XXXVI

Sgríobh sin a Brogáin sgribhinn
do comrádh fhírgrinn fheassach
ni d'imteachtoibh mic Cumhaill
do fhulaing mor ttaom ndeacrach

Eisdeacht ré n-abair Oissín
do comrádh roimhín ríoghlan
ní chúala ón cheithrinn chródha
sgél budh cora do sgriobadh

Innis a mheic na flatha
do glór bhlasta is beag mbréige
sloinn duinn go milis milla
sgéla fíora na Féine

Innis duinn gan dol seacha
narab é in freagra failleach
cía fath fa ttucadh Caoílte
ar fhear sgaoílte na sgainnear

Teagmit lá ar Lúachair Deaghadh
da ceathrar cródha in buigean
móirsheisear dhúinn mun airdrigh
ionmhuin dream airdmhín fhuilteach

Meise is Daolgus is Díarmaid
tríar fuair a ffíanbhoith fulacht
tri mic Áonchearda Berra
Finn féine is mac Lughach

Gairit duinn ar in tulaigh
cían bhus cumhain an sgélsoin
go ttainic sa magh fodbhán
óglach morard ar enchois

Iongnad ionnioll an óglaigh
togbhamaíd airm re a fhaixin
trí lamha leis ar lúamhain
gné in ghúalaigh ar 'aghoidh

Áonchos faoí ar lár in tsléibhe
don beinn go chéile chugainn
áonshuil a cclár a edain
'sé ag feghain mheic Cumhaill

Ní raibhe acht áonleim dhosan
tar gach ngleann ffodbhán ffasaigh
ní roicheadh dhó acht ar eigin
bord a edaigh tar a mhásaiph

Léine do chíarsnaith chasda
ionar lachtna is rúadhbrat
cochall mór ciordhubh cíartha
do sheiche fhíadha ar a úachtar

Mo na lán duirn gach milidh
'na chois mhóir dhírigh dubhguirm
fuide nó crann gach sleighe
ó a ghlúin go roiche a modharn

Ceinnbeirt don cochall cetna
fan maoíl ghlesta mar ghúalach
ba lór do gabadh dhúine
sgath a laime 'sa ghruamdhacht

Ar tteacht dhó ar in tulaigh
adubairt ar ttoigheacht chugainn
gur beannachaid na dée
duit féin a mheic Cumhaill

Gur bheannachsa ar Fionn feinnidh
cía tú a énfhir nach aithnighim
innis duinn bar n-ainm bunaigh
a fhir go gculaidh gcroicinn

Lon mac Liomtha mh'ainm baisde
rug mé ar aisde gach céirdi
is mé is ollamh gabhonn
ag rígh Lochlann sa Bheirbhe

Líomhthach óg inghean Bholcáin
nírb olc a conách cloinne
ní mairg fear fuair mo mháthair
rug mé 's mo brathair eile

D'iarraidh coimreatha cubhaidh
tanac chugaibh ón Bheirbhe
adeirid is lúath sibhsi
a dhream is clisde ceirde

Geis oirbh is troigh mhná troghain
a lucht thosaig gach teannta
muna leantaoi bhar n-ochtar
me go dorus mo cheardcha

Lingidh uainn mar ghaoíth n-earraigh
ag dol tar beannaibh sleibhe
gur leanamar é in uairsin
beagán d'úaisliph na Féine

Do leathtaoibh Lúachra Dheaghaidh
seach dhorus Bhealaigh Luimnigh
tar slíabh Oigidh tar Eachtghe
glúaismit ar gceitri buídhnibh

Buidhean dhíbh sin in gabha
cach go fada 'na íairnéis
aga mhór aige ó Dháolghus
Fionn 'na aonar 'na ndíaighséin

Díarmaid agus mac Lughach
feadh tri ttulach 'na ndeaghaidh
meise is tri mic in Cearda
'nar mbuidhin chalma cheatrair

Tré Mhagh Maín tré Mhagh Maine
cían uainn d'aithle ar tturuis
a gceann Mhoighe mhóir Mhéadhbha
tar Áth Bearbha tar Mucais

Laimh re feart Fraoích mhic Fidaigh
nírbh é in siubhal nár sháothrac
tar Gleann Cuilt is tar Cruachain
ann sin do lúathaigh Dáolghus

A Magh Luirg síos go Séaghais
beirmit cheana ar a chéile
do-chúaidh in gobha is Daolghus
uainn a máolchnoc Chinn Sléibhe

Teagmaoíd ucht ar Úaimh Chorainn
ceachaing romainn bar Dáolgus
fuirigh go foill a ghabha
ní ragha asteach at áonar

Tíaghaid ar áon san úamhaidh
Fionn ga ffúabhairt go fearrdha
fúarattar builc da séideadh
fuarattar cré is ceardcha

Inneóin is uird ga mbúaladh
lé trénbhuinne lúath lasrach
seacht ccloidhme leó arna síneadh
'na mbróinibh dirge dhata

Ro ráidh Lon féin ga ttoghdha
risin sgoil ndorrdha n-adhbhoil
mo chuidsi so 'na hénor
gan denamh dona harmoibh

Cuiris teanchoir fon teallaigh
togbhais lía ceithre ndromann
do-rinne in gabha is Dáolghus
urlaighi fháobhrach udmhall

Da ord mora ag in ghabha
agus teanchair thailc tháobhglas
tri lamha leis ga ffreastal
is maith do freagair Dáolghus

Do-níd lann crúaidhghér crithreach
fa maith biseach ré búaladh
feadh duirn dhi gan da fháobhar
'na buinne caomhghlas crúadha

Teidhis re cneas na ceardcha
Dáolghus ba teann a throda
ba deirge na gúal gartha
a shnúadh d'aithle na hopra

Do ráidheastar na gaíbhne
ba lór gairbhe is grúamdhacht
cía in fear caílti gan time
shíneas in tinne crúadha

Ro ráidh Fionn aga ffreagra
fear gach ceisde do sháoradh
budh hé sin a ainm choídhche
Caoílti da rádh re Dáolghus

Ag sin dhaoíbh mar do baisdeadh
maith a gaisgeadh 's a gniomhradh
Caoílte leis nár ghnáth éra
cóir a sgéla do sgriobadh

Fritheóiltear ar Lon láidir
in coinneamh tainic chugainn
dentur teagh lóghmar leaptha
bhus cneasta do mac Cumhaill

Tabhraidh dhóibh féin dha ttaisgidh
lúach an aistir gach aoinfhir
do fhreastal catha is comhlainn
sleagh is gormlann go ffírnimh

Leigidh dhamhsa Fionn fosaigh
do-bher dhó coingir chatha
sleagh dhíreach sleagh roidhíreach
is cloidheamh fírdheas fada

Tugaid dhuinn na hairm shénta
tar éis a ndénta in úairsin
ocht ccloidhmhe is naoí sleagha
ór mhinic cneadha a crúaidhneimh

Mac in Luin lann mhic Cumaill
do chuir ar fulang feóil daoíne
in Drithlinn ag Diarmaid drechtach
in Crechtach lann chrúaidh Chaoílti

Fead agus Fí is Fosgadh
mór gcoscar riam rom-cuirseat
cloidhme triar mac in Cearda
mor tteannta riam ro-dhluighseat

Ag so um laim Gearr na cColann
do bhíodh toram a ttrodaibh
an Échtach ag mac Lughach
ba subach ar ceann chosgair

Ba maith ar n-édach dubhdhonn
ar gceól n-én cclumdhonn gcochlach
um trath eirghe arna mhárach
dhúine ba sasadh colla

D'eirge ghréine arna mhárach
ar slíaph langhlan Lúacra
ba maith ar lanna léapra
ar sleagha reamhra rúadha

Is ionnsa críoch go foircionn
ar in slúagh foiltfhionn fhíorghlan
a sgríbhneóir peinnghil Pátraic
is mairg tarraidh a sgríobadh

SGIOBH

XXXVII

Fiafraighis Patraic Macha
d'Oissín mac na flatha
cía tír dot athair a fhir
don Mumhain no do Laighnibh

Is mé inneóssas duit sin
a Tháilghinn a thairrngeartaigh
in tír ó a ttigid na fir
clanna Baoísgne meic Deaghaidh

Lios Beag ainm in leasa shíar
a n-Uibh Badhain mhóir na ffían
is as do geineadh Fionn fáidh
mh'athairsi is athair Fhaoláin

Ba Lios Beag ainm in leasa
inar geineadh fáidh feasa
ro chinsead go fíor na fir
ó chlannoiph dísle Deaghaidh

Fionn mac Cumaill go lí ccroth
meic Baoisgne meic Fir dha Roth
meic Cuinn mhic Garaidh go ngoil
meic Daire dhuinn meic Deaghoidh

Ceitri mic Dáire go ngoil
feirdi in tír ar gheinstair
Cú Rí ba ri ar gach tír shoir
Baoisgne Fiachaidh is Eochaidh

Cu Rí mac ba sine dhibh
is Baoísgne a ndeaghaidh Chon Rí
Fiachaidh ba foixe dhó sin
agus Eochaidh 'na dheaghaidh

Mac Baoísgne Garadh na slógh
mac do Garadh Conn cathmór
mac Cuinn Fear da Roth nar ffoil
is mac d'Fior da Roth Trenmór

Mac Trenmhóir Cumholl na ccath
mac do Cumall Fionn fathach
mac don Fionnsin mé budhdhéin
ionnsa mo bheith for micheill

Ag sin mar deaghlaid na fir
ó Dháire dhonn mac Deaghaidh
gan mo spéis a cceól go lí
tar éis na cceól ad-chluintí

Dén re Críosd mo dháil go grod
ni fuil acht mh' iasacht agad
do líon cumha mo croidhi
d'eis na ccuradh fiafraighe

FIAFRAIGHIS

XXXVIII

A Lorcáin mheic Luighdheach láin
meic Brenoinn bhaíth mic Baodain
an ní día ttá Dún nGáire
sam eólach 'na tromgháire

Inghean do bhoí ag Dubh mac Duinn
dar comainm Daolach dioghainn
carais Fionn na ffían ffearrdha
an inghean fhíal inneallda

Cuiris eachlach d'iarraidh Fhinn
feacht día mbádhmar a cCroimghlinn
do lodmar as go Beinn mBroin
da hiarraidh ar a hathair

Trí céd láoch go ngniom ngrod
lodmar atúaidh dia tochmharc
fúaramar earradh gach fir
an oidhchesin ón ingin

Ba maith leisin ingean uill
is ba maith le mac Cumhoill
an toisc tangamar dia tigh
agus ba maith lé a mhuinntir

Ro ráidh Dirraing mac Doghair
agus nochar rádh fholaigh
do-gephthaoi congal is cath
isin maidinsi amarach

Adubairt Fionn flaith na ffían
a Dirraing mic Doghair shíar
cía eidir ar tír ar tuinn
chuireas iomarghal eadroinn

Clíabhach ri Coinceann coir
gabhus a tTraig Inbeir Móir
ar tteacht co dún Beinne Brain
isse chuirius an iorghail

Ann sin ro ráidh Duph mac Duinn
go molbthach re mac Cumhaill
dingébhsa in loingius lán
dia ngabhaid sa tracht ttonnbhán

Eirgis uainne Dubh mac Duinn
tri chéd deaghláoch druim ar druim
gabhaid seachnóin na fairrge
go srothaibh criche Cairbhre

Do gapsat Coinchinn chrúaidhe
fa Cliabach go mét n-uaille
leigid airgne síar is soir
fo sliabh Colláin meic Crimthain

Teagaid laimh re traigh atúaidh
tri mhíle Coincheannach crúaidh
ro marbhsat ar maidin Dubh
cona muinnteir 'na ccodladh

Tuitis sís isin sruthair
Dubh mac Duibh óir ba duthain
ó bheith da corp sa ghlaisi
do lean ó Dhubh Dubhghlaisi

Teagaid íar sin go Dún mBrain
leigit tri garrtha gabhaidh
ro lean don dún Dún nGaire
od-ratsat trí tromghaire

Cuirid fir ar fud fairrge
go rainic Ceann na Cairrge
gur gabh cách ceann a chéile
a ttracht Oirir Uirshleibhe

Teilgis Clíabhach cleitín cruinn
tre slogh meic Mórna in mórghluinn
nir fed coisceim seacha sin
rob áil le cách é d'oighidh

Ro theilgsean cleitín eile
go Fionn do budh sgél sgeile
go ttorcair Fionn Failbhe
d'fuiliugadh a áonlaimhe

Teilgis in treas cleitin cuir
go ro marp Glas mac Ingair
go ttorchair Glas a Moigh Mhaín
do leathtaobh Droma Deargchain

Do riacht mac Lugach Lágha
go lúath docom na tragha
go ttorchair Cliabach sa ghleó
do comrac Gaine ghairgbheo

Do marb Torcán agus Tarbh
ro marb Garbhán agus Garbh
do marbh Labraigh is Leasgor
ar áon Maolán agus Measgor

Marbhuis tri cháoga sa cath
don mhanaoís moir meic Lughach
ba hainm don láoch ag cur cleath
in lásin Cáol crodha cedach

Tucadh leis ceann Cliabhach cruaidh
go Fionn a ffíadhnuise in tsluaigh
agus fagbais 'na luidhe
ag mac Cumaill Almhaine

Adhaig is Uath is Uath
a gcomlann ba brúach ré brúach
na trí galgada gábhaidh
ro marbh Faolán fíorlamaigh

Torchair lé Faolán mac Finn
Accais agus Ágh is Éislinn
Corrán in ceatramadh con
rodus-marbh Ailbhe a áonor

Torchair Troma sa tráigh shiar
lé Dubh Dromán nar bhó dían
gin go ttainic slán da tigh
marbh Dubh Dromán doiligh

Ro mharbh lucht na ccenn gcon
a marbadh ba mór in modh
fearrdorn a ffiacoil gach con
lán glaice laich na timcioll

An cathsin tuc Fionn fearrda
agus Coinchinn ceanngarbha
ni tucsat cath 'na deaghaidh
acht cath Átha Breó a mBreaghoibh

Do bhui Dáolach 'na deaghaidh
ag mac Cumhaill airmleabhair
gur baitheadh ag snámh in bhean
a Moigh Aird in da Inbhear

Do lean Aidhne d'Aidhnidh shoir
do lean Dáolach do Daolaigh
bean Finn agus a hingean
atáid sonna a dhá n-inbhear

Do rad Fionn a bheannacht mbúain
do Cháol crodha ba mait búaidh
tré bheannachtain fhire Finn
tarraidh creideamh in Táilghinn

Díarmaid úa Duibhne is Cáol
is Oissín mac Finn fíorcháomh
ag lámhach ar tír ar tuinn
nír teilgseat urchar n-imruill

Gach ní do teilgeadh Caol cas
ro gonadh é go hamhnus
ní bhlaiseadh bíadh no beathaidh
ar in talmain tromleathain

Ingean Ábhartaigh fuiligh
cedsearcus Caoíl chédghuinigh
do rad in sleigh mbric mbreachtaigh
do Cháol ina cédsearcaibh

Coicc lamha Chaoíl ina crann
triocha urlach na hiaronn
do budh bláith áluinn a halt
tuilleadh 'na dhorn duthracht

Duthracht Duirn buidhe bhúadhach
a hainm a ghaoís anúabhar
Duthracht sleagh Abhartaigh finn
do lean a hainm don abhoinn

Mar do ghlantaoí in ga glas
a hInbear in da Eachlus
do bhí an sruth mear amoigh
ina dhíaigh go dearg ón fhuil

Sabharn tuc in brat bladhach
do Cháol crodha comramhach
tug inor ingantach leis
nach gontaidhi faoí no thaireis

Sábharn ba bean bhunaidh
do Caol mor asin Mumhain
is hí dus-rad Cáol gan chloinn
trena sidhe sa sabhrainn

Marbh Caol re cois Patraic féin
thuaidh isin Midhe moighreidh
gur adhnacht a cCrosaibh Caoíl
mac Lughach ann da leathtaoíbh

Is misi Feargus féine
fada dam tar éis na Féine
ro chosnus mo chuid don tráigh
sa lathairsin a Lorcain

A Lorcain

XXXIX

A Oisín cía in feart dona
ga ffuil in luige fada
sloinn duinn a seanóir gan oil
cía in feart ós na feartoibh

Cía in feart do claidhead go mór
a Oisín go n-imad slógh
a fhad is méd a luighe
uime atú da fhíafraighe

Cía in láoch ro hadhlaiceadh ann
a mheic Finn nar ob comhlann
sloinn duinn a seanóir ma-le
fearr leinn na comradh eile

Leasc liom a innisin duibh
lomlán mo clí día cumhaidh
in líon slóigh ro torchair ann
d'fíanoibh Alban is Eirionn

Na habairsi sin a fhir
a Oisin a fhir eólaigh
rachaid sloigh in beatha búain
a fhir áitheasaigh armrúaidh

Treig do cumha creid budhdhéin
a mheic Finn ba láochdha leim
gaph creidiom cóir gan séna
tug dot úidh na soisgéla

A Patraic an rim anois
go ffreagrainn ar fhíafraighis
go sloinninn a chleirigh cháidh
cía dar claoídheadh an feartán

Feart Osgair mhic Garadh fhéil
feart fhir aitheasaigh airmghéir
feart laoích go n-iomat ttreideadh
feart curadh feart fírfheindeadh

Feart laoích do chuireadh catha
is do commbriseadh craoíseacha
feart airdrigh go ngniom tréinfhir
feart mic Morna moirfhéindidh

Ata uirsgél agam dhuit
a Patraic día mbeantar cluig
ar sluaghoibh Teamra gan fheall
's ar fhíanoibh aille Eireann

Smúainis mac Cumhaill gan on
airdrigh oireagdha Almhan
an cuimdhe ceann na n-uile
athair teann na trocaire

Glúaisis día oilithre uainn
mac Muirne gusin morbúaidh
is tri cháoga láoch gan ceilg
do mhuinntir Fhinn faobuirdeirg

Is é ba tigearna ann sin
a nEirinn álainn iúbhraigh
fear borb brighmor um creachoibh
Cairbre líonmar Lifeachair

Meisi i n-ionadh Finn fhearrdha
am tríath is am thighearna
ba hé ar ttinol riogdha in reim
tri rúadhcata do roifhéin

Meisi agus Caoílti na ccath
Osgar agus mac Lughach
Goth Gaoíthe do beireadh búaidh
is meic eile Chaoilti crannrúaidh

Domhnall mac Caoílti rom-car
agus Téghmall tren talcar
Colla mac Caoílti ni chél
is in fear fírluath Faoíllén

Baí ag Caílte cumhain leinn
ceathrar eile nach airmhim
fir do ládh tossach goile
laoích nár obtach n-irghaile

Fionn mac Breasail fa borb dhe
agus Fionn bán úa Baoísgni
Dolbh Sgéine ba fear go neimh
agus Feargus fírfhilidh

Áodh mac Finn ba fear go cceill
agus Faolán a mhacséin
Baoísgne mac Finn fear go rath
agus in Dearg deigheanach

Dís oile ba hionmhain liom
do cloinn Bhaoísgni na mbeimionn
fa borb a mbrosgor 'sa mbrígh
dá mac Osgair mic Oisín

Dursan leam aireamh a láoch
's a fféindeadh ffuileach ffíorgháoth
le himat a ttaoísseach ffían
tan do biodhmaois ar áonrían

Laithe duinn ina díaigh sin
a nAlmhain a n-ibhthe miodh
a ndún mheic Cumhaill na ttreabh
ag ól is ag oirfideadh

Glúaisis teachta go hAlmhain
mac Corbmac in t-óg angbaidh
d'iarroidh chomhadh ar in fféin
nó a mbeith uile dhá mhíréir

Ann sin fuighlimsi gan fheall
ré teachtoibh airdrigh Éireann
sloinnidh bhar ttosga gan oil
ó Choirbre lonn Liffeachair

Seilg Eirionn do leigean dó
do rí Teamhra nar chan gó
gan lúadh ciosa ó sin amach
nó go ttoir an brath bráonach

Adubairt Osgar amhra
ba hé in milidh mor calma
sealg Eirionn ní tiubram uainn
do Cairbre coscrach crannrúadh

Ro ráidh mac Lughach go lúath
do-dhenam tabach tréntúath
sealg Éirionn do-ghéntar linn
nó go ttigidh mac Cumhaill

Cuirmitne teachta go fíor
go mac Cormaic aibhlibh gniomh
go Teamraigh nach treabhdaoís groidh
a mbíodh Cairbre Liffeachair

Innisit sgéla gan fheall
na teacta d'airdrigh Eirionn
fograid cath ogal eangach
for Cairbre na claoinTeamrac

Tinóilis Cairbri na ccreach
colamhain teanna Teamhrach
timairgis Laighneacha leis
is slúagh Cruachan go coimhdheis

Cruinnigit Ulaidh Eamhna
fa Cairbri chosgrach Chearma
ba hé a ttinól líth nár lag
seacht gcatha fráochdha ficmhar

Do-rónsam comairle chrúaidh
Fíena Eirionn a n-énúair
cath do tabairt gan chairde
do rígh Eirionn imairdhe

Cuiris teachta go hAlbain
mac Cormaic in t-óg angbaidh
go hOsgar mac Garadh fhéil
fa borb cosgar a caithréim

Maith do freagradh ag Osccar
teachta in rígh od-chúalastar
triallaid tar in ffairrge ffúair
deich ccéd do ghléire ghlanslúaigh

Rainic roimhe go Teamraigh
Osgar mac Garaidh ghreadhnaidh
rí Teamra ó nach fúair ann sin
tainic roimhe go Gabhair

Níor airigh airdrigh Teamrach
an t-óg alainn ildhealbhach
nó go ffacaidh sa ffaiche
deich ccéd curadh cóirighthe

Láoch rompa ba ríghdha réim
mac Garadh an airm aithghéir
dhó ro budh comainm Osgar
nír b'fearr láoch um thúarustal

Eirghis in rí 'na aghaidh
mac Cormaic chrúaidh chostadaigh
fearais fáilti fris gan fheall
suidhis ar deis righ Eirionn

Inbhaidh dhuit do ló bádha
ro ráidh Coirbri go dána
do tabairt leinne ma-lle
a n-aghaidh Fhinn Almhaine

Ní mhair a Osgair re headh
acht tríar calma curadh
nachar thuiteadair uile
le cloinn Bhaoísgne bharrbhuidhi

Cuimhneóchadsa dhuitsi sin
a rí Éirionn go móirneimh
a Chairbre chóir gan anadh
dhóibh treisi na tromfhaladh

Ro ráidh rí Uladh go rath
Áodhan angbaidh anghlonnach
cubhaidh bar ccomlann ma-le
tú féin 's a' t-Osgar eile

Glór nár bh'ionráidh dhuitsi é
a rí Uladh go gcaoímhgné
ni imtigh talmhain na ttor
láoch budh ioncomlainn d'Osgar

Do-bersa briathar oile
a rí Eamhna íathghloine
nar gabh sgíath no cloidheam corr
láoch da seachonainn comhlann

Gairit ro bamar ann sin
a mheic Carploinn a chléirigh
nó go ffacamar san magh
deich gced catharmach curadh

Láoch rompa go sgeith ccorcra
go n-earradh sáor somholta
go lúirigh ffirthréin ffearrdha
go gceinnbeirt óir oireaghdha

Go sleig rinnghasta roiréidh
go lainn ffada ffaobairghéir
fogha cóir is ceis oile
baí a laim in cathaighe

Ba hé sin in láoch fuileach
mac rígh Lochlann lúathghuineach
for tteasdaibh tainic ó a thigh
on Bheirbhe bháinghlain bhothaigh

Fostaighim Osgar go ngráin
is mac rígh Lochlann d'enlaimh
mo-ghenor tríath ga ttarla
dá dheich cced curaidh calma

Mac rígh Lochlann ba lonn goil
geallais diongbháil meic Garaidh
mor in feidm freagra d'Osgar
fear a theasta um tuarustal

Cuirthear linn a chleirigh cáidh
ar moigh Gabhra go morgráin
sonn sgíath is geirreann nár mhín
um tríath Eirionn 's um Oisín

Tiagmaid a cceann a chéile
ba curata ar ccoiméirge
leigmit tri gáire cinnte
go gclos íatt a ffirminnte

Diubraicmit ar a chéile
ba curata ar ccoiméirge
teascmid dar lannaibh leabra
ar lúireacha loinnearrdha

Ba hiomdha sgíath 'na blodhaibh
ar moigh Gabhra graineamhail
agus corp go gcrechtoibh dhe
ó ar n-eachtaibh ar a chéile

Do radsam torannchleas teann
sinne is muinntir rígh Éirionn
nir sguiriomar don treas te
gur dithaigh cach a chéile

Tucc céim cruadh as ar n-ucht
mac rígh Lochlann na longport
cona deich gcéd curadh cain
re gaisgeadh ré gnathiorgoil

Ro marbh céd gacha cearna
sa cath cródha choimhfhearrdha
tainic fein 'na chró catha
mac úasal an ardfhlatha

Od-chlos sin d'Osgar uallach
an cur calma catbhuadhach
freagruis mac Garadh go lonn
mac rígh loingleabair Lochlann

Saitid do chur in catha
an dís curadh comhfhlatha
corcraid a sleagha ma-le
a ngeilchneasoibh a chéile

Nochtaid a lanna liomtha
an dís crodha coimfhíochdha
ar sgaoíleadh a sgíath mballghlan
mairg tarraidh in chathirghail

Ba hé sin in brath fíre
cía comlann rob ainmíne
dar thuit mac rígh Lochlann lir
do laim Oscair mhic Garaidh

Deich gcéd na Lochlannach lonn
ro thuitseatar bonn ar bhonn
le deic ccéd mic Garadh ghloin
nochar chabhair dar bfíanoibh

Tug a aghoidh oirne dream
deaghmac Garaidh na ngéirreann
nir gabhadh ris ríoghdha in reim
gur dhithaigh pairt dar ngnaithfhéin

Dearcuis Osgar eile air
ag sloighe in chatha crechtaigh
tig 'na chuinne anba in gnimh
deaghmhac aitheasach Oisín

Od-connairc mac Garadh fhéil
díanreim Osgair go míchéill
leigis úadha coscar cháigh
ar Osgar mhór do dhingbháil

Tucsat ann sin beim ar bheim
in dís curadh ba coimhréil
tollaid da sleagoibh seacda
a sgeith aille óirgreanta

Fuaim a lann ba laochdha in troid
cían ó ionadh in comhraic
's a gcroidheadha ag rodháil reann
ag gearradh chnamha is chathbharr

A Patraic ni dearnadh ríamh
a ffogus nó a n-eidirchían
ní dingentar go la in Lúain
a measraightear na morshlúaigh

Sochtaid fir Eirionn uile
ag eisteacht re a n-urluidhe
no gur tuit mac Garadh gloin
do laim aitheasaigh Osgair

Ata liom do mheabhair ghloin
deich gcéd meanmnach mic Garadh
gur chuir Osgar go roghrod
a gcoscar 'sa gcrúadhchomhrac

Eirgis fearg adhbhal ann sin
íar cciorrbhadh a chuirp choimhghil
a gcoinne rígh Eirionn áin
robudh deacair a n-eadráin

Timceall in cro catha
is teaghlac an ardflatha
gur chuir ár in catha crúaidh
ag rochtain Cairbre crannrúaidh

Togbhais Cairbri in sgíath uallach
's an lann breachtach bhithbhúadhach
togbhais in da sleigh go neim
a n-aghaidh Osgair échtaigh

Léigid úaidhi in sleigh seadhmhair
go mac Oisín úirfheadhmaigh
go ndeachaidh thrid in tsleigh theann
corp in churaidh gur chróighearr

Le hOsgar maith ro freagradh
is urchur fuair airleagadh
do theasc ceann Cairbre go neimh
do bheim curata cloidheimh

Od-connairc Oscar Eamhna
nach raibhe féin infheadhma
téid dia choiriugadh mun ccath
ar cholamhnoibh na Teamhrach

Deich gcéd is tri catha ar slúaigh
ar moigh Gabra go mórbhúaidh
ba hé ar ttinol ag teacht as
fiche ced feindeadh foltchas

Fada damh dia n-áireamh sin
a mic Calprainn a chléirigh
ag feitheamh a ffeart go ndath
ar moigh goirtiomdha Gabhra

Go riomtar gaineamh mara
ar áon agus réltana
ní haireamhtar trían a ttrín
ar marb Osgar mac Oisín

Creidim duit a cleirigh chaoímh
a Patraic iodhain foltchaoímh
is creidim do rígh neamhdha
gurab é mo tigearna

Barrán mac Milidh don moigh
Togán mac Dáire Breathnaigh
tuitid in dís ba garbh goil
do laim aitheasaigh Osgair

Tuitis rí Uladh liom féin
Áodhan aiteasaigh aigmhéil
a los sgeith is chloidhimh chuirr
ar lathair chatha is comlainn

Ro thuit rí Laighean na learg
lé hOsccar chruaidh cloidheamhdhearg
tuitid láochraidh Laighean de
le deaghchloinn chosgraigh Chaoílti

Ro bhásaidh Cairbre go neimh
Forlámh mac fir Chuirb crechtaigh
tri bronaibh do laimh Osgair
le mac Garadh gormrosccaigh

Le Barrán mac Milidh Mhúaidh
taoth seacht mic Chaoílti crannrúaidh
da mac Osgair réil go n-ágh
do thuitseat fós lé Barrán

Mór in gniom do-rónadh ann
Osgar is airdrigh Éireann
Art mac Cairbre líon a shlúaigh
is Mac Lughach go lánbhúaidh

Seacht meic Chaoílte ba garbh goil
agus Osgar mac Garaidh
ro thuitseat ba borb a mbrigh
's da mac Osgair mhic Oisín

Da mac rígh Laighean na long
ro thuitsead tra bonn ar bhonn
mac le hOsgar ba garbh gnímh
is mac eile le hOisín

A OISIN

XL

An seisior
tríar a ttigim ar deisiol
triúr frithir fallsa focham
is triúr coirpseang cnisgeal

An deacair
is isi a' bhean rom-tachair
taibhseach sliocht a dhá gegbhonn
ní hettrom mar a saltair

An tsuirghe
macamh meallta gach buidhne
gerb annsa í na in t-anam
agam ní ffuil a cuimne

An réidhe
mo-chean neach diarab céile
dhi ríamh ni deachaidh rogha
fearr ina gach togha sbreidhi

An eigion
pudarlach ó ló in chéidfhir
treisi naid mná na cruinne
smacht uirre nochan éidir

An mheanma
ríoghan ur bhuilidh breaghdha
gidh inmhain an bhean bhunaidh
dhamh ó 'nuraidh ní tharla

An chumha
uimpe bhíd na bruit dubha
ní mo-chean bean a léra
ní híad a sgéla is lugha

AN

XLI

Clíabhán cuill cía do-róine
innisidh a sheanóire
agus do-rinne cleas cuir
agaibh ar tús ar énoibh

An ccluineann tu a sheanóir thall
an ceist a chuireas in Táilgheann
innis mar is aithnidh dhuit
an cheist ad chuireas Patraic

Laithe n-áon día raibhe Fionn
ar sliabh Lúachra na láinghlionn
go ttarla sé ar leith on fhéin
tri fichit láoch go láinmhéin

Ro bhádhmar gin gur threórach
go neamhshadhal aineólach
fa cheó ndraoítheachta ndoirche
nó gur chinnseam comhairle

Silleadh da ttug thairis síar
Finn mac Cumhaill flaith na fFían
ad-chí óglach ard aistreac
go n-earradh ndearg ndeaghmhaiseach

Do bhaí ar deaslaim in fhir mhóir
cliabhán dathalainn deargóir
do ghabhadh mar budh mian lais
a ngabadh d'énoibh thairis

Sa ttulaigh ttaobhálainn ttruim
tainic in t-óglach chugainn
is ro bheannaigh dhuinne tra
do bríathraibh glesta glaná

Día ttigthae lim lín d'fheadhna
a Fhinn na fFían ffiorchalma
sean gach dighe do-bhér dhíbh
agus nua gacha seanbhídh

Ro eirgeamar súas go grod
muinntir Fhinn na n-arm n-úrnocht
gidh ar leas ni tainic dhe
leinne nir leasg an eirghe

Glúaisis romhainn in fear mór
do leanamar é 's ba trogh
go cathair Inbhir dhá Shál
áit ar hinnleadh in clíabhán

Ar ndol don fior mhór amach
uainn tar dorus na caithrach
comla ghairbhiarainn gan mhoill
íadhais an uairsin orainn

Seacht lo go n-oidhche gan bhíadh
dhuinn sa chathraigh cladhard críadh
gan aoínneach do teacht díar ffios
do chían nó do comhfhogus

Ar aithris in chliabháin chuir
ar saith énaigh gach éinfhir
do-rinne Fionn cliabhán cuill
dhuinn nír seachmidh in fhoghluim
go ffaghmaoís ón chliabhán chuir
ar saith énaigh gach éinfhir

A gcionn seacht laithe mar sin
tig mac Troghain díar fféghain
do mheas sé nach rabhsam beó
díer ndicheannad i n-énló

teagmaid aníar is anoir
fa mac Troghain an úairsoin
ar tteacht duinn uime go reacht
nochar foghain do a draoíthacht

Beiris Fionn uainn in fear dearg
risséin ger adhbal ar ffearg
agus cuiris slán da thigh
gin gur dheóin leinn a chleirigh

Iocht is fearr do-rinne riam
deaghmac Cumaill flaith na fFian
fear dearg d'idhlacadh slán
agus sinne d'eadradhán

Ag sin iocht do-rinne Finn
a chleirigh na mbachall mionn
an fear do imbread gach n-ágh
leis ro hinnleadh in clíabhán

A Chaoílte gé atú go fann
na leig leam día n-abair breg
aoínneach budh commaith le Fionn
in ffacaidh tú ríamh red ré

Fo a anam cona chorp
acht gidh dubh anocht mo lí
ni bhí commaith einigh Finn
a nduine re a linn a cclí

CLIABHÁN

XLII

A Lía Thulcha Tuaithe shuas
gus ttigdís curaidh go gcruas
dainim da gach ergna uaiph
narsat berla go mbithbhúaidh

A n-us deach Gaoidhealg is glór
agus ciall bhuilidh blathmhór
ag cur cúart fom chlí do chin
gurab súairc ag seanchaidhibh

Na sgéla ro shirseam ort
innis damsa rádh gan locht
gacha nona lor do bhrath
sgéla mora Mhic Lughach

Os duinne féin tuc Dia dil
ré a n-innisin ré a n-áirimh
cía día mbeinn día séna ar seilg
sgéla meic Dáire drechdeirg

Dáire dearg mac Conaill chain
mheic Oilealla mhic Eóghain
issé sin athair airmhid
ag Mac Lughach lánfháilidh

Lughaidh roime d'agalloimh Fhinn
Dáire a gCluain Oirrthir aoíbhinn
tar gach ardbrugh gusan moigh
suaill nach rainic go hAlmhaigh

An tan tainic Dáire donn
bealach Gabhráin na ngarbhghlonn
ro íadhsat uime ar in ngurt
tri meic Rossa go rúadhfhult

Teagaid ag fiefraidhe sgél
do Dháire úasal airmghér
ro ráidh ba hé Fionn fearrdha
a tríath is a thighearna

Ni hí so do conair chóir
ráidhid meic Rossa romhóir
issé in Fionnsin líth go ngoil
ro bhássaigh ar seanathair

Canaidh créd is maith ann
ar Dáire mór na ccathbharr
acht ar marbadh féin fír dhe
madh hí críoch bhar ccomairle

Ni iarrmaid comairle ar neach
a óga tigidh d'einleath
is fíor in fath gan aga
's bar n-airm diomór difhreagra

Trí nonbhair ro bháttar sin
tri meic Rosa go roghail
agus nonbhar do Dháire
ba hé líon a gcomhairmhe

Tuitid tri meic Rosa réidh
d'armaibh Dháire deirg budhdhéin
gidheadh do marbadh uile
muinntear Dháire dhúalbhuidhe

Innisidh a sgéla íar sin
do mac Cumhaill a hAlmhain
ba maith lé Fionn flaith na fFían
gach a ndearna in righníadh

Fuirigh sunn a nAlmhain fhúair
ag so meisi ag dol budhthúaidh
agad leigheas go líon gceird
a chur fhosaigh fháobairdheirg

An tan tainic leigheas lán
agus ro bhaí go hógshlan
glúaisis i ndeaghaidh in tslúaigh
arna leigheas go lánbhúaidh

La día raibhe 'na áonar
Dáire dearg nar dreacháoradh
a ttosach oidhche fúaire
ag Sith Buidhbh go móruaille

Suidhis in féindidh íar sin
tuirrseach d'aithle a aistir
go ttuc día úidh in t-amus
a anshódh cona ocobhrus

Ad-chí agus ní a gcodhladh
brugh alainn día oslagadh
slógh gan tuirrsi agus muirn mór
soillsi agus cuirm go gcomól

Teid sa mbrugh in feindidh fíal
fiadhaightear é soir is síar
suidhis Dáire 'na deaghaidh
tuc a airm ar áighleandoibh

Fritheóiltear é sa tigh thall
go maith ag Túadh De Dhanann
ro éirigh go dían íar sin
téid eidir an ingheanraidh

Boí dalta ag rígh in tsíodha
díerb ainm Eochaidh ailtmhilla
bean tsubach nar cáineadh ceill
Lughach laimgheal a hainmséin

An tan ad-connairc Dáire
an mnaoí gceinnfhinn go n-aille
ro tidhlaic dhi searc ní sáobh
maith le meanmain in macaoim

Faoídhid sa dun ar áon
Dáire 's an ainnear fholtcaomh
gur foillsigh do Dháire íar sin
gurbh am lamhnaidh don ingin

Madh torrach tra thu a bhean
ro ráidh ría Dáire dreichgheal
tug leat go Fionn fath gan gheis
madh mac bheire gan eisleis

Budh maith mac berthor ann
ro ráidh Eochaidh go hinmhall
foigheolaidh mor maine amach
budh é a ainm Gaíne Gaisgeadhach

An úair tainic a hinbaidh
is ro dhealaigh re a troimiodhnoibh
rug sí mac ba caoime bladh
díar comainm Gaíne glégheal

Tainic fo tri tar a bél
is amlaidh ro chúala in sgél
istig ag triall a bhíadhtha
in eas alainn aimríadhta

Gabhais in eas 'na laim laích
mór an obair meic bhig bhaíth
an eass ina laim ro lean
no gur eirigh an inghean

Ro hinniseadh in gniom ghlan
tainic cách día coimhfegadh
an eas i laim in leinimh
nír fedadh a n-imdeaghail

Gidh bé do innisfeadh thall
eidir sloghaibh na sáorchlann
iss é sin gan táidhe amach
ceidgnimh laimhe mic Lughach

Ro bhoí bliadhain sa dún dhe
aga mháthair budhdhéine
is tainic a ccionn bliadhna
go Fionn fossaidh firníamhdha

Do luidh leis a mhathair mhín
día innisin don airdrigh
is do rad dhó a ccogar chain
gurb e Dáire a dheaghathair

Mar tangattar Fíana Fáil
go teagh Fhinn uile d'énlaimh
ro shuidhseat an slógh ier sin
mar do bhíadh ól a nAlmain

Íar suidhe don Fhéin uile
a ttigh mhóir na hAlmhuine
tugadh go Fionn ba dearg dreach
Lughach cona mac muirneach

Gabhais in leanam ar laim
Fionn nár adhair d'iomarbháidh
agus do toirbhir dhó poig
don mac alainn gan urchóid

A mheic aithin h'athair fein
adubairt Finn flaith go gceill
ameasg cáich gidh feidm doiligh
agus eirg dhá innsaigidh

Ger lionmar an Fían uile
eidir righ agus ruire
suidhis a n-ucht Dháire dhil
an mac ba haille a nAlmain

Gabhais éd bean Dháire dhil
iar ffaixin in mheic mhéirghil
d'olc as a haithle nír fhan
on mac ar n-aithne a athor

Is hí bean do bhoí ag Dáire
Aíbhinn óg go n-iolgháire
bean gan tacha each na óir
ingean data meic Dimhóir

Na déna éd a Oíbhinn fhíal
adubairt Fionn flaith na fFían
raghoidh dhuit is beart go mblaidh
sloindeadh in mheic ó a mathair

Beir leat ar Fionn mac Lughach
in naoídhe suilbhir subhach
a inghean dhata mar dhoigh
budh hé in dalta go ttrenghoil

Ann sin rug lé mac Lughach
an inghean seghainn subhach
go teagh a hathor uallaigh
go Clúain Cheasáin chathbhuadaigh

Go ceann seacht mbliadhan íar sin
ro bhoí in mac aga mháthair
día oileamhain anba in gníomh
samalta d'adhbar airdríogh

Tig sa fFéin ó sin amach
ba maith a lúth 's a lamhach
mar tainic gniomha goile
d'úa na ríoghna róghloine

Ceidbhean do rad searc go sochla
Túadha ingean ard Áongusa
isí do rad thúaidh ga tigh
a ttulaigh úaine fosaigh

Mac Lughach ar áon is Fionn
ro saith in gcloich os a cionn
os feart Túaidhe attaoissi ann sin
a líog úaine áith fhosaidh

Is hé ro sáith in lía lom
giolla uallach úr ettrom
ge do mharbh áibhlibh níadh
do saith le a laimh in láochlíag

A cloch ata a tTeamhair Breagh
ro sáith Fionn tre maith meanman
fut atá Aillen amhra
an siodhaighe sáorcalma

A cloch Feadha Gaibhle glain
ro sháith Finn nar ob iorghail
ata Díanartach mar dhoigh
fut is Dearg mac Díanartaigh

Is fear roghain ba garbh gráin
Domnall mac Finn mic Cuáin
fút ata agus is dearbh dhe
Conn leidmheach mac Lathairne

A cloch Chairn Fhearadhaigh uill
ro sháith mac crodha Cumhaill
is fútsa ro cuireadh dhe
Daíghre ceóilbhinn cruitire

A cloch ata ar Moigh Raíghne
ro saith Finn flaith go saidhbre
ata Goll fut mar deirtear
agus Raíghne roiscleathan

A cloch ata a n-Almhain uill
ro saith go moch mac Cumhaill
Daolgus mac Cairill chais chain
tú os loighe in laoích láidir

A cloch Mhoighe Dithláin dhéin
ro sáith Fionn in treasa threin
fut ata Dolbh Sgoinne in sgáil
agus Fionnláoch óg adhnáir

A clochúd Áonaigh Pataoín
is fúd ataid na deaghmacaoímh
Patan mac rígh mhara hIocht
ionmhain láoch ata fon ffiort

A cloch shleibhe Colláin crúaidh
gus a gceimnighdis ar slúaigh
as red tháobh ad-bath in fear
in láoch Collán coisreamhar

A cloch ata a nGréin mar Ghloin
do sáith go moch Maoíl Eanaigh
is leis ro cuireadh gan cheilg
uas cionn mic Dhaire drechdheirg

A cloch Cronnmhóna an catha
ro saith Fionn fear in ratha
fúd ataid in tríar ba trom neimh
Conn Codhnach is Cuingidh

A cloch atá a nDún os Loch
ro ráidh Fionn narbhó hoglach
is fúd ata Bodhmann binn
is Fiacoil Aoí mac Conchind
ocht meic Bodhmainne go mbúaidh
in cuire calma comhcrúaidh

A cloch ata a nDruim Sgartha
do saith Fionn fear in ratha
fúd ata Druim Sionna slán
giolla do thuit le Conán

A clochud Teamra Luachra
ro sháith Finn feindidh fúachdha
fúd do cuireadh ní fios foill
Blathnoid bheag is Cnú Dearóil

A cloch Ollarbha gan fheall
a ttorchair airdrigh Eirionn
fud ata Leagán luaimneach
agus Ronán roúaibhreach

A cloch Seisginn Úairbheoil fhúair
ro saith Finn ba gnáth go mbúaidh
fud ata in láoch ba dearg ga
Sgiath Breag mac Loga Lágha

Dubhchosach Dubhthnuthach donn
dhá mac Morna na mórghlonn
atáid fud sunna re seal
is Iubhar mac rígh Laigean

A cloch ata a nDruim Righe
do shaith Fionn flaith ar ffine
is fud ata Cairioll cóir
agus Colla mór ua Conbhroin

A clochud Cairn Fhearadhaigh fhuair
ro saith Fionn códhnach ar slúaigh
fúd ata curaidh na ngiall
Lughaidh mac Con mheic Mhaicníadh

A cloch mor ata sa Ráith
do saith Fionn feindidh foltbhláith
fúd atáid arna ffolach
Clídhna is Ciabhán casmhongach

A cloch ata ar Tuinn Clíodhna
ro sáith Finn na n-echt n-imdha
rí Easpainne na n-arm ngér
fúd ata Rinnal roithrén

A chloch mhór ata a gCuan Dor
ro sháith Finn go neart ffáobar
Tor mhac Díancrotha go ngoil
rí Easpainne fot eochair

A chloch Glaisi Cró in Chomair
ro sháith Fionn lerbh ait ollaimh
fúd ata Sgorán na sgíath
mac righ Breatan na mboirbtríath

A cloch ata a gCionn Mhara
ró shaith Fionn in fiorchara
fúd ata Cas cuilfhionn cáidh
is Gotha Gaoíthe mac Rónáin

A cloch Bhealaigh Chonghlais gairbh
ro saith Finn ar nach ffrith faill
fúd ata Art og an áigh
nar ob cath nar char bannáil

A cloch Finntragha an áir truim
ro sháith mac calma Cumaill
mac righ Uladh Goll go ngoil
fúd ata is Cáol mac Crimthain

A cloch ata ar móin Mhacha
do sait Fionn fear in ratha
ata fot ardbrugh ní chél
rígh Alban Deidgheal Duirbhel

A cloch mhór ata ar Moigh Linn
ro sháith mac Cumaill airmgrinn
fúd ata in triath nar lag rían
ceann na slogh Coinnceann coimfhíal

A cloch ata a tTráigh Lí lóir
ro sháith Finn tigearna ar slóigh
uch mo cuma aibhlibh níadh
fúd ata Fearghus finnlíath

A cloch mór ata ar Slíabh Mis
ro sháith Finn flaith gan eislis
ata Dáire ba dearg dreach
fúd 'na luighe is Flann fuileach

A chloch ata ag Carn Sealbaigh
ro shaith mac Cumhaill armglain
fúd ata in láoch ba teann treóir
Sealbach in Berla ó Bhreaghbhoinn

A cloch mhór ata ag in Eas
do shaith mac Cumhaill airmdheas
fúd ata láoch gan dóghra
Geibhtine dheagmac Morna

A cloch ata 'gCionn Tíre
ro sháith Fionn flaith ar ndhíne
Finn mac Cuáin 'na luighe
fúd ata is mac Geibhtine

A cloch Eachrusa in fheóir truim
ro shaith mac calma Cumaill
fúd ata láoch ba garbh gráin
Dubhán mac Cais meic Cannáin

A cloch ata sa Bhlárna
fúd atáid in dís ághdha
's an da Art don táobh oile
nírbh e in fianláoch fingoile

A cloch Tulcha Cheapáin chain
ro thogaibh Goll in ghaisgidh
fút do fagbhadh ger chéim crúaidh
Ceapán mac Morna mhongrúaidh

A cloch Dhúnaidh na n-Ochtar
fud atáid trí deagochtair
ocht mic Copthaigh ocht mic Cuinn
ocht meic Ursgaith Átha Truim

A cloch ata a gCuillinn Chlíach
ros-togaibh Feargus finnlíath
gidh bé rod-cuirfeadh tar ais
do gepadh seóid is ionmhuis

A chloch Bheinne Muilt nár mhaoth
o do saith Dáire in deaghláoch
ataoí gan deacair mar dhoigh
os cionn leaptha Mhaoil Eanaigh

A chloch Gaphra ba garbh gráin
ro sháith Caoilti mac Ronáin
fo attaid in dís ba garbh gal
mac Lughach agus Osgar

A cloch Thulcha in comlainn chrúaidh
umar thochtadar na slúaigh
fúd atá deagláoch go ngoil
Osgar mac Garaidh greadhnaigh

A clochso Gaphra thúaidh
rus-togaibh Finn faobarchrúaidh
Cairbre Liffeachair nár lag
fúd atá cona dheaghmhac

A clochso theas sa chnoc chorr
rus-togaibh Oisín armlonn
dhá mac rígh Lochlann tar lear
fud ataid in dá thréinfear

A clochso oile theas tshíar
in mhaicne ba mór soimhíadh
sé mic Chaoílti ba garbh goil
fud is deaghmac Osgair

A cloch Átha Barráin bhúain
umar gháireador ar slúaigh
urchor tug Osgar ard
dar thuit Barrán bríatargharg

A cloch ata a cCarn Craoibhe
ro sháith Fionn flaith Formaoíle
is fúd ro cuireadh Flann rúadh
in tuir calma chloidimrúadh

A cloch ata a gCrois Áodha
ro saith Finn ba fear áobhdha
is fúd do cuireadh gan oil
an deaghláoch Áodh mac Garaidh

A clochud Ghlaisi Builge
ro sháith Finn mór mac Múirne
is fúdsa ro cuireadh dhe
Daire deidgheal is Daíghre

A cloch lánmhor ó Luighdheac
is lem croidhe féin is cuimhneach
as fud ro cuiread 's ní a ngioll
Dubhán dían agus Moingfhionn

A cloch Átha Glinne caoín cain
ro saith Finn in flaithfheindidh
Logharn ua Baoísgne go mbúaidh
fud ata in feindidh fíorcrúaidh
fear ba maith luth ar láthair
is Dáolgus a dearbhrathair

A cloch Dhunaid Lodhairn lóir
is fúd ata in cuire cóir
coigear mac Díarmada déin
mar áon is Echtach airmgheir

A cloch ata a n-Eachthghe aird
fud atá ger mór in mhairg
Sealbach úa Duibhne ba deas
óigfear ris nár chiall coimmeas
iar gcur deargáir Féine Finn
maidin a marbhtha a gCruimglinn

A cloch Áonaigh Cairn mhic Táil
ro sháith mac Rosa rinnbhláith
rod-fhagbadh go cliste dhe
os cionn chiste Chróinfhinne

A cloch ata ar Slíabh Aillbhe
ro sháith Fionn flaith gan doilghe
is fúd ro cuireadh nír mhíadh linn
Aillbhe ard uallach airmgrinn

A cloch Croimghlinne ba glas
ro thogaibh Fionn fioramhnus
do-gebhtha agat go gcáil
mor do sgéloibh Bruacharáin

A chloch Chinn Mhorna is dearg dreach
ro sháith Fionn ba línmar creach
is fúdsa ro cuireadh dhe
Dubhán mac Breasoil Bhoirne

A cloch ata n-Eichtghe aird uill
isí ro sháith mac Cumhaill
ata Gluinfhinn mac Mórna
fud is Dolor gan doghra

A chloch Mhoighe Line láin
ro sháith Fionn féin día láochlaimh
is fúd do cuireadh gan oil
Duibhgreann dána mac Doghair

A chloch Tolcha Fíadhmhoir fúair
ro thogaibh Fionn fáobharchrúaidh
fo a ttáid in tríar ba garbh gal
rí Alban 's a dhís brathar

A chloch ata a tTailltin teinn
ro sháith mac Cumhaill airmgrinn
Íodhlann og ro budh mór míadh
fúd ata in feinnidh firfhíal

A chloch Atha Glonnaidh ghloin
ros-togaibh Goll glunladair
attaoí os da Dhuph dhata
calma crodha curata
Dubh mac Morna ro lúadh goil
Dubh Róid mac Maoíl Tnuthaigh

A cloch ata a gCinn Chluidh chrúaidh
ro saith Fionn deaghfhlaith ar slúaigh
fud ata Duphthach mac Duibh
láoch ba harrachta a n-iorghail

A cloch mor ata sa mBrugh
ro sháith Áongus 'na áonor
is fúdsa ro cuireadh dhe
Díarmaid dealbhcaomh ua Duibhne

A cloch ata a nDruim Chríadh chain
is fúd ro cuireadh Finn feindidh
fear ba hiolardha céd sgíath
tigearna láoch gcalma coimhfial

Go n-airrchisi Mac Muire
Finn mac Cumaill Almhaine
go ruga leis códhnaibh níadh
in fear ro saith gach rílía

Athair is Mac Rí talmhan
Íosa Criosd dar ccomadhradh
rom-fagbad a ndíaigh na fFían
go críon arsaidh aradhlíath

ALIA

LIII

Ag so in fód inar ghein Fionn
nochan eadh nach meabhair liom
Muirn mathair in meic mhóir
deighmheic Cumaill meic Treinmóir

Oisín mac Finn fear go neimh
ro geineadh a gClúain Iochtair
ingean Dheirg a mhathair mhaith
íerna toirrceadh ón ríghfhlaith

Áine inghean in Deirg budhdhéin
mathair Feargusa fhírthrein
céile Eathach Gunat glain
aga mboi Banba bliadhain

Is hí robudh bean do Gholl
Sgannlach ingean do Conall
Dearp comalta Cuinn go ngoil
matair Chuinn oile is Chodnaigh

Lughach laimgheal ingean Fhinn
mathair Gaine in ghaisgidh grinn
Dáire dearg mac Finn na ffleadh
athair Gháire na ccorrsleagh

Báine mathair in da ríogh
ingean rígh Connacht na ngniomh
mathair Fheidhlimidh in óir
agus Cumaill mhic Trénmhóir

Bean Luighdheach Laga don linn
Dathchaoín ingean Taidg thaoíbhsheing
Úain ingean Crimhthain ní cél
mathair Bhainb Sionna na séd

Cruithgheal siúr Ghuill Féine Fáil
mathair Áodha meic Ronáin
Aoíffe ingean Aodha Rinn an leirg
bean meic Leith Lúacra laimhdheirg

Cana inghean Chiothrúaidh ní chél
í fo bean d'Fearghus Fínbhél
Loch inghean Maicníadh gan gheis
mathair Núadhat Finn éigis

Lathoirt inghean Dhá Neasa
trí teóra bliadhan rus-beara
mathair Osgair í dana
ron-boí ag Oisín naoí mbliadhna

Muirionn ag Oisín go beacht
seacht mbliadhna dhi re draoítheacht
mathair a thrí mac oile
ingean Chúalann Cíochmhuine

Da ingean Cumhoill sa fFéin
Sídhe agus Súanach budhdhéin
Súanach mathair Fhíachra dhe
is Sidhe mathair Chaoílte

Ainnear inghean Bharráin na ffleadh
bean Chaoílti chruaidh na gcorrshleagh
ingean brughadh ón Bhóin fféil
mathair Teadhmaill is Fhailléin

Da mac Crochnaide caise
seinge seimhe súlghlaisi
ionmhoin dís búadhach on Brugh
Díarmaid uallach is Osgar

Anmanna mac Diarmada duinn
re hingin Cormaic uí Chuinn
Donnchadh is Sealbach na slúagh
Eochaidh ard agus Irúath

Mathair tríair ba calma in chlann
Connla Aodh agus Iollann
tri bliadhna ag Díarmaid dha dheóin
Dubhinbhir ingean Fhúairbheóil

Luchar ingean Maicníadh mhúaidh
rug dá mac d'Fionn i n-enuair
Aodh beag agus Áodh foda
marbh d'aithle na moropra

Áine ag mac Cumhaill gan oil
ní tug mnaoí 'na deaghaid
Dáolghus ba hainm da hathair
mac Lir Síthe Fionnachaidh

Ceatrar ag Trénmor sluaghach
Criomall Cumall cathbhúadach
Conall agus Aodh Eangach
ba ceathrar mear moirmeanmnach

Is ceist ar seanchadhaibh sunn
in tríar mac ro bhoí ag Cumall
Fionn agus Fiothal fior damh
is Feindidh feta fiorghlan

Ingean rígh Breatan go mbúaidh
mathair in Fheindeadh armrúaidh
mathair a mheic Chaíl nar ffann
ingean righ Innsi Finnghall

Rug dhá mac do Cáol go gcáil
ingein Finn mhóir mic Cuáin
Dáolgus ba dían ag dáil arm
iss in láoch laidir Lodharn

Bódhmann mathair Fithil fhéil
ceist ar seanchaidhibh íadséin
agus Cumhall a athair
Fithil osna hardfhlathaibh

Clann da dheirbhseatar ma-le
Eochaidh Fionn Fiachaidh Suidhe
Crimall is Áodh anosa
Conall athair Dhíengasa

Cnucha inghean rígh Alban
mathair Fhíacra go n-ardbladh
Taisi taoibhgheal a siúir chóir
ba hí mathair mic Trénmóir

Ba hi mathair Cairill chain
Maoín ingean Smóil a Mumhain
Áine ingean Ealcmhair anoir
mathair Fhearrdhomhain áirmhigh

Teide ingean Chaíl Smirrga
mathair Guill na n-arm n-ímdha
da mac dhég um Gholl na nglac
rug in rioghan do Chormac

Mathair seacht mac ndeg oile
do chloinn mhóir mhoingbhuidhi
isí do rug do Dhaíghre ón leirg
Aillbhe ingean Labraidh laimhdeirg

Samhaoir ingean Finn breagdha
bean mheic Oilealla fhearrdha
rug Tinnle Cnodhbha is Connla
is Mogh Corb chatha Gabra

Creidhe ingean Coirbre ón linn
ba hí bean Chaoíl í Neamhnainn
Aoíffe ingean Trenmoir anoir
mathoir Chaoíl cona bhrathair

Bean Conaill mic Trenmoir thuaidh
Aillinn siúr Daigre dreachrúaidh
agus isí rug re a rádh
dís mac Díangus is Ronán

Da mac ag Conall gan chrádh
Ronán is Díengus dreachnár
aonmac maith ag Áodh Eangach
Conbron cetach caithreandach

Mac Conbróin Díanghus na ndámh
mac dhóséin Cairioll comhlán
feindidh núa an bhúainghlóir ré a linn
ba húa d'úa Conbroin Cairill

Athoir Cairill Díangus Donn
leis nár gabh cath nó comhlann
mac do Conall Díangus Fionn
'sé ba mó ágh a n-Éirinn

Ni raibh mac ag Diangus Fionn
ó ro dalladh é lé Fionn
acht Diangus d'eg 'na leabaidh
a gCionn Droma Finnteagair.

Nir codail Fionn oidhche ríamh
gur bhó líonmar a chlann 's a fhían
gan deóir fhola 'na cridhe
tre dalladh a dheirbhfhine

Gan dol a gcath le mac Cuinn
dha bhron mora mhic Cumhaill
beith 'na ffarradh rob fhusa
's gan dalladh Dhíanghusa

Nir urmais ar a leas
nír mhían leis ól nó aoíbhneas
ro bhí seacht lá gan labra
gerbh e ba fearr urlabhra

An tan do-chluineadh Fionn féin
dalladh Diangusa dreichréidh
a eineach a chiall 's a chruth
do-bheireadh úaidh in t-áonguth

Bás Finn a mBroic ar ndul di
do easgar um líg nDoire
bás Crimaill a Loch dhá Dhall
taoth a ccat Cnuch Cumall

Gidh Fithil ba laige lamh
don tríar brathar go morágh
comhlann da chéd leis gan lén
gur thuit re Feargus Fínbhél

Is é súd in feart fo ffuil
Fionn mac Cumaill is a athair
is Criomall cían ro-clos
agus Dáire donnsholus

Trúagh mo sgaradh risin fFéin
fearr dam ádhradh De budhdhéin
mar a rugad Fionn go ngné
adeirimsi ribh as é

AG

XLIV

Cairdius Logha ré droing don Fhéin
is meabhair liomsa budhdhéin
gé do-chodar uile in slógh
ad-bhiursa gan iomarghó

Mathair Logha Eithne ard
do radadh iséin do Tadhg
uaithe ro chinsead sliocht sáor
Tuirn mhor agus Muirn mhuncáomh

Tugad do Conall ní chel
an ríoghan Uirne áithbhél
rug sí mac 's nir bhó donus
an flaith Daire dedsolus

Mac do Dháire mac Lughach
an giolla seghainn subhach
Lughach ingean Finn go mbríogh
mathair Gaíne na nglainghniomh

Naisgis Fionn flaith na gcuradh
Tuirn le deaghtríath Uladh
ro bhoí ag in righ go rath
go ttarla táobhtrom torrach

Bean do bhoi roimpe ag in rígh
ingean Buidhph ba mór a brigh
a riocht con ba mor in sgél
ro chuir sí Uirne aithbhél

Assaighthear in rioghan réidh
i ttigh Feargusa fhinnleith
go rug sí ba cáomh in clann
Bran ar áon agus Sgeólang

Ro fhúagair Lughaidh Lagha
óir ba heiséin a slána
a cor as deilbh chon go teann
a ffiadhnuise ffear nEireann

Tugadh do Lughaidh Lágha
an rioghan fhíal fiormhalla
rug sí mac Sgíath fuileach
is Caol crodha cédghuineach

Ceithre mic Lughaidh Lágha
ro brisdís cath go dána
Cáol cedguineach corcras crann
Sgiath breac Áodh agus Iollann

Moirsheisior do cloinn ní chél
is eadh rug Uirne áithbhél
da triar mac ba meabhair liom
d'ardmhathaibh úaisle Ereann

A áonmac ro bhoí ag Muirn mhín
nocharbh é ba measa dhíbh
flaith ar ffulaing mionn ar slóigh
Fionn mac Cumaill meic Trénmhóir

Ba he sin cairdeas nár lag
da ingean Taidg moir mhic Núadat
gin go mairit fein ro-feas
mairidh budhdhéin a ccairdeas

XLV

Innis a Oisin echtaigh
an aignidh gléghloin ghusmhair
an raibh gaol ag Cnaoí Deireoil
re Fionn in chineóil cruthghloin

Cnú Deireoil cnú mo cridhe
ceol is binne da gcúala
séd is fearr boí a síthbrugh
an ghein brigmar bhúadha

Ba hé in ghein ghasta ghlórmar
ba hé in ceól nósmar neimhsearbh
le a ccoideóldis fir ghonta
deagmac Logha meic Eithlinn

Lugh mór mac Cein mic Cáinti
mac mná ba haille i nErinn
ba hí Eithne ingean Bhalair
bean in fhuilt cladhaigh chéibhfhinn

Ar ngabhail ríghe nEreann
do Lugh na mbeimionn mbailctrén
ro bhásaigh fine Fomra
neimh a fhoghla san aiér

Iar marbadh Bhaloir bheimnigh
do Lugh an eidigh fearrdha
tainic Eithne ingean Bhaloir
'na dheagoidh go teagh Theamra

Tainic Tadg mor mac Núadhat
feadhan uasal san áonach
ba maith fíadhoin na feisi
d'iarraidh Eithne ar a háonmac

Do radad dhó an deighbhean
do Tadhg ba calma in deighfear
ro bhoí 'na haonmhnaoí aige
go ttainic a dhíanoigeadh

Ba hí ceidghein na deisi
on feisin a ttigh Theamra
Muirn ingean Taidg mic Nuadhat
in bean ba húaso cearda

Ag sin a ngáol re chéile
a cleirigh tainic chugainn
Eithne ingean Bhaloir bhadhaigh
mathair mathar mic Cumaill

Guidh ar mh'anmain a cleirigh
aga bfuil leighionn laingrinn
do-ghébhair ó rígh Parrthais
neamh dom anmain a Tailghinn

Guidh ar anmain Chnú Dheireóil
fa binn cineoil a gcoimseinm
giolla ro gabhadh dúana
ní chuala ceol a coimmbinn

INNIS

XLVI

Fíamhain mac Foraigh go fíor
agus Oisin mac in ríogh
ger imchían eattorra sin
da deirbhsiur a dhá mathair

Righlinn fionn ingean in Deirg
mathair Fiamhoin lith gan ceilg
Cruithgheal ingean Deirg go mblaidh
mathair Oisin iolchrothaigh

Gidh tearc neach ga ffuil eól
nochan eidir a aithcheó
clann da deirbseatar na fir
Oisin mac Finn is Fíamhoin

FIAMHAIN

XLVII

Iss é súd colg in laoích láin
Chaoílti meic roglain Ronáin
ar in tulaigh os Druim Lir
is í a lamh féin rus-folaigh

Adersa riot a laoích luinn
a Diarmaid móir mhic Cearbhoill
nocha gcúala cloidheamh crúaidh
ba fearr aitheas is ardbúaidh

Ro marb sé ced ag Ath Lúain
is ced a tTulaigh Mongrúaidh
an treas ced a fFiodh dhá Bhan
an ceathramhadh ced a nDurmagh

Maith ro himreadh thu gan feall
a gcath Fionntragha na mbeimionn
agus tú a laim in laoích láin
Chaoílti mic roglain Ronáin

An coigeadh ced ag Áth Lúain
do macroidh eachaigh armrúaidh
an seiseadh ced meabhoir linn
ag Áth na nÉg ar Sionainn

Dít ro cuireadh cath Cuailgne
ier tteacht ó Inbear Mhúaidhe
cath do chaoíneadar mna amach
da ttorcair Conoll cedach

Dít ro marbadh Corc is Cían
seal beag o Teamraigh aníar
agus dít go ngairbe ngluinn
do thuit Loingseach mac Domnainn

Dit ro marbadh gan meaboil
an Liath a Luachair Deaghoidh
nochar é in t-écht gan dioghail
duinn nír chóir a commaoidhiomh

Fear gach énlá sa mbliadhain
is eadh ros-marb dar bfíanoibh
fa Conán fa Mhac in Luin
ní rangattar a leas a athghuin

Dit ro marbadh mac Luighdheach
seal beag uasan Áth Buidhneach
do lamhach Finn na Féine
do budh crúaidh in coiméirge

Iris caillighe Glinne Marc
tuc in cloidheam do Sithbhac
mairidh fo a chruth gan a gné
is dearbh liomsa gurab é

Sithbhac fos do-rad día mac
in cruaidh claisleatan coimneart
d'éis Poil meic Coirbre treoraigh
a gcathoibh nírb aineolach

Coirbre garbhsron triath ba teann
dual dó oireachus Eireann
éulais ó Choirbri nár lag
ó Trénmor go a deaghmac

Do-rad Trénmor gan iarraidh
in cloidheamhsin da chlíamhoin
do-rad in clíamhoin nar lag
arna iarraidh dhá deaghmac

Do-rad Cumall é dha éis
do Crimall ag so a fhaisnéis
gé ata sé go cobhsaidh cóir
uch is arsaidh in seanóir

An Criomallsin uas gach dionn
rus-toirbeir é dha deoin d'Fionn
do thoirbhir Fionn mór in ró
d'Fíanoibh Eirionn a n-áonló

Ann sin tiagaid Fíana Fáil
a n-áonionadh a n-áondháil
ba gairid leó teacht uile
go háonach na hAlmhaine

Ann sin adubairt Fionn Fáil
cred fo ttangobair san dáil
do breith uaim deimhin go ngoil
ar ceann mh'einigh tangabhair

Iongnadh leinn a Finn aistrigh
séd agaibh is é a ttaisgidh
tussa in coigeadh gan fheall
is fearr eineach d'íath Eireann

Ag súd dhaoíbhsi in cloidheam cóir
ar mac Cumaill mic Treinmóir
ón ló aniú go brath na mbétt
ar mo seilbh ní bhíaidh a coiméd

Caidhe mar do-beire dhóibh
ro ráidh Oisin a gcedóir
an é a chosnam as a neart
no in crannchar cubaidh coimneart

Aigillidh ingin í Cuinn
in ríoghan ó Theamraigh truim
is í bainbretiomh gan feall
is fearr a n-inis Eireann

Ann sin ro chan Aillbhe cháidh
in bhean dob fearr ciall do mnáibh
seanbrethir so go brath mbil
denadh cách ceart in cloidhim

Denaidhsi coimrith a gcéin
eidir réidh agus aimréidh
ce be dibh bus deach rus-reath
rod-ría in cloidim claisleathan

Ann sin reathaid Fíana Fáil
a n-áonchonair as in dáil
ní fhaca coimrith ba mó
a n-áonionad a n-áonló

Ann sin do-chóidh Caoílti don Fhéin
eidir reidh agus aimréidh
ba hé Fionn budh foixe dhó
is fíor is ni hiomarghó

Tarraidh Caoílte in cloidiom cáidh
tarraidh Fionn in truaill 'na laimh
rug Caoílti an cloidheam glan
an truaill d'Fionn mor Alman

Damsa ceart a Caoilti chrúaidh
fon gcloidheamsin cona truaill
ad-cíad fiadhoin sunn go glan
gur a n-aoínfeacht tarramar

Do-bersa ceart na caingne
mar as fearr bherus Aillbhe
mad fearr leat munbudh treorach
beraidh Fithiol fireolach

Do-ghén bar gceart ar Aillbhe
sol deachus sibh a rógairge
breith dháor oraibhsi ré headh
is mairg duine do beradh

Do budh é sin is ceart cóir
ar mac Cumaill meic Trenmhóir
acht gemadh áil duinn teacht ris
is duinne ro breathnaighis

Na habairsi sin a rí
gin gub áil lim sibh gan ní
aderad Fithil na mbreath
dlighidh gach láoch a deigheach

Día ndlighidh cloidheamh a truaill
a meic Cumaill cloidheamcrúaidh
dligidh in truaill sgél go lí
in beilfhleasg óir go gcaoimlí

Ag súd duitsi a Chaoílti chrúaidh
in cloidheamsin cona trúaill
agus ag súd suairc in séd
béilfhleasg óir go n-imcoiméd

tri fichit uinge d'ór dhearg
mar do innill Iollann dearg
iss eadh ata suairc a lí
ar in mbeilfhleisg go gcaoimlí

Deich cced each is deich cced bó
is do-bheradh ní budh mó
ar son in cloidhim go maoín
targaidh dhó Fionn a Formaoíl

Mar tairnic duinn ceart na ffear
dirim cairpteach na ndeighfear
Fithiol is Flaithri amach
ad-ciam cugainn is Cormac

Ceiltear uainn ceart na caingne
iss eadh adubairt Aillbhe
mo breithsi munbudh treorach
beraidh Fithil fíreolach

Fearaid fáilti Fíana Fáil
risin gcaom gconchar gcomchair
gur suidheadar ar deis Finn
an ceathrar uallach airmgrinn

Sona go ttigit leasa
adubairt Fionn fáidh feasa
mo ceart is Caoílte gan on
daoibhsi tig a leasughadh

Sgél agamsa duit a Finn
adubairt Cormac caomgrinn
sibsi agus Aillbhe uas gach modh
is áil leinn diar siodhughadh

Gabhoir Fithil crodh gan locht
do-deachadar am lupgort
do itheadar mo losa dhe
's do millseador mo bláth blaithi

Innisidh Fionn na sgéla
's ní roibh Caoílti día séna
an breathsin rug Aillbhe doibh
rus-mol an ceathrar comcoir

Nochan eadarsa nach íad
ro mhill lubhgort Átha Líag
teagaid mo gobhair am dháil
gan fostadh gan iomgabhail

Búachail a ndíaigh na ngopar
gan eagla gan iomomhan
is búachail oile gan locht
agatsa thall ad lubhgort

Do-ghen bar gceart ar Aillbhe
nocha bhiú día comairle
iocadh in lubhgartoir ribh
ar millseat gabhair Fithil

Ag sin breath do bhermaoís féin
ro raidh Cormbac go gcoimcheill
is í do bermaois uile
ar mac Cumaill Almhaine

Fleadh agamsa duit a Fhinn
adubairt Cormac caoimhgrinn
aire tanac ar do cionn
mar onóir d'Fíanoibh Eireann

Deich cced do taoiseachaibh Fían
lodmar go Teamraigh na ngiall
gan caolbháidh gan caingean locht
Aillbe caomnár 's a banntracht

Coig tratha duinn a tTeamraigh
a ttigh in ríogh mhóirmeanmnaigh
ag caitheam bídh is leanna
ba haoíbhinn ar n-airrdheana

Suairc in tuarustal dar liom
dus-rad Cormac da dheóin d'Fionn
tri fichid uinge d'ór dearg
agus caoga cú croibhdhearg

Cáoga ceangaltach na gcorn
cáoga fithchioll go ndath ngorm
agus cáoga each n-áonaigh
do mac Cumaill armfháobhraigh

Maith ríghe Cormaic is Finn
mairg fuil na ndíaigh a nEirinn
ba hé bleaghan gach bó abhus
lán a sreabhainn ré a tomhus

Mairg táir an aimseir día n-éis
re a hinnisin re a haisnéis
budh sladaighe fir domhain
bradaige mná a gcuileadhoibh

Reacfaigtear iasg mara móir
risna Gallaibh a gcedóir
ar ttoigheacht docum tíre
budh comartha drochríghe

A ndíaigh na naom go n-aille
cleirigh dhíana diogháire
ag foláir chrábhaidh go beacht
is íad féin nocha ndingneat

Gidh olc na cleirigh gan bhrígh
measa go mor na hairdrigh
gidh olc na rígha rabhaigh
measa na maoír threintaphaigh

Día labhraid cluig a gceallaibh
gidh ard leighionn gach seanoidh
nocha mó do-cluin Criost cáidh
no sanais isin camáir

Nochan feadar créd do-dhén
fil mo rosc ag sileadh dér
cloidhiomh Caoilti ba caom gné
is meabhair leamsa gurab é

ISE

XLVIII

Deargrúathar cloinne Morna
sochaidhe día ttugsat dógra
o Tuinn Túaidhe nír treas tim
budhdheas go Clíodhna cheinnfinn

Ro marbsat a nDún da Bheann
Maine agus Dían is Deileann
ionmhain tríar ar gcúr a neirt
meic Feardhomhain móir feirceirt

Do marbhsat a nGleann Umha
Uaithne fionn mac Finnumha
ro marbsat a cCarn Alloidh
Faolán agus Follamhoin

Ro marbsat na tri Finn
is na tri Duinn cinn ar chinn
ro marbsat is rob olc liom
in seanóir crimnach Crimall

Do marbsat Tuathal nár thim
do marbhsat Áodh is Oilill
do marbsat Tadg ina tigh
agus Fionn bán mac Breasail

Ro marbhsat Sgíath breac búadach
ro marbhsat Áongus uallach
ro marpsat mo dhá daltán dil
Leagán lúaimhneach a Lúachair

Do loiscseat Formaoíl na fFían
go n-iomat geimhiol is giall
do marbhsat Raíghne go rath
do loisgseat Aillbhe uallach

Ro marpsat a tTulach Óg
Iollann mac Finn is deaghÓg
Óg mac Finn fear go rath
úaidhe sloinntear in tulach

Áodh ó Geimhnáin nár laga
agus Áodh ó hÚaineagda
Áodh o Teamhair ro-chlos
ro marbhsat uile a gCláonros

A gCláonros mac n-Uisneach n-ard
sochaidhe día ttuscat mairg
mar ar fhagoibh Caoínce cíath
mo macsa féin forrach níadh
budh é ainm na tulcha dhe
go ttí in brath Cainsgíath Chaoínche

Caoince cearr a cCionn Tíre
Áodh mac Áodha is Íle
Áodh agus Íle agus Bran
is leósan do-rochrador

Trí chéd allmarrach ar caí
um Bháire um Labraidh Gaí
do geallsatar damh ni breg
Alma uile do choimhéd

Tugattar deargár na ffear
Bodhmann luchoir láingheal
nochar fagaibhseat 'na beathaidh
ingean Iochtoir airmleathain

Ro marbadar na trí chéd
um Bháire um Labhraidh ní breg
marbsat Bodhmann líth ngal
agus ro gonsat Sgannal

A gcionn bliadhna nocha gó
ba marbh Sgannal do gaibh cró
tren rom-gabh sniom arna dul
Almha do beith gan Sgannal

Ced rioghan nach lúaidheadh cláon
da ched um an da macáomh
ro marbhsat mór in sgeile
um Uathach fhionn Almhaine

Ro marbhsat a Port Omna
Breasal is Corc is Connla
do ghonsat Oissin budhdhéin
agus Cairioll go gcaoimhcheill

Naoí mic Iobhair is Iochtair
deich meic Cuinn deich nimchidh recte ? nimchidh
ro marbhsat ag Druim os Tráigh
um Finndeirb ingin Cannáin

Do marbhsat ag Druim os Loch
Oilill mor maith d'ar tteaglach
is uime adeirthear Druim Brón
mar ar marbadh Oilill mór

Druim Broin ó bhron Féine Finn
on laithe do tháot Oilill
nochar codlus oidhche shaimh
ó do marbadh mac Faoláin

Meic sidhe assin Mumhain mhais
dainim dhuinn bheith 'na ffegmais
is íad do tuidheadh go prap
a mbotha do rúscoibh slat

Ro marbhsat Taidhme 'na dhún
teaglach ro budh dainim dhún
agus Breasal mac Bratha
agus Coirbre Cláonrátha

Do loisceadar Crúacha Ceard
's a ingean Luchair laimhdhearg
do marbhattar 'na hinis
a shiúr budhdhéin Maighinis

As sin dhúin ba cuairt chonuis
go Buailidh an Áondorais
rugsam orra trúagh an dáil
um Leitribh cruaidhe Colláin

Adubairt Goll do glor ard
go ríoghdha agus go rogharg
na faghbhadh Finn sibh amoigh
a maca Cormaic cneisghil

Tabhraidh dhamh mo chruit go n-ór
adubairt Daíghre dreachmhór
go seinnear í mór in modh
go gcuirinn cach 'na ccodhladh

Ann sin dus-radadh a chruit
go mac Mórna fa binn puirt
no gur codailseat uile
le mac Mórna mungbhuidhe

An tan ro budh codladh dhóibh
teagmaid cuca lín ar slóigh
isseadh ron-mosgail miadh ngal
gáir na Feine ga marbadh

Ro fagsat da ttríen a n-arm
ro marbsat Feargus foltgarbh
do marbsat teannta ré muir
Garb Crot Garb Gréine ó Ghlasmhuir

Ann sin do-cúadhmar 'na ndáil
go feis tighe Forannáin
dhá chéd dar muinntir go ngoil
ro marbsat an oidhchesoin

Ro marbhatar Saltrán seang
ró marbhadar Gúaire cearr
do marbhadar gerb olc linn
trí mic Luíghdeach meic Croimchinn

Ro marbhsat Gille Uallcha
ag teacht ó Teamhair Lúachra
ro marpattar trúagh in dáil
Feindidh mac Finn mic Cuáin

Ro marbattar Cirre cáol
ro marbattar Duph agus Dáol
ro marbsat ar Moigh Line
Dealán cuanna cruitire

Ro mharpador Faolchú fíal
mo macsa féin forrach níadh
ro marbsat mo mac eile
Maol Dearg ro ba moirsgeile

Ro marpattar na trí lacuna
ar in leirg uas Cnucha cuirr
ro baitheadair ar in muir
na tri Deirg ó Shléibh Ditraibh

Ro marpadar Faolchú fíal
ro marbadar Corc is Cían
ro marbhsat Mongán ón túinn
agus Conán mac Crimthain

Ro marpadar Lughaidh lonn
ro marpsat Cairche crom
ro loiscseat ced cuaine con
a tTulaigh úaine Árchon

Tulach Árchon ó ár con
ainm na tulcha mór in modh
Tulach Airde a ainm roimhe
ó aird con Mic Fíodhbaidhe

Seisior fiche ar sé chéd
ar chóig mhíle mor in béd
do cloinn Bhaoísccne mór in modh
do thuit ar in deargruatar

DEARG

XLIX

A Oissín in ráidhe rinn
ní d'fáisdine mic Cumhaill
ar tairrngir in rí go rath
aingil go fior do adhradh

Inneósat duit sgél gáidh grinn
a Patraic moir mic Calprainn
agus budh crádh léd chroidhe
gach dal ga ttu ag tarrngoire

Suidhe do-rinne Fionn shoir
os glinn ag Beinn úir Édoir
go ffacaidh nell tiugh atúaidh
gor much Eirinn re henúair

Is iad ba foixe don rígh
do mac Cumaill Almhainí
meisi agus Osgar go ngráin
agus Caoílti mac Ronáin

Briatraighim ar tus miadh ngal
d'Fionn mór ardflaith Almhan
cred in nell dorcha atuaidh
ro much Eirinn re hénuair

Ann at-beart Caoilti croidhe
re mac Cumaill Almhaine
tabhair h'ordain fad dhétt fis
is na leig sinn a n-ainfhis

Trúagh sin a Chaoilti chroidhe
is cían uait in tairrngire
measgfaid Danair tar Muir Meann
a n-uilc ar fhearoibh Eireann

Millfidh síad Éire uile
eidir mhagh mhin is muine
frí ré da chéd mbliadhain mbil
in Fodla fon gceinneamhain

Ni ffuighit síad do rath ann
nach mo is dith dhoibh a fhulang
gach a marptar ann míadh ngle
bidh amrath da n-íerdraighe

Fear Diardaoín tig ar a gcionn
olc a íermairt d'íath Eirionn
Mac Murchadha in diabhal dúr
budh siabhradh sin a n-iumpudh

Bidhat olc reimhius in rígh
bíaidh a áras ar dimbrigh
gan mac gan iarmhúa go mbladh
gid íargno liom ar labhradh

Laighin ar tús daortar ann
saoth lem chroidhisi a chomhal
gan righ orra acht iarla duph
gan fíana día n-anacal

Loitid Midhe is Mumha mhas
nocha lugha in t-olc amhnus
go mbeid fad o dioghail duibh
uch budh doiligh in dioghail

Oirghialla is Ulaidh an áigh
daorfaightear íad don áonpláigh
futhaibh go danardha dil
beid Connachta go crithir

Síol Conaill is Eoghain fhéil
fon daoíresin fon deighréir
beit futhaibh go ciamhair cain
ré triocha bliadhain bunaidh

Ticc chuca rí Saxan saíbh
día n-easchoma día n-anaoíbh
go mbeir a ngeill tar Muir Meann
olc a mhéin d'fearoibh Eireann

Fagbaid fear 'na ionadh ann
re siubhal reacht is remionn
fear firinne adearor riss
gidh dichleith is fear fuiris

Cedchath chuirit ni dalbh dil
ní cath é acht maidhm do ghnuisibh
cath Cnucha ar tri cathoip dhe
mar do ordaigh Ri neimhe

Aimseir medhoin a fheadha
ní deireoil a imneadha
dia mbiaidh lobar gidh saoth lim
seacht mbliadhna a ríghe nEirionn

Go ttig trenfear oile anoir
tre comairle in lobhair
go ccuirionn go lonn dar libh
rissin Donn cath an éinfhir

Rod-bath in t-aoínfhear don cath
ann claoitear a réim 's a rath
budh lén don lobar íar sin
trén a omhan día mhuinntir

Eireochaidh in Donn Failgeach
feta fossaidh fírchaingneach
cuirthear gan fhatha le a linn
trí catha leis a nEirinn

Cuirfe cath a nÁth Seanoigh
ó a mbeid Gaoidhil fo mheabhoil
do thuit gleó Gaoideal sa chath
agus aoínfhear allmhurrach

In fear donnsin gan deile
budh sonn fola is fionghaile
do-tháot do galar uaire
gan cophair na caomuaille

A gcionn tri mbliadhan iar soin
cuirthear ár ar Ghaoídhiolaibh
nach saoílionn duine 'na dhíaigh
gan Gaoídhil uile a n-airdghlíaidh

Digheóltar in t-ár íer soin
mar nach nár ag Mhuimhneachoiph
ar reabhradh na ngall ngaiscidh
a fFeapra thall tarrustair

Da cath dibh sin a Mumhain
in treas do-bheraid Ulaidh
agus cath sa Midhe mhais
Rí neimhe ga ccoimaitchis

Tic mac rígh Saxan tar sál
cíen lim 's ní ar a ghrádh
budh da thoigheacht go fíor dhe
cuirtear Danoir tar sáile

An macsin tig tar in sál
go n-imat Gall go neamhgrádh
nocha ndingne ríghe réidh
go cur na tíre a n-aimréidh

Coimhríaghoil soir is abhus
ga chineadh ar áoncadhus
re tomhus téd is troigheadh
tig día eis in t-ainndligeadh

Tidhlaicfidh leath Eireann uile
don lucht tiucfus leis tar tuinn
go ndighlaid in lucht abhus
go fiorchrúaidh orra a tturus

Do-gnit connailbhe go cáidh
Goill agus Gaoidil d'enlaimh
a n-aghoidh na nDanor ndúr
madh lamhor liom a n-iompúdh

Fearoid in cath cruaidh go cain
beódha do-nit a thaistil
marptar é 's a sluaigh ier sin
don taoiph thúaidh do Moigh Maistean

Ríoghait rí Oiligh ámhra
docum in catha calma
marbhtar é 's a slúaigh go fíor
a gcath Maistean na moirgniom

Deich mbliadhna fichead go holl
gan chath agus gan comhlann
gan neach 'na n-aghoidh fo neimh
seal a samhail 'na samhloibh

Go tteagoitt na Goill anoir
do dioghail orra a n-ármhoigh
ón Easpainn adhbhail andeas
ní cabhoir in comhfaitcheas

Cath Saingeal cuirfidhear ann
a n-áithfithear fir Eireann
ní cuirfit Gaoidhil no Goill
a shamhoil sin a n-Eirinn

An cathsin adeirim ribh
ann bhías róiríghe Saingil
beid Danoir go brónach dhe
budh dreamhoin a n-ármhoighe

Rioghait Tairbhré do shíol mBríain
do chur in catha go nglíaidh
go soiris assin Mumhain mhóir
go cubaidh síol in gallghlóir

Tri lá dhó ag cur in catha
ré macoibh na n-anfhlatha
a gcionn tri laithe go mbladh
tair a maithe do marbhadh

Eirgid cóig coigidh Eireann
futhoibh go rathoibh reimionn
go ndiongoibh in duileam dil
do gach cuigead a coinnimh

Eirgid úa na rígh reabhach
bhios fo shiol na Saxanach
do dichur in cinidh cuil
do budh dligheadh a dhenuimh

Eirgis Sráonghalach Doire
go gcuirionn a n-ár uile
go ceann miosa on chath amach
gabhoid orra dia fforrach

Sráongalach ó Dhoire atuaidh
agus Áodh iodhan go mbúaidh
gidh cía frí senadh atúaidh
teit docom neimhe fo bhúaidh

Ní leanfam go leig ní bhus mó
tar éis gall n-úr is anródh
gidh mor a lochta léra
is mó anois a n-aithmhéla

Patraic mac Alprainn go mbloidh
órus fortail for dheamhnoibh
sireadh sossadh reidh ón rígh
d'Osgar dam féin is d'Oisin

A OISIN

L. 168

A Oisin fuirigh ar Dhía
na himidh uaim ní bhus sía
tabhair aithne mar budh gar
is misi anam t'athar

Uch ní tabhraim aithne fort
a Finn acht ge cáomh do corp
ba halainn do dhealbh do dreach
ag dol uaim tar gach n-áonach

Deacair aithne orm a fhir
a Oisín a mheic mheirgil
iomat mo pían mett mo ghal
íad ata agom treagdadh

In cedoidhche do-chúadhus d'eg
d'fios na cróine mor in béd
dar chogain sí me sa glinn
uchán nír chonair airdrigh

Ann sin ad-beart Ifreann féin
eirgith slaidhtear Fionn on Féin
buailidh túargidh é go teann
na bioth agoibh a dithioll

Mar ba dursan leó mo lén
anmanna na fFéin ffiortrén
teagoit cugom mor in modh
agus trialloit mo chosnam

An cumhain leat a Ghuill gloin
do mac Cumhaill a hAlmhoin
do marbadh sa carraic tall
is do sgaradh ret anam

Ro ionnarb sé clann Mhórna
ro imbhir orra doghra
ro bhasaidh na mílte fear
do cloinn Mhórna na gcorrsleagh

Dia ndeacham síos ar do cionn
ar Conán maol ní leasg liom
da ttugam beim tar do ceann
na tisam fein as ifreann

In cumhain leat a Ghuill glain
do mac Cumaill ó Theamraigh
do marpadhsa mor in modh
agus marbadh do bhráthor

Ge do-rinne seision sin
deaghmac Cumhaill a hAlmhain
truagh gan neart céud am corp cain
do tabairt Fhinn ó dheamhnaibh

Ionmhain buidhion tainic ann
sios do comrac tar mo ceann
anam Guill ba feirde in dáil
anam Daigre anam Conáin

Anam Airt óig mic Mórna
ge do-rinneas ris dógra
anam Osgair ro claoí cath
agus anam Mheic Lúghach

Ro íadhsat umam ar gach leath
anmanna na cceitri rúadhcath
sgaoíltear íad ba cruaidh in teidm
soir síar seachnóin ifeirn

Uch tri fichid bliadhain búan
ro bhí misi a n-ifreann fhúar
no go ttainic Rígh neimhe
gur fech orm tre trocaire

Ann sin ro-siacht aingeal De
uchagán ba geal a ghné
ba he radh an aingil rim
a Finn fagoibhsi ifrind

Do rugusa leam ar luas
tigim ar bord iffrinn súas
míle deamhan don tsluagh gorm
ro lean me ar luas a hifiorn

Día madh liomsa an bioth bán
eidir crann is cloich is chlár
uaim a n-onóir mo Dhé dhuinn
ar teacht áonoidhche a hifrionn

Eirigh anois go Síth Truim
ait ar cuireadh Cu Culainn
leat fein neamh ó Righ neimhe
amach o ló in measraighthe

Ag sin turus do-choidh Fionn
mar do ordaigh Rí na rionn
dar fhíafraigh sgéla go mín
do Patraic agus d'Oisín

A OISIN

LI

Eirigh suas a Oissín
a mheic Finn meic Cumaill
meic Trenmóir í Bhaoísgne
ag sin Caoilte cugainn

Bithí ar aon go subach
a mheic righ na Féine
denoidh go ceart comhlán
bar gcomrádh ré chéile

Ro bhaist Patraic baismhín
íad a ndeireadh a n-aoíse
tug sé Art ar Oisín
agus Conn ar Caoilte

Ag sin daoip bás Caoilte
mac réidh Ronáin reabhroidh
a ndeireadh a lathoir
a bathadh a tTeamhroigh

Do tuit mac na flatha
le horchar in cléirigh
Oisín ger tren talcar
on urchor nír eirigh

ÉIRIGH

LII

Eirigh súas a Osgair
ro-fheas is tú in bunadh
gidh lor med na ndeighfear
dingoibh dinn céd curadh

Imthigh trithibh is tairrsiph
gursat máola méidhe
geibh sgieth eangach úaine
is cloideam go ngeire

Geiph sgieth is geibh cloidhim
is airm níadh rod-rubha
geibh lúirigh rod-meala
nar maoídhit do thubha

Is mór in gniom dhamhsa
a ffiadhnuise m'fiadhan
dearlacadh mo naoídhion
a gcionn a naoí mbliadhan

Ni tiucfa is ní thainic
ba fearr lamh na luighe
is ni ffuil crann sléighe
is sía dus-sía a nduine

Mairg re ttiubhra a treisi
lé a cloidhiom go ngeire
ó thig fearg a laime
in fear dearg is déine

EIRIGH

LIII

Faoídh cluig do-chúala a nDruim Dheirg
mar a ndéndis in Fian seilg
ní chúala riam roime soin
guth cluig a fforaoís fhíadhaigh

Faoídh cluig do-chúala a nDruim Dheirg
mar a ndendis in Fhían seilg
agus ní cuala rem ré
áonguth ann budh binné

Faoidh cluig do-cúala a nDruim Dheirg
mar a ndendís in Fhían seilg
binne liom ar tteacht ar slogh
an dord Fían ga ttinól

Faoídh chluig do-cuala a nDruim Dheirg
mar a ndéndís in Fhían seilg
binne liom ar tteacht amach
in fhead do-niodh Mac Lughach

Annamh le coill Droma Deirg
faoídh cluig innti leirg do leirg
fa minca don ál chúaine
deireadh oidhche adhfhúaire

Cía in trú chleirighso shíar
bheanus a cluigín go dían
nach eistionn re guth na ccon
ata sa ghlionn 'na fhorradh

Gidh binn leatsa guth na gcon
agus gidh adbar meanman
is binne leisin Righ in neach
eisteas comrádh na ccleireach

Gidh binn leatsa a n-abrait soin
agus gidh maith led meanmain
is binne buireach in doimh mhir
no in ceól chanaid na cleirigh

Ad-connarcsa fir sa moigh
nac eistfeadh re guth do cluig
is do fuicfeadh marb ma-le
tusa is do cleirigh uile

Binne liom um trath eirghe
cearca fraoích a mbeannuibh sléibhe
no guth an cleirigh astigh
ag meighligh ag meigeallaigh

A Oisín innis sgéla
is na leig sinn fo mhéla
creud do-dendís riomsa dhe
fan cluigínso bheanuimse

Do-bheirimsi briatar go fíor
luighim fo anmain mo ríogh
go mbeanfadh do clog ad ceann
no go mbeitheá gan anam

Da gcluineadh Garbh Doire dían
faoídh cluig sa chillso hsíar
do rachad go grod asteach
's do brisfeadh clog na ccleireach

Da gcluineadh Fionn in féindidh
faoídh do cluigín a cleirigh
do rachadh ad ceann gan acht
is ní roicfeadh uait imteacht

Da gcluineadh Conán na fFían
faoídh in cluigsi riom aníar
cleirigh bheata do bheith ann
do beidís uile gan anam

Da gcluineadh Caoílti croidhe
fear nar opthac n-iorghaile
do rachadh asteach gan ghaoí
's do brisfeadh bar gcluiginí

Uchán is cradh lem chroidhe
sgaradh re leirg Máonmhoighe
is rissin láochraidh ffeilsin
rem fhéin is rem deigheixibh

Is me Oisín deaghmhac Finn
creidim Día thuas a Thailginn
ge atu atu anocht gan fhéin gan mhaoín
is pían lim faoídh in chluigín

FAOÍDH

LIV

Domhnach lodmair tar Lúachair
dar cuirsiom seilg um Cruachain
um bordaibh Locha Léin Lir
um bruachaibh Ghleanna Faoinneallaigh

Cuirmid ar mná uainn íer sin
ar ffilidh ar n-oirfidigh
do lodmair a ndiaigh ar mban
agus ar ffileadh ffíorghlan

Do roinnseamar sinn budhdhéin
don taoibh aníar do Loch Léin
battar gille glana ann
nach gealladh ní gan chomhall

In gnaithFían ó Leamhain siar
um Coirthe um Dhoire na fFían
um Gleann mBroic is um Gleann Con
um Gleann Duine dhá Dhubhthar

Clann Morna laimh re Loch Léin
aoíbhinn doibh ó shleibh do shleibh
ionmhain crobhaing dhíleas dhron
ar nach ffuighbithe baéghal

Áos ógbaidh soir agus síar
in lásin fa fhlaith na fFían
a gceartmheadhón na sealga
gondaois doimh dhoinndhearga

Gapmaoíd longport líth gan oil
tortach ar seilg in lásoin
suidhighmíd longport gan tár
acht Dubh Dala a aonarán

Codhlais mac Maoil Gairbh amuigh
gairit do nó gur mhuscail
biodhghais a aigneadh gan tlás
beiridh rúatar tre úathbhás

Tairringis Cluasán a ceann cain
as a haird aloinn eagair
dúisgis in cú go ngairbhe
arracht muice moraidhble

Gearr do battar 'na garadh
ar n-eirge dhi da falach
fágbhais in gcoin fa mhéla
da goinidibh gairbhghéra

Imdhis in mhuic uainn don leirg
is fagbhais in gcoin fa mairg
cíí Dubh Dhala fa a choin
is claoídhis a feart fódbaigh

As sin dó go longport Finn
's nír cheil ar in fFéin ffoiltfhinn
muc do luathmharbadh a chon
's a dol uadha gan fhostadh

A Dhuibh Dhala a laoích gan locht
adubairt Fionn fáobarnocht
in mhuic 'sa tuaruscbháil sin
ní fuighbithear í a n-aisgidh

Arna mhárach dhuinn da seilg
sochaidhe do-rad fa mairg
íadhmaid uimpe aníar 's anoir
fa dheisceart Bhearnuis Baoghlaigh

Ad-ciam chugainn in muic mir
ina harracht anaithnidh
ina ruatar trésan fFéin
mar sidhe con da coneill

Tarla urcar do cloich chruinn
ar a gnúis ó mac Cumhaill
gur bris a dreich dorcha dhuibh
gur leig trí garrtha gabaidh

Beartuighim buille chuice
ni d'imgabhail na muice
go ndeachaidh tresan gcloich gcrúaidh
's nir dearg ar in muic mhongrúaidh

A hécta ag Bealach Bheime
ó mhaidin go trath eirghe
tríar ar fichid rádh nach brég
is tri coin teasda do chéd

Máol Tuile is Tadg míadh ngle
in dá mac budh só ag Caoílti
do thuit le ar lathair goile
agus Conn mac Cabhlaighe

Colla do budh neassa dhi
fa duibhfheadhaibh Formaoíle
ga hiompódh do ag Sgairbh Chomair
lingis in mhuic morghlonnaigh

As sin di go hÁth Chluig
Colla nochar chuir da muin
go ttug naoí ngon do sgín
ar in ffuath n-eitigh n-ainmhín

Anais Conán agus Fionn
ag Sruibh Dairbreach ar a chionn
agus nír lughaide a ngráin
re húath nó ré hiomgabhail

Anais Faolán fear go gceill
eidir in muic agus in Féin
gur chuir corrgha nar beag neimh
go ceart triana dhá seiridh

Tairbeiris Conán a dhi shleigh
ar an arracht n-anaithnidh
cuiris di shleigh Conáin féin
'na mblodhaiph go hard aigméil

Diubraicis Fionn sleigh oile
ar in slios ngarp nginoidhe
do ghoin is do bhuail íer sin
is do marbh í 'na deaghoidh

A n-aoinfeacht do Colla chain
's do Mac Lughach ar lathair
is do tuit in muic ar lár
le Fionn agus le Conán

Naoí ngilla agus tricha fear
eidir thus agus deireadh
do-rochair lé miste ar sealg
is seacht fichid cú croibhdearg

Deich ccéd muc is deich gcéd agh
isin seachtmainsin tar lear
is se chéd mil moighe amach
ar seilg a sin go Domnach

DOMHNACH

LV

Is fada anocht a n-Oil Finn
fada linn an oidhche aréir
in lá aniu ge fada damh
do budh leór fad in laoí ané

Fada liom gach lá dha ttig
ní mar sin fa cleachtadh dhúin
mo bheith a ffegmais na fFían
do cuir sin mo ciall ar ccúil

Gan áonach gan ceól gan cruit
gan brondadh crúidh gan gniom greadh
gan díol ollamhan ar ór
gan ealadhoin gan ól fleadh

Gan bheit ag suirghe nó ag seilg
in dá cheird le a raibhe ar súil
gan deabaidh gan denamh creach
gan beith ag foghluim cleas luith

Gan earradh gaisgidh do ghnáth
gan imbirt mar budh gnáth leinn
gan snamh re láochraidh gan locht
is fada anocht a n-Oil Finn

Fada mo saoghal tar eis na fFían
ni cneasta na budh cían linn
ba híad in láochradh gan locht
is fada anocht a n-Oil Finn

Is don tsaogal mar ata mé
truagh a Dhé mar ata sinn
am áonar ag tarruing cloch
is fada anocht a n-Oil Finn

Sir a Patraic dhúin ar Dhía
fios an ionaidh a mbía sinn
nó in sáorfa m'anam ar olc
is fada anocht a n-OilFinn.

IS FADA

LVI

Mairg fuil ar h'iarraidh a Bhrain
is sgaradh cuirp re hanmain
úair nachad-faguim a Bhrain
ni charuim ní ar talmhain

An lamh dar bhúaileas Bran
dursan nach liom do sgaradh
nach beinn a mbeathaidh abhus
dursan nach d'eg do-chúadhus

Rí na gcon do bíodh am laim
os leicnibh Sleibhe Colláin
is ni raibhe ar bith go mbáigh
cú ar a mbeith a túaruscbáil

Da taobh geala do bhi ag Bran
earboll nua corcra gléghlan
ceatramha corcra go roinn
ótha earboll go hiardruim

Ceithre cosa gorma faoí
re himteacht oidhche agus laoí
cruibh úaine nár teachtsat báigh
ingne ettrochta iucháin

Rosc dreagain ina ceann cóir
ris nir fedadh iomarbháidh
aluinn agus cáomh a clú
mo is gasta na gach miolchú

In cú ba hairde sa Féin
thigead gan cromadh fo a bléin
is a ceann ba gasta in roinn
ba comard é rem ghúalainn

Ceithre míl do leiginn uaim
miol budhdheas is míol budhthuaidh
miol síar agus miol soir
do bidís uile a mbel Bhrain

Da mbeith deireadh laoí gun fFéin
gan seilg gan fhíadhach do chéin
do bheradh a gcuid a coill
do biathfadh Bran ó Bhoirinn

Is aire do bhuaileas Bran
is mór n-úair ba haithreach dhamh
gáir na ccon is na sealga
risna fiadhaibh foirdearga

Tugus buille d'eill buidhe
dhó go ffailgibh fionndruine
do-chúaidh an idh óir 'na ceann
mairg do-rinne in gnim róitheann

Iongnadh leis a bhualadh damh
do bhoí athaidh gom feghadh
gur silseat frasa déra
tar a rosgaibh rinnghéra

Olc sen far togbadh in lamh
olc sén ro tairngeadh go hán
olc sén do-righneadh in beadg
mairg do-rinne in gniom rogharg

Tairngidh uaim a heill go tric
gur bhris in mhuince airgid
dar theith go moch ar in sleibh
gur ling sa loch a luathleim

Tri hualla gacha nona
ag ar gconartoibh cródha
coin na Feine ag iarraidh Bhrain
's an Fhían uile go cíamhair

Ní chúala guth con ag seilg
ar moigh ar móin ar morleirg
ó do sgarus rem choin ngairg
na beith mo croidhe fo mairg

MAIRG

Ag sin duit a chaiptín Samhairle. Agus da ffaghuinn ní budh mo
ina sin do Dhúainaire Finn réna sgriobadh do-dhenainn dháobhsi
é. Misi Áodh Ó Docartaigh do sgriobh a n-Óisdin in .12.
Februarí.1627.

LVII

A Oisín as fada do shúan
eiridh súas is éisd na sailm
ó thairnic do lúth is do rath
do chuirtheá cath a ngleó garbh

Do tháirnic mo lúth is mo rath
ó nach mairionn cath ag Fiond
i ccleircibh ní fhuil mo spéis
nó ceól da n-éis ní binn liom

Ni chúalais a ccomhmaith do ceól
ó thús domain mhóir gus anocht
tá tú arsaidh aimglic líath
gé do dhioltá clíar ar cnoc

Do dhíolainnsi clíar ar cnoc
a Patraic gidh docht do rún
as mairg dhuit do cháin mo chruth
is nach ffúair me guth ar tús

Do-chúal ceól as fearr no an ceól
ge mor mholus tú in chlíar
sgalgarnach luin Leitreach Laoí
's a' faoídheadh do-níodh in Dord Fían

Smólach guithbhinn Ghleanna in Sgáil
monghar na mbárc 'búain ré tracht
budh binne liom trosd na ccon
na do sgol a chleirigh cháidh

Da ghadar dhég do bhí ag Fionn
an úair do léigthi fá Glionn Raith
budh binne liom a n-oific chiúil
's a n-aghoidh on tSiúir amach

An úair do shúidhiodh Fionn ar cnoc
shinntí gan locht in Dord Fían
chuireadh 'na ccodladh na sluaigh
mo-núar budh binne leó in chlíar

Cnú Dheireóil cnú mo chuirp
abhac beag do bhí ag Fionn
an úair do shinneadh cuir is puirt
do bhíodh sé 's a cruit go binn

Blathnaid bheag an inghean óg
tug móid re fear fon ngréin
acht Cnú Dheireóil agus sí
och a rí budh binn a mbéil

Do budh mían le Fionn na ffleadh
síansán con a ffad ar slíabh
coin allta ag fagbháil a ccúan
mordháil na sluagh dob é a mían

Iomdha mían do bhí ag Fionn
nach ccuirtear a suim id dhíaigh
ni mhairionn Fionn nó na coin
's ní mairfe tú a Oisín na cclíar

As mo an sgel Fionn no sinn
is na 'ttainic ler linn ríamh
andeachaidh is na ffuil beó
dob fearr fa ór Fionn na fFían

Tug sé naoí gcatha sa fFraingc
naoí bhfichid cath a nEirinn uill
on tsruth ar baisdeadh Críosd
do theigh a chíos go Toigh in Duinn

Tug sé naoí ccatha sa Spáin
airdrigh Lochlann a laim leis
beacht do bhí in domhan fa chíos
'sé budh rígh isin Greig Bhig

Lochland 's an Innia mhór
tigeadh a n-ór go teach Fhinn
ní roibhe coimmeas ris ó Chríosd
ní fhacus rí os a chionn

Mairg dhamh do hanadh dhá éis
gan mó spéis a muirn no a cceól
um damh críon d'aithle na slúagh
as damh is truagh a beith beó

Trúagh a Tháilginn an sgél
bheith a ndíaigh na ffear go fann
ag eisdeacht re ceól na gclog
as me um sheanóir bhocht dhall

Da mairiodh Fionn is an Fían
do fhuicfinn clíar na ccros
do leanfuinnsi fíadh a ngleann
is budh mían leam bheith ré a chos

Sir a Patraic dhuinn ar do Dhía
neamh d'Fionn na bFían is dá chloinn
déna guidhe risin fflaith
ni chúala a commaith rem linn

Ni iarrfa méisi neamh d'Fionn
a fhir nach grinn ler eirigh m'fearg
gurab é a mhian rena linn
beith a nglionn ag síansan sealg

Da mbeithea faris in fFein
a chleirigh na cclíar 's na clog
ní tiubhra th'aire do Dhia
acht ríar chlíar agus sgol

Ni threigfinnsi Mac Dé Bhí
ar a ttainic a cclí thoir is tíar
a Oisin in fuighle bhuig
olc do-chúaidh dhuit díol na cclíar

Gach ar pronn tú agus Fionn d'ór
olc do-chúaidh dhó agus duit
ata sé a n-ifreann 'na gheall
mar do-denadh feall agus broid

Beag do chreidfinn dot ghlór
a chleirigh na leabar mbán
ní roibhe Fionn na coimfhíal
ag duine nó ag Día a lámh

Ata sé a n-ifrionn a laim
fear fa sáimh do bhronnadh ór
a ndíol a easurradhais ar Dhia
ta sé a ttigh na bpían fá brón

Da mbeith clanna Morná astigh
nó chlann Bhaoísgne fir fa trén
do-bherdaoís sin Fionn amach
nó bhíadh in teach aca fén

Da maireadh Fáolan is Goll
Díarmaid donn is Osgar áigh
a n-éintigh riam dar chom Día
ní bhíadh Fionn na fFían a láimh

Coig coigidh Eireann fa seach
's na seacht ccatha boí san fFéin
ní tiubhraidis Fionn amach
ger mhór a neart is a ttréin

A Patraic is truagh in sgél
an fear fíal do bheith fó ghlas
croidhe gan aingidheacht gan fhúath
croidhe crúaidh ag cosnamh cath

As egcóir nár mhaith lé Día
ór is bíadh 'thabhairt do neach
nír ér sé trén no trúagh
ifreann fúar mas é a theach

Créd do-rinne Fionn re Día
acht ríar na cclíar is na sgol
is treas mór re bronnadh óir
is treas fós re meadhair chon

'S a gheall re meadhair na ccon
is re ríar na sgol gach lá
is gan smáoíthiugh ar Dhía
ata Fionn na fFían a láimh

Ata sgél agam ar Fhionn
ní raibh ionn acht sé fir dhég
gabhsam ri Sacsan na ffleadh
chuiriomar cath ar rígh Grég

Do gabsam an Innia ar fad
ba mór ar neart is ar ttrén
do cuiriomar cath ar rígh Frangc
dar do laim ní abruim brég

Do gabhamar Maghnus mór
mac rígh Lochlann na long mbreac
rangamar gan ghuin gan sgís
do chuirmís ar ccíos a ffad

A sheanóir do sháobh do chiall
beag in sgel gan a mbeith beó
a raiph do shlúagaibh ann sin
ní bhía as ní fhuil acht mar cheó

A Patraic na mbachall mbreac
ní rachadh leat aithis Fhinn
nír ér sé duine fa ór
ní thug a mbreig móid nó mionn

Tabhairsi th'aire duit féin
ó atathaoí gan ceill abhus
tabair th'aire duit a trúaigh
tapair dot uaidh th'aire anos

A OISIN

LVIII

La da ndeachaidh Fionn na bFían
do sheilg ar Slíabh na mBan fFionn
trí mhíle 'mathaibh na fFían
ní deachaidh sgíamh os ar gcionn

A Oisin is binn linn do ghlór
beannacht fós ar anmuin Fhinn
agus innis cá mhéd fíadh
do thuit ar Slíabh na mBan fFionn

Búdh mór na creacha dar slúagh
dar a ndeachaidh uaim 's ní sbleadh
ar thuit ar Slíabh na mBan bFionn
d'fíadhach ré Fionn na ffleadh

Innis ród roimhe gach sgél
beannacht ar do bhél gan gó
in mbíodh éideadh nó airm
ag dul do sheilg libh gach ló

Do bíodh eideadh agus airm
ag dul do sheilg linn mar sin
ní bhíodh feindidh dhinn dom dhóígh
gan léinidh sróil is dá choin

Gan cotún síthe séimh
is lúireach bharraidh ghéir ghlain
's gan ceinnbeirt clochorrdha chorr
's da sleidh a ndorn gach fir

Gan sgíath uaine bheireadh búaidh
is lann chrúaidh re sgoilteadh cionn
da sirthea in domhan fa seach
ní raibhe neach budh fearr nó Fionn

As é dob fearr eineach is ágh
ní deachaidh lamh ós a cionn
dul do thaistiol na ccuan ngeal
gan faicsin ar fear mar Fhionn

Cath eagair do-chúadhmar síar
do seilg ar Slíabh na mBan fFionn
a Patraic a cheann na cclíar
dob alainn grían ós ar ccionn

An uair do shuidheadh Fionn ar ccoin
dob iomdha anoir is aníar
guth gadhair ag dol do chnoc
ag dúsgadh thorc agus fíadh

Do bíodh Fionn agus Bran
'na suidhe seal ar in slíabh
gach fear dhíobh a n-ionadh sealg
nó gur eirigh cealg na bfíadh

Léigiomar tri mhíle cú
dob fearr lúth is do bhí garg
do marbh gach cú diobh da fhíadh
sul do cuireadh iall 'na n-aird

Marbhamar sé mhíle fíadh barr
ar in ghleannn do bhí fan tslíabh
a nfegmais aighe agus fearb
ní dearnad sealg mar sin ríamh

Dob e deireadh ar sealga thiar
a cleirigh na cclíar 's na cclog
deich cced cú go slabhraidh n-óir
do thuit um nóin ré céd torc

Do thuitsiod linne na tuirc
rinne na huilc ar in leirg
muna beith ar luinn is ar lamh
chuirfidis ár ar bFéin

A Patraic na mbachall bfíar
ní faca mé thíar nó thoir
sealg énlaoí ar Fhíanuibh Finn
ré mo linn budh mó ina soin

Ag sin sealg do-rinne Fionn
a mic Carploinn na mbionn mbláith
na gáir cheolán isin chill
do budh binne liom in lá

LA

LIX

La da rabhamar a nDún Bó
Fían Eirionn líon a ttionól
coiméd cúain fa ceim deacair
ó Chairbri líonmar Lifeachair

Gearr do bhádhmar ann sin
a mic Alproinn a chleirigh
go ttainic chugainn Laíghne mór
áonmac rígh na fFomór

Bliadhain fa thrí roimhe soin
nach deachaidh láoch dhinn tar muir
le húamhan in fhir mhoir
a chléirigh adeir an chanóin

Ar tteacht dhósan tar Albain
motaighimid anfa na fairge
ó iomramh lamh in fir móir
's ó buillighibh rámh an Fomóir

A mic Blaighe ingine in Deirg
beannacht ar do bhél gan cheilg
agus innis duinn mar soin
a ndearnabhair 's a' fearsain

Do leagad leision a sheóil
a bportaibh díleann nar chóir
's do-rinne eachréidh amach
o n-ainmnigtear in t-ollamhach

Dob e dob cloideamh catha
don mhacsin an ardfhlatha
lorg fhairsing d'íaronn chrúaidh
tri chéd cáor iarainn 'na leathgrúaidh

Do bhí coimhéd fan luirg mhóir
lomnán d'airgead agus d'ór
's do clochaib búadha oile
d'uaislibh Thíre Tairngoire

Ar ttiacht dhósan a ttír
do léig béiceadh nár cháol
d'iarraidh trodáin in fear
agus teagmhála in milidh

Ni raibhe enláoch 'nar fFéin
go roiche soir a nda ttrían
nach ttiúbhradh dár n-úaislibh
maith fel coidhche ar a thúarusdal

'S í comhairle do-rinne Fionn
le cloinn Morna is réna ccloinn
dul go pupal in fir mhóir
a riocht fhileadh a ccédoir

Glúaisios Fionn feasa is Feargus
Cnú Dheireóil agus Bláthnad
go riachtsat in popal cóir
do bhí ag mac rígh na fFomhóir

Beannaidhis Fionn don fhear mhór
agus Feargus ba binn glór
ní fhacattar thíar nó thoir
ríamh leithéid in mhílidh

Suidhis 'na pupal ann soin
a n-onóir do na fileadhuibh
cuiris Feargus da laim cle
agus Fionn féin da deisséin

Beiris chuige fana brot
Cnú Dheireóil agus Bláthnot
sinnid an ceól sithe súain
re ngabadh draoíthe deaghdhúain

Fiafraidhis mac Cumhaill fhéil
don ogláoch uathmar aigmhéil
caidhe h'ainm bunaidh go beacht
nó ca tír a ffuil th'imteacht

Mac rígh na bFomórach thoir
misi a dhraoí uasail iodhain
Laighne mór mh'ainm bunaidh
ag cur ghlíaidh gach áonchuraidh

Innis a churaidh chálma
do ráidh Fionn fa mor meanma
caidhe in fáth tangais anoir
go hEirinn álainn íasgaigh

Inneósa me dhuitsi soin
a dhraoí úasail iodhain
an fáth fa tangus om thoigh
go hEirinn aloinn iúbhraigh

Maithe Eireann bheith a ngiallaibh
's a ccíos cugam gacha bliadhain
no gan líon síoluidhe d'fior
d'fagbháil a nEirinn iodhain

Iomdha láoch romhad riam
tainic go hEirinn d'iarraidh glíadh
éinneach dhíbh nir thill tar ais
uainn soir a hEirinn fhódghlais

A ttainic chuca thoir is tíar
's a raibhe a nEirinn rompo ríamh
ni thiúbhrainn áit suidhe d'fior
d'eagla comlainn na ccuradh

Fíafraidhis an curadh calma
da draoithibh go méd meanma
caidhe in díol is diol libh
a dhraoíthe aille íodhan

Do-ghébha sibh airgead is ór
is gach ní is áil lé bur ccóir
do-ghébha uaimsi astighsi
gach ní atá ar bur n-ainnisi

Draoithe sinn lán d'eagna
do ráidh Fionn ris da fhreagra
cádhas uaitsi dligidh sinn
ar h'eineach as eadh iarruim

Do gheall go ttiúbhradhsan soin
cádhas don chléir go cubaidh
gion do bhíadh na bheathaidh abhus
do gheall nach airgfeadh éigius

Tabhair do bhríatar leis soin
do ráidh mac Cumhaill a hAlmhuin
ar a bheith diolus ré do linn
da ngabhann linne dh'Eirinn

Tugsan briatar gan ghó
nach sirfeadh air rena bheó
nó ar draoí da ttiocfadh 'na teach
cíos no cáin nó cabhalach

Mithe duit imtheacht tar h'ais
dearbh go ndearnais do thurais
liómsa anois gabhus Éire
's mé Fionn flaith na fíorFhéine

Mas tusa Fionn na Féine
do ráidh in t-ogláoch go bféile
ní thugus bríatar re hais
acht do draoíthibh gan ainbfeas

Draoí sinn a churaidh chalma
do raidh Fionn fa mór meanma
mo ghliocus nír sháruigh neach
dar thaisdil in bioth bráonach

Ag aíghnius ort ní bhíadh sinn
a Fhinn mic Cumhaill airmghrinn
ó thugus bríatar gan ghaoí
denam síth treigiom eissíodh

Do-rinne sé síth go cóir
Fionn mac Cumaill mic Trenmóir
dhó féin is d'Eirinn uile
mor in geilleadh énduine

Toimhsis Fionn gan fhius dó
in t-ogláoch 's ní hiomarghó
ba hadhbhal ré aithris duit
fad an oglaoích 's a leathad

Seacht ccomfada Fhinn féin
boí ar fad a Laíghne thrén
's a dha chomhfhad ar tracht
fa mór in trénoglách

Téid Fionn a gcionn a shlóigh
beiris leis fíon agus feóil
eire cháogad gearrán cróin
do mhiodh is do brogóid

Beirthear oidhcheacht ón fhear thrén
ní chúala a leitheid ó chleir
agus ón oidhchesin íar sógh
ainmnightear Purt a Ríghol

Gluaisis an t-ogláoch uainne
tar na tonnaibh taobhúaine
ceileabhruis da cleir re hais
buidheach an Fían da thurus

Do-bheirimsi dhuit a mhóid
a Patraic tainic ón Roimh
nach rabhamar féin nó clanna Cuinn
a tteann budh measa ar bfulang

As mé Oisín do bronnadh óir
do gradh na ffileadh a ccedóir
ge ataim anocht fa bhrón
le smúaintiugadh gach enló

LA

LX

In ccúala tú Fíana Finn
a Patraic mhóir mic Alproinn
ag eirghe ós ceann Locha Deirg
mar áon is cách ag coimhsheilg

Péisd do bhí ar loch in tsléibhe
lé a ttugadh ár na Féine
fiche céd nó ní is mó
da ttug sí ég a n-énló

Ogláoch maith do bhí ag Fionn
go deimhin duit a Tháilghinn
Albhaidh an Óir mac rígh Grég
do thuigeadh glór ó gach peist

In ttuige an ní adeir in péísd
do ráidh Albhaidh risin fFéin
cáoga each nó cáoga bó
do chur cuice gach áonló

Innis go bfuighe sí soin
a Albhaidh an chrotha glain
fearr sin nó énláoch lonn
do thuitim léisi a ccomhlann

An peisd an oidhchesin gan bhíadh
codhlaidh 's nir smúaintigh in Fhían
ar tteacht na maidne go moch
do chuir anfa ar in ffionnloch

Ar tteacht don peisd ar in ttracht
do leigiodar in Fhían gáir
dob iomdha ag brisiodh a croinn
iliomad láoch 'na timchioll

Eidir sin agus meadhón don ló
do budh lía ar mairbh na ar mbeó
budh samhail ré slúagh oile
uireasbadh ar láochraidhe

Do sluigeadh lé mac rig Greg
is Oisín fa mór in béd
'sé do sluigeadh lé go beacht
fear agus céd a n-aoínfheacht

Níor sluigeadh mac Cumhaill lé
nó in mhéid do bhi amoigh dhá Fhéin
's ní raibhe dhíobh gan dul thart
acht beagán beag a mbél imtheacht

Do shluig sí Dáolghus is Goll
Fionn mac Rossa na ccomhlann
Conán Máol sgél nár mhó
Diarmaid táobhgheal Trénmhór

Tug Fionn in sitheadh prap
glacais in peisd ar alt
agus tug car go dían di
gur chuir a clíabh anairde

Mar do-connairc Dáire mac Finn
rífheindidh is sí cionn a ccionn
tug léim a mbel na píasta
dob é in sithead aimhrialta

Ar ndul do Dháire 'na clíabh
ann sin do chuimhnigh a sgían
ar a hasgaill tig amach
dob í in chosgairt iongantach

Da chéd beó aisde don Fhéin
Oisín is mac rígh Greg
comhrac budh beódha na soin
annamh duine go ccualaidh

An da chéd tainic amach
do bhádar gan fholt gan édach
maith do cheas Fíana Finn
a ffúairsiod ríamh a nEirinn

Turus Conáin nar chóir
'steach a mbroinn an bheathaidh mhóir
mar nach roibhe gruag ar a chionn
nir an léadhb ar a chloiginn

Fionnloch dobh ainm don loch
ar tús a chor a chléireach
do an Loch Dearg air ré a bheó
ó ár na Féine a n-énló

Trí lá agus mí agus blíaghain
do bhí Loch Dearg fa dhíamhair
ó lá marbhtha Fíana Finn
go deimhin duit a Thailghinn

As mé Caoílti a ndíaigh na fFian
a Patraic do dhealbhus grían
na sgéla do innsim dhuit
iomdha duine do-chúalaidh

IN

LXI

La da ndeachaidh Fionn na bFían
do sheilg ar Beinn Gulbain síar
go bfacamar ag tocht co cách
ogláoch go n-egcosg neamhghnath

Do-conncamar chugainn sa magh
ogláoch mór go méid mhíleadh
cloidhiom tríd a cheann gan chair
go ráinic in chlúas go chéile

Beannaighis in t-ógláoch mór
don ríghféindidh fáth gan bhrón
agus beannaighis do Gholl ghlan
agus suidhis 'na fharradh

Ar bhar ccuimridhe damh féin
a rífheindidh feasaigh fhéil
fam iodhlacadh úaibh gan fheall
a Fhíana aille Eireann

A ogláigh tainic sa ccnoc
do raidh Conán faobarnocht
cía chuir in cloidiom id cheann
no cía re ndearnuis comlann

Do-rindeasa comhlann crúaidh
le Manannán na mórslúagh
's é do chuir cloidheamh um ceann
is ris do-rinnius comlann

Ataim fo gheasaibh o shoin
fan domhan uile d'iarraidh
ní fhuarus aoínneach ann
do bheanfa in cloidiom asam

Tanac cugaibhsi a Fían
chuala bar tteisd thoir is thíar
ar bar n-eineach tabhraidh damh
beanaidh asam in cloidheam

Do ráidh Conán don taobh thall
beanfad in cloidiom as do cheann
nó beanfadsa gan fheall damh
an ceann diot is a' cloidheam

Na bean as arsa Fionn féin
a Conáin mhaoíl mhir gan cheill
ga fios nach ttiucfa sa magh
dograinge a ndíaigh in cloidhimh

Maith liom dograing do theacht as
do raidh Conán maol gan cheis
tug sithe prapdha go ngoil
agus glacais in cloidhiom

Tuitis Conán ar lár dhe
gan sbionnadh a n-alt nó a n-áighe
beith mar sin acht ger nár dho
gan neart ann mna seóla

Mar do-connairc clann Morna mhóir
Conán máol ag faghail bróin
tairrngid a ccloidhme go nimh
do ghearradh chinn in gruagaigh

Eirgis Fionn don taobh oile
is nochtais a cholg nimhe
eirgid clanna Baoísgne mhear
do dhul a n-aghaid in gruagaigh

Eirgid ann sin as gleo garbh
Fian Eireann go n-imad n-arm
nír sguirsiod da gcleasaib gail
gur basgadar naoí nónmhair

Rachadsa ar do leith a Fhinn
do ráidh Goll fa pairt grinn
do budh cóir ar ttuitim dhe
ar mbrisiodh do cuimridhe

Cuirim fó gheasoibh thú ar Fionn
créd fa ttangais re olc linn
muna n-innisi a gruagaigh thall
gé tú do Tuath De Danann

As mé Manannán mac Lir
mór m'fíoch agus m'fala ribh
as í mo thoisg om thigh
com bar ttuitim re cheile

Ni muirfimne sinn féin duit
a gruagaigh uasail oirrdeirc
cuirim gach ceisd ort mur ghráin
muna bfóire tú ar Conán

Tairrngeas gér crodha an céim
an cloidheamh as a cheann féin
fagbais a chionn 'na dhíaigh slán
toimsios a dhías ré Conán

Do eiridh Conán slán de
on leagadh ar a raibhe
nírbh í sin an eirge ghar
do nocht Conán a cloidhiom

Tug Conán agaidh ann
ar Manannán na morlann
do thóg Fionn a sgíath go mblaidh
os cionn Manannáin mheanmnaigh

Gach duine dhíobh don Fhéin
ag dul a leith a arm féin
gach fear dhiobh le cleasaibh gail
teacht ar fhíoch is ar fhalaidh

Cuiris gruagach in fhuilt fhinn
a cloidheam féin 'na timchill
nír fidir neach d'úair nó tráth
gur gabh úatha ar lár in lá

LÁ

LXII

Lá do bhí sealg Shléibhe Guilleann
da hinnioll ré mac Cumhaill
go fhacamar oglaoch gábhaidh
cugainn os na firmáintibh

Brot cíordhubh fa dorcha dath
is comartha ardfhlath
fa dorcha dealb in fir mhóir
do bhí chugainn ar anbhóin

Enshuil ar mire gan ghean
a cceann an fir fa maith dénam
mar dorn gach curaidh sa fFéin
'na sróin churata aigmhéil

Da craoisigh catha 'na láimh
is cloidheamh leathan go morghráin
is lorg don iarrann nár thim
ag an ogláoch re a ghúalainn

Mur connairc maithe na fFían
cuca in t-arracht nar maith sgíamh
glacaidh gach fear a dhá sleidh
a sgíath 's a cholg 'na aghaidh

Togbais Fionn in colg nimhe
ga mbíodh buaidh gach iorgaile
is teachaid an Fhían ann sin
tiomcill mic Cumaill armghloin

Adubhairt Fionn re neart a sloigh
is re mathoibh clann Trénmóir
is re cloinn Morna go ngoil
dhul a n-aghoidh in treinfhir

Adupairt Conán mac Mórna
fear mallachtach miolábhra
as romhór h'eaglusa 'Fhinn
roime an ogláochso chugainn

Níor gabh eagla misi ríamh
a Chonáin mhaoíl nach maith sgíamh
do bheanfainn do cheann diot anois
muna bfechainn dot ainbfios

Commaith mo chinnsi a fhir
nir marbadh re do mhuinnteir
's nir chosain tu gnaoí duit fein
timcioll Aile no aoinsgéil

Mur do-chúalaidh flaith na fFían
Conán da fhreagra go dían
nochtais a chloidheam nar thim
a n-am catha no comhlainn

Nochtais Conán a lann
a cceartaghoidh mhic mhic Cumaill
tug sitheadh diochra dána
a ccoinne an righ dingmhála

Adubairt Conán go ngruaim
lé mac Múirne na morshlúagh
do-bherainn comhairle duit a fhir
gan anmhuin ré mo dheabaidh.

Mur do-chúalaidh Fionn ágha
Conán da sircháineadh
glacais a dhá shleidh go ngail
is gabhais íad 'na fhochair

Adubairt Conán go tréith
ag iompódh irsigh a sgéith
gapuim red choimridhe a Fhinn
is do-bheirim an urruim

Do thug Fionn nar ér neach
an comairce dhó ar eineach
adubairt re Conán ann sin
imtheacht ameasg a mhuinntir

Sgela an oglaoígh ó chíanuibh
inneosad dhuit a chleirigh
tainic sé chugainn ann sin
d'iarraidh catha ar ar muinntir

Do fiafraigh misi sgéla dhe
do fhiafraigh Caoílte is Mac Reithe
ga críocha cinél duit a fhir
nó ca tír a ffuil t'athoir

Dubh mac Díorfaidh as ainm damh
is Mac Suirnn mo sloinneadh
as í mo thoisg om thigh
gabháil gheillidh gach náonmhuir

Baogal a Dhuibh mic Diorfaidh
dhuit an eachtrasin d'innsin
go ttiucfa at áonar ann
'gabháil geillidh ffear nEireann

Da mbeith sloigh dhomhain uile
ar mh'ineac 's ar mh'impidhe
ni thiúbhrainn liom dhíbh tar sál
do shluagh acht mé um aonarán

Do freagradh súd go lúath
le hOsgar do-bheireadh gach búadh
ga líon fhognus duit a fhir
'dhul do comrac at aghoidh

Ge do fhíafroidh tu sin diom
as romor h'eagla is th'imsníomh
as e líon toghaim as gach tír
do thocht a n-aghoidh mo móirgnimh

Deich ccéd curaidh go ngail
dha shleidh a ndorn gach aoínfhir
deich ccéd cloidhiom is fearr fáobur
deich cced sgíeth da n-imdhidan

Do fhíafraigh Conán do guth mhór
go hiomard ameasg na slógh
cía hagoibh don Fhein fhearrda
theid ar son a thigearna

Do labhair Osgar Eamhna
macámh na fFían ffíorchalma
rachad fein ar son m'athar
ar mo son fein 's mo seanathor

Cóir do théid tusa ann sin
do ráidh Caoílte fa maith rith
an t-athair ata agad a fhir
nocho cathach é a n-iorghail

Do eisdiodar Fíana Finn
ar a' tulaigh ós ar cciond
do shaoílsead nach roibhe sa Féin
aoínneach ó a ffuighinn toibheim

Cred do-rinne Oisín rit
a fhir labhrus go haimghlic
créd do-bheir tu da cháineadh
da aithis no da imdeargadh

Ni dhuitsi do-bherainn sgéla
a Osgair aird in fheadhma
ni mó is d'Oisín na nglonn
bhías 'na seanóir a cCroimlinn

Robhorb an ní do labhra
a mhic cholamhnaigh Theamhra
tuitfe tú liomsa a fhir
a n-eruic do dhul fam athair

Do-beirim do shlansa fuim
a Osgair gé maith do clu
agus slan chloinne th'athor
a mhic Oisín ardfhlatha

Iarruim ar Osgar na ngniom ngle
leigion eadrom is Caoílti
ionnus go ndioghlainn an sár
do fuarus ó mac Ronán

Leigiom eadrad agus sé
do ráidh Osgar fa maith gné
agus tapair féin do ghleó
ar mac Ronáin iomorro

Fiafraighimsi go hard ard
do mac Cronnchair go fíorgharg
créd tug é dom cháineadh
dom aithis dom imdeargadh

As í freagra fúair misi
ó Chaoílti aigeantach chlisde
go mbeinnsi ar deireadh cháich
ag iarraidh na ndeachamhán

Adubairt fear millte na fFían
Conán máol coinntinneach cían
na tugadh sé urraim dhuit
's nár mó bhías sé agad

Maith do dhlighfea sin a fhir
do chongnam beith am aghoidh
do bris me an corn ar do chionn
a mBruighin Chéise Corainn

Maith do dioghlomairne sin
a maidin catha Cnocha
do marbhamar Cumhall go mbúaidh
is da ttrían a tromshlúaigh

Ni chuimhneochum fala anois
dhuit a Conáin cheannsholais
fearr linn do beith os cionn chláir
ag búaladh dorn is famér

Maith aithnidhimsi in t-adhbar
do-bheir ort gan teacht fam ghábadh
ar cheasta fhaophar mo loinn
is ar eagla mo comlainn

Leigiom diom tagra Conáin
ní raipe spéis liom 'na teagmáil
mar nar chuireas brígh 'na láimh
'na atais no 'na mhorrdhail

Do-rinneas rioth tre lár an tsluaigh
dar chuireas Chaoílti ar anbhúain
do-chúaidh uaim ar luas a chos
go rainic sé go Durlus

Tiompoim ó Dhurlus tar ais
do aimdheóin Caoilti coimdheas
ger maith rioth mic Ronáin teinn
go huaim mhoir Sleibhi Guilleand

Ni dhearnus comnaidhe coidhche
no go rugas ar Chaoílte
go ttuccus creapailti rem loinn
Caoilte ameasg Fhían Eireann

Adubairt mac Cumhaill mheadhraigh
ar ffaicsin Caoilti chedaigh
liomsa dhul fana bhreith fein
's go ndenadh mo dheaghréir

Adubhrusa nach denainn síth
le Fionn fa maith fos is brigh
's nach ttiubhrainnsi mo lamh na laimh
no go millinn mac Ronáin

As í síth do ceangail Fionn
do ceangail Osgar is Cairioll
da chéd cúach ó Chaoílti damh
da chéd corn da chéd cloidhiom

Gach a ndubairt Fionn ágha
agus a oiread eile gan cairde
fuarus a n-aoinfeacht um laim
suil do sgaoílius do mac Ronáin

Do tug misi briatar dhó
do tug Osgar nar chan gó
nach ttiubhramaois achmusán go mbroid
do Chaoílti ar son a ndubairt

Do-rinniomar síth sulchair
misi is Caoílti mac Cronnchair
tugamar frais póg ann sin
ar slios srón agus aighthe

Adubairt an Dubh mac Diorfaidh
goth is aibhseach re n-innsin
tigidh do troimdeabaidh riom
a ardmaithe Fhían Eirionn

Tugaidh comrac talchar trén
damhsa go mbuailinn béim
nó tugaidh bráighde go ngoil
ó gach taoiseach naoí náonmhair

Adubhairt Osgar fa maith gniom
re Cairioll mac in airdriogh
teachmaoídne do comrac ris
agus millmíd a ainbfios

Prap adubairt flaith na fFían
le mo mac maith is liom féin
ar mhaitheas an domain dil
nach rachmaois ris do dheabaidh

Adubairt Osgar nár thim
glór nár bfosaidh ré mac Cumhaill
do mhill do comairle an Fían
a mhic Cumhaill na mórclíar

Adubairt Osgar glór eile
nár chóir re Fionn Almhuine
as urusa braighde gill
do gabháil ar Fhíenaibh Eirinn

Ann sin adupairt Fáolan cain
ag eirghe ar son a athar
roborb a Osgair Eamhna
labhras tú re tigearna

Adubhairt Fionn go feargach
le hOsgar grinn mearmeanmnach
muna ndearna dioghaltus ort a fhir
ní bhíad fein um beathaidh

Mun beith an Dubh mac Diorfaidh
ag iarraidh catha ar mo muinntir
do digheoluinn ort a fhir
a nden tu d'imreasain am aghaidh

Amlaidh sin do-nimsi riot
a mic Cumhaill na n-arm nglic
do sheacht ccatha is tú féin
do bheith uile dom míréir

Ge teann do labhrus tú a fhir
liom féin is lé mó mhuinntir
bíaidh t'athair ag iomchor chlog
agus leabhur na sagart

Fearr liom m'athair is me féin
do beith ar deireadh na fFían
nó bheith ag ithe smaoíse mo lamh
mar bhios tusa go hamhnár

Le fios do gabhus tú neart
agus re feabhus t'inntleacht
agus re cognam do mhér
ag iarraidh fheasa gach aoínsgél

Do sguir Fionn da tagra
do sgar rena troimeagla
do gheall go ttiubhradh ór glan
dhó agus airgead fionngheal

Fiche dabhach d'ór bhuidhe
is oiread eile d'fiondruine
ceithre fichid cuilén con
do tug mac Cumaill d'Osgar

Do-rinne misi is Osgar síth
le Fionn fa maith fos is brigh
tugamar ar lamh 'na laimh
fa cur leis ann gach áondháil

Do labhair in t-arracht 's a' fúath
do chuir eagla ar gach morsluagh
gur mhithe leis comhrac teann
d'faghail ó Fhianaibh Eirionn.

Do bhrosdaigh mac Cumaill ann soin
ar Osgar dhul san iomghuin
do brosdaigh ar Cairill chédach
's ar Gholl chalma chaithréimeach

Do freagradh sin go lúath
le hOsgar do bheireadh gach búadh
do glac meirge sróil na mban ffionn
boí ré hagaidh ghleó na ngerlann

Do glac a cloidhiom liomtha
's a dha mhanaoís iorghala
do glac a sgéith druimneach breac
dob fearr seóladh is inntleacht

Do cheangail in tréinfear da chorp
earradh catha tré crúaidhneart
mar sin do-chúaidh Osgar áigh
do chosg an athaigh go mórgráin

Gidh be chífeadh mo mac
's a dhá mhanaís 'na ghealglaic
mairg neach do theigeomadh ris
d'iarraidh teacht faoí nó thairis

A ttainic roimhe is 'na dhíaigh
a n-Eirinn thoir agus tíar
do muirfead Osgar re a loinn
da ffagadh comtrom comloinn

d'ionnsoidhe comraic in fhir
do-cuaidh Cairioll is Osgor
is Mac Lughach fa maith dreach
agus Fiachra mac Eathach

Do-chúaidh Áodh beag mac Finn
agus Faolán na ngerlann
agus Diarmaid donn dána
da ced curadh comdhala

Do-chúaidh Goll nar lag lámh
do-chúaidh Caoilti agus Conán
do-chúaidh Garaidh mor na nglonn
agus Osgor mac Croimchinn

Do-chúaidh Líath Lúacra fa borb treas
fear lonn longportach coimdheas
agus Fionn bán mac Breasail
lamh nár tréith a n-imreasain

Do-chúaidh dha mac Osgair go mbladh
nár teip cosgar na congnamh
trí Finn tri hÁodháin on leirg
tri Faolain Leitreach Loinndeirg

Do-chúaidh clann in Líath Lúacra
com an óglaoigh ger uathmhar
is clann Chaoílte fa borb sdair
is Gal Gaoithe a mbráthair

An mhéid do-cuadarsan uile
do denamh na hiorghaile
fa mó a n-eagla roim an fhear
nó a eagla as é 'na enar

Do sheóladar aghoidh a n-arm
ar an arracht nár maith dealbh
do chaithsead a sleadha go nimh
leis an aitheach trén láidir

Tug seision bualadh teand
d'Osgar agus do Cairill
do trasgair a n-aoínfeacht re a laim
Caoílte is Garaidh is Conán

Tug se sitheadh dían dána
d'aimdeoin na fFían ffíorcalma
do marp sé ger maith a lámh
Gal Gaoíthe mac mic Ronáin

Do mharp sé Crimtann mac Guill
's da chéd trenfear da fhoirinn
do mharbh sé deich ccéd ann sin
ag a mbiodh fían is muinntir

Fiche taoiseach fa maith neart
do marbh sé d'Fíanaibh Connacht
do tuc ár budh mó ina soin
ar Fhéin Alban is Bhreatain

Do marbh sé Roighne mac Finn
sgél is doilge da n-innsim
agus mac oile dhamhsa
nir ffearr láoch a chomháosa

A n-fegmais mo mhicsi is mic Finn
Gal Gaoithe is Criomtainn meic Guill
Baoithín mic Croimcinn nar lag
is chloinne Caoílte mo charad

Dob é ar n-easbadh ón fhear mhór
tainic chugainn ón Easróimh
fiche céd sgíeth nár lag
tuit leis in Duph sa ccomhrac

Mur do-connairc mo macsa fein
urlaidhe an oglaoigh aigmhéil
do-chúaidh 'na aghaidh reim teann
da iarraidh cuige a ccomlann

Do dhruid in t-ogláoch nár ob troid
'na choinne d'iarraidh comhraic
nír fechadh a ngaisgeadh no 'ngail
láoch darbh anta rena iorghail

Cioth fola cioth cailce crúaidh
baoí da ccorpaibh a n-enúair
agus cioth teineadh go nim
do bhí d'armoibh na mhíleadh

Do bhí fós cuideachta oile
os a cceann san iorghaile
cioth brainén timcioll a n-arm
ag in cuideachta uathmair aghghairbh

Ni tiúbhartar 's ní tugadh ríamh
comrac mar sin thoir no thíar
baoí idir Osgar na nglonn
agus a' Dubh sa comlann

Tug Osccor lúathbheim borb
don arracht réna mórcholg
dar sgoilt sé a sgíeth go lár
agus smior smeannta a mhuinéil

Tug in t-ogláoch buille oile
d'Osgar na n-arm ttinntidhe
dar sgoilt a mheirge 's a sgíeth
tainic ó criochuibh na hAisía

Tug Osgar buille nár thláith
don arracht réna dheaslaimh
da ndearna da leith dhá chneas
dhi nír fedadh a leighius

Marbhtar an fear treasborb teann
le hOsgar nar ob comlann
an fearsin gér mhór a gráin
do mharp Osgar ré a dheaghláimh

Leigthear tri garrtha catha
a tteaglach an ardfhlatha
ar son thuitim an fhir mhóir
do chuir Fíena Finn ar anbhúain

Tógtar in t-oglaoch linn
go huaim mhór Shléibhe Guillinn
tugamar urchar asteach
isin mbrogh mhór don aitheach

On chéd lá do-ríghneadh sealg
linn a n-Eirinn go hiomard
as é in fear mórsin dna -
is mó do chuir dar morcáthaibh

Sgela Osgair 'na deaghaidh dhuit
do brigh chosgair in chomhruic
bádar leagha Eireann faris
ré feadh bliadhna da leighius

Fa hiomdha sgíeth 'na dha cuid
ar Sliabh Guilleann on mórtroid
agus corp míleadh gan brigh
ó mac Díorfaidh na móirgnimh

Do rachadh ar fflaithius uile
risin aitheach n-aingidhe
ar mbraighde agus ar n-ór glan
do-bheradh uainn mun beith Osgar

Baoí Osgar ba cuimhneach linn
ón lásin Shleibhe Guilleann
tri ráithe 'na luidhe abhus
ó nimh a chrecht da leighius

Ní hiongnad tuirrsi do beith orm
a chleirigh na leabhor ngorm
ní mhair Osgor na Fionn
ná Fían Osruidhe um timchioll

Gé ataim a ndeireadh mo neirt
a Patraic is mé a n-aimhriocht
dhamh do berrthi ceannus chloinne Finn
an úair do suidhmís a cCruimlinn

Damh do-berthí tosach suidhe
a ndeaghaidh Fhinn Almhuine
Goll is Osgar da éis sin
fa gáir cosgair dár fFíenaibh

Caoilti is Diarmaid ó Duibhne
dream nár sgaoílteach ó bhuídhnibh
is Osgar mac Garaidh nár thláith
choisgead gach cosgar ionráith

Garaidh is Mac Lughach lonn
Faolán is Cairill ceithirbheann
do andaoís ar m'fhocal uile
fa hiad sgáth gach iorghuile

Deich mic fhichead comluinn céd
do bhi is ní himarbhreg
ag m'athairsi a chleirigh cháidh
an úair do suidhmís d'énlaimh

Ní biodh mac againn gan ceól
an úair theighmís d'athól
's gan da chéd curadh ag gach mac
is tri cháoga do bhanntracht

Deich cced fichead teaghlach Fhinn
d'airdfhéin criocha Lochlann
a n-fegmais gach mic dhíobh sin
boí ag mac Cumaill do muinntir

Deich fichit agus deich cced
do thaoíseachuibh is ní breg
a n-fegmais mic ríogh go ngoil
do biodh againn fán sgainnir

Gan taoíseach da n-aireum féin
nach biodh náonmar do gnáithfhéin
gan mnaoí is giolla is da choin
innilt is cupla gadar

Gacha seachtmadh bliadhuin binn
do ceiltí fíadhach mic Cumaill
nach ffagmais uiread in mhíl
ré bliadhuin uile d'éntaoíbh

Do chongmadh mac Ronáin co rath
mac Cumhaill guna ardcath
proinn chéd ó Chaoílte go ngail
gach n-oídhche a laimh gach einfhir

Fa búan ar freasdol do mhiodh
fa mor ar meisge ó chornaibh
fa maith ar n-oirfideadh bhinn
a n-onóir Fhinn mic Cumhaill

Fa maith ar ndúanta molta
's ar leapthacha donncorcra
maith ríar gach fileadh 's gach dámh
re blíadhain ó mac Ronán

Ni roibhe enrí sa fFéin
no taoíseach calma coimhthrein
nach bíodh file fana laimh
ar gheall Chaoílte mhic Ronain

Blíadhain dhuinne mar sin
fare Caoilte 'na bruighin
gan tacha cuirme no ceóil
gan dith muirne nó comhóil

As í bruighean a mbeithmís féin
faré Caoilte fa maith sgéimh
a cCarraic Chinn Choire mic Cais
ris a raitior Carrúic Fearguis

Créd fa ttugadh Cinn Choire
os diot is cóir a fiosraighe
ar dhúnadh Fhearguis mic Róich
sloinntear leat duinn a seanóir

As in fFraingc cían ó shoin
Cinn Choire is é is cumhain
as uaithe tainic anall
do gabháil gheillidh ffear nEireann

Cuiris teachta úadha ann soin
go mac Cumaill a hAlmhuin
d'iarraidh ghéille ar Finn
agus sgur do sheilg Éirinn

Do-bheirim bríathor anois
do ráidh Conán máol an ainfhis
muna beitheá a ffíadhnuise Fhinn
go mbeith do cheann gan cholainn

Do-bheirimsi briatar oile
do ráidh óglaoch Chinn Choire
da léigthi eadrom is tú a fhir
go rachainn riot do dheabaidh

Ni ffuighe comrac ann sunn
a oglaoigh ar mac Cumhaill
na bíodh ceastan ort a fhir
as tú ameasg mo mhuinntire

Beir leat uaim go Cinn Choire
go ffuighe sé iorghuile
's nach bfaghtar sealg Eireann uainn
mura marbhtar sinn a n-énuair

Gluaisis an t-ogláoch nár dheas
uainn co Cinn Choire mic Cais
innsios don fhear tainic tar tuinn
an freagra fúair ó mac Cumaill

Luidhim fom armoibh curadh
do ráidh Cinn Choire go humhal
go bfuighinn urraim ffear Fáil
da mbeittis uile d'enláimh

Togbhais Cinn Choire air ann soin
naoí fichit céd do chéduibh
gluaismíd chuige go teann
ceithre catha cum comhluinn

Teagmaoíd da chéile sinn féin
's a' t-ogláoch úathmar aigmhéil
ag sáorcarruic na long mbreac
mar a ttógthaoí sdair na longport

Tugamar tuireann grangca
sinne is óglaoigh na Fraingce
dar tuit an Fían bonn re bonn
re Cinn Choire sa ccomlann

Ge do marbadh ar slúaigh ionn
re Cinn Choire na mbeimionn
nír ffearr do mhuinntir in fir
do thuitsiod linn sa deabaidh

Tug a aghaidh ar Osgar amhra
mor in t-adhbar doimheanma
Cinn Choire mic Cais mic Cinn
mairg lér chaith a comhlann

Marbhtar Cinn Choire mic Cais
sgél is mó tainic thairis
ré mo macsa tuit gan fheall
fear do gabh neart mic Cumaill

Da mbeith sgribhionn agus peann
agam dhuit a mhic legheinn
ní áireomhainn leat no trían
ar marbh Osgar a ccath ríamh

Trúagh a Mhuire mar taimse féin
a n-Ard Soileach na moirsgél
gan gaisgeadh curadh gan creach
ameasg choradh chleireach

Ar grádh h'einigh a Oisín fhéil
innis duinn ní dot caithréim
ó ataí a ndeireadh do neirt
innis duinn treas dot imteacht

Lá da rabhamar ag ól
Fían Eirionn líon ar ttionól
go ttarla imreasain ann
eadrom féin is mac Cumaill

Cred tarla eadroip ann soin
a Oisín in crotha glain
no créd fa ndearnuis troid
let athoir a Oisín oirrdeirc

As é adbar far eiridh m'fearg
le mac Cumaill na ccuach ndearg
d'iarroidh leat thaoíseach na fFíen
a sgíeth 's a craoíseach ar aonríen

As í freagra fúarus ó Fhionn
an úair chanus in t-uraigioll
nach ffuighionn ceannus óna chloinn
da mbeith sé féin gan marrthainn

Adubhairt liomsa glór eile
Fionn mac Cumhaill Almhuine
nach ffuighinn féin nó mo mac
acht cuid d'Fíenaibh Connacht

Do tug meisi briatar dhó
do tug Osgar nar chan gó
nach beinnsi reidh agus Fionn
go ffaghainn gach ní do shirfinn

Rominic iarrus tú a fhir
geill is troid ar mo mhuinntir
's go ffuil da fear dhég dom chloinn
do-dhenadh fa leith riot comlann

Ni fada go fechfadsa féin
do ráidh Osgar fa mor caithréim
cía is treise m'athair nó sibh
mas é atáthaoise dh'íarraidh

Do eiridh Osgar Eamhna
le tarcuisne a thighearna
a ffúair 'na seasamh sa dún
do trasgair íad a n-énchúil

Gach neach da ffúair 'na suidhe
a mbruighin Fhinn Almhuine
do chuir 'na sheasam go teann
gion gur cead le mac Cumhaill

Do eirigh Cairioll gan on
d'iarraidh urrama ar Osccor
do gheall a ffiadhnuis cháicch
misi is Osgar do diongmháil

Tugsat aghaidh gidh réim theann
ar a chéile com comhlainn
sa torainn fa borb a ttreas
Osgar is Cairill coimhdheas

Adubairt mac Muirne go mbúaidh
re mac Morna go moruaill
dealaidhe re chéile go lúath
Cairill is Osgar armrúadh

Ar a ffuil do mhaithius ad dhún
a mic Cumaill fa maith rún
nocha rachainn leó dom ghoin
nó go sguirid da ndeabaidh

Eirgeann ó Baoísgne borb
is mac Morna na mórcholg
'chosg na troda ar a raibh nimh
tarla ag Cairill 's ag Osgor

Dob í easbaidh Finn ann sin
suil do coisgeadh a mhuinntir
da chéd fear flaithis gan on
ó laimh aithisaigh Osgair

Sul do coisgeadh fearg Osgair
nó Chairill ón crúadhchosgar
dob iomdha ann laoích ghonta
agus crechta crúadhchorcra

Gé rinneadh súd uile linn
le hOsgar is re Cairill
lúaithe d'furail Fionn na ffleadh
sith orainn nó d'iarramar

Do tairgeadh gach dara sealg
gach dara lann faobardearg
gach dara cú da chonaibh
da cholgaibh da craoíseachuibh

Gach dara leath da gach cath
gach dara sleadh ón righflaith
gach dara comrac ó Fhionn
gach dara dúain a cCroimlionn

Gach dara cuid d'ól fleadh
gach dara ceól d'oirfideadh
gach dara corn ar a lár
gach dara cúach is copán

Tugadh tanuisdeacht damh féin
an uairsin ó fhlaith na fFían
tanuisteacht a n-óir 's a ccon
sul rainic in t-ór Osgar

Ionarbh i sin do chuidsi don Fhéin
a Oisin go righe réidh
an 't aghoidh do bhádar no leat
na ceithre morchatha a n-aoínfheacht

Do-bheirim do lamsa inois
a Patraic ó taoí 'teacht thairis
nach rabhasa nó mó mac féin
gan ceithre catha do gnaithFéin

Iarrsa ar Airdrigh na ndúl
a Oisín airmgeir úir
a ttug tú 'chathaibh ann soin
iarr a mhaitheamh dot anmuin

Maithsi agus Rí nimhe
damsa a ndearnus d'iorghaile
tabhair neamh mas rogha libh
damsa ar son do Thigearna

Dena ineach gan dith dhuit féin
berus furtacht dar ngnaithFhéin
iarr neamh d'Osgar agus d'Fionn
ar Mac ingine Anna is Iaichim

Iarr neamh do mac Morna mhear
iarr do Chaoílti iarr do Gharadh
iarr neamh do Mac Lughach lonn
agus d'Osgor mac Croimchinn

A Oisín ní shirfe mé
neamh do mac Cumaill ná da Féin
's gur binne leo gotha con
nó bheith ag guidhe in Duilimh

Da mbeith iúl agad ar in fFéin
a chleirigh nach ffuil dom réir
budh binne leat no denomh trath
bheith 'na ccaomtach ré henlá

LÁ

LXIII

Aithreos caithréim in fir móir
tainic anoir fo dheaghbhúaidh
treinfear do bhí lán da ghail
an Dearg dana mac Droichil

Briatar tug in láoch lán
suil tainic cugainn tar sál
nach gébhadh gan geilleadh ar ais
ó gach treinfear dhá fheabhus

Fa thasg na fFían dob fearr gail
trialluis in Dearg mac Droichil
anoir ó Crich na fFear fFionn
go tír oirirmhín Eirionn

Ar ttiacht a ttir don láoch lonn
ar ar himreadh egcomlond
gabhais an Dearg deidgeal cúan
a mBeinn Edair na mórsluagh

Do bhí días nar cumang dáil
ag coiméd in chúain chobhairbháin
Raíghne na ród mac Finn
's a' Cáol crodha mac Criomthuinn

Nior choimhéid síadsan an cúan
do thuitsiod 'na ttoircim súain
tainic bárc in fhir mhóir
ar in tracht fa a cceartcomair

Leimis an Dearg fa maith dreach
i ttír le crannuib a craoíseach
tug a bhárc arna snoidhe
ar in tracht gheal ghainmhidhe

Folt fionnbhuidhe mar ór cheard
os cionn amhalchach ngruadhndearg
dhá dheirc ghorma go ngloine
os gealghnúis an mhílidhe

Lann nimhe le leadradh corp
ag in láoch d'eagla chomhraic
mionn cumdaigh clochorrdha corr
mun mbiodbaidh sochma súlghorm

Da shleidh crannríghne chatha
a laimh mhic an ardfhlatha
sgíath órdhuidhe re gualainn chlí
ag mac uasal an airdri

Geall gaisgidh in domain thoir
do chosain in Dearg mac Droichil
ar mhéd ar neart ar dheilbh ghloin
ar comlann cheart ar chédoibh

Eirigheas Raíghne na róda
's a' Cáol cédgoineac cródha
gabhaid a n-airm ina láimh
agus reathaid 'na comdháil

Innis sgéla dhuinn a fhir mhoir
oruinn tainic coiméd in chúain
dha mac righ go sárbhúaidh sinn
d'Fíanuibh lánuaisle Eirinn

Asan ccrich o ttanac anois
nirb iomdha neach um ainbfius
misi in Dearg mac rígh na fFionn
ag iarraidh airdrioghdacht Eirionn

Do chan Raíghne an aignidh mhir
go dian risin Dearg mac Droichil
ní ghébha tusa a laoích láin
urruim no geilleadh ffear fFáil

Acht ge borb sibhsi a dhías láoch
canus formad agus fioch
cía do bhacfadh diom a gabháil
a glacadh no a hiongabháil

Da n-áirmhinn duitsi gach fear
a Dheirg móir mhic an ardflath
iomdha láoch aderadh ann
go ngébhadh ré do chomhlann

Cait a ffuil einneach dhiobh sin
do ráidh an Dearg mac Droichil
gó ffechmaois ré chéile
ar ffíoch is ar n-aimhréidhe

Do briathra ge borb linn
bar Cáol crodha mac Criomhthuinn
ag sud misi dot chlaoí anois
a laoíchúd tainic thairis

Go Cáol crodha fa dearg dreach
freagrais in Dearg dásachtach
go ffearg mhoir is go ffíoch
mairg ar ar bhúail in trenláoch

Do-rinne an Dearg comlann crúaidh
's a' Caol crodha go moruaill
dobh i sin in torann chleas teann
ag sgoilteadh sgíeth is chathbharr

Dob í iomthus na deisi
san irgail nár thairise
ceangluis an Dearg rodglan rod
an Caol crodha sa comrac

Glúaisis Raíghne na ród nár thim
d'éis in Chaoíl crodha creapall
mac righ na Féine gan tár
cum in tréinfhir 'na comdhál

Dob iomdha cleasa gala
san imreasain eattorra
gur ceangail ger cródha an céim
Raíghne na ród go lúathbheim

Ge maith an gniomh 's na gala
duit sinn ar áon do cheangol
sgaoíl ar ccreapall a laoích luinn
is beir leat sinne id timcioll

Sgaoílius an Dearg na ccleas bfráoch
cuibhreach na deisi deaghláoch
naiscis a bríathor ar gach fear
nach ttiupraidis airm 'na aghoidh

Tig cugainn go Teamroigh
go Cormac an mhóirtheaghlaich
mac Droichil na ngéirreann mbúadh
go tríath Teamhra na ccáomslúagh

Eirghid láochraidh Teamhra
fir mora dhíochra dhealbha
dob iomda fear dronnbrait sróil
timcheall Cormaic a ccédóir

Do ráidh triath Teamra gan on
suidhidh a chlíar calma churadh
ní húamhan daoíbh meirghe in fhir
na togbaidh airm 'na aghaidh

Suidhis trenfheara Fáil
d'eis a chéile 'na comdháil
tigidh chuctha go dána
an fear forasda fíormhálla

Ar tteacht ar in ffaichthe dhó
do mac Droichil ná morghleó
don óg inneallta chuimsi
leigtear in ród ríghshoillsi

Beannaighis an Dearg do glór bhinn
do tríath Teamra go haoíbhinn
freagrais an flaith gon dogra
caithmilidh na trénfhóghla

Ar suidhe do mac rígh na fFionn
fiafraighis dhe airdrigh Eireann
beacht do thurais go Teamhraigh
innis a laoích moirmheanmnaigh

Beacht mo thuraisi duit
a mic Airt curata 'Cormaic
geilleadh Eirionn dob áil liom
no frais bheimionn 'na timcioll

Geilleadh Eirionn tar muir
ge minic do sirdís tréinfhir
ní fríth is fuighthear go brách
a tabhach ré háonóglách

O nach bfaghuimsi a Chormaic
flaitheas úaidsi gan comhrac
togh comhrac céd curadh
úaid a mhic airdgrinn chubhaidh

Cuiris Cormac céd calma
do chlaoí an oigfhir allmurrdha
do thógsan ré feirg nár lag
meirge 'na ccoinne a ccomrac

Dob é iomthus mhic righ na fFionn
thuit an cédsin 'na comlann
is da chéd oile fa gniom dhó
do chlaoí an Deirg a n-enló

Mur do-chonnraic airdri Teamhra
an Dearg ag denam airligh
seólais teachta úadh go lúath
co mac Cumhaill na morsluagh

Tig chugainn arna mhárach
mac Cumaill go mordhálach
trí mhíle gaisgeadhach glan
dar thim easbhadhach sgainnear

Failm oir fa chionn gach fir
do mhuinntir Finn a hAlmuin
sgíeth fite go n-amladh n-óir
go n-earradh síthe sáorsróil

Ar tteacht ann isin ffaichthe
don tsluagh churadh chóirighthe
togbhais an Dearg fa maith tlacht
pupall órdha ioldhathach

Ar ndul do mac rígh na fFionn
uainn asteach 'na pupall
tógbhais tri mhíle cleas lúith
fa maith in t-ádhbhar iomthnúith

Fearais Cormac gan time
fáilte re Fionn Almhuine
fúair slúagh mic Muirne na ccreach
póg is cuirm a tigh Theamhrach

Do-chuaidh mac Cumhaill fhéil
cum in pupaill don chédreim
agus beannaighis don Dearg
don láoch anaithnidh iomard

Mur do bheannuidh in flait gan tár
freagrais an Dearg dreachnár
iarrais comha go lúath lonn
ar mac Cumhaill nó comlann

Ge maith do neartsa a fhir
do ráidh flaithfheindidh Almhan
ní thairbheórsa braighde dhuit
a Dheirg ar eagla comhruic

Mas chugainn do triallaigh sibh
a laochradh leidmeach Laighean
ar chomhlann céd umhal sinn
uaid a mhic Cumhaill airmgrinn

Do chuir mo rí céd ann sin
dochum in Deirg dá mhuinntir
um Dhorn um Dhonn mac in Sgáil
agus um Chonn mac Conáin

Do thuit Conán mac in Léith
leis agus in Dorn nár threith
do chlaoí réna laim gan locht
trí chéd feargach faobarnocht

Mur do-connairc mo rí ann sin
ar chlaoí in Dearg da mhuinntir
do brosdaigh a chip catha
do chosg mic an ardfhlatha

Eirghis Fáolan go ffeirg mhóir
gabhais a mheirg sáorsnáth sróil
do-chúaidh do chosg in laoích láin
mairg do brosdaidh 'na chomhdháil

Ann sin teasgaid a lanna
ar a ccneasuibh cruithgheala
's do redhbattar a n-airm áigh
ar a chéile sa teagmháil

Glacaid compair a chéile
d'eis na hurlaidhe aigmhéile
nó gur ceangladh leisin Dearg
Faolán crodha na ccrúadhcheard

A mhic Morna nach meata
a mhír crodha na crodhachta
coisg dhinn comhrac an fir mhóir
a cheann gaisgidh na morshlógh

Leat féin do thus dála
trían comhadh trían edála
deich cced uinge d'ór fá tri
uaimsi dhuit ar in t-airdrí

Ge do fogradh rét fine
clanna Morna mongbhuidhe
do-bhéur féin mo chongnam leat
a rí na Féine dot fhurtacht

Do-chúaidh Goll nár fulaing tár
'na chulaidh eididh iomlán
do thóg re dasacht nár thim
na hairm shénta cum comhlainn

Tucc in Dearg do chlaoídhe Guill
na hairm nimhe do bhí a ccoigill
is tig go diomsach dána
go fíochmar a n-am theagmhala

Ann sin cuimhnighid a bfearga
na fir bhorba soidhealbhdha
ag snoighe chlogad is cheann
do bhí mac Droichil is Iollann

Fechaid digheann a ccleas
ar a chéile sa mortreas
tochtaid fir Eirionn uile
ré clos bheimionn na hiorghaile

Ona ccomrac re tri lá
fa tuirrsioch mic agus mná
nó gur torchradh in Dearg ann
ré mac Morna na mbeimionn

Da leigthí súan nó codhladh
do láoch na ndearg ngruadhchorcra
treisi Eirionn do-gebhthaoí leis
bhíadh a mbraighde 'na loingeas

Othar blíadhna luidhe Guill
ó chomhrac in laoích luinn
i ttigh rígh Teamhra go bfios
baoí mac Morna dha leighios

Do fúair Goll ar gealladh dhó
ó mhac Cumhaill is ní gó
ba buidheach an flaith go mbuaidh
ó comrac Iollainn armrúaidh

Do-rinne an Dearg dithchioll borb
fa dhíth inne óna mórcholg
thuit trí chéd uainne 'na troid
is sé chéd do mhuinntir Cormaic

As me Feargus file Finn
do gnaithfeindibh mhic Cumhaill
ó thoisg na ffearsin ar ttós
trían a ngaisgidh ní aithreós

A

LXIV

Leacht Guill do chráidh mo croidhe
treinfear Eirionn ióbhruidhe
ionmhuin táobh fon leacht atá
tearc láoch re roiph iomarbaidh

Trenfhear do chloinn Morna mhear
do ghabh geilleadh in domhain
ó fhearaibh Eirionn aille
go crich oirrdeirc Easpainne

Ger mhaith Trénmor is Fionn
ger mhaith Baoísgne is Cumall
do ghabh Iollann a ngeill uile
idir triath is ródhuine

Naoí náonmair do-cuadhmar amach
do mhaithibh na fFían ffuilteach
fa Fhionn is fa Gharadh ghlan
fa Bhaoísgne is fa Osgar

Do gabhamar d'airde na mbeann
Fionn flaithfheindidh gan Iollann
'gabhail geillidh na mara
ar na tonnoibh táobhghlana

Don taobh thúaith do Thír na tTracht
do-conncomar iomarcadh bárc
íad ag seóladh sa chúan gleannach
fiche céd long Lochlannach

Fiche céd do thainic ann
Maghnus mór mac rígh Lochlann
do bhí céd ar gach sgairbh sa chabhlach
is nír mheirbh in tréntheaghlach

Tainic Maghnus mór a ttír
go huaman is go hainmín
do loisc ó fhráoch go tuinn
an taobh fa a ttarla dh'Eirinn

Comhrac fhichead céd ar a' traigh
iarraidh Maghnus da dheasláimh
agus geallais da laimh chlí
go ttroidfeadh leisan airdrí

Cuiris fios go Fionn Fáil
Magnus mor do theacht 'na dháil
's nach gébadh gan comrac teann
d'fagail ó fhearuibh Eireann

As é comairle tug a shlúagh
d'Fionn mac Cumaill armrúadh
an tír d'fhagbháil don fhior
sul do muirfeadh a mhuinntior

Do gabhadar ag imteacht ann sin
's do gabh úamhan na fir
iad ag dáil a mbárc ar tuinn
an tráthsin tainic Iollann

Fiafraighis Iollann tré fheirg
a Fhinn mic Cumaill airmdheirg
créd do rug ort a fhir
far fhágbhais damsa Éire

Oglach mór ag teacht anall
cugainn as íartar Lochlann
do gabh geilleadh Eirionn uile
lé neart a chloidhim chróbhuidhe

Ga ffuil maithe na Féine
nach dendaoís ris coimheirghe
nach ttiúbraidis comlann teann
do Maghnus mac rígh Lochlann

Ga ffuil Fionn mac Cumaill fhéil
ga ffuil Osgar na Oisín
ga ffuil Caoílte claoidhis cath
Gal Gaoíthe nó mac Lughach

Ga ffuil Fear Logha na n-eac
ga ffuil Díarmaid deaghbhreatach
ga ffuil Dáire mac Smóil
no Cairill ó Conbhróin

Ga ffuil Chaoilti coisgfeadh an rí
Faolán nó Áodh mac Finn
nó clann a' Chearda na séd
do choisgfeadh mor cced a nglinn

Ca ffuil Fear Logha nach ffúair guth
no Lugha mac Cairill aird
nó Fionn mac Dubháin na ccúach
ó Theamhraigh Lúachra na sealg

Ca ffuil do ghairbhteaglachsa 'Fhinn
Fían Locha Léin nó do chlann
da mac rí Lochlann na seól
nach ttiubhradaoís dhó gleó arm

Dar do laimh a Ghuill gréadhnaigh
ar n-áiriom dhuit mo theaglaigh
dob fearr leó dhul fan talam ghlas
nó dhul do troid lé Maghnus

Dar do laim a Ghuill grúama
ní tig duine beó úadha
suil do claoídhfitear úaidh don fhior
cuiridh sé sluagh a ttalmain

Dar do laim a Ghuill go ngráin
ní lamhann duine dhul 'na dháil
treisi a luinne méd a bhuille
truime treine a brathbhuille

Gur thoilidh Maghnus mear
ó taoí 'na mac ardfhlatha
ó nach búailidh duine eile
buille air a n-iorghaile

Airde a sgéithe os clár ochta
guirme geire a loinn corcra
gan coimmeas ris fon gréin grinn
acht tusa féin a Illinn

Tabhair do ghealladh 's do gheilleadh
a Fhinn moir agus déna
gan gheilleadh Ghuill nó Gharaidh
'chur a luing re mac allmurraigh

Damadh tusa a Iollainn fheil
do-bheradh comrac as ar fFéin
chuirfinn mo braighde id theach
amach a cCruachain Connacht

O nach bfaghaim isin fFéin
fear da fhreasdal acht mé féin
rachad do troid ar bhar ccionn
le Maghnus mac rígh Lochlann

Tairgeas Fionn do Maghnus mor
comtrom Iollainn don deargór
's a' comrac do shíneadh amach
go maidin arna mhárach

Ann adubairt Goll gréadhnach
ionmhuin croidhe mear meadhrach
gomadh fearr leis comrac an fir
ina maithius na talman

Comhraicis Iollann ar a' traigh
agus Maghnus lamh ar laimh
teid uatha isna nellaibh nimhe
morshlaim theineadh thinntighe

Ar sathadh na sleadh síbhneach
a ccneasuibh na ccuradh ccaithnimhneach
tig do sheamannaibh na sleadh
lasair úaine agus folradh

Cuirdis ceatha fola rúaidhe
osna lannoibh sleasúaine
an uair budh dearg in talamh ghlas
tig fearg Iollainn re Maghnus

Tug Iollann in beim deas
os bile sgeithe Maghnuis
teasgaidh an lamh gniomach ghlan
ann sin de gó thalmain

Tógbais in lamh anairde
ionmuin croidhe go ngairge
beanuis a cheann da bhraghuid bháin
is glacais é 'na dheaslaimh

Gach comhrac tigeadh go fíor
go Teamhraigh rathmhair na ríogh
Iollann fear da ccosg uile
's do chosnamh na hAlmhuine

Do thuit lé laimh échtaigh Ghuill
triar ingean Chonaráin chuirr
Íartrach is Camog chas
agus Guillionn ogharghlas

Do thuit Íartrach re laimh Ghuill
is Guillionn ogharglas aoíbhinn
mo-núar do thuit rena loinn
is Iolarán mac righ Lochlann

Measa liom Osgar Eamhna
chuireadh mór ccosgor ccalma
na slúaigh in bheatha go beacht
agus bid uile fo énleacht

LEACHT

La da raibh Fionn ag ol
a n-Almhain ar bheagán slóigh
seisior ban agus seisior fear
giolla agus innilt uchtghlan

Fionn ann agus Diarmaid gan on
mac Reithe Oisin is Osgar
Conán máol nar lag ar muir
ann agus mna na sé láochsin

An uair do gabh meisge na mná
do-chuadar dha iomrádh
nach raibh ar talmain tric
seisior ban bú comionnraic

Do ráidh Fionn fath gan on
colach ceirdeach é an domhan
cidh maith sibhsi is iomdha bean
nar fheis riam acht re haoínfear

Ni fada do badar mar soin
an úair tainic bean da ffechain
áonbrat uimpe go n-aille
agus í 'na háontshnáithe

Fiafraighis mac Cumhaill áin
d'ingin in bhruit órtshnáith
a bhean in bruit go n-aille
gad bheir tú gan áontshnáite

Búaidh an bhruit go n-aille
bean ann gan aontshnaithe
nach bfaghann a diol don bhrot
acht bean aoínfhir gan rólocht

Tabhair an brat do mo mhnaoí féin
do ráidh Conán máol gan cheill
go bfechmaois don bhreithir mhir
glór na mban ó chíanuibh

Glacais bean Conáin in brat
agus gabhuis uimpe go prap
fa geis ar a méin go beacht
mar do leig ris a n-aoínfheacht

Mar do-connairc Conán máol
an brat ag filleadh fana táobh
tógbhais a chraoíseac gan on
agus marpais an ingin

Glacais bean Diarmada shaoír
an brat ó mhnaoí Conáin mhaoíl
gerbh isi in tsaoí gan locht
nír folaigh sé a gealocht

Glacais bean Osgair a ccein
an brat comfada coimréidh
ger ffada in brot sgothach fionn
níor fholaigh sé a himlionn

Glacais bean Oisín amhra
an brat fa cúis labhra
an t-edach nar foghain di
fa nár dhi a chur uimpe

Glacais Maighean bean Fhinn
an brat fa cúis mhíghrinn
do chrap is do crúaidh mar soin
an brat súas fana clúasaibh

Tabhair in brat do ráidh mac Reithe
dom mhnaoi 's ní cúis cleithe
go ffechmaois an ionann dáil
dhi is dona cédmhnáibh

Nochtais bean mhic Reith in taobh
agus gabhais uimpe an brat lancáomh
do-chúaidh in brat sleamhuin slán
dhi go ladhair a láodagán

An pog tugus gan fhios
do mac í Duibhne do Dhíarmaid
do rachadh in brat dam go lár
muna bheith sin 'na haonarán

Racha misi uaibh amach
is fuicfe mé bar tteac a mhná
sgel ní ffuil agaibh oram
sgél agam oruibh atá

Beir do mhallacht imthigh uainn
do ráidh mac Cumaill armrúaidh
d'fagbhais sinn fa mhéla bhróin
na tarr dar ffechain enló

LA DA

LXVI

In cumhain leat a Oisin fhéil
ar tturus go Teamhraigh thréin
dá ochtor fa bronntóir brot
lucht comhóil corn um Chormac

Do-bheirim bríathor go mbáidh
a mhic Cronnchair meic Ronáin
gur me is fearr sna fremhoibh fis
annsna sgelaibhsin d'fíarfaighis

In meisce tuc ar Cormac
ar Fionn gur fhógair comhrac
dar chuir anuadal in dáil
's dár fogair a n-iomarbáidh

Adupairt Cormac rém athair
mac Airt mic Cuinn chédcathaigh
go ccuirfeadh tre falaidh dhe
Fionn fo gabhail choire

Gach a ttarla eadrainn is é
adubairt Fionn flaith na Féine
ge teann gach crúaidh re ccuire
budh leam búaidh gach éncluithe

Da ccomraiciom riot arís
a Cormaic da mbeanum cís
ni budh maithfeac mé sa dáil
is budh aithreac an iomarbáidh

As nár dhaoíbh tri deich ccatha
a n-agaidh Cumhaill an ardfhlatha
gér maith fir Mhidhe 'na dháil
nír diongaibh sibh a áonlaimh

Acht muna a bheithís fir Mumhan
is Connachtaigh na ccuradh
ni thiúbhradh seim sleidhe d'fhior
do chloinn oile Fheidhlimeadh

Adubairt mac Morna mór
Garadh na ccath nachar chlódh
as granna na damannta a Fhinn
beirthisi ar clannaib caomhChuinn

Nocha deachaidh ret athair
re Cumhall os na cathaib
a comeirge a ccoinne Chuinn
an fear fa roiréidh eadroinn

Fiafraghais Fionn do Gharadh
ar suidhe dhó 'na fharradh
os tusa do bhí ann
cionnus do marbadh Cumhall

Fiche céd do bhí 'na aghaidh
ata leamsa do mheabhair
ó mhaidin go trathnóna
marbhadh Cumhaill chródha
is ó trathnóna amach
go trath eirghe arna mhárach

Céd ar 'aghaidh céd ar a a chúl
ced ar aghaidh a dhá shúl
céd ar gach áidhe da chorp cain
céd ar gach laim da lámhaiph

Ceithre céd um an Líath Lúachra
tainic o íarthor Crúachna
do marbh Criomtann Cas gan ceilg
re cloidhiom glas mar glaisleirg

Naoí bfichit do macaibh ríogh
do thuit le Bódhmainn go fior
fuarus imsniomh an uilc mhóir
ó inghin daithghil Trénmhóir

Da chéd deg curaidh catha
do bhi um Chonn chedchatha
do tuit sa Cnúcha chrúaidh
le laim Cumhaill cloidhiomchrúaidh

Conn agus Goll da laim dheis
agus a' Líath a Lúachras
fir Eirionn a ccro catha
i ttimcioll an ardflatha

Do bhiomuirne sé fir dheg
do chlandaibh Morna is ni breg
do sháithiomar sleadh gach fir
a ccorp Cumhaill caithmhílidh

Cionnus do freagair se sin
's na beir beim ar in mílidh
beannacht duit 's na can acht cóir
gémadh fúath leat clanna Trenmóir

Da bheim fan bheim ón fhior
ó Chumhall ón chaithmhílidh
do budh commaoín a chara
i ccommaoín gach áonghona

Da leigmís codladh ttrí ttráth
do Cumall gér mór ré a rádh
ni rachadh neach slán da thoigh
ó áonlaim Cumhaill chréchtaigh

As olc linne do mhucha
do cuireapair cath Cnúcha
go mbeithmís féin ar an magh
ag cur áir bar ccolamhnach

As maith dhuitsi do mucha
do tucamar cath Cnúcha
do beanfaidhe dhiot do ceann
mar do beanadh do Chumhall

Do díoghail tusa a hathair
a Fhinn mhóir os na cathoiph
as beacht do catha crúaidhe
orainn fan Banba bratúaine

Do marbhais in Líath Lúachra
fear comhluinn céd ger úathmar
sgel mór a nEirinn uile
's a thuitim le henduine

Da marbainnsi Goll glan
agus clannmaicne a athor
nír éruic liom é am athair
's a' Liath ó Charn fFionnachair

Digheóladsa 'nois mh'athair
ní ceileabhsa ortsa é a Gharaidh
ní sgarfaightear m'fíochsa ribh
go soithe sibh go dith éinfhir

Adupairt Cormac ag an ól
aitheascc nár bhinn re a shlógh
do-ghébhairsi comhrac sleadh
a Fhinn agus treig Garaidh

Ann sin adubairt Osgar
aitheasg fa borb a bhrosgar
ata fear do comraic astoigh
fead do bheith Fionn a fFrangcoibh

Rangas in guthsin Cairbre
mac rígh na hEirionn airde
ta fear do comhraicsi dha chloinn
gion go mbeith Cormac i n-Eirinn

Mur do-chúalus Osgar áigh
agus Cairbre ag iomarbháidh
dháibh níor díochra ga nighe
cor nach ffiorfa an fháisdini

Ráidhimsi re Ciothrúaidh cain
mac in Cháogaid mar do dhligh
gabh an dúain cheirdide dháibh
ní huair feirge nó iomarbáidh

Do eirigh Ciothrúaidh cáomh cas
gabhais a dhuain shaoírsheanchuis
lér chomhchoisg uile na slúaigh
úaisle na Banba a n-énuair

Do eisdiodar na slúaigh uile
's do eisd Cormac cúlbhuidhe
nó gur gabh Ciothruaidh a dhúain
ar slios an toighe tháobhrúaidh

Mo-ghenar do ghabh an dúain
ler comhchoisg uile na slúaigh
is gan bheith d'faill ar in dáil
acht a n-airm uile do ghabáil

Bronntar ar Ciothrúaidh chédach
uainn d'airgead agus d'édach
ba hedáil dhó fein 's da chloinn
a ffuair sé d'edáil eadroinn

Gan codhladh duinn is dáiph
idir fear is mac is mhna
cách uile i cceann a chéile
ar eagla na coimeirghe

Arna marach dhuinn is dháibh
do roinnsiomar iomarbháidh
do seamsamar ar ngaigne
's do ceanglamor comhairle

Se fir dhég dhuinn ar foghail
do clannoib Baoisgne bláthbhonaigh
tre iomarbháidh Fhinn eangbaidh
is Cormaic ó chlaoínTeamhraigh

Do an againn clann Mhórna
do an clann Guill gan dogra
do an clann Ronáin go nim
's do imgeadar ar ccomhaghaidh

Breatnuighis Faolán go nimh
creach do dhénum an lásin
nír leig misi an creach
go spreidis sluaigh na Teamhrach

Glúaismíd romhainn ó Theamhair
meirge sénta ar ar sleadhaibh
's nír fforlann linn 'nar n-aghaidh
ar ccoimlíon do Gaoídhealaibh

Téigmidne go hAongus Óg
mac in Dághdha na nglanród
do ceanglamar as Áongus síth
's do threigiomar eissíth

Do-chúadhmar ar cúairt áigh
ar creich go Teamhraigh fodbháin
na sé fir dhegsa go beacht
is Aongus dár ngiollacht

Ba híad so na sé fir dheg
a Chaoílte 's ni hiomarbreg
eólach misi 's ni fath fann
na n-áiriomh is na n-anmann

A haon misi féin budhdhéin
a dhó Osgar go mícheill
a trí Fear Logha go mbúaidh
a ceathair Cairioll ó Corrbhrúain

An cuigeadh Áodh beag rátha
an seisiodh mac Lughach
an seachtmadh Díarmaid go ffios
agus in t-ochtmadh Dáolghas

A naoí m'athairsi fein Fionn
a deich Fearrdhamhain na rionn
a háondég Colla cáomh cas
a do dheg Raíghne roscghlas

A trí deg Feargus fionn fíal
giolla na ccreach 's na ccáomhsgíath
a ceathair deg Faolán mac Finn
's a' cuigeadh dég Iollann

A sé deg Goll mac Mórna
giolla d'féinibh Cronnmhóna
feindidh geal in ghaisgidh grinn
taistiollach aoínfear n-Eirinn

Suidhmidne asttoigh a tTeamhair
a longport na n-ollaman
ag ól 's ag imbeirt ar linn
i ttigh mhóir airdrigh Eirionn

Adupairt airdrigh Teamhra
breithiomh a n-aois ealadhna
ata tusa a láimh a Fhinn
a áonbharr áigh na hEirionn

Muna léige tú dhiot a fhir
sealg Teamra agus Tailltion
Uisneach Mhidhe is mín cúan
Ealma Laigean na morslúagh
sealg Eirionn ó sin amach
go ttí sé in bráth breathach

Adupairt Osgar éuchtach
an macámh mear móircrechtach
ní gébhtar is misi slán
na sé fir deg go hiomlán

Do tairrngeamor se sgeana dég
firinne so is ni breg
do marbamar fear gach fir
do muinntir in rígh i tTeamhair

Rangamar doirsi in dúin
gasraidh óglach narbh anúr
do-chúadhmar ar in ffaiche amach
an dream aigeantach úaibhreach

Do glacamar deg cced bó
i tTeamraigh ger mhór in ró
suil rangamar Tailltean na mbrot
rug orainn Cairbre is Cormac

Tionóilit anoir 's aníar
Cairbre is Cormac ar áonrían
ní faca ríamh oireacht
tríath budh tinne tóraidheacht

Gearr do bhádhmar mar soin
go ffacamar sa ffaiche ffergloin
fleasgach óg deidgheal donn
éuchtach urrúnta édtrom

Sded úaipreach folúaimhneach faoí
ag an ogláoch go n-iomad ngnaoí
clúasa beaga tar a ceann
meadhón seang aradh ettrom

'S é tainic cugainn ann soin
Áongus Og an brogha bhionnghloin
síodhguidhe do Tuathaibh Dé
giolla ar nár luidh iomarbhé

Feidm do gabh Áongus uainn
an lásin re hucht in tslúaigh
an creach d'iomáin gan fheall
nó diongmáil fear nEireann

Gach mart do cuirthí don creich
do cuireadh Áonghus fa druim a eich
gach fear da marpthaoí don tóir
d'fadbadh Aongus a ccedóir

Do cuirsiom sé súaitheantais dheg
anairde 's ní hiomarbhrég
ar mbreith don tóir ar Fhéin Fhinn
ar ndul duinn a ccro comlainn

Se bannlamha deg do sról
nar ghile an chailc a ccedoir
os cinnbheirt Fhinn na fleadhól
giolla do shíol Eiriomhón

Caorthann fana lán duille
cum a mheas go mórtruime
do bhí os cinnbeirt Osgair
fear churtha na ccrúadhchosgair

Gég don iubhar bharrchas bhláith
suaiteantus Díarmada dreachnáir
ó Duibhne do dhíoladh gach drong
fear suirghe fionnbhan Eirionn

A ccrannóig chinnbheirte Guill
mic Morna maith do fhulaing
do bhí an piobaire 's a piob cain
da seinm aige san iorgail

A ccinnbeirt Fhaoláin mic Finn
bratach sróil go ccrann ndíoghainn
a ccinnbeirt Iollainn go ngail
naoí sleadha úaine on iorghail

A ccinnbeirt Fhir Lugha a hOil
da ghadhor coimbhinne cheoil
mac Lughach faolán do ghail
fíadh 'na chinnbeirt chuirr chumhdaigh

A ccinnbeirt Chairill mic Finn
crann dearg go nduille ndíoghainn
crann loinge 's a sheól a ccrois
um cinnbeirt fein do-chonncos

A ccinnbeirt Áodh bhig mhic Finn
barr teineadh uirrthe do shaoílim
do cuir eagla ar thóir na ccreach
borb a rúaig don tsluagh dhaoíneach

Ceithre bannlamha fichit fíre
as eadh baoí don tsrol dob aoíbhni
súaitheantus Raíghne mhic Finn
don tsluagh orrdairc aoíbhinn

Da bhannláimh deg do srol dearg
a ccinnbeirt Chaoílte na moirchealg
a ccinnbeirt Colla caoim chóir
da chuirr go níamh an deargóir

Fleasg fhileadh don ór cheard
go cceithre ccrannóga d'ór dhearg
os cinnbeirt Fhearguis mic Finn
airdfile Fhían Eiriond

Eire gach áonlaoích acht é féin
do chasnaoí ghléghil shoilléir
a ccinnbeirt Fearrdhamhain na rosg nglan
fear fa hesgaidh a ndeabaidh

Tugamairne rúaig chalma
leanomar filelorg fhearrdha
do gabhamar Cormac na ffleadh
do gonamar Coirbre cnisgheal

Nocha dearnamar síth
le Cormac fa mor ar mbrigh
no go raibh fan inbhior thall
a ffíadhnuise fhear nEirionn

Mur do-connairc Fionn na ffleadh
Cormac thall fan innbhear
do-chúaidh féin fan chionn oile
caithmilidh ard Almaine

Mar do-connairc Faolán fíal
an t-ionnbhior ar flaith na fFían
tug in buille meardha mear
gearrais ar dho in t-innbhior

Gearrais an iris ccaoim ccuirr
gearrais in coire cáomhchruind
do cuir in cloidhiom cain
ar fead sheacht ttroighthe a ttalmain

Do leig amach rí Eirionn
giolla bréaghdha baismhéirsheang
is tugadh a bhreath féin d'Fionn
mo sgéla dhuit a Tháilghinn

Dó thógsam ann sin anáirde
ar dhithceann sinn 's ar marbadh
's do cuiriomar ar shleaghaip
ced do ceannaibh cródearga

Ag sin duit ar sgéla
gidh be bheith aga séna
as cráobh don aoínbilesin inn
a mhic ingine Cumhaill