Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">An Mac Ríogh nac nDéanfadh Comhairle.</title><author><persName>Féach bailitheoir</persName></author><author><persName>Doohan, Michael.  Bun na dTrí Sruthán, Fanad.</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG07-10290</note>
		 <note type="L">90</note>
		 <note type="B">1896</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>D.Fómhair, 1896</date><idno>IG07-10290</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">7</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach bailitheoir</author><title>An Mac Ríogh nac nDéanfadh Comhairle.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">An Mac Ríogh nac nDéanfadh Comhairle.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>D.Fómhair, 1896</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>AN MAC RÍOGH NAC NDÉANFADH</span>
<lb n="1"/><span>COMHAIRLE.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>DONEGAL FOLK-TALE.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Bhí rí ann i bhfad ó shoin agus b' fhada ó shoin</span>
<lb n="6"/><span>é, agus chruinnigh se cibé saidhbhreas bhí 'san</span>
<lb n="7"/><span>ríogacht dó féin, óir bhí sé fíor-shanntach.</span>
<lb n="8"/><span>Bhí seisear cloinne aige, triúr mac agus triúr</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="9"/><p><span>inghean, agus tháinic a fhios dó go raibh siad</span>
<lb n="10"/><span>sean go leór le pósadh.  Bhí trioblóid mhór</span>
<lb n="11"/><span>air i n-a intinn, ca háit i bhfuigheadh sé</span>
<lb n="12"/><span>céilidhe dhóibh.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Bhí sean-duine críonda 'san ríoghacht, 'a</span>
<lb n="15"/><span>dtug siad an Sean Dall air mar leas-</span>
<lb n="16"/><span>ainm, agus chuaidh an rí chuige le n-a chomhairle</span>
<lb n="17"/><span>d'fhagháil caidé an gleus pósta b' fhearr do</span>
<lb n="18"/><span>chur ar a sheisear chloinne.  Dubhairt an</span>
<lb n="19"/><span>Sean Dall leis go gcaithfeadh sé trí laethe</span>
<lb n="20"/><span>agus trí oidhche thabhairt dó le smuaineadh air</span>
<lb n="21"/><span>féin, agus nach dtiucfadh leis ithe acht trí grea-</span>
<lb n="22"/><span>manna aráin, agus gan ina ól acht trí bolgaim</span>
<lb n="23"/><span>uisge gach aon lá de na trí laethibh; agus go</span>
<lb n="24"/><span>gcaithfeadh sé é féin do dhúnadh suas i</span>
<lb n="25"/><span>seomra, i n-áit nach bhfuigheadh aon duine 'na</span>
<lb n="26"/><span>chomhair i rith na dtrí laethe.</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>An tríomhadh lá, tháinic an Sean Dall chum</span>
<lb n="29"/><span>an ríogh.  “Anois,” adeir sé, “ní'l aon</span>
<lb n="30"/><span>bhean ins an tír seo saidhbhir go leór ag do</span>
<lb n="31"/><span>chloinn mhac, agus ní'l aon fhear ins an tír</span>
<lb n="32"/><span>saidhbhir go leor ag do chloinn inghean; agus</span>
<lb n="33"/><span>má thugann tú ar siubhal do chuid maoin,</span>
<lb n="34"/><span>fuigfidh sin beó bocht thú féin agus do chéile.</span>
<lb n="35"/><span>'Sí mo chomhairle-se dhuit iad uile do phósadh</span>
<lb n="36"/><span>ar a chéile, agus fuigfidh sin an saidhbhreas</span>
<lb n="37"/><span>taobh 'stigh dhíobh féin i gcomhnuidhe.”</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Dubhairt an rí go raibh sin fíor, agus go</span>
<lb n="40"/><span>ndeunfadh sé i réir mar dubhairt sé.  Sgairt</span>
<lb n="41"/><span>sé ar aghaidh ar an mhac ba shine agus ar an</span>
<lb n="42"/><span>inghin ba shine, agus ghéill siad do chomhairle a</span>
<lb n="43"/><span>n-athar do dhéanamh.  Sgairt sé ar aghaidh ar</span>
<lb n="44"/><span>an dara mac agus ar an dara hinghin, agus ghéill</span>
<lb n="45"/><span>siad dó mar an gcéadna agus pósadh iad.</span>
<lb n="46"/><span>Sgairt sé annsin ar an tríomhadh mac agus ar</span>
<lb n="47"/><span>an inghin a b'óige, acht cha ghéillfeadh an</span>
<lb n="48"/><span>tríomhadh mac dhó ar chor ar bith, óir chuir sé</span>
<lb n="49"/><span>suas de leithéidh a dhroch-chomhairle.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>“Mur ndéanaidh tú mo thoil-se,” ars' an</span>
<lb n="52"/><span>rí, “cuirfidh mé amach i mbeul do chinn thú,</span>
<lb n="53"/><span>agus do dheirbhshiúr leat.”</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>D'fhreagair an mac gur chuma leis.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>Dhíbir an rí ar siubhal ó 'n phálás é féin</span>
<lb n="58"/><span>'s an bhain-phrionnsa.  Shiubhail siadh leó go</span>
<lb n="59"/><span>dtáinic an oidhche ortha.  D'éirigh an tráth-</span>
<lb n="60"/><span>nóna fior-dhoineannta le gaoith mhóir agus le</span>
<lb n="61"/><span>cur fearthainne.  Bhí siad anois le taobh</span>
<lb n="62"/><span>coilleadh, agus iad sáruighthe fliuch fuar ocrach,</span>
<lb n="63"/><span>agus gan d' fhios aca cé bhfuigheadh siad biadh</span>
<lb n="64"/><span>nó deoch nó dídean na hoidhche sin.  Thosuigh</span>
<lb n="65"/><span>an óig-bhean ag caoineadh, agus dubhairt gur bh'</span>
<lb n="66"/><span>fhearr tionntódh ar ais agus toil a n-athar do</span>
<lb n="67"/><span>dhéanamh, mar rinne a mbeirt dearbhráthar agus</span>
<lb n="68"/><span>a mbeirt deirbhseathar.  D'fhreagair an mac</span>
<lb n="69"/><span>ríogh nach ndéanfadh sé sin choidhce, cia ar</span>
<lb n="70"/><span>bith cruadh-chás d'éireóchadh dhó.  Ag amharc</span>
<lb n="71"/><span>uaidh anois, thug sé faoi deara solus beag</span>
<lb n="72"/><span>'san choill, agus d'éirigh siad agus tharraing siad</span>
<lb n="73"/><span>air.  'Nuair tháinic siad chuige, bhí teach mór</span>
<lb n="74"/><span>ann, agus chuaidh an mac ríogh isteach, agus d'fhiar-</span>
<lb n="75"/><span>fuigh an bhfuigheadh sé lóisdín na hoidhche</span>
<lb n="76"/><span>sin ann.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Bhí sean-duine agus sean-bhean 'na suidhe</span>
<lb n="79"/><span>cois na teineadh, agus dubhairt an sean-duine</span>
<lb n="80"/><span>go bhfuigheadh agus fáilte.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Taken down from Michael Doohan, Bun na dTrí</span>
<lb n="83"/><span>Sruthán, Fanad, by J. N. Deeney, and communicated by</span>
<lb n="84"/><span>P. T. MacGinley. </span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>(Ní críoch).</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Mac Ríogh nac nDéanfadh Comhairle.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Mac Ríogh nac nDéanfadh Comhairle.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
