ionn a rabhadar. Agas fós air
feadh a mbeatha, ní féidir a saidh-
bhreas do sgaipeadh gan tuirse,
buaireamh agus mi-eagla: de bhrígh gur
minic thugann na nidhthe ceadna, ionn
a bhfaghaid taithneamh, doghruinn, agus
diachair ortha. Agas is ceart an
sgeul a bheith amhla sin aca; ó
loirgid sólás agus seasgaireacht na
colna tar meódhan, go bhféidfadhís
iad d'fhághail gan searbhas agas
sár-bhuaireamh. O! is dimbuan,
cealgach, anmheasardha, neamhghlan
na haoibhneas iad so. Gidhe tré
mheisge agus mhór-dhaille na ndaoine
ní thuigeann siad é; acht air nós na
mbeitheach alta, air son aoibhneis
dhimbuain na beatha so, tuillid bás
siorrúidhe d'á nanamaibh! "Act
tusa, a Mhic, na leann do dhroch-
mhiana, agus umpaidh uadh do thoil féin.

"Glac aoibhneas annsa Tiarna, agus
tabharfadh sé iaratas do chroídhe
dhuit."

Oir ma's maith leat aoibhneas
ró-áluinn agus solás seunmhar d'fhághail:
feuch, tré dhímheas gach aoibhneis
saoghalta, agus tré dhiúltadh do thaith-
neamh tháir na colna do gheóbhair
beannacht agus bronntanas uaimse.
Agas an mheud a tharraingir tu
féin ua shólás, agus ua aoibneas shao-
ghalta, isé is mó, agus is líonmhaire a
bhronnfadsa sóláis síor-bhuana ort.
Acht ní féidir iad so d'fhághail de'n
gceud iaracht gan duadh agus triob-
lóid éigin. Beidh na sean-chleachta
ag deunadh buartha dhuit, acht is
gearr go bhfaghfhair an lámh-uachdair
ortha le cleachtaibh is fearr. Beidh
an cholann féin ag glamhfán, acht
cuirfear fá chois í le teasghrádh
na spioraide. Beidh an tsean-
phiast mhallaidhthe ag séideadh fút
agus ag deunadh buadhartha dhuit,
acht cuirfear an teitheadh uirthe le ur-
naidhthibh; agas ann fhochair sin, is
annamh a thiocfadh sí ag triall ort
má bhídheánn tu a gcómhnúidhe gream-
aidhte a ndeagh-fheidhm ghnótha éigin.

L. 174

13 CAIB.

D'fhómós úmhal-sheirbhíseich air nós
Íosa Críost.

(Criost). A Mhic, an té a dhiúl-
taidheann d'fhómós, diúltaidhean do
ghrásaibh: agas an té lé'r mian
nidhthe bheith ionn a sheilbh dhílios féin,
cailleann na nidhthe a bhídheann coit-
chionn. Is maith an cómhartha nách
bhfuil an cholann fós léir-smachtaidhthe,
muna ngéillidh duine go fonnmhar do
chómhairle an uachdaráin. Foghlaim
dá bhrígh sín, bheith úmhal dod' uach-
dárán, má's mian leat do cholann
do thabhairt fá smacht. Oir is
urusa buadh bhreith air an námhaid
fhoirimiolaich, muna bhfuil an duine
inmheadhnach léir-loitidhthe! Ní bhfuil
námhaid is measa agus is díoghbhálaiche
do'n anam ioná tu féin. Ní fuláir
dhuit gan aon mheas do bheith agat
ort féin, má's mian leat buadhadh
air uabhar fola agus feóla. De bhrígh
go bhfuilir fós ró cheanamhail ort
féin, ní áil leat géilleadh go iom-
lán do thoil chách.

Acht creud é an t-iongnadh tusa
ionn nách bhfuil acht luaithre agus neamh-
nídh, do ghéilleadh air son Déi do chách,
an tráth ghéilleas sa, ann tArd-rígh
uile-chómhachtach, a chruthaidh neamh agus
talmh as neamhnídh go húmhal do'n
duine air do shonsa? Thógas sa
colann daonna orm féin, agus bhídheas
táir, tarcaisneach, ionnas go bhfógh-
lamfádhsa buadh bhreith air an uabhar
tre m'úmhlacht sa. A! a luaithre,
foghlaim bheith úmhal, fomósach; ní
bhfuil ionnat acht láib na talamhan,
claon thu féin fá chosaibh an domhain.
Bris slabhra na hantola, agus géill go
hiomlán do smacht.

Glac fuath dhuit féin agus ná bhídh ag
at le huabhar; acht úmhlaidh thu féin
ionnas go mb'fhéidir le cách gabháil
de chosaibh ionnat. A dhuine gan
chéill creud é cúis do ghearáin? A
pheacaich anacraich, creud é an
freagra is féidir leat do thabhairt
air locht do cháinte; - tusa, a chuir
fearg go minic air Dhia, agus thúill
teine Ifrin! Acht d'fheuchas-sa lé
súilibh mo trócaire ort, de bhrígh go
raibh d'anam mór-lúach am' láthair;
ionnas go gcuirfinn mo ghrádh a n-úil

duit, agus go mbeidhfádhsa búidheach air
son mo thabhartas; go ngéillfádh go
húmhal do gach smacht agus go nglac-
fádh go foighideach dímheas agus droch-
thuairim chách.

14 CAIB.

De bhreathnughadh breithe diamhaire
Déi, d'eagla uabhair do ghlacadh
ionn ar ndeaghníomharthaibh.

(An Deisciobal.) A Thiarna,
cluinim fothrum do bhreitheamhnais
ós mo chionn, agus crathann tu le crith-
eagla mo chnamha uile, agas tá
m'anam sganraidhthe tar meódhan.
Seasaidhim le iongnadh agus breath-
naidhim, "nac bhfuil na flathais
glan ad' láthair si." Má fuarais
locht annsna haingealaibh agus go
dtugais breith ortha, creud a
thiocfas díomsa? Thuit na reulta
as na flathasaibh, agus cionas is féidir
dhamsa, ionn nach bhfuil acht luaithre,
seasadh? Thuit an drong a measadh

bheith annmholta, go grinneal, agas
chonarc an bhuidheann thug taithneamh
roime sin d'arán na n-aingeal,
ag cur duil na dhiaídh san a gcrotal
muc!

Ní bhfuil dá bhrígh sin, aon naomh-
thacht má tharrangair si do lámh, a
Tiarna. Ní bhfuil tairbhe a n-eagna
air bith, muna dtreóraidhir si sinn,
Ní bhfuil feidhm a neart dá ládaire,
muna neartaidhir si linn; ní bhfuil
aon gheanmnúidheacht saor, muna
ndeunair si comairc di. Ní
bhfuil tairbhe ann aon chómheud dá
dtabharfam orainn féin, muna
dtugairsi naomh-aire dhuinn. Oir má
fagthar a leith ar neirt féin sinn,
tuitfeamoid agus caillfear sinn, acht má
thagair si d'ar bhfiosradh, árdochar
cum beatha sinn: de bhrígh go bhfuili-
mid so-luasgaidhthe, acht neartai-
dheann tusa sinn, - fuar, faillígheach,
acht lasann tusa lé grádh sinn.

O! is beag an meas badh cheart
dham bheith oram féin, is suarach an
tuairim badh cóir dham bheith as mo
dheagh-ghníomharthaibh féin. O! is
ísioll badh cheart dham me féin do

theilgean fá dhoimhneas dochúim-
sidhthe do bhreitheamhnas sa, a Thi-
arna, ionn a gcuirthear a núil dham
nách bhfuil ionnam acht neamh-nídh!
O! a Chothrom do-thómhasda! O
a Mhuir mhór-thonnaigh! ann nach
samhlaidhim nídh air bith acht amháin
neamhnídh. Cá bhfuil dá bhrígh sinn,
aon chúis maoidheimh agam asam
féin, cionas is féidir liom aon
dóthchas do chur am' neart dílios
féin? Tá gach glóir dhímhaoin slog-
aidhthe suas a ndoimhneas do bhreith-
nas sa ós mo chionn!

Creud is brígh an duine ad' láthar
si, a Thiarna? An féidir do'n láib
uabhar do ghlacadh a bhfiaghnaise an
te a chruthaidh í? Cionas is féidir
an té sin bheith uaibhreach ag á bhfuil
a chroídhe riaraidhthe do réir Déi?
Ní féidir do'n domhain uile corrúidhe
do chur air an té, a theagasgthar le
Dia na fírinne féin. Oir ní chuireann
moladh ná cáineadh buaireamh air an
té ag á bhfuil a dhóthchas iomlán a
nDia. De bhrígh gur neamhnídh iad so
fós a mholann nó a cháineann, agus go nim-
thighid tharainn mar aon le fuaim a

n-gotha acht "lonaidheann fírinne an
Tiarna go bráth."

15 CAIB.

De'n choingiall air ar ceart dhúinn
aon nídh d'iaradh.

(Criost). Abair mar so air
gach ócáid: a Thiarna má's é do
thoil é, deuntar an nídh so mar so.
A Thiarna, má théidheann so chum
d'onóra sa, deuntar é an ainm
Déi. A Thiarna, má's taithneamhach
leatsa, agus tairbheach dhamsa, an nídh
so, deónaidh dham é chur a bhfeidhm
chum d'onóra sa; acht má fheiceann
tusa go mhbeidh sé díoghbhálach dham
agus a naghaidh leasa m'anama, a
Thiarna, díbir uaim é. De bhrígh
nach uadh an Spioraid Naomh thagann
an uile mhian, gidh go measadh duine
é bheith díreach, deagh-bheusach. Agas
is minic gur ró dheacair é aithint,
cia aca uadh an Spriorad naomh,
nó uadh an annspiorad thagann mian

an nidh so nó an nídh úd. Is iomdha
daoine a mealladh fá dheóidh, a
measadh bheith treóraidhthe le deagh-
spiorad air dtús.

Gidh b'é nídh dhá bhrígh sin, thaghann
os cómhair na haigne, agas shamh-
laidheann bheith anniarrtha, tabhair
aire é iarradh le úmhlachd croídhe
agus le naomh-eagla Déi. Agas
fós badh cheart dhuit é go léir
d'fágbháil fúm sa agus rádh mar
leanann. A Thiarna, is fiosach dhuit-
se creud is fearr, deuntar so nó
sud do réir do thola. Tabhair, a
Thiarna, an nídh is maith leat, an
meud is maith leath, agus air an
uair is maith leat. Deun liom
do réir do thola, gidh b'é nídh is
mó a rachfaidh chum d'onóra féin.
Cuir me gidh b'é áit is maith leat, agus
deun liom ann gach nídh do réir do
thola. Fheuch gur me do sheirbhíseach
ullamh chum do réire do chómhlíonadh
ann gach nídh; oir ní maith maireach-
tain air mo shon féin, acht air do
shonsa. O! nach dtagann sin liom
go dílios dúthrachtach air feadh mo
shaoghail.

L. 181

Urnaidh chum tola Déi do chómh-
líonadh.

Deónaidh do ghrása dham, Íosa
ró thrócaireich, ionnas go bhfan-
faidís agam air feadh mo shaoghail.
Deónaidh dham na nidhthe so d'iaradh
agus do lorg, is mó thaithneann leatsa.
Go raibh mo thoil de ghnáth do réir
do naomh-thola sa, agus go réightídhid
le chéile go iomlán. Deónaidh dham,
searc do thabhairt do gach nídh is
taithneamhach leatsa, agus fuath do gach
nídh tá míthaithneamhach dhuitsi; agus a
Thiarna, ná fág fá'm chumas searc
ná fuath do bheith d'aon nídh, acht do
réir mar ghrádhann no fhathaidheann
tusa é.

Deónaidh dham mo dhúil a nidhthibh
an tsaoghailsi do mhúchadh go hiom-
lán, agus searc a thabhairt do bheith fá
dhroch-mheas agus a gan-fhios do'n
tsaoghal. Deónaidh dham, tar gach
nídh, lonúghadh mar aon leat agus
suaimhneas agus síth-cháin mo chroídhe
do chur ionnat. Is tusa síth-cháin
fhírinneach an chroídhe, is tu a shuaimh-
neas dílios! Gan tu, tá gach nídh
dochamhail anshásda. "Ann san

tsíth-cháin cheudna sa, sé sin, annat-
sa, a Dhia shíorrúidhe uilechomhachtaich,
dheunfad codla agus cómhnúidhe. Amen.

16 CAIB.

Gur a nDía amháin is ceart solás
fírinneach do lorg.

(An Deisciobal.) Gidh b'é solás
is mian liom d'fhághail, agus sochar is
mian liom d'iaradh, ní air an sao-
ghalsa tá mo shúil leis, acht air an
saoghal eile. Oir dá mbeidh soláis
agus sár-aoibhneasa na beatha-so am'
sheilbh dhílios féin agam, is fíor nách
bhfanfaidís a bhfad! Dá bhrígh sin,
ní féidir le m'anam fuairceas ná
síor-sholás d'fhághail, acht a nDia
amháin; óir isé Dia solás na
mbocht agus furtaidhthóir na númhal!
Fan go fóill beag, a anam, feith
le cómhlíonadh na ngeallamhna nDiadha
agus gheóbair lán do chroídhe de gach
nídh d'á fheabhas air neamh! Má
loirgeann tú nidhthe na beatha so go
ró chíocarach, caillfir saidhbhreas
síor-áluin na bhflathas. Deun feidhm

ne nidhthibh saoghalta, acht ceangail
do chroídhe de nidhthibh síorrúidhe. Ní
féidir dhuit bheith sásda le aon nídh
saoghalta, de bhrígh nách dóibh a cru-
thaidheadh thu.

Gidh go mbeidh uile-mhaitheas na
cruinne a'd' sheilbh dhílios féin, ní
fhéadfádh bheith sásda, de bhrígh gur a
nDia, a chruthaidh iad uile, tá do sho-
nas agus do shíor-sholás. Ní cosmhail an
sonás so leis an sonas, a moltarle
daonibhdíthcéillidhe an tsaoghailso;
acht leis an sonas, a loirgheann deagh-
chríostaidhthe, agas a réimh-bhlai-
seann an drong a tá spioraidálta,
glan-chroídheach. Tá gach solás
daonna baoth, gearr-shaoghalach. Is
beannaidhthe, buan-fhírinneach an solás
a bhrontar go hinmheádhanach le Dia
na fírinne féin. Iomcharann an duine
diadha a chómhfhurtaidhtheóir Íosa, agus
labharann leis agh radh, a Íosa fan
am' fhochair air gach uair agus ann gach
ionad. Biodh sé mar shólás agam,
bheith sásda le uireasba gach sóláis
daonna. Agas má tógthar uaim
mar an gceudna do shólás-sa, a
Thíarna, deónaidh dham bheith sásda
le do thoil ró-naomhtha sa, amhail

an sólás is bríghmhaire. Oir "ní
bheidhir si feargach a gcómhnúidhe agus
ní bheidhir ag bagart díoghaltais go
siorruidhe."

17 CAIB.

Gur ceart ar gcúram uile do chur
air Dhia.

(Críost). A Mhic, fág fúm-sa
deunadh leat mar is maith liom; is
fios dam creud is fearr dhuit. Tá
do smuainte amhail smuainte an
duine, agus do thuairim do réir
chumainn dhaonna.

(An Deisciobal). A Thiarna, is
fíor sin, is mó an cúram a tá
agatsa ionnam, 'ná is feidir liom
féin a bheith: oir is ró bhaoghalach
do'n té, nách gcuireann a chúram go
léir ortsa. A Thiarna deun liom
mar is maith leat, air choingiall
go bhfanfadh mo thoil díreach deagh-
órdaidhthe do réir do thola-sa. De
bhrígh nách féidir dho gan bheith maith,
gibh b'é nídh a dheunfairsi. Má's
toil leat me bheith a ndorchadas,
moladh go buan duit: má's toil leat

mé shoillsiúghadh, moladh go buan
duit; má's toil leat, soláis do
bhronnadh orm, moladh go buan duit;
agus má's toil leat me bheath a n-ana-
cradh, moladh go buan mar an
gceadna dhuit.

(Críost). A mhic, is air an
aigne so nach fuláir dhuit bheith má's
mian leat siúbhal mar aon liomsa.
Ní fhuláir dhuit bheith chomh ullmhaidhthe
chum fulann agas bheith-fádh chum
luathgháireadh; ní fuláir dhuit bheith
cómh sásda le bochtanacht agus bheith-
fádh le saidh-bhreas!

(An Deisciobal). A Thiarna,
glacfad go toileamhail gach fulann
is toil leat do chur chugam; gach
anacradh mar gach só; gach sear-
bhas mar gach milseacht; gach doil-
gheas mar gach soilbhireachd; agus beid
búidheach a dtaobh gach a dtárlóchaidh
dham. Comheud me saor ó'n bpea-
cadh, agus ní bheidh eagla an bháis ná
fós ifrinn orm. A Thiarna, ná
teilg uait me go síorrúidhe, agus ná
sgrios amach m'ainm as leabhar na
beatha; agus gidh b'é anacradh a thioc-
fas orm, ní dheunfadh sé dochar air
bith dham.

L. 186

18 CAIB.

Gur ceart anacradh na beathaso
d'iomchar go foighideach air nós
Chríost.

(Críost). A mhich, túirlinneas-sa
ua neamh air son tusa do slánadh,
thógas d'anacradh sa orm féin, ní
tré riachtanas acht tré ghrádh;
ionnas go bhfoghlamófádh-sa bheith
foighideach agus amhgar na beatha so
d'fhulann gan glamhsán. Oir ní
rabhas-sa ó'n uair a ghlacas colann
daonna go huair mo bháis air an
gcros, gan fulann agus anacrad. Bhídh-
eas air uireasba maoine saoghal-
ta; is minic chualas daoine ag
gearán orm; d'fhulainneas náire
agus aithis go caoin, ceannsa; ní
bhfuaras air son mo theagaisg agus
mo thíodhlacaidhe, act achmhúsáin agus
dimbuidheachas; agas masla agus
míchlíú air son mo mhíorbhúilídhe!

(An Deisciobal). A Thiarna,
de bhrígh go rabhais-si foighideach air
feadh do bheatha, agus ann so go háiridhe
ag cómhlíonadh thola do naomh-Athar,

is ceart dhamhsa, an peacach ró
anacrach, gach nídh d'fhulann go foigh-
ideach do réir do thola: agas ualach
muirtil na beatha boichte so d'iom-
char air son leasa m'anama ann
fhaid is toil leasa é. Agas gidh
go bhfuil an bheatha so trom do-
iomchair, gidhe tré do ghrásaibh si
deuntar tuillmheach í; agas tré do
shompla-sa agus sómplaídh na naomh,
tá sí níos eudtroime agus níos so-
iomchaire fós do lagaibh. Tá sí
mar an gceudna níos fearr go mór
ioná bhídhsi a nallóid fá'n seanreacht,
an tráth bhídh dóirse na bhflathas
dúnta, agas an tslíghe dorcha do-
shiúbhalta, de bhrígh gur ró bheag a
thug aire do thriall air neamh. Ná
fós níor b'fheidir dóib so féin, a
bhídh fírinneach, agus thúill ríoghact na
bhflathas, dul a seilbh an ríoghachta
san, sul ar fhulainnis si páis; agus
dhíolais ar dtrom-fhiacha led' bhás
ró naomhtha.

O! creud é meud an bhuidheachais
is dual duit uaimsi, dtaobh ná slíghe
dfhoillsiughadh dhamsa agus do gach
creideamhach, go ríoghacht na bhfla-
thas! Oir isí do bheathasa ar slíghe,

agus siúbhlamoid fad' gheóinsi le foigh-
ide, oir is tusa ar gcoróin. Agas
muna mbeidh tusa d'imtheacht róimh-
inn d'ar dteagasg, cia lé'r chúram
leanmhain? Faraor! is iomdha
duine d'fhanfadh a n-imchian dá
mbeidh gan do shómpla síor-áluinn
si ós cómhair a súl. Feuch gur
fuar, faillígheach támoid fós d'amh-
dheóin a bhfuaramair do theagasg,
agus a gcúalamair de mhíorbhuillíbh;
creud thiocfadh dh'ínn dá bhrígh sin, da
mbeidhmis gan an oireadso solais
dfhághail chum tu do leanmhain?

19 CAIB.

D'iomchar eugcóra; agus de'n fhíor-
fhoighideach.

(Criost). Creud a deireann
tu a mhic? Cosg ua ghearán, agus
cúimhnidh air mo pháis si, agas air
fhulann mo naomh. Níor dhoirtis do
chuid fola fós air mo shonsa. Ní
bhfuil acht suarachas ionn a bhfuil-

eannairsi a gcómheas dóibhsan,
d'fulainn cathaidh uathbhásacha, ana-
cradh árd-ghoimheamhúil agus duadh do-
labhartha. Cuimhnidh dá bhrígh sin,
air throm-ualach chách, ionnas go mb'
fhéidir leat d'ualach eudtrom féin
d'iomchar níos fearr. Agas ma
mheasann tu go bhfuil d'ualach féin
trom, do-iomchar, tabhair aire
nách tred' mhí-fhoighide a mheasann tú
mar sin. Acht gidh b'é trom nó
eudtrom iad deun díthchioll air iad
d'iomchar go foighideach.

Dá fheabhas a chuireann tú thu-féin
a n-órdúghadh chum fulann, isé is
fearr, dhuit féin é, agus is é is mó
do dhualgas: agus ann fhochair sin, is fu-
rusa dhuit é iomchar má bhídheann tú
ullamh 'nn a chómhair agus d'aigne tai-
thitheach air. Ná habair, ní féidir
liom na nidhthe so do ghabháil le 'nais
ua na leithéid so de duine; is dea-
cair dham iad fhulann uaidh, oir rinn
sé eugcóir mhór orm, agus cuireann sé
nidhthe am' leith air nár smuain mo
chroídhe riamh; acht ghlacfainn na
nidhthe so uadh dhuine eile, an mheud
badh chuibhe dham dfhulann do réir mo
bhreitheamhnais féin. Is baoth, díth-

céillídhe an smuaineadh sin, nách
dtugann aire do shubháilce na foi-
ghide agus do'n té ua a bhfaghfar a
dualgas; acht d'fheuchann níos mó
air na daoinibh agus air an eugcóir a
rinnid.

Ní féidir a mheas gur duine
foighideach an té nách bhfulainneann
acht an mheud is maith leis féin, agus
ua dhaoinibh áiridhe. Is cuma leis
an nduine bhfoighideach, cia a dheun-
fas eugcóir air; ní fheuchann cia
aca uachdarán nó íochdarán, nó
cómhdhuine é; cia aca duine naomhtha,
dheagh-aigeanta nó rógaire droch-
mhéinneach é. Acht gidh b'é anacradh
dá mheud agus dá mhinice a theagmhaidh-
eann do, glacan iad uile go foighid-
each amhail ua laimh Déi, agus bheireann
búidheachas leis a dtaobh a thabhar-
thais. Or dá lúghad rud a fulann-
tear air son Déi, tá a dhualgas
féin fá leith 'nn a chómhair.

Uime sin, bídh ullamh a naghaidh
an chátha má's mian leat buadh do
bhreith. Ní féidir dhuit coróin na
foighide d'fhághail gan troid air a
son. Má dhiúltaidheann tú d'fhulann,
ní áil leat an choróin d'fhághail; acht

má's mian leat í shealbadh, troid
go fearamhail, fíor-euchtmhar air a
son. Ní bhfuil suaimhneas e fághail
gan saothar, ná buadh gan síor-
chómhrac.

(An Deisciobal). A Thiarna,
deun na nidhthe so so-dheunta le'd'
ghrásaibh, a shamhlaidheann do-dheunta
tre'm' nadúr féin. Is fios duit
gur beag is féidir liomsa d'iom-
char, agus gur suarach an nídh a lea-
gann agus a mhaolaidheann mo neart.
Tabhair dham, a Thairná, trioblóid
agus buaireamh do ghlacadh go cean-
amhail air do shon-sa: oir is mór
an tsláinte do m'anam amhgar agus
mí-ádh d'fhulann tré ghrádh Déi.

20 CAIB.

D'admháil ar n-anbhfannaidh féin; agus
d'anacradh na beathaso.

(An Deisciobal). "Admhóchad
m'ancheart a'm' aghaidh féin."
Admhóchad m'anbhfannaidh dhuitsi, a

Thiarna. Is minic gur suarach an
nídh a leagann agus bhuairidheann me.
Glacaim rún seasadh go dána, acht
n-uair thagann lá an chatha, cuirthear
a gcúmhgach ró mór mé. Is minic
gur ró shuarach an nídh as a dtagann
catháidh geura. Agas an tan
mheasaim me féin saor ua bhaoghal,
tárlaidheann dham an uair is lúghadh
shílim é, go leagann nách mór an gal
me.

Feuch, uime sin, a Thiarna, mo
tháire agus m'anbhfannaidh air gach módh
a n-uil duitsi. Glac truaighe dham
agus réightidh me ua láib mo locht,
ionnas nách bhfanfainn ceangailte
innte, agus nách mbeidhinn cailte go
síorrúidhe. Ag so an nídh is minic
a chuireann a ndiaigh mo chúil me, agus
líonann de náire me ad' láthair si;
sé sin, go bhfuilim chómh so-thuitimeach
so fós, agus chómh lag so a naghaidh mo
mhian.

Agas gidh nách naontaidhim air
fad dóibh, gidhe bídhid ró bhúadhartha,
ró gheur dham: agas is ró thuirseach
liom bheith mar so go laétheamhail a
gcoinbhliocht leó. As so is anntuigthe
dham mo laige féin; de bhrígh gur

furusa le drochsmuaintibh mallaidh-
the teacht chugam ioná imtheacht
uaim.

O is truadh nách dtagair si, a
Dhia ró-neartmhair Israel, a cha-
raid dhilis na nanam bhfíreunta, agus
feuchainn air dhuadh dhubrónach do
sheirbhíseich, agus seasadh a gcabhair
dhó ionn a ghnóthaibh uile. Neartaidh
mé le fóirneart neamhdha, d'eagla
go bhfaghfadh an sean-duine, sé sin,
an cholann chaileamhnach, nách bhfuil
fós fá riaghail na Spioraidhe, an
lámh uachdarach; oir is éigean troid
'nn a haghaidh an fhaid bheidhmid san
mbeatha anacrach so. Faraor!
creud é cinéal na beathaso. Ait
nách féidir bheith a n-eugmais
bhuaireimh agus mhór-dhoilgheis; áit
ionn a bhfhuil gach nídh lán de ghaistibh
agus de dhearg-námhaidibh? Oir an uair
imthígheann trioblóid, tagann bhuair-
eamh éigin a n-ionadh; agus fós sul a
nimthígheann an cheud chath, tagann
tuille air a dhruimh go neamhfhiosach.

Cionas is féidir grádh thabhairt
do'n tsaoghalso, ionn a bhfuil an oiread
san searbhais, a tá lán de mhí-ádh
agas d'anacradh? Cionas is féidir

beatha do ghairm de, an tráth éir-
ghidheann an oireadh-so bás agus támh-
ghalar as? Agas mo nuar! tugann
mórán grádh dho, agus loirgid a naoibh-
neas ann! Tugann cuid eile dhíob mil-
leán air, ag rádh, le fírinne, go
bhfuil se baoth, cealgach; gidhe ní
áil leó é thréigeann, de bhrígh go
bhfuair anmhiana na colna an lámh
uachdarach ortha! Tarraingeann an-
mhiana na colna, anmhiana na súl,
agus uabhar na bheatha, iad chum grádh
an tsaoghail: acht tugann na pianta
agus na mór-anachradh, a leanann na
hanmhiana so, fuath agus gráin dóibh
air.

Acht fáraor! beireann aoibhneas
dimbuan buadh air anam an tsao-
ghalthánaigh, agus measann se go bhfuil
soláis falaidhthe fá na dealgaibh so;
de bhrígh nách bhfeacaidh agus nár bhlais
riamh milseacht ghrádh Déi, ná aoibh-
neas inmheadhanach na subháilcídh.
Acht ní mar sin do'n mbuidhean ag
á bhfuil fuath agas drochmheas air
lóchán na beatha so, blaisid an mhil-
seacht a tá geallta do'n drong a
thréigeann an uile shólás saoghalta:
is iadso fheiceann go soléir meud

an tseachráin agus an dearmhaid a tá
air na saoghaltánaich, agus liachd na
slighte ionn a mealltar iad.

21 CAIB.

Gur ceart dhuinn lonughadh a nDia
tar gach deagh-thabharthas.

(An Deisciobal). Tar gach nídh,
agus ann gach nídh, lonaidh, a anam, a
gcómhnúidhe annsan dTiarna; oir isé
an Tiarna suaimhneas síorrúidhe na
naomh. Tabhair dham, a Íosa ró mhilis
ró ghrádhmhair, lonughadh ionnatsa tar
gach nídh cruthaidhthe; tar gach sláinte
agus deagh-mhaise; tar gach comas agus
céim; tar gach fios agus geurchúis;
tar gach saidhbhreas agus searc-
inntleacht, tar gach gáirdeachas agus
luathgháir; tar gach cliú agus cáil;
tar gach milseacht agus mór-shólás;
tar gach geall agus gléith-dhóthchás;
tar gach dúil agus dual; tar gach ta-
bharthas agus tíodhlaice d'ár féidir
leatsa bhronnadh; tar gach aitios agus
árd-aoibhneas d'ár féidir leis an
aigne a mhothúghadh; fá dheóidh, tar

gach aingeal agus árd-aingeal, agus
slúagh líonmhar na bhflathas; tar
gach nídh so-fheicse nó do-fheicse;
agus tar gach nídh is lúghadh ioná thu
féin, mo Dhia!

Oir is tusa mo Thiarna Dia, is
fearr dhíobh uile; is tu amháin is
áirde; is tu amháin is comasaiche;
is tu amháin is líonmhaire agus is lá-
daire; is tu amháin is mílse agus is ró-
lásaiche; is tu amháin is maiseamhla
agus is grádhmhaire; is tu amháin is
uaisle agus is árd-chéimeiche; is ionnat
amháin a tá foirbheacht gach fíor-
mhaithis, agus bhídh riamh agus bheidh go bráth.
Agas dá bhrígh sin, gidh b'é nídh bhro-
nann tu orm is lúghadh ioná tu féin;
gidh b'é nídh fhoillsidheann tu nó gheallann
tu dham, ann fhaid nách bhfeicim agus
nách bhfhághaim tu féin, ní áil agus ní
leór liom é. De bhrigh nách féidir
le mo chroídhe bheith suaimhneach ná
sásda, chum go n-éirghidh sé ós cionn
gach nídh cruthaidhthe agus go gcómhnaidh
ionnatsa.

O! a chéile chaoin-ghrádhach m'an-
ama, a Íosa Críost, a sheirc mo
chroídhe, a Thiarna na cruinne, cia a
thabharfas sgiatháin na fíor-shaoir-

seachta dham, chum eitilt agus lonughadh
a'd' fhochair si? O! ciathan a
tabharfar cead saor dham, agus uain
neamhbhuadhartha air fheicsin mil-
seachta mo Thiarna Dia! Ciathan a
bheid lán-tógtha suas ag cúimhneadh
ort, air chor go ndearmhadfainn
me féin tré ghrádh dhuitse, agus go
dtabharfainn gean agus searc dílis
dhuitsi tar gach grádh, agus tar gach
meadhan, air mhódh nách fios do'n
uile? Acht anois, is minic me ag
osnadh agus ag eugcaoineadh mo mhí-ádh
go duairc, dubrónach. De bhrígh
gur iomdha anacradh thárlaidheann
liom a ngleann so na ndeór, a
bhuairídheann go trom me agus chuireann
dubh-neul dhoilbh a'm' thímchioll; a
choisgeann go minic me air thriall
ortsa, agus nách léigeann dham taithídhe
dheunadh ded' chaoin-chuideachta sa a
tá a gcómhnúidhe a seilbh na Spio-
rad mbeannaidhthe. A Thiarna, éisd
le guth mo gearáin, agus glac truaighe
dham de dhruim na mór-anacradh ionn
a bhfuilim air an dtalamhso.

O! a Íosa, a dhealradh na glóire
síorrúidhe; a neart an anama ann
a hoilearachd, ní féidir le'm'
theangain smuainte mo chroídhe
chraobhsgaoileadh, acht labharann mo
chiúnas féin leat. An fada
dfhanfadh mo Thíarna gan teacht
chugam; O tagadh sé anois fá
dheódhain a sheirbhíseich bhoicht, agus
deunadh se luath-gháireach me; sí-
neadh sé amach a lámh agus saoradh sé
me, an truadhán millte, ua gach
amhghar. O! tar; oir gan tú ní
féidir liom áthas laé ná uaire bheith
agam; oir is tusa mo luath-gháir,
agus gan tú tá mo thábla follamh. Táim
ró anacrach, agus mar dearfainn, a
a gcarcair fá ualach géibhion, go
dtugairsi fortacht orm le lonnradh
do láthaire, agus go bhfillir me chum
saoirseachta, agus go bhfeuchair le
súilibh na trócaire orm.

Loirgeadh cách gidh b'é nídh is
maith leis, ad' ionadsa; níor thu-
gas-sa agus ní thabharfad taithneamh
d'aon nídh eile acht dhuitse mo
Dhia, mo dhóthchas agus mo shlánadh síor-
rúidhe. Ní éisdfead agus ní chuirfead
cosg air m'úrnaidhthibh chum go
bhfillidh do ghrása, agus go labharair le
mo chroídhe.

(Críost). Feuch go bhfuilim láith-
reach; feuch go dtáinic me ag
triall ort, de bhrígh gur ghairmis
orm. d'umpaidh do dheóra, miana
d'anama, d'úirísleacht, agus do chroidhe-
bhrúgh chugat me.

(An Deisciobal). Agas dúbhart-
sa, a Thiarna, ghairmeas ort, agus is
miam liom tu shealbhughadh, agus
táim ullamh chum gach nídh eile do
thréigean air do shon: oir ghríosais
suas air dtús me, ionnas go loirg-
fainn thu. Moladh go buan duit dhá
bhrígh sin, a Thiarna, a dtaobh
truaighe agus taise do ghlacadh dod'
sheirbhíseach do réir iomadamhlachta
do mhor-thrócaire. Creud eile a
tá lé rádh ag do sheirbhíseach ann do
láthair, acht é féin d'úmhlúghadh tar
meódhan ag cúimhniúghadh do shíor air
a mhallaidhtheacht agas a mhór-tháire
féin. Oir ní bhfuil aon nídh a gcos-
amhlacht leatsa de na nidhthibh ion-
gantacha d'á bhfuil air neamh nó air
talamh. Tá d'oibreacha uile sár-
mhaith; tá do bhreitheamhnais fíor;
treóraidheann tú an chruinne le feidhm-
ghliocas. Moladh agus glóir dhá bhrígh
sin, leat, a eagna an Athar! Go

molaidh agus go mór-bheannaidh mo
theanga, m'anam agus gach nídh cruth-
aidhthe thu, air feadh saoghal na
saoghal. Amen.

22 CAIB.

De chúimhne mhór-thabharthas Déi.

(An Deisciobal). A Thiarna
osgail mo chroídhe ann do dhlíghe, agus
múin dham siúbhal a'd' aitheantaib.
Tabhair dam grása chum do naomh-
thola do thuigsin, agus chum do thíodh-
laicídhe uile do léir-smuaineadh go
cathaiseach; ionnas go dtiocfadh
liom mar so, búidheachas do bhreith
leat go fiúntach d'á ndrúim. Acht
tá a fhios agam, agus admhaidhim nách
bhfuil sé air mo chumas bheith chómh
búidheach agus badh cheart dham air son
na dtabharthas is lúghadh. Is lúghadh
agus is táire me féin ioná an bronn-
tanas is suaraiche dá dtugair si
dham; agus an uair mhachtnaidhim air
d'óirdhearcas-sa, téidheann mo spio-

rad a múgha a mórdhacht do naomh-
mhaise.

Is uaitsi fuaramar gach a bhfuil
againn, idir anam agus chorp, amuigh,
nó astigh, ua nádúir nó ua ghrásaibh;
foillsídhid uile dhuinn do mhaitheas, do
thrócaire agus do mhór-fhéile, ua dta-
gann gach deagh-thabharthas. Agas
gidh gur mó gheibheann duine ioná
duine eile, gidhe is uaitsi thagann a
gcuid air aon; agus níor bhféidir aon
nidh d'á lúghad d'fhághail gan tu. Ní
ceart do'n té, air ar bronnadh
mórán tabharthas, iad do chur a
leith a thuilleadh féin, ná maoidhmh
asda; ag rádh gur fearr é féin
ioná chách; de bhrígh gur fearr go
mór an té chuireann an uile mhaitheas
a leith Déi, agus d'altaidheann go diadha,
úirísiol leis. Agas isé an duine is
measa tuairim as féin agus a shíleann
gur b'é féin an té is tarcaisneiche
air talamh, is oireamhnaiche air na
tabharthais is mó agus is luachmhaire
d'fhághail!

Acht ní ceart don té ar a mbronn-
ann Dia níos lúghadh tabharthas bheith
buadhartha, na formadach leis an
té a fuair níos mó, acht aire tha-

bhairt do Dhia, agus é mholadh de dhruim a
thabharthas do bhronnadh chómh líonmhar
sin, go fiall, fáilteach gan feuchain
do mhór-chéim neach seach a chéile.
Is uaitsi thagann gach deagh-nídh, agus
dá brígh sin, táir annmholta ionnta
uile. Is fios duit creud is ceart
do thabhairt do gach naon; agus ní le
n-ar ngnó a bhaineann, fios dfhághail
creud fáth nách bhfaghann an té so, agus
an té úd, an oiread so, agus an oiread
sud; acht leatsa amháin, a Thiarna,
a chómheudann cúntas cruinn air dhual-
gas agus air thuilleamh gach n-aon.

Uime sin, a Thiarna Dia, is mór
an gradam liom bheith a neugmais
na nidhthe so a shamhlaidheann mór-
luach, annmholta a súilibh chách; air
chor gur cheart do dhuine an tan
fheuchann air a bhochtaineacht agus air
a tháire féin, gan tuitim a n-eudóth-
chas ná a mheisneach do chailleamhain,
acht bheit luath-gháireach, lán-
eudtrom d'á ndruim. Oir do
thógais si mar rogha, a Thiarna, na
daoine uirísle, bochta, agus an drong,
a bhídheann fá dhrochmheas an tsaoghail,
mar cháirde agus mar dhaoine dlúth-
mhúinteardha. A fhiaghnaise sin air

na hapstalaibh féin d'ar rinnis
prionnsaidhe ós cionn an domhain so;
gidhe mhaireadar air an tsaoghal-
so gan gearán air bith do dheunadh;
go húmhal, símplídhe gán mailís ná
miscais, acht lán d'áthas a dtaobh
masla agas mí-chliú dfhághail air
son d'ainme si; ghlacadar chuca
go ceanamhail na buaidhreamhaso
ua dteitheann an saoghal go luath-
chosach.

Ní bhfuil fáth luathgháire, dá bhrígh
sin, ag an thé, a thugann searc duit-
si, is mó ioná do thoil ró naomhtha
do chómhlíonadh: agus badh cheart dhúinne
bheith chómh sásda leis an ionad is
ísle agus bheidhmís leis an ngradam is
árd-chéimeiche; agus gach táir agus tar-
caisne ghlacadh chómh cathaiseach agus
ghlacfamois onóir agus uaisleacht.
De bhrígh gur ceart géilleadh dod'
thoil ró naomhtha tar an uile nídh;
bhéith sásda léi, tar gach tabharthas
dá mbfhéidir d'fhághail air an
tsaoghalso.

L. 204

23 CAIB.

De cheithre nidhtibh uadh a dtagann a
a lán síth-chána.

(Críost.) A mhic, múinfead
anois an tslíghe dhuit chum síth-chána
agus fíor-shaoirseachta.

(An Deisciobal.) Deun, a
Thiarna, mar deireann tú, oir is
fonnmhar liom éisdeacht leis.

(Críost). Deun díthchioll, a mhic,
air thoil dhuine eile do dheunadh níos
túisge ioná do thoil féin. Tóg an
chuid is lúghad mar rogha tar an
gcuid is mó. Loirg a gcómhnúidhe
an áit is ísle, agus bheith níos íochdar-
aiche ioná cách. Guidh go dúthrach-
tach a gcómhnúidhe, toil Déi a chómh-
líonadh ionnat gan fúigheall. Feuch
go sealbhaidheann a léithéid-so de
dhuine suaimhneas agus síth-cháin.

(An Deisciobal). A Thiarna,
is mór an teagasg a thugann tú
a mbeagán focal. Is beag na
briathra, acht is mór an chiall agus ná
tora a tá ionnta. Oir dá dtagadh
liom a gcómhairle do leanmhain,

níor bhfurus buadhairt do chur orm:
de bhrigh go dtuigim me féin cor-
raidhthe lán-bhuadhartha chómh minic agus
théidhim ar seachrán ua'n dteagasg-
so. Acht a Thiarna uile-chómhachtaich,
lé'ar taithneamhach leas an anama,
tabhair dham breis ghrás; ionnas go
gcómhlíonfainn do bhriathra agus go
slánóchainn m'anam.

Urnaidh a naghaidh dhroch-smuainte.

O! a Tiarna, mo Dhia, ná im-
thidh a bhfad uaim; O! mo Dhia, tar
a gcabhair dham; oir tá an iomad
droch-smuainte ag eirghídh suas
am' aghaidh, agus sganradh agus critheagla
ag teacht air m'anam. Cionas is
féidir dham imtheacht gan gortu-
ghadh? Cionas bhrisfead triotha?

(Críost). "Rachfadsa rómhad,
agus ísleóchad daoine móra na tala-
mhan." Osgólfad dóirse na car-
caire, agus craobhsgaoilfead mórán
de rúnaibh diamhaire dhuit.

(An Deisciobal). Deun, a
Thiarna, do réir do chómhraidh, agus
cuir chum fáin na smuainte mal-
aidhthe-so. Isé so mo dhóthchas agus

m'aon-fhortacht, teitheadh fá dhídhion
do sgéithe-si ann gach buadhreamh;
mo mhuinighín do chur ionnat, agus gairm
ort ua'm chroídhe, agus feitheadh go foi-
ghideach le'd shólás.

Urnaidh ag iaradh soillsiúghadh na
meanmaine.

Soillsidh me, a Íosa ró thrócar-
aich, le lonnradh na soillse síor-
ruidhe, agus díbir gach dorchadas as
áras mo chroídhe. Cuir srian le'm
smuaintibh seachránacha, agus coisg na
dian-chathaidh d'ionsaidheann go ró-
gheur me. Troid go cródha air mo
shon, agus beir buadh air na hainmhidh-
thibh mallaidhthe-so, sé sin, air na
hanmhianaibh cluaineacha-sa; ionnas
go bhfaghfinn síth-cháin tre'd fhear-
taibh-si, agus go molfainn gan tuirse
thu le croídhe díreach agus le cogús
glan. Labhair leis an ngaoith agus
leis an ngarbh-shíon; abair leis an
ngaoith a dtuaidh, ná séid níos siadh;
agus bheidh ciúnas mór agam.

"Cuir chugainn do sholas agus
dfhírinne," ionnas go dtiocfadh a
a lonnradh air an dtalamh; oir is

talamh fallamh, neamhthairbheach
mesi, chum go soillsídhir si me.
Cuir chugainn do ghrása ua neamh;
fliuch mo chroídhe le driúcht na bhfla-
thas; léig orainn braon bríghmhar
d'uisge na caon-dúthrachta, chum
aghaidh na cruinne d'ionladh; ionnas
go dtabharfadhsi tora tábhachdmhar,
toirteamhail. Ardaidh mo mhean-
main a tá ag lúbadh fá throm-ualach
mo pheacadh, agus díridh mo mhiana uile
air nidhthibh neamhdha; ionnas iar
mblaiseadh milseacht na mór-shonas,
a tá air neamh, go nglacfainn fuath
agus gráin do dhomblas an talaimh.

Saor agus tarrainn me ua shólás dhim-
buan an tsaoghail-so; oir ní féidir
d'aon nídh cruthaidhthe mo mhianadh
do shásamh go hiomlán. Táthaidh
me dhiot féin le ceangal do-bhriste
dian-ghrádh; oir is tusa amháin is
leor don ghrádhathóir; oir gan tusa
ní bhfuil a nuile-mhaitheas na cruinne
acht suarachas agus sár-bhaois.

L. 208

24 CAIB.

Ní ceart bheith geur-radharcach ag
faire air bheatha chách.

(Críost). A mhic, na bídh ró-
dheismireach, agus ná tóg cúrama
neamhthairbheacha ort féin. Cionas
bhaineann an rud-so nó an rud úd
leatsa? Lean sa mesi. Oir
creud é sin duitsi, má tá an té so,
mar so nó mar súd; nó má
dúbhairt an té so, an nídh so, nó an
nídh úd? Ní iarfar ortsa freag-
airt air son chách, acht air do shon
féin: creud fá measgair thu féin
uime sin, a ngnóthaibh dhaoine eile?
Feuch, go bhfuil fios agamsa air
gach naon, agus go bhfeicim gach nídh
d'á ndeuntar fá'n ngréin: agus is
fiosach dham cionas tá an sgeul ag
gach duine; creud ar a mbídheann sé
ag cúimhniúghadh, creud badh mhaith
leis dfhághail, agus creud air a dtrial-
lann a chroídhe. Is ceart dá bhrígh
sin, gach aon nídh d'fhágail fúmsa;
acht a'd thaobhsa, cómheud thu féin a
síth-cháin, agus léig don nguag ndroch-

ghnóthach bheith chómh fuadarach agus is
maith leis. Gidh b'é nídh a déarfadh
nó a dheunfadh sé, tiocfaid a naghaidh
fhéin; de bhrígh nach féidir dho mesi
do mhealladh.

Ná bídh buadhartha air son sgáile
mór-ainme; agus na hiar bheith dlúth-
mhúinteardha le mórán, ná fá chion
ag daoinibh. Oir is ua nidhthibh de'n
tsamhail sin d'éirghídheann mearbhall
agus mór-dhorchadas croídhe. Badh
mhian liomsa labhairt leat a mbriath-
raibh bríghmhara, agus mo rún dfhoill-
siúghadh dhuit, dá dtugfádh aire do'm
theacht agus dorus do chroídhe d'osgailt
dham. Bídh aireach agus fair a
n-úrnaidhthibh, agus úmhlaidh tu féin san
uile nídh.

25 CAIB.

Na nidhthe ann a gcómhseasaidheann
buan-shíth-cháinn an chroídhe, agus
fíor-leas an anama.

(Críost). A mhic, a dúbhart sa,
"Fágaim síthcháin agaibh, bheirim
mo síthcháin díbh, ní mar thugann an

saoghal, a bheirim-si dhíbhsi." Is
mian le gach aon síthcháin dfhághail,
acht is beag a dheunann cúram de ná
nidhthibh a bhaineann leis an bhfíor-
shíthcháin. Tá mo shíth-cháín si mar
aon leis an nduine gceannsa úmhal-
chroídheach. Beidh do shíthcháin a mórán
foighide. Má éisdir liomsa agus mo
ghuth do leanmhain, ní féidir dhuit gan
bheith foighideach.

(An Deisciobal). Creud, uime
sin, a Thiarna is ceart dham a
dheunadh?

(Críost). Tabhair aire dhuit féin
ann gach nídh, a'd ghníomharthaibh agus
a'd labharthaibh; agus díridh d'inntinn go
iomlán ormsa, ionnas go ndeunfádh
mo thoil-si amháin, agus nách mbeidh
iaradh ná lorg agat air aon nídh
acht ormsa. Agas gnótha agus ráidhte
chách, ná tabhair breith obann ortha,
agus ná measg tu féin a nidhthibh nách
bhfuil fád chúram; tiocfaidh de so
gur ró annamh a cuirfear buadhairt
ort. Acht ní de staid na beatha so
gan buaidhreamh aigne ná choirp
dfhulann, acht de staid na beatha
síorrúidhe. Ná meas dá bhrígh sin,
go bhfuarais síth-cháin fhírinneach, a

dtaobh gan aon trioblóid do mhothú-
ghadh, ná go bhfuil gach aon nídh go
maith a dtaob tu bheith gan ascaradh,
ná go bhfuilir naomhtha néamhur-
chóideach a dtaobh má ritheann an
saoghal leat do réir do thola. Mar
an gceadna ná meas gur fearr thu
féin ioná chách, ná gur mó caradas
Déi leatsa ioná leisin, má mho-
thaidheann tú meisneach agus mór-mhilseacht
ad' úrnaidhthibh; oir ní a nidhthibh
de'n tsamhail so a haithnídhthear
grádh agus gean na subháilcídhe, ná
ní ionnta chómhsheasaidheann leas ná
foirbheacht an duine.

(An Deisciobal). Creud eile
a Thiarna?

(Críost). A'd thoirbheirt féin
lé'd chroídhe go iomlán do thoil Déi,
gan lorg air do thoil féin a mbea-
gán ná a mórán, a naimsir ná a
síorrúidheacht. Air mhódh go mbeidh-
fádh chómh búidheach a mí-ádh agas
bheidhfádh a mór-shaidhbhreas, ag
tómhas gach nídh a meadh an chothroim.
Má thagann leat bheith chómh calma
agus chómh cródha sin a ndóthchas,
air chor iar dtarrann gach sóláis
inmheadhanaich uait, go gcuirfádh tu

féin a nórdúghadh chum tuille dfhulann
agus admháil go bhfuilimsi ceart ann
gach nídh; gan bheith a gabháil do leith-
sgéil féin; acht m'ainm ró naomhtha
sa do mholadh, tá do chos gan amhras
a mbealach do leasa agus a mbóthar
na síth-chána; agus feicfir mo ghnúis
lonnrach sa arís lé luathgháir agus
léir-áthas. Agas má ránaidh leat
teacht chum dímheis iomhláin ort
féin, bídh a fhios agat, go bhfaghfair
sithcháin chómh líonmhar agus is féidir
dfhághail annsa staid dhibhirtheach-so ionn
a bhfuilir.

26 CAIB.

D'árd-chéim na saor-aigne d'éir-
ghídheann as úmhal-úrnaidhtibh níos
mó ioná a léightheóireacht.

(An Deisciobal.) Isé obair an
duine fhoirbhthe gan maolúghadh meis-
neich do mhothughadh choídhche, acht aire
do thabhairt do nidhthibh diadha a
measg gach cúraim amhail agus nách

mbeidh aon chúram air: ní air nós
an duine leisgeamhail acht tré dhual-
gas áiridhe a bhaineann le saor-
aigne, nách gceangallann le anchu-
mann d'aon nídh cruthaidhthe.

Cómheud me, impídhim ort, a
Thiarna ró trócaireich air cúrama
na beatha so, ionnas nách mbeidhinn
múchta ró dhoimhin ionnta; air riach-
tanasa an choirp, ionnas nách mbéar-
fúidh a ngaiste na sólas saoghalta
orm; agus air gach toirmeasg anama,
d'eagla iar mbeith claoidhte le
trioblóidíbh, go dtuitfinn go fann
fá'n ualach. Ní deirim amháin ua
na nidhthibhso a loirgeann daoine
baotha na beatha so go cíocrach,
acht mar an gceudna ua'n dtrom-
iarsma, a thuit orainn tré mhallacht
choitchionn ar so-mharbhthachta, agas
a mheadhánn síos agus chuireann air gcúl
anam do sheirbhíseich ua chumas dul
asteach a saoirseacht na spioraide
chómh minic agus badh mhaith leis.

O! mo Dhia, a mhilseacht do-
labharta, úmpaidh chum searbhais
dham gach sádhail chollúidhe a chasann
me ua ghrádh na síorrúidheachta, agus
dfhilleann me uirthe féin le amharc

saidhbhreas dimbuan na beatha so,
O! mo Dhia, ná léig dfhuil agus d'fheóil
me chlaoidh, ná buadh do bhreith orm;
ná léig do'n tsaoghal agus dá ghlóir
ghearr-shaoghalach me mhealladh: ná
léig do'n Diabhal me bhuain dem'
bonnaibh le na ghlic-chealg. Tabair
dham neart chum seasadh a naghaidh;
foighide le fulann; agus buaine lé
gnáth-chómhrac. Tabair dham a
nionad sólás uile an tsaoghail so,
suairc-mhilseacht do naomh-spio-
raide; agus a nionad ghrádh collúidhe,
doirt orm searc-bhraon de dhian-
ghrádh do naomh-ainme féin.

Fheuch, gur mor an trioblóid le
spiorad dhíagrasach bheith ag ithe agus
ag ól, agus fá úireasbaibh eile a
bhaineann leis an gcorp. Deónaidh
dham, a Thiarna, feidhm dhlightheach
do dheunadh dhíobh, agus gan an-dúil do
chur ionnta. Ní bhfuil sé ceadaidhthe
iad uile do theilgean uainn; oir ní
fuláir dhuinn sinn féin do chomheud
suas; acht toirmeasgann do dhlíghe
ró naomhtha sa orainn, a niomarca
agus na nidhthe is soineamhla d'iaradh:
d'eagla go bhfásfadh an cholann las-
ánta a naghaidh na spioraide. Ionnta

so uile a Thiarna, smachdaidh agus
treóraidh me ionnas nách rithfinn tar
meódhan.

27 CAIB.

Gur b'é mearghrádh an duine air
féin is mó choisgeann é air an
árd-mhaitheas do rochtuin.

(Críost). A mhic, is éigeann duit
an uile nídh do thréigean air mo
shonsa, agus gan cion air bith do tha-
bhairt dhuit féin. Bídh a fhios agat
gur mó loiteann do mhearghrádh féin
tu, ioná aon nídh air druim talamh-
ain. Ceanglann gach nídh dhíot do
réir an cheana a bhídheann agat do.
Má bhídheann do ghrádh neamh-thruaillidh-
the, símplídhe, deagh-órdaidhthe, ní
bheidhir a mbraighdeanas ag aon nídh.
Ná cuir do dhúil ann aon nídh nách
dlightheach dhuit do shealbhadh. Ná híar
aon nídh do dheunfadh toirmeasg
dhuit, nó shladfadh saoirseacht do
mheanmaine uait. Is ró iongan-

tach liom, nách dtugann tú thu-féin
agus gach a bhfuil agat suas damhsa
uadh íochdar do chroídhe!

Creud fá gcaithir thu féin le
doilgheas díomhaoin? Creud fá
dtuirsídhir thu féin le gnóthaibh neamh-
thairbheacha? Seasaidh do réir mo
thola sa, agus ní bheidh dochar ort. Má
iarair an nídh so, nó an nídh úd;
nó bheith ann so nó ann súd air son
d'oireamhna, nó do thola féin ní
bheidhir choídhche suaimhneach ná saor
ua bhuadhairt; de bhrígh go bhfaghfair
locht éigin air gach nídh agus go
mbuailfidh duine éigin leat a chros-
fas tu.

Air an ádhbhar san, ní bhfuil
tairbhe air bith dhuit a mór-chuid
maoine; acht is ró thairbheach dhuit
iad do dhímheasadh agus do gearradh
mar aon lé ná bpreumhaibh as
úrlar do chroídhe; agus so do dheunadh
ní é amháin le airgiot agus le maoin
tsaoghalta, acht fós le mian onóra,
agus gradaim, agus baoth-mholadh; oir
imthígheann na nidhthe so uile gan
tuairisg. Is lag an tairbhe dheun-
fadh áit áiridhe dhuinn, má bhímíd gan
spiorad lasamhain: agas ní féidir

do'n tsíth-cháin sin bheith fad-shaoghal-
ach a loirgthear ar an dtaobh amuigh,
muna bhfuil an croídhe greamaidhthe
a bhfotha na fírinne; sé sin, muna
seasaidhir ormsa. Is féidir leat
aistriúghadh ua áit go háit, acht
ní bheidh tairbhe dhuit ann: oir an tan
thiocfadh lá an chatha, buailfidh na
nidhthe so amut, uadh ar theithis, de
bhrígh gur fhágais preumh na locht
gan gearradh as do chroídhe.

Urnaidh do ghlanadh an chroídhe agus ag
iaradh eagna neamhdha.

(An Deisciobal). Cómhneartaidh
me, a Dhia, le grása do Naom-
Shpioraide. Deónaidh dham, cumas
bheith neartaidhthe a m' spiorad, agus
gach cúram neamhthairbheach do
sgrios amach as mo chroídhe, agus gan
an-dúil do chur ann aon nídh, gidh b'é
táir nó toramhail é; acht múin dham
feuchainn air gach nídh amhail ag rith
tharam, agus me féin le imtheacht mar
aon leis. "Oir ní bhfuil aon nídh
fá'n ngréin buantseasmhach," de
bhrígh "nách bhfúl ionnta uile acht
suarachas agus buaidhreamh inntinne."

A! is ciallmhar an té a bhreath-
naidheann nidhthe mar so.

Tabhair dham, a Thiarna, ciall
neamhdha, ionnas go lorgfainn agus
go bhfaghfainn thusa tar gach nidh; go
dtabharfainn gean agus geur-ghrádh
dhuit, agas go dtuigfinn gach nídh eile
do réir mar táid ionnta féin; sé
sin, do réir do mhór-eagna-sa.
Deónaidh dham, a Thiarna, teitheadh
go glic ua'n mbladaire, agus éisdeacht
go foighideach le fear mo chrosda.
Oir is mór an eagna gan bheith so-
choraidhthe le gaoth gach focail agus
gan cluas do thabhairt do bhriathraibh
bladair gach claon mhurdhucháin.
Oir is mar so thiocfadh linn dul air
ar naghaidh gan baoghal annsa tslíghe
a thógamar orainn féin.

28 CAIB.

A naghaidh theangan an ithiomraidh.

(Críost). A mhic, ná cuir lé'd
chroídhe má labharann cách go holc

ort, agus má deireann nidhthe leat nár
mhaith leat do chlos. Badh cheart duit
droch-thuairim bheith agad asad féin,
agus a chreideamhain nách bhfuil aon neach
níos laige 'ná thu. Má shiúbhlaidheann
tú do réir na spioraide, ní bheidh
beann agad air bhriathraibh baoise.
Is mór an chiall, bheith ciúin a
a ndroch-aimsir agus filleadh asteach
oramsa, agus gan buadhairt do ghlacadh
tré thuairim chách.

Ná fág do shíthcháin a dteangaibh
daoine, oir gidh b'é maith nó olc a
dtuairim asat, ní bhfuilir, dá bhrígh
sin, níos fearr nó níos measa. Cá
bhfuil fíor-shíthcháin agus fíor-ghlóir lé
fhághail? Nách ionnamsa amháin?
Agas is mór an tsíth-cháin a tá lé
fághail aig an té, nach santaidheann
adhmholadh chách, agus nách gcuireann suim
ann a mí-thaithnneamh. Is ua chumann
anmheasardha, agus ua bhaoth-eagla
d'éirghidheann gach anshocaireacht
croídhe, agus gach anfa ceadfádhach.