Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Filidheacht - Béal na Cairrge
Title
Filidheacht - Béal na Cairrge
Author(s)
Tadhg,
Pen Name
Tadhg
Composition Date
1899
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
Filidheacht Béal na Cairrge 'S is thiar ag Béal na Cairrge Táid sáir-fhir ghlé, Do riarfadh céadta a sgamal-bhroid Le láimh ghlic thréin, Lucht labhartha Ghaedhilge Fearainn Luirc Go líomhtha léigheanta blasda iad Nach staonfadh choidhche i spairnn chnuic Roimh namhaid dá mhéid. Do chuadhas ar stáir ó'n gCathair ann Le fáinne an lae, Bhí an drúcht ar bhárr an gheamhair ghlais Is fás fada ar fhéar. Bhí an ghrian go lónnrach taithneamhach Ag sguabadh an cheoidh de barra chnoc 'S an chuach ar gheoig a' labhairt ann 'S na táinte mion-éan. Ach, b'aoibhinn leat bheith sealadh ann Fé sgáth choille ar fhéar, Ag féachaint ar na garbh-chnoic Is sgáil trasna ag téacht; Na huain i lár an mhacaire Go suairc i n-áirde ag preabadh aca 'S an ghrian anuas ag teacht orra Go sámh socair séimh. Do chuadhas i n-áirde ar bhalla De'n chaisleán ghroidhe ghlé 'S do chonnach mar tolladh daingean é Ag namhaid le piléar 'S nuair smaoinim féin ar fhairsingeacht An chine tógadh 's beathuigheadh ann Is mé bhíonn go dubh-chroidheach atuirseach Ó táid siad gan réim. Tá an Ghaedhilg fós ar mharthain ann Go láidir tréan Is béidh go deo fá ghradam ann Mar bharr an leighinn; Tá Connradh fear groidhe chalma ann Gur bh'fonn leo troid le Sasanaigh Nó fós le haon treibh cheannairce Bhéadh páirteach le Béir. Gluaisidh romhaibh a ghasra dhil Na ráidhte séimh Buailidh síos na Galla-bhroic Tá lá a ngonta a' teacht. Bíodh Gaedhilg dúthchais Fhearainn Luirc 'N bhur mbéalaibh choidhche á spreagadh agaibh Tá cáirde an Bhéarla caithte anois 'S ní cás linne é. Tadhg (Is é fáth gur cheapas an t-abhrán so, cuaird do thugas ar Bhéal na Cairrge, Domhnach Cásga i n-éinfheacht le Peadar Ó Laoidhléis, agus mo dhearbhráthair Éamonn. Rinneamar rothuidheacht ó Bhéal Átha an Fhín. Tá Béal na Cairrge timcheall ceithre mhíle do'n taobh thoir de Dhún-Maon-Bhuidhe. Tá craobh ana mhaith de Chonnradh na Gaedhilge ann, go bhfuil fear breágh Ghaedhealach os a cionn .i. Mícheál Ó Síothcháin, agus beirt mhúinteóirithe Gaedhilge nach féidir a samhlachas d'fhágháil i n-aon pharóiste eile i nÉirinn .i. Pádraig Ó Niatháin agus Pádraig Ó Muirthuile. Tá Pádraig Ó Niatháin 'na Chómhairleach Thuathach anois, agus nuair a bhí sé ag gabháil timcheall an logáin um Cháisg, ag iarraidh guth na ndaoine, ní labhar- fadh sé éinní leo acht Gaedhilg. Tá beirt bhuachaillí óg ar lucht na craoibhe seo, ná fuil ag foghluim Ghaedhilge thar leath-bhliadhain, agus bhuaidh duine aca duais agus an duine eile dhá dhuais ag Feis Dhúin-Maon-Bhuidhe lá Fhéile Phádraig. Diarmuid Ó Cruadhlaoich agus Seaghán Ó Murthuile a n-ainmneacha. Bhí an sgoil ar siubhal aca nuair bhuaileamar isteach chuca, Domhnach Cásga, agus ó bhí sean-aithne aca ar Pheadar Ó Laoidhléis, b'é an fáilte fuaramar uatha a mbirréada do chrothadh i n-áirde agus trí gártha áthais do leigean asta. Bhí "gach-re-seadh" eadrainn ar feadh tamaill mhaith agus fuaras abhrán no dhó ó'n gComhairleach Thuathach. Beidh súil agam le ceann díobh do chur 'sa "CHLAIDHEAMH SOLUIS" gan ró- mhoill. Nára fada go mbéam sa stáir chuca arís.)
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services