Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Oráid Pheadair Óig Uí Annracháin i Sgibirín</title><author><name type="main">Peadar Óg Ó hAnnracháin</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_11_17_563</note>
                         <note type="L">563</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_11_17_563</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Peadar Óg Ó hAnnracháin</author><title>Oráid Pheadair Óig Uí Annracháin i Sgibirín</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Oráid Pheadair Óig Uí Annracháin</span>
<lb n="2"/><span>i Sgibirín</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>"A Athair Tomás agus a mhuintir Sgibirín go léir?"</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Is mór an t-áthas agus an lúthgháir croidhe atá orm</span>
<lb n="7"/><span>Indiu nuair fheicim sibh bailighthe i dteannta chéile chum</span>
<lb n="8"/><span>cúis na Gaedhilge, agus cúis na tíre do chur ar aghaidh.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Is iomdha lá ar feadh an dá bhliadhain seo chuaidh</span>
<lb n="11"/><span>tharainn a chaitheas go dúbhach agus go brónach nuair nach</span>
<lb n="12"/><span>bhfaca aon nidh dhá dhéanamh agaibh annso ar son teanga</span>
<lb n="13"/><span>na hÉireann, acht tá an brón sin ag imtheacht óm'</span>
<lb n="14"/><span>chroidhe anois mar imthigheann an ceó ó bharr Chnuic an</span>
<lb n="15"/><span>Mhionnáin sin thall roimh teas na gréine maidin Shamhraidh,</span>
<lb n="16"/><span>nuair chím go bhfuil sibh ag tosnughadh dáríribh chum bhar</span>
<lb n="17"/><span>gcuid féin do dhéanamh ar son teanga ársa na</span>
<lb n="18"/><span>nGaedheal.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Agus nach mithid dúinn é?  Faoi cheann beagán</span>
<lb n="21"/><span>aimsire eile agus bheimis 'nar Sasanaibh ar fad acht</span>
<lb n="22"/><span>buidheachas le Dia b'fhéidir go bhfuil cosg curtha orainn</span>
<lb n="23"/><span>'na thaobh sin anois agus le congnadh dé agus le n-ar gcon-</span>
<lb n="24"/><span>gnadh féin beimid a' dul i bhfeabhas ó lá go lá as seo</span>
<lb n="25"/><span>amach mar níl uainn acht cromadh go toileamhail agus go</span>
<lb n="26"/><span>croidheamhail ins an obair atá sibh a cur ar bun indiu</span>
<lb n="27"/><span>agus geallaim-se dhíbh gur gearr gairid go mbeidh Gaedhilg</span>
<lb n="28"/><span>faoi mheas agus faoi réim, faoi chlú agus cáil mar bhí sí ins na</span>
<lb n="29"/><span>laethibh séanmhara sona chuaidh thart.  Agus chum sin do</span>
<lb n="30"/><span>dhéanamh, ba cheart díbh bheith mar dúbhairt an file -</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>"Gach fear 'gur fiú é gairm fir, gach buachaill bríoghmhar</span>
<lb n="33"/><span>suairc,</span>
<lb n="34"/><span>Gach máthair grádhmhar cloinne agus cailín deas nach duairc,</span>
<lb n="35"/><span>Cruinnigheas le chéile mar aon abhus is thall,</span>
<lb n="36"/><span>Chum labhartha na dteangaidh féin ó Chléir go Dún na</span>
<lb n="37"/><span>nGall."</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Agus a chailíní agus a bhuachaillí óga cad chuige nach</span>
<lb n="40"/><span>bhfuil breis meas agus breis suime agaibh in bhur dteangaidh</span>
<lb n="41"/><span>dhúthchais féin?  An amhlaidh mheaseann sibh ná fuil aon</span>
<lb n="42"/><span>mhaith innti nuair nach labhrann acht na seandaoine agus</span>
<lb n="43"/><span>na daoine bochta í? nach mbeadh aon mheas oraibh go</span>
<lb n="44"/><span>deó dá mbeadh fios ag daoinibh eile go mbeadh Gaedhilg</span>
<lb n="45"/><span>agaibh féin?</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>Mo thruagh go deo sibh má's mar sin 'tá an sgéal</span>
<lb n="48"/><span>agaibh.  Is mór an náire dhíbh má tá a leithéid sin do</span>
<lb n="49"/><span>smaointibh buailte isteach in bhur n-aigneadh.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>A cháirde, budh bhrónach an sgéal é dá mbeadh a</span>
<lb n="52"/><span>leithéid sin le rádh i dtaobh Sliocht Bhriain agus Chuinn</span>
<lb n="53"/><span>Chéad-Chathaigh.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Táim-se im' sheasamh annso indiu ag iarraidh oraibh</span>
<lb n="56"/><span>ar son Dé agus ar son ar dtír bocht Éire bhar ndícheall</span>
<lb n="57"/><span>do dhéanamh chum fios agus eólais fhagháil ar bhur dteangaidh</span>
<lb n="58"/><span>bhinn bhlasda féin.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Ní ró-dheacair an obair í.  Ní hobair dó-dhéanta í.</span>
<lb n="61"/><span>Ní'l sí leath chomh cruaidh is deireann mórán daoine.</span>
<lb n="62"/><span>Tháinig mise 'nbhar measg indiu chum misneach do chur</span>
<lb n="63"/><span>ionnaibh má's féidir liom é; mar is maith is cuimhin</span>
<lb n="64"/><span>liom chúig bhliadhna ó shoin nuair nach raibh focal Gaedhilge</span>
<lb n="65"/><span>im' phluic, agus is maith is cuimhin liom mar an gceudna</span>
<lb n="66"/><span>an náire bhí orm nuair labhradh mo shean-chomharsana</span>
<lb n="67"/><span>liom agus nach raibh sé ar mo chumas freagra a thabhairt</span>
<lb n="68"/><span>dóibh.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Timcheall an ama sin chualas trácht ar Chonnradh na</span>
<lb n="71"/><span>Gaedhilge - agus thosnuigheas ar a fhoghluim.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Cheannuigh mé na leabhairíní beaga do sgríobh an</span>
<lb n="74"/><span>t-Athair O Gramhnaigh, agus cé nach bhfuil sí ar fóghnamh</span>
<lb n="75"/><span>fós agam, dá mbeadh sí chomh maith agaibh-se go léir ní</span>
<lb n="76"/><span>bheadh aon ghábhadh do Chonnradh na Gaedhilge a d-timthire</span>
<lb n="77"/><span>chuir annso 'nar measg chum sinn do mhúsgailt as ar</span>
<lb n="78"/><span>d-trom-chodladh, chum sinn do bhrostughadh agus do sgrío-</span>
<lb n="79"/><span>sughadh as ar leisgeamhlacht, ar ndíomh aointeas, agus ar</span>
<lb n="80"/><span>neamh-shuimeamhlacht.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Nach ait an sgéal é nach bhfuil deichneabhar daoine</span>
<lb n="83"/><span>óga i measg na trí nó ceathair de mhíltibh daoine san</span>
<lb n="84"/><span>mbaile seo ábalta ar óráid a thabhairt uatha i d-tean-</span>
<lb n="85"/><span>gaidh mhilis a n-aithreach agus a máthaireach.</span>
<lb n="86"/></p>
</div>
<pb n="564"/>
<div><lb n="87"/><p><span>Agus nach bladhmannach mór-aigeantach atá sibh mar</span>
<lb n="88"/><span>gheall ar bhar gcuid Bhéarla bhriste shalach bhréan: Nach</span>
<lb n="89"/><span>bhfuil fhios agaibh gurab é an Béarla do labhair gach</span>
<lb n="90"/><span>sgriosadóir agus creachadóir tháinig anall chugainn annso</span>
<lb n="91"/><span>ó Shasana chun an thír seo do lot agus ar ndaoine do</span>
<lb n="92"/><span>mharbhadh.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Bhfuil sibh ullamh chum ar dteanga dhúthchais do thabhairt</span>
<lb n="95"/><span>suas ar son na teanga do labhair an t-Octmhadh Anraoi</span>
<lb n="96"/><span>agus Cromaill na Mallacht, na daoine chuir ar muintir</span>
<lb n="97"/><span>chum báis, bhain an ceann dár nEasboig agus dár Sagairt</span>
<lb n="98"/><span>agus thug sgrios agus léan agus mailís, agus gach nídh eile níos measa</span>
<lb n="99"/><span>ná a chéile isteach i n-ar d-tír.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Bíodh a fhios agaibh go bhfuil Gaedhilg dá labhairt san</span>
<lb n="102"/><span>tír seo le breis agus trí mhíle bliadhan.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Bhí sí dhá labhairt annso i bhfad sul bhfuair na</span>
<lb n="105"/><span>Sasanaigh seilbh orainn agus le congnadh Dé agus le n-ar</span>
<lb n="106"/><span>gcongnadh féin beidh sí dá labhairt againn annso</span>
<lb n="107"/><span>nuair nach mbeidh tásg ná tuairisg ar na Shasanaigh,</span>
<lb n="108"/><span>nuair bheidh siad díbeartha amach as an tír chomh glan is</span>
<lb n="109"/><span>dhíbir Naomh Pádraig na hollphéistí 'na aimsir féin.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>"Is bréagh an rud Saoirse, ní'l aon nídh chómh díl,"</span>
<lb n="112"/><span>acht sé mo thuairim-se nach ngeobhamuid í go bráth nó</span>
<lb n="113"/><span>go mbeadh an teanga Gaedhilge, mar theangaidh ghnáthach</span>
<lb n="114"/><span>agus mar theangaidh choitcheanta i measg Clanna Gaedheal</span>
<lb n="115"/><span>agus ní fiú sinn féin riaghal ar riaghlughadh féin fhagháil no</span>
<lb n="116"/><span>go d-tuigimid agus go mbéarfamuid faoi deara gurab í</span>
<lb n="117"/><span>an teanga dhúthchais an chéad nídh bhaineas le SAOIRSE.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Tá súil agus dóchas agam nach raghad faoi an mbán</span>
<lb n="120"/><span>glas go deó go bhfeicfidh mé cúmhacht na Sacsan gan</span>
<lb n="121"/><span>bhrígh, gan neart, briste suas 'na smidirínibh agus gan</span>
<lb n="122"/><span>cead aca lorg a gcos leagan ar thalamh ghlas na</span>
<lb n="123"/><span>hÉireann arís go bráth.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>A dhaoine mo chléibh cuimhnighidh ar na laethibh nuair</span>
<lb n="126"/><span>bhí meas agus réim agus rath agus ádh agus sonas agus slacht ar Éirinn;</span>
<lb n="127"/><span>nuair do bhí Inis Geal 'na Naomh mar ainm uirre; nuair</span>
<lb n="128"/><span>bhí flúirseacht agus fáilteacht, fearamhlacht agus flaitheamhlacht</span>
<lb n="129"/><span>le fagháil ins gach ball agus cúinne do'n tír agus iarraim</span>
<lb n="130"/><span>oraibh arís cion fir agus mná dheunamh chum clú agus cáil</span>
<lb n="131"/><span>thabhairt thar n-ais go hÉirinn, chum ar dteanga do</span>
<lb n="132"/><span>shábháil ó bhás mhí-nádurtha agus sinn féin chur i gcóir faoi</span>
<lb n="133"/><span>chomhair Saoirse na hÉireann -</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>"Maiseadh tóg suas do chroidhe agus árduigh do ghuth</span>
<lb n="136"/><span>A's amach leis an nGaedhilg mar rithfeadh an sruth</span>
<lb n="137"/><span>Ní'l teanga san chruinne níos binne ná í</span>
<lb n="138"/><span>Sí an teanga chuir dia féin go h-Inis na Ríogh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Oráid Pheadair Óig Uí Annracháin i Sgibirín

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Oráid Pheadair Óig Uí Annracháin i Sgibirín

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
