Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
A Student's Voyage
Title
A Student's Voyage
Author(s)
Ó Neachtain, Tadhg,
Compiler/Editor
Ó Cléirigh, Tomás
Composition Date
1728
Publisher
(B.Á.C.: NUI, 1939)
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
"Ochlán Thaidhg Uí Neachtuin ar ndul don Spáinn dá mhac Peadar." Seacht gcéad déag fidhche sa hocht do scar ream chroidhe a annsacht, Peadar dílis ag triall tar tuinn d'fhagháil bárr oideachas is fodhluim. 'T-aonugh fidhcheat do Bheallthain bhláth (ní bhíad choidhche acht dá iomrádh) chuaidh don Spáinn mo chuid, mo ghreann, m'amharc, mo shearc, mo shult, mo shuinneann. O chuan Duibhlinne ling an long go cuan chainteach Chille Mantain, as sin go Corca ionnar fhos ('n-a scríbhinn féin dhúinn a dhearbhas). Taoiseach na luinge Ó Dubhthaidh dil, Gearalt Ó Bruin an faothaoiseach, Maria Lonnduin an líogach long do thaistioll tar muir mo mheanmonn. 'N-aois naí mbliadhna déag, tar tuinn a thríall, chum féadhm do Íosa Mhac Maria; órd an Dil do char mo chuid tré fhír-áilgheas cumainn a charad.
O aois naoidhin níor ghreann gó is tar bheul níor bheart mheann na aóradh: bhrunn a thús mar chríoch a roith do riaghail algadh na n-aostadh. Daondhacht d'fhoghluim is filigheacht fós o dhaltadh Dé d'órd Íosa Maolradh Ó Bruin, 't-uan gan mheang, is o Aodh eagnach ua Conaill. Tús a loighic lean gan locht ag bláth na heagnadh 's na hollamhnacht Eóin Harald, an cáirneach caomh, lóchrann an chreideamh 'sa chathaoir. A mhían uile an eagnadh chóir, uathmhuin Dé, mar chríon-sheanóir, tréar ghabh grádhadh 's gan smior 'na chnaimh, díbirt thoilteach is inghreamadh. Máthair Dé dá ildhíon anocht, grádh a athar agus a annsacht, rún a mháthar 's a háilleán fíor, dá shean-athair a chuid 's a chualluidh. Tús a litreach do lean mo ghrádh agus tús fós a ghramada ag mo athair dil, Seán, mo shearc ag deargadh aidhinne a inntleacht. Fós tús a cheoil do char mo chuid uaim féin (fíor; ní fáth a dhearmad) 's riaghalúgh a mhéir (gan bhríathar gó) a scríobhadh gaoiseach na Gaoidhiolgodh.
Raoimh-eadhluighean lean mo leanabh dil ag Gearóid gaoiseach ua Réadhmuin; sin na saothaibh bhus oidígh dó a n-íath aerach Éireann algodh. Naodhughadh fidhchead do Iún-thráth, san bhliadhuin d'aois an Tighearna míle seacht gcéad agus an naoi, do rugadh an dil, dia Céadaoin. (A) bhaisteach ba hé an cáirneach caomh Rivers riaghalta Uailintín; Seán Uailis is Agnéis Brún bhinn 'dheaghthuistidhe (fíor; an chóir canuim). (A) tTarmonn tairbheach an fhallsamh fhíor, an naomhóigh cheannsaidh Caiterín, a n-Áth na gClíath, gan claonadh clódh, geine mo chuid is mo chuisleadh. Sé Domhnaidh dhearbhadh (truagh mo dháil) Ó chualaigh mo chlúas fuaim a chomrádh; riaghan Portugaedhil taoi anocht, 'n-a port o taoi, d'ildíon m'annsacht.
Naomh Isebel an riaghan fo réim measg Ógh is Aingil a mór-shéan, croidhe a fir, baintreabhach Dé, do chaomhnadh go lúan mo leine! Litir mo leinibh go nuadh anois do ráinic mé, mar a n-aithris a thriall tar tuinn is a fhos a n-airdscoil ilsearcach Shéamuis. O chuan Corcaidh gur ching mo chuim a gcarbh sheoltach san lán-linn, gur scar mar sin re fíarach Floinn, treabhadh an doimhneacht gan duineann. Níor chían for muir mo dhaltadh dil, tráth d'iompaidh gaoth thuath for dheisil, 's gur fhosgail a craos an ghaoth ó-dheas, borradh tonnadh gan traochachas. Fo thoinn lingeann a long 'san linn, for thoinn oile gan ath-mhoill; síos dá buaic arís a gclais idir dhá thuinn fo thuinn tuiteas. Seoltadh na cairbhe claonann don ghaoth; blodhar téadaibh agus cranaoil, ath-thoinn ar thoinn gur mhadhm gan fos san gcarbh (mo ghrádh féin dhamh a dhearbhas). Aon lá déag dó for muir ming sul ráinic port a bPoirtinghaeidhil, cathair cheallach fo chrobhthuinn clíar do shíor ag moladh an Mhóir-Dhía. Dá lá déag dó san daoineach dún bhus ro-dhaor biadh agus cothughadh, 'fuireach re bárc ro bhí mo ghrádh chum triall go gort Galichia.
Ó Dubhthaidh dílis lachtann long ré coth san gcúan, tré chumann do mo ghrádh, agus réidheann dó a iomlot go port Pontivedro. Sé tráthadh dó san turas sin, a tteas garrthach for an ghríanmhuir, gus an gcuan do ro rochtain dó, an port pártach Pontivedro. Ó'n chuan so ching gan mharbhadh moill go San Iago na n-órd n-ionmhuin go Mac Énrigh, mar bhfhuair sé cuim; ollamh ollamhnaibh an t-ionmhuin. Ag so an t-ionad ionn a bhfuil eagnadh fhíre, ceart is creidiomh, naomhthacht 's aondhacht gan mhairg fo mhuirn, grádh 's dísleacht go cóir a gcumann, Airdeacht gan uathbhar a n-eagladh Dé saidhbhreas a sódh gach subháilceadh, díadhacht fo réim mar ríaghain óg 's na huile eagnadh agá honóir. Raomhacht, fallsacht, filigheacht fós san áras neamhdha na ndeaghnós, mórdhacht ársaidh, riaghalgacht rúin don díadhacht uile ag umhalugh. Anam, cos, croidhe agus ceann an cheirt-chreideamh taoi san ttearmonn, ag buabhaill Dé a n-annsacht naoimh, an ghlóir go huile don Áirdrígh. 'Bhfhochair na foírne 'n annsacht taoi fo mhuirn mhomhair ag Mac Éinrigh d'órd Íosa, ag daltadh Dé, ag bard eolgach na heagluise.
Dul 'n-a dháil o bhus deacair dhamh, innlim a gcroidhe is a gcumann seacht gcéad déag fidhche 'sa hocht míle míle biothbhuan beannocht. Orrtha Íarraim ar mo Thighearna ar Aingil bhus Rígh, gan tsían (bheir) grían 'ndiaigh gailling is gaoth, a bhíadhas gach íasg beag san bhfhairge shíos, gan díachair mo chíallach d'aisioc dá ghaol. Trér ngaoil-nedh re naomh-Mhuire do bhuime 's do mháithir, a oidhcheacht gach díshleacht tá 'bhfuine gach áit 's ní ríoghaibh don ísiol dá ttigidh ón láib, mo Phítear beag dílis cuir chugam-sa slán. Slán go Fódhladh deonaigh a thiacht gan (scís), tré bhláth na n-óghacht 'stóir, mo Thighearna Críost; ráimh gach bóchnach is eol na ndíadhairigh chúinn lán eolais a sheoládh noch iarramaoid. Tomás Ó Cléirigh.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services