SEÁN NA RÁITHÍNEACH
I
Mo bhrón mo chumha

Marbhnadh iar mbás m'aon dearbhráthar noch d'éag san
mbliadhain 1719, an 11 lá do June.

Mo bhrón mo chumha mo phudhar go n-éagfad!
'S mo léan go dubhach do chúl i gcré indiu!
A fhir charthannaigh shúgaigh mhúinte bhéasaigh,
Thug mé fá smúit tu dhom thubhairt am aonar.

Mh'ainnise chruaidh go buan gan faesiomh,
A chailmfhir shuairc do bhuaidh gach béasa,
Nár fhanais ón suan tug fuadach géar ort,
Is tu marbh i n-uaigh is buan an chréacht dam.

Mo chroidhe níl soilbhir soithimh ná scléipeach
Ó chonnac mo chogar dá choigilt i gcaol-tigh,
Gan slighe gan solus ná foithin ón mbraon fhliuch,
Thug ainnis ag obair me doilbh it éaghmais.

Isé t'éag thug dúinn bheith ciuin i ndaorbhruid,
Is do thréithe scrúdadh i n-úim ní léir dham,
Do léigheadh go humhal stair bhúdhach i mBéarla,
'S dob éadtrom cumtha a shiubhal gan staonadh.

Labhairt gan phoimp, ná smaointe éithigh
Fearg níor chlaoin dá naímhid ná d'aon neach;
Spairnn 'na chroidhe ná in'intinn ghléigil.

Ba leabhair a ghnó cé gurbh óg a ghéaga,
'S ba neartmhar córach seolta séanmhar;
Ba shéimh a ghlór gan spreoin acht réidhteach;
Is Dia na gcomhacht i nglóire at fhéachain.

Mo shearc mo ghean mo cheart don tsaoghal,
Mo theach mo leath mo neart i n-aenne,
Mo chairt ar mh'anam seal gan séanadh,
'S mo chreach do thaise i gclais gan aonphreab.

Is im chroidhe atá osnadh thoirseach léanmhar,
Agus biaidh go follus gan sosadh lem shaogal;
'S a Dhia níor dhoilbh bheith follamh i dtaobh leat,
A fhir ghrádhmhair shoilbhir shocair nár chlaon beart.

Mo scalladh nimhe ad dhíth ní fhéadaim
Codladh san oidhche, ó chríochnuigh an t-éag tu;
Ist ló nuair chím go mbíonn tú am éaghmais
Is dóighte bhíonn mo chroidhe 's is céasta.

An té seo mhaoidhimh, tug síor me i gcréachtaibh
A ainm díbh a scríobhadh do dhéanfad;
Domhnall líomhtha líonta dh'éifeacht,
Ó Murchadha, síol ná claoidheadh do réxaibh.

Dar an leabhar so dhíbh i mbrígh na héide,
Níor chanas acht fíor go críoch mo scéalta,

'S dá mb' acfuinneach sinn i laoithibh éigse
Do shladfadh gan fuigheallach mí dá léigheamh dham.

A Dhia do cheannuigh peacaigh go céasta,
Do chonnaic ar talamh gan cealg gan bréaga
An té seo chanaim le cabhair na naomh ngeal
Gairm it aice go flaitheas led sméide.

Na trí pearsana i dtaitheac an aonne,
An tAthair, an Mac 's an Spiorad Naomhtha,
Aingil is aspoil na bhflaitheas le chéile
Dod ghlacadh 'na bhfarraid go tapa faoi shaorchion.

Mo dheacair mo léan mo chréacht mo channtlamh seal,
Is mo mhairg lem ré i gcré do chealltair lag
A chailmfhir chaomhghlain tséimh, nár chrannda neart,
'S mo ghreadadh do thaobh go faon sa Teampoll Gheal.

A Óigfhir Chlúmhail

A óigfhir chlúmhail mhúinte bhinn-bhriathraigh,
is cróghanta i bpuncaibh ughdar gcaoinriaghlach,
's ód bheol ar dtúis do thionnsgain sgríobh riamh liom,
sonóchar chughat de chionn do shíbhialtacht.

Go deo fád bhunn bead umhal, a rí-ghliadhaire,
's ná hóbair diúltadh thabhairt i dtaoibh iasacht;
An leobhar do stiúradh chugham, ó's ní dh'fhiadfair,
is 'na dheóidh a chúiteamh liomsa is gníomh priaclach.

Is fóghanta an cunntas fiúntach prímhchiallmhar,
san chló cheart cumtha, thiubhar i gcríoch chian ort;
i ngleó id chúis go bhfúigfinn cinn stiallta;
is dar ndóigh ní diúltach tú san ní dh'iarras.

Ar mo chomhgar atá leógan do chloinn Chairteáin,
is fear treoir agus eólais i ndíodhacht 's i ndán;
tar ógfhuirinn Fódla ba chuibhdhe dhó an bárr,
i sóghchas gan mhórtas i ngnaoi 's i gcáil.
S. ua M.

U Anaithnid
Iasacht leabhair do-gheabhair, a óigfhir ghrinn,
Is cuideachta dhearbhtha it aicese ag síoról dighe;
bhur spairnnse go mb'aite liom 'ná caoincheól binn,
An laoidh ghreannmhar do cheapais dam go deo ó chroidhe.
C. Mac Cairteáin

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Dalta mo Chléibh

Dalta mo chléibh an ainnir ghlan tséimh
do chealg mo thaobh lé saigheada,
do tharraing me i bpéin faoi scamallaibh daora
ar aiste nách féadaim innsint;
Atá taitneamh mar ghréin 'na leabharfholt chlaon;
's a dearca breagh péarlach rinnghlas;
is ná tagair le haon gur trascaradh mé
dod dheascaibh, a bhé na gcíoch ngeal.

Is maiseach a scéimh 's a mala cheart chaol
gan mhairg 'na héadan mín glan,
agus lasadh mar chaor 'na leacain gan bhéim,
's a pearsa bhreágh phéacach ríoghdha;
A samhail i méinn i ngastacht 's i gcéill
ní fhaicim i nÉirinn timcheall,
's ó bhaitheas go féar do gealadh mar aol
an eala so tré n-ar claoidheadh me.

Is dearg a béal is blasta 'ná téid
faoi labharthaibh léire líomhtha,
gan tarcaisne ar aon, gan tagartha bréag,
acht cneastacht is daonnacht croidhe ghil;
Is leanbach caomh mear meanmnach ngné,
's is deacair a tréithe scríobhadh;
's mo dhalladh gan bhréag, dá ngairmeadh mé
go leanfainn í tré-san dtaoide.

A bhé mheasardha, nach ceachardha gnaoi agus cáil,
's do dhaor-cheangail me i n-anabhroid i gcrích chun báis,
féach an taitneamh atá agam duit gur mhill me tráth,
E. leanbach do G. aníos ón Ch.

Ó Ceapadh mé a Scéaltaibh

Ó ceapadh mé a scéaltaibh éithigh anchumtha,
's a aithne thréigean d'aon le cnead diúlta,
fád chleathaibh bíodh Gaedhilg is léighean na barúntacht
seachnaim féin dul fé go teacht cunntais.

Mo Rogha Dhon tSráid

Mo rogha dhon tsráid an sáirfhear caoin cúmtha,
is cabharthach cáil 's is grádhmhar críostamhlach,
an lobhar gan cháirde spás beag scaoil chughamsa,
agus lom ná ár go bráth nár thí id chúilse.

Ar dtiodhlacan an leabhair, agus d'athchuinghe leabhair
eile air:

Sin agat, a fhir mhaisigh, do leabhar agus iomad buidheachais.
is feasta lem beatha chun do mhaithis go bhfuilim
géilleach,
de dheascaibh an teagaisc do thabhairt inar mhilis bréithre,
's athchuinghim t'acmhuing le ar theastaigh de a chur am
fhéachain.
S. ua M.

A Fhéil-fhir Ghasta

Do Ghiolla Ó Leochaidh na ranna so síos:

A fhéil-fhir ghasta lé gcantar go caoin labhrtha,
i mbéasaibh dleaghthar dhuit barra, 's ní gníomh amhcheart;
i léigheann is rathmhar, 's i rabuinn ní cruinn tamhasc ort;
do thréithe radadh ní hacmhuing do thrí theangthaibh.

De phréimh na bhflatha nár dhealbh i dtigheas am tu,
rug géille i gcathaibh, 's do ghearradh a bhfíor-namhaide;
don chléir ba taca 'na n-easbaidh, agus d'aois fann-bhocht;
séan is rachmus go bhfachairse ar díth amhgair.

Beannacht i ndíoghrais síos, gan easbaidh dúthraicht,
chun an fharaire líomhtha bhíodh im aice ag súgradh;
bata deaghdhroighneach, bhus díol mar thaca i gcumhgrach,
athchuinghim scaoil i gcoimhdeacht Barraigh chughamsa.

Seo an Graiméar Gaedhilge

Iar dtabhairt Graiméir Ghaedhilge don Athair Cormac
Mac Cairteáin:

Seo an Graiméar Gaedhilge i n-éifeacht cheart riaghlach
don fhear shéim léigheanta bhéasach ghlan diadha,
de ghealphréimh réx, ba tréan i gcath sciatha;
deagh-shaoghal séin id dhéidh is rath bliadhntach.

Tionnscnaim Athchuinghe

Dom shagart paróiste .i. an tAthair Conchubhar Mac
Cairteáin na ranna so síos, dochum leabhair dfhagháil uaidh:

Tionnscnaim athchuinghe d'aitheasc i ngrádh do Chríost,
do shúil go leanfainn a theagasc a rádh 's a dhlighe;
tubhair dham tamall dod leabhar, is cáirde a scríobh,
's i gcunnradh geallaim dhuit 'aisiog ort slán gan moill.

Fear fiúntach fairsing deagh-aigeanta grádhmhar grinn,
is ughdar feasach gan teangan i ráidhtibh caoin;
umhlacht seasaimh i ndleaghthaibh an Phápa bíonn
ag fionnfhlaith rabainneach sagairt de shárfhuil ríogh.

Liomsa i dtaitheach damb' acmhuingeach dán do scríobh,
cunntas leabhair gan bhladar níor chás a mhaoidheamh
ar chrú na ndragan do scaipeadh go deághthach fíon;
's ó chúirt na n-aingeal go bhfearaidh ort grása shíor. Amen.

Is as na véarsadhaibh réamhráidhte sin do thug an Ceann-
fhile .i. Uilliam Mac Cairteáin bharághantus orm mar leanas
thall.

U Liam Mac Cairteáin an Dúna

A Sheáin Uí Mhurchadha, bí fineamhail faobhrach;
bí go gasta, nó is eagal go n-éighfir;
tar go tapa chun paitint do réidhteach,
nó cluinfid cúigí an pungc dlighe dhéanfad.

Táimse lán de náire a dhéanamh,
de bhrígh mo choidribh oraibh le tréimhse,
's gomadh dhocar liom goradh do scéimhe,
a bhuachaill ghreannamhair bharramhail bhéasaigh.

Tar a rúinín, is fiú dhíbh éisteacht;
glac mo chomhairle, is cóir a déanamh;
ná seasaimh sa tsolus, tá an coiste dá thaoscadh
díotáil báis ó láimh gach n-aein ort.

Táid dá rádh, 's ba nár an saothar,
go dtug an sagart duit leabhar beag tréimhse;
ba chóir a ghlacadh, dá mbeadh agatsa an séala
le hórdughadh Cúirte Búird is Éigse.

'S gur ghluaisis go huallach éadtrom,
fá thuairim nár bheag uaisle do véarsadh,
ag luighe ar a ngreann le ceann gan éifeacht,
i ngníomh nárbh iongnadh tusa bheith traochta ann.

Níorbh fhuláir don fhile bheith snoighte glan faobhrach,
is bheith go líomhtha i n-intleacht 's i dtréithibh,
a bheith eólach i gcódaibh na gcléireach,
is bheith 'na staruidhe, nó eagnaidhe, léigheanta.

Má tá gur ghlacais an leabhar ón gcléireach,
ní déantar file de dhuine lé sméide;
is iomdha lá nárbh fhuláir a shaothar
teacht don chúirt ag múscailt na féithe.

Dá bhrígh sin, a dhíoghrais mo chléibhse,
scuir de leamhas, ná meabhruigh aonrud
de sheanndáinín i ngleanntáinín sléibhe;
bí oilte sa chúirt i bpungcaibh géara.

Ceap do leas ag teacht go saothrach;
ná fág an Máighistir Seán na n-ae istigh,
bráthair Uí Mhacháin na féile,
fear maith flaitheamhail dathamhail déanta.

Táid na báillí 'na ngárdaíbh tréana -
Seán Ó Broin is Domhnall Ó Laochdha -
chun do ghobhtha go hobann sa phlé so,
is chun do gheárrtha le fáscadh téide.

Atáid sanntach gan amhrus, féachtar,
nó fós ar buile chun gloine do thaoscadh;
ná tubhair ionntaoibh le sciuirsíbh saoghalta,
iarrfaid breaba, nó sracaid thu is céasaid.

Tá duine aca ar liost go cliste at éaghmuis,
Conchubhar Mac Tadhg i dtaidhbhse an tsléibhe amuigh,
tá ag gleacaidheacht le healadhain gan traochadh;
Bíodh an caistín fá haistíbh nó daorfaid.

Táid dá rádh nách ráfal bréige,
Seán Ó Broin gur thuit sa chéird seo;
má's áiteamh fíor an gníomh gan éitheach,
bíodh sé thíos leis, brígh na scéalta.

Cuirfimíd Dinis Ó Hicky an caolfhear
i n-ionad Sheáin mar bháille phéacach,
Bhéarfas chughainn an triúr so in-éinfheacht
le congnamh Domhnaill chródha Uí Laochdha.

Fear nach mó léis, badh dhóigh liom féin sin,
dreoilín beag cróiligheach do thraochadh
'ná a dtabhairt ceangailte maidean go gléasta
do láthair Choiste na nOllamh i ndaorbhroid.

Ní fuláir don dís seo mhaoidhim go héascaidh
Sumons a thubhairt go humhal don méid seo:
don Athair Conchubhar, ar chruinniughadh an tréada,
teacht go fuinneamhail ag breithniughadh an scéil seo.

Tagadh Riamonn nach briagach méinn mhaith,
is Uilliam Mór fial fóghanta béasach,
Seán do Barra, nár dhearmaid féile,
is tar scór fógairt ar Dhomhnall Ó Laochdha.

Baintear admháil a Ceallachán ghléigeal
ó Charraig na Muc ager mhinic ann éigse;
ní fuláir bacaigh do tharraint sa phlé so
daill is lucht binn-phort do phléascadh.

Tomás Óg ní cóir gan glaodhach air,
ná fós Donnchadh an crobhaire gléigeal,
ná ar Sheán an Dúna mar shúil go n-éisteadh
le gach díotáil nó fíneáil do réidhteach.

Conchubhar Gabha ar lom gach saothair
bíodh 'na gheocach 'na gcomhair sa phéin seo;
i dteannta an bharaille tagam le chéile,
is beidh síothcháin ag gach ríoghbhárd is éisteacht.

Suidheadh sa choiste go cothrom an méid sin
ag déanamh ceart-dlighe gan faillighe go
héascaidh,
mar thaitnigheas le gach staruidhe den éigse,
ag ól a stionncán le lúthgháir 's ag pléireacht.

Ón lá sin suas bí fuadrach faobhrach,
ag déanamh striúngcán i dtnúthán aerach;
labhair go teann, ní bheidh ceann fé eite ort;
tarraing do phas bí gasta tréitheach.

Bíodh a gcórughadh i n-órdughadh taobh leat,
's ní baoghal duit báillí ná ráfluíocht éithigh:
an t-airgead baistidhe caithfidhear é leat;
is ná cuir suim ná beinn ar aonneach.

Glacaidh eagla bathlaigh an tsléibhe amuigh,
ní bheid suas is anuas led ré leat;
is mór an spórt dod shórdsa an méid sin,
urraim dfhagháil ó'n sráid gan buidheachas.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Ar bhFreagra an Bharántais réamhráidhte:

Géillim glacaim is gabhaim mar thriath tu i láimh,
is téighim fád' bhrataigh dfhagháil mhaithimh 's ag iarraidh
scáith;
véarsa neamhghlic má cheapas gan riagail dámh
réidhfead leatsa go tapaidh i bhfiadhnais cláir.

Má's éad do ghabhais trém ealadhain fhiannocht
dfhagháil,
a tréigion caithfead is atharrach riaghail do ghrádh;
'na taobh ní mheasaim gur thairbheas fiacha cáirt,
ag aoghaireacht rachad nó ag grafadh go dian ar
págh.

Is réidh dob fhanta dod shamhail, a fhir chiallmhair
ghrádhaigh,
's gach laoch i n-aiscidh go bhfachtar tá riamh mar
ghnás,
gan daorbhreith aibidh a thabhairt i bhfiadhnais táin,
agus éigs ar talamh go mairfidh i ndiaidh do bháis.

Ó'n bhfear gcéadna an fháilte so:

U Liam Mac Cairteáin an Dúna

Tá fáilte romhat, a Sheóin mhic Diarmada;
tá fáilte romhat, a stóir 's a chiallach dhil;
tá fáscadh póg id chomhair i mbliadhna agam,
is beir lá ar mo bhórd ag ól le sians gach suilt.

Ní bheidh fáidh i bhFódla i ngleó leat thiar ná thoir;
's ní bheidh máighistir ceoil id chomhair le ciarsa ag
rith;
ní bheidh árdfhlaith foghanta beó gan fiadhach id
bhun;
's ní fearr liom coróin im dhóid 'ná an iarracht sin.

Ná dáil do speóis i mbólacht riabhaigh ar cnoc,
's ná grádhuigh mar spórt bheith pósta i n-iallait
bhric;
tá ráta is mó id chomhair ag triathaibh nirt:
lán mála dh'ór id dhóid gan iarratas.

Tabhair umhlaidheacht, a rúinín 's a chara mo chléibh,
don ghiuistís gan phúicín gan chealg id mhéinn,
is beidh pungc dlighe agat i bpriont scríbhte, i
ngradam 's i réim,
is clú gaoise i gcúirt draoithe mhairfeas tar th'éis.

Mise do dhuine díleas dil,
.i. Uilliam Mac Cartáin.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Ó radais id dhán, a fhir ghrádhmhair dhíograisigh,
me ghlacadh le páirt an táille íocfad liot;
feasta níl bárd ná báille ar tí mo scrios
is tu im fharraidh mar sháth do mháighistir mhuinnteardha.

Fear calma cáileach cáirdeach fíochmhar glic,
fear seasmhaitheach sásta sáthach grinn is suilt,
fear laidionta láidir láimhcheart líomhtha ar phin
ó's dearbh im láimh níl tábhacht i bhfíos agam.

Beidh gasra shámh imbáireach cruinn agam;
do ghealladar tráth ar clár i gcoimhdeacht liom;
bíodh agatsa fáilte i ndáil na muinntire,
's ag taisteal gan trághadh beidh lán do chíocorais.

Iar dtiodhlacan leabhair an tsagairt adubhart:

A fhir cheannasaigh, cháiligh, chráibhthigh, chliste i
dtréithibh,
charthannaigh, cháirdigh, ghrádhmhair, mhilis, bhéasaigh,
do leabhar ba subháilceach d'árduigh mise i n-éif-
eacht,
tug feasach gan scáth i n-áiteamh dlighthe Dé me.

Ad theagasc mar phágh dámadh sásamh nithe adéarfad
beannacht is grádh agus páirt is iomad buidheachais
ceangal i gcáirdeas do-áirimh cumainn réidhtigh
dar an leabhar so im láimh táid lánmhar agam féin duit.

Cé mheasadar báird gan cháirde mise dh'aoradh
i dtosach mo dháin, cé táid anois dom thaobhsa
do phearsa-sa im láimh ó tá agus file séimh glan
feasta mo shlán fá námhaid na cruinne i n-éinfheacht.

go hionnamhail, a fhir chruthamhail, mo ghuidhe gach tráth
tu d'oileamhain gan chiorrbhadh lem thaoibhse slán
ag breithniughadh 's ag fagháil cuidiughadh dho ríoghacht na
ngrás
A Chonchubhair ghil fhineamhail de chloinn Chairteáin.

Is mé do sheirbhíseach dil an feadh bhus me
Seán Ua Murchadha.

A Mháighistir dhil

Agso im dhiaidh an modh ar ar iarras rásúr ar mo
Mháighistir Scoile .i. Seán Ua Macháin:

A Mháighistir dhil dá dtugas grádh ionmhuin,
is óm ghárlachas noch d'oil me i scoláirtheamhlacht,
i bpáirt 's i gcion gan buille bárr sciuirse,
do sclábha anois is me go lá an chunntais.

Sáirfhear cliste is file fáidheamhlach,
dar dháileas iomad cumainn cáirdeamhlacht,
id pháirt is duine mise atá úmhal
chun beárrtha snoighte, is d'oirfeadh rásúr dham.

Tráth dhá dtugair cluinfidh clár Múmhan
do cháil i n-uige file dáin dúthchais;
Seán chun scriosta is libhse atá úmhal,
's badh ghábha dhó chuige fuirm rásúra.

Gidheadh ní bh fuaras fós.

Buidheachas cneasta

Ar dtiodhlacadh leabhair chun Uilliam Mic Cairteáin
.i. an Leabhar Muimhneach.

Buidheachas cneasta do leabhair níor dhoic liomsa
óm aedhibh do thabhairt, cé am acmhuing is do-iomchair;
is aerach mh'aigne, ó dhearcas do chos shiubhlach;
tar éis gach anfaidh mh'aiteas tu id cholbha againn.

Ag Guidhe 's ag Dáil

Ar saoradh mo Mháighistir agus mo thighearna díoghraiseach
dúthaighe .i. Cormac Spáinneach ó choir bhréige, agso síos
an modh ar a rugas a bhuidhe re Dia go deaghchroidheach:

Ag guidhe 's ag dáil na ngártha beannachta
chun Rí na ngrás gach tráth lem beatha bhead,
an tsaoi-fhlaith cháidh de shárfhuil gCarrathach
ó'n ndlighe mar tháinig slán fá mhaise indiu.

Ríghfhear breágh gan cháim le haithris,
nach tím a lámh i mbeárnain caismiortha,
's ná stríocann tláth ó námhaid mar Alasdram;
ceann dín dá cháirdibh grádhach 'na n-easbathaibh.

Príomhscoth d'fhás go hárd an seabhac so;
síoguidhe sámh nach táir do gairmthear;
d'fhuil aoird chlann gCárrtha Spáinneach ngarbhthrup
ceann tíre stáit is máighistir marthannach.

'Na choimhdeacht táid na cáile is fearra ar bith,
flaith ghrinn ar clár do láthair tabhairne;
don íseal táir ní dháileann tarcaisne:
lucht tinn bheir tláth is fágann easbathach.

Caoimhneas ráidhte is árd in' aigne;
líomhtha i gceárdaibh rábach rathmhar glic;
taoiseach láidir dána draganta,
líonmhar cáileach cáirdeach cabharthach.

Im laoidh níorbh fhágtha i bhfán ná ar mearathal
an ríogan bhreagh-chneis mhánla mhascalach
mhín tais bhláthmhar chráibhtheach charthannach,
do thuill an bárr tar mhnáibh a bhfeacasa.

I dtígheas badh fáilteach fleádhach scaipitheach
fíontach plátach páirteach deagh-oinigh,
do shíor ag sásamh táinte pearsana
ag dís gan ghnás d'fhuil árdfhlath Banbha.

Brígh mo rádh gach tráth bead atallach,
ag maoidheamh go hárd le háthas aigne,
ó fríth do cháil i gcásaibh neamhchionntach
chífead lá agá bhfágairse gradaimchion.

Go tigheacht an bhráth ní bheidh scáth ná scamalla
ar slighe ná ar sráid id dheáidh le bagarthaibh;
dícheall námhad ní stánfadh feacadh me,
dom dhíon ó thárla sáith de chathurra.

Líonta d'áthas táim, is admhaim,
's 'na chrích ní thárla id stát go bhfeaca thu,
iar gclaoidhe do námhad 's ar sáradh t'eascarad
tá míle fáilte ag Seán le fearadh dhuit.

Ar Chríost d'ár ngrádh fuair páis is peannaid bhocht
guidhim tu slán, do ghnáth bead athchuingheach,
i maoin, i sláinte, i sámhacht, 's i n-acra,
ar dhíon Mhic Mháire is Phádraig Easbog dhuit.

Chún scríbhte dán dámb' ádhmharach feasach me
i n-intleacht shásta, i ráidhtibh taithiceach,
do dhlighfinn bárr le háiteamh seanchaidh
don mhílidh bhárrghlan ghrádhach so chanaimse.

Fear soilbhir le a choidreabh an tsaoi áluinn,
flaith fhorusta ghlic chosantach líomh-ráidhteach
oirdhearc so-mholtaitheach síothchánta,
Cormac de bhorbfhuil na bhfíorSpáinneach.

Níorbh obair dham bheith togarthach i síordhántaibh
's an lonna-bhile Cormac de dhíth thráchtadh,
ceann poibleach is solusta i gcrích Chlár Luirc
noch molfadsa go hoirdhearc má bhím fáithghlic.

Is do thoisc an déantúis réamhráidhte sin do chuir an
file .i. Uilliam Mac Cairteáin na ranna so síos chugham:

U Liam Mac Cairteáin an Dúna

A dhíograis mh'anma, a dhalta dhil, a uain 's a stóir,
aor ná aithis ní heagal duit uaim go deó;
is cuibhdhe dhuit satailt ar thairsigh na suadh go fóill,
is do chroidhe bheith aibidh chun freagartha i gcuan gach ceóil.

Ní chun masla dhuit, admhaim suas rem ló,
do scríobhassa aiste don Charrathach uasal óg,
acht scríobh pein chneasta do thabhairt ar cuaird im ród
don tír go reacainnse teastas an tuairgnigh mhóir.

Ba mhíle gasta dhuit aistear beag uair nó dhó,
is tidheacht am aice go gcanainn duit duain an óir,
líne bhreacadh bheadh smachtuighthe a tuaisceart mhór
ná an laoidh do radais don Charrathach uait gan chóir.

Bíodh gur gheallais bheith sealad id bhuachaill bheó,
is intleacht agat mar mheasaim nach duairc a seól,
níl dod bharra acht bheith ceangailte thuaidh go deó
ar thaoibh na leacan mar a seachnaid uaisle an ceól.

Scaoilse feasta do ghreamanna uait le scóp,
is cuimhrigh h'aigne im aicese suas ar bórd;
bíodh do phrataing i leabharaibh suairce id dhóid,
is ní bheidh smalairic fhada ar do thuairim leó.

Dá dtí an Carrathach fairsing fliuch fuadrach romhat
ó thír na ngarbhmhuc leathan, ba tuairim slógh,
is suidhe go bachallach lairinn ar stuaic don bhórd,
ní chaoinfead searbh a bheith eadraibh uair ag ól.

Cuimhnigh agat gur gheallais dam tuartha póg
dá scaoilinn acharann t'ainfbfis uait red ló;
is fíor dá dtagair go gcaithfir bheith fuadrach fós,
gan dísce teangan gan easbaidh bheadh cruaidh i ngleó.

A theachtaire, atá go beárrtha piocamhail riamh,
ná dearmad sáth na bhfáidhe bhfineamhail bhfial
do bheartaibh nách scáinte lán do chruinniughadh cliar
is tabhair 'na láimh do Sheán Ó Mhurchadha iad.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Ar bhfreagra na ranna réamhráidhte sin:

Id laoithe chanaisse labhartha suairce i gcló
a fhir ghrinn gach aitis do bhreacadh i n-uaim 's i
n-eól
ná smaoin, a chara, do ranna gurbh fhuath liom fós
's i ndíograis ceana go nglacainn do dhuain mar ór.

Ba chruinn a fhios agam nár chleachtais beith uallach fós
ná coímhtheach cheachartha faltanach cruaidh um shórd,
acht scaoilteach scaipitheach ceannasach, stuamdha ar bórd
gan fuidheall i mbeartaibh, gan meatacht i dtuargain ghleó.

Dlighim gur d'easba a bheith gasta nár ghluaiseas romham
's mo laoidh do thabhairt le hamharc dhuit suas id dhóid,
de bhrígh gur ghlacais me i gcaradas buan dod dheóin,
is fíor go rachadsa feasta lem dhuain do thomhas.

Ní mhaoidhimse gradam is fearra 's is uaisle im chomhair
'ná ríoghfhlaith chneasta dhom tharraing tar cruas i dtreóir
do shíor ag tairgsin leabhar go buan tar meadhón,
's le laoithibh gasta dhom theagasc gan ghruaim i gceól.

Ní gnaoi liom seachtmhain gan amharc ort uair nó dhó;
ní chlaoidhim do phearsain, 's is leatsa gan ghuais
do gheóbhad
ní scaoilfe an taitneamh dhuit radfad go luan an
tslóigh;
is bead míos it aicese ag cnagadh 's ag bualadh an
bhóird.

A ughdair ghlic an tsuilt do shnoighe go séimh,
a chúinge nirt is cirt nár claoidheadh le claon,
a rúire ghil noch d'oil mé i gcoimhdeacht éigs,
duit umhlaimse gan scur go críoch mo shaoghail.

Is Oirdheirc an coiste

Ar dtogha coiste do chúirt na ndámh:

Is oirdheirc an coiste suilt do shuidhfeas lá,
it fhochairse le soilbhreacht i n-aoibhneas breágh,
oscailteacht a doircheacht don bhuidhin ní fuláir,
's le forustacht bheith togarthach i laoidhthibh dán.

Ceallachán is fearra cáil dfhuil ríogh ba tréan,
's nach meata tráth i gcaismirt námhad 's i mbruidhin dá
mhéid,
d'aicme dhámh is leabhair lámh ag síneadh shéad,
's mar thaca i ngábha do radas grádh don tsaoi ghlan tséimh.

Tiocfaidh an Máighistir cráibhtheach oinigh fial fliuch,
nách cunnail i dtábhairne a áireamh linne i mbliadhna.

Cetera desunt

Blogha

Do chongcas ní ghéilleadh na húrchoin ó'r phréimhis,
le hughdair mar léightear i seanchas dámh;
's a bhúidh mhilis bhéasach le rún searc dod chaomhchruth
adubhartsa gan baothacht na ranna so id dháil.

Craobh ríoghdha ghlan tsoillseach an t-órbhláth luadhaim,
scéimh aolta chuir mílte dhá mórghrádh i nguais,
géag líomtha na gcaoinbheart is stór gnáth druadh,
Aléan mhíonla de phríomhfhuil Uí Ógáin tsuairc.

Tá Réiltean Chuain

Tá réiltean chuain agus stuaire gealchneis
stuamdha cneasta láimh liom,
do léig me i nguais, monuar, 's i bpeannaid
Chruaidh le geanas grádh dhi
is taitneamhach fionn a leabharfhuilt dlúth
's is bachallach búclach fáinneach,
ó bhathas go bonn ag taisteal gan smúit
's ag casadh go lúbach láingheal.

A snódh tar Hélen ghréagach ghreanta
féachtar aici ar áilleacht;
's is córach scéimh na béithe i bpearsain
mhaordha mhaiseach mhánla;
is rathmhar a clú fuair gradam san Mhumhain,
lachabhean mhúinte an bháinchneis;
's is meanmnach subhach a labhartha búidh
is blasta 'ná púngc ar chláirsigh.

Maighdean líomhtha ghrinn an oinigh,
ríghbhean mhilis chráibhtheach,
maighre soillseach, saoighlan chliste
mhíonla mhiochair bhláthmhar;
i dtuigsin i gcéill i ngloineacht i scéimh
i n-oscurthacht fhéil 's i gcáilibh;
a bhruingeal ní bréag, gan iomaidh mar scéal,
go rugais sa bhféile an bárr leat.

A gnúis ghlan réidh gan bhéim 'na leacain,
gné ina lasmhar scáil cheart;
a súil ghlas phéarlach chaomh, a mala
caol 's a leabharbhrághaid gheal;
is measardha mín go feasach a cíocha
a seangachorp caoin gan smálcais;
's ó bhathas do chinn go talamh gan teimheal
gur gealadh mar lítis bháin tu.

Níl taoiseach foghanta i gclódh 's i bpearsain
chródha i bhfearann Chlár Luirc
do-chífeadh Róis, gan ghó nach radfadh
mór a dtaitneamh grádh dhi;
finnebhean mhodhmhail ghlan tsnoighte mo rogha,
tar bhruingealaibh toghaim an bhánfhlaith;
gile agus conn an oinigh go bronntach
d'fhuirinn na lobhar is d'fháidhibh.

d'fhuil ríogh dob uaibhreach uasal gradam,
buadh agus ceannas gnáthach,
an chaoinfhlaith shuairc im dhuain do chanaim,
stuaire seascair sáimhdhreach
gasra chlúmhail dreaganta lúthmhar
charthannach chongantach cháirdeach
ó'r thaistil an chúilfhionn mheanmnach mhúinte,
is geallaim gan chongnamh a áiteamh.

Clódh maiseach mín is ceart do suidheadh i léir-
cháilibh
an óg gheanmnaidhe le dath a gnaoi do chéas táinte
is mór eaganaidheacht go mbeartaibh caoin na béithe:
áille,
Róis leanbaidhe de shleachtaibh aoird na gCaomhánach.

Do Laguigh mo Sprid

Iarghnó Sheáin Uí Mhurchadha ar mbeith don cheinnfhile
.i. Uilliam Mac Cairteáin, breoidhte:

Do laguigh mo sprid le sile sírdheóradh
's le hanfaidh ad toiscse, a fhile fhíreólaigh;
id leabaidh nuair chluinim tusa id luighe breóidhte
scaipeann mo chruth i riochtaibh ghnaoi Iób luig.

T'easbaidh do chuirfeadh sinn ar díth sóghchais,
i bpairithis luig gan sith le linn gleó chur,
ar mearathal fis gan tuigse i bpuingc eóluis,
's gur thearmain cirt is nirt thu bhí am dhóthchas.

A athair na n-uile chimh, mar loing leóinte,
ár bhfearanna anois go bhfuirinn mhíthreórach,
ná dealbhuigh linn ár mbile binnghlórach,
badh taca, nár shingil file is groidhe-leógan.

Le haigne ghnáth atáim go dícheallach
ag athchuinghe slán tu thrácht ód dhaoirthinneas;
do sheasamh dob fheárr liom, spá's, go fírinneach,
'ná bailte mar stát, badh scáinte an díol i bhflaith.

Uilliam an Dúna an t-ughdar chanaim díbhse
do liath me i gcumhaidh, 's i bpudhar do mharbh m'intinn;
iarraidh liom a thabhairt fá mhaise ó'n tsaighid so
chun riartha i gcúirt 'nar súgach leabhair-laoidhthe.

A Mháire Woods

A Mháire Woods a bhruingeal cheannsa cháidh
a bhláth na finne, a choinneal mhallruisc bhreágh,
táim anois go tuirseach fann ded ghrádh,
's is beárrtha snoighte chuirfead rann id dháil.

Luaidhfead Véarsa

Luaidhfead véarsa suairc gan bhréag
ar thuairisc fhéilfhir leóghanta
do bhuaidh gach béasa uaisle is daonnacht
suas i gcéin go treórach;
buanfhlaith thréan mhear bhuacach scéimhghlan,
nach tuathail géaga i gcomhrac,
's i gcruas na bhfaobhar is dual gur tréine
a ruaig 'ná Héctor cródha.

Risteárd Ríebhes an buinneán groidhe
de cheartrás taoiseach bhfóghanta,
ó'n mBriotáin aoird an ghealráib mhaoidhim,
ba ceannárd gníomhartha i bhFódla;
ní lag tláth bhíonn i bhfurrán claidhimh
ler chuir táin claoidhte i bhfódaibh
flaith bhreágh bhríoghmhar fhulláin fhíochmhar
d'fhuláir fíon go leór dham.

Fear scaipitheach fiúntach feardha lúthmhar
draganta diomsach óg mear,
i dtabhairne is umhal do chaithfeadh dar liom
ar taisceadh san gcúig' so d'ór ghlan;
preabaire lúthmhar ceannasach clúmhail
rabainneach súgach soghmhail,
atá agam mar chúl chun seasaimh im chúis
i gcaismirt nó i gcumhgrach gleódhtha.

Príomh-ghaiscidheach i ngnímhghleacaidheacht do bhuaidh clúmh-
lacht,
saoi mhearchroidheach finn-leacuidhe gan chruas connlaigh,
groidhe-fhlaith ghrinn, maoin searc linn an suairc-bhúidh-
fhear,
gríobh glanghnaoidheach gan fuidheall ndeaghghníomh i n-uain
piúnsa.

A Ch- Ó Thréigis

A Chs- ó thréigis le claonchleas an coinne
ní thig S- dot éileamh, go héagaibh beam briste,
dob fheárr gan me ghlaodhach ann ó shéanais an t-ionad;
slán leat, a spéirbhean, 's is baoghal go silfir.

Dá Léighfinnse Véarsa

Dá léighfinnse véarsa go cliste gan bhriag
d'Éirinn ní shéanfainn gur liomsa badh mian
ar thréithibh an fhéilfhir de chineadh na dtriath
Baothghalach Mac Aodhgáin an bile geal sciamhach.

Tá léigheantacht is daonnacht go bhfuirm 'na dhiaidh,
's i mbéasaibh is séimh ceart a fhriotal 's a chiall,
phoenix gan éalang is curadh san ngliaidh,
saorfhlaith na gcaomh-mbeart noch liomsa nach riabhach.

Craobh dfhuil Mhilésius gan chuise ód-riacht,
's don chléir chirt gan bhréagnach ba ciste go fial,
an laoch mear so Baothghalach ní mistide iad
go léithe le haostacht is sirimse ar Dhia.

I Laidin i nGaedhilg i mBéarla is eólgusach
an scafaire béasach tréitheach treórathach,
is calma a ghéaga i mbaoghal nuair fógarthar,
's is geanamhail gléigeal Baothghala beólmhilis.

A Chumainn 's a Ghiúistís

Do Uilliam Mhac Cairteáin so:

A chumainn 's a ghiúistís úrchroidhigh bhéasaigh ghlic
gá dtugas go hiomchuibhdhe umhlaidheacht shéimh is cion
ná fuiling me i bpúicín tabhair slighe réidhtigh dham
ar bhronnadh na gcúinsí d'úrscríobh Céitinneach.

U Seán Ó Macháin
Mo Dhóchus Tug Óbairt

Mo dhóchas tug óbairt go deimhin ar scur,
agus sóghchas ní heól dam cá bhfaghad ná sult;
mo ghnó anois ní móide san teaghlach sin
Róis ghlan ó tóigeadh as feadhmannas.

Óigbhean gan teóra léi i ndeighbheartaibh,
's im thómus níor dhearóil cuid den roinnt aici;
fógraim gur mhóide mo mheidhirse dul
san gcóir so dá gcomhnadh i bhfeadhmannas.

A sómpla níorbh eól dam ar reimhirse i dtigh;
d'fhóireadh don róbhocht, níor dheadhail go bhfios;
tóigeadh sí an sceól so 'na aighneas ceart
gur brón liomsa Róis ghlan a feadhmannas.

Mo chorn ó briseadh ar dtuitim go cinneamhnach
im fhochair do thigeadh chun oinigh gan tuirsiúchant,
's an tsoithimhbhean tsnoighte gan chumus ar chuidiughadh
liom,
is follamh an ursa dham sioga gan mhothughadh ar bith.
Seán Ua Mucháin cct

Tá Cuthaigh is Racht

Tá cuthaigh is racht im scairt go do-iomchair,
ag turus na n-acht so leath i n-ollmhudhacht sinn:
urraim do fhlaith is tearc le cothughadh anois,
mar chluinim im aice, is adhbhar cosc subhchais.

Rithfidh mo stair gan stad i gclos ughdar,
is cuirfead i nath nach scraith mo dhochtúir dil,
is dá mhinice meata i mbeartaibh cosamhla,
nách gunna gan ghlas do chleacht mar cholbha i ngoil.

Ba chunnail a theastas fad is clos dúinne,
do bhíodh urraim tar lear 's ag baile ag lonnughadh dho,
do thugadh tar n-ais na dreama ó lot púdair,
is fá chomairc a mham níor fhan i gcor súsa.

Ní muinice lag gan mhaith, acht drochmhúineadh,
badh tugtha mar mhatch le flaith ghlan dochtúra,
fear snoighte in gach teangain bhlasta scothmhúinte,
's do bhíodh gunna agus each len' ais go foirtiúnach.

Do stuithfinn go stracfainn leathar crot-úscach
an chuilisc ó'n gcaladh rama ro-chrústa,
muna n-oirinn do smacht na sagart so dlúth liom
do chluinfeadh gach cealla bail an bhloc-thútaigh.

Liaigh gan cháim do shlánuigh iomad buidhne,
gliadhaire cráibhtheach cáileach, bile bríoghmhar,
's ní ciarscraith ghránna bhálthach chonnail chraosach,
riamh nár thláth san ár mar mhiulpa an aoiligh.
Seán Ua Mucháin cct.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Is Díombádhach Me

Is diombádhach me ag glinniughadh sa ghuirtdhrúcht go doilbh
uaigneach,
gan fhriotháilt mo ghloin-rúin ná cuidiughadh dhá lorg suaircis,
gan ghúthárd me im shuinniughadh, 's ná tigh chugham im chorra-
chuardaibh
Acht S- M- an ghein bhúidh 'na codladh shuaimhnis.

Píp ma Ghlacas do Láimh

Iar nglacadh pípe dham, agus ar mo tharcaisniughadh
dá dhruim ag aineolchaibh doirbhe dólásacha, agso im
dhiaidh an modh ar ar ghabhas mo leathscéal ann:

Píp ma ghlacas do láimh
ní leanfad go bráth mar chéird;
cuibhdhe liom satailt ar ráinn;
bead gabhthach le grásaibh Dé.

Tréithe gasta má's eól damh
neamhchion im ghnó ní bhéar;
lem ré ní scarfad le ceóltaibh,
ní mhairfinn gan spórt ná scléip.

Ní truimide m'amhailt bheith treórach
i mbeartaibh lucht ceóil is éigs;
ní scruifidh mo chumann le romhar,
ní measta gurab óinmhid mé.

Ní táir acht deaghchlú d'óigfhear
bheith fearamhail fóghanta i méinn;
a lámh do cheartughadh i gceóltaibh
ní ciorrbhadh stóir ná saoghail.

Measaim gur fearra dham suairceas
do leanmhain go buan gach lae,
'ná meatacht is mairg is duairceas
is ainbhfios cruaidh gan bhéas.

Ná maoidheadh muinice tuathail
gur duine gan fuadar mé,
do chionn an iomad de shluaightibh,
mar fhuilingim duadh go daor.

An lá thig spairnn go fíochmhar,
nó bhraithim gur saoire ag naomh,
tráchtaim sealad ar laoidhthibh
's ar sheanchus saoithe séimh.

An chuideachta sásta nuair shílim
ag iomarca laoidhthe is léighinn,
tugaim go hinnealta píp liom
is cuirim go binn i ngléas.

Cois teinteáin teine na luaithe
ní minic me anuas do théighionn,
's an bhuidhean do thigeann fám' thuairim
ní turus dob uaigneach d'aon.

Léigheann is binneas ó's namhaid
d'uirceannaibh leamhais an tsaoghail,
's le héad nach fuilingid greann,
'na gcoinnibh is fonn liom téacht.

A gcogadh ní misde liom síor,
'S 'na bhfochair ní gnaoi liom taobh,
a lorg ní chuirfead san slighe
mádh follamh nó líonmhar mé.

Ní mholaim ní lochtaim mo cháile,
acht innisim tráth dhon tsaoghal
nach loicfead beith soilbhir deághthach,
ó's toradh é do dháil Mac Dé.

Gach nduine le haiteas nach gabhaid sin
ná radaireacht leabhar do léigheadh,
cá misde dhíobh mise dhá bhfoghluim,
ó mhaithfead do chabhair 'na ndréim?

Fá dhoicheall nó ag codladh gan aoibhneas
bhíos torcaire teimhleach craeis,
gan solus gan sonus cois ghrísce
an tan bhobairse caoimhneas béas.

Éighim ar Mhuire 's ar Chríost
go dtuitidh gan chrích an té
do thréigfeadh siosma ceart grinn
ar nithibh nach bíonn dá réir.

Na slighte so chuireas i gclódh
ní mhillid mo ghnó mar aon
oiread le duine ar bith fós
is fiosach gur seólta néim.

Mallacht Airt Aoinfhir mic Cuinn
ler trascradh síos an Fhéinn,
a samhail so is eagal don bhuidhin
bhíos cealgach cinnteach claon.

Le grádh agus umhlughadh uaim
tabhair siúd uait mar scéal,
gur Seán Ua Murchadha luaidh
na búrdúin tuas do léigheadh.

Críochnuighim an laoidh ghrinn so cheapas le láimh,
is fíoruighim don chríostuidheacht is d'fhearannaibh Fáil
nach díomhaoin do chuimhrighim mar scraiste mo chnámha,
ar bís bhíd go síorruidhe agus allus dá dtrághadh.

Má chím daoiste craos-choimhtheach feasta dhá thrácht
gur díomhaoineas síorruidhe do leanaim mar ghnás,
fíoruighim gur díolaidheacht is eagal dó d'fhagháil
aor mhillteach rinn-nimhneach bhascaitheach bháis.

Is gníomh suídhte chíd mílte is admhaim tráth,
go ngríosluighim ar phíp ringce is seanaphuirt shámha,
go bhfoíllsighim an laoidh ním go seascair i ndán
's gur teintidhe dho luighim síos go daingean ar ráinn.

Do-chímíd go glinn soillseach, bearta lucht pláis,
le simplidheacht go mbíd síleach, malairt is fearr
do phríomhluighe ar shíothnuidhe gan gheanas gan cháil
's gur díth níd do rí-thaoiseach chalma cháidh.

A Rí nimhe san bhfíorchraoibh fuair peannaid is páis,
is tug buinnsí d'fhuil Ríogh aoird d'ár dtabhairt-na
slán,
tigheamaoid go síorruidhe fá bhrataigh do ghrás,
is díon sinn ó ar bhfraoch-naimhid go taisteal an
bhráth. Amen.

Chun láithrigh atá agamsa finné ceart
do rádhfas nach gnáthach me tím tréith lag,
mo dhearnthacha is árd cluig ó dhiméad feac,
ciodh tábhachtach do thráchtaim an laoidh réir sean.

Le Carbhall Riartha

Carbhall Cheallacháin Mhic Cárrthaigh annso:

Le carbhall riartha thriallas féin indiu,
's i gcanmhain bhriathar, iarsma is éilitheach
ar fhlaith úr fhial d'fhuil Bhriain ba tréan i ngoil,
's ní deacamhal a iarraidh ar thriath dom ghaol go dil.

A Cháit, a shiúr, beir chughat, nó rith gan righneas,
muna ndáilir lionn go húr is iomad maoine
ó ráinig chughat tar dúthaigh curadh líomhtha
is bráthair clúmhail noch d'ionnsaigh tu le díograis.

B 1724c 18T
Dhon dreoilín bhastalach

Carbhall dom thighearna dúthaighe .i. Cormac
Spáinneach lá S. Stephen, 1723-4:

Dhon dreóilín bhastalach measaimse féin nách bás
acht sógh-ghníomh seascair, mar theangmhaig go séanmhar sámh
fé chómhairc chaoin chaingin an Charrathaigh éachtaigh áird,
tug leór fhíon lairis is gasradh ghléasta ghrádhach.

Scéal chím fairis go bhfuil gearrfhiaidhthe is éin ar lár,
go féig faoi an ngasraidh is rathmhaire léim is lámhach;
ar chaomh-dhíon tearmain araid-Mhic Dé do ghnáth
don laoch mhín mhaiseach ler ceapadh an scléip seo dháibh.

Tar Fhéinn ghroidhe Banbha an tsealg-si lé rug bárr
's an laoch-rí rathmhar gan mhairg is féile tásc,
craobh chaoin ghasta dhen Charrath-fhuil tréin is feárr,
chun saorfhíon fhairsing gur ghairm 'na dhéidh an táin.

B 1724c 18T
U Seán Ó Macháin
Is Crádh Cléibh Liom

Is crádh cléibh liom gan bhréagnach 's is goradh cumhadh
thríom,
is d'fhág tréith mise i n-éigin go doilbh dubhach síor,
bás chaomhghein an tsaorfhir is borra clú i dtigheas
Máire ghléigeal inghean Éamuinn Uí Dhonnchadha an
ghrinn.

Fá chaol-lic i gcré indiu mo dhorchughadh slighe
an bhán bhéal-mhilis chaomhna den bhorbchrú aoird,
d'fhás aerach de phréimh ghloin Uí Dhonnchadha an Ghlinn,
dob fhagháil éadaigh don éigse 's do bhronnadh úir-fhíon.

Dámadh aos di bheith tréitheach ná socair clúmhail caoin
do Chlár Éibhir do léighfinnse moladh i dtús laoidhe;
is fearr géilleadh dhon aon-Mhac do thoirbhir dhúinn í,
mar tá naomhtha tar saoghalaibh go sona i ndún Ríogh.

Tá cóta bréide i ngéibhinn agam le seal,
's i dtómus Éamuinn bhéasaigh, cara mo scart,
seólfad é, agus réidhfidh m'easbaidh gan cheas,
mo stór ciodh caol maraon 's an t-airgead tearc.
Seán Ua Macháin, cct.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Is Dleaghthach Dar Liom

Chun an Athar Conchubhar Mac Cairteáin iar dtiodhlacadh
a leabhair .i. Foclóir na Gaoidheilge:

Is dleaghthach dar liom an connradh grádh agus searc
do thabhairt do chionn gach iúil dár dáileadh dhamh;
ó's easba inár gcúis bheith cúl le fagháltas feacht,
i gCathair na ndúl a chúiteamh tá gan cheas.

Mo chara go dlúth is tú agus grádh mo scart,
mo bhratach chun cumhdaigh dlúth gach rádh nach ceart,
mo thearman lonnrach bhúidh, nách táir an gas,
sagart is prionnsa, rúire, mál is flaith.

Pearsa nár dhiúltuigh umhlacht páirt is ceart,
dragan glan diomsach dioghainn dáilteach ait,
scafaire múirneach múinte deághthach deas,
do scagadh den chrú do thúrnadh námhaid i gcath.

Dá dtagrainn sonn i n-úim a cháil go bhfeas,
badh dhearbh tar chúigibh Mumhan an áilleacht beart;
canfad mo rún go humhal gan ráfal cleas,
den eaglais bhúidh is tú mo dhearna dheas.

Diadhaire úr forusta soithimh is suairc clúmhail cáil,
grian fhionn tsolusta oscardha uais bhúidh bhláth,
fialchrú oirdheirc fhosaidh, nach duairc dúr d'fhás,
ag riarughadh an phobail seo im fhochairse, a bhuanughadh
slán.

Molaim Do Theagasc

Adhmoladh ar Phárliament na mBan, agus buidheachas a
iasaicht leis an Athair Conchubhar céadna

Molaim do theagasc, a leabhair seo, atá im fhiadhnais
go follus i bprataing do cheapadar mná diadha;
is oscailte chanaid an mhalairt is fearr riaghlach
ar olcaibh do sheachain is freagairt don Áirdtiagharna.

Atá eochair na bhflaitheas go dleaghthach i mbáinbhriathraibh,
's ní costas is deacair do leanmhain an rádh chiallaid;
cothrom is ceartas gan chealg is cáil dhiadha
forustacht cneastacht is feasach gur breagh an tiagharnas.

Ó thosach mo bheatha níor ghlacas im láimh riaghlach
is forusta teagasc, gibé ghlacfadh, 'ná tá id chliabhsa;
is cosmhail nárbh aindeis an aicme do sháimhriar thu,
's is obair gan ainimh mar mheasaim tu i gcás niata.

Mo bheannacht go héag don chléireach chneasta gan cháim,
's don tsagart nár éar um léigheann ná teagasc me tráth,
do bheannuigh Mac Dé le féile an faraire cáidh;
go mairidh i réim 's i saoghal im fharraidh do ghnáth.

A theastas go léir ní léighfeadh teanga na bhfáidh;
a mhaitheas a mhéinn níl aon do radfadh go slán;
i gcneastacht gan scléip ní bréag gur dhealbhuigh bárr;
ar thearman tséin Mhic Dé go bhfanaidh an mál.

Is Céim Áthais go Bráth

Ar dteacht don Athair Ióseph ag riarughadh san
bparáiste so, agso an fhorbhfháilte fuair:

Is céim áthais go bráth liom 's is adhbhar sóghchuis,
's is réim gháirdis dom shláinte go seascair sóghmhail
géag crábhaidh, is ádhbharach i bprataing eólais,
ag téacht láimh linn chun gnáthaimh go cneasta ar
cómhgar.

Craobh áluinn d'fhuil árdfhlaith de mhaithibh Fódla,
séimh grádhmhar i ráidhtibh gan mhairg mhórtais,
méinn pháirteach dheaghcháileach go gcantain órtha,
céad fáilte dhuit dáilim ar dteacht am chomhgar.

Is séan sáthach d'ár n-áitribh 's is barra fóghnaimh
an té tháinig ós crábhadh i n-argóinteacht,
léigheann fáithghlic is lánoilte i dtaitheac chló chirt
i ngné bhreágh shnoighte cháidh ghloin an Athar Ióseph.

Fáilte is fiche dhon bhile ghlan léigheanta cháidh;
fáilte mhilis le cumann nach claon le rádh;
fáilte mhiochair le hiomarca géille id dháil;
is fáilte luchtmhar ó chuisle mo chléibh le páirt.

Is córach clúmhail congantach ceannárd caomh,
sóghmhail, súgach, súlghlas, sultghnáth séimh,
leóghanta lúthmhar, lúbach, lonnfháid léighinn,
Ióseph búdhach de chrú Mheic Cairteáin é.

Is Doilbh Liom Fá Ghormlic

Ar bhás Nóra Ní Mhacháin.

Is doilbh liom fá ghormlic do chéile, a Eóghain,
idir bhodachaibh i gCorca indiu go tréith fá fhód,
an tsocairbhruingheal fhorusta dob fhéile clódh,
's a coidreabh níor loiscneach le cléir na n-órd.

Tá doircheacht ar ollamhnaibh is créim gan ghó;
tá golathart i n-ár bpoiblibh le héachtaibh deór;
tá lomascrios ar bhorbfhuil na hÉireann fós,
tug osnadh ghuirt i n-oiseannaibh mo chléibh le brón.

A moladh ceart níor dhocar dham do léigheamh dar ndóigh
ba toirbhirteach soilbhir a méinn 's a cló;
ba chorcardha neamhghoraigeach a héadan cóir,
's ba toghtha an bile brollaigh ghil 's an bhéil mar rós.

Ba soithimh suilt, dob oscailte le féile a scóp;
ní thogaradh bheith doilbhir roim chéadaibh slógh,
i bhforustacht shomholtaithe, 's i gcéill gan cheó;
'na costas-chuid a cosmhalacht níor léir dham beó.

Ba charaid don bhéith dhil shéimh go n-eólach dhúinn
Carrathaigh thréana tréad ba chórach clú,
Barraigh is Paoraigh, léigim Róistigh riú,
's ní bladar mo scéal ba ghaol do Nóra a gcrú.

Clú tighis rug tar mhíltibh i gcineál suairc
fionn-fhaoilionn gan díomas dob fhulláin snuadh,
búidh mhíonla na ndlaoi-fholt mo dhiombádh i n-uaigh,
siúr taoiseach dhe phríomhfhuil Uí Mhacháin mhuair.

B 1724 18T
Beannacht go hÉag

Do Sheón Casey agus dá mhnaoi an laoidh seo ar
dtabhairt samhraidh linn, an chéad lá de mhí na Bealltaine,
1724:

Beannacht go héag is buidheachas foirtil fabhrach
don lanamhain bhéasaigh chaomhna shoithimh cheannsa
ler radadh go héascaidh i bhféile coirn bhrannda
don ghasraidh thréith go gléasta i dtosach samhraidh.
Seán Mac Murchaidh cct.

B 1724c 18T
Táim Anois go Tuirseach

Táim anois go tuirseach tráighte,
gan sult ná gáire do thabhairt i suim,
i dtáimh go scuithte, i gcruith luig scáinte,
le hiomad grádh dho chúilfhionn ghrinn;
tá scáil 'na fuilt 's is tiugh glan dfhásann
go cluthar fáinneach búclach buidhe,
's is breaghtha a friotal miochair mnámhail
'ná puirt ar chláirsigh le dúthracht bhinn.

Cáidhbhean tsuilt is Cupid mhánla,
is cumann grádh gach prionnsa ghroidhe;
fá mar chluinim a fhios ag fáidhibh,
is di thug Páris an t-ubhall tar dhís;
sámh a ruisc, 's is suidhte a brágha ghlan,
a hucht 's a tláthghob múinte caoin,
's is áluinn oinigh briosc an bhánfhlaith,
cé scrios Mineálus dá cionn an Traoi.

Níor ráinig mustar do chur i ngnáthamh,
's is oilte a lámh gan diúltadh ar bís,
ciodh fáithghlic chuireann coin is árdphuic
go cliste ceárdach ar fhionnbhrat shlim;
i gcáil, i gcion 's i dtuigsin ádhbhraigh,
i sult gan phlás go bhfiúntas ngníomh,
an bárr gan iomaidh agat fágbhaim,
a bhruingheal cháidh tar chúigibh Chuinn.

Is bláth a cruth mar lili áluinn
is luisne bhreágh 'na gnúis ghloin tríd;
scáil an chriostail i bhfuirm táithte
aici gan cháim go bonn a troighe;
bánfhlaith mhilis buinne deághthach
do rug an bárr i gclú 's i ngníomh;
ar Mháire King dfhuil righthe thráchtaim,
is sirim Pádraig dá cumhdach síor.

Is acmhuingeach tréitheach léigheanta leanbaidhe tais
mascalach aerach béasach geanmnaidhe a dreach;
ar eaglais Dé ní léigeann easbaidh dighe ar dteacht,
eala gheal, bé agus Phoenix bachallbhuidhe an fhlaith.

U Tomás Boghailéir
A Shoirbhfhir Cháidh

A shoirbhfhir cháidh is bláthmhar sáimhscríbhinn,
is ollamh i gcáile an dána dámhlaoidhtheach,
nochad de mhnáibh gan snáithe a ngnáith-thimcheall
toirbhir 'na láimh do Sheán na Ráithíneach.
An tAthair Tomás Boghléir cct.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
A Thaidhg, a Fhir Cheannasaigh

Chun Taidhg Mic Cairteáin na laoidhthe seo, ar
bhfreagra na leitreach Béarla do scríobh chugham,
April 28th, 1724:

A Thaidhg, a fhir cheannasaigh chalma shuairc léigheanta,
do faghradh feasach i mbeartaibh na cruadh-Ghaedhilge,
ní foighdneach mhairfead gan agailt dho chuaird lae liot
ag tadhall ar radaireacht sheanchuis shuadh-thréithe.

Gan adhastar, arm ná capall do luadh am chaomhachtsa,
raghad dot amharc, 's dem charaid gan ghuais glaodhaim thu,
is deimhin gur fearra liom t'fhabhar i n-uain laochais,
nó i dtaidhbhse catha, ná Aichil is luath-Héctor.

Is greadhnach gasta glic carthannach buan-bhéasach
do-gheibhim do theastas, is glacaim i bhfuaim éifeacht,
foillseach feasach, 's i gceapadh gach duain tréitheach,
's is cladhaire m'ainm nó leanfainn tu ar fuaid Éireann.

Agso a fhreagra chugham:
U Tadhg Mac Cairteáin

A fhir thréithigh bhreágh léigheanta 'na bhfuil mo dhóchus,
do réidhfeas mo ghéibheann go sír-sheólta,
am' fhéachain má's méinn leat, a shaoi leóghanta,
lem ré cheart bead féin duit i n-íoc chóra.

Aon neach ní léir dham i gcrích Eóghain
dot tréithibhse, a shéimhfhir na laoidhthe órdha;
an chraobh dhuit ón dtaobh so go Tígh Mhóire
i léigheantacht 's i mbéasaibh gan fuidhioll eólais.

Is léigheanta léimneach lán-líomhtha,
stéadach séimh glan, sáth suidhte,
an caomh-fhile béal-mhilis bárr-bhríoghmhar,
Seán gléigeal breágh tréitheach na Ráithíneach.
Tádhg Mac Cairteáin cct.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Barántas an Ghirrfhiaidh

Conntae Chorcaighe Cormac Mac Cárrthaigh, Giúistís of
Peace na Conntae céadna.

Whereas dom láthair táinig gníomh uilc
go ndeárnas gadaidheacht, mailís mhillteach,
lá geal Bealltaine samhraidh saoire,
gearrfhiadh cuthaigh gur sciobadh gan fuidhiollach.

Ó tá gur imthigh, gan bith a dhíola,
ó Sheán Ó Bhroin i bhfios mar inseann,
bharántas cuardtha uaim go díoghaltach
chun a luirg le hiomarca díchill.

Seán Ó Broin flaith ghlic noch mhaoidhfead,
mar bháille chumais nach uras a chlaoidhchan,
is Oilbhéarus Ó hÉalathaigh téigheadh 'na choimhdeacht,
dís nách uallach fuaim a n-intleacht.

Loirgidh árd, ná fágbhaidh íseal,
tuath ná cealla, bailte ná tíortha;
brisidh gach bosca 's gach dorus go fíochmhar;
tá bhur n-órdughadh láidir dána díreach.

Measaim nach anacheart i mbaramhail smaoineamh
ar Thomás Óg i ndeóidh an ghnímh sin;

ceanglaidh docht a chorp doscaoilte;
ní suspicion lag ár meas 'na thaoibh air.

An gearrfhiadh 'na thigh má chimh an dís sin,
tógbhaidh a chuid 's a strus don rígh dhleacht;
is urradh le treit mhéith ghearrfhéidh an tí so,
tugaidh go hullamh fá choiste an chirt-bhínse.

Ní fuláir dho aighneas deimhneach díreach
do fhriotal go luath gan ghruaim ar bís linn,
táid bannaí is díotáil faoi láimh scríbhte,
's do réir bharamhlach dearbhughadh trír air.

Ba fiadh geárr taithiceach tairbheach clí-thiugh,
reamhar glan feólmhar córach dingthe,
pearsanta aibidh, ba dheacair a chlaoidheachan;
'na dhíol níor glacaithe leathan-mhart smaois-te.

Tá giúistís calma againne taoibh linn,
leógan oirdheirc forusta ríoghdha,
Cormac Mhac Cárrthaigh, cáidh-fhlaith líomhtha,
chun sentence ceart-dlighe ar shladuidhe d'aoir-bhreith.

Cuirfimíd fearchoin tapa ar gach taoibh dhe,
d'eagla a cheilte ná a theithmhe ón mbuidhin sin;
beidh Domhnall Spáinneach san áird thíos de,
is Ceallachán tuaidh má luadhann an tslighe sin.

Beidh Réamonn de Barra 'na sheasamh go síleach,
is Donnchadh Ó hÍcidhe is teintighe gníomhartha;
Donnchadh Ó hÓgáin is ró-ghábha a ríomh linn,
is Seón Casey roimhe má ritheann fá'n gcoill soir.

I gcás má ghabhann ceachtar dhon tslighe sin
go mbeidh gobhtha go hobann gan righneas;
badh dhoilbh an guirt-scéal gearrfhiadh bríoghmhar
do leigean gan cheart le neach dá aoirde.

So an t-órdughadh chughaibh le dúthracht díograis,
an dara lá mar thuigim den mhí seo;
má chuireann chun reatha gairmidh Síoman,
isé rithfeas go cruaidh mar luas na gaoithe.

Críoch mo labhartha i n-aithghiorracht díbhse:
'na bhrágha dhon bhara go ceangailte tigheadh libh
i n-éiric a shlighte go n-imirthear dlighe air;
is togha an choiste, fá Chormac bíodh sin.

Agus do shighneáil chuige, agus do suidheadh cúirt go
sultmhar sítheóilte linn i dtigh Sheáin Uí Bhroin, Máirt
Chingcíse, agus do caitheadh ós cionn fiche scilling ar
thórramh an ghearrfhiaidh chéadna; agus fuaras-sa féin mo
phíosa airgid ón ngiúistís ar son an bharántais réamhráidhte.

A Fhir Charthannaigh Dhiadha

Agso im dhiaidh an modh ar ar iarras iasacht an
Dochtúir Céiting ar Dhomhnall Mhac Cairteáin, agus an
banna foirfit thugas do mar an gcéadna.

A fhir charthannaigh dhiadha ghrianda ghrádhmhair ghlic,
do shealbhuigh riamh bheith fial glan deághthach dil,
taithiceach ciallmhar triathach deárscnaidhte,
admhaim fiar mo riaghail ar fán dod chion.

Is anbhfann riamh me i ndiaidh na bhfáidh ag rith,
gan charadas cliar ar sliabh am fhábharsa,
's nár shealbhas riartha trian ar bhfhearrde sinn,
's gurab agatsa thiar tá liaigh mo shlánuighthe.

Dá ngeallair go bhfiadfair iasacht lámh-oinigh
an leabhair do riar ar iacht do bhrátharsa,
caraim óm chliabh go tiacht an bháis dom fhios
bheith agat ar srian ag giall mar sclábha liot.

I ngábha an leighis sin ó's deimhneach me i ngalar tar fóir,
is rádhaim foillseach gur shaidhbhreas liom a amharc ar ló,
d'fhagháil radhairc air bead foidhneach á bhreacadh fám
dhóid
dá mhoyder go bhfaghairse nó an leabhar i gcló.

Agus do fuaras iasacht an leabhair an tan sin, agus do
bhí agam ó'n 8th lá do July, 1725, go huair a chríochnuighthe.

Is díth-chreach Bhróin

Iarghnó ar bhás Chonchubhair mic Dhonnchaidh Uí
Cheallacháin annso:

Is díth-chreach bhróin ar feódhchan sínte
an tsaoi-fhlaith chalma is pearsa d'fhuil Mhíleadh;
a thásc iar dtaisteal do laguigh ár saoithe;
idir fhearaibh is mhnáibh diombádhach tug mílte.

A thréithe, mo léirchreach, ní mhaoidhfeadh
éigse Banbha d'fheabhus a ndíchill;
's mo chiach níl acmhuing ná gastacht im laoidhthibh
lé gcaoinfinn Conchubhar glic clúmhail bríoghmhar.

Ba leógan búdhach de chrú na ríghthe,
ba dhragan dian i ngliaidh 's i mbruighintibh,
ba churadh chosnaimh do bhochtaibh an taoiseach,
's ba Phoenix dathamhail fearamhail fíochmhar.

I gclú 's i gcéill 's i n-éifeacht líomhtha,
i dtréithibh rathmhara i rabainn 's i n-intleacht,
i n-uaisleacht oinigh, 's i snoighteacht gan chinnteacht
do dhlighfinn dó an bárr le háiteamh díreach.

I bhfoghluim léighinn 's i mbéasaibh líonmhar,
i Laidin, i nGaedhilg, i dtréithibh gaoise,
i dteangain an Bhéarla, i n-éifeacht scríbhinn,
níor sheasaimh ar talamh a shamhail lem linnse.

Triath clúmhail oscardha soithimh, is príomhscoth,
rúire forusta foirtill i ngníomharthaibh,
réilteann lonnrach, cúl na bhfíorlag,
faraire buadhach suairc glan saighdeach.

Ba saoi cháidh an cíonádh so mhaoidhimse,
mál cúmhra sárchúmtha is gríobh glan;
'na mhéinn do snoidhmeadh i bhfuirm go soillseach
carthannacht féile is bréithre caoimhneis.

d'aoinneach dá thréine ní stríocadh,
's don tréith lag do ghéilleadh go síordha;
is saoth liom mar chéile dhuit líog ghlas,
go faon gan anam i Mainistir Chuinnche.

Laoch mar Oscar i n-iomaidh 's i n-íorghail,
is éifeacht chothrom mar Sholamh do bhí aige,
prionnsa toghtha agus tobar glan díodhachta,
comhla cléire éigse is draoithe.

Sin críoch le gaisce 's le prataing na ríoghacht so,
's níl brígh ná ceannas i sleachtaibh cirt Gaoidhil ghlais;
i gcoimheascar cogaidh níl cosnamh in-ar ndaoinibh;
do toghadh do piocadh do scriosadh ár saoithe.

Mo ghéibheann chruaidh, mo ruaig, mo sceimhleadh,
mo shile déar, lem ré gan aoibhneas,
ár mbuinneán subhach fá úir 'na luighe indiu
i dtúis a shaoghail tug Éire i ngeimhleach.

Táid uaisle Gaedheal go tréith gan brígh nirt;
do mheath an greann, níl crann gan chríonadh;
níl fás gan chrapadh le seascas i gcoilltibh;
níl iasc i nglaise, do shearg an taoide.

Níl solus san ngréin, tá an fhéile ar díbirt;
tá an spéir fá scamall, ár bhflatha do díogadh;
ar an Eóraip tá ceóbhrat gan scaoileadh,
's níl gairm tar ais ar chreach Chluain Míne.

Crádh don bhás is gráin mo chroidhese air,
d'fhuaduigh i dtuamba le díoghaltas
mac rathmhar cáidh Uí Cheallacháin dírigh,
's a liacht pearsa d'fhág nach maiseach cáil cheart d'fhuidh-
leach.

Seabhac suairc soilbhir soithimh is groidh-fhlaith
stuamdha seascair glan scaipitheach scaoilteach,
bronntóir seóide óir is maoine,
is bheith daonnachtach fairsing i dtabhairne fíona.

I bParnasus solusta foilceadh go haoibhinn,
's do hoileadh go feasach i mbeartaibh na naoi mban;
tug síodhmhná Banba ag screadaigh 's ag caoineadh
i ndeóidh an bhile ba soineanda ar Ghaoidhealaibh.

Níl diúic ná iarla, triath ná taoiseach,
ná prionnsa ceannais i mBanbain fhíorghlain,
nár ghaol go fogus do ar lorg a shinnsir;
is fiosach don uile, ní huireasbhaidh a ríomh linn.

Ní cáim ar sheabhac ghlan araidmhear fhíochmhar
nách tualaing damhsa i dtreóir a chaoineadh;
's dámadh léigheanta me i dtréithibh dleacht gaoise
do mholfainn an triath go fial le suidheamh ceart.

Ó'n mbás, mo ghoin, ciodh guirt len' innsin
nách acmhuing d'ar luadhadh dul uaidh gan claoidhe dho,
's go gcaithfeam go léir dul d'éag gan righneas,
guidhim chun flaithis let anam i ndíograis.

Is goradh-chumha dhoilbhis d'ollamhnaibh leathan-chláir
Thuadhmhan
eochar-chlú chosnaimh an domhain fá leacaibh lá an chruais,
lonna-chú fhorusta is cosnaimh i gcathaibh árd-ruag,
Conchubhar foirtil mac Donnchaidh Uí Cheallacháin
luadhaim.

Níl cothromughadh sonais ar bhochtaibh acht seachrán cruaidh;
ní follus dúinn fortacht 'nár bhfogus go dtagaidh lá an
Luain,
ba pholla siúd mholfainn chun cosanta ár bhfearg-námhad
uainn,
sin loma-chúis gholfhairt gan sosadh agat 'Fhearann Fáil
buan.

Timcheall an 26 lá do June d'éag an deaghlaoch so san
mbliadhain, 1724.
Seán Ó Murchaidh cct.

Fád Lár a Ghairbhleac

Epitaph ar bhás Sheáin de Barra 1724

Fád lár, a ghairbhleac, marbh is díth liomsa
an sáirfhear gasta ler ceapadh an tsaoitheamhlacht,
's ba fáilteach feardha tabharthach tighis-fhiúntach,
cáileach caradach calma caoin clúmhail.

Is de rás na bhfearachon ngarbh na ngníomh gcongcais
do thrácht tar caise le harmaibh glinn-urlann,
do ráinig rachmus i mBanbain fhíor-úrghloin,
an árdfhlaith mhaiseach tug scata gan díth cumhadh againn.

A bhás is danaid go fairsing i gcrích Mumhan,
's a cháil, mo mhairgse, marbh i gcill súighte,
ráib mear ceannasach carthannach fíor-ionnraic,
scáth na ndealbh is bratach a síor-chumhdaigh.

Bárr gach maithis, ní rafal a mhaoidheamh liomsa,
tar tháintibh pearsan gur shealbh an tsaoi mhúinte,
cáidh-fhear acmhuingeach d'fheabhus a phríomh-dhúithche,
Seán de Barra bheith marbh is gníomh cumhadh linn.

Is méala linn is díth 's is cumha dhoiligh
an séimhfhear grinn fá líg i nDún Bolg,
phoénix líomhtha, ríoghfhlaith chlúmhail shoithimh,
d'fhuil éachtaigh aoird na Traoi gan rún-choigilt.

Seán Ó Murchaidh cct

U Domhnall Mac Cairteáin
Le Cáirdeas Cumainn

Le cáirdeas cumainn don árdfhlaith shultmhar
d'fhuil cháidh na righthe ba tréine,
tráchtfa mise gan spás 'na choinne
le fáilte is fiche go ngéilleadh;
ráib mhear churata ádhbharach urramach
ó thárla agam i nÉirinn,
mo shlán fá chumus mo námhad go huile,
'na stát ó chonnarc an phoénix.

Chun dáin do shioscadh ciodh táir mo thuigsin
i gcásaibh snoighte ná léigheanta
níor chás gan mhustar do cháile i bhfuirm
do thrácht go hurus le héigsibh
mál glan cumusach dáilteach soineanta
láidir fuinneamhach béasach,
nach tláth i n-iomaidh ná i n-ár na gcloidhte,
's do rug bárr gach lonnais ó Héctor.

Fear áluinn sultmhar gan cháim an curadh
tug sámhacht mar chonnarc ar chéadaibh,
is d'árduigh iomad d'ár gcáirdibh chugainn
fá shástacht coirthim ó ghéibheann;
is crábhaidh tuigsionach fálach cliste
glan sásta suidhte in gach tréithibh
an cháidh-fhlaith mhiochair gan phlás i bhfriotal,
acht páirt is cumann is daonnacht.

Atá gan iomaidh an bárr tar fhuirinn chirt
Chlár Luirc agat, a shéimhfhir,
i gcáil i gcumus, i bpáirt i gcumann,
i gcásaibh oinigh is féile;
bráthair fugais na gCárrthach gcurata
's gach árdfhlaith mhiochair d'fhuil Éibhir;
áilim, sirim ar árd-Mhac Muire
tu slán gan mhilleadh gan éalang.

An séimhfhear grinn seo mhaoidhim le deaghchroidhe i
gchéill
is féile gníomhartha ríoghdha i gceart-bhrígh shéimh,
léigheanta líomhtha i n-intleacht bhreath-bhinn chaomh,
Séamus caoin d'fhuil aoird labhailí an laoch.

Ag sin fáilte Dhomhnaill Mhic Cairteáin roimh Shéamus
Lavalin iar dteacht don Mhumhain ó Fhlóndras do.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Atáim faoi Scamall

Atáim faoi scamall i gcreathaibh i gcumhaidh 's i gciach,
cé nár linn aithris ar ainnir dar liom do thriall
le hágha araoir lairiom im leabaidh, go n-úmhlacht fhial,
's do rug bárr gnaoi is maise gan chasadh tar chúigibh
Briain.

Ba bhreagh a píp chailce 's a mama nár hiniúchadh riamh;
ba bhláth caoil mala, agus dearca mar dhrúcht ar sliabh;
ba cháidh caoin dealbh is pearsa ghlan úr gan chia;
's dob fheárr sinn marbh 'ná marthain dá cionn i bpian.

A dhá dlaoi-fholt fhada ba chasta 's ba bhúclach fiar;
a dhá caoin-chroibh laga rug barra gach fionntais riar;
a dhá mín-troigh mhaiseach ba gheanamhail siubhal ar dtiacht
's ba binn blas balsaim a labhairt mar phungcaibh tiad.

Cá tír ó'r thaistil di d'aisceas, ba chiuin mo shians,
is cá slighe i rachadh, níor fhreagair an chúilfhionn m'iacht;
d'fhág scríobhtha a hainm im aice go dlúth i riaghail
dhá thrí gheala cheart banbh is umha 'na ndiaidh.

d'fhág sí i ngalar me feasta go dubhach fá liach,
gan fagháil grinn d'amharc ná aiteas i bhfonn 'ná i bhfiach,
báibín gheanamhail chailce na bhfionn gcas gciabh,
's dá grádh ní mhairfead, ní fheadar cá dúthaigh ar thriall.

Seán Ó Murchadh cct., ar n-a thaisbeánadh do 'na
aisling óigbhean d'fhaicsin 'na ghar san oidhche.

Dís Ghréasuidhthe is Léir Dam

Dís ghréasuidhthe is léir dham i bhfogus damhsa,
dís thréitheach ghlic éifeachtach shoithimh chórach,
dís ghaolmhar dam féinidh, ní holc an comhgas,
d'fhíor-thréanfhuil na hÉireann nár choigil seóide.

Is mín-scéimheach glan éadtrom 's is socair seólta,
caoin caol tiugh gan éisling go toghtha treórach,
do-níd éide dho ghlé-throigh go cothrom córach;
is guidhim féin sibh um dhéanamh dom chosaibh bróga.

Dúthracht an chúpla so b'fheárrde sínn,
is cúram gan chunntas im dhán ní bhí
acht dúbailt ar chlú chirt bhur gcáil má's cuibhdhe
is tar chúigibh go dtiubhradh 'nbhur láimh an mhír.

A n-ainmna is aibidh adéarfadsa:
is díobh Donnchadh oirdhearc ó hÉalathaigh,
is fear ceannsa caomh gan cháim
Partholán seang Ó Deargáin.
29th., 9ber, 1724.

Duairceas go hÉagaibh

Duairceas go héagaibh, 's i nduantaibh níl réidhteach
ár gcruadhtain gach lae anois, mo mhilleadh,
Ó's buan-churtha i gcré indiu an tsuairc-churadh thréanmhar
ag uallfhairt tug céadtha go tuirseach;
Mh'uamhan níorbh éalang gach ruathar 'nar léigeadh
cuallacht na hÉireann cé briseadh,
Nua-scrios an aoinne ba fuaiment don daonnacht
i dtuamba fá bhéilic gur cuireadh.

As fuathmhar na scéalta so, a bhfuascailt ní féidir,
uaisle na nGaedheal mbocht ar dtuitim;
Lluachrann nár chlaochluigh le cuaine an chais-Bhéarla
's do bhuanuigh leis an gcléir cheart ba shine;
Ó luadhadh sinn at éaghmais níl suaimhneas le héileamh
ag truaghbhochtaibh Dé anois go huile;
Cia bhuaidhfeas, cia réidhfeas i gcuardaibh ár ndaor-cheast,
cia ruaigfeas ár n-éislinn go hurus?

Eir buaireamh gan faesiomh 's i nguasacht go déarach
beid uaisle agus faonlucht gach cine,
Ag luadhchan na féile do buadhadh leat tar Éirinn,
agus suairceas do thréithe nár shingil;
Lluach uigh dhon éigse mar dhualgus ní léir dham
go suathain cia bhéarfas ó thuitis,
A bhuaidh-bhile an bhéil mhil gan ghruamdhacht i méinn ghloin
monuar i gCill Chréidhe thu gan friotal.

Cá bhfuil nuallghol na héigse nach cualasa ag éigheamh
liom?
's gan suas den tsliocht laoch mear acht leinbh;
An sluagh tiugh nách staonadh 's do bhuadhadh glic gach
géilleadh
bheith uaigneach 'na n-éagmais is tuirse;
Is uaithchle nách féidir le druadhaibh dá ghéire
tuairim a thréithe chur i laoithibh;
Ní chuala is níor théarnaigh fuil uaibhreach ba thréine
ná tuaradh id chaomhchruth ó righthibh.

Tuairisc do thréithe gan chluanaireacht bréige
i n-uaim chirt do léighfinn dá dtuiginn;
ba stuamdha, ba bhéasach, 's i ruagaibh ba laochais,
's ó Ghuaire gach féile gur sciobais;
Ba bhuadhach i bpléannaibh, ba suadhoilte i léigheantacht,
ba bhuan-chliste i n-éifeacht 's i dtuigsin;
a Uain ghil na Béithe, rad suaimhneas id naomh-thigh
don uasal dheighmhéinneach ort sirim.

Is tuirseach brónach deórach d'aithle a bháis d'fhúig
fuireann Fódla scólta lag i dtámh dubhach;
Ruire córach cródha, a leac, is fáth cumhadh,
's is dursan fós Domhnall Ó Ceallacháin fút.

Ba churadh i ngleó agus leógan maiseach sámh
subhach;
duine ag comhall coimhghlic is dragan cáidh clúmh-
ail;
ba bhile chóig gcóigeadh ba ghasta i gclár Mumhan,
's is turraing fhóghmhair do sheóil i bhfeart ar
lár thú.

Ó's follus d'ár n-uaislibh uainn acht ró-bheagán
stopfad go luath gan duain go deó do thrácht;
A Mhic fortachta ár gcruais, d'ár nduadh fuair gleó
agus páis,
leig Cormac buan dá chuallacht beó go bráth.

An 29th lá de August d'éag an duine oirdheirc fíor-
uasal so faríor. 1724.

B 1725c 18T
Iarsma Beag Iarrfad

Chun Domhnaill, mac Uilliam mhic Cairteáin, an beagán
so ar impidhe cáirde a leabhair .i. an Dochtúir:

Iarsma beag iarrfad, ciodh dánacht uaim,
ar thriath ghlan do riaghluigh me i ndántaibh druadh,
is fiadfair i mbriathar a dháil gan chruas:
led liaigh cliste riar mise spás gan fuath.

Fuath ó dhuine níor thuill
an tsuairc-fhlaith shnoighte gan cháim,
i bhféile, i bhfuirm 's i mbéasaibh oilte,
gan bhéim i gcumann 's i bpáirt.

Páirt-díograis an tsaoi ghloin is cothrom gheibhimse;
i dtráth ríochtanais scaoileann me ó dhochtaibh daidhbhre;
's nach scríobhainnse laoidh ar bith don tsona-leigheas sin,
acht rádh díreach gur shaoileas tu fosaidh foidhneach.

Foidhne fhada gan ghruaim
do shíor gan chealg id mheabhair;
is deimhin nách tarcaisne gheibheann do leabhar,
acht soillseacht sleachta agus greann.

I ngreann-tsult gan channtlamh 's i labharthaibh séimh
do mheabhruigh an leabhar-churadh ceannas is céim,
ceannsacht gan channtlamh i mbeartaibh 's i méinn,
seabhac glan do phlannduigh d'fhuil acmhuingeach éigs.

Idir éigs na gcanamhain ngrinn
ní léir dham samhail mo threóin,
craobh ghlan tseascair nár éimigh pearsa
fá a réidhteach d'acmhaing a sheóid.

Seóide is séan go héag ar fhuráil Dia,
nóchar bhéith ghloin aeraigh d'fhuil árd-thriath,
sóghchas saoghail i réim, go seansháth bliadhan,
chun Domhnaill éachtaigh fhéil Mhic Cairteáin iad.

Le spleádhchas ní thráchtfainnse bladaireacht léimhis
ar cháilibh an cháidh-fhir is geanamhail gnaoi,
is táinte len' áiteamh ar chanas gur fíor;
feadh Chlár Luirc na ndámh suilt duit geallaim a
shuidheamh.

Seán ua Murchaidh cct.

U Giolla Ó Laochdha
Mo Dheacair Fá Líg

Mo dheacair fá líg an tsaoi ghlan áluinn ait
do tharraing ód choimhdeacht sinn, ciodh fáth gan neart,
's im aigne chím nách líonmhar páirt tar lear,
fá ndeara nár scríobhadh leat líne am dháil le seal.

Dá measainn dom buidhin gur díobh tu ar áis go ceart -
's mo theastas gur scríobhadh liom síos gan cháirde id
ghlaic -
do fhreagra caoin do-chífinn sámh ag teacht,
is measaim gur crích dhon díograis lá bheith leamh.

Níorbh annamh i dtigheas is fíon ar clár 'nár ngar
do phearsa agus sinn, nó i n-aoibhneas táinte fear;
má chaillis mo chuimhne, is í gan fagháil tar ais,
t'shamhailse choidhche arís ní ghrádham acht bean.

A Dhonnchaidh shéimh ghloin léigheanta Uí Bhruithileacháin,
ba foirtille méinn is béasa soineanta sámha,
mo thogartha baotha clé cé chuireas i ndán,
is osna agus éad do ghéaruigh sinne chun ádhbhacht.

- Giolla Ó Laochdha cc. chun a chóimhsheirbhísigh.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Do theastas mar chluinim ó Ghiolla go ciallmhar cáidh,
's do bhearta nách singil, ler thuiteas go dian id ghrádh,
rabainneacht oinigh gan iomaidh tar thriathaibh stáit,
níorbh anfhochain liomsa do chuideachta bliadhain ar clár.

- Seán Ua Murchaidh cc. chun an fhir chéadna.

B 1725 18T
Is Tartmhar 's is Tirm

Agallamh Sheáin Uí Mhurchadha le Maypole Sheáin Uí Bhroin, Lá
Bealltaine, 1725:

Seán:

Is tartmhar 's is tirm tá an fhuireann tug iomchur mór
ar bhathas a gcuisleann don bhile tar thriúchaibh leó,
is ded bharra nách tuigim gur ibheadar piúnt ar sógh,
tar chrannaibh na coille níor thuillisse clú ná ceól.

Crann:
Ná habair sin, a fhile, níl tuigsin id chúrsa fós;
aithis níor thuilleas, cé chuiris me i gcumhgrach mhór;
do gearradh mo luise, do fuirseadh me ag siubhal an
róid,
do chailleas mo dhuille, 's ní sultmhaireacht liom bhur
gceól.

Seán:
Táid cranna ba ghile 's ba thinne 'ná rúta dhod shórd
gan tapa go singil, gan cuideachta chúcha ar treóir;
is mairg liom d'fhuiling gach tuirse dá ndubhairt go fóill,
de dheascaibh do thruime, 's gur tirm do chumhtha dhóibh.

Crann:
Mo theagasc dá gcluinir ní huireasbach tú go deó:
ná ceangail i ngustal do rithfeadh mar smúdar ceó;
cnagaidh, is tiocfaidh go fonnamhar lionn ar bórd,
is caithidh bhur scilling dhon duine le clú i dtigh an óil.

Seán:
Dá scaipeadh an fhuirionn an phinginn i gcunntas óil,
airgead tirm dá muirear níl bonn go deó;
is fearra linn tiomargadh strusa 'ná a dhiúgadh ar bórd,
is bainne nó uisce go bhfliuchtar an dúthaigh leó.

Crann:
Do mealladh tu, a dhuine, mar imthigh ar thriúchad romhat,
is t'acmhuing ní luigide scilling má's fiú thu coróin;
caradas tuigidh gur gliocas i gcúirt nó i gcomhar,
is fá thalamh nách cuirthear libh pinginn fá chiumhais an fhóid.

Bearta ba misde 'ná ar chuireas i n-úil duit fós:
do leanbh, ciodh milis a chluiche 's a shúgradh id chomhair,
don tsagart id chionntaibh ní hurus go dtiubhradh coróin
ar th'anam go miochair, cé thiomargais púint don stór.

Seán:
Do bhreatha ní bhriseann; acht tuigsin is iomdha id ghlór
ó leanais go bhfuirm na dlighthe nár dhiúltuigh Pól;
tú samharadh is gile dár fionnadh san Mhumhain gan ghó;
Dia bheath-sa chugainn is fliucham do chúl le beóir.

Seán Ó Broin:
Tá fáilte sheascair don ghasraidh an-áirithe
chun ádhbhachta is aitis ar halla mo thábhairnese,
clár chun beathuisce is leanna tá stáluighthe,
's gan báille ghairm má's easbathach cáirde libh.

B 1801lsc 19T
U Anaithnid

Nuair do cuireadh an crann 'na sheasamh, d'amhairc 'na mhór-
thimcheall, agus chonnaic Tigh Charraig na bhFear; agus do
fhiafraigh cia an ríoghlaoch do comhnaidh ann. Do hinnseadh dó gur
fíor-uasal de Chlannaibh Míleadh, .i. Cormac Spáinneach. Leis
sin do scéith an crann duilleabhar glas tré n-a bhathus, agus
dubhairt an rann:

B 1725 18T
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

An Crann le Cormac:
Go bráth nár chailleam, is aitchim ar Rígh na gcomhacht,
an árdfhlaith mhaiseach d'fhuil Charrathach aoird na slógh,
mál glan feardha is fearra dár chinn den phór;
's ó thárla im sheasamh fád bhrataigh bead bríoghmhar beó.

Seán le Cormac:
Cormac Spáinneach, Cárthach cumhra caoin ... an triath
oirdhearc áluinn ádhbharach úr, gan phuimp ... 'na shians;
forusta fáithghlic fáilteach fiúntach fíor ... -cheart fial
den bhorbfhuil áird, nár stán i gcumhgrach cloidhimh ... i ngliaidh.

B 1801lsc 19T
U Anaithnid

Do bhí an seana-chrann ó anuraidh ag éisteacht an ghrinn seo, agus do
bhreithnigh: Gach nua mar thig gurab é is mó gheibheann cion. Agus dubhairt
an rann so go hiarghnóthach:

B 1725 18T
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

An Seana-Chrann Ó Anuraidh:
Níl machtnamh, mar thuigim, i nduine dá dtuite i bhfanntais;
níl aiteas 'na chluiche, níl cuideachta chuirfidh beann air;
níl taise dhon luige 's 'na friotal níl siolla greannmhar;
's go gcaithfeadsa tuitim ó's fiosach me im chupard
seannda.

Agus an buille scuir ón ughdar:

I gCarraig na bhFear do ceapadh greann amhlaidh
go calma cneasta i n-aice leabhar-bhrannda,
's an Carrathach greanta aca i gceann samhraidh,
is raidfeam gur leas 'nár measc an crann labhras.

- Seán Ua Murchadha cct.

Tá Faraire Tréitheach

Agso im dhiaidh an modh ar ar iarras liathróid ar
Phádraig Ó Ógáin, iar n-a phósadh, April, 1725

Tá faraire tréitheach léigheanta suairc-ghlórach
im aice le tréimhse réidh is nua-phósta
ag ainnir fuair céim tar bhéithibh buan Fódla,
aitchim gan bhéim a léigean suas beó againn.

Seabhac i gcéill, nach tréith i ndruadh-eólas,
nár dhearmaid tréine géag i gcruadh-chomhrac,
do shealbhuigh daonnacht béasa is buan-chródhacht
thug taitneamh na n-éigs i méinn an luaithleógain.

Is maiseach a scéimh nach claon le suathbhreósaibh,
's is carthannach géilleann sé dhon truaigh chró-luig,
scafaire tréan de réxfhuil sluagh Bóroimhe
chuir danair go créachtach tréith tar buaic bóchna.

Mo pháirt do radas go hanaba i gcósárd ghéar
don árdfhlaith mhaiseach nách ceachartha cló is cáil chaomh;
is crábhaidh cantain an tseabhaic gan mhórdháil bhaoth,
Pádraig ceannasach calma Ó hÓgáin é.

Táid taoisigh toghtha an phobail d'aonfhóbairt
dá mhaoidheamh gurab ort téid cothrom léarthóide
d'íoc led thoil gan doic dá n-aosógaibh,
chun grinn do nochtadh ar cnuic 's ar réidh-mhóintibh.

Fáilte nách Ceachartha

Fáilte Thomáis do Barra, an 25th lá den Mhárta,
1725:

Fáilte nách ceachartha óm aeibh,
ar dtaisteal don taobh so dho chrích,
don tsárfhlaith rabuinneach réidh
fuair fabhar ó réxaibh go glinn;
is fearr liom lairiom é im ghaobhar
'ná ag ainnir fá ghéibheannaibh dlighe,
an ráib mhear charthannach shéimh
dá namhaid i spéirling nár stríoc.

Beidh ádhbhacht is aiteas is aer
ar faithche gach aolbhruigh den ríoghacht,
ó thráigheadar scamaill gach scéil
ba dhaingean ag téacht ar do dhruim;
má tá gur scarais le pléidhe
's do phaitint go gléasta led thaoibh,
ní cáim ar arm bheith géar,
ná ar leanbh bheith béalfhliuch ó chíghibh.

Táid cáile calma i méinn
an fharaire ghlé-shnoighte ghrinn,
is crábhadh carthannach caomh,
's is taca le tréine nach tím;
fear láidir laideanta i léigheann
do scaipfeas an fhéile le fuinn,
's is fáithghlic bearta gan bhéim
ag taitneamh le héifeacht a chinn.

De rás na bhfearchon dtréan
ba taithiceach géarghoil i mbruidhin,
d'áitigh sealad san Trae,
's do neartuigh i nÉirinn go ngnaoi,
an cáidhfhear seascair nach tréith,
im aice ní saoth liom i dtigheas;
Tomás do Barra iseadh an laoch,
is aitchim an naomhsprid dá dhíon.

Fáilte chaoin le díograis mórchumainn,
fáilte ó chroidhe dhon taoiseach lóchrannach;
fáilte bhríoghmhar líonmhar leór-mhilis
don tsáirfhear líomhtha ar dtigheacht am chomhursanacht.

B 1726-27 18T
Im Udhacht Níl Pinginn

Udhacht an dreóilín choimhighthigh cheannruaidh chiall-
éadtruim do gabhadh ar Laghair Dhúna Bolg, i mBarrachaibh,
an 26 lá de December, 1726-7; agus nár chan bladhmann,
bréag ná baothfhocal go bás:

Im udhacht níl pinginn is tuigidh nách maoidhfinn bréag,
cérbh uachtrach tiodal na righthe lér snaidhmeadh mé,
's na sluaighte fiolar fám chumus gurbh íochtrach géill,
ciodh cruaidh do cuireadh libh mise fá ghéimhleach dhaor.

Isé uabhar na fuirinne ó'r goineadh me, smaoinim é,
ba luaimneach iomarcach oscardha fíochmhar tréan,
ler luadhadh mo thuitim fá chumus mo naímhead mar scéal
's mo thruagh lé churadh ní thiocfainn acht mílte im dhéidh.

Ní'l suaimhneas agam, níl cluthar, níl coill ná craobh,
's do-chuaidh as m'fhuinneamh, níl duine dhem buidhin im
ghaobhar
do bhuail gach nduine me dho bhuille nár shlím feadh an
ghéill;
mo chuaird do chiorrbhaidh, do cuireadh me as ríoghacht go
héag.

Ó scaradh me, tug atuirseach mo rosc deórach,
eadraibh gan aithfhriotal dom dhiospóireacht,
mo mhallachtsa go heasmailteach, ciodh nimh dhóibhsean,
noch caithfeadh liom, ó's marbh me, go honórach.

B 1724c 18T
U Giolla Ó Laochdha
Is Claoidhte Atáim

Is claoidhte atáim dom shnoighe 's dom chrádh
le díograis grádh dhon réiltinn
do mhill me i bpáis, gan suim i n-ádhbhacht,
ag cuimhne cáis mo chréachta
le mnaoi rug barr i ngnaoi 's i gcáil
tar mhíltibh d'áireamh ghréagach,
's do stríoc ar lár an Traoi go tláth,
nó Naois fá sháithtibh géarshleagh.

Is cíortha cáblach soillseach sásta
a dlaoithe ag fás go caoltroigh,
is mín a brágha, 's a píp gan cháim,
's a righin-ruisc bhreághtha péarlach;
a cíocha blátha míonla mánla,
a caoinchorp áluinn gléigeal,
's a gríosghob cáidh gan phuimp gan phlás
is milse ráidhte caomhna.

Tar Inse Fáil badh chuibhdhe dhi an bárr
i ngnaoi 's i gcáil 's i mbéasaibh,
an ríbhean cháidh is líomhtha lámh
i ngníomharthaibh páirte is féile;
dá maoidhinn go hárd dob fhíor lé trácht;
a gcoimheascar dfhág na déithe;
's mo mhíle slán don fhaoilinn bhláith
i gcríochaibh fáin má théighimse.

I bhFódla i nduantaibh druadh, ná i gceart-chlár Chuinn,
ní heol dam stuaghaire stuamdha i ndeaghcháilidheacht
is mó rug buadh gach uaisle is gean-ghrádh ríogh
'ná Nóra shuairc dfhuil uaibhrigh Chairteáin aoird.

- Giolla Ó Laochdha cct.

U Tadhg Mac Cairteáin
Céad Slán do Chuirimse

Céad slán do chuirimse ó thuaidh
don té úd do luighfeadh ar rámhainn,
do sheinnfeadh go cliste ar a phíp,
do dhéanfadh véarsa go caoin is dán.

A thréithe ní hurus do mhaoidheamh,
's ní d'easbaidh nách líonmhar atá;
acht méid a chumais is 'intleacht
do tharraing na mílte dhá ghrádh.

Gach sméirle smeartha gan ghnaoi,
gan aiteas, acht líonta dhe phlás,
do chuirfeadh fá ndeara ort bheith binn
a thrascairt le haoir dob fheárr.

Má deir bodach na praisce agus gruaim air
lena theanga chas tuathail chlé,
ná grádhfadh duine le suairceas,
an tubaist go mbuailidh air pléasc.

Dá mbeinnse i gcumus 's i mórdhacht
le hiomarca dhem buaibh ar féar,
dar lámh mo charad gan chluain duit,
badh thusa mo thogha gan bhréag.

Aon det shamhail ní chuala,
's ní mheasaim den Mhumhain gur léir,
a thréithfhir, chanas mar ughdar
seanchas saoithe séimh.

Tréithe binneas is suairceas
do cheapais ar dtús do shaoghail,
léigheann is fuinneamh is fuadar,
is bheith urramach uasal séimh.

I gcuideachtain Domhnaill chródha thárluigheassa
i gCorcaigh mhóir na seólta sáir-mhíne;
sláinte órdha d'ólas, le grádh díograis,
do Sheán leóghanta bhinn cheólmhar na Ráithíneach.

Tadhg Mac Cairteáin.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

An dara roinn don leabhar im dhiaidh annso.

Is Dubhach Sínn le Tréimhse

Is dubhach sínn le tréimhse,
go cumhach cnaoite créachtach,
gan súgraidheacht i bpléireacht
le sealad gan sámhacht,
ag fionn-bhrighdeach mhaordha
rug clú chaoin tar bhéithibh
san Mhumhain timcheall, féachaidh,
a samhail níor fhás;
búidh mhíonla bhéasach
de chrú ríogh agus tréanfhlath
nár túrnuigheadh i spéirling
dá chalmacht námhaid;
is umhal chím, mar léightear,
go húrscaoilte ag éigsibh,
an t-ubhall choidhche ó Vénus
gur dearbh 'na láimh.

Is dlúth soillseach dréimreach
a cúl buidhe cas craobhach,
's is lúb-dhlaoitheach réidh tiugh
ag casadh go tláth;
a súil chruinn cheart phéarlach
mar dhrúcht laoi ghlain ghréine;
a gnúis chaoin tug Hélen
gan tagairt ag táin;
a com caol 's a saorchorp;
a húirchíocha caomhna;
's is búdhach binn a béal tais
gan labhartha pláis;
's do hiompuigheadh led scéimhse
lunnraidheacht gheal Phoébus.

fá phúicín, gan téarnamh
go taisteal an bhráith.

A lúb lítis léigheanta
nach cumhang cinnteach tréithe,
tabhair sinn le héascacht
ó chealgaibh báis;
's gur tú, saoilim, Déirdre
ler shiubhail Naois a hÉirinn,
dár brúghadh cinn na gcéadtha
dá deascaibh san ár;
a chnú dhíograis bhéasach
dá n-umhluighidh na déithe.
ní fiú sínn tu dh'éileamh,
acht leasuigh mo chneádha;
agus múirnín na Béithe,
dár gcionn d'íoc a chéasadh,
mar chúl dín dod shaoradh
fá bhrataigh a ghrás.

Is cáil fhiadhnaise d'iathaibh is d'fhuirinn Mumhan éigs
an bháb fhial so dá ngiallaid na luidhthe scrúd mé;
gur fhás diadhacht 'na briathraibh, 's gur tuilleadh clú léi,
Máire chiallmhar ní Chiarmhaic an bhruingheal chiúin chaomh.

A Uilliam Mhic Coitir, a chogair 's a leóghain
láimhghlic
den triathfhuil bhoirb badh foirtil i ngleó gháibhtheach,
iarraim ortsa, mar chosaint ar ghóiseárdaibh,
iaidh go cothrom ar a brollach an óráid seo.

.i. Leabhar Eóin an Athar Ióseph do Mháire Ní Chiarmhaic.

B 1725 18T
Is Breitheamh Ceart Grádhmhar

Ar gcanntáil deachmhadh Bhaile Mhuirisín do Phádraig Bhán,
September, 1725.

Is breitheamh ceart grádhmhar an Cárthach dfhuil righthe
nár smaoin cam ar tháintibh do lánchur fá uisce,
ar impidhe an té tháinig gan suláirt ar bith chugad
's le mailís ná gáilfeadh a pháirtidhthe id ghoire.

Is fearr linn bheith lá geal id láthair go sultmhar
le caoimhneas do ráidhte tá páirteach glan cliste,
an deachmhadh go hádhbharach ar chlárachaibh d'fhliuchadh,
'ná smíste baoth bánbhodaigh láimh linn d'ár gclipeadh.

Go spórtamhail ní fuláir linn an lá so fá scige
d'fhéachain ar cháil mhaith i sclábha chaol shingil,
cuid chách do chárnadh is as a lámhaibh a sciobadh,
is deisciobal árdhacht do Pháraoh thu i bhfuirm.

Gean croidhe na bhfáidhe agus fál ceart nach singil
an triath bríoghmhar áluinn do bhuadhuigh báire ar an gcoime,
bead choidhche dhá árdmholadh is gráidhfead go miochair
d'fhág bustóg ag Pádraig mar ádhbhar 'na chluiche.

B 1726c 18T
Is Mairg ar Cuaird

Bharántas ruathaireacht ceárdchan annso:

Is mairg ar cuaird tug cuallacht thábhachtach shéimh;
Is mairg bhíos tuathail buadhartha báithteach baoth;
is mairg do bhuailfeadh tuargan thráighte fhir chéad;
's a mhairg go buan do ruathaire ceárdchan clé.

Is clé mo mheas go fíor
ar neach nach díleas méinn,
's nách réidhfeadh ceas le fuinn
don phearsain bhíos dá ngaol.

Gaol is fine na fuirinne Diarmaid grádhach,
's gur tréigeadh libhse go hurus, cérbh fhial glan ceárd;
le sméide tiocfaidh gach nduine aca riamh tu d'fhág,
nó téada cruinne ar gach cuingir ag triall 'na mbrághaibh.

Is brágha darab dual bheith dubhach
nach buailfeadh chughad a thrácht,
le hórdughadh an ghiúistís ghrinn
Cormac úrchroidheach árd.

Árd ba mhinic ár bhfine le hannbheartaibh,
dá gcrádh le dlighthibh badh fiosach nár cham breatha;
fábhar tugadh an duine tar ceann a fhine
nó is fáth 'na gcoinne chun ciorrbhaithe a gceall 's a gcuid.

Tá a chuid 's a chion den ghníomh
i n-aghaidh Dhiarmada ó'n Ráithín,
is Sheáin mhic Domhnaill Uí Mhurchadha,
an bharántas treórach dá gcluichiughadh.

Diarmaid, mac Conchubhair Uí Mhurchadha, an fear seólta,
'na cheardchain dob fhineamhail, 's ba ghlic cúrsa i n-eólas
gabhann fáltach glan fuinneamhail, nach tug diúltadh
comhursain,
's támaoid d'ár soinniughadh le crithniughadh fád
chomhachtaibh.

.i. an dias Rebels do rin Revel.

Acra Leabhair

Do dhuine iomarbhádhach dáirithe d'iarr iasacht leabhair
orm:

Acra leabhair ná aithne ar chá seoch cú
geallaim faid mhairfead nach faicfir óm láimh le fonn;
a haithle do leamhais gan taitheac id ráidhtibh rúin
i n-ainbhfios t'athar is dearbh go bhfágfad tú.

A Fhir Charthannaigh Chaoin

Iar bpósadh Dhomhnaill, mac Uilliam Mic Cairteáin:

A fhir charthannaigh chaoin, do chinn tar Mhacaoimh méinn,
's dár radassa díograis tríd le deaghchroidhe is géill,
chun maitheasa dhíbh má chím an aithshlighe ag téacht
ní haithireach linn do thíocht 'nár n-aibíd féin.

Ó'n acharann slighe 'nur claoidheadh go danaoid tréad,
's 'na gcaillid a gcroidhe 'na gclí le a laguighid faon,
'na scaraid le haoibhneas ringce is cleasuidheacht réil,
go dtagair gan díoga brígh tar eanaighibh baoghail.

Ní leamhas an puínte, saoilim, d'achtuighis d'aon
is ceangal don bhuidhin is aoirde measfaidhe i gcéim,
le rachmus gan dísceadh, líonta a neart dlighe is spré,
's an aindeise ar mhíltibh saoi de threabh chuibhdhe Gaedheal.

Dá dtagadh tar tuinn, mar mhaoidhid lucht ealadhan scéil,
an phearsa do scaoilfeadh sinn a reacht cuibhdhis féin,
dob atalach linn i n-ísle ag teacht faoi an gcléith
na dreama do mhill ár sinsir lag-bhríoghach faon.

Má mheathann an tslighe seo arís le casaíbh clé,
is anmhain i n-íochtar faoi an lucht mhalluighid cléir,
mo theagasc gabh snaidhm den bhuidhin is maisighe saoghal
ó's eatortha chím gan fíoch 'na bhfrasaíbh séan.

Fáilte is daichead don ainnir ó's céile dhíbh
ar dtrácht go baile puirt cleachtuighthe éigse an ghrinn
'nar ghnáthach freastal gan spairnn is féile d'aoighe
táiplis cheana agus labhartha léigheanta i laoidh.

U Ióseph Mac Cairteáin
Is aerach 's is Aoibhinn

Is aerach 's is aoibhinn gach maidion
ár scéalta le haithris don ríoghacht;
tá an spéir is gach binn chnuic ag glanadh,
agus Phoébus ar a eachaibh gan teimheal;
tá réidhteach i linntibh na mara,
's a héisceach ag atall ar linn;
an Phoénix de phríomhfhuil na mBarrach
i nÉirinn ó gabhadh leis tír.

Ní héadmhar lem chroidhese na startha,
's tá an chléir uile ag cantain le fuinn;
an éigse gan suim aca i gceathraibh,
is éanlaith ar crannaibh go binn;
ag géimnigh tá an Bhrighid is gach glaise,
's a ngnéithe gur athruigh mar fhíon;
's na déithe go maoidhteach tréd thaisteal
gan éisling tar fairrge id luing.

Laoch mear i n-íorghuil an dreagan
nách staonfadh i gcaismirt na gclaidheamh;
géag d'fhuil na Traoi thoir do leagadh
Gréagaigh go calma i mbruighin;
éacht mar a ngníomhartha, ná a samhail,
ní léightear i leabharaibh linn;
's dá ngaoltaibh le fírinne an seabhac
's i nÉirinn tá a ghaisce le suidheamh.

Éireannach taoiseach is taca,
fuair céim agus gradam na ríogh;
féinnidh glan fíochmhar, is marcach
do shaothruigh tar Bhanba an mhír;
tar éis gach aon sceimhlidh dá dtagann
ar chléir is ar mhaithibh na gcríoch,
seo an tréinfhear nach stríocfadh i nglasaibh,
's is déarcach don easbathach bhíonn.

Is éifeachtach intleachtach gasta
's is tréitheach i mbeartaibh gan phuimp;
is daonnachtach fírinneach fleadhach,
's don fhéile thug taitneamh a chroidhe;
péarla na Muimhneach, 's a mbratach,
a gCaesar, 's a gcaraid chun dín;
léighfead im laoithibh gur Staindis
séimh glan de Barra an fhlaith mhaoidhim.

Réidhfidh an ríoghchuradh rathmhar
géibheanna a thailimh gan moill,
cidh léanmhar mo chroidhese go hatmhar
na scéalta ba mhairg le ríomh;
an sméirle do shíothluigh ón deannach
ag éileamh do bheatha le dlighe;
'na héagmuis beidh an smíste, 's ní danaid,
mo laoch dil ó fhreagair mo ghuidhe.

Fáilte órdha i gcló 's i gcéim ghrádhmhar;
fáilte cheólmhar chrónta chaomhráidhteach;
fáilte mhór le speóis go méid gáirdis,
is fáilte, a stóir dhil, romhat go Léim Lára.

Ióseph Mac Cairteáin cct.

B 1726 18T
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
A Bhuidhe Re Comhachtaibh

Iar dteacht Cormaic mic Domhnaill Spáinnigh ó choir
bhréige Chorcaighe, September ye 8th, 1726:

A bhuidhe re comhachtaibh Ríogh na glóire
thug Maois 's a shlóighte thar tonnaibh slán,
's ó'n díle d'fhógair do Naoi 's dá chomhgus
slighe dhá bhfóirthin go sona ó bháthadh;
an tríomhadh sómpla maoidhfead leó anois,
's is míle mó do chuir osna óm lár,
an taoiseach cródha de phríomhfhuil Eógain
do thíocht a mórbhruid d'ár bhfortacht, tráth.

Prionnsa fíochmhar den chrú dob' aoirde
dár shiubhail ó Mhílidh na n-arm ngéar,
's ba fiúntach fíontach, lonnrach líonmhar,
trúpach taoideach ag trascairt laoch;
úirfhir ghroidhe chun búr do chíoradh,
's do thabhairt i n-íochtar chun tailimh tréith,
le congcas claidheamh i gcúigibh Chuinn
gan bonn dá gcíos do neach fá'n ngréin.

An triath dá ngéillid mo bhriathra i n-éinfheacht,
sciath na Féinne 's a mbratach dín,
gliadhaire glé geal, biadhtach béasach
ciallmhar céimneach, is seabhac sítheach;
triall a ghaolta a hiathaibh Éireann
i ndiaidh ar éag dá maithibh gníomh,
bheir riaghail is réim do phiastaibh méithe
mo thighearna dh'éileamh i n-achtaibh dlighe.

Tá fáistin draoithe 'na ráidhtibh maoidhteach
go ndáilfidh Críost dá charaid chóir
cáirdeas caoimhnis, 's a lánbhroid díoghaltach
gan cháirde scaoileadh go haibidh dhóibh;
ag mádhnaibh líomhtha beidh an lámh bhus aoirde,
's gach cárta bhí i gcion go seasc gan sógh;
is rádh atá suídhte go dtrághann gach taoide,
agus táir ar dhaoithibh go dtaga i gcló.

Gráin is gruaim ar an fháidh ó'r ghluais
na ráidhte bhuair mo churadh chúil,
's tug spás go huaigneach dá ghárda an t-uasal
faoi lámhaibh chruaidhe gan choir gan chúis;
tá sámhacht is suaimhneas ar fagháil dod chuallacht,
i n-áit a nduaircis dod toisc i gcumhaidh;
agus fáilte i dtuairim an Chárrthaigh uaibhrigh,
is a ÁrdMhic buanuigh mar ursa dhúinn.

Go follus ó tháinig an mál glan fial fiúntach
ler stopadh mo chneádha bhí ag tál a niamh-chrú i rith,
roimh Chormac Spáinneach scáth mo sciathlúireach
bronnaimse fáilte ghrádhach le mian subhchais.

Seán Ua Murchaidh cct.

B 1726c 18T
Buidheachas Cneasta

Iar dtéarnamh an Athar Ióseph Mac Cairteáin
as an dtinneas dtinn dtreabhloideach inar luigh, do
chanas an beagán so:

Bhuidheachas cneasta le feartaibh an choimdhe cháidh,
i bpéin-bhruid daingin do cheannuigh na mílte i bpáis,
tug aonta is d'fhreagair go hathchumair guidhe ba ghábhadh,
ler théarnuigh sagart is teachtaire Críost 'nár ndáil.

Ní léir dham tairbhe is tabharthas díbh dob fhearr,
's níl séad fá Fhlaitheas badh samhail dá chaoimh-theacht slán;
níl créacht ar pheacach ná scamall dá aoirde cáim,
nách réidhfidh seachad le teagascaibh dlighe na ngrás.

Níl scléip 'na labhairt, níl bladar, níl puimp ná plás,
's ní réabadh aitheanta an AraidMhic Íosa i gcás;
níor thaobhuigh caismiort ná acharann bruighne a láin,
's ní saoghalta cheanglas a aigne i maoinibh ráis.

Tá Phoébus glanruisc ag taitneamh go glinn ar áis,
's tá an ré gan fearg ag freastal go haoibhinn árd;
táid éisc ar abhainnibh aga gan líonruith d'fhagháil,
's táid éanlaith breaganta ar crannaibh go binn ag gáir.

Táid faolchoin freagarthach d'fheabhus an ghnímh le sámhacht;
tá féar is faisce, ní taise, 'na linntibh fáis;
i nÉamhain Macha tá an ghasradh chinn ded phár
go féastach freastalach faisionta fíontach fleadhach.

Tá Déirdre gheala-chnis mhascalach, Naois is cách,
laoch-Con calma is Cathbhadh ba draoi le dán,
glé-mhac Aimhirgin dreagan nár thim i n-áigh,
's an tréinfhear cleasach le gaisce do thuill an bárr.

Táid déithe Banba ag faire le teinte cnámh;
táid saorlucht seanma ag spreagadh na mbinn-chruit
práis;
táid éigs na heagna ag reacaireacht laoithe dán,
's tá an chléir go seascair, ó's feasach led dhíth nár
crádhadh.

An scéal nach mairg dom aigne ríomhfad tráth:
an phoénix seascair d'ár gcabhair, ó d'fhill ar áis,
dá thréad ní heagalach cailleamhain caoira ar fán,
is créad nárbh fhearra 'ná marbhnadh ag caoineadh a
bháis?

Ní léir dham pearsa nách taitneann mo mhaoidhte dháibh;
is glaodhaim tar eaglais caradas Chloinn Chairteáin,
bheir séada tairbheach ceathra agus maoin do dháimh,
's tar thaomaibh galair go dtagaid an dís de ghnáth.

Gnáith-dhís bheir fáiltí gan easmailte shluagh,
ráis-ríoghdha láin-líomhtha i mbeartaibh na suadh,
fál díonmhar bán-fhíontach freastalach buan,
sáir-dhíodhachtach grádhach díoghainn salmach suairc.

Seán Mc Murchaidh cct.

Mairg don Staga

Mairg don staga do thagair mo chóimhmeas riamh
le spreallaire lachtna badh samhail do ghósta riabhach;
le cleathaire an mhagaidh ní rachaidh mo chóirse i gcian,
acht sracfad an draga agus leagfad fá bheólaibh fiach.

Ní pearsa dob fheasach i mbeartaibh ná i n-eólus triath,
ná scafaire gasta fuair ceannas i gcló na gcliar,
do shamhaluigh m'ainm le samhairle cóirneach ciar,
acht sracaire an Chalaidh, nár mhairidh an lóma bliadhain.

Glagaire gangaideach amuilteach lórtha liath,
scanaileach scairbheach sailitheach fóltha fiar,
fairbreach faltanach amaideach scóinneach fiadhain,
alpaire an mhasmais gan phaidear gan cheól gan chiall.

Draga ba dhalta do chailligh gan sógh gan rian,
's do ceapadh 'na staga gan teagasc gan lón gan bhiadh,
acht srathar fá phaiste agus aisce badh mó 'ná a trian,
's i n-eagar a thachtaithe ag snapadh gach sórd dár fhiad.

Is fairsiog an sadal, 's is leathan a scórnach siar,
's is airciosach d'alpann gach cnaistire fóghanta an
phiast;
is reamhar a mhala, 's do stathadh le fórsa a chiabh;
is geallaim gan mhagadh go bhfaca 'na phóca liadh.

Níor baisteadh dfhuil Barrach an scrama ná a shórd le
cian;
's nár glacadh leis trealamh acht arm gan seól gan
sians;
níl aiteas 'na labhairt, is fanadh 'na óinsigh liath
go lasfadsa an t-aithinne dearg 'na thóin aniar.

An dúnsa caillighe spadaidhe spáráltach
adubhairt gur leacaoi d'fhear grinn sámhráidhteach
búdhar laithighe is raimín cárdálta,
ó thionnscain mailís malluighim Seán báithte.

Mo chlú níor chailleas, cé mheasais mo cháil d'éigion;
is bonn ní mhaithfead d'fhear fala ná grádh caomhna;
cé thiubhrainn anfaidh b'ainimh go lá an tsléibhe dhuit
dámb fhiú do shamhail a mbreacainn de pháipéar leis.

Comharthaí an mhuinice gheóbhthaoi agamsa:
folaire féithleach;
atá sé liath lom, fánach fiarchrom,
aindeis gan éifeacht.

Bíonn ciarsúir garbhmná aniar ar a dheargbhrághaid;
sursaing ar a chaolchorp;
bíonn scuimh ar an ndraga ag ithe gach flatha,
's é amhail cú réibe.

.i. Seán an Chalaidh do tharcuisnigh fear ealadhan
dáirithe maille re n-a chóimhmeas le giústa gruamdha
garbhchomhardach, gan iúl gan eólas gan aithne. Bíodh a
mhilleán air féin ó 'sé thuill é.

Dom Intinn Geallaim

Seanchas agus adhmoladh Uí Mhuláin annso:

Dom intinn geallaim gur taitneamh gan casrádh im
dhréacht
líne bhreacadh le hamus don fhlaith cháidh chaomh,
saoi gan mhairg i dtabhairne i measc dámh léighinn,
tug díograis m'anma i gceangal don bhuinneán ghlé.

Is líomhtha a labhartha gasta 's is dreachshámh gné;
is líonmhar bearta gan seachmall i nglan-árd-réim;
is bríoghmhar blasta 'na chanamhain cheart-ghrádhach ghéar,
's is croidhe-mhear calma i dtreasaibh na sleagh ar mágh an
laoch.

Taoiseach dreaganta an faraire ceannárd tréan,
is fíor-cheap feardha neartmhar do chineál Gaedheal;
saoi nach crapaithe dhealbhuigh deaghlámh Dé,
's nách coímhightheach a ainm le gairm i gceart-chlár Néill.

Dá maoidhfinn, measaim nách bladar a iomrádh d'éigs,
gur suidheadh a ghairm i saltair na sean-dán réidh;
's ba chuibhdhe gan dearmad a theastas go bhfios d'fhagháil,
féach,
's go scríobhthar fairsing ar aicme nárbh iontrácht sgéil.

Gríobh gheal ghalach is pearsa nách seasc táir méinn,
's nách coímseach acmhuing san mbaile nó, a shearcghrádh,
i gcéin,
ríomh a rachmais ar fairrge is neamhnár céim;
príomhscoth, radaim, dfhuil mhaisigh Uí Mhuláin é.

É le grádh dil thráchtaim díbh im dhuain,
féinnidh fáilteach fábharach fíochmhar suairc
de phréimh chirt Ádhaimh gan bháidh ó'r chinn gach sluagh,
phoénix fáithghlic áluinn grinn gan chruas.

Dias Óigfhear

Carball ó Bharrachaibh go Múscraighe:

Dias óigfhear ó theórannaibh Barrach bhfial dtréan
le fiadhach cródha gach comhgair, ar aithris fian Gaedheal,
tug fiadh tóghastalach treórach is leabhair-thriath éan
i rian eólais dá thórramh dod cheallaibh trian lae.

Dod dhún grinn, a chrú ghaoil, fuair céim is cáil,
le rún díograis siúd rí na n-éan gan scáth,
do múscluigheadh ó dhúithchíbh na laoch ded phár,
go Múscraighe le humhlaidheacht ag téacht id dháil.

A leóghain líomhtha fhlaitheamhail de cheartchrú na dtriathadh
gcáidh,
's a Ghearóid ríoghdha chleas-lúthmhair bhlas-chumhra i
mbriathraibh sámha,
tá dreóilín is carbhall ag teacht chughat go riartha i
ndán,
's níor chóir sinn do dhearmhad, dom baramhail, gan
iarsma ar áis.

Le sámhacht ó casadh sinn eadraibh sóghmhail sídheach
i gclár chirt Parrthais i bhfarraid na n-ógbhan gcaoin
is mnámhail maiseach glan geanamhail beóltais binn,
agso sláinte ár gcarad le taitneamh is ólaimís.

Do Réamonn, mac Uilliam de Barra, an tan do
pósadh é le hinghin Ghearóid de Barra i nÁrd na Croise,
Jany. 1726-7.

Greann Dá gCeapainn

Agso an cosnamh agus an argóinteacht do rineas
an tan do mhaoidhimh file dháirithe go gcuirfeadh mé ó
cheachtar de dhá ní, .i. a comhluadar na n-éigs nó a treabh-
aireacht:

Greann dá gceapainn a seanchus dámh go gnaoi,
is labhairt go bprataing i dteangain mo mháthar buidhe,
treabhadh go haltaibh an tailimh, ó ndáilim cíos,
ní deallramh ceartais mo bharra d'fhear cárt do dhíol.

Is tabharthach tairbheach taithiceach tábhachtach tín
cromthach cabharthach carthannach cáileach caoin
togha gach flatha, agus treabhaid go lámh-ghlic linn,
's ní labhraid fanaidh is glanaidh an clár le buidhin.

Ní hamhras mheasaim, acht meallann mo cheárd bhur slighe,
's gach ceann go gcasaidh go haibidh don áit ó'r chinn,
nách meabhair le haithint i dtalamh an táir seach rígh
bheir fabhar dom shamhail gan lascain do bhárdaibh d'íoc.

Nách tabharthas beannuighthe ó fhlaitheas, lé dtáidhtear
laoidh,
do bhronn an t-aradhMhac d'fheartaibh a ghrás don chroidhe,
má thoghaidh ní feasach cia againn is máighistir grinn,
is t'fhogharsa measaim gur dhealbh don áit seo a bhrígh.

Tá teannta neartmhar im fharraidh má's gábhadh le ríomh,
's im reamhar-ghlaic chnapaigh tá paitint ó lámhaibh draoi;
a leabhraibh canaim gach eachtra ó Ádhaimh síos;
's ní bhroghaim dá thairbhe, acht taitneann liom ádhbhacht is
gaois.

M'ogham ní machtnamh gurab aiteas i gcásaibh, smaoin,
's im chom gur theangmhaig fuil Chearbhaill na ndánta
gcaoin; '
's mar chabhair nár radadh dam aithne ar a seach b?
ciodh am chobhthach ceasal bead gabhthach, is rádhaidh, do
bhrígh.

A Fhile Seo im Aice

Agso an gearán do chuir an tAthair Ióseph chugham an
tan do gadadh a chapall a Conntae Luimnigh:

U Ióseph Mac Cairteáin

A fhile seo im aice, 's a scafaire ghil mhúinte,
an dtuigir mo ghalar do theangmhaig go cinneamhnach?
d'imthigh mo thapa, 's ní mhairfidh dham sitheamhlacht,
ó goideadh mo chapall ag scramaire bitheamhnaigh.

Is Danaid le Luadhchan

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

An tan do gadadh capall an Athar Ióseph Mac
Cairteáin do chanas an t-iarghnó so:

Is danaid le luadhchan ag druadhaibh na ríoghacht so
an sagart glan stuamdha, badh suairce le saoithibh,
a chapall mear uaibhreach, badh suaicheantach suidheachan,
gur gadadh le fuargaire fuadaigh a crích Luirc.

Do mhaithibh na tuaithe 's dá n-uaislibh ní haoibhinn,
's do lagaibh 'na nguasacht, nó ar suaimhneas dá maoidh-
finn,
is andeis an tuairisc 's is buaireamh dá n-intinn,
's go dtagadh dá bhfuascailt ar fuadach a daoirse.

An tseanabhean chruaidhchnis ar buaireamh nuair bhíodh san,
an scafaire buachalla, an chuailfhionn nó an naoidhean lag,
dob athchumair tuairim an stuaghaire ghloin chroidhe-mhir
's a mharcach gan luascadh aige ag fuascailt a ngeimhleach.

Is tapa do ghluaiseadh ar uainibh sa timcheall,
's a marcach níor fhuathuigh, a chuarda gér líonmhar
do thagadh ón Luaitigh go bruach ghleanna Líog bhFear
le haifreann luachmhar 's ní suaiteacht ba ghnaoi dho.

A mhaitheas do luadhchan ba chruaidhcheas ar dhraoithibh,
's a thearcadas uaigneas gan suaimhneas 'nár dtíorthaibh;
ní fhaca 's ní chuala beart thuathail 'na ghníomharthaibh;
's dá dheascaíbh tá uamhan is buadhairt ar mo chroidhe
indiu.

Do leanadar sluaighte dhá chuardach le dícheall,
go sleasaibh na huaimhe 'na luaidhtear lucht príomh-uilc;
ba leamhas, ní bhfuaradh a thuairisc ná a dhíol do;
go hAlbain uachtraigh do cuadhthas leis, sílim.

Ba cheannárd mear groidhe an t-each mín luaimneach réidh
ag friotháil d'anaoibh ceartchuibhdhe an tsluaigh go léir,
ag furáil maithghníomh, admhuighim suas mar scéal
gur spreasán gaduidhe an dailtín d'fhuaduigh é.

Cruadhtan ceartchumhang, cearrbhadh bliadhan is saoghail,
ar an ngruagach sracshúl, mallughadh cliar gan chlaon;
fá n-a chruadhscruig chnapamhail gad úr iarraim féin,
d'fhuaduigh each clúmhail dathamhail riabhach i gcéin.

Ar iasacht capaill ní gradam liom triath chléireach
do thriall dfhuil araid na ndreagan dob fhial d'éigsibh,
ba shiansach eachradh ar machaire ag dian-scréachaigh,
's go tiacht an bheatha mo mhallacht do Shliabh Éibhlinn.

Atá téacht chun baile mar mheasaim na leógain ghroidhe
do bhéarfas d'Eaglais ceathracha cóir is maoin,
do réidhfeas easbaidh gach seabhaic d'fhuil Eóghain is Chuinn,
is beidh éigs go seascair, cíodh machtnamh i bFódla an
gníomh.

Seán Ua Murchaidh cct.

Is Fada i bPáis me

Is fada i bpáis me am shnoighe
le searc is grádh dhon mhnaoi
do laguigh tráth me i gcealg báis
le dartaibh lámhaigh a saighead;
's ní taise tháintibh linn,
i gcreathaibh táid, mar chím,
dá leagadh i n-ár go teacht an bhráith,
gan casadh ag leághaibh na gcríoch.

Is blasta a ráidhte ar bís
gan bladar pláis ná puimp,
mar spreagas cláirseach beart ar dhán
lé gcastar sámh na puingc;
a balsam cáidh mar ghríos
go tana tláithcheart caoin,
do shlad me i dtámh gach feacht san sámhacht,
lér chailleas páirt dem chroidhe.

Is casta cáblach cruinn
's is crathach fás a dlaoi
'na ndlathaibh árda ar beannaibh breaghtha
a pearsan áille i suim;
is geal a brágha 's a píp,
mar eala bháin ar linn;
's is lasmhar scáil tré shneachta ar fagháil
'na leacain, áirmhim díbh.

Is maiseach mnámhail mín
a mama i lár a clí,
's tá taitneamh scáil ghluis ealtach áin
'na dearcaibh deárscnach righin;
a mala is áille suidheadh
'ná dais le bárr pin chaoil,
's is dearbh rádhaim gur gealadh bán
mar chailc an bháb gan téimheal.

Measaid fáidhe an fhuinn
gan mhagadh i ráidhtibh gaois
gurbí an ainnir cháidh seo leag mac Dáire
i gcathair áird Chon Raoi;
nó, an bhean do tháini' 'on Traoi,
tug d'Aichil bás i mbruidhin,
is le neart a háille i gcathaibh lámhaigh
gur gearradh cnámha agus cinn.

Ainnir chrábhaidh chaoin
do shleachtaibh árd na ríogh,
ba mhaiseach cáil, 'na gceannaibh táin,
i nEamhain dáilteach thíos,
lér cheap don dáimh a dtigheas
go fleadhach fáilteach fíor;
's is feas gur chás a samhail d'fhagháil
i ngaisce i bpáirt 's i maoin.

Níl fear i gClár Luirc aoird,
dá ghreantacht cáil is gnaoi,
do chaithfeadh spás i bhfarraid mná
na mbachall mbreágh so mhaoidhim,

ná radfadh páirt ó chroidhe
don ainnir cháidh gan mhoill,
is fá bhrataigh ghrás an Athar neamhdha
go maire an bhánfhlaith fhíor.

Is gasta a lámh i ngníomh,
's a bearta ar shnáthaid chaoil,
's is deas do tháthann samhail báid
nó bairc ar bhánbhrat shlim,
an breac mar shnámhas an linn,
's gach ealta ar bántaibh chí,
's ní bladar a rádh gur dleaghthach bárr dhi
i gceart tar tháintibh buidhean.

Níl ceól ná tréithe ar fagháil
nach eól don bhéith gan ghnás;
is seólta léighfeadh sórd gach téx
go treórach tréan gan tábhacht;
Onóra bhéasach mhnámhail
de phórfhuil Mhéic Cairteáin,
ógh ghlan mhaordha mhódhmhar shéimh,
is stór na réx gan táir.

I dtigheas ní fhacasa samhail an chíonmháidh ghloin
d'ár dligheadh an ainnir seo bhaisteadh le suim
ghrádha dil;
ríomh a maitheasa im aice badh snaidhm d'áiream,
i gCoill a' Bhealaigh mar a scaipithear fíon
Spáinneach.

Seán Ua Murchaidh cct.

A Sheáin, a Charaid

Éamonn de Bhál an tan táinig don dúthaigh seo,
agus mise agá choimhfhreagra:

Éamonn:
U Éamonn de Bhál

A Sheáin, a charaid gan ghangaid gan cháim gan chruas,
is ádhbhal teastas ag flaithibh 's ag fáidhibh duan,
damb'áil leat taisteal gan fearg is trácht adtuaidh
do ghráidhfinn sealad do chaitheamh id pháirt ar cuaird.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Seán:
Le dúthracht grinn d'intleacht an tsáirfhir shéimh,
le dúbailt chuibhdhe chaoindreich an Bhálaigh fhéil,
le humhlacht líomh chaoimhnis 'na láthair téighim
chun scrúdtha gaois-laoithe 'na pháirt le caomhacht.

U Éamonn de Bhál
Éamonn:
A fhir chlúmhail chaoin d'fhírshliocht na bhfáidhe saor,
is múinte gnaoi i n-intleacht 's i ráidhtibh béil,
ó's dúthchas díbh laoithe agus dánta is dréacht,
go dtiubhrad scíth díograis dod cháil go héag.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Seán:
Is liomsa is binn, dlighimse do láthair éigs,
's is ionmhuin linn saoirse do ráidhte i gcéill;
is clú dham suidheamh línte do láimhe nach tréith,
's dod chúirt ní díth ríomhadh mo cháis mar léighis.

U Éamonn de Bhál
Éamonn:
A ughdair ghrinn, puínte dhem cháil ciodh baoth:
do thiubhrainn díbh díograis mo ghrádh 's mo chléibh;
os cionn na dighe bímse gan áird gan chéill,
acht an lonnradh caoin foillseach atá san bhféith.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Seán:
Níor chumhang liom suidhe ar bínse 'na gnáth an laoch,
prionnsa príomh líomhtha na bhfáidh nách claon,
lúthmhar groidhe intinneach áluinn séimh,
is cúinge i mbruidhin fhíochmhair i mbeárnain baoghail.

Dob fhonn liom scríob caoilphin ar Sheán mac Aodha
do thabhairt i gcrích aoird ghloin gan táireacht céim;
rún searc linn saoi-fhlaith nách scáinte scéimh,
nár dhiúltuigh puinn fíorlag ar ádhbhacht na n-éigs.

U Éamonn de Bhál
Éamonn:
Níor dhiúlt an tí caoin-ghlan nách táir i méinn
crúsca dighe ar shaoithibh ná ar bhárdaibh dréacht;
dob fhonn lem chroidhe cuimhneamh ar Mháire shéimh,
an chiúin-bhean mhín aoilchnis is áille scéimh.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Is Eaglach Liom

Agso na laoithe aithbhir chuireas chun Éamuinn de Bhál
tré gan teacht chugham do réir a ghealladh:

Is eaglach liom, a ughdair na laoithe séimh,
nách faca do ghnúis ionnraic aníos feadh lae,
's gur gheallais do rún súgartha timcheall téacht
chun machtnaimh ar mh'iúl úireacht do suidheadh ár bhféith.

Is danaid 's is dubhach liomsa lé ríomh tar m'éis
gurab aite le súil ughdair dá aoirde léigheann
taisteal i ndún fiúntais 'na líontar éil
'ná aiteas go bhfonn i gcúil teirc 'na suidhid an éigs.

Ó dhearcaim gur trúig smúintear ag saoithibh séin
nach dealbh is lugha fionntar i dtigheas na héigs,
's gur sheachnais siubhal chughainne, má bhíos den chéird,
mo dheacair nách brughaidh clúmhnach me gan laoidh gan
léigheann.

B 1726-27 18T
Leógan Oilte gan Leimheas

Don Athair Ióseph iar scríobhadh "Trí Biorghaoithe an
Bháis" do, 17th March, 1726-7:

Leógan oilte gan leimheas an fhlaith ghrádhach mhaoidhim
de phór na fuirinne, choinghibh i gceartchlár Chuinn
na slóighte fileadh aca ar choinmhead 's ar coimeád tighis,
ar sógh gur fionnadh a gcoimirc na n-earráid sídheach.

Seo an chomhla chliste do bhrithnigh go fulláin fíor
scóp na soineantacht suidhte le deaghcháil chuibhdhe,
ag comhall na ndlighthe go fineamhail fleadhshámh bhíonn
stór gan timheal is ciste gach fear dáin dínn.

Fear cródha fuinte glan snoighte agus flaith cháidh chaoin,
fá róba cumainn Mhic Muire gur lean rádh Críost;
im chomhgar itchim go bhficead i seansháth saoighil
Ióseph miochair de chine Mheic Cairteáin aoird.

San leabhar chéadna do cheapas agus do scríobhas na
laoithe so, do shúil bheith ag guidhe orm go laetheamhail:

Guidhe gach cléirigh léigheas an leabhar so scríobhas,
is guidhe an té le caomhacht dár bhreacas le fuinn;
ar ghuidhe na dtréad éighim agus aitchim do shíor
ar dtígheacht don éag éigneach dom scaradh lem chlí.

Ní dhlighim gurb éacht tréith-chuma an mhairbh i gcill,
cruimhe agus daeil i gcré dá shracadh mar bhíd,
acht daoirse is péin Aon-Mhic na bhfearta 'nár dtaoibh
tug fíorfhuil créacht a chléibh 'na caise gan fuigheall.

Is fíor nách tré éiric an AraidMhic aoird
do thuill an ghéarshleagh chaol ler greadadh a chroidhe,
's gach daoirse daor-ghéibhinn go peannaid an chrainn,
acht trí gach céim claon-bheart na bpeacadh so ním.

Guidhim thu, a Dhé ghléigil, do cheannaigh ár síoth,
's mar dhíol id chéasadh féach tug maitheamh dod naímhid,
díon me i gcae saortha fád bhrataigh, a Chríost,
's i gcuimhne lae an tsléibhe go dtagam id ríoghacht.

B 1727c 18T

A Sheáin Ghil de Phréimhshliocht

Leathscéal Donnchaidh Uí Luinneacháin, an tan do mheasg
a ghob san bhfilidheacht, agus mise ag maoidheamh bharántais air:

U Anaithnid

A Sheáin ghil de phréimhshliocht na saorfhlaith nár chúthail,
bharántas ón gcléireach chugham féinig ná smúin air;
i dtigh an tábhairne réidhfeam is glaodhfamaoid lionn
ann;
do láthair má théighimse, bí am shaoradh in gach cumhgrach.

I n-árus dá mbéinnse 'narbh fhéidir liom ionnfairt,
's go ndáilfeadh Mac Dé dham fíon craorac is siúicir,
beóir mhárta 'na dhéidh sin is daor-uisce cumhra,
badh náireach an scéal dam muna ndéininn díot cúram.

A fháidh chliste bhéasach, i dtréithibh na n-ughdar
d'fhás go leabhair séimh glic a préimh Bhile an úr-Chnuic,
ó thárla ar díth céille, 's nár bhaos dam dul ionnta,
do láimh glac mar aon me, nó tréigfead an dúthaigh.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Agso an freagra fuair:

A Dhonnchadh shugartha shultmhair Uí Luinneacháin tséimh,
is foirtil glan snoighte chun sioscaithe luidhthe sámha i gcéill,
ó's follus tu ar imeirc im fhoigse gan duine grádhach
gaeil,
chun costais ní thiocfair dom chiontaibh, a chuisle cháidh chléibh.

- Seán Ua Murchaidh cct.

A Shéimhfhir Cheannais

Dom cháirdeas, Seán Ó Broin, do cheapas an beagán
so, tré mar mhaoidhimh báille chur dom ghabháil, d'eagla me
dhéanamh dearmuid um ní gheallas dó:

A shéimhfhir cheannais dár charas gan chluain duit cion,
's lem shaoghal nách scarfaidh, ní bladaire cuarda me,
gléir mo ghealladh de mhearbhthal uaim níor thuit,
acht aomhachtain ceangail is taitnimh bheas buan go fuin.

Ciodh léigheanta h'ainm i mbeartaibh na suadh anois,
's tu géilleach, measaim, do sheanmaibh stuamdha an Mhic,
féile prataing is eagna is suairceas suilt,
do réir do bhagartha ár gcaradas ruaigfir, tuig.

Ní léir dham adhbhar mo scamail an uair seo anois,
acht d'éiric ainimh na hainme ó'r ghluaiseassa;
scéal mo cheangail ag leathscoilte an chuaille bhric
aréir le hanfaidh im leabaidh do bhuair me ar crith.

B 1728-29 18T
A Fhir Chumusaigh Ghlic

Lá 'le Pádraig, 1728-9 i dtigh an fhir chéadna:

A fhir chumusaigh ghlic, is cliste cáile am fhios,
's is sultmhaire cluiche cumainn cáirdeachais,
ó thugaisse wig go fris gan tábhacht don fhior,
is fiú scilling dhon digh i dtigh an tábhairne indiu.

B 1728 18T
Is Greannmhúir Scéal Éireann

Do Thomás do Barra cheapas an saothar so dochum a
thabharta do Mathew Dane an tan do bhí ar Election Ridire
Cathaoireach:

Is greannmhúir scéal Éireann len' aithris timcheall,
's is dathamhail é i mbéalaibh na haicme is aoirde;
is gaisceamhail tréan léightear go seascair suídhte
gurbé Mathew Dane Caesar is ceap na Muimhneach.

Flaith úr shéimh, thaoscas go fairsing fíonta,
's is geanamhail caomh céimeanna i bpearsain ríoghdha,
gan mearughadh i dtaobh céille ná calm-ghníomhartha
is d'fhadchumha an scéil déarfad gur greadadh Heede.

Ní hiongnadh, measaim, do ghairmse theacht i n-aoirde,
a churadh gan mhairg de mhaithibh na ngalla-bhuidhne;
taoi id ridire cheana, 's go mairir an dara puínte,
a ridire chalma cheannais na cathabhaoireach.

Ridire seasmhaitheach thagraim d'fheartaibh Íosa,
ridire dreaganta leanfas mo cheart go díoghaltach,
ridire is fearra dá bhfaca le sealad, innsim,
is ridire gaisce mar ainm ní hainimh dhíbhse.

- Seán Ua Murchaidh cct.

Do Dearbhadh Linn

Pádraig Ó Súilleabháin cct, chun Seáin Uí Mhurchadha

B 1728 18T
U Pádraig Ó Súilleabháin

Do dearbhadh linn, i gCorcaigh cois Laoi
go bhfuil file san tír seo léigheanta,
do scagadh ón rígh thug Danair thar tuinn
's a n-arm go fíor-ghléasta;
d'fhág fann lag sínn gan mheabhair gan chrích
ná beann ar chrích Éibhir;
's is dearbh an sceól, mo thuirse gach ló,
an briseadh go deó ar Shéamus.

Ar ionnarba atá ó tugadh an mádh
's an cuireata i ndeáidh an aéin leis,
do rian an cluiche go dian gan filleadh,
mo chiach, lér milleadh na céadtha;
ó'n mBóinn aníos go seól Chorcaighe
's go Móir-thigh cruinn tug léirscrios;
's is dearbh an sceól, mo thuirse gach ló,
an briseadh go deó ar Shéamus.

Is iongnadh línn tu id chodladh mar taoi,
's gur bronnadh ó'n gcrích an chraobh dhuit,
let fheabhus chun grinn i bhfáistin na ndraoi
ag labhairt ar chloinn Milésius,
a seanchus cruinn ó'n gcéad-ghein, scaoil
ó Scotia chaoin an dé-bhean;
's is dearbh an sceól, mo thuirse gach ló,
an briseadh go deó ar Shéamus.

Is eaglach línn go ndeachais tar tuinn,
mar tuigthear badh cuibhdhe é dhuit,
chun sluaighte an fhill do thabhairt d'ár gclaoidhe,
monuar, is sínn traochta,
san chás nár scríobhais árd-stair ghrinn
ag trácht ar mhnaoi gan chéile;
'sis dearbh an sceól, mo thuirse gach ló,
an briseadh go deó ar Shéamus.

A Sheáin Uí Mhurchadha is fileamhail léigheanta,
do réir mar innis dúinn fear fionn gléigeal -
Domhnall fuinneamhail d'fhuil úir Laochdha -
beannacht 'na bhun chughat is cuir chughainn scéal deas.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Freagra Sheáin:

A fharaire chlúmhail, is acmhuingeach iúl
i mbeartaibh na n-ughdar léigheanta,
's do dhealbhuigh chughainn ceasta chuir pungc
snaidhmeanna is pudhar ar m'éifeacht;
agam níl rún taistil na dtrúp,
's do neartuigh mo chumha an scéal guirt,
ciodh fada gan fonn do chlannaibh chirt Niúil
ag fanamhaint le congnamh Shéamuis.

Is eaglach liom nach neartmhar an drong
chun caismeartha i gcúigíbh Éireann,
nó, is dearbh a ndúil gaisce bunscionn
le heagla a gcrú do thaoscadh;
nó, is feargach riú Feartach na ndúl
's ar bpeacadh gan chúiteamh tréimhse,
fé ndeara nárbh umhal a dtaisteal tar srúill
go hathchumair chughainn d'ár n-éileamh.

Tá Banba i bpudhair cheachartha chumhaing
ag Sacsaibh gan súil a réidhtigh;
ár n-eaglais ciúin, gan chealla gan chúil
's ár bhflatha thar triúchaibh tréigthe;
's gach eagarthach ciúil, nó seanchadh siubhail,
go hairgthe, cúis mo dhéara;
's gan agamsa súil atharrach úird
d'fhaicsint go scumhaidh mo shaoghal.

Dá ndeachainnse anonn tar caladh na dtonn,
's bheith calma i gcúngcas féinneadh,
do scaipfinn go humhal an scamall ar dtúis
do fearadh le crú mo phréimhe;
do chasfainn 'na ndúthchas maithe na Mumhan
i gceannas a ndúnta ar éigin;
's níor pheacadh liom spiúnadh eachtrann dúr,
's an tsealbh do thabhairt do Shéamus.

Is fada le feitheamh air leigion na bhfíor-leógan
gan fearann, gan feirm, gan feiste, gan puinn
tóice,
fá scaitheamh gach speiche go bhfeirg an Ríogh ghlór-
mhair,
i rachtaibh na ngeilte, nó eilithreach luím lórtha.

M'atuirse an t-eibear so d'fheicsin ar chrích Fódla,
go seargtha seirgthe ar leirg gach míchóthruim,
's an aindeise ar deireadh dá gcreimeadh, mo dhíol
deóire,
i n-anbhroid leigthe gach eite d'ár mbuidhin chródha.

Gach Sagsanach preicill i seilbh go sítheóilte
i mbeatha gach cleite badh treise in gach rí-chóigeadh,
's na seabhaic, nách ceileadh ar fheile gach suim seóide,
go dealbh ar teicheadh, nó i n-eibior gach líobóide.

Is danaid nach feicimse seiscine an tsaoghil fhoghanta,
go dtagrainn d'eitill ó reicis do phríomhghlórtha;
's ní fheadarsa a dheireadh, acht go ndeirim gur Rí
Seóirse,
's gurb airgtheach ceisnimh an beile do shíol Éóghain.

Na bearta so ar leirg tug meirbh gach draoi eólach
go tarcaisneach teilgthe i seibeal gach daoir-ghnótha,
ag seanga gan seinnim le seilg gach laoi cheólmhair
's mar phearsain dá gcreideamh ní cheilfead me ar
mídhóchas.

Chun Pádraig Uí Shúilleabháin an rann so im dhiaidh:

Mo pháirt go hoscailte i gcothrom 's i ndúthracht
grádh
don tsáirfhear shoilbhir d'oibrig chughamsa an dán,
fáidh glan oirdhearc forusta clúmhail gan cháim,
Pádraig d'fhoirtil-shliocht Eochaidh Uí Shúilleabháin.

Tabhair do Dhomhnall chródha Ó Laochdha an ghrinn

mo bheannacht gan smól gan cheó gan chlaon gan teimh-
eall,
pearsa ba comhursa dhamhsa i n-aontacht gníomh,
is Allusdram córach comhachtach céimneach caoin.

Aprill the 19th, 1728

A Charaid Dil do Shealbhuigh

Chun Maghnais Uí Chaoimh an rann so:

A charaid dil do shealbhuigh gach beartaidheacht éigs,
's lé gceapathar gan ainbhfios na n-ealadhan dréacht,
ar dtaisteal duit go hathchumair fá shleasaíbh sléibhe
aitchim thu ná dearmaid an Madaoi Maol.

- Seán Ua Murchughadh cct.

A Thríonóid Aoird

Mo pheitision chun na Banaomh Gobnatan, et
cetera, an tan do ghabh bolgach mo bhean, November
7th, 1728:

A Thríonóid aoird, is rí 's is liaigh don domhan,
's a dhíonóir croidhe na buidhne d'iarras rogha,
a scaoilteóir snaidhm gan díol 'na dhiaidh go lom
tighim fód' dhíon, 's na naoimh i mbliadhna am chabhair.

A Ghobnait mhíorbhuileach na ngrás,
ag cuimhniughadh atáim ar theacht fád dhíon,
a bhratach bhuadhach bheannach bhán,
sirim scáth anois ort síor.

Féach me i mbroid indiu gan scóp
le cuisne ceó mhilleas céad,
cérbh urus duitse, a gheal Ríogh,
a scaipeadh dhíom let fheartaibh féin.

Aitchim ort, a lóchrainn aoird,
mo ghlór go dtí fris id dháil;
mo choimirc gabh, ó's beart is geall,
go dtagadh thall i dtigh na ngrás.

A bhan-ógh uasal Inis Fáil,
a chiste cháidh na bpeacach ndúr,
a choinneall-chruith an chumais tréin,
cluin mo ghlaodh go fuin le fonn.

Áilim anois, ná tréig sínn,
ó's am go n-iomad n-imshnímh;
th'impidhe cuir chun Triath na bhfeart;
ag iarraidh síth mé cluin, a Ghobnait.

Is tréan-chosnamh dham, i ndoilbheas nó i mbaoghal mar
bhím,
séimh-choidreabh do thogradh de ghréas le naoimh,
cléir shoilbhir do thoirbhireas ó thaomaibh buidhin;
a Naomh-Ghobnait ón mbolgaigh go saorair sínn.

Sínn fád scáth go bráth, a ríogan tall,
is caoimhneas grás ód láimh go dtídh dhon bhall;
ag scaoileadh an cháis 'na dtárla guidhim tu am
cheann;
a shoillse ghrádhach, dom cháirdibh bí gach am.

Mo pheitision féin, a réilteann iúil na gcríoch, le cian,
go mbeirir chun AonMhic Dé na n-umhal gan moill mo
shians;
mo dheifir go réidhidh le sméide súl go glinn gan
chiach,
ó's Eisean go réil mo réim, mo rún, mo rí, mo
thriath.

A Mhuire ghlórmhar na hóigheachta sna truaighmhéile,
's a chiste chomhachtaigh na ndrólann, gan chruas céime,
a choinneall lóchranda, thógbhas gach buadhairt baogail,
go linge trócaire dhom fhóirthin ód chuan naomhtha.
Amen.

Má's Cosnamh le Cathaíbh

Don Huguenot an-mhaoidhteach do bhí ag braigéireacht
i dtigh mo cháirdeas Críost .i. S. Ó Broin:

Má's cosnamh le cathaíbh mear-ghníomh teann na nGaedheal
stollaire draigín cas-ghnaoidheach manntach maol,
tá an donas le lag-bhrígh ar fhlaithíbh thall go héag,
's níl soichint ar channaíbh glan-dighe i n-am don éigs.

B 1728-29 18T
Is Cúis Diombádh agus Uchlán

Iarghnó ar bhás Uilliam, mhic Dáibhí Uí Bhruadair
noch d'éag an chéad lá de Jany., 1728-9:

Is cúis diombádh agus uchlán d'éigsibh,
cúis duaircis is uamhan is éighmhe,
cúis guláin is gutháirde is glaodhtha,
cúis golathairt is doilbhis is déara;

Cúis anfaidh agus atuirse go héagaibh,
cúis uathbháis is fuarcháis is créime
an chúis fa ndeara an gníomh radfamaoid é anois
Uilliam, mac Dáibhí, ar lár fí bhéilic.

Aonmhac ríoghfháidh chruinn chláir Éibhir;
aonmhac ollaimh na bhfocal badh séimhe;
aonmhac file na luidhthe badh léigheanta;
is aonmhac bile do shnuidhmigh gach véarsa.

Mac snoigheadóir ar bhinncheól dréachta;
mac ceartuightheóir suadh i gcruas na Gaedhilge;
mac aitheantóir duan i n-uaim an Bhéarla;
mac seanchuidhe is eólach órtha Éireann.

Mac an fhoirtil-fhir d'oscail gach daor-cheist;
mac do Sholamh i gcosmhaileacht tréithe;
mac an churadh fuair urraim ó réxaibh
is mac an ruire badh soineanta i gcéimibh.

Mac an scéaluidhe bhéal-bhinn Féinne,
mac an chaomhdhraoi chéillidhe chéadna,
mac an ughdair ionnraich éachtaigh,
is mac an Mhacaoimh ghlan-ghrinn bhéasaigh.

Mac léightheóir díodhachta agus scríbhinn daonna,
mac léightheóir feasach i Laidin 's i dtéxaibh,
mac léightheóir líomhtha is laoithe léire,
is mac léightheóir eagnuidhe bhalsam-chaoin ghléasta.

Mac leacaoi ríghthe saoithe is cléire,
mac leacaoi prionnsaí is diúicí tréana,
mac leacaoi flatha agus dreagan is Caesar,
is mac leacaí treón is leómhan léidmheach.

Uilliam fa deara dham labhairt ar aonchor,
Uilliam tug tobar im rosgaibh le déaraibh:
ar Uilliam do chasfad, ó chailleamair é anois,
's 'na dhiaidh ba mhairg gan marbhnadh dhéanamh.

I dtús an earraigh, mar mheasaimse, is méala,
i n-úir chille cumhduighthe an séimhfhear,
i nUíbh Liatháin fá liagán aolmhaigh,
's a caraid go huaigneach duairc in' éagmais.

Bile nár sheasc i mbeartaibh léigheanta,
is duine chun staire i gcairt do léir-chur,
buinne gan searc i sealbh shaoghalta,
is cuisle na teangan gasta Gaedhilge.

Plannda bhorbfhuil Lochlann laochdha,
do bhuadhuigh le congcas fonn na hÉireann,
's do mharbh i ngliadhchath Brian, ciodh scéal guirt,
ag cosnamh na Fódla i ngleó lé chéile.

Measaim san eólus fós mar léightear,
gur de phrímhshliocht taoiseach Norvegia
Bródar, mac ríogh, ó'r chinn an phoénix,
's i gcomhrac claidheamh fuair suim is géilleadh.

Níl párdún uair ná uain ná tréimhse
ag árd ná ag uasal truagh ná tréith-lag,
acht bás dá dtuargadh ar fuaid a chéile,
's ná haitheantar sínte an rí seoch réice.

A Árdrí ghlórmhair chomhachtaigh chéimnigh,
do cheannuigh le duadh go cruaidh sliocht Ébha,
gairmse Uilliam gan chiach id chaomhthacht,
is tabhair dhó suaimhneas thuas let aontoil.

Is diantruagh liomsa an suaircfhear badh maiseach
gníomhartha
i gcriaidh ar fuaradh, mar fuaras a dhearbh-innsint,
fiadh-bhuaidh-bhile stuamdha do laguigh m'intinn,
Uilliam uasal Ó Bruadair faoi leacaibh sínte.

Beagán Buidhne Chím

Agso rann do cheapas i gCúirt na Blárnan:

Beagán buidhne chím san mBlárnain mbúidh,
is friotháil bídh is fíona ar clár gan chúirt,
priosáil díola dhíom mar bháille siubhail,
's is diombádh línn na daoine ar lár ba clúmhail.

Freagra Dhomhnaill na Buile:

U Domhnall Mac Cárthaigh na Buile

Fear ceannárd groidhe d'fhuil ríoghfhlaith árd na dtrúp
tug ceartlár díodhachta is dlighe tar bhárr na dtonn;
gach ragáil bídh is fíona bhá san gcúirt,
'sé an Seanascál croinn tug díol gan tábhacht annsúd.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Freagra Sheáin ar Dhomhnaill:

A Dhomhnaill shultmhair na Buile, 's a Chárthaigh chaoin,
do ghlórtha cluinim si tuigim gur bláirnis í;
is mór mo thuirse nách ficim san áitribh aoil
na leógain oilte ded chine dhen ár nár dhísc.

Ó Chím gur Aistrigh

Lá aistrighthe Thomáis de Barra go Corcaigh do
chanas na rainn seo:

Ó chím gur aistrigh seabhac na soi-ghníomh sámh,
's an thigheasach fairsing ag tarraing chun Corcaighe ar
sráid,
is dísc dam taisteal don bhaile 'na lonnuigheadh tráth;
's mo mhíle beannacht le faraire an tsochroidhe ghnáth.

Ríghfhear ceannasach calma, chosnuigheadh dáimh
saoithe is eaglais, caraid is boicht Chríost cháidh;
's an bhuidhean badh dealbh do dhearcainn go bhfortuigheadh
dáibh;
's do mhílte is danaid i gcathair gheal Chorcaighe an ráib.

Ráib oirdhearc de bhorbfhuil na mBarrach dtréan dteann,
sámh soilbhir le coidreabh go seascair séimh seang;
atá doircheas san bpobul so 's na bhaile féin tall;
is d'fhág trochailte go doilbh me nach tagann fé an mball.

Don bhall go dtagaidh fé mhaise gan bhéim gan mhoill,
tall im aicese ar faithche na féile dhon Laghair,
go clannmhar ceannasach, acrach séadach saidhbhir,
's an mhallbhean bhanamhail aige fá réim im radharc.

B 1729 18T
Moladh le Feartaibh

An tan d'éirgheas a bolgaigh December 20th, 1729,
do chanas an beagán so:

Moladh le feartaibh an Athar 's an Árd-Mhic úir;
moladh le haingealaibh fhlaithis go bráth le fonn;
moladh do Bhanaltrain Bheannuighthe an bháinchnis bhúid;
ón mbolgaigh ngearbaigh ngairbh mar thánag chugham.

Mo cholann ó bhaitheas go talamh ar lár do bhrúigh;
mo chosa do laguigh, mo theanga, mo chnámha, mo chom;
an forus ba chleachta dhom eagna, thráigh mar chubhar,
's gach focal ar mearbhthall measaim nárbh fhánach liom.

An solus ní fhaca, tig gearb ar áit mo shúl,
is othruis dhearga am chealgadh ó bhárr go bonn;
gan codladh gan calm fé bhagarthaibh báis am chionn,
gur oscail an tAradMhac geata na sláinte chugham.

An cogadh ní fheaca gur teascadh mo chnámha gan lúth,
's nárbh fhollus dam amharc ar charaid seoch námhaid ciodh
cumha,
is d'oibrigh breacuighthe i bhfaision me a n-áireamh tiúgh
's i gcosmhaileacht meatha gan tapa gur fhág me im thrú.

Tá cothrom beag agam, ní heagal go bráth liom siubhal
idir otharaibh breaca na Banbha, cás nách cumhang;
's is follus an paitint i n-aiscidh nách tárla chugham,
gur thoirbhireas peannaid go daingean in' áit is pudhair.

Beidh socaracht aigne feasta age fáidhibh Mumhan
nuair chloisid gur chasas ón mbreacarnaigh slán cé
scúmhas;
's tá an Nodlaig seo am cheangal i gcarcair gan cháil
gan chlú;
's dom lorg, mo dheacair, nách tagann mac máthar
chugham.

Dem dhréachtaibh stadfad ó scaipeadh mo phianta anois,
acht déanfad anmhain fé ghearbaibh cliathach tiugh;
scéal do radaim mar bharra ar mo bhriathraibh cluin:
an té lé ngabhaim nach easnamh dhó d'iarsma acht me.

Éamonn de Bhál cct., an tan táinig chugham:

A shoilbhfhir is foirtile do léigheas gach duain,
do foilceadh thu gan locharthacht i dtréithibh suadh;
is cosmhalach gur cosnamhadh do shaoghal go buan,
ó'n mbolgaigh, a chrobhaire, do théarnamh suas.

Superscription chun Seáin Uí Bhroin:

Dom Cháirdeas Críost síntear an duilleóg so,
le grádh agus díograis grinn gan piseóga,
is fearr dar línn bheith síobhrach seanórtha,
'ná sáithte i gcill fá chruimhibh is cuideóga.
Te Deum laudamus.

B 1729c 18T
A Shuaircfhir Charthannaigh

Agso mar iarras Wig ar an Athair Ióseph iar
gcailleamhain mo ghruaige dhamh, agus fuaras í:

A shuaircfhir charthannaigh, a Athair, 's a ghrádh mo chléibh;
do chuadhas ó'n scathamh so sealad le grásaibh Dé;
mo ghruag do scaipeadh, is chailleas, gur fhág mé maol;
's níor mhuar dham seana-wig sealad mar scath dom plaosc.

A Bharraigh gan Cháim

Chun Tomáis de Barra:

A Bharraigh gan cháim 's a bhráthair Ribird na ruag,
a chara na dáimhe, a ráib gheal shoineanta shuairc,
do gheallais dam bán-wig áluinn d'oirfeadh dom chluais,
ó scaipeadh chun fáin gan fagháil gach ribe dhem ghruaig.

Mo Scéalta ar Maidin

Iar dteacht don fhear chéadna Tomás de Barra
agus dá mhnaoi do bhaile:

Mo scéalta ar maidin is atal do chóigibh Luirc,
gan bhréag gan ghangaid gan bhladaireacht mhórtaiseach,
Caesar seasaimh na mBarrach go cóisireach
's a chéile ag freagairt a-bhaile chun comhnuidhthe.

Tá an spéir ag glanadh, níl ainimh ná smól uirthi;
tá an fhéile ag casadh go seascair im chomhgar thoir;
tá an t-aolbhrogh fairsing go deataightheach deóraitheach;
's tá réim is rabainn i mbailtibh an óigfhir ghloin.

Féinnidh fairsing is faraire fógartha,
agus laoch mar Aichil i dtreasaibh 's i gcomhlannaibh,
saorfhear ceannasach calma cóir-dhlightheach
nár aomh bheith ceachartha i dtabhairne ar ól gloine.

Ceangal, comaoine, agus críochnughadh leis sin:

Ní diombádh triall aniar an tseabhaic mhaoidhimse,
is fulláin ciall is riaghail is calm-ghníomhartha,
ag friotháil riamh mar thriath do mhaithibh tíre,
Tomás fial mac Uilliam de Barra an taoiseach.

Beidh eólas feasta age maithibh na Mumhan id dheáidh,
's beidh comhartha ag flathaibh nách bathlaigh id dhúnsa tá;
beidh geócaigh bacaigh ag srathaireacht chughat is báird,
's do gheóbhairse d'fheartaibh an Araid-Mhic cumhtha
in' áit.

Buadh srothanna agus sonais leat do réir mo ghuidhe;
is tuar toirbhirt a fhir oirdheirc is féile gnaoi,
cruas cothuightheach is foirtileacht i gcéill 's i ndlighe;
is fuacht goinideach nár tholgaidh thu ar thaobh do chinn.
bíodh mar sin.

Is fada mo thart

Agso rann do cheap Éamonn de Bhál d'Eibhlín
Buitléar, fáth fá ndeara dhamhsa cur leis mar atá 'na
dhiaidh.

U Éamonn de Bhál

Is fada mo thart go dtaga an Buitléarach,
an mhascalach ghasta chneasta phríbhléideach;
measaim gur maith an ainnir chaoin bhéasach
do mhasluigh le searc, do shlad mo chroidhe i n-éinfheacht.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
I gCarraig na bhFear do dhearcas trím néaltaibh
an ainnir do leag mo leath le saighid chréachtach;
do mheasas, dar leat, gur shamhail í Vénus,
nó an ainnir tar lear do chreach an Traoi i n-éinfheacht.

IS leanbach lag a dreach 's a gnaoi mhaordha,
's is caithiseach cailce a mama cruinn gléigeal;
is breaganta a balsam dearg binn béasach,
's is lasmhar a leaca gheal gan fuidheall béime.

Taisce níor chleacht, ní tearc 'na croidhe an daonnacht,
is d'aibidh le gastacht cheart go fíor-thréitheach;
leanann don reacht do cheap na naoimh naomhtha,
's do sheachain beith crasach cas ná críon-ghéagach.

Lacha-bhean deas gan chleas gan chlaoin baogail,
is eala dár charas meas de bhrígh a méinne;
dá dtagrainn leath a beart ba shnaidhm ghéar dham,
's níl casadh le ceart, tá an stair gan laoidh bréige.

Bladaireacht leamh ní radfad puinn d'aenne,
acht labhairt i gceart don fhlaith so mhill m'éifeacht;
is dearbh gurbh fhearra d'fhear is í taobhnocht
'ná falcaire seasc gan mhaith is trí spré aici.

A Athair na bhfeart, do cheap an rí-réilteann,
's do tharraing 'nár measc an bhean is líomh-léire,
go bhfanaidh led chead abhfad gan díth saoghail,
's nár tagaid tar ais fé rath na luímpréithe.

Foidhnigheadh cúilfhinn Mumhan gan uiréada
tadhall trí rún an chlú na gil-bhéithe,
's gur deimhnigheadh chúichi an t-ubhall go dtug Bhénus,
Eibhlín siúr an Diúic ghluin Buitléarach.

A Thriath gan Ghangaid

Chun Tomáis de Barra um leathscéal mo mhíphuínteála:

A Thriath gan ghangaid, 's a Bharraigh nách scáinte greann,
is priacail dhearbh fá deara nách tárla thall;
's i gcian go rachainn it aice le páirt, gach am;
is biad má mhairim im beathaidh i mbáireach ann.

A Mhuiris, a Charaid

Cunntas mo bhreóiteachta chun Muiris Uí
Eachthigheirnn:

A Mhuiris, a charaid, ní deacair dham cunntas cruinn
go hurus do thabhairt ó chasas le dúthracht Chríost;
do chuireassa seachad na gearba is pudhair na claimhe;
's is lonnus liom feasta ná bagraidh chugham arís.

Táid cumair bheag dhaingiona im aighthe 's im ghnúis dá
druim;
's tá fuirm mo dhatha go dearg le dúbailt grís;
mo dhuille do chailleas san bhfaision tug súd mo ghnaoi,
's ní chuirfead fa deara 's nár mharbh le congcus sinn.

A Mhuircheartaigh Ghrádhaigh

Chun Muircheartaigh Uí Dhonnchadha, chun culaidh do
chumadh dhamh:

A Muircheartaigh ghrádhaigh gháiritigh ghrinn gan ghruaim,
do bhrithnigh bheith árd-ábalta i laoithibh suadh,
dá dtigir im dháil, áirmhim gur díograis mhuar,
ó's duine me atá scáthmhar roimh ghaoith adtuaidh.

Adtuaidh dá dtagairse tamall de lá dhom dhún,
ag fuaghadh na balcaise gheallais le háireamh rúin,
bead suas, a charaid, gan easba go bráth, dar liom,
an uair do dhearcfad mo chreatalach bláth fé chlúid.

B 1730 18T
Cros Phádraig, 1730

Cheithre rainn ar a cheithre beannaibh, agus rann ar
a druim:

Cros an easbuig i n-ainm an Naoimh Pádraig;
cros ler bheannuigh go ceannasach críoch Fáilbhe;
cros na beathadh, dár cheangail an Rí Neámhdha;
cros dá samhail go leanaidh dhom mhaoil bheárrtha.

Cros fir teagaisc na salma is fíor-chrábhaidh;
cros do leagadh na deamhain go puínteáltha;
cros na cabhartha cheannuigh mo shíothcháinse;
cros do thairg gan argain síol Ádaimh.

Cros nach crasach, is taisce na naomh n-ársaidh;
cros nár ghreannuigh lucht damanta an mhí-chátair;
cros do mhairfeas le hanfaidh laoi an bhrátha;
cros do thairgfeas tearmain d'aois chrábhaidh.

Cros chun caithmhe le gradam, gan craos d'áireamh;
cros nách annamh a taisteal fá chíos tábhairne;
cros do cheanglann macnais chaoin-cháirdis;
cros na heaglaise is fearra fá chuing phápa.

Dob iomdha i nduine na croise seo míorbhúilt chaomh;
ba bhúidh a dhlighthe agus a fhuirm ag míniughadh tréad;
ba lonnrach fuinneamh is friotal ag ríomh chlú Dé;
agus d'fhúig an inis glan-tuilthe de dhíodhacht-chrú ag
naeimh.

B 1731c 18T
A Éigse Grinn an Dainid Libh

A éigse grinn an dainid libh
an eachtra mar léighmíd
ar chréice chinnte chaimearthach
tug ceangal-bhroid ar chléir Chríost?
go héag an gníomh ní mhaithfeam-na
ó léir-chuir snaidhm ar eaglais,
géag de shíolrach leatharach
is ana-Mhac an Ghréasuidhe.

IS méala an gníomh i mBanbain
's is aithreach gan bhréag díbh
a théacht i n-aoirde gairme
le Carrathach d'fhuil tréan-ríogh,
's le phoénix fíochmhar calma
de phréimhshliocht aoird na mBarrach suilt
sméirle shíolrach meanaithe
dhul eadraibh ní scéal grinn.

Níl éifeacht laoidhe na aithne
ag Falaire Mac Bréigín;
's is léir dho coimseach leatharach
is acharann i gcréithrín,
gréisc is dríodar smeartha duibh,
is guaire coimhitheach seana-thuirc,
céir is puill is paiste fliuch,
ag Flaithbheartach an gréasuidhe.

Nár théighidh an gníomh chun maitheasa
do theallaire na ngéirí,
's nár léigidh Críost i ndearmad
a bhearta ris gan daor-dhíol;
an t-éag go dtídh go hathchumair
dá ghlaodhach ar linn a mharbhtha,
's gan aenne puinn den eaglais
in' aice-sean ar aon-tslighe.

IS slighe bharbartha, measaimse, mar fuaras deimhin,
d'fhíor-spreallaire d'fhuil Flaithbheartaigh na gcruadh-
chas-leadhb
príomhshagart suilt go scanalach chur uainn don tseighil,
is míle anam ris gur marbhadh le tuathal leighis.

Leigheas níl aige ná fuirm i gcóir gan locht,
's is deimhin nách iongnadh linne na sceólta chlos,
mac chum an chluba nár shoineanta snódh ná cruth,
cladhaire an phiosla, do tuilleadh leis córda is croch.
T.do B. cct.

Triallfad le Dánacht

B 1731c 18T

Do Dhomhnall, mac Eóghain, mic Cormaic Mheic
Carrthaigh na Rátha Duibhe:

Fonn: "Sláinte na Muimhneach"

Triallfad le dánacht go háitreabh an ghrinn,
's gruig triath ghloin d'fhuil áluinn na gCárrthach nach tim,
fear fial cliste deághthach i dtábhairne 's i dtigheas,
tá i ngrianbhrog na fáilte ar an Ráith Duibh 'na shuidhe.

Mian searc na dáimhe agus árdfhlaith gan phoimp,
's na gcliar, i n-am ghábhtair ní fánach do thighid,
's gach iarsma eile thráchtann gan fagháltas an tslighe,
go riarthar go sáitheach na táinte aca i bhfíon.

Is fiadhnais ag fáidhibh, 's ní ráfuil a mhaoidheamh,
gur thriallais den árdfhuil dab fheárr insan ríoghacht,
ó thriathaibh Chlann gCárrthaigh, nách stánadh dá naímhid,
is de chliath nirt na mBárr do bhí láidir san Traoi.

Tá ciall agus cáile nách táir aige shíor,
is dian-ghradam tábhachtach i gcásaibh an dlighe,
diadhacht is crábhadh agus grádh miochair mín,
is briathra gan scáinteacht go deárscnuighthe i mbrígh.

Níl iarrachtaí árda ná báidhteach le buidhin,
's ní riachtann, ciodh hábalta, i gcásaibh tar slighe,
fear grianmhar badh fáithghlic, nách nár liom a mhaoidheamh
ó iathaibh na Spáinne 's de sháirshliocht na nGaoidheal.

Níor mhian liom go bhfágfainn gan trácht ar a gníomh
an chiabhfholtach fháinneach, 'sí Cáit mhilis mhaoidheam;
fial-bhruinngheal mhnámhail an bháinchnis gan teimheal,
is biadhtach na páirte nár cáineadh lem linn.

IS fear foirtil i n-eólus Domhnall deághthach caoin,
is flaith oscailte i gcóisir leómhan láidir ngroidhe;
is feas follus don chóigeadh comhachta an Chárrthaigh
aoird,
mac oirdheirc Eóghain de phór na Rátha Duibhe.

Do bhagarais orm um Nodlaig, mar bhrithnighim súd,
a sheabhaic gan tolg, do foirgneadh d'fhuil ríogh
Mumhan,
muna dtagainn go hollamh it fhochair, nó fios cídh
an chúis,
go gcaithfeadh me stolladh go docharach filí an chúig'.

Is Brón Linn ar Deóruidheacht

Commendasion go Dúthaigh Róisteach ar Stiabhna
Ó Choileáin:

IS brón línn ar deóruidheacht an séimhfhear subhach
do chomhnuidheadh ar nói-thigheas lem thaobh go dlúth,
óglaoch den chóip dhílis ghléigil úir,
do chóirigheadh gach gnó bhíodh i ngéibheann liom.

Níor thóg díol i gcóimhlíon a ndéineadh dúinn,
's ba mhór suim dá gcomhairínn le chéile súd:
an cóistín don óg-naoidhin, 's an céacht gur chum,
is bórd mín glan cóir-ghnaoidheach gan chréim gan chlúmh.

Táid cófhraí 'na gcomhnuidhe agam féin de ghiúis,
agus seómraí den tsórd bhíonn ag éigsibh Mumhan;
tá comharthaí agus seóid sinsir tar 'éis im dhún;
's dá n-órduighinn, ba dhíogh línn go ndéanfadh long.

Is Aiteas i mBriathraíbh

B 1731c 18T

An tan do pósadh Toirdhealbhach Ó Briain, Scairt
a' Bharraigh, le Mairgréag, inghean Ghearóid de Barra
an Doire Léith do chanas an beagán so extempore 'na
bhfochair thiar.

Is aiteas i mbriathraíbh dhianscríobhaid ughdair:
Barraigh is Ciarraighe i niamhshnaidhm dhúnta,
i gcumann 's i ngreann
's i bhfuirm nách fann
mar chitear i ndeallramh cúpla,
co chonnarc go ceannsa túinte,
's go miochair, gan cham gan chionnta,
tug slighe don dáimh chun dáin do cheapadh,
tráth má's acmhuing dúinne;
Toirdhealbhach fial Ó Briain mo thaitneamh,
triath d'fhuil cheart na Múmhan;
de phréamhfhuil aoird na ríogh lér glanadh
daoirse a bhfearann dúthchais;
seabhac nach crannda tamhasc ag baile
i Scairt a'Bharraigh mhúirnigh,
mar a roinntear fíon gan suim le flaithibh,
go fíor gan dearbh-dhiúltadh.

Peigí an bháinchnis ghrádhmhar chumhra
gheil-ghnaoidheach áluinn mhánla mhúinte,
mar Helen ó'n nGréig,
lér teicheadh don Trae,
go bhfeicthear a gné go lunnrach;

seilbh gan bhréig an ubhaill
go saidhbhir tug Bhénus chúiche,
's dá grádh gur claoidheadh na mílte dreagan,
chím nach easbaidh cúise;
inghean óg Ghearóid de Barra,
leógan d'aicme an chongcais,
ó Dhoire Liath na gcliar 'na stadaid
triatha is maithe an chúigidh;
ní mearbhthall scéil an bhé gur theangmhaig
le réx-fhuil Chaisil chumhra,
cé cuireadh chun fáin le spás na seabhaic
's a stát ag fearaibh Lúndain.

Saoghal fada fé aiteas le bárrchlú guidhim
is léir-chuid sleachta gan easbaidh dhon lánamhain
mhaoidhim;
tréithe gasta go leana go bráth súd díobh,
is daonnacht caithmhe agus taiscidh go tráthamhail tríbh.

Gach lá bím ar fagháil thíos ó bheóir mhilis
feadh támaoid san árd-chrích seo ag ól go tiugh,
i gcás díbh nach lánchaoin liom ceól ná sulth;
's beid failtí 'na sámhluighe agam romhaibhse thoir.

Trí Phoenix Trí Phoebus

Do thriúr cleamhnaí Ghearóid chéadna do bhí i láthair an
tán sin, agus dá mnáibh, an beagán so:

Trí phoenix trí phoebus trí seabhaic gan cháim,
trí chaor chumais tréana, trí dreagain d'fhuil áird,
trí caesair do léighfead go tapaidh im dhán,
's a dtrí gcéile a dtrí bpéarla a dtrí n-eala a dtrí
mná.

IS díobh Fínghin an ghríobh ghrinn den Charrath-fhuil áird,
is rí cruinn na gcríoch mín cois Mainge tá a stát,
saoi groidhe mear caoin mhaoidhim, de shliocht Chaisil
nách táir,
's an síoguidhe tá ag íoc tighe aige, a hainm Siobhán.

Tomás nár leath-stán dá thréan-naímhid riamh
de shliocht Ribeárd do chuir báirc 'na gcaorthaíbh dian
's do fhriotháil go ceannárd i measc rex gcríoch gcian
's tá a leannán gan bithcháim 'sí Eiléan chaoin fhial.

Toirdhealbhach cruith-ghléigeal Ó Briain, saoi suairc,
is laoch mear d'fhuil réx ceart is tighearnaí sluagh
do léir-chuir Turgésius 's a chliar trí ruaig
é féin is Peig bhéasach, a Dhia, díon buan.

Mo chnú ghléigealsa Séamus mac Gearóid trí chách
crú néata agus péarla gach deóruidhe ar dtrácht
rún léighte do thréithe badh sógh línn d'fhagháil
is tú 'od réidhteach le spéirbhean ar chomhairlíbh cháich.

Badh Samhail le Cumhall Groidhe

Do Dhochtúir Séamus Ó Beaglaoich, i gCorcaigh:

Badh samhail le Cumhall groidhe i dtúis gnímh cródhachta
an phearsa dár ionnsaigheas súil chruinn chóir 'na bhun,
dreagan mar Chúraoi i gcúrsaíbh gleó do chur,
nó Alasdram shiubhluigheadh dúithchí ag tóirneamh fior.

Seabhac badh súgaighe os cionn dighe ar bórdannaibh,
is tearmain chongantaighe i ndubhluighibh breóidh-
teachta,
fear scaipithe pudhar nimhe thúrnuigheas treóin go tiugh,
's nár mhalartuigh cúinsí ar chúis tigheacht fós chun nirt.

Tá a theanga 'na lúthluighe ar siúntaidheacht eóluis dil,
cathurra is giúistís chúirt ghaois Fódla i gcion,
dalta na Muse ngrinn chongnuigheas leó fo fris,
's do neartuigh go dlúth trí ar úirscríobh Hómer glic.

Cara agus múirnín liom, fíor-chomhla an chirt,
do ghlacadh go húrchroidheach m'umhlaidheacht fóthla ag
rith;
m'anam ar 'ionntaoibh, iompuighim dóchas ris,
's ní heagal go ndiúltuigheann crú ríogh sórd fir suilt.

IS foirtiún feasta dhom shamhail ar reic laoidhe dáin
an colbha cneasta so am aithint gan cheilt faoi an sráid;
ní cosmhail, mar sin, gurab eagal dam treithí an bháis,
's an Dochtúir ceannasach calma Ó Beaglaoich im láimh.

Ní beaglaoi a lámh, ná a chnámha, ná a chom, ná a chiall,
's ní creidfaidhear dáimh le trácht gur lugha 'ná triath;
ní bleid-mhaoidheamh tráth a rádh, mar shúil le Dia
dá bhfeicfidhe an lá gomb' árd a chlú san iaith.

B 1732 18T
Mo Chreach Mo Chás

Iarghnó ar bhás Donnchaidh Mheic Cárrthaigh Charraig na
Muc, noch d'éag July 14th 1732, i n-aois 42 bhliadhan:

Mo chreach mo chás, mo sheachrán anois lem ré,
an dearg-ár so ag breatha an bháis ar chineadh Gaedheal;
mac Cheallacháin na n-arm n-áigh, ón Dripsigh ngéir,
gur marbh thárla i bhfarraid bráthar Chille Créidhe.

I gcré, mo dhocharbhroid, coigilte fé'n bhfásach,
an féinnidh forusta foirtil ón aol-Bhlárnain,
go faon fá chlochaibh, i bhfochair na réx rábach,
an phoenix oirdheirc Donnchadh Méic Cárrthaigh.

Cárrthach d'úrchraoibh Mhúscraighe is Chaisil Múmhan,
is árdfhlaith chlúmhail chaoin, crú-ríogh, mhaiseach mhúinte;
is cráidhte an chúis mhaoidhimh cúrsaí a thaisce i
gcumhangrach,
pár na bprionnsaí thúrnuigheadh danair fútha.

Fútha, i n-ionad bheith cumasach riamh go léir,
níl dúthaigh i bhfuirm, níl trupa, níl triath ná tréan;
tar triúchaibh d'imthigh gach ursa budh dian dá bpréimh,
's gach cú mear cuthaig go ritheann dá n-iarraidh
an t-éag.

Éag dearbhtha an fhir seo anois do leaghuigh mo shnódh;
'sé bhalbhuigh me, 's do chuir mo radharc as treóir;
gach braon dearg dem fhuil go silfinn foidhneach fós
laoch Charraig na Muc 'na chruth, dá bhfaghainnse beó.

Beó cé táim, dob fhearr mo mharbh fá thrí;
mo ghlór mo gháir mo dhán is searbh mar dhíol,
i ndeóidh an tsáirfhir chrábhaidh charthannaigh chaoin,
budh cródha lámh, cérbh fhánach spairnn 'na chroidhe.

Ba chroidheamhail, ba shaoitheamhail i dtabhairne a ghlaodh;
ba chríochnamhail, dob fhíorchumtha pearsa agus scéimh,
ba ríghtheamhail ar linn cúise ag seasamh le pléidhe;
's mo shíorchumha fá líg dúnta i mainstir é.

É dhá mhnaoi 's dá chloinn is uireasba abhfad;
é dhá thír cois Laoi budh tuirseach an chnead;
é dá ghaol 's don tí atá im ghoire ler scar;
's is éag don ríoghacht so, dlighim gur cuiripe an chreach.

Ó 's feasach gur cinneadh dúinn uile le chéile an bás;
is cathain nó cionnus, ní fiosach don tsaoghal an cás,
go flaitheas, ó thuigim gurab ionad é is naomhtha ar fagháil,
a anam go ngoiridh Mac Muire 'na chaomhthacht tráth.
Amen.

B 1731-32 18T
Ó Thriall an File

Do Réamonn de Barra, Árd na Gaoithe, dá mhnaoi
is dá chloinn, um Nodlaig, 1731-2:

Ó thriall an file, le hiomarca géille is grinn,
aniar le fuinneamh tré rige 's na sléibhte roimhe,
níor mhian leis tuitim don ionad 'na léightear laoidh
gan sians beag suidhte nó siosma mar bhéarsa scríobhadh.

Triar dá dtugassa cumann, 's is céim badh cuibhdhe,
an triath d'fhuil Ribird dá ngoirmthear Réamonn caoin;
an fhial-bhean mhiochair 's an bhruinngheal dá nglaodhtar
Brighid;
's 'na ndiaidh sin nuimhir a gcloinne tá béasach binn.

Lucht riar gach druinge go hoinigh glan séimh gan maoidheamh,
's ná hiarrann oiread na hiongan ar aon dá thaoibh;
tá ciallmhar tuigsionach soineanta déarcach caoin,
gan briathra mustair, cé fuineadh gan bhréag d'fhuil aoird.

Iarrfad itche ar Mhac Muire le haontoil Chríost
san bhliadhain 'na bhfuilim, don fhuirinn seo im dhréacht do
scríobhaim:
bliadhain cheart chumasach, chruinnightheach chaomhna chaoin,
is bliadhain mhaith bhisigh gan uireasbha séin ná saoighil.

An Nodlaig ó thárla i gcás bheith críochnuighthe,
's am Nodlag bhíd báird ag táirdeal chríche Luirc,
'sí an Nodlaig is fearr atá lem linnse anois,
's ní ag Nodlaig gach mná, go hÁrd na Gaoithe dul.

Do bhí focal mhic deaghathar tráth lem thigheacht don
tigh,
is doicheall roimh dháimh níor ghnáth ag Brighid mhiochair;
beidh oscailtheacht ghnáth im dháil ón gcloinn uile,
's 'na bhfochair bead sámh le spás na hoidhche anocht.

B 1732c 18T

Chun Maoghnuis Uí Chaoimh, an tan do bhí seal fada gan
teacht dom fhiafraighe ná am fhios:

A chumainn mo chléibh, 's a Mhaoghnuis ghrinn an tsuilth,
d'fhuil bhuirb na laoch dá nglaodhtar Caoimh na dtrup,
is iongnadh an scéal, 's is éadmhar linn an tuisc,
fár chuiris go saobh go léir liom druim do chruibh.

An bhfuilir i nÉirinn éachtaigh aoird agam?
nó, innis má thréigis caomhthacht laoidhthe an tsuilth?
nó, ar thiomairgis saoghaltacht fé n-ar chríon do ghuth?
nó, ar lingis le gaedhibh tar Thétis tríd an sruth?

Ní thuigim do réim, níor thaobhuigh líne liot
mise le tréimhse, a chaomhthaigh dhíograisigh,
's gur ghile liom t'fhéachain, tréd' bheith críonna glic,
'ná tuitim ar féasta an mhéara an ríogh 's a mhic.

Dá bhfionnadh Mac Dé nách tréson cíocrach cuirp
ná tuilg, nár léir dham féin, do shíneas liot,
ní chuirfeadh me i ngéibheann baoghail fád choímhitheas
liom,
ciodh file me ar thaobh an tsléibhe gan draoi gan trud.

Feithfead led scéal, ó's éigean díreach dam,
is tiocfair le glaodhach na n-éan don tír seo anoir,
le tiomargadh dréacht gach saothair ghrinn, dá bhfuil
ó luingeas an Ché go Béarra i gcríochaibh Luirc.

A bhile nách tréith, do léigheas gach líne rith,
's do chonnairc, i n-éagmais Éireann, fíoch is fuil,
cuirim le Séamus, bhéarfas díbhse thoir,
fiche dho bhéithibh taobhnocht síos go troigh.

Is cosmhail cheana, mar mheasaim im intinn féin,
gur cothughadh cneasta bheir maicne an taoibh sin d'éigs,
's an lonnughadh fada lér fhanais gan tigheacht im ghaobhar;
's is foirtiún seascair lér cheanglais díobh go héag.

Ar Bhás Sheáin de Barra

Blogh

B 1732c 18T

Mo chumha mo dhanaid ag gallaibh an Bhéarla
a dhúnta, a bhailte 's a bheatha gan réidhteach.

I mBaile Sheoin Gall tá plannda gaeil do
do chothuigh le spás a stát 's a shéata,
is cois Chalaidh na long gach crú dhá thréine,
Gúlaigh, Bheardúnaigh is Paoraigh.

Códaigh na sróll is na séada
ba chomhgas nár dhearóil do na laochradh,
is Róistigh na slóighte 's na féile
ba chomhachtach i ngleóthaibh 's i spéirling.

Níor chuibhdhe dham dearmad maithe Coipnéarach,
is tuilleadh nách canaim de chlannaibh Milésius,
fuireann na Breatan, badh deacair a thraochadh,
do snuidhmeadh i ngnúis ghil úir an tséimhfhir.

Dá cháirde ní náireach bheith déarach
nó cásmhar san gCáisc seo dá éagmais,
's go mbíodh gach am gan cham dá réir chirt,
's do chomhaill gan choimheascar dlighe na cléire.

Diombádh liom gan súil re a réidhteach,
ach é pósta i dtúis a óige le béillic,
i dTeampoll Loisce gan solus faoi chré indiu,
i dtuama a shinnsear thíos gan aon-phreab.

Guidhimse le hintinn, dá réir sin,
chun an Rí-Mhic fuair íodhbairt d'ár saoradh,
anam geal Sheáin le páirt do léigean
go dún an lóchrainn ghlórmhair ghléigil.

A ghairbh-leac árd, ó tá faoid thearmain chumhaing
an leanbh gan cháim den phár do thrascaradh púirt,
bíodh agatsa fáilte is fábhar fairsing dó id chúil,
cíodh danaid mar d'fágbhais cách i n-easbaidh dá chionn.

IS adhbhar guil tráth a bhás dá charaid 's is cumhach,
's do lagaibh gan fagháltas lá na hanacra ag siubhal,
d'eaglais chrábhaidh, is d'fháidhibh deachtuighthe pungc;
's is eachtra chásmhar Seán de Barra san úir.

Dá maireadh 'na shláinte spás nó tamall gan púdhair,
do mheasfainn go mb' fhearr 'ná a thásc do theangmhain
chughainn;
dob anaba a cháil, 's is árd do leathfadh a chlú;
's mo bheannacht 'na dháil go hárus fhlaithis na ndúl.
- Seaghán Ua Murchúghaidh cct.

Tabhair do Sheán

Beannacht Éamuinn de Bhál chugham:

U Éamonn de Bhál

Tabhair do Sheán mo ghrádh mo chara 's mo rún
dalta na ndámh an fáidh is dearbhtha i n-iúl
seasgad de mhnáibh gan snátha ó bhaitheas go bonn
acht reamharfholt fáinneach scáthmhar bachallach riú.

U Anaithnid
A Shéamuis Dil Tréithigh

Seán Ó Comáin, ó Chorcaigh cct. chun Séamuis
Uí Chomáin:

A Shéamuis dil tréithigh na labhartha i gcomhad,
de phréimhshliocht gan éalang Uí Sheachnusa an tslóigh,
is saoth liom má traochadh do chapall san bhfóghmhar,
nó is baoghal liom, a shaothair, gur gadadh an mhóin.

Gibé i nÉirinn ó Léim Chon go Gaillimh na seól,
's ó Ghaorthadh na Péice go Baile Mhic Eóin,
séithleach cais-fhéitheach lér gadadh an mhóin,
daor-mhallacht cléir-chumainn Phéadair 'na dheóidh.

Ó théigheann Sol 'na chaomhphuipil chadalta um neóin
spréidh theine ar aon-chor níl agam le dóghadh;
a Shéamuis, a shéimhfhir, do gheallaisse an mhóin
fá'n Naomh-throscadh ndéidheannach do thaisteal gan ghó.

Aliter:

Sínte ar lár má tá go tréith san úir
do ghroidhe-ghearrán maith bán gan léim gan lúth,
teinte Fáil, 's a bhfagháil gach rae lem ghlúin,
dar Mídhe, dob' fhearr liom trácht an tréin-eich chughat.

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Mise aga fhreagra i n-ainm Shéamuis:

A chléirigh na ndréacht nglan do cheapadh gan smól,
's is tréitheach i n-éifeacht na seanchadh seóil,
ní bréagach do bhréithre gur gheallassa an mhóin,
ciodh déidheannach do ghlaodhais, is me i n-easnamh gan
fód.

Níl aon-bheart is éascaidhe ná anmhuin go fóill,
is réidhfead do ghéibheann má mhairimse beó,
acht go ndéinir, mar a né an bheach, go gasta do ghnó:
bí ag tréinrith le phoébus sula dtagaidh an reódh.

Dob fhéidir, i n-éagmuis ar chanamair fós,
gur aomhais teacht go faobhrach le capall 'na cóir,
sular léirigh mo chéile go hanaba an fhóir,
's gach spéice dhá slaomghoid ar maidin 's um nóin.

Léightear ag éigsibh, is tagaimse leó,
gach aon mhuc go ndéineann go dearbhtha a ghnó;
féachtar, dá réir sin, an calcuighthe an sceól
bheith ag éileamh na sméar ndubh am earraigh nach dóigh?

Ní dhlighim gur bás dom láirsi, an t-éag cé scúmhaigh,
ó chaoinis tráth a Sheáin, a céim 's a clú;
déin righneas spás ó's gábhtar é go June
's beidh teinte id dháil bhus sámh a théidhfeas tú.

B 1733-34 18L
Fáilte is Dathad

Fáilte Chonnsoléir Mac Con Mara .i. Domhnall
mac Fínghin go Carraig na bhFear, Jany., 1733-4:

Fáilte is dathad in n-éinfheacht
do mharcach na féile aníos,
ráib de mhaithibh na hÉireann,
de shleachtaibh chirt Éibhir Fhinn,
atá le caradas gléigeal
ag scaipeadh gach géibheann dínn,
's an stát so an Charrathaigh éachtaigh
go nglanfaidh ó bhaoghal gach puingc.

Mo ghrádh 's mo charasa an phoénix
is calma béim i mbruidhin;
scáth do lagaibh nuair ghlaodhaid air,
is bratach na cléire cuibhdhe;
sás gach cleathaire thraochadh,
muna bhfanaid go léir go mín;
's tá láidir laidionta léigheanta,
feasach i gcéill 's i ndlighe.

Is árd a phearsa le féachain,
gan aireachtain claon ná cuím;
's is tábhachtach taithiceach tréanmhar
do fhreastalann sé dhá naímhid;
tá 'fhios ag Saxanaigh mhéithe
gur faraire é dhéanfadh gníomh;

le dásacht eagla an tsaesair
seachnaid téacht 'na shlighe.

Táid bráithre is eaglais naomhtha
ag freagairt 's ag sléachtain síos;
is áthas aigeanta ar éigsibh
ag ceapadh 's ag léigheadh gach laoidhe;
tá gáir ar chrannaibh ag éanaibh,
le hatal an scéil seo mhaoidhim;
is báird is bacaigh ag léimnigh
faoi mheanmain éascaidh thríd.

IS árd a leantar in nGaedhilg
seanchas séimh an tsaoi,
go dtáini' an dreagan gan éalang
dáradfhuil tréin na ríogh,
de shárscoith chaithisigh néamhaigh,
lé gcantar Síol Aodha na saighead,
na máil ó Shionainn na méithbhreac,
nách facathas tréith ná tím.

Tá a thásc go hanaba ag céadaibh,
mar chaitheann an laoch le tigheas;
gur grádhmhar ghlacann gach éinne
do réir gairme céime is croidhe,
go fáilteach freastalach féastach,
gan easnamh i dtaobh gach ní,
i mbánbhrogh fhairsing na féile
mar a gcleachtadh a ghaolta roimhe.

Ní nár dhon dreagan mar chéile
an ainnir nár thaobhuigh puimp,
Máire gheala-chnis bhéasach
mhascalach mhaordha mhín;
pár na seabhac fuair géilleadh
is gradam i nÉirinn aoird;
's dob fheárrde Banba chréimeach
dá maireadh an laochradh ghroidhe.

Ó tá sé ag tarraint go héascaidh
go Carraig na dtréan-fhear ngrinn,
le lántoil Charoluis ghléigil,
chun leasa go léir dhon chrích,
le háireamh maitheasa dhéanamh
don tseabhac ó thaobh na Laoi,
's le háthas aigne an scéil sin
dia bheathasa féin don tír!

IS leómhan gaisce, flaith, is crobhaire séimh
an treón so ag teacht mar thaca chabharthach chaomh;
is cródha a mheas, an gas de thogha na nGaedheal,
Domhnall Mac ConMara, an Connsoiléir.

B 1734-39c 18L
Marbhnadh ar Bhás
Mhaoghnuis Uí Chaoimh

Blogh

'Sé leanadh go léir gach réim don fhile badh chuibhdhe:
do thagadh, do théigheadh, ní dhéineadh oiriseamh puinn;
do leathadh i gcéin gach saothar snoighte gan moill;
's ó chailleamair é, mo léan, fear ionaid cá bhfuigheam?

Níl eachtra scéil, níl téx, níl tuireamh ná laoidh,
níl gaisce dár léigheadh nách léir do chruinnigh i gcrích;
beatha na Féinne is éacht a gcuilg 's a gclaidheamh
do tharraing le saothar caol-phein cliste chun cinn.

Ba teagaisceach é nách éaradh duine uime ní;
ba seabhac do phréamh-fhuil réx nár shingil sa tír;
ba neartmhar an laoch chun Éireann innealta dhíon;
am caismeartha Ghaedhlaibh, féach, cia cliseadh na Goill?

Fairbre is créacht tug éag an bhile seo im chlí;
do bhí gasta le héifeacht céille is cliste chun grinn;
is cé sheasaimh le réimheas caogad go leith gan chlaoidhe
do theastuigh don éigs nach saoghal fiolair dó dligheadh.

Tairbhe is tréithe, béasa is binneas an tsaoi
ní hacmhuing dom chéadfaidh féin go frithir a mhaoidh-
eamh;
's nach mairg gach n-aon den chéird nách fuilid ag caoi
um chailleamhain Mhaoghnuis mhéinn-mhaith mhilis Uí
Chaoimh.

Ó ceapadh an t-éag don tsaoghal uile mar chrích,
's nach maireann an té chun cré nách tuitfidh arís,
mo bheannachtain féin chun aon Mhic Muire mar ghuidhe
le hanmain Mhaoghnuis, caomhthach cumainn mo chroidhe.

Croidhe grádhmhar fíorchrábhaidh an bhile ghrianmhair
is díoghbháil liom faoi láinlic i nInis Iarthair;
an tsaoi áluinn fhíneálta den fhuirinn fhialmhair
d'fhúig síos tláth an aois dán a dhul fá liagaibh.

Is Diombádhach an Gearán

IS diombádhach an gearán do labhradh liom
ar Thomás, mac Risteárd de Lang, le cúis,
fuair milleán i gcrostáil nách deallramh clú,
ler thiomáin ar anáird a leabhair-bhean chiúin.

Ciúnuigh feasta gach pearsa bheir baramhail díbh,
is tabhair fá ndeara lucht teagaisc i gcanamhain
díodhacht;
siubhail a-bhaile, agus seachain an mallughadh bhíos
i gcionn na haicme nách leanann do staidiúir Chríost.

Críost ní mheasaim go n-abair ná fós go ndubhairt
gur shlighe mhaith bheatha chun flaithis do threóradh chughainn,
a dhlighe do ghearradh, 's ar mbanaltra phósta thabhairt
ar luighe le caile, níl masla badh mó 'ná siúd.

Siúd an ainnir do ceangladh díbh, ní nár,
tá múinte banamhail blasta deagh-ghnaoidheach le rádh,
de chrú chirt flatha agus eagailse, saoithe is dámh,
mo phudhair fá neamhchion ag graifin bhig bhuidhe na
gceárd.

Ceárd is mistide duine, idir shéan is tsliocht,
an crábhadh bhriseadh le coinne gach lae chun uilc;
is gnáth an tiobaist ar fhuirinn an mhéirdreachais,
is mná go gcuireann chun ifrinn céadtha againn.

IS againne atá, gan fán i mbriathraibh suilt,
seanchas Mháire cháidh ní Dhiarmada;
lacha-bhean bhláith de rás na mBrianach nglic,
's de chlanna Cairteáin fuair bárr na fialmhaireacht.

Tá féile is fairsinge ag flathaibh na féinne ó'r fhás
bé na mbachall nách ceachartha céim is cáil;
is tréitheach tairbheach maitheas a haol-chrobh mbán;
's is baoghal gur feargach leatsa Mac Dé 'na cás.

Cás gan tairbhe seachain, nó beithí ar lár;
is ádhbhar aindeise ceangal le hEilís bháin;
fág tigh an Bhreathnaigh; ná freagairse Beití Háll;
tá an bás ag bagairt; a pheacaigh, déin aithrighe i dtráth.

I dtráth muna bhfachtar le teagasc bhur slighe nách maith,
beidh gártha mallacht ón eaglais aoird 'nbhur measc;
beidh an dáimh d'bhur ngearradh, is cúirt easbuig le dlighe
dh'bhur slad;
's beidh gráin na bhflaitheas go talamh d'bhur ndíogadh
ar fad.

Ní fada gur cóir dham fógairt allánta
do thabhairt ar Nóra, an tósta neamhnáireach;
caile na tóna cróine cnapánta
do mhasluigh ár n-óigbhean, damhsa is diombádhthach.

Níor Chuibhdhe dhon Ghasraidh

L. 188

Níor chuibhdhe dhon ghasraidh, tharraing ón áird
adtuaidh,
maoidheamh a ngaisce, mar cantar le dáimh go buan;
's cér chruinn bhur scaitheamh ag freagairt do láthair
sluaigh,
do scríob na Barraigh an barra 's an báire uaibh.

Uaibh do sciobadh, le cumus gan chlaon ar bith,
buadh gach cluiche d'ár imir ár laochradh libh;
's cé buaireadh sibhse fá thuitim an scéil mar sin,
san uachtar tuigidh gur mhionaca i n-éachtaibh sinn.

Sinne nár choigil gach cothrom do leigean timcheall;
sinne do bhrostuigh go foirtil i bhfeicsin daoine;
sinne do chothuigh gan osna go deireadh an coimheascar;
is sinne go follus tug solus bhur gcreidimh dhíbhse.

Díbh ní mheasaim gur masla ná náire fós,
i dtír ná i dtalamh, go ndeachaidh an áit seo romhaibh,
i gcroidhe 's i gceannas, i n-acmhaing, i gcáil 's i gcló;
's dá bhrígh sin feasta ná tagaidh chun láithrigh leó.

Leó ba mheallta an mheabhair, don fhuirinn táinig,
fógairt geall go leabhair i n-imirt báire,
i gcomhgar Ghleann na nGall, 'na gcrithid námhaid,
's a ngeóbhadh 'na dteannta ann badh linne an
láithreach.

Do láthair Mhic Ádaim, ceann uirid na gcríoch,
's gach árdfhlaith do ráinig i n-ionad an ghnímh,
d'fháisceamair báire go cliste chun cinn,
is d'fhág sin bhur ndánta 'na mustar gan bhrígh.

Brígh an chúrsa má's fonn libh a thagairt go cóir;
do bhí an súgradh go clúmhail, is fanadh go fóill;
an rí Fionn is a chongnamh dhá dtagadh 'na gcomhar
ba thrí thúisce bheadh túirseach 'ná Barraigh na slógh.

Slóighte sonaidhe molfaidhear choidhche ag dáimh,
le cródhacht, chloistí, chosnaíd tír gan táir;
leóghain gan lochtaí, is sochroidhe chím ar fagháil;
lucht fórsa i gcogaidhibh ghoirtigheas naímhid go tláth.

Tláth níorbh iongnadh an fhuireann do reidheag 'na
gceann,
i ndeáidh gach cruinnighthe rineadh i bhfeidhil teacht ann;
's nár fágadh oiread an duine bhí i seidhil go seang
gan cárnadh chugainn, 's is sinne tug faghairt don
dream.

Dream cheannais gan locht nách loiceadh d'aon sa tír;
dream dhearbha i dtroid ná coirfeadh céadtha dhíbh;
dream fearamhail foirtil d'oscail réidh an tsnaidhm;
dream Bhaile na gCloch, cur ortha, féach, níor chuibhdhe.

Is Geár Bhíd Fearta

An tan d'éirigh Micheál de Barra ó thinneas
chruadhálach:

IS geárr bhíd fearta Mhic Máire ag taisteal
an tráth is easbathach dúinne,
's ag táthadh an ghalair, do leághaibh nách acmhuing,
gan biorán do ghlacadh mar chúinse;
Micheál de Barra, is do táim ag tagairt,
cúis gháire ag flathaibh na dúithche;
Hurrá le hatal, mar tá 'na bheathaidh,
's an bás in' aistear gur iompuigh!

San gcéim 'na ndeachaidh, do réir mar meastar,
tá a shaoghal fada gan fiúntar;
ó réidhtigh a anam ó'n éag do scathamh,
gurab Dé 'na bheatha mar chongnamh;
ní daor an earradh fear gléigeal gasta
's ní baoghal nách calma an connradh;
saesar gaisce tá déanta i bpearsain,
i méinn, i maise 's i múineadh.

Buidheachas minic le haon-Mhac Muire,
do réidheas go hurus gach dubh-cheist;
's nach éigean broide ar an éigs do chuiris
ag déanamh tuirimh san gcúis seo;

acht scéal is binne, agus réim is gluine;
don mhéid do chonnairc a ghnúis gheal:
Mícheál an bile gan bhéim gan mhilleadh,
siné ag teacht gruig sibh ag súgradh.

Do ghluais gach doilbheas suas den phobul so,
ar tuaith ná i gCorcaigh níl cumha ar bith,
ó luadhadh a bhosca 's a thuama cloiche
go huaigneach follamh gan chúram;
's i gcuan a mholta, 's i dtuairim sonais,
do-chuaidh an goradh so cúl leis;
an fear stuamdha soilbhir uasal oirdheirc,
a Uain an tsoluis leig dúinne.

Éirigh feasta go haibidh, 'fhir chródha chaoin,
i radharc do charad, ná bacaidhse an chómhra bhuidhe;
faghaidhse ainnir ghlan mhaiseach is pós mar mhnaoi;
's bíodh roinn mhaith airgid, eallaigh is óir 'na slighe.

Mo Chogar mo Charaid

An tan tug Eoghan Mac Suibhne leabhar urnaighthe ó Bhaile
Átha Cliath chugham saor:

Mo chogar mo charaid mo thaitneamh mo ghrádh im chliabh
tú,
'fhir fhorusta i mbeartaibh, do chleachtas bheith gnáithfhial
liom;
an sonas gach seachtmhain go leanaidh tu ar áirdrian
siubhail,
ó bhronnais dam leabhar, 's a thabhairt ó Bhaile Áth Cliath
chugham.

Níl ortha ná paidear dár canadh le dhá chiad glún,
níl solus ná teagasc, níl sailm gan fán' iadh súd;
níl focal san aifreann bheannuighthe ag árd-chliar
Mumhan
nách follus im leabhar ag freagairt gach lá i riaghail úird.

Is cosmhail gur leanbh gan pheacadh ná a lán fiach tú,
's gur chorruigh it aigne rabainn le grádh Dhia is clú;
cothrom is ceannas ó fhlaitheas gach lá 'on bhliadhain
chughat,
'fhir shoirbh den aicme mar cantar nár ghnáth riamh
cumhang.

Ceangal:
Eoghan mac Maoil Mac Suibhne 'e chrú-shliocht Néill
an t-óigfhear grinn nách íseal clú agus méinn;
tá treórach trí gach laoidh do scrúdadh i gcéill;
's i n-eólus draoithe dlighim gurb ughdar é.

Seóid ní suim leis cuibhdheas ná úrchuid spréidhe
's níl comhaireamh cuim 'na shlighe ná cúrsa clé
ní mó leis míol 'ná daoi nó sprionnlach baoth
's i gcomhar na ndaoine is aoirde shiubhlann sé.

An tseóid so shín ó chroidhe 's a tabhairt dam saor
níl cóir gan cuimhneamh choidhche air siúd mar scéal
is fós dá dtigheadh im líontaibh chugham go héag
mo dhóigh go luighfinn faoi 'na chúiteamh é.

Ní Comhartha Sultmhar

Freagra tugadh ar fhile dáirithe d'iomcháineadh daoine
nách tug cuireadh dho chun féasta:

Ní comhartha sultmhar ar fhile do dhéanfadh rann,
a chomhursa scriosadh ná d'ithe i riocht béile ar ball;
's gur nós go minic don fhuirinn is tréine teann:
pósadh tirim go ndinid gan féasta leabhair.

Ba chóir go dtuigfeadh fear singil gan réadhchuid
reamhar,
's nach móide chuirfeadh chun suidhte gach éinne i n-am;
gur mhó badh thiubaist do dhuine dhá ndéineadh leamhas,
is cóisreach cuireadh ná hoireann don tsaoghal so ann.

Dob eól dam file, bhí snoighte ar a dtaobh sin, am,
ba chomhachtach dlighthe 's dob iongantach léigheann is
greann,
ná tórfadh guilmne dhuine gan féasta thabhairt,
's ná leómhfadh trudaire plubaireacht bhaoth do labhairt.

Seo comhairle d'oirfeadh don fhile lér mhéinn an
greann:
gan fhóbairt scriosta, ná sioscadh, ná claon le cam
go deó, ná cuimilt le duine bheadh tréan ná fann;
'sé gheóbhadh le dlighthibh Mhic Muire sa tsaoghal dar
leam.

Ní thaithnigheann liom beadaidheacht, ní fhóghnann sé;
ní healadha mhaith spairtínteacht mhórtais ghéir;
'sé is taithighe le seal chím i bhFódla, féach:
seasuíodh gach staruidhe ar a thómhaltas féin.

Aithnighim gur neamhní do chomhursain, féach,
seanlaoidh bheag neamhchruinn gan chlódh gan chéill;
's nár cheartthuill aon fhear díobh le cóir an phlae
budh maisighe gan ealadha dá sórd do léigheadh.

A Fhir Shéimhidhe

Chun gréasuidhe dháirithe gheall iasacht leabhair
dham, agus nár choimhlíon é:

A fhir shéimhidhe, gur aontuigheas tu id dhuine thar chách,
's gurb é mhaoidhis go réidhfidhe leat mise gan spás,
san gcéad-ní noch d'éiligheas go miochair le báidh
ní bréagaighe dhuit gréasuidhe 'ná sibhse ar a bhás.

Dá léighmís gach aon líne scribhte 'na lár
níorbh éagcaointeach é dhíbh, níor mhistide a cháil;
má dh'éimighis me, a chaomhdhraoi ghluin, chliste gan cháim,
is taobh-righin an gréasuidhe thu, is cuirim leat slán.

Ciodh saothruidhe breagh céillidhe thu i ndlighthe na ndámh,
isé chím gur baoghluighe leat mise 'ná an bás;
níor thaobhuighis me, is aorfaidhear bé againn dán nár,
an gréasuidhe nó an té scríobhann go minic 'na dháil.
.i. Seán Ua Murchughaidh

B 1739-40 18L
A dhreóilín Bhig Bharramhail

Carbhall Mhíchíl de Barra go Sliabh Luachra, 1739-40

A dhreóilín bhig bharramhail, is deas liom tu am choimhid-
eacht;
is teóluidhe bheam seal subhach i ndeaghdhún ghlan díonmhar,
ag ól dighe go fearamhail a flagúnaibh líonta,
i measc ógbhuidhne dathamhla is ban múinte míonla.

Beidh bórd bídh da leathnughadh go flaitheamhail 'nár
dtimcheall,
is ceól binn dá spreagughadh le neart fonn chun ringce,
ól fíonta is glan-lionn 'na ngeal-shrúil dá ndíogadh,
's a dhreoilín ná glac cumha beir mar siúd seacht n-oidhche.

I dtigh an lonna-bhile shocair shnoighte dheaghmhúinte,
Donnchadh breagh soilbhir Ó Mathghamhna,
in' fhochair-sion ní docair dul ar leathnúghchan;
sé mholaim duit san Nodlaig seo, agus tar liom ann.

Ar ór na dtreabh ní fhanfamaois ó Sheán,
fear córach ceart de mhaithibh tíre is táin;
do-gheóbhthar fairis fleadh agus fíon is dán;
's bíonn cóisir fhairsing aige choidhche ar clár.

An Dreoilín cct:
Is feárrde go bráth sinn a n-ólfamaoid;
's a Mháighistir na n-árann 'na gcóisir suidheam;
má's bás dam, ní fuláir duit me thórramh, smaoin;
beir mo thásc leat, is fág me fa fhód Moling.

B 1739c 18L
Mo Laogh 's mo Charasa

Do Thomás de Barra tug béim céachta agus
carra dham:

Mo laogh 's mo charasa an faraire clúmhail Tomás,
do réidheann go haibidh gach easnamh go humhal don dáimh;
tug béim chun treabhtha dham, carra gan chrúb gan cháim,
's nár dhéinidh margadh is measa 'ná súd go bráth.

Phoenix rabainneach rathmhar is úire cáil,
gan spéis do chaithfeadh ar glacadh le Fionn an áigh;
i bpléidh ná i gcathaibh dob ainireach siubhal 'na dháil,
an laoch de mhaithibh na mBarach ó mhúr Bhriotáin.

Scéal nách aithreach d'aithris liom ní fuláir:
a chéile cailce aige im aice 's a chúram grádhach
gura dé 'na mbeatha, ní deacair dham tabhairt an mhádha,
's go bhfuil caomh le caraid ' im fhabhar nó túr le námhaid.'

Tá saesar seasaimh in' aice, 's is clú dho an ráib:
fear éachtmhar acmhuingeach gaisceamhail siúd dearbhráthair
agá ngéillid flatha dhá phearsain, 's is cúis an cás,
le caomhacht má ghlacaid, nó a aithearrach chughaibh, Mícheál.

Fear saor i dtabhairne, is calma lúth is lámhach,
céim is gradam is taitheac na dúithche i ngábhadh,
isé do thairg dam easna maith conganta i dtráth
an céacht go gceapadh gan easbaidh dho cúm is clár.

Níl fuinn ná fearann, i mBarraigh ná i Múscraighe féin,
croinn ná carraig iontseasaimh le hionnsaighe an chéacht;
linn ní machtnamh a mhaitheas, ó túismigheadh é
ón dís is neartmhaire pearsan i n-úirchrích Gaedheal.

B 1739-40 18L
Is Mór an Mhairg

Ar bhás Chonchubhair óig Mhic Cairteáin, noch d'éag
i meadhón lae, Dia Céadaoin, December 26th,
1739-40:

Is mór an mhairg 's is danaid go bráth mar scéal
an chomhursa chneasta so chailleas i mbláth a shaoghail,
do-gheóbhadh am amharc ar maidin 's i meadhán an lae,
's mo bhrón ní fheadar a shamhail cár fhág tar' éis.

Óigfhear ceannasach carthannach cráibhtheach caomh,
gan spreóin gan spairnn gan mhairg gan phlás gan phléidh,
ba rómhaith teastas, is aigne ghrádhach dá réir,
gan dóchas a fhaicsiona is fada liom lá mo léan.

A chló ba leanbhach leabhair glan láidir léir,
is scóp a phearsan ba seasmhathach sásta séimh;
ar snódh na heala, agus lasadh ceart breágh 'na scéimh;
so an scór 'nar ceapadh an seabhac gan cháim gan chlaon.

Do treóradh taitheac 'na bhallaibh le grásaibh Dé,
eólas gasta agus eagna cháidh nár chlé,
comhgar teangan na Breatan i gcásaibh léighinn,
is seól chun labhartha i mbeartaibh lucht dáin is dréacht.

Ní hór ná airgead, earradh ná áireamh spréidhe
tug damhsa mearbhthall aigne spás 'na thaobh,
acht comhursa chailleas nách faca gan cháim acht é;
's do chomhartha a gcanaim fir mhaithe 'seadh is gnáth gan
saoghal.

Tá sómpla ar talamh, dob annamh le fagháil, ó dh'éag;
tá róith is sneachta gan lagadh, tá gráin is gaoth;
tá cóta cathuighthe ar ghealaigh, ní táir' dhon ghréin,
's níl deóir i nglaise, níl eaglais sámh ná cléir.

Níl bólacht bleachtmhar, níl eachradh ag fás ar féar,
níl treóir i bhfearaibh, níl aigne ag mnáibh nár thraoch,
níl glór ag gasraidh ar faithche, níl bláth ar ghéig,
i gcomhrainn marbh ó leagadh ar lár mo laoch.

Comhursa chneasta gan chealg gan táir gan taod,
comhursa an cheana, do shealbhuigh crábhadh is caomhacht;
comhursa thairgeadh acra áis is déirc,
an chomhursa chailleas, mo dheacair mo scoláire cléibh.

Cia thógfaidh feasta orm tagairt an cháis 'na thaobh?
Cia is dóigh do sheasamh na mbearta so in' áit tar'
éis?
cia gheobhaidh in' aithearrach malairt dob fheárr 'ná é?
's cia thomhaisfidh easnamh na n-easbaithe d'fhás 'na
dhéidh?

Ní leór ar chanas gan seanchas geárr do léigheadh,
is fós ní tarcaisne d'ainm an tsáirfhir é:
i gcomhgar Eamhna do neartuigh go hárd a phréamh,
's de chródh-fhuil Barrach ón mBreatain dá mháthair
chaomh.

Comhachta an Athar 's an Araid-Mhic fháiltigh fhéil,
is comhairc na banaltrann Beannuighthe, Máthair Dé,
i gcóisir aingeal is aspol 's i bpáirt na naomh
go glóire an fhlaithis ghlion 'anam geal tráth go
dtéighidh.

Sin fút choidhche arís, a leac, fád chúm
fear fineamhail díreach líomhtha fulláin fionn,
ag lunnughadh thíos led taoibh, tug diombádh dhúinn,
Conchubhar caoin dfhuil aoird Mhic Cairteáin chlúmhail.

B 1739c 18L

Mo Dhiombádh mo Ghearán

Diarmaid Ó Muláin cct, ar bhás a dhearbhráthar,
Donnchadh.

U Anaithnid

Mo dhiombádh, mo ghearán, mo ghéarghoin,
mo leathlámh mo dhearbhráthair am éagmuis,
m'ísliughadh cinn go críoch mo shaogail,
ó'n lá i nGarbhchluain d'fhan uaim mo léirchreach.

Do fuaras cheana cúis mhairg nárbh éadtrom
an uair do chailleas mo dhalta agus m'aonmhac;
is cér thinn an scathamh, níor mharbh go léir me
go teacht bháis Donnchaidh i dtosach a réime.

Mo bhráthair cumainn dá dtugas do m'aontoil,
's lé leiginn go dlúth mo rún go héascaidh;
mo dhuine thar dhaoinibh, díograis m'aedh istigh;
mo chogar mo chomhar mo chomhairle i n-aeinne.

Fear gan chealg, nár cheachartha tréithe;
fear ba mhaise 's ba chabhair dá ghaoltaibh;
fear nár chrannda, ceann an réidhtigh,
is fear tar fhearaibh am chatha dámb' éigean.

Duine badh cúmtha com is géaga;
duine gan cham gan mheabhail gan éalang;
duine do mheall go sleamhain an saogal;
do rug grádh agus geanas lucht 'aitheanta i gcré leis.

Níorbh iongnadh an fheidhm dá leaghainn le déaraibh,
's níor mhachtnamh 'na chúis le cumha dá n-éagainn,
nuair chím an t-ionad 'na bhficinn mo thréinfhear
gan buidhean um Nodlaig fuar follamh gan céile.

Dob áluinn seasamh a phearsan le féachain
ar móin nó ar machaire, ar faithche nó ar aonach;
ag tiomáin a chapall chun treabhtha nó ar céachta,
dob aite 'ná ceól sidhe a ghlór binn béilbhriosc.

Is cásmhar m'osna, 's is doilbh mo ghné indiu,
's ní nár dham golfhairt gan sosadh ná traochadh;
gach gnó bhíodh docair, nách soicheadh liom féineach,
mo chiach, ar Dhonnchadh 'om fhortacht do ghlaodhainnse.

Isé badh fuaimint, fuadar céille,
is tionnscain taithic san mbaile le chéile;
do dhéineadh calma grafadh nó réidhteach,
stáca cruach is buaint go réabach.

Do dhéineadh margadh is maitheas le méinn, ghlan;
do réidheadh gach deacair gan spairnn ná spéir-
ling;
badh saor i mbaile nó i dtabhairne glaoidhte;
ba chaomh le lagaibh am freagartha féile.

'Na dhiaidh má mhairim ní mhairfead acht ré bheag;
spórt ná aiteas ní bhraithim go réidhid liom,
ag smaoineamh sealad, is tamall go déarach;
's mo mhíle beannacht go flaitheas na naomh leis.

Críochnughadh
Mo dhoilbheas géar guirt éag mo bhuinneáin mhín,
's do bhrostuigh mo chréim a thaobh fá leachtán líog;
fear soilbhir séimh dob'é mo dhearbhráthair croidhe,
Donnchadh tréitheach tréan Ó Muláin mhaoidhim.

Tá Gearán le Teacht Síos

B 1739c 18L
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Tá gearán le teacht síos ag fear grinn den éigs:
coileán breágh maithghníomhach, do bheathuigheas go méith,
de chineál na dTarbhaidhe gan mearaidhe 'na mhéinn,
i sruthán gur mhachtnuigheas mo mhaistín ar maoth.
Ní thaitneann mar ghnó liom
a chailleamhain dómhsa,
d'éis beathuighthe is tóigthe
mo mhadra i gcéim;
's gur gramaruisc chóbach,
do bhí malluighthe is dóigh liom,
do thrascair gan chóir
insan chaise sin é.

Mo mhallacht go dtuitidh i gciontaibh an scéil
i mbaitheas, i mbruicill 's i gcroidhthibh gach n-aon,
dá mbascadh, dá milleadh 's dá mbriseadh gach lae,
do thrascair i n-imeall na linne sin é.
Gan sagart ná bráthair,
ná caraid ná cairde
bheith i bhfarraid an ghráscair
do chiorrbhaidh a shaoghal;
acht aiseag is álgas
is anacra ghnáthach
do thrascairt a sláinte,
go ndeachaid fá'n gcré.

Is feasach, is admhuighim, gur ceasnaidhe dham a éag;
do thairgeadh teacht linn 'sgach anaoibh 'na dtéighinn;
ní raibh capall ná damh groidhe ná gaduidhe fá'n spéir
nach tapaidh do leagfaidhe lem mhaistín go faon.
Sionnaigh is falchoin,
is bruic as gach gaothradh,
muca agus céise
agus cullaigh dhá mhéid,
coiligh na sléibhte
agus luin agus éanlaith,
is fonnamhar éascaidh
do thugadh fám dhéin.

An tseisreach geallaim go leanadh feadh an lae;
is deirim gur gasta do ghlanadh an céacht;
ní bheireadh go geanach ar bheatha ná ar bhraon,
's ní theicheadh roimh shneachta roimh ghailbh ná gaoth.
Fury do ghlaodhainn air,
is d'umhluigheadh dá réir dham;
dob úirshíolrach éascaidh
ó chois fhairrge a phréamh,
do túismigheadh ó Suéidland
chun prionnsaí na hÉireann,
's den bhúidh-bhraoid ba thréine
bhí farais an bhFéinn.

Seán séimh Ó Eidirsceóil de shliocht Bhreógain tréin,
sárlaoch den fhuil chóir, i dtigh an óil badh saor,
láinréidh i dtionól ag siosón nó ag scléip,
fá hé gan aimhdheóin do thug dómhsa an gaedhar.
Fé cheann an bheagáin seo
gheall sé damh coileán deas
geangcach glan allánta,
grathálach géar;
ón samhradh nár thig slán
gan clamhaire do chuir lámh
san bhfeall so do thug tráth
mé ag gearán mo scéil.

Taitneamh na n-Éigs an Laoch

Petisiun Sh. Uí Shíothcháin chun Col. Barra
ag iarraidh a dha bha, do tógbhadh i ngeall le cíos ar
a thalamh, is iad ar féarach ann:

Taitneamh na n-éigs an laoch nách ceachartha gnaoi,
ó Bhreatain na réx fuair céim i mBanbain aoird;
do leagadh a phréamh na Gréagaigh marbh san Traoi,
ciodh tearmoin d'Éirinn é, is crann bagair sa tír.

I dtír an Bharraigh níl dreagan dá cháilibh beó,
sinsear seasaimh an tsleachta dhá dtáini' an leómhan;
rí na mbailte, is fear trascartha námhad i ngleó,
cé scaoil chun baile go tapaidh mo dhá bha romham.

Romham follus bheas go soilbhir an t-áilleán grinn,
pór forusta ná hobadh sin an dáimh fá chíos;
treón cosantach, do shocaruigh go sámh tráth sinn,
leóghan oirdheirc Ráth Chormaic Mac Ádám mhaoidhim.

Maoidhfead féin go héag faid mhairfead go bráth
gníomhartha féile an tréinfhir cheannasaigh cháidh;
fear scaoilte séad mar é níl againn lé fagháil;
'sé an ríoghfhlaith Réamonn séimh de Barra mo ghrádh.

Grádh na hEaglaise, seabhac na soi-ghné shíor,
scáth is cara na ndealbh gan toibhéim thríd,
i gcáil i ngradam 's i ngaisce go soiléir díbh,
bláth is maise na mBarrach an Coirnél groidhe.

Groidhe-mharcach intinneach comhachtach clúmhail
de ríoghfhuil na dtaoiseach ba mhó san Mhumhain,
nár chuibhdhe leis bheith díoghaltach lem shórd i gcúis,
gur scaoil sin gan righneas mo chóraid liom.

Liom ní cuirthear i n-iongnadh a dhaonnacht puinn
prionnsa a chinidh agus breitheamh do réidheas gach
snaidhm,
cúl na gcuradh, agus cuisle na féile an tsaoi,
do bhrúighfeadh Oscar i n-iomaidh le faobhar a chlaidhimh.

Claidheamh an tseabhaic ní tarrngthear é ar bhochtán,
ciodh mín do cheapann lucht teasmhaigh nuair
théighidh 'na dháil;
níl puínte ar mhaitheas nách aige atá a léir-theisbeáin,
's ní mhaoidhim air a ainm bheith carthannach béasach
breágh.

Is breágh 's is séimh a mhéinn 's a mhaise gan teimheal,
's is árd an réaltan é tar fhlaithibh an bhuill;
is gnáth faoi réim i gcéim 's i ngradam na ríogh;
is grádh mo chléibh an laoch nách ceachartha gnaoi.

B 1739 18L
Ní Cás Liom a Aithint

Fáilte Sheáin Uí Shíodhcháin, sagart, August, 1739.

Ní cás liom a aithint ar fhearannaibh cláir Mhidhe is
Eoghain,
ar ál gach aicme is ar tharthaibh nár ghnáth roimhe i bhfoghmhar
ar shámhacht na heaguilse, ar ealtaibh ag áthbhaois leó,
go dtáini' a-bhaile fé mheanmain ár bpríomh-stór.

Do ráinig fairsinge d'eagna is d'árdghaois mhóir,
de ráidhtibh deachtuighthe i Laidin 's i láindíodhacht chóir
bhus fearrde a maireann d'ár bhfearaibh 's ar thrácht
faoi an bhfód,
le Seán tar fairrge a-bhaile, 's is breágh an binn-sceól.

Sáirfhear ceannasach cneasta, fuair bárr croidhe is
comhad,
's go hádhbharach athlamh ár n-easnamh go lánchaoin d'fhóir;
mar a ráinig cheana, le feartaibh an cháidh-Naoimh chóir,
Pádraig beannuighthe ar dtaisteal do ó Phápaíbh
Rómha.

Áirmhim feasta agam caradas sámh-ghroidhe an
leomhain
nách fuláir leis ceannas gan chealg is cáilidheacht chóir,
ná cárnas airgead taisgeadh, 's ná grádhas puinn óir,
acht fagháil is caitheamh mar d'aithin an tÁrdrí dhon Órd.

Is árd a bhearta, 's is fada dhó i gcolláistíbh eóil
ag trácht an teagaisc do tharraing na fáidhí is mó;
níor fhág an t-adamh d'ár theastuigh ó chlár Chuinn
romhaibh,
gan fagháil do mheabhair, 's Dia bheathasa, a scoláire
aoird óig.

Tá stát an Bharraigh gan lagadh le sláintí ag ól
ó Nánts fé mhaise led thaisteal don áit faoi scóp
tá cáirdeas sagairt ghluin againne ó thángaís beó
is fáilte is daichead le haigne ghrádhach ghrinn romhat.

Grádh díreach na tíre an fear sochlúmhail séimh
árdtaoiseach d'fhuil Mhíleadh na mbrog bhfionn saor
atá líonmhar den díodhacht is 'na dhochtúir chaomh
Seán caoin glan Ó Síodhcháin i bhfoirtiún saoghail.

Tá Cúis Ghrinn ag Éigsibh

Do Chormac Spáinneach agus dá chéile .i. Lucy
Chaomhánach ar mbeith a sé déag de bhliadhnaibh ag
gabháil cúl re chéile dhóibh; September 3rd, 1739:

Tá cúis ghrinn ag éigsibh
is dúil innsin scéalta,
táid cúigidhe na hÉireann
fé mheanmain ghnáith;
tá súgaidheacht gan séanadh
feadh Mhúscraighe le chéile,
tá púicín dubh éigin
ag scaipeadh 's ag trághadh;
tá rún croidhe na féile
agus múirnín na cléire,
tá cúl dín na féinne
ag teacht feasta dhá stát:
Lúicí bhreagh mhaordha,
'sí siúd brígh mo bhéarsa,
d'ár n-ionnsaighe tá an réiltean,
's Dia beatha na mná.

Ríogan an aeilchnis
atá líonta de dhaonnacht,
d'fhírinne is d'fhéile,
's de charthannacht ghrádhaigh,
de shaoirse de shéimhe,
de chaoineas is d'éifeacht,
's do bhí dílis dá céile
's dá hanam gach tráth;

níor chuimhnigh ar bhaothnuisc,
níor laighdigh a béasa,
níor ísligh a tréithe
ciodh fada dhi ón áit;
maoidhfead, dá réir sin,
gurb í is fearr ar bhéithibh,
's gurb aoibhneas don taobh so
a teacht eatortha slán.

Saoigheal fada séanmhar
is críoch mhaith 'na dhéidh sin,
ar an ríghbhile gléigeal
do mhalartuigh fáth;
síol ceart na saesar
ó shinsearaibh Éireann,
d'fhuil Mhíleadh do théarnuigh
go Banba ón Spáinn;
do bhíthin an scéil
'ná bhfuil dís mhaith dhá dtréithibh
i muinntearthas gléigeal
do réir aitheanta an chláir,
céad míle buidheachas
le Rígh geal na gréine,
ringcfead is glaodhfadsa
dafhichead hurrá.

Innsint na cúise
ba dhlighe dham le cúram,
's gur binn leis an ndúthaigh
a thagairt 's a thrácht;

ó's cuibhdhe leis an gcúpla so,
is fíorghloine lúnnramh,
claoidheachan go humhal
don mhalairt is feárr;
guidhim ar an úr-Mhac
go dtíghidh sin le dúthracht,
ríoghmhac dá ndúthchas
chun seasaimh sa stát,
do scaoilfeas gach dúircheist
d'ár muintir gan diúltadh;
bíodh sin mar adubhartsa,
's go bhfaiceam an lá.

Ní'l árdfhlaith ná taoiseach
níl páiste ná puinn ban,
níl áitreabh ná muinntear
ar faithche ná ar sráid,
ná tráchtann go maoidhteach
gur feárrde na tíortha uile
cáirdeas na díse seo
tharraint chun láimhe;
beidh dánta agus fíonta,
beidh áineas is aoibhneas
i mbánbhrog an tsinsir
gan lagadh ná trághadh;
's is breághtha mar ní sin
le háireamh ag daoinibh,
'ná cás agus coímhitheas
idir charaid mar dhán.

Níl tábhacht ins gach ní anois
um chásaibh an ghníomha so,
is áitighthe chítear
gur athruigh an mádh;
adeir fáidhe na scríbhinn
gur fearr teacht fá líne
i dtráth mhaith, 'ná luighe
leis an spairnn go bráth;
níl cáile dá aoirde,
níl áilleacht dá aoibhne,
níl cáirdeas dá ríoghdha,
nách eatortha atá;
dhá chuisle bhuidheanmhar
an dá lile líomhtha,
céad fáilte 'na gcoimhdeacht
ó spara go sráid.

Tobar na féile
agus cogar na héigse
Cormac gléigeal
den Charrath-fhuil áird;
fear soilbhir séimh glan
gan chogal 'na bhéasaibh,
flaith oirdheirc éachtach
is caithiseach cáil;
beidh tortha ar na géagaibh,
beidh lorg ar laochraidh,
beidh an pobal so séanmhar,
gan easbaidh gan fhán.

ó's follus a chéile aige
i gcothrom fá réim-chion,
go raibh sonas is séan
ar an seabhac go bráth.

Budh leigheas glan d'ár súilibh
an radharc so ag teacht chughainne,
cé d'fhoighdigh bheith cúl linn
gan amharc le spás,
's go raghaidh ins gan fiúntas,
i dtaidhbhse 's i gclúmhlacht,
go doimhinn tar an ndúthaigh,
ní machtnamh a rádh;
ó righ Laighean do thúirling
an deighbhean gan chonntar,
is foillseach gur dúthchas di
caitheamh is conách;
'sí maighre na n-úirbheart
do dheimhnigh ár subhchas,
ó thadhall os ár gcionn
gomadh fada dhi slán.

Tá cúrsaí sugartha ag iomad d'ár saorcháirdibh,
ó hiompuigheadh cluiche tug sinne fá shéan áthais,
an bhúidh mhín mhilis fá mhuirnn ag téacht dá tigh,
Lucy mhiochair, inghean Mhurchaidh Chaomhánaigh.

B 1740c 18L
Mo Leóghan Cóir Cabharthach

Mo leóghan cóir cabharthach, codhnach cáidh glan fial,
comhachtóir bronntach tromdha is tábhachtach ciall,
's is mó gheóbhas d'fhabhar d'ár toghadh le háireamh
bliadhan,
Seón óg Couiltis, rogha na nÁrdshirriam.

Árdshirriam is sciath na Mumhan go léir,
mál glan fial, is dianmhaith clú agus méinn,
ó tháini' i dtiagharnas mian is rún na réx
go bráth, a Dhia, leig bliadhnach dhúinn fá réim.

A réim tug meanma i maithibh na gcúigidhe ar fad,
laoch de mhaithibh chirt Breatan na bprionnsaí an fear;
phoénix ceannasach calma ár múirnín geal;
is tá céim is gradam i bhfarraid an ghiúistís leat.

Is leat le riaghail i mbliadhna an tslat 's an t-áthas,
a shearc na gcliar, 's a thiagharna ar cheannaibh táine,
seabhac fial aniar ó Bhaile Uí Áinle
de cheap na bhfiann ó thriathaibh Sagsan táinig.

Ó thángais féin go séimh le teann-fheidhm mhóir
i n-áilleacht gléis mar ghréin i gceann radhairc slóigh,
go gárdach aerach éachtach seang saidhbhir sróill,
tá fáilte is céad ag cléireach Ghleann Maghair
romhat.

Romhat beidh an chúig go súgach ró-fháilteach,
a leógain chlúmhail, 's a phlúr na n-ógánach;
do chomhachta is úr i gcúirt lé a gcómh-áireamh,
a fhir threóraigh thrúpaigh thrúmpaig órnáidigh.

Is órnáid 's is mórdháil dá chineadh 's dá phréimh,
's do mhórán den chomhdháil 'na choinne tá i ngléas,
gur cómhárd a chomhrádh le breitheamh i bplé,
's gur sin sóinseáil nách dólás le duine insan
tsaoghal.

Saogal fada fé mhaise go dtídh le Seón,
gan bhaoghal, gan bhascadh, gan easbaidh, gan díth,
gan bhrón;
saesar seasaimh na Banba i gcoimheascar gleó
mo laoch, mo leanbh, is cara mo chroidhe mo leómhan.

Sin céile sochma age Corcaigh na long, mar chím,
phoénix forusta is cosnaimh na dúithche arís,
saesar soilbhir soirbh ó chiumhais na Laoi,
is fear gléigeal oirdheirc oscardha is úr fá fhíon.

A Fhir Bhreagh Dheaghchroidhigh

Chun Seáin Uí Eidirsceóil:

A fhir bhreagh dheaghchroidhigh gheal ghrinn ghléigil úir,
d'fhuil cheannáird cheart-ríogh d'aithnigheadh éigs is úird,
an coileán maistín gheallaís féin go humhal
cuir fám thaithighe, is ceasnaidheach mé dhá chionn.

Tá beagán pataí i ngarrdha chréamhar liom,
's is bioth-ghnáth banbhaí ag teacht faoi is céise ciúin,
dá rabáil gach laoi, ag taithighe fé le fonn,
gan coileán maithghníomhach sladfuidhear é mar siúd.

Mo Shlánsa Feasta

Séamus, mac Uilliam de Barra, ag cur slán
ris an óige:

Mo shlánsa feasta le hádhbhacht is aiteas,
ní fuláir dhom casadh le críonnacht,
ó thárla i gceangal 's i bpáirt nách scarfaidh
go bráth le hainnir an aoilchnis;
an tábhairne sheachaint, is rás na gcapall,
is báire is ragairne is ringce,
na trátha dh'fhreagairt is rádh na bpaidear,
'sé is feárr d'fhear chaithte mar taoimse.

Éifeacht glacfad, is tréigfead leamhas,
ní dhéanfad spairnn ná bruigheanta;
scléip ná magadh ní baoghal go leanfad,
beidh an t-aos dom tharrang chun caoinis;
Bréithre cneasta agus féachain fhada
chun céille ghlacadh dhá-ríribh,
glaodhach go hannamh ar éil nó ar chnagaire
isé bheir acmhuingeach mílte.

Déanamh coinne lé béithibh buile,
ná a nglaodhach cois cumair ná díge;
réidheadh a mbruide ná téacht 'na ngoire
go héag ní bhuineann lem shlighese;
léim ná mire ná laochas mustair
ná taobh le himirt, dá luighead sin,
ní léir dhom oiread do réir mo thidil,
táim féin fá urchall cuimhrigh.

Mo mhíle beannacht arís faid mhairfead
do bhaois na beathadh 's dá muinntir,
slighe gan mhairg is aoibhneas aigeanta
líonadh d'atall mo chroidhese;
ní bhíonn sí acht tamall ag rígh dá rathmhaire,
puinn dá maitheas ní mhaoidhimse;
isé a críoch a casadh mar scaoileann sneachta,
cé shíleas leanmhain di choidhche.

Seán Cundún cct., agá fhreagra:
U Seán Cundún

Mo chrádh gur charas, an tráth ba leanbh me,
ádhbhacht is aiteas is aoibhneas,
ráfla is carrbhas, tnáthadh is ragairne,
is mná do tharrang chun aimhlis;
bheith tráth cois ghleanna dá gcárnadh ganfhios,
seo cáil do chleachtas dá ríribh,
's gach stáidbhean cheannais im dháilse thagadh
a prádhainn 's a deacair do scaoileadh.

Crábhadh is feasach ná grádhfad feasta,
sin cáil do bhaineas le críonnacht,
ná rádh na bpaidear i bpáirt an Bharraigh,
go bráth ní scarfad le haoibhneas;
don tábhairne rachad, gach lá mar chleachtas;
ní stánfad seachad ó choimheascar;
's im páirt beidh gasradh ghrádhmhar ghasta,
's is feárr 'ná ceangal le mnaoi ar bith.

Dánta is damhas is báire ar faithche
agus námhaid do leagadh le righin-dair,
cáirt is dramanna ar chách do scaipeadh,
agus ádhbhar aitis ná maoidhfead;
ag trácht a-bhaile dham tráth ag casadh
beidh bláthnaid chailce dhom choimhideacht,
don ráig sin leanfad, 's is feárr mar mheasaim,
'ná crádhnas ceachartha is críonnacht.

Spás le hAer
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Scléip Shéamuis chéadna, cct., ar fonn "an
Ghearráin Bhuidhe":

Spás le haer do thrachtas féin,
dob árd mo scléip ag dul na slighe,
ó'n mBlárnain réidh gach táirdeal, féach,
go Garrán saor an Ridire fhinn;
ag diúgadh dram 's ag súgradh ban
's gach clúid is clais 'na dtigeadh linn,
dá stiúradh isteach, dá dtabhairt amach,
dá n-iomchur seal ar eachaibh groidhe.

Do bhí sáirfhear séimh im páirtse féin
ba ghrádhmhar méinn is maise is gnaoi:
Pádraig é, nár ghnáthach tréith,
gurbh fheárrde Éire a bhearta grinn;
i dtighthibh óil ag rith le ceól,
ba fhliuch ár spórt ag caitheamh dighe;
fiche ló, agus tuilleadh fós,
gan codladh ar cóir do sheasaimh sinn.

Gártha ciabh ag táinte ag fiadhach,
is dásacht cliar ar faithche luim;
ba lághach an iarracht mná go fial
ag trácht 'nár ndiaidh cois caise chaoil;
ba dheas an spórt ag teacht fé Ióseph,
mangaire óg ná hainmnighim;
is a athair fós 'nár measc san ród,
's le feartaibh Ió nár thithin í.

Ringce is ceól istoidhche is ló,
agus aoibhneas fós gan easbaidh fuinn;
fíon is beóir, is suidhe ar gach bórd
i mbíodh a sórd ar feadh na slighe;
spuir is fuip ó tigh go tigh,
ag dul 's ag rith go malairt dighe;
coin is groigh is cothrom suilth
's i dtosach truip do chleachtaimís.

An té bhíodh lá 'nár slighe-na ag rás
badh chuimhin leis cás ár n-aingilíocht;
do bhíodh a láir go sníghte tláth,
's a chroidhe 'na lár gan angabhaidheacht;
a mhallacht tug do phearsa ar bith,
do leanfadh sinne faid na troighe;
do scar sé linn, ní raibh againn
i ndeireadh an tsuilth acht seasamh dís.

Pádraig clúmhail d'fhuil áird Ghiobúin
is áluinn ionnraic eagnaidhe,
fear láidir lúthmhar grádhmhar fiúntach,
sáith na cúige an seabhac grinn;
is Séamus seascair séimh de Barra,
laoch nách meathta gaisce is gníomh,
phoénix fleadhach gléigeal gasta;
an t-aon bheirt aca ar fad nár claoidheadh.

Is Truagh mo Chás gach Lá

U Seán Ó Briain
Seán Ó Briain cct., ag caoineadh a mhná:

Is truagh mo chás gach lá, mo léirchreach,
go buartha cráidhte im fhánach aonair,
gan suan gan sámhacht, gan tábhacht sa tsaogal
fé ghruaim mar táim le spás gan faosamh.

Ní suarach fáth mo cháis gan bhréagnach,
do fuaras crádh do chráidh go haeibh me,
mo stuaghaire mná mo ghrádh mo chéile,
mo bhuaireamh, Máire, ar lár, mo scéal bocht.

Don bhás níorbh urus mo chlipese i n-éinfheacht,
i gcúis dá dhonacht gur goineadh an t-aenne,
máthair cúigir úir nách aosmhar,
is grianán cailce mo shleachta 's mo ghaolta.

Cuideachta mhiochair nárbh urus a thréigean,
cuideachta shuairc gan ghruaim i nÉirinn,
cuideachta an bhuill 's an tighe le chéile,
is cuideachta charthannach charad is chléire.

Tá an Nodlaig seo im dhún go cumhthach déarach
gan solus gan mheadhair, gan ghreadhan gan ghréithe,
gan cogar ná comhairleach, comhar ná caomhthach,
acht doilbheas deór, is brón is béiceach.

Mo dhiombádh mo leannán, mo laog geal,
mo ghearán is m'uchlán go n-éagad,
mo bhean mhnámhail cheannárd am éagmais,
i gcoimeád i gclogás gan téarnamh.

Nuair bhímse istigh is duine tréith me;
is nuair bhím amuigh is fliuch mo dhéara;
suas ná síos ní gnaoi liom aonbhull,
ag uaigneas síor am shnoighe 's am thraochadh.

Níl comhursa fá'n sceól so gan méala;
's níl brón mar mo bhrón bochtsa ar aeinne;
d'iomdhaidh ar chloinn ar bhuidhin ná ar bhéithibh,
is mise atá ar lár fé dhrádh na scéalta.

Is liomsa nách nár na gártha dhéanamh;
is me thuigeann an cás ba chás a réidhteach;
'siad m'fhuireann atá 'na gábhadh is me féinidh;
's mo mhilleadh thu, a Mháire, an gháire ghléigil.

Ní chuirimse a gníomhartha i bhfighe ná a tréithe,
is fiosach don tír go cruinn an méid sin,
go raibh sí soineanta miochair glan maordha,
diadha deághathach dáilteach déarcach.

Beannacht an Tighearna Dia go dtéighidh leat,
beannacht gach diadhaire i gcliath na cléire;
beannacht na gcliar id dhiaidhse d'aon-ghuth
's mo bheannachtsa óm chliabh, cé phianais féin me.

Fáth mo thuirse agus turus mo dhiombhádh dhíbh
mo ghrádh mo ghile mo chiste 's mo leannán grinn
fágtha i dturadh na cille fá leachtán líog
Máire an bhruinngheal de chineadh Mhic Cairteáin mhaoidhim.

Ní Fhacasa Gadhar

An tAthair Tomás Boghailóir cct., do Sheán
Ó Ghadhra i gCorcaigh, an tan d'iarr air amhrán do
dhéanamh dho:

U Tomás Boghailéir

Ní fhacasa gadhar gan treadhmad neamh-dhúileach,
ciodh garg a madhm ar teimheal gan leasughadh luis;
bíodh acasan bladhmann tinn nách feas dúinne,
freagair don roinn, nó is cladhaire ar beartughadh thu.

Seán Ó Murchadha cct., ag gabháil a leathscéil:

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Do mheasas go deimhin, a fhir ghreadhnaigh gheal-chúmtha,
gur pearsa nach gadhar san roinn, mar bharamhlfainn,
's nách falcaire feadhlach foighdeach fanamhnach
acht scafaire roinnfios cadhain den ghlain-lionn linn.

Tomás arís:
U Tomás Boghailéir
Do canadh leis feidhm nách soillseach glanrúnach
lér mealladh mo ghreadhan 's lér leaghadh mo dheagh-
chlúmhlacht
den aicme badh teadhmach saidhbhir ciodh dealbhúsach
freagair don roinn, a chladhaire chailleamhnaigh.

Ní Féasta mar Fhéasta Bhan

U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha

Seán Ó Murchadha cct., lá fuar i dTigh Charraig
na bhFear, ar chontráil an tseanrann so:

Bhí féasta ag mnáibh éigin i mBaile Mhic Cuirc,
do théidhfeadh Ó Laoghaire 's a maireann dá shliocht.

Ní féasta mar fhéasta bhan Bhaile Mhic Cuirc
do bhí ag éigsibh lá aerach i gCarraig na bhFior,
acht daonnacht is féile, agus caitheamh is cion,
is féasta gan éalang ba neartmhaire ar bith.

Do bhí éil chumais éascaidh ba bhlasta dho dhigh;
do bhí saor-dhram an éinfheacht mar chaise 'na rith;
do bhí taobh tuirc is caorach is lachan againn,
is éadan breagh taeisghil den chruithneacht nár mhion.

Do bhí léistine chraorac ba lasmhaire linn
i n-aolbhrog na saesar gan sneachta ná sioc;
do bhí Shéarlas na séimhe go fairsing glan fliuch,
's a chéile bhreagh bhéasach ag tabhairt gach neith.

B 1741 18L
A Shagairt an Deaghchroidhe

Chun an Athar Ióseph, September 1st, 1741:

A shagairt an deaghchroidhe, is glan gnaoi is méinn gan mheang,
ná tabhairse faillighe ag teacht faoim' dhéin i n-am,
ag baisteadh mo chailín, 'seadh í an séismheadh ceann;
sin scata maith bainsidhe ar feadh tighe i n-éinfheacht ann.

B 1741c 18L
Ó's Follus an tSlighe

Domhnall, mac Uilliam an Dúna cct., do
Dhonnchadh Ó Chaoimh agus dá mhnaoi, do shúil le tideal
.i. coimeád Turnpike d'fhagháil uatha, agus fuair.
Fonn: "Inghean Uí Mhórdha".

U Domhnall Mac Cairteáin

Ó's follus an tslighe gur scaoileas féin
le sonas an tsaoighil gan suim i séadaibh,
níor scarassa fós le caradas cóir,
ó mhaireann an leómhan léigheanta,
dreagan de phór na Féinne
is faraire cródha céimneach,
Donnchadh caoin Ó Caoimh an seabhac,
ríoghfhlaith fairsing gaedhlach;
isé go suairc do luaidh liom tideal,
suas go gcuirfeadh sé me,
do thógfadh sinn ón slighe 'na bhfuilim
i gcrích 's i bhfuirm shéanmhair;
treón is taoiseach líonmhar luchtmhar,
buidheanmhar bruthmhar béasach,
seabhac d'fhuil uaibhrigh uasail chumais,
cuan is ciste d'éigsibh.

Tigheasach dáilteach grádhmar gléigeal,
díreach deaghathach, ráib na féile;
fear riartha slógh is cliar gan bhrón,
is iad 'na dheóidh gan traochadh,
le biadh agus beóir is éadach
dá riar i gcóir a chéile;

crann bagair san tír nó ar binse an bile
is líonmhar dlighthe is daonnacht;
a chéile chaoin 's a ríogan mhilis,
maoidhim gurb ise an phoénix;
cómhmaith a táid i gcáil 's i gcumann,
páirteach uile i dtréithibh;
ní fheadar cia chífeadh dís dá gcumadh,
a ngníomh 's a nguth le chéile;
's go rugadar bárr is lár an chluiche,
ó táid go miochair d'aontoil.

Is fiosach don dáimh gurb árd do léightear
a sloinneadh go hárd i ráidhtibh Gaedhilge;
lánamha chaoin is feárr clú tighis,
's is cáirdeamhail díonmhar déarcach;
dá cholúr d'fhíorfhuil Éibhir;
dá rún croidhe na cléire;
dá bhile dhon Mhumhain i ndún an oinigh,
de chrú ghloin righthe nÉireann;
níl rí ná rófhlaith fós ná curadh
i n-eólus Inis Éilge,
budh léire leam im fhabhar, dar liom,
'ná an seabhac 's an bhruinngheal bhéasach;
tá caradas gall go leabhair aca,
tá greann is cion na nGaedheal;
is guidhimse bliadhantach iad 's a sliocht,
gan chiach go sona séanmhar.

Is follus do mhaoidhid lucht innste scéal dar liom
gurb oscailte an tigheasach ríoghdha an féinnidh úd
oirdheirc aoibhinn saighdeach séadach subhach
Donnchadh caoin Ó Caoimh de réxfhuil Mumhan.

Péarla breagh béasach is eala cháidh chiúin
a chéile an fhlaith aerach is maise i gclár Mumhan
phoénix na féile 's na mbachall mbán bhfionn
Peig bhéasach an aeilchnis Ní Cheallacháin chlúmhail.

B 1741 18L
U Seán na Ráithíneach Ó Murchadha
Tá Faraire Cliste

Do Mharcus Carún, an tan nár fhéadas mo
dheachmhadh cheannach uaidh. Ámh, do fuaras iar n-a tais-
beánadh so í; 1741:

Tá faraire cliste gan uireasbaidh deaghmhúinidh
ag seasamh im choinnibh nách tugann mo dheachmhadh dham,
's gur thairgeas tuilleadh agus oiread ar cheart dúinne
d'airgead tirm, dar linne, 'na ceannúchan.

Marcus an bile dfhuil bhuirb na gCarúnach
ó bhailtibh Mac Coille, bhí i gcumus 'na Barúntacht;
is anobaidh an iongnadh duine dhá nglansmúsach
do sheasamh i gcoinnibh an fhile uma dheachmhain bhig.

Ceannas is cumus is fuinneamh is fearamhlacht
ba cheartas don duine dhá ritheadh le seandúthchas,
is a thaisteal gan chogal ón gcineadh so an cheart-
chungcais,
neamhchion ar fhile aige is iongnadh an chanamhain liom.

Do bheadh fabhar ag file agus urraim ó shleacht Niúil
ghloin,
's ó Bharraigh na gcuradh tá im fhoigse na ndeaghdhúntaibh;
do mheasas nár chirte 'ná dhon bhile seo am dhearmhadsa,
's gan margadh briste bheith agam ag scaramhain ris.

B 1741-42 18L
Is Áthasach Chímse na Tíortha

Do Chormac, mac Domhnaill Mhic Cárthaigh na
Rátha Duibhe .i. an Connsoiléir, Jany., 1741-2.

Fonn: Fair Nancy.

Is áthasach chímse na tíortha gan chiach,
ó tháinig go críochaibh a shinsir an triath,
árdfhlaith ó inse na Laoi gile aniar,
is fáilte agus míle dho aníos ó Bhaile Átha Cliath;
faraire leóghanta de mhaithibh na Fódla,
tá ceannasach comhachtach i ngradam 's i ngníomh,
den Charrathfhuil chródha, ba chalma i gcomhrac,
an seabhac nách fóltha liom 'ainm le maoidheamh.

Cormac grádhmhar Mac Cárrthaigh mo laoch
ó phortaibh na Blárnan 's ón Ráith nDuibh arís,
fear oirdheirc áluinn is láinchliste i ndlighe
is flaith oscailte dheaghathach i dtábhairne 's i dtigheas;
ciodh líonmhar a chomhachta, 's gur cuibhdhe dhó bheith
foghanta,
ar bínse 'sar cóisir, ar faithche nó ar sráid,
níl maoidheamh air is mó linn 'ná a thigheachtain ó Dhomhnall,
an taoiseach, 's an chór-bhruinngheal charthannach Cáit.

Cúpla is uaisle do bhuail liom le spás,
i bhfiúntas i bhfuaimint, i suairceas 's i sámhacht;
chúcha cé ghluaisid na sluaighte gach lá,
níor iompuigh neach uatha gan fuascailt a ghabhaidh;

ní náireach don ríoghfhlaith, do tháinig ón dís sin,
bheith deághathach dá ríribh 's a mhaitheas do rádh,
's gur fáisceadh an míle ó'n árdfhuil nárbh íseal,
's na cáile seo dh'innseas gur cheangail don ráib.

Cúil dín na cléire na n-éigs is lucht gábhaidh,
múirnín na mbéithe fuair céim insgach n-áird,
Cúraoi na féile is na céille gan cháim,
ó Mhúscraighe na féinne 's ó Wales san mBriotáin;
is trí-fheárrde an dúthaigh a thigheacht slán don Mhúmhain,
an cíonádh glan múinte, is dé bheathasa arís,
ó chroidhe Pháris chughainne tug dlighe láidir lonnrach,
's ó chaoin-tsráidibh Lúndain do bhailigh gach gaois.

Connsoiléir dearbha deachtuighthe i ndlighe,
rogha gach tréan-taca chun seasaimh na slighe,
ó thoghais gan aon ainimh an ainnir mar mhnaoi,
a fhir mhodhmhail ghluin go mairir fé mheanmain í;
dá dtuigeadh an óigbhean, mar thuigid lucht eólais,
do gheinealach órtha agus a aithint go sámh,
ar mhaitheas na Rómha thoir ní scarfadh leat nóiment,
's dámb' acmhaing di an Fódla go raidfeadh í id
láimh.

Cormac óg, mac Domhnaill dheághathaigh ghrinn,
mac oirdheirc Eoghain ba comhachtach tásc chun tighis,
mac Cormaic Mhóir ba chomhla láidir ghroidhe,
den bhorbfhuil fhóghanta ó bhórd na Rátha Duidhe recte Duibhe.

Ó's duine dhen dáimh sínn

B 1742c 18L

Ó's duine dhen dáimh sínn tá síos d'easbaidh na dtriath,
gan tideal i n-árd-dhlighe d'fhagháil puinn eatortha riamh,
rithfead dom gháirdín, ránn mhín glacfad mar riaghail,
is cuirfead an bháillidheacht fá thrí i n-ainm an diabhail.

Pádraig Bharain cct ag freagra don rann do cheap Seán Ó Murchadha
don bháillidheacht ar a surrender:

U Pádraig Bharain

A fhir shultmhair, is breagh an tslighe ráinghís, measaim, do
thriall,
's gach curadh dob árd puimp bláth saoigheal gradam is
riaghail
d'ar geineadh a rás Íbh, páirtidhe Adaim 's a mhian,
's a dtiocfaidh 'na dtáintíbh, má thighid, rachaid don chriaidh.

Mionnaim gur feárr ríoghacht gháirdín meacan is ciall
chun cnuta de photátaíbh fá chír chneasta do riar,
'ná cumas an dá ríghe, is tábhachtaighe raith san Innia,
's nách cluthaire shámha bhíd 'ná síol fleascaigh ar sliabh.

U Pádraig Ó Súilleabháin
A Sheáin Ghlic

Pádraig Ó Súilleabháin cct. chun Seáin Uí Mhurchadha:

A Sheáin ghlic, bráthair grádhach Uí Mhurchadha Laighean,
is cráidhte an cás mar táid cinn uirid Mumhan tinn,
na sáirfhir áille, Cárrthaigh, fuireann bhúidh ghreadhain,
'gus táin gan áireamh báithte is curtha i gclúid doimhinn.