Corpas

AN FEAR A CHUIR CLUAIN AR AN
MBÁS.

Bhí fear ionn aon uair amháin
agus is cuma gá hacu bhí nó nach
rabh.  Bhí beirt mhac aige.
Nuair a bhí se ag
fághail bháis, shoc-
ruigh se: d'fhág se
a roinn fhéin aige gach
fear acu.  Thárlaidh fear
acu a bheith saidhbhir, agus an
fear eile dócrach bocht agus bhí muirighin mhór
chloinne aige.  Bhí mac óg aige n-a mhnaoi agus
chuaidh sé a chuartughadh cáirdeas' Críosta dó.
Nuair a chuaidh píosa de'n mbóthar, chas fear
in-sa' ród air.  D'fhiostruigh se de gá rabh
se ag dul.  Dubhairt se go rabh se ag dul a
chuartughadh cáirdeas' Críosta le haghaidh a
churtha faoi n-a mhac.

“Tabhair mise leat,” ars' an fear.

“Gá hé thusa?”

“Mise Rí an Domhnaigh.”

“Cha dtugaim-sa thusa liom.”

Shiubhail se leis an ród gur chas fear eile
air, agus d'fhiostruigh se de gá rabh se ag dul,
agus dubhairt se leis go rabh se ag dul a
chuartughadh cáirdeas' Críosta le haghaidh a
churtha faoi n-a mhac.

“Tabhair mise leat.”

“Gá he thusa?”

“Mise Mac Dé.”

“Cha dtugaim-sa thusa liom,” ars' an
fear; “tá tusa ag fágáilt móráin de'n
tsaoghal aige cuid acu, agus an chuid eile ar
ghann-chuid.”

Shiubhail se leis an ród gur chas fear eile
air agus d'fhiostruigh se de gá rabh se ag dul.
Dubhairt se go rabh se ag dul a chuartughadh
cáirdeas' Críosta d'á chur faoi n-a mhac.

“Tabhair mise leat.”

“Gá hé thusa?”  ars' an fear.

“Mise an bás.”

“Tusa an fear a bhearas me liom.  Is tú
is cniosda ar bith.  Bhearann tú leat iad
as an éadan ó'n rígh go dtí an bacach.  Cha
ghlacann tú duais ó aon dhuine.”

Chuaidh sé leis an pháisde, le n-a mhac, agus ar a 
philleadh, dubhairt se leis go bhfuigfeadh se
dóigh bheathadh air.  Dubhairt se leis go
mbéidheadh se 'na dhoctuir, agus duine ar bith a 
bhfeiceadh se eisean aige n-a chionn gan
glacaint le n-a léigheas acht a thabhairt suas
le bás, agus duine ar bith a bhfeiceadh se aige n-a
chosaibh é, é ghlacadh le n-a léigheas, agus go
bhfuigheadh se biseach.

Bhí se ag léigheas gach duine as an éadan
ar ghlac se le n-a léigheas.  Cha rabh doctuir
ar bith in-san áit ab' fhearr 'na e, go dtainic
se chuige rígh a bhí le bás agus cuireadh fios air
le n-a léigheas.

Nuair a chuaidh sé chuige, fuair se an bás
aige n-a chionn.  D'órduigh se ceathrar chuig
an leabaidh, agus an rí a thionntodh, agus a chionn a
chur chuig an áit i rabh a chosa.  Léigheas se
an rí annsin, agus nuair a bhí se ar a philleadh
a bhaile, chas an bás leis agus dubhairt se leis
fághail réidh go dtiocfadh se leis i n-áit an
ríogh.  Dubhairt se leis téarma eile thabhairt
dó go socrachadh se eadra n-a bhean agus a
chlann sol mur n-éagfadh se.  Thug se
téarma eile dó.  Nuair a bhí an téarma
sin suas, thainic an bás chuige aríst.
Dubhairt se leis fághail réidh go dtiocfadh
se leis.  Dubhairt se leis am a thabhairt
dó fá n-a phaidreacha rádh.  Dubhairt an
bás leis go mbearfadh agus dubhairt se leis
an mbás nach ndéarfadh se an phaidir go
bráth.

Seal 'na dhéidh sin, bhí se ag teacht i n-éis
a bheith aige duine uasal d'á léigheas, agus in-
sna páirceannaibh glasa chas gasúr beag air
<L 512> 
agus é buailte brúighte strócthaí lán-treadhach.
Thóg an doctuir suas é agus ghlan se agus nigh se
an fhuil de agus d'fhiostruigh se de goidé rug
annsin e.  Dubhairt se leis gur bhuail a
gháid agus a mháthair ar shiubhal e, nuair nach
dtiocfadh leis a phaidreacha rádh, agus gur
bhuail an tarbh mór sin thall e agus gur sheas se
uilig air.  Chuaidh an doctuir a fhoghlaimt
a phaidreacha dó, agus d'éirigh an bás agus dubhairt
se go rabh se an t-am dó éirghe agus a theacht
leis anois nuair adubhairt se a phaidreacha.

Tagra

Tomás Mhagruadair d'innis ar Chairgeach lios na
n-áirneach i bhFearnmhuigh.  Cáirdeas Críosta, a sponsor.
Gann-chuid, scanty possessions or property, poverty.
Ní hannamh an comhfhocal so d'á chleachtadh i Muin-
eachán.  Cniosda (criosda) = cneasda.  Bhearann tú = 
do-bheir tú, nó do-bheirir.  As an éadan .i. go hiom-
lán.  Dóigh bheathadh = slighe bheathadh livelihood.  Glac-
aint = glacadh.  “Liobaidh” atá ann i n-ionad
“leabaidh” agus “teanntádh” i n-ionad “tionntódh.”
Sol mur = sul, before (with verbs).  Go mbearfadh = 
go dtiubhradh.  Lán-treadhach, “torn and sore, covered
with wounds;” cf.  “Treadhma, wounds,” and perhaps
“treaghda, a hurt,” O'R.  Bhuail … ar shiubhal: nó
dhíbir, &c.  Gur sheas se uilig air, that he trampled
him all over.  A fhoghlaimt = d'fhoghlaim .i. do mhúnadh
nó do theagasg ó cheart.
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Fear a Chuir Cluain ar an mBás.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Fear a Chuir Cluain ar an mBás.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
