Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Láimh-scríbhinne i gCambridge - I.</title><author><persName>Ó Catháin, Giollabhrighde</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10978</note>
		 <note type="L">755</note>
		 <note type="B">1905</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Márta, 1905</date><idno>IG14-10978</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Catháin, Giollabhrighde</author><title>Láimh-scríbhinne i gCambridge - I.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Láimh-scríbhinne i gCambridge - I.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Márta, 1905</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Láimh-scríbhinne i gCambridge. - I.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Giollabrighde Ó Catháin do scríobh.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>I leabharlainn móir na hIol-scoile i gCambridge</span>
<lb n="5"/><span>tá timcheall leath-dhosaon láimh-scríbhinne Nuadh-</span>
<lb n="6"/><span>Ghaedhilge.  Ní ceart do Ghaedhealaibh léigheann agus</span>
<lb n="7"/><span>filidheacht a n-aithreacha a leigint uatha.  Rinne</span>
<lb n="8"/><span>aimsir an Ghorta scrios a ndóthain ortha, agus badh</span>
<lb n="9"/><span>chóir dúinn greim a choinghbháil ar a bhfuil fágtha </span>
<lb n="10"/><span>againn.  Seo clár dá bhfuil i gceann de na leabhraibh </span>
<lb n="11"/><span>úd.  Leabhar breágh, quarto, fá chumdach leathair is</span>
<lb n="12"/><span>eadh é.  Ag bun leathanaigh áirithe, tá ainm an scríbh-</span>
<lb n="13"/><span>neóra san Ogham Órdha: "A gCorcaigh an 9 lá den mhí</span>
<lb n="14"/><span>August, 1825, Tadhg Ó Cuarthnáin an scríbhneoir."  Do</span>
<lb n="15"/><span>réir dheallraimh, bhí leabhar do scríóbh Donnchadh Ó</span>
<lb n="16"/><span>Súilliobháin éigin aige, agus leabhar eile do scríobh Micheál</span>
<lb n="17"/><span>Óg Ó Longáin, mar tagrann sé i nótaíbh do chóip</span>
<lb n="18"/><span>Mhíchíl Óig agus do scríbhinn Dhonnchadha: Níl san leabhar</span>
<lb n="19"/><span>so acht amhráin filidhe Muímhneach acht amháin Donnchadh</span>
<lb n="20"/><span>Mór Ó Dálaigh.  Daltaí de Chúirt na mBúrdún an</span>
<lb n="21"/><span>chuid is mó aca.  Tá cunntas cruinn ar an gCúirt</span>
<lb n="22"/><span>léigheanta so i "Loch Léin" Mhí Shamhna, 1903, agus Mí</span>
<lb n="23"/><span>Eanair, 1904, ó láimh Riseáird Uí Fhoghludha.  Tá a</span>
<lb n="24"/><span>thuilleadh eólais le fagháil i dtaobh na bhfilidhe so i </span>
<lb n="25"/><span>Leabhar an Dálaigh "Poets and Poetry of Munster" agus</span>
<lb n="26"/><span>san "Dictionary of National Biography."</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>Leathanach 1-8. - Laoi na Seilge.  196 líne:</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>"A Phádruig gidh adhbhar caoi</span>
<lb n="31"/><span>Dam bheith riamh i n-éachdaibh árd."</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Leathanach 9-17. - Laoi an Deirg.  Caithréim an Fhir</span>
<lb n="34"/><span>Mhóir sonn.  Oisín cct.  240 líne:</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>"D'athreósainn caithréim an fhir mhóir,</span>
<lb n="37"/><span>Tháinig anonn i gcéadóir."</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Tá an laoi so i gcló i "Reliques of Irish Poetry," ag</span>
<lb n="40"/><span>Charlotte Brooke.  Tá a cóip-se níos fuide; tá 300</span>
<lb n="41"/><span>líne innti</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Leathanach 18-22. - Follamh.</span>
<lb n="44"/></p>
</div>
<pb n="756"/>
<div><lb n="45"/><p><span>Leathanach 23-26. - Agallamh Phádraig is Oisín:</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>"'Oisín is fada do shuan,</span>
<lb n="48"/><span>Éirigh suas agus éist an tsailm."</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Leathanach 27-29. - Follamh.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Leathanach 30-43. - "An tAgallamh" ar leanmhaint.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Níl an laoi so go léir ann acht amháin timcheall dhá</span>
<lb n="55"/><span>dtrian de.  Tá 21 rann san gcéad chuid:  annsoin</span>
<lb n="56"/><span>fágtar follamh trí leathanaigh agus adeir an scríbhneóir</span>
<lb n="57"/><span>i nóta Béarla go bhfuil leathanach ar iarraidh 'san </span>
<lb n="58"/><span>leabhar as a bhfuil sé ag obair.  Annsoin leanann sé</span>
<lb n="59"/><span>air arís, 83 bhéarsa eile.  Tá an laoi so i gcló ag</span>
<lb n="60"/><span>Seághán Ó Dálaigh i leabhar III.  de "Publications of</span>
<lb n="61"/><span>the Ossianic Society."  Tá deifridheacht mhór ar fad</span>
<lb n="62"/><span>idir an dhá chóip.  Seachas cora cainnte agus corr-fhocal</span>
<lb n="63"/><span>i ngach aon bhéarsa beagnach, i n-áiteannaibh áirithe tá</span>
<lb n="64"/><span>32 rann san leabhar so nach bhfuil ag an nDálach ar</span>
<lb n="65"/><span>éan-chor.  Ar a shon soin is uile is fearr an chóip atá</span>
<lb n="66"/><span>ag an nDálach ná an ceann so.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Leathanach 44-6. - Follamh.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Leathanach 47-51. - Seanchuidhe suairc éigin cct.  124</span>
<lb n="71"/><span>líne: </span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>"Fuaras i Saltair Chaisil,</span>
<lb n="74"/><span>Sean-leabhar áluinn ársaidhe."</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>SLeathaanch 51-5. - Tuarasdal gach taoisigh san</span>
<lb n="77"/><span>Mumhan ó Rígh Caisil, an tráth a bheidheas cathughadh</span>
<lb n="78"/><span>air ó Leath-Chuinn nó ó Allmhuraibh:</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>"Atá san seanchus suairc sreath,</span>
<lb n="81"/><span>Ní hainbhfios do gach eolach."</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Leathan 56. - Follamh.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Leathanach 57. - Trí haontuighe na hÉireann (cloth-</span>
<lb n="86"/><span>raigh, dún, machaire, agus rl.) annso.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Leathanach 58. - Trí gártha an Domhain annso.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>"Gáir Mhac nIsreal ag a dteannadh i Muir</span>
<lb n="91"/><span>Ruadh le Maois Mac Amhra ar treitheamh dóibh as an</span>
<lb n="92"/><span>ndaoisse Éigiptachta.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>"Gáir Ifrinn ag á arguin do Chríosd an tan tug</span>
<lb n="95"/><span>an bhroid as.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>"Gáir is truime agus is mó 'na an dhá gháir so .i.</span>
<lb n="98"/><span>gáir lae bhrátha ag scarthain na bhfíoraon fris na</span>
<lb n="99"/><span>peacachaibh .i gáir na bhfíoraon ag moladh an</span>
<lb n="100"/><span>Cóimhdeadh agus ag breith buidhe an choscair agus na</span>
<lb n="101"/><span>buaidhe rugsat ó dheamhuin: agus nuaill na bpeachtach</span>
<lb n="102"/><span>ag imtheacht chum péine Ifrinn."</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Re ceithre neithe samhaltar glóir an tsaoghail seo</span>
<lb n="105"/><span>.i. gaoth, deatach, suan agus sruth.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>An t-aonnídh ar a measa bheith .i. ar stáid pheaca; agus</span>
<lb n="108"/><span>An t-aonnídh ar a fearr bheith .i. ar stáid grás.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>"Graidh Dia os cionn gach uile nídh, agus chomhursa</span>
<lb n="111"/><span>mar thú féin." - ÍOSA XRT (Críost).</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Leathanach 59-60. - Follamh.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Leathanach 61. - An Dochtúir Céitinn ag cur slán</span>
<lb n="116"/><span>go hEirínn agus é sa bhFrainnc.  24 líne:</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>"Mo bheannacht leat a scríbhinn</span>
<lb n="119"/><span>Go hInis aoibhinn Ealga."</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>Mícheál Óg Ó Longáin, cct., ar chéithre ráithe na</span>
<lb n="122"/><span>bliadhna.  16 líne:</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>"Naoimh an earraigh dom chabhair gach lá le Pól."</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Leathanach 62. - Ní fheadar cia chan na rainn seo:</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>"Ní truagh galair acht grádh folaigh</span>
<lb n="129"/><span>Uch is fada gur smuain mé</span>
<lb n="130"/><span>Ní bhead níos sia gan Nóra</span>
<lb n="131"/><span>Mo ghrádh folaigh don teanga shéimh.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>"Thugas grádh, ní fhéadaim d'fholach,</span>
<lb n="134"/><span>Dá folt cochallach, dá rún leasc,</span>
<lb n="135"/><span>Dá mailín caol da rosc gorm,</span>
<lb n="136"/><span>Dá déid shocair dá gnúis tais.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>"Tugas fós, gion go n-adhmhaim,</span>
<lb n="139"/><span>Grádh mar m'anam da píp réidh,</span>
<lb n="140"/><span>Dá guth ró-bhinn dá béal blasda.</span>
<lb n="141"/><span>Da hucht sneachtmhar dá cídh géir.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>"Uch monuar, ní théid i ndearmad</span>
<lb n="144"/><span>Mo ghrádh scamallach dá corp geal,</span>
<lb n="145"/><span>Dá troighthe slím-cheart trácht-thana,</span>
<lb n="146"/><span>Dá gáire righin, dá crobh tais.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>"Bíodh na fionnadh riamh roimhe</span>
<lb n="149"/><span>Méad mo chumainn di thar cách,</span>
<lb n="150"/><span>Ní bhfuil, ní bheidh, is níor imthigh</span>
<lb n="151"/><span>Bean is troime ghoid mo ghrádh."</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>Leathanach 63. - Micheál Óg Ó Longáin ar bhás an</span>
<lb n="154"/><span>Athar Phóil Uí Bhriain.  4 ranna:</span></p>
<lb n="155"/>
<lb n="156"/><p><span>'Is mó an easbaidh feasda i gCríochaibh Fáil.'</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Rugadh Pól Ó Briain i Magh n-Ealta i gConntae na</span>
<lb n="159"/><span>Midhe, timpeall 1750.  Dearbhráthair do Thoirdhealbhach</span>
<lb n="160"/><span>Ó Cearbhalláin do b'eadh a shean-athair, agus bhí a athair </span>
<lb n="161"/><span>n-a fheirmeóir beag.  Rinne Pól cúrsa staidéir i </span>
<lb n="162"/><span>gcómhair na sagartachta agus do rinneadh sagart de sa </span>
<lb n="163"/><span>mbliadhain 1802.  Bhí sé n-a Ollamh re Gaedhilg i</span>
<lb n="164"/><span>gColláiste Mhaighe Nuadhat ar feadh roinnt bhliadhain.</span>
<lb n="165"/><span>San mbliadhain 1809, do scríobh sé Graiméar Gaedhilge.</span>
<lb n="166"/><span>Tá amhráin a chum sé le fagháil i dtosach trí nó</span>
<lb n="167"/><span>ceathair de leabhraibh Gaedhilge a cuireadh i gcló an</span>
<lb n="168"/><span>t-am úd.  Fuair sé bás i Mí na Bealtaine 1820.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Leathanach 64. - An t-Athair Eoghain Ó Caoimh ar bhás</span>
<lb n="171"/><span>a mhic Artuir. </span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>"An tan nach bhfaicim fear."</span></p>
<lb n="174"/>
<lb n="175"/><p><span>agus ranna.  Níl acht blúire dhe annso.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>Leathanach 65-6. - Uilliam an Dúna cct ar bhás mhic</span>
<lb n="178"/><span>an Athar Eoghan.  6 ranna.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>"A fhir chroidhe mo chléibh, is géar-ghoin ghruama</span>
<lb n="181"/><span>liom."</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>Rugadh Eoghan Ó Caoimh i nGleann an Phréacháin, i </span></p>
</div>
<pb n="757"/>
<div><lb n="184"/><p><span>gConntae Chorcaighe, 1656.  Do phós sé nuair a bhí n-a</span>
<lb n="185"/><span>ógánach, agus bhí mac aige, Art do b'ainm dó.  Bhí sé </span>
<lb n="186"/><span>curtha roimh an mac so bheith 'na shagart agus chuaidh sé</span>
<lb n="187"/><span>anonn don bhFhrainnc chun staidéir a dhéanamh; acht</span>
<lb n="188"/><span>fuair sé bás sul a bhfad i Rochelle san </span>
<lb n="189"/><span>mbliadhain, 1709.  Do scríobh a athair dán go bhfuil</span>
<lb n="190"/><span>sé bhéarsa déag is dafhichid ann ar bhás a mhic óig,</span>
<lb n="191"/><span>"An tan nach bhfaicim fear."  I gceann tamaill</span>
<lb n="192"/><span>fuair a bhean bás leis.  Do ghlac Eoghan an sagartacht, </span>
<lb n="193"/><span>agus bhí se n-a shagart paróiste nDún ar Aill, mara</span>
<lb n="194"/><span>bhfuil sagart léigheannta n-a ionad anois.  Sular</span>
<lb n="195"/><span>dheineadh sagart de, bhí sé n-a Uachtarán ar an </span>
<lb n="196"/><span>gCúirt filidheachta i Ráth Luirc.  Fuair sé bás</span>
<lb n="197"/><span>Bealtaine 5, 1726.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>Leathanach 67. - Ar sheacht lá 'na seachtmhaine.  8</span>
<lb n="200"/><span>ranna:</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>"Mar fhoghluim cé thoghas-sa bheith im pheacach de shíor."</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>Leathanach 68.- Ag so mar ráidhtear ar 12 mhí na</span>
<lb n="205"/><span>bliadhna.  12 rann:</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>"A Rígh áluinn fhíor-ghrásaigh is athair na bhfeart."</span></p>
<lb n="208"/>
<lb n="209"/><p><span>Leathanach 71-5. - Machtnamh an Duine Dhoilgheasaigh,</span>
<lb n="210"/><span>Seaghán Ó Coileáín do chum:</span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>"Oidhche dham go doiligh duairc."</span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>Rugadh Seaghán Ó Coileáin i gConntae Chorcaighe,</span>
<lb n="215"/><span>1754.  Bhí a athair n-a fheirmeóir beag, acht tugadh</span>
<lb n="216"/><span>oideachas maith dá mhac, mar bhí sé siúd ar nós a lán</span>
<lb n="217"/><span>eile filí Gaedhealacha san am so, ag brath ar bheith n-a</span>
<lb n="218"/><span>shagart.  Acht ní fhuair sé na hÚird Naomhtha: do phós </span>
<lb n="219"/><span>sé agus bhí clann aige.  Bhí sé 'na mhúinteóir scoile i</span>
<lb n="220"/><span>Maigh Ros i gCáirbreacha.  Scríobh sé cuid de Stair</span>
<lb n="221"/><span>na hÉireann agus Foclóir beag Gaedhilge.  Is é chum an</span>
<lb n="222"/><span>t-amhrán thuas; tá sé i gcló ag an nDálach san</span>
<lb n="223"/><span>"Irish Miscellany."  Chum sé amhráin eile leis.</span>
<lb n="224"/><span>Fuair sé bás i Scibirín sa mbliadhain 1816(7).</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Leathanach 75-80 - Aistriughadh ar an Machtnamh i</span>
<lb n="227"/><span>mBéarla le Domhnall Ó hIarfhlatha: ceann eile le</span>
<lb n="228"/><span>Seaghán Caesar.</span></p>
<lb n="229"/>
<lb n="230"/><p><span>Leathaanch 81-3. - "Mo bhéith pé 'nÉirinn í."  Eoghan</span>
<lb n="231"/><span>Ó Súilliobháin do chum:</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>"Is atuirseach géar mo scéal, fóríor!"</span></p>
<lb n="234"/>
<lb n="235"/><p><span>Leathanach 84-6. Follamh.</span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Leathanach 87. - Séafradh Ó Donnchadha an Ghleanna</span>
<lb n="238"/><span>cct."</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>"Sin orchradh fa ndoirtim-se mo dhéara dearc."</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>I líne 8 tá "Dún Mona" i n-iomad "Dún</span>
<lb n="243"/><span>Meanainn."</span></p>
<lb n="244"/>
<lb n="245"/><p><span>Diarmuid Óg Ó Murchadha ag freagradh:</span></p>
<lb n="246"/>
<lb n="247"/><p><span>"Ní hí Sorcha is orchradh dom dhéaraibh dearc."</span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>Deir leabhar an Athar Uí Dhuinnin gur Diarmaid Óg</span>
<lb n="250"/><span>Ó Súilliobháin do b'ainm do'n ughdar so.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>L. 18 - 'Ná aen-rud leamh' i n-ionad 'na</span>
<lb n="253"/><span>claon-rún as.'</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>L. 19. - 'Ar foirtileacht is forustacht' i n-ionad</span>
<lb n="256"/><span>'ar forustacht is foirtileacht.'</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>Leathanach 29. - 'Do ghoineadar' i n-ionad 'má</span>
<lb n="259"/><span>ghoin.'</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>Leathanach 32. - 'Is dom chosmhaileacht noír</span>
<lb n="262"/><span>bh'oircheas duit é mar chath' i n-ionad 'Don chosmhaile-</span>
<lb n="263"/><span>acht níor loirghthe dhuit.'</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Leathanach 89. - An fear céadna cct:</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>"An suairc-fhear séimh de phréimh-shliocht Lughaidh </span>
<lb n="268"/><span>na Lann."</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>Leathanach 90. - Broid Mhuscruidhe:</span></p>
<lb n="271"/>
<lb n="272"/><p><span>Is congnamh galair 's is dearbh gur fáth bróin dam</span>
<lb n="273"/><span>An tan smúinim sealad an mhalairt seo i ndán dóibh</span>
<lb n="274"/><span>sean</span>
<lb n="275"/><span>Fúinn na gCaratach seasmhach sáir-cheóltach</span>
<lb n="276"/><span>I gcunncus Gearaltach feasta go n-áirmheóchar.</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>Is gach cúil do'n fhearann bean mhasgalach bhláth-</span>
<lb n="279"/><span>chóisteach</span>
<lb n="280"/><span>Go rúghach seascair iar n-eascair na n-ár dtreónach</span>
<lb n="281"/><span>Gan chongnamh leasa i n-eagar ár nglamhóide</span>
<lb n="282"/><span>Ach tsúil le leanbh 'sa bharra chum mná óige.</span></p>
<lb n="283"/>
<lb n="284"/><p><span>Is gur túisge measas-sa sealadh do dhail dóibh-sean</span>
<lb n="285"/><span>San Mumhain mhir mhaisigh feadh léathnaighthe daín</span>
<lb n="286"/><span>Eoghain</span>
<lb n="287"/><span>Le Conn do fealladh i Machaire Maigh Leóna</span>
<lb n="288"/><span>Na nduthcas d'fhaicsint na dtreubhaibh ar lán-</span>
<lb n="289"/><span>deóra.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Éamonn Ó Rinn do Chormac Mac Cartha Duindeag-</span>
<lb n="292"/><span>radhairc, cct.</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>Leathanach 92-101. - Críocha Déigheannacha an Duine.</span>
<lb n="295"/><span>256 líne:</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>"Á dhuine, cuimhnigh ar do chríochaibh déigheannacha."</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Tá an dán so i gcló ag an nDálach san Irish</span>
<lb n="300"/><span>Miscellany.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>Leathach 101-116. - Donnchadh Mór Ó Dálaigh, cct.,</span>
<lb n="303"/><span>ar an mbBreitheamhnas nDéidheannach agus na comharthaí a </span>
<lb n="304"/><span>thiocfas roimhe.  106 ceathramhna:</span></p>
<lb n="305"/>
<lb n="306"/><p><span>"Níor thug an tAthair da ainglibh dísle."</span></p>
<lb n="307"/>
<lb n="308"/><p><span>Do chomhnuigh an file mór so i bhFine Bhearra i </span>
<lb n="309"/><span>gConndae an Chláir.  Taoiseach de mhuinntir Dálaigh</span>
<lb n="310"/><span>i gCorcomruadh do b'eadh é.  Deirtar go bhfuil deich </span>
<lb n="311"/><span>ndán ar fhichid da chuid ar fagháil.  Fuair sé bás i</span>
<lb n="312"/><span>1277 san mBuaille i gCo. Roscomáin: agus tá a uaigh</span>
<lb n="313"/><span>le feicsint san mainistir mhóir annsoin fós.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>Leathanach 116. - A chonntráil so do'n anam bheann-</span>
<lb n="316"/><span>uighthe ag glacadh a chlídh uime.  7 gceathramhna.</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>"Adeurfaidh le luthgháir an dólás roimhe sin."</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>Leathanach 118. - COmhradh an Bhreitheamhan.</span>
<lb n="321"/><span>ceathramhna:</span></p>
<lb n="322"/>
<lb n="323"/><p><span>"Tagaidh fa sheán adéarfaidh an rí ceart."</span>
<lb n="324"/></p>
</div>
<pb n="758"/>
<div><lb n="325"/><p><span>Leathanach 119. - Do phiantaibh Ifrinn.  19 ceath-</span>
<lb n="326"/><span>ramhna:</span></p>
<lb n="327"/>
<lb n="328"/><p><span>"Beidh le glacadh na gcarn tuigh cíor dubh."</span></p>
<lb n="329"/>
<lb n="330"/><p><span>Leathanach 122. - Uilliam Mac Coitir cct:</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>"Na bearta sin do chleachtainn-se mo chiach de ghnáth</span>
<lb n="333"/><span>Cearrbhus gan dearmad mar iarsma im dheaidh</span>
<lb n="334"/><span>Easurruim nach taithneamhach gan fiacha i náit</span>
<lb n="335"/><span>Is mar bharr air sin ní seachnainn gan iasacht mná.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>"Acharann do tharrainginn go dian ar chách</span>
<lb n="338"/><span>Is teasragan eatortha ní iarrainn tráth</span>
<lb n="339"/><span>Sparuinneach le caraid is le cliaraibh cháidh</span>
<lb n="340"/><span>Gallamhain is cailleamhain n-a dhiaidh gan tlás.</span></p>
<lb n="341"/>
<lb n="342"/><p><span>"Easpartha ní chanainn-se ná riamh 'na tráith</span>
<lb n="343"/><span>'S na salma do chanuid fir mar iarraidh crá</span>
<lb n="344"/><span>Chuim Aifrinn dá ndeachainn is mar mhian do</span>
<lb n="345"/><span>mhnáibh</span>
<lb n="346"/><span>Le taithneamh chum a bhfaicsiona 's chum bheith 'na</span>
<lb n="347"/><span>bpáirt.</span></p>
<lb n="348"/>
<lb n="349"/><p><span>"Admhuighim le haitherachas, a Dhia na nGrás,</span>
<lb n="350"/><span>Freagra do thagra chirt ná fiadaim d'fhagháil</span>
<lb n="351"/><span>Acht an t-anam so do cheannachais i bpiantaibh</span>
<lb n="352"/><span>bháis</span>
<lb n="353"/><span>Ná hagaraidh-se i mbeartaibh clis mo chlia-</span>
<lb n="354"/><span>chorpáin."</span></p>
<lb n="355"/>
<lb n="356"/><p><span>Leathanach 122. - N'fheadar cia chan na ranna so.  4</span>
<lb n="357"/><span>ceathramhna:</span></p>
<lb n="358"/>
<lb n="359"/><p><span>"Atáim ag tuitim, ní hionann is reamh anois."</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>Leathaanch 123. - Creidim gurab é Donnchadh Mór Ó </span>
<lb n="362"/><span>Dálaigh do chan na ranna so.  18 ceathramhna:</span></p>
<lb n="363"/>
<lb n="364"/><p><span>"Béidh lá díoghaltais d'íoc ar feadh an tsaoghail."</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>Leathaanch 126. - Donnchadh Mór Ó Dálaigh cct. 36</span>
<lb n="367"/><span>ceathramhna:</span></p>
<lb n="368"/>
<lb n="369"/><p><span>"Rem' cháirdibh cé thráchtaim bheith fíor-aonta."</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>[Ní críoch.]</span></p>
<lb n="372"/>
<lb n="373"/><p>
<lb n="374"/><span>Ní hé Dia chum riamh a dhealbh,</span>
<lb n="375"/><span>Ná d'órduigh an glór n-a theangain,</span>
<lb n="376"/><span>Acht an d----l do chuir n-a thiarach cealg,</span>
<lb n="377"/><span>Is beidh go deó aige beó agus marbh.</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>* * *</span></p>
<lb n="380"/>
<lb n="381"/><p><span>An tamall im ghlaic do mhair an ghlé-phinginn,</span>
<lb n="382"/><span>Ba ghreannamhar gart' dar leat mo thréithe-se,</span>
<lb n="383"/><span>Do labharainn Laidean ghasta is Béarla glic,</span>
<lb n="384"/><span>Is do thairnginn dais badh chleas ar chléireachaibh.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>--</span>
<lb n="387"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Láimh-scríbhinne i gCambridge - I.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Láimh-scríbhinne i gCambridge - I.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
