Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">CÍN LAE Ó MEALLÁIN</title><author><name type="main">Toirdhealbhach Ó Mealláin</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">5</note>
                         <note type="B">1641-47 17L</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>CÍN LAE Ó MEALLÁIN</title><author>Toirdhealbhach Ó Mealláin</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Coimisiún Láimhscríbhinní na hÉireann</publisher><date>1641-47 17L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Oidhche Féil San Iohannis Capistrani tionnsgnadar na huaisle</span>
<lb n="2"/><span>gan fios do Shasanachaibh agus d'Albonchuibh a mboilte puirt agus</span>
<lb n="3"/><span>a gcaisléuin do ghabháil i n-aon aoidhche amháin: 22 Octob:</span>
<lb n="4"/><span>Dia hAoine do shunradh, agus in lá déighionach don ghealaigh.  Ar</span>
<lb n="5"/><span>tús do Bhoile Áth Cliath: do chuaidh ann as Cóigeadh Uladh</span>
<lb n="6"/><span>Tigherna Inis Ceillionn, Conchubhar MaGuidhir, mac Briain, meic</span>
<lb n="7"/><span>Conchubhair, etc.; agus Aodh Óg mac Briain meic Aodh óig meic</span>
<lb n="8"/><span>Aodh meic Seaáin Buidhi Mheg Mhathun; agus Rúraidhe Ó Mórdha</span>
<lb n="9"/><span>as Oirchear Uachtarach; suim oile as a' Midhe; as Laighnibh suim</span>
<lb n="10"/><span>oile, as a' Mumhain, etc.  Acht d'fhoillsigh Eoghan Ó Connalaigh</span>
<lb n="11"/><span>in sgél ortha.  Druitior geabhtaoi Áth Cliath; buailtior cluig a' bhoile</span>
<lb n="12"/><span>mhóir, agus rannsuighther na tighe, is gabhtar Tigherna Inis Ceillionn,</span>
<lb n="13"/><span>agus mac Meg Mathun, agus do imigh an chuid oile.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>Do thogh daoine áirighthe Sior Feidlim Ua Néill 'na ghenerál i</span>
<lb n="16"/><span>gCóigeadh Uladh .i. mac Toirdhealbhaigh, meic Énrí Óig, meic Énrí,</span>
<lb n="17"/><span>meic Seaáin, meic Cuinn, meic Énrí, meic Eoghain, etc.  Do gabhadh</span>
<lb n="18"/><span>Serlimont, agus tigherna an bhoile My Lord Caulfilld, agus a roibh ann ó</span>
<lb n="19"/><span>sin síos.  Do gabhadh Dún Genuinn, a chaptin, .i. Parcens, agus an</span>
<lb n="20"/><span>boile ó sin síos le Raghnall Mac Comhnaill, .i. mac an Fhir Dorchae,</span>
<lb n="21"/><span>meic Eoin, etc., agus le Pádraig Modarra Ó Donndaoile; 's do</span>
<lb n="22"/><span>gabhadh garasdun mór Muinseoigh, agus a shaighdiuirigh lasan gcaptin</span>
<lb n="23"/><span>Toirdhealbhach Gruamdha Ua Coinne; 's do gabhadh cúirt Mí Lord</span>
<lb n="24"/><span>Caulfilld i mBoile Í Dhonnghoile le Pádraic Modarra Ó Donnghoile,</span>
<lb n="25"/><span>Captin; 's do gabhadh cúirt Muine Mór .i. boile Sior Seon Cleatmhurtaoi</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="26"/><p><span>lasin Guibherneoir Cormac Ua hÁgán; 's do gabhadh</span>
<lb n="27"/><span>boile Maighistir Fuisleir san Choill Íochtaraigh .i. Boile in tSaluinn</span>
<lb n="28"/><span>la Feidhlim Gruamdha Ó Néill, mac Néill, mhic Feidhlim Bailbh.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>1641 Mí Octob.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Do gabhadh garasdun Lios Ceallachan la Conn Ó Néill mac</span>
<lb n="33"/><span>Airt meic Domhnaill meic Seaáin na Mallacht agus le muinntir</span>
<lb n="34"/><span>an Chaorae Giorr, 's do ghabhadar na bárdaigh sasanacha do bhí</span>
<lb n="35"/><span>ann.  Do gabhadh garasdun daighion Thón re Gaeith a</span>
<lb n="36"/><span>nOirchear re Pádraic Óg Ó hAnluain, 'sdo marbhadh é féin in lá</span>
<lb n="37"/><span>céadna.  Gabhadh in tIubhar le Conn Mag Naosa .i. mac Tigherna</span>
<lb n="38"/><span>Íbh Eathach, agus in caislén mór.  Gabhadh Srád Boile Dún</span>
<lb n="39"/><span>Dealgan las in Leithtenont Generál .i. Brian mac Aodh Buidhi</span>
<lb n="40"/><span>Í Néill, mac Toirdhealbhaigh, meic Énrí na Garthan, agus la Sliocht</span>
<lb n="41"/><span>Aodh, do.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Dia Domhnaigh gabhadh Dísiort Mhártain, agus cúirt Machaire</span>
<lb n="44"/><span>Ráth Fioghad las in Guibhirneoir Cormac Ó hÁgán.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Do gabhadh Ard Macha las an Generál .i. Sior Feidhlim; do </span>
<lb n="47"/><span>bhi mórán Sasanach san tempoll mór agus provision maith aca; dob</span>
<lb n="48"/><span>éidir iad féin do chosnamh, 'sdo ghlacadar ceathramha maith.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Sluaigheadh la Sior Feidhlim go Boile Achadh.  Do chuir techta</span>
<lb n="51"/><span>d'iarraidh a' bhoile ar mhaighstir Confaigh, agus dhiultuigh an boile</span>
<lb n="52"/><span>thoirbhirt.  Do loisgeadh in boile amuigh agus na hagairt.  Annsin</span>
<lb n="53"/><span>do ghlac Maighster C. ceathramha, agus a chur falláin tar Banna go</span>
<lb n="54"/><span>Masaregna.  Annsin do loisgeadh cúirt Boile Eachaidh, agus boile</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="55"/><p><span>Sior Uilliam Nuinnseir, agus cúirt Machaire Ráth Fiogad an lá</span>
<lb n="56"/><span>céadna.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>1642</span>
<lb n="59"/><span>Iomthús a' ghuibhernóir ar ndul tar Banna dhóibh do bhí captin</span>
<lb n="60"/><span>da munitir 'na dhiaidh .i. Uilliam Taá.  Ag techt i bhfogas do Mhagh</span>
<lb n="61"/><span>Bhennchair dó fá'n amsin tánic muinter Cúl Rathain d'iarraidh</span>
<lb n="62"/><span>creach don Rúta, go Coill Ó Cuinn énchéad dég.  Tarla i gCoill Ó</span>
<lb n="63"/><span>Cuinn i bhfoslongphort Sémus mac Alastrainn Charraigh, Sémus mac</span>
<lb n="64"/><span>Colla, agus beirt do chloinn Colla Ciotaigh rompa, agus do chuireadur</span>
<lb n="65"/><span>fios chum Uilliam Taffa nó Táa fuireach i ngleann coilleadh i bhfogus</span>
<lb n="66"/><span>don Bhanna acht go dtigeadh na hAlbanaigh i bhfogus dóibh, agus an</span>
<lb n="67"/><span>uair do chífeadh iad drud reir oile, a bhratach do nochtadh agus a</span>
<lb n="68"/><span>dhroma do bhualadh.  Do righneadh amhlaidh, 'sdo chuadur Clann</span>
<lb n="69"/><span>Domhnaill ionta líon a slóigh.  Do leigeadur na Sasanaigh i raon</span>
<lb n="70"/><span>madhma iad tar a n-ais, agus níorbh fheirrde dhóibh.  Do</span>
<lb n="71"/><span>marbhadh díobh naoi gcéad ochtur agus dá fhichid ag Bun</span>
<lb n="72"/><span>Dubhroighe.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Iomthús a' Ghuifirnóir Thoirdhealbhaigh Í Néill, mac Toirdhealbhaigh</span>
<lb n="75"/><span>meic Énrí Óig chuadur fá Mhás a Regna.  Do marbhadh</span>
<lb n="76"/><span>beirt chaptin ón Ghuibhirnóir .i. Seaán Ó hÁgán, mac Énrí meic</span>
<lb n="77"/><span>Ruadhrí Buidhi, agus Captin Hara.  Do thógbhadar iad ón mboili.</span>
<lb n="78"/><span>Do loisgeadur arbhuracha na tíre go Latharna.  Loisgeadh a roibh do</span>
<lb n="79"/><span>bhoiltibh Albonach agus Sasanach go léir rompa.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Iomthús a' Ghenerál d'ordaigh mórán captin dhul 'na dhiaidh don</span>
<lb n="82"/><span>Droighead.  D'orduigh mart ramhur, meadur ime, agus cheithre</span>
<lb n="83"/><span>sgillinge d'airgiod san mboili bhó ón Ghlas Dromuinn go Tulaigh Óg.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>D'fhág a' Generál Achadh in dá Charad go hArd Macha, agus d'fhág</span>
<lb n="86"/><span>sé Ard Macha tar éis seissior do chrochadh, agus a ndichennadh i mbás</span>
<lb n="87"/><span>Mi Lord Caulfill; don Iubhar; don tSrád Boili, 's go Beitelin.</span>
<lb n="88"/><span>Is ann bhí foslongphort a' Ghenerál.  Do chuir ceathrur captin ós</span>
<lb n="89"/><span>Bóinn .i. Niall Óg mac Néill meic Toirdhealbhaigh meic Cuinn</span>
<lb n="90"/><span>Bacaigh, Pádraic modarra Ó Donndaoile, Feidhlim a' Chogaidh</span>
<lb n="91"/><span>Ó Néill, Toirdhealbhach Gruamdha Ua Coinne.  Tángadur Sasanaigh as an</span>
<lb n="92"/><span>gcathraigh agus gunna mór i gcartaigh idir na turpaidhe.  Tugadar</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="93"/><p><span>na hÉirionnaigh éirghe athlamh orra 'na n-aghaidh, agus do leagadar</span>
<lb n="94"/><span>40 fer dá naimhdibh, 'sdo leagadh seisior uatha féin 'sdo gabhadh</span>
<lb n="95"/><span>Captin Niall Ó Néill raon madhma san mballa chloch bhaoi láimh</span>
<lb n="96"/><span>riu iad.  Dúnsat a' gebhta 'na ndiaidh.  Tugadur in gunna mór leo</span>
<lb n="97"/><span>chum a' ghebhta</span>
<lb n="98"/><span>dá bhriseadh, 'sdo briseadh cairt in ghunna láimh ris a' ghebhta.</span>
<lb n="99"/><span>Do bhádur abhfad da corughadh.  Tánic deireadh in laoi orra, agus</span>
<lb n="100"/><span>do chuireadar na cuirp 'sna boiginibh, 'sdo chuadur don chathraigh;</span>
<lb n="101"/><span>agus tángadar na hÉirionnaigh tar Bóinn 'sgo Bethelin, go foslongphort</span>
<lb n="102"/><span>Sior Feidhlim a' Generál.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Do braitheadh dona náimhdibh go mbeith Generál Ó Néill i</span>
<lb n="105"/><span>bhfoslongphort na Mathúnach agus Mhe Cionáith san mheadhon</span>
<lb n="106"/><span>laoi, 5 Marsii.  Tánic trupa agus énchéad coissigh fo champa na</span>
<lb n="107"/><span>Mathúnach.  Do sheasmhadur leo seal; gidheadh do buaileadh 'sdo</span>
<lb n="108"/><span>gabhadh Art Ruadh mac Pádraic meic Airt Mhaoil, 'sdo marbhadh</span>
<lb n="109"/><span>a dhearbhráthair Rúraighe, agus do marbhadh mórán dínn.  Agsin</span>
<lb n="110"/><span>lá Thulaigh Alainn.</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>6 Marsii: in céad domhnach don Chorghas; bhí senmór ag an</span>
<lb n="113"/><span>Ghardian Pól Ua Néill i nArd Macha; ag an Athair Énrí Ó Mellán</span>
<lb n="114"/><span>senmóir i dTeampoll Charn tSiadhail; ag an Athair Émonn Ruadh</span>
<lb n="115"/><span>Ma Cathmhaoil senmór i gCluain Fiacla; ag an Athair Joannes a</span>
<lb n="116"/><span>Sto. Patritio senmóir i dtigh cúirte Dún Genuinn.  Do thuit ceathramha</span>
<lb n="117"/><span>don labhta fútha; marbhadh cuid díobh; briseadh cnámha</span>
<lb n="118"/><span>coda díobh.</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>Do ghluais an Coronel Toirdhealbhach mac Airt Óig, meic Toird.</span>
<lb n="121"/><span>Luinigh las an ordugh fuair go Tír Conuill, 'sdo nocht seacht</span>
<lb n="122"/><span>mbratanna cois Finni; 'sdo bhí Albonaigh deich mbratanna leath</span>
<lb n="123"/><span>thall d'Fhinn.  Bádur Connallaigh i dtimchioll na Machaire Bige,</span>
<lb n="124"/><span>agus Sior Rá Gabhur mór cuidechta inte istigh, 'sdo chuadar na</span>
<lb n="125"/><span>hAlbonaigh abhos da furtacht.  Do ghluais clann Airt Óig agus</span>
<lb n="126"/><span>sliocht Airt Í Néill 'na ndiaidh.</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>1642 Mí Márta</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>Tug a' Generál Ó Néill trí gunna móra ón Droighead don tSrád</span>
<lb n="131"/><span>Boile mic Buain.  Baoí ann a chuidechta féin, cuidechta Alastrainn</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="132"/><p><span>Hovendun, agus cuidechta Aodh Buidhi meic an Chalbhaigh.  Tánic</span>
<lb n="133"/><span>orra Mi Lord Mubhar, Sior Enrí Trosbirn, énbhratach déag, agus trí</span>
<lb n="134"/><span>trupa Satharn Domhnaigh na Pási.  Tángadar go Gebhta an</span>
<lb n="135"/><span>Mhairinigh san aird ó dheas.  Tógbhadh ón mboile fae dhó, agus iad</span>
<lb n="136"/><span>da leagadh 'na ndrongaibh ar fad na faithchi.  Do chuirdís na</span>
<lb n="137"/><span>hÉirionnaigh .i. muinter na gcótadh buidhe rompa ag dul ar druim</span>
<lb n="138"/><span>an bhallae.  Tugadar gunna machaire chugtha, 'sdo legadh a' gepta.</span>
<lb n="139"/><span>Súd chuguinn iad.  Do líonsat a' boile.  D'fhág a' Gener. agus a</span>
<lb n="140"/><span>mhuinter iad, ar marbhadh tuilleadh ar thrí céd fer ó Shasanchaibh.</span>
<lb n="141"/><span>Níor chaill a' Gen. acht ceathrar, agus seisior do buaileadh.  So in</span>
<lb n="142"/><span>lá do marbhadh fer ciúil a' Gen., Tomas Sgimes, san tSrát Boile.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>Iomthús a' Gen. do slúaigheadh lais mor slúagh don tSrát Bhoile</span>
<lb n="145"/><span>mailli re Leith-tenont Gen. na harmála, fuair a thógbháil súas i</span>
<lb n="146"/><span>n-arm in ríogh Pilip, agus a' coronel Toird. mac Énrí meic Toird.</span>
<lb n="147"/><span>meic Énrí meic Feidhlim Rúaidh; 's do ghlacadar ionadh comhnuidhi</span>
<lb n="148"/><span>re hais Dún Delgan.  Annso callsat marcach maith dia muintir .i.</span>
<lb n="149"/><span>Tobias Ua Coinne.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>Do chuir a' Gen. a litre chum a' Colonel Toird. Ó Néill go Sliocht</span>
<lb n="152"/><span>Airt, go cloinn tSeáin Óig Í Néill go hArt mac Cuinn meic</span>
<lb n="153"/><span>Seaáin beint dó ag an Fhinn mailli rena dtoighestal airm.</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>Do chuir techta ó Thulaigh Óg go Fersad Mhonaidh techt 'na</span>
<lb n="156"/><span>choinne go Cill Cruinechan chum taisbénta; 's do bhí féin, 20 April,</span>
<lb n="157"/><span>i Muini Mór i dtigh a' Ghuibhernóir Corbmaic Í Ágán.  Do bhí in dara</span>
<lb n="158"/><span>hoidhche i dtigh le Crosbi san Chall Mór, Catoilc maith, agus fuair</span>
<lb n="159"/><span>ceathramha maith ón Ghen. go Cúl Rathain.  I bporraiste Cill</span>
<lb n="160"/><span>Cruinechan</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>1642 April.</span>
<lb n="163"/><span>tánic san chomhdháil so ó Thulaigh Óg Feidlim Modarra Ó hÁgán,</span>
<lb n="164"/><span>Captin, Seaán Ó hÁgán, mac Cormaic, Captin; Seaán Ó hÁgán,</span>
<lb n="165"/><span>mac Eoghain, C.; Niall Ua Coinne, C.; Aodh Ua hÁgán, mac Taidhg,</span>
<lb n="166"/><span>C.; Pádraic Ua Mellán mac Ruaidhrí Ballaigh, C.; Ruaidhrí</span>
<lb n="167"/><span>Murre Ó Doibhlin, C.; Feidlim Gruama Ó Néill, C.; Cormac Ua Néill ó</span>
<lb n="168"/><span>Ucht Leadain, C.; Domhnall Ó Néill, mac Cú Uladh, meic Seaáin,</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="169"/><p><span>C.; Art Óg Ó hÁgán, mac Domhnaill, meic Aodh, C.; Brian Ó</span>
<lb n="170"/><span>Neill, mac an Fhir Dorcha, meic Briain Carraigh, C.; Art mac</span>
<lb n="171"/><span>Aodh meic Seaáin ó Niair, C.; Uilliam Taa, C.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Horduigheadh míle fer díobh do choiméad an tíre ettorra is</span>
<lb n="174"/><span>Doire, Léim a' Mhadra, Ard a' Choillin, Cúl Rathin, 'sda gcoiméad</span>
<lb n="175"/><span>ar bhádaoibh Loch Ethach is Clann Aodh Buidhe, 'sdo chuaidh a' Gen.</span>
<lb n="176"/><span>trupa don tSrath Bán, ionadh 'na roibh a' bhantigherna, bean mic</span>
<lb n="177"/><span>Iarla Ápracorn is í 'na bantreabhaigh.  Tugadar aghaidh ar na</span>
<lb n="178"/><span>hAlbonachibh 'sdo marbhadh mac Ruaidhrí Ghalta Í Néill in lá so.</span>
<lb n="179"/><span>Tug a' Gen. a' bhantigherna leis da bhoile go hAchadh in dá Charad,</span>
<lb n="180"/><span>agus d'fhág a bhárdaidhe san tSrath Bán, .i. Muintir Duibhin, agus</span>
<lb n="181"/><span>Seaán Mac Con Midhe uastibh; 's an tres lá dháibh tánaic Albonaigh</span>
<lb n="182"/><span>Leithfir anall don tSrath Bán.  Do theitheadur na bárduighe 's do</span>
<lb n="183"/><span>marbhadh uile iad, acht ar imigh do thoradh a gcos díobh, 's</span>
<lb n="184"/><span>do chuadur na hAlbonaigh san chúirt.  Dá bhfandis astigh 'sna</span>
<lb n="185"/><span>doirse do dhrud níor bhaoghal dóibh.  Do bhí púdar is luaigh,</span>
<lb n="186"/><span>pícidhe agus cloidhmhe, biadh agus deoch aca.</span></p>
<lb n="187"/>
<lb n="188"/><p><span>Iomthúsa a' Ghen. do chuir Bráthair S. Froins., .i. Pádraic Ó</span>
<lb n="189"/><span>hAmuill do chommóradh na bantigherna don Mhumhain, mur a roibh</span>
<lb n="190"/><span>Sior Seoirsi Hamulton, agus cuidechta marcshluaigh mar aon ria.</span>
<lb n="191"/><span>Do dhiult sí pósadh ar a' Ghen., da rádha go roibh mionna uirri</span>
<lb n="192"/><span>go cionn cúig mbliadhan; óir d'ég a bhean féin san bhfoghmhar</span>
<lb n="193"/><span>roimhe so, inghean Tigherna Íbh Eathach.</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>Tánic Edurd Bon Roo cheithre míle as Alboin, agus do ghabhsat</span>
<lb n="196"/><span>tír i dTrian Conghail.  Bádur ag losgadh 's a' creachadh na nÉirionnach</span>
<lb n="197"/><span>go rabhsat i nIubhur Cinn Trágha.  Aodh mac Domhnaill Óig</span>
<lb n="198"/><span>meic Émuinn Mig Aonghusa, captin an Iubhair agus a chaisléin; 's</span>
<lb n="199"/><span>do thoirbhir a' caisléan do Bhon Roo ar a roibh a sáith bídh airm</span>
<lb n="200"/><span>agus éide.  D'fhág 500 san Iubhur 's do chuir trí míle go leith ar feadh</span>
<lb n="201"/><span>Trian Conghail da sgrios.  Manach d'Ord San Bernard, agus</span>
<lb n="202"/><span>sagurt Ruaidhrí Ó Siadhail do crochadh iad,</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="203"/><p><span>Maii, 1642.</span>
<lb n="204"/><span>'s do teilgeadh do dhroighead an Iubhair san lán mara iad chum na</span>
<lb n="205"/><span>farrgi.  Do chuir Edurt Bon Róó techta i gcoinne Iarla Aontroma</span>
<lb n="206"/><span>.i. Raghnall Óg, agus tug in tIarla cuireadh dó go Dún Libhsi.  Isé</span>
<lb n="207"/><span>ba deireadh don chuireadh gabhadh in tIarla agus in boili.  D'fhág</span>
<lb n="208"/><span>a bhárdighe ar in mboili, agus in tIarla i láimh mur an gcédna.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>Do chuir a' Gen. Pól ua Néill do chennach púdair go Gaillimh,</span>
<lb n="211"/><span>'sdo bhí amuigh 40 lá.  Tug leis suim da short sin.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Do loisgeadh Ard Macha, in tempoll mór gona chlogás, gona</span>
<lb n="214"/><span>chloguibh, gona organuibh, gona fhuineoguibh gloine, agus in chathair</span>
<lb n="215"/><span>uile gona tighibh fionnaolta mailli re a roibh do leabhraibh i</span>
<lb n="216"/><span>stuidigh na Sasanach, diachta, loighice agus fallsa.  Do bhí an aimsir</span>
<lb n="217"/><span>ro theith, agus gaoth anair, gur ghabh in tempoll in teine.  Loisgeadh</span>
<lb n="218"/><span>boile Loch Gál, Tón re Gaoith Ibh Niallan Ibh Bresail, Tuath</span>
<lb n="219"/><span>Eachaidh, Magh a' Dúin, a' Port Mór.</span></p>
<lb n="220"/>
<lb n="221"/><p><span>Tug a' Gen. gairm sluaigh do chruinniugh go Tóin re Gaoith i</span>
<lb n="222"/><span>gcoinne na nAlbonach .i. Cornell Bon Roo, agus tánic ann timchioll</span>
<lb n="223"/><span>dá mhíle fer.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Tánic trupa ón tSrát Boile chum an Fheadha, agus go Sliabh</span>
<lb n="226"/><span>Fuaid.  Do ghlacsad creacha, 'sdo bhen Torr. mac Airt Óig meic</span>
<lb n="227"/><span>Torrd. meic Énrí in chreach díobh, 'sdo marbhadh in captin agus</span>
<lb n="228"/><span>cheithre marcaigh déag don trupa; agus tánic iarna mhárach ón tSrád</span>
<lb n="229"/><span>Boile trupa agus mórán soighdiuir agus boiginidh capaill faoi lón chum</span>
<lb n="230"/><span>garasduin d'fhágbháil i gcaislén na Gladromuinne.  Tarla Seaán Ua</span>
<lb n="231"/><span>Néill san chaislén chéadna, 'sdo chuir tine san tigh barr.  D'fhág</span>
<lb n="232"/><span>féin 's a chuidechta in caislén re tinidh 'sdo chuadur amach ar in</span>
<lb n="233"/><span>mónaidh.  Mar chonncadar in caislén re tinidh fillsiod go Dún</span>
<lb n="234"/><span>Delgan.</span></p>
<lb n="235"/>
<lb n="236"/><p><span>Tánic Domhnall Geimhleach .i. mac Í Chathán ón Spáin go hAchadh</span>
<lb n="237"/><span>an dá Charad mur a roibh a' Gen. Dia Domhnaigh do shunradh.</span></p>
<lb n="238"/>
<lb n="239"/><p><span>Tánic Albonaigh Mhas-aregna tar Loch Ethach.  Tarla Captin</span>
<lb n="240"/><span>Hagan chugtha.  Do marbhadh cethrar, 'sdo buaileadh seisior 'sdo</span>
<lb n="241"/><span>phillsead san loch céadna amach.</span>
<lb n="242"/></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="243"/><p><span>Mí Maí, 1642.</span></p>
<lb n="244"/>
<lb n="245"/><p><span>Tánic anfhorlann as Alboin go Trian Conghail d'Albonachaibh ar</span>
<lb n="246"/><span>mhodh gur theitheadur na hÉirionnaigh uile anall (Cuntaois</span>
<lb n="247"/><span>Aontroma, Sior Sémus mac Alastrainn Charraigh, Sémus mac Colla,</span>
<lb n="248"/><span>Sémus mac Goffraidh meic Énrí, clann Colla Ciotaigh) tar Banna;</span>
<lb n="249"/><span>agus Bantigherna Íbh Eathach Sorcha Ní Néill, clann Tigherna</span>
<lb n="250"/><span>Íbh Eathach, Mac Artán.</span></p>
<lb n="251"/>
<lb n="252"/><p><span>Sluaghadh lasa Gener. ar Albonachuibh Thíre Conuill.  Ní mór</span>
<lb n="253"/><span>comhnaighthe do righneadur i dTír Énna in tan tánagdar i bhfogus</span>
<lb n="254"/><span>dóibh, 'sdo righneadur sgonsa an oidhche sin féin ina roibh dá mhíle</span>
<lb n="255"/><span>musgaoid.  Bu suaimhnech tostach na hAlbonaigh san oidhche agus</span>
<lb n="256"/><span>bu cainteach buaidhertha na hÉirionnaigh.  A' moch laoi d'eirgheadur</span>
<lb n="257"/><span>i gcoinne aroile.  Do chuadar re haghaidh na himghona; do</span>
<lb n="258"/><span>sgaoileadur 'sdo leagadh fir.  Do mhaoigh na hAlbonaigh tilleadh go</span>
<lb n="259"/><span>soighe an sgonnsa.  Tugsat na piléir uatha, do ghabh deireadh na</span>
<lb n="260"/><span>nÉirionnach .i. lucht na bpíceadh briseadh.  Do bhí a' Gen. agus Ó</span>
<lb n="261"/><span>Cathán san troid go daighion i n-aghaidh a' námhad.  Ghabh</span>
<lb n="262"/><span>Albonaigh briseadh chugtha mur an gcéadna.  Do ghríosuigh a'</span>
<lb n="263"/><span>Gener. ar a mhuintir féin dá rádha riu go roibh Albonaigh ar teicheadh.</span>
<lb n="264"/><span>Níorbh fheirde sin, níor fillsead ariamh.  Do marbhadh ann</span>
<lb n="265"/><span>Seaán Buidhi mac Í Dhonndaoili, Captin; Feidhlim Modarra Ó</span>
<lb n="266"/><span>hÁgán, Capt.; Feidhlim Gruama Ó Néill, Captin.  Do buaileadh</span>
<lb n="267"/><span>Alastrann mac Colla Ciotaigh.  Do marbhadh iomad ann.  Do</span>
<lb n="268"/><span>marbhadh ann corradh agus secht bhfichit idir dall bacach.  Do</span>
<lb n="269"/><span>marbhadh seanmóntaidh .i. Bráthair S. Frons. Ludovicus Mac Con</span>
<lb n="270"/><span>Midhe ó Ard Macha, agus sagart Muiris MaCrodan.  Niall Ó Néill,</span>
<lb n="271"/><span>bacach coisi croinn, tug buille dá bhata mhór ar mharcach bhaoi</span>
<lb n="272"/><span>chum a mharfa, gur leag, agus gur marbh dá éis; go rug a arm agus</span>
<lb n="273"/><span>a each lais dá éis.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>Tánic Mi Lord Confaidh, Mí Lord Blénidh, Mi Lord Caulfild Óg</span>
<lb n="276"/><span>agus Mi Lord Hamalton, agus do righneadur campa i bhfogus d'Ard</span>
<lb n="277"/><span>Macha mailli re sluagh mór.  Do chruinnigheadur creacha.  Do</span>
<lb n="278"/><span>chuireadur mór marcshluaigh i gcoinni Mhí Léadigh Capell i Muinntir</span>
<lb n="279"/><span>Birn i dtigh Labhráis Netirval.  Do loisgsiod Druim Orraigh, cúirt</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="280"/><p><span>Sior Feidhlim, agus pláta Sior Feidhlim Í Néill.  Loisgeadh Cionn</span>
<lb n="281"/><span>Aird Dia Domhnaigh do shunradh.</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>Mi Iulii.</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>Tángadar na sluaite móra so go Dún dá Bhalla.  Do chomhnuigheadur</span>
<lb n="286"/><span>ann.  Iomthús a' Ghen. d'fhág Achadh in dá Charad</span>
<lb n="287"/><span>mailli re Conn Óg, mac Cuinn, meic Néill meic Briain Fhaghartaigh .i.</span>
<lb n="288"/><span>Coronel, agus Ó Cathán; agus d'fhágsat Niall Ó Néill i mbárdacht</span>
<lb n="289"/><span>Achadh in dá Charad; agus tángadur féin don Bhrentur go tigh</span>
<lb n="290"/><span>Bráthar Ard Macha.  Do bhí cosnamh ar áth a' Phuirt Mhóir.</span>
<lb n="291"/><span>Tánic Sasanaigh d'aimhdheoin a chosanta anall gur marbhadh beirt</span>
<lb n="292"/><span>mharcach do mhuintir Thorrd. Ghruama Í Choinne .i. Naos agus</span>
<lb n="293"/><span>Pádraic Óg Ua Coinne, clann Pádraic meic Féilim Ruaidh.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>Do cuireadh Captin Codan .i. Risterd i mbárdacht Dún Geanainn,</span>
<lb n="296"/><span>agus loisgeadh an boile amuigh, agus cúirt Boile Í Dhonndaoile le</span>
<lb n="297"/><span>Raghnall Mhac Comhnaill agus re hordugh a' Ghener.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>Do chuir Mi Lord Confaidh agus na tighernaidh so dís teachta</span>
<lb n="300"/><span>go captin Achadh in dá Charad a' boile a thoirbhirt dóibh féin 'sgo</span>
<lb n="301"/><span>ngoirfidhe Iarla i dTír Eoghain don chaptin.</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>"Ní thiubhrad," ar sé.</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>Do chuireadur troid ar fead cheithre lá orra.  Tángadar timchioll</span>
<lb n="306"/><span>Dún Genuinn, na tighernaidh agus na slóite soin.  Do thoirbhireadur</span>
<lb n="307"/><span>bárdaidhe a' boile .i. Nioclás Ó Macan, Pád. Mac Maghnusa, Labhrás</span>
<lb n="308"/><span>ó Cuilén, agus an chuid oile, mailli ris na braighdibh do bhí san mboile,</span>
<lb n="309"/><span>gur chengladur dá chéile iad.  Tugsat Captin Codan do Mi Lord</span>
<lb n="310"/><span>Confaidh, gur crochadh é féin 's a mhac, agus bráthair d'Ord San</span>
<lb n="311"/><span>Domnic.  D'fhágbhadur a mbárdadha .i. trupa agus saighdiuraidhe i</span>
<lb n="312"/><span>nDún Genuinn.  Do fillsead na tighernaidh agus na slóite go hAchadh</span>
<lb n="313"/><span>in dá Charad, agus bádar trí ló go n-oidhche na thimchioll ag deabhaidh</span>
<lb n="314"/><span>friu.  Do mheasadar go bhfuighdis é mur Dún Genuinn.  Thógbhadar</span>
<lb n="315"/><span>dhe, agus rugadar creacha Aodh Buidhi meic a' Chalbhaigh leo.</span>
<lb n="316"/><span>Mharbhadar sen ndaoine mná agus páistí; agus do ghabhadar in</span>
<lb n="317"/><span>sagurt cóir, agus in senmóntaidhe maith in canntoire .i. Sémus Ó</span>
<lb n="318"/><span>Fallagán agus Aodh Ó Coinne.  Do ghebhdaois a n-anum ar thimpó</span>
<lb n="319"/><span>leo.  Do riagadh iad.</span>
<lb n="320"/></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="321"/><p><span>Tánic litreacha Eoghain Í Néill meic Airt meic an Fhir Dorcha go</span>
<lb n="322"/><span>Gener. Cóigidh Uladh da fhoillsiugh techt na choinne go Caislén</span>
<lb n="323"/><span>na dTuath.  Do imgheadur trí míle fer 'na choinne, 18 Iulii.</span></p>
<lb n="324"/>
<lb n="325"/><p><span>Mí Iuli, 1642.</span>
<lb n="326"/><span>Thógsat garasdon Dún Genuinn agus Monseoi fón Arachtra.</span>
<lb n="327"/><span>Tugsat ós cenn trí céad bó, 'sdo marbhadh Pád. Gruama Ó Coinne</span>
<lb n="328"/><span>agus triúr senlaoch: Feidhlim Balbh Ó Maoldúin, Torrd. Dubh agus</span>
<lb n="329"/><span>Conchubhur Ó Gibun, agus na sluaite i dTír Conuill uainn.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>Rugsat ó imlibh a' Bhrentair, ag Cnoc a' Chluithe ós cenn secht</span>
<lb n="332"/><span>bhfichit bó, agus capoill fona mailingthibh, caoirigh agus gabhair</span>
<lb n="333"/><span>agus fadhbhacha.</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p><span>Tánic sluagh Albonach agus Sasanach ó Thrian Conghail go hÍbh</span>
<lb n="336"/><span>Niallán i n-oirios garasdon Dún Geanuinn is Muinseói.  Do chuadur</span>
<lb n="337"/><span>san suas tar Dabhaill.  Do chreachsat fá re chéile Cloinn Cana.</span>
<lb n="338"/><span>Tángadar go Dún Geanuinn arna bhárach agus na creacha leó.</span>
<lb n="339"/><span>d'fhágbhadur na slóite so san oidhche Dún Geanuinn, agus chuadar</span>
<lb n="340"/><span>fon Leargaigh, fon Tríocha, fon gClosaigh, fo imlibh Sléibhe Betha</span>
<lb n="341"/><span>go Gleann a' Deamhain; agus tarla cuidechtaigh fona coilltibh do righni</span>
<lb n="342"/><span>marbhadh agus ár orra araon.  Rugsat na creacha go Dún Geanuinn</span>
<lb n="343"/><span>in lá so féin, agus ochtur trupoir i sacaibh leo.  Chuadar na slóite</span>
<lb n="344"/><span>céadna go Monseói 'na gcomhnaidhi seal a chois coilleadh, agus fuairsat</span>
<lb n="345"/><span>brath creiche fo Shliabh Callunn.  Tugadar leo creach 'sdo mharbhsat</span>
<lb n="346"/><span>... agus a dherbhráthair Conchubhar Óg; agus do chuaidh dhá</span>
<lb n="347"/><span>thrupoir dhéag go Cill Cruineacháin 'sgo Machaire Ará.  Do leansat</span>
<lb n="348"/><span>na hUltaigh iad, 'sníor phill duine dhíobh gan marbhadh nó a</span>
<lb n="349"/><span>bháthadh san mBanna.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>Do phill na slóite as Muinseói cheithre míle fer go Dún Geanuinn.</span>
<lb n="352"/><span>Fuarsat brath creiche i Muintir Bhirn ag Brian Ó hAodha sagurt i</span>
<lb n="353"/><span>gCluain Con.  Tugadar sin leo, agus do ghabhsat Émonn Finn a'</span>
<lb n="354"/><span>sagurt; agus fill marcach don tsluagh ar bheirt bhuachall don</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="355"/><p><span>choraighecht.  Do thógsat na buachaillidh clocha 'sdo chaitheadur iad</span>
<lb n="356"/><span>fris an trupoir.  Do thuit an trupoir chum talmhan.  Do mharbhsat</span>
<lb n="357"/><span>annsin é, agus rugsat a each gona throsgán marcaigh leo.  Rugsat na</span>
<lb n="358"/><span>creacha móra sin as gach taobh dá ndubhras go Trian Conghail lá</span>
<lb n="359"/><span>San Clara.</span></p>
<lb n="360"/>
<lb n="361"/><p><span>Do fill a' Gener. agus Eoghan Úa Néill, Raghallaigh, Mathúnaigh,</span>
<lb n="362"/><span>Manchaigh, agus Eoghanaigh go léir maille fris, agus furtacht monision</span>
<lb n="363"/><span>leo, agus do imgheadur na Sasanaigh mur tánic in Gen. agus na</span>
<lb n="364"/><span>slóite.</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>Tánic an gen. oirdhearc onórach buan seasmhach tríd an muir ó</span>
<lb n="367"/><span>thuaidh mailli re haon luing amháin, agus cuidechta shaighdiuir, le</span>
<lb n="368"/><span>Captin Antoni in Flemionnach, adhbhar urrumanta, go dtánic i</span>
<lb n="369"/><span>dtír ag Caislén na dTuath.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>Mí Aug., 1642.</span>
<lb n="372"/><span>Tánic Gen. Lasligh a hAlboin, is Tigherna Achadh na mBreac.</span>
<lb n="373"/><span>Tarla Coronel Bon Roo riú i dTrian Conghail.  Ghluaiseadur fa re</span>
<lb n="374"/><span>chéile co Cúl Rathain, go Fersad Monaidh, ocht míle fer.  Tarla Ó</span>
<lb n="375"/><span>Cathán .i. Domhnall Geimhleach, mór cuidechta ag an Fhersaid.  Tógbhaid</span>
<lb n="376"/><span>na hAlbonaigh.  Gabhsat na coillte timchioll, 'sdo marbhadh</span>
<lb n="377"/><span>uatha timchioll 150 fer, 'snior marbhadh énduini óna hÉirionnaigh.</span>
<lb n="378"/><span>Gidheadh do imigh muinter Barúntacht Loch Inis Ó Luinn, agus</span>
<lb n="379"/><span>Cathánaigh don Bhrentur, don Tríocha, go Sliabh Betha.</span></p>
<lb n="380"/>
<lb n="381"/><p><span>Tarla a' Gen. agus Eoghan Ua Néill i nAchadh in dá Charad.</span>
<lb n="382"/><span>Foillsigheadh dóibh na slóite theacht.  Do chúaidh a Gen. go Sliabh</span>
<lb n="383"/><span>na Maol.  Chruinnigh chuige míle fer; a's chuaidh Eoghan Ua</span>
<lb n="384"/><span>Néill go hÍbh Niallán.  Chruinnigh ann 2000 fer.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>Tángadar na hAlbonaigh móra so go Dún Geanuinn, 'sdo sgaoilsead</span>
<lb n="387"/><span>frais lámhaigh i n-aon uaim; 'sdo chualus féin an mhórfhuaim</span>
<lb n="388"/><span>sin.  Do righneadh fos leo san oidhche ag Oilén Currin.  Bádar</span>
<lb n="389"/><span>láimh re hArd Macha; 'sdo thriallsat lá fhéil Parraláin don Iubhur.</span>
<lb n="390"/><span>Do chuir a' Gen. tóraighecht orro seal don tslighi.</span>
<lb n="391"/></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="392"/><p><span>Do chuir a' Gener. cúiger captin timchioll Dún Geanuinn lá San</span>
<lb n="393"/><span>Hieronimus Aug. 28.  Tugsat as tuilleadh ar chéad bó.  Do righneadh</span>
<lb n="394"/><span>trinsigh i dtimchioll a' chaislein.  Do righneadh uaimh talmhan</span>
<lb n="395"/><span>go roibh ag tarraing faoi in chaislén.  Do ghlac Capt. Seonsa</span>
<lb n="396"/><span>ceathramha, agus a airm leigion lais, agus adhlacadh go Muinseóii.</span>
<lb n="397"/><span>Fuair gach ní don tsort soin.  Do chuir a' Gen. Pád. Modorra</span>
<lb n="398"/><span>Ó Donndaoili i mbárdacht Dún Geanuinn; Torrd. Ó Néill, mac</span>
<lb n="399"/><span>Airt Óig, Captin; Torrd. mac Seaáin Óig Í Néill, Captin;</span>
<lb n="400"/><span>Raghnall Mac Domhnaill, C.; Niall Óg Ó Néill, C.</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Tug Art mac Aodh Buidhi Í Néill cuairt cogaidh fo Bhoile Í</span>
<lb n="403"/><span>Sganlán go dtug as a' mbádhun tar gebhta in bhoili amach deich</span>
<lb n="404"/><span>mba agus dá fhichit deug bó, agus troid gharbh air.</span></p>
<lb n="405"/>
<lb n="406"/><p><span>Mí Aug., 1642.</span>
<lb n="407"/><span>Do toghadh lá cruinnighthe ag uaislibh Cóigidh Uladh.  Tánic</span>
<lb n="408"/><span>ann Clanna Néill um a' Ghener. agus um Eoghan.  Tánic ann Raghallaigh,</span>
<lb n="409"/><span>Cathánaigh, Clanna Rughraidhi, Síol nDálaigh, Mathúnaigh,</span>
<lb n="410"/><span>Manchaigh, Clann Domhnaill um Sior Sémus mac Alastrainn Charraigh</span>
<lb n="411"/><span>i gCluain Eois.  A gcúis ann Gener. do thoghadh.  Do</span>
<lb n="412"/><span>chuir Sior Feidhlim in t-ainm de féin, acht a thabhairt dá shinnsir</span>
<lb n="413"/><span>bráthar, d'Eoghan.  Do goireadh Gen. ós Ultaibh d'Eoghan, agus</span>
<lb n="414"/><span>Preses do Sior Feidhlim.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>Do cuireadh saighdeoiridh leis a' Leith-tenont Colonel Seán Óg Ó</span>
<lb n="417"/><span>Néill mac Seaáin meic Briain Laighnigh.  Tángadar a naimhde</span>
<lb n="418"/><span>d'iarraidh connuighe.  Marbhadh díobh sé fir déag; in dara lá</span>
<lb n="419"/><span>marbhadh dhá fher dhéag.</span></p>
<lb n="420"/>
<lb n="421"/><p><span>Tug Ó Cathán tuarastal do bheirt mhac Colla Ciotaigh .i. Giolla </span>
<lb n="422"/><span>Easbuig agus Raghnall.  Tug dóibh i dtús chum eudaigh cúig ponta</span>
<lb n="423"/><span>ficheat, agus coinnmheadh ar na croidheachtaibh Cathánach go</span>
<lb n="424"/><span>tógbháil buannachta dhóibh.  Do chuaidh Ó Cathán mur a raibh a'</span>
<lb n="425"/><span>Gen.  Do rinne Clann Colla musart ar a muintir, 'sdo chan ría na</span>
<lb n="426"/><span>saighdeoiridh lucht gach aon tighe dá mbídis ar coinnmheadh, a</span>
<lb n="427"/><span>mba, 's a gcapaill do thabhairt leo gona dtrusgán tighe, a gcaoirigh</span>
<lb n="428"/><span>'s a ngabhair gona bhfadhbhacha.  Do rinneadur amhlaidh sin,</span></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="429"/><p><span>'sdo rugadar na creacha leo go Cúl Rathain.  Do righneadur féin</span>
<lb n="430"/><span>daighne dóibh.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>Do chuir a' Gen. míle fer do choiméad na Banna ara naimhdibh,</span>
<lb n="433"/><span>óir dob iomdha i dTrian Conghail iad.</span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>Tánic Iarla Urmhumhan cheithre míle fer, 's do chuir léigior ar</span>
<lb n="436"/><span>Charruic Machuire a' Rois.  D'éoluigh Captin Fox, agus na bárduighe</span>
<lb n="437"/><span>lais.  Iarna mhárach tángadar na goill fon chúirt, 'sdo chrochsat</span>
<lb n="438"/><span>inghean Éimhir meic Cú Uladh Meg Mathún, an Bhantigherna Effelin,</span>
<lb n="439"/><span>bean Airt Óig meic Briain na mBarróg.</span></p>
<lb n="440"/>
<lb n="441"/><p><span>Mí Octob., 1642.</span>
<lb n="442"/><span>Do chuir an Pápa Urbanus a hocht arm cúig céad fer go hÉirinn.</span>
<lb n="443"/><span>Do chuaidh Sior Feidhlim i gceann choda Chóigidh Uladh don</span>
<lb n="444"/><span>armáil soin; 'sdo phós Sior Feidhlim inghean Tomáis Priston.  Méad</span>
<lb n="445"/><span>a cruidh fuair: arm cúig céad marcach, dhá chéd musgaoid agus</span>
<lb n="446"/><span>trí míle pont.  Do rinneadur fir Éirionn comhairle parlameint agus</span>
<lb n="447"/><span>Comhairle do bheith i gCill Cainnigh.  Do chuaidh a' Gen. don</span>
<lb n="448"/><span>Pharlameint go Cill Cainnigh.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>Tánic sluagh Inis Ceillionn 'sdo ghlacsad creacha.  Tánic Síol</span>
<lb n="451"/><span>Uidhir 'na n-aghaidh.  Do marbhadh uainn an lá so triar captin .i.</span>
<lb n="452"/><span>Donnchadh Carrach Mac Cába, Sémus mac Gofraidh meic Énrí, agus</span>
<lb n="453"/><span>Captin Cába agus dronga oile nach áirimhthior sunna.</span></p>
<lb n="454"/>
<lb n="455"/><p><span>Tánic a' Gener. mailli re Sior Feidhlim ó Chomhairli Cilli Cainnigh</span>
<lb n="456"/><span>go hAchadh in dá Charad.</span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>Do tharraing in creachadóir, .i. Ruaidhrí Ó hAran, mac Sior Tom.</span>
<lb n="459"/><span>Pilip agus muinteir na gCaislén, agus ó Dhoire, sluagh mór.  Tarla</span>
<lb n="460"/><span>i mBoili na Sgríne leo Niall Ó Néill, sagurt Cheapaigh Mhe Cuarta.</span>
<lb n="461"/><span>As sin dóibh go Lessan.  Loisgeadh leo muillionn iaruinn Thaite na</span>
<lb n="462"/><span>gCoillteach.  Do benadh do Niall Óg Ó Coinne groidh capall, a mhuca,</span>
<lb n="463"/><span>na caoirigh, agus timchioll fichead gunna.  Do creachadh Seán Ó</span>
<lb n="464"/><span>hÁgán gona mhuinteir.  Do gabhadh Ruadhrí Ballach Ó Mellán, 'sdo</span>
<lb n="465"/><span>loisceadh a' Corr Críochach.</span>
<lb n="466"/></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="467"/><p><span>Tánic slúagh Cúl Rathain ar Chormac Ó Néill mac Feidhlim Óig</span>
<lb n="468"/><span>go Roilgheach dar creachadh 'sdar marbhadh a mhuinter leo .i. Clann</span>
<lb n="469"/><span>Uilliam.  Assa sin dóibh go Loch Inis Í Luinn agus go Muine Mór, go</span>
<lb n="470"/><span>dtarla in dá shluagh i bhfogus dá roile.  Do chruinnigheadur iomad</span>
<lb n="471"/><span>creach, agus do theitheadur na croidhechta go Dún Genuinn tar éis</span>
<lb n="472"/><span>mórán do lomadh.  Do phill in gall co Loch Inis Ó Luinn.  Do chuireadur</span>
<lb n="473"/><span>Ruadhrí Ballach Ó Mellan d'iarraidh an oilein ar Sheaán Ó</span>
<lb n="474"/><span>Ágán, mac Eoghain, meic Émuinn Óig.  Do dhiultsan fon oilén iad.</span>
<lb n="475"/><span>Do sgaoilsead as gunna mór bhaoi aca trí hurchuir, agus thógsat de</span>
<lb n="476"/><span>ó sin amach.  Fillsead dá dtighibh go mór-éadálach.</span></p>
<lb n="477"/>
<lb n="478"/><p><span>Thóg garasdún Mhuinseoi amach d'aimhdheoin Éirionnach,</span>
<lb n="479"/><span>dardaoin do shunradh, mur fuaradur míle fer do chongnamh ó Mhas a'</span>
<lb n="480"/><span>Regna.  Tugadar deich mba fichat ó Fheidlim a' chogaidh Ó Néill.</span></p>
<lb n="481"/>
<lb n="482"/><p><span>Tángadar arna bhárach 'sna bádaoibh céadna go Cloinn Canna.</span>
<lb n="483"/><span>Glacsad creacha, 'sdo lean muinter a' Ghen. iad.  Marbhthur ós</span>
<lb n="484"/><span>cionn 60 díobh.  Callsat a' chreach, mórán arm.  Marbhadh ón</span>
<lb n="485"/><span>Ghen. ochtar saighdeoir um Art Ó Néill, mac Cormaic, meic Toird.</span>
<lb n="486"/><span>Bhresalaigh.  Tánic Sior Feidhlim don léigior, 'sdo dhúblaigh é, ar</span>
<lb n="487"/><span>mhodh nár leig aon díobh amach 'sgur philleadur 'sna bádaoibh céadna</span>
<lb n="488"/><span>d'uiresbaidh bethadh.</span></p>
<lb n="489"/>
<lb n="490"/><p><span>Mí Maii, 1643.</span>
<lb n="491"/><span>Tánic sluagh Tíre Conuill trí míle fer, a n-uachtarán Sior Robart</span>
<lb n="492"/><span>Stibhord; glacsat creach san Chlosaigh.  As sin don Tríocha dhóibh.</span>
<lb n="493"/><span>Do chúaidh cúiger marcach uatha don Leargaidh.  Tarla Sior</span>
<lb n="494"/><span>Feidhlim agus Ó Cathán céad marcach agus céad coisidhe abhos.</span>
<lb n="495"/><span>Do chuaidh Domhnall Geimhleach d'fhéchuin a' námhad, 'sdo chonnuic</span>
<lb n="496"/><span>cúigior marcach i bhfogus dó.  Spor Ó Cathán, mur bhí idir in dá</span>
<lb n="497"/><span>shluagh, 'sdo thuit a chapall faoi.  Tarla a ceann fúithe 'sníor</span>
<lb n="498"/><span>fhéad a cur 'na sesamh gur gabhadh é; 'sgurb é luas a n-ech rug an</span>
<lb n="499"/><span>marcshluagh as.  Iar sin adubhairt Sior Feidhlim nach léigfeadh Ó</span>
<lb n="500"/><span>Cathán uadha.  Leansat é.  Do chuir marcach Albonach pilér tre</span>
<lb n="501"/><span>chionn Í Chathán 'sdo thuit ar talamh gan anum.  Rugsat a each</span>
<lb n="502"/><span>agus a arm leo.  Tánic Sior Feidhlim ós cenn a' chuirp, 'sdo</span>
<lb n="503"/><span>cuireadh i nArd Macha é.</span>
<lb n="504"/></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="505"/><p><span>Iomthús na námhad tánacsat go boile MeCioná, 'sdo bhenadar</span>
<lb n="506"/><span>amach é, mailli re hiomad maithesa.  Do fillsat tar a n-ais.  Do</span>
<lb n="507"/><span>chrochsat a' sagurt Énrí Mac Giolla Mhuire 'na pharráiste féin, Droim</span>
<lb n="508"/><span>Rá, Ria Domhnaigh do shunradh.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>Tánic Robert Bon Róó go Tóin re Gaoith, cheithre míli fer.  Bádur ag</span>
<lb n="511"/><span>losgadh tighthe i nIbh Nialláin.  Tarla muinter a' Ghen. a mharcshluagh</span>
<lb n="512"/><span>agus a shoighdeoirighe chugtha mon am sin.  Do marbhadh</span>
<lb n="513"/><span>Leith-tenont na marcshluagh agus beirt Captin agus suim dá soighdeóiribh</span>
<lb n="514"/><span>ann sin.  Tánic an oidhche cugtha.  Do theitheadur na</span>
<lb n="515"/><span>coruighechta .i. muinter Uachtar Clann Aodh Buidhi, Íbh Eathach,</span>
<lb n="516"/><span>agus Conndae Ard Macha don Bhrentor, go hOrghiallaibh, etc.</span>
<lb n="517"/><span>Gidheadh ní roibh na hAlbonaigh gan chreacha.  Do losgadh trí</span>
<lb n="518"/><span>muilti arbha leo.  Do chuir Sior Feidhlim cuidechta go hEnach</span>
<lb n="519"/><span>Samhraidh go tigh a' Ghen. do thabhairt a roibh ann d'arm as; agus</span>
<lb n="520"/><span>fo chenn trí n-uair tánaic a' námhaid gur loisgeadh Eanach Samhraidh</span>
<lb n="521"/><span>riu.  Do chuaidh sluagh mór i gCloinn Cana.  Tugsat creacha as.</span>
<lb n="522"/><span>Do chuir Ser Feidhlim Coronel .i. Tom. Sannfort, mailli re trí</span>
<lb n="523"/><span>céad soighdeóir chugtha.  Benadh a' chreach díobh 'sdo marbhadh</span>
<lb n="524"/><span>timchioll dhá chéad díobh.  Bádur trí lá i dTóin re Gaoith i gcampa.</span>
<lb n="525"/><span>Fillseat tar a n-ais mailli re mórán cruithnechta mine agus arbha leo.</span></p>
<lb n="526"/>
<lb n="527"/><p><span>Tánic a' creachadóir .i. Ruaidhrí Ó hÁran; tug sluaighti Albonach</span>
<lb n="528"/><span>óna Caislénaibh, mac Tom. Pilip ó Léim a' Mhadraidh don Fharachtra.</span>
<lb n="529"/><span>Creachadh Art agus Tuathal Ó Néill, clann Aodh meic Seaáin,</span>
<lb n="530"/><span>Alastrunn Ruadh, muinter Dísiort Chríoch agus suim mór eile;</span>
<lb n="531"/><span>baoi leo barr ar dhá mhíle.</span></p>
<lb n="532"/>
<lb n="533"/><p><span>Mí Maii, 1643.</span>
<lb n="534"/><span>Do mharbhsat a' sagurt bhí i bparráiste Machaire a' Rá .i.</span>
<lb n="535"/><span>Eoghan Modarra Ó Crilii agus a dhearbhráthair Conchubhur Óg</span>
<lb n="536"/><span>agus suim eile.  Do lean Sior Feidhlim trí bratanna déag agus mórán</span>
<lb n="537"/><span>marcshluaigh iad, agus ní rug orra.  In lá céadna cuireadh Pád.</span>
<lb n="538"/><span>maith Ó Laochthren i nDomhnach Mór.</span></p>
<lb n="539"/>
<lb n="540"/><p><span>Tánic Mi Lord Confaidh, Lord Sithsesdar, Lord Blénaidh, Lord</span>
<lb n="541"/><span>Hamalton, Lord Magumraidh, barr ar chúig mhíle fer, agus cúig trupa.</span>
<lb n="542"/><span>Do theitheadur na coruighechta.  Do chuir a' Gen. beirt mharcach dia</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="543"/><p><span>mhuinteir da gcoimhéd, agus gabhsat beirt mharcach da naimhdibh;</span>
<lb n="544"/><span>agus tug a' Gen. fer díobh so as Ruaidhrí Ballach Ó Mellán.  Do chuadar</span>
<lb n="545"/><span>na tighernaidh so go hOirghiallaibh mur nár thaitin Eoghanaigh</span>
<lb n="546"/><span>leo.  Do chomhnaidheadar i Muinechán.  Do chursat a muinteir ag</span>
<lb n="547"/><span>cruinniugh creach; agus rug Mi Lord Muar agus na goill creacha go</span>
<lb n="548"/><span>lór.  Isí roinn tugsat ar na creachaibh gach dara lán páirce don chuid</span>
<lb n="549"/><span>aca; agus bhídis na hAlbonaigh ag dinge na mbó 'na bpáirc féin, agus</span>
<lb n="550"/><span>níor mhaith le Sasanachuibh sin.</span></p>
<lb n="551"/>
<lb n="552"/><p><span>Tánic Robert Bon Roo, .i. Coronel, as Trian Conghail go hArd</span>
<lb n="553"/><span>Macha agus don Veinn Buirb.  Do mharbhsat Muiris Ó hAchaidh</span>
<lb n="554"/><span>seanliaigh, agus suim eile.  Tarla Cornell do mhuinteir Sior Feidhlim</span>
<lb n="555"/><span>.i. Tom. Sanfart, do chonnuibh troid friu ón Bheinn go roibh i nAchadh</span>
<lb n="556"/><span>in dá Charad.  Do chomhnaidheadur san Madh.  Do sgaoileadh</span>
<lb n="557"/><span>urchur as gunna mór leo dar tógbhadh iad as in Madh.  As sin dóibh</span>
<lb n="558"/><span>go Cill na mBan, go Muinseoi, go Muini Mór.  Creachadh Énrí, mac</span>
<lb n="559"/><span>Ruaidhrí Buidhi Í Ágán.  Marbhadh mórán ar feadh na Coilleadh</span>
<lb n="560"/><span>Íochtaraighe riu.</span></p>
<lb n="561"/>
<lb n="562"/><p><span>Do bhí Comhuirli ag Gen. Airm an Chóigidh agus ag Preses</span>
<lb n="563"/><span>Cóigidh Uladh .i. Sior Feidhlim i Mullaigh a' Tuir i Muinteir</span>
<lb n="564"/><span>Bhirn.  Do comhairligheadh leó gan a' tír d'fhágbháil ar énchor.  Ciodh b'é</span>
<lb n="565"/><span>neach ghoid bó nó capall, each nó gearrán, caora nó gabhar no luach</span>
<lb n="566"/><span>én-neithe dhíobh so, más fer suime é tógbhail suas ar a mhaoin, nó</span>
<lb n="567"/><span>más duine lom é a chrochadh; agus ciodh b'é drong bhenfas amach</span>
<lb n="568"/><span>ag ól cuinneog, nó ag dénumh cabhoige ar bith oile, gabtur do bhata</span>
<lb n="569"/><span>orra nó go mbristior a ndromanna ionnta; agus mórán deagh-chomharleadha</span>
<lb n="570"/><span>eile.  Atá daoine san tír, Cathánaigh, Duibhlinigh,</span>
<lb n="571"/><span>muinter Ára, Íbh Eathach, agus Clann Aodh Buidhe uile, in Rúta,</span>
<lb n="572"/><span>ag ithe capall, each; deireadh Earraigh; a' goid; fuadach cat;</span>
<lb n="573"/><span>madraigh; ag ithe daoine; lethar carbaidhi; agus leathar fo na aol.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>Mí Iunius 1643</span>
<lb n="576"/><span>Do chúaidh Sior Feidhlim maille re Gardian Ard Macha, Pól</span>
<lb n="577"/><span>Ua Néill, agus an Captin Torrd. Gruamdha Ua Coinne agus caráisde</span>
<lb n="578"/><span>each leo i gcoinne na harmála do chuir Rígh na Spáine go hÉirinn.</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="579"/><p><span>Dia hAoine tánic Robert Stibhord, cheithre míle fer as Inis Eoghuin.</span>
<lb n="580"/><span>Do righneadur creach san Chlosaigh.  Iomthusa a Ghener. Eoghan</span>
<lb n="581"/><span>Ua Néill d'fhóguir dona croidhechtaibh dol go Condae in Longphuirt</span>
<lb n="582"/><span>roime so, 9 Iunii, agus bádur sna slightheachaibh ag imthecht.  Tángadar</span>
<lb n="583"/><span>a náimhde go Cluain Eis lá Antonius ó Padua, agus níor airigh</span>
<lb n="584"/><span>an Gen. nó duine oile iad go rabhsat fo dhá mhíle dhóibh.  Tánic a</span>
<lb n="585"/><span>naimhde go tobann.  Tánic ruisman a' Ghen. agus cheithre trupa na</span>
<lb n="586"/><span>thimchioll 'sdo shinn, agus tánic ruisman Sior Feidhlim na</span>
<lb n="587"/><span>n-aghaidh mailli re Leith-tenont Colonel Seaán Ó Néill.  Tugsat</span>
<lb n="588"/><span>bualadh athgharbh da roile.  Gidheadh, do luigh a' námhaid oruinn.</span>
<lb n="589"/><span>Marbhadh uainn Coronel .i. Conn Óg mac Cuinn meic Néill, meic</span>
<lb n="590"/><span>Briain Fhaghartaidh, agus Niall Ó Néill mac Néill meic Torrd. meic</span>
<lb n="591"/><span>Cuinn Bhacaigh, Captin; Éimhior Ó Néill, mac Cú Uladh, meic an</span>
<lb n="592"/><span>Fhir Dorcha, Captin; agus Brian Ó Doibhlin Captin maith ághbhur;</span>
<lb n="593"/><span>Cú Uladh Ó Maolchallunn, C.  Gabhadh Coronel Oirghiall .i. na</span>
<lb n="594"/><span>Mathúnach, do theithsead féin, .i. Aodh mac Airt Óig meic Airt,</span>
<lb n="595"/><span>meic an Bharúin.  Gabhadh leith-tenont Coronel Sior Feidhlim,</span>
<lb n="596"/><span>Seaán Ó Néill.  Gabhadh Art mac Aodh Buidhe meic Torrd. meic</span>
<lb n="597"/><span>Énrí, C.  Do imighmur uile don gharbhruathur sin.  Fágbhadh na</span>
<lb n="598"/><span>croidhechta bochta.  Rugadar leo a dtoil féin díobh; a' chuid do</span>
<lb n="599"/><span>migh dona croidhechtaibh síos, suas, sair, siar.  Ann do marbhadh</span>
<lb n="600"/><span>Cormac Ua hÁgán, mac Eoghain, Och, och is bocht!  'Sdo bhí</span>
<lb n="601"/><span>Sior Feidhlim i gCill Cainnigh an tan so.</span></p>
<lb n="602"/>
<lb n="603"/><p><span>Don Bhréifni cuid dínn, go Conndae Ard Macha, co Conndae</span>
<lb n="604"/><span>Tír Eoghain, co Condae Lút.</span></p>
<lb n="605"/>
<lb n="606"/><p><span>Do fill a' Gen. don Tríocha, an dara oidhche san mBrentur i dtigh</span>
<lb n="607"/><span>na mBráthar i nGort Tamhlacht na Muc.  D'fhág sin go moch.</span>
<lb n="608"/><span>Tánic na hAlbonaigh fon mBrentur Dardaoin do shunnradh.</span>
<lb n="609"/><span>Loisgsead tighthe Bráthar San Fronsias.  Mharbhsat mórán agus</span>
<lb n="610"/><span>máran.  Bámur ceathrar bráthar san mBrentur, Torrd. Ó Mellán,</span>
<lb n="611"/><span>Sagurt; agus triar Bráthar, Clann Laochthren, .i. Eoghan, Benndictus,</span>
<lb n="612"/><span>agus Tadhg, a n-anmonna, techt na hoidhche;</span></p>
<lb n="613"/>
<lb n="614"/><p><span>Iunius.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>agus bádur san oidhche ag Carn tSiadhail, cheithre míle fer agus sé</span>
<lb n="617"/><span>trupa idir mhuinteir Thíre Conuill agus Inis Ceillinn.  Na huachtaráin</span>
<lb n="618"/><span>bhí ann Sior Uilliam Cobhal, Sior Robert Stibhord, Sir Uilliam</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="619"/><p><span>céadna.  Do bhí ceithre míle bó fo roinn aca.  Do bhenamur féin,</span>
<lb n="620"/><span>na Bráithre so, a trí dhíobh .i. dá bha boinni agus seisc.  Marbhsum</span>
<lb n="621"/><span>in seisc.  Do bhen beirt chetharnach don Rúta in dá bha dhínn.</span></p>
<lb n="622"/>
<lb n="623"/><p><span>Do righneadur rith in chollaigh go rabhsat i gConndae a' Chabháin,</span>
<lb n="624"/><span>i Longphort, i Liatruim, agus i gCondae Ros Camáin um a' Ghener.</span>
<lb n="625"/><span>Do chuir a' Gener. campa saighdeoir agus marcshluaigh i dtimchioll</span>
<lb n="626"/><span>garasduin Boile Sémuis do choimhéd na gcraoidhecht.</span></p>
<lb n="627"/>
<lb n="628"/><p><span>Do thionóil Seoirsi Bon Róó agus Leith-tenont Gener. Lasligh</span>
<lb n="629"/><span>sluagh mór mur so, .i. mac Tigherna Labhair, mac Rinnel Stibhord.</span>
<lb n="630"/><span>Tánacsat tar Banna mailli re Coronel Connalaigh.  Eoghan, .i. intí</span>
<lb n="631"/><span>d'fhoillsigh orra sgél Bhoili Áth Cliath dar ghabhadh Tighearna Inis</span>
<lb n="632"/><span>Ceillionn.  As go Muinseói, don Choill Íochtaraigh, go Clainn</span>
<lb n="633"/><span>Eachre, don mBrentor, ar mhodh an méid d'fhan san tír díobh, nárbh</span>
<lb n="634"/><span>eól dul ar coigrích, callsat a roibh aca.  Do shuidhighadur campa i</span>
<lb n="635"/><span>gCarn tSiadhail.  Loisgseat boili Torrd. Í Néill dá</span>
<lb n="636"/><span>ngoirthior A' Caislén, lá Féil Peadair.  As sin dóibh go</span>
<lb n="637"/><span>Boili Í Dhonndaoile, 'sdo thoirbhir Conn mac Airt, meic Domhnaill,</span>
<lb n="638"/><span>meic S. na Mallacht Oilén Bhoili Í Dhonndaoile do</span>
<lb n="639"/><span>Sheoirsi Bon Roo.</span></p>
<lb n="640"/>
<lb n="641"/><p><span>Dia Sathairn, gabhadh Niall Ó Néill, Bráthair S. Frons., mac</span>
<lb n="642"/><span>Feidhlim, meic Domhnaill.  Cuirseat go Carruic Fergusa é; do bhí i</span>
<lb n="643"/><span>láimh secht mí dhéag.</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>Tánacsat go Dún Geanuinn.  D'iarradur a' boili.  Diultadh iad.</span>
<lb n="646"/><span>An dara lá cuireadh saighdiuraidh do lámhach ar a' mboili agus dá</span>
<lb n="647"/><span>iarraidh.  Isé bu Captin i nDún Genuinn Brian Buidhi Ó hAodha,</span>
<lb n="648"/><span>seanshaighdiuir.  Baoi aca Athair Faoisidinn, Bráthair S. Frons.</span>
<lb n="649"/><span>Pád. Ó hAmuill.</span></p>
<lb n="650"/>
<lb n="651"/><p><span>Tánic mór-shluagh mailli re Coronell Bon Róo .i. Robert, Mi</span>
<lb n="652"/><span>Lord Sithsesdar, Lord Confaidh, Lord Hamalton, Lord Magumraidh</span>
<lb n="653"/><span>tar Abhuinn Mhóir.</span></p>
<lb n="654"/>
<lb n="655"/><p><span>Iulius, 1643.</span>
<lb n="656"/><span>go Dún Ghenuinn, gur thógsat a bpathilliuin ag Dún Geanuinn ar</span>
<lb n="657"/><span>Ghort Meráin; 5,000 coisigh, agus míle marcach.  Do ghlac faitchios</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="658"/><p><span>na bárda ar bhfaicsin na mór-shluaightech soin.  Glacsat ceathramha</span>
<lb n="659"/><span>airm agus gach trusgán dá roibh aca a bhreith leo.  Ar an chúigmhadh</span>
<lb n="660"/><span>lá do chuirset bárdadh Albonach i nDún Geanuinn.  Do thoirbhir</span>
<lb n="661"/><span>mac Briain meic Donnchadh Bhradaigh Í Ágán oilén Loch Luca</span>
<lb n="662"/><span>'sgan uiresbaidh costais air d'Albonachaibh.</span></p>
<lb n="663"/>
<lb n="664"/><p><span>Do comhairligheadh lasna sluaightibh so a' Gen Eoghan Ua Néill</span>
<lb n="665"/><span>do lenmhuin, 'sna coruighechta do bhen de.  Sluagh aca don</span>
<lb n="666"/><span>Tríocha, 's go Cluain Eis agus don Chabhán.  Indara sluagh go Cionn</span>
<lb n="667"/><span>Aird, co Muineachán, 'sdon Chabhán.  Assa sin go Sliabh Brús.</span>
<lb n="668"/><span>Do chursat seacht gcéd marcach go Sliabh Cairbre i n-íarmhóracht</span>
<lb n="669"/><span>na Ultach; agus mur nár rugsat orra fillsead go bun.  Do comhuirligheadh</span>
<lb n="670"/><span>leo filleadh dá n-áitibh féin.  Bádur i Muineachán san</span>
<lb n="671"/><span>oidhche bhaoi cugtha.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Labhrum seal ar Achadh in dá Charad mur tánic a' foghmhur agus</span>
<lb n="674"/><span>na harbhuracha chum a bheith abuighe.  Tánic Edurt Bon Roo iomad</span>
<lb n="675"/><span>slóigh, a Albonaigh, Sasanaigh is Éirennaigh, don bhoili chéadna.</span>
<lb n="676"/><span>Do chuir i nDun dá Bhalla, do chaithemh a' bhoili, cheithre gunna</span>
<lb n="677"/><span>móra.  Do bhídis ag tabhairt troda uatha go laetheamhail, 'sna</span>
<lb n="678"/><span>hAlbonaigh dá leagadh gach laoi.</span></p>
<lb n="679"/>
<lb n="680"/><p><span>Conncas don Chaptin Niall Ó Néill, mac Seáin, meic Torrd.,</span>
<lb n="681"/><span>meic Énrí, meic Seáin, co madh cóir cuairt do thabhairt fona slightibh</span>
<lb n="682"/><span>do bhí seal ón mboile amach.  Tarla dhoibh lá áirighe techt ó Mhuinseói</span>
<lb n="683"/><span>don léigior, cuidechta marcshluaigh agus saighdeoir.  Do ghonsatar</span>
<lb n="684"/><span>gur marbhadh ochtur saighdiuir, trí heich, 'sgur buaileadh beirt</span>
<lb n="685"/><span>mharcach.  Benadh díobh fíon agus beoir, vinicéir, uisce beathadh, dá</span>
<lb n="686"/><span>phailliun, spáadaidh, piocóidigh, tarruing dá each do chairt, lán do</span>
<lb n="687"/><span>mhin d'im 'sdo cháis, d'éadaoibh lín agus olla.  Do cuireadh annsin</span>
<lb n="688"/><span>campa ar cheithre hairdibh a' bhoile ar mhodh nach roibh slighthe</span>
<lb n="689"/><span>amach aca.  Tugadar ionsuighe oidhche tarsna na habhna sna bádaoibh</span>
<lb n="690"/><span>gur mharbhsat cheithre fer déag sul do labhradar focal.</span></p>
<lb n="691"/>
<lb n="692"/><p><span>Mí Iulius.</span></p>
<lb n="693"/>
<lb n="694"/><p><span>Dála a' Ghener. Eoghain Í Néill do chuir saighdeoiridh idir na</span>
<lb n="695"/><span>croidhechta agus garasdon Boile Shémuis.  Tángadar garasdon Oile</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="696"/><p><span>Finn d'iarraidh creach.  Rugadar leo echraidh ba braighde um Brian</span>
<lb n="697"/><span>mac Cú Connacht, agus marbhadh a dhaoine.</span></p>
<lb n="698"/>
<lb n="699"/><p><span>Do righne Colonel Chonndae in Longphuirt .i. Risterd Ó Feraoil,</span>
<lb n="700"/><span>cabhog, airm agus éadaigh airgid agus lamfraidh.  Do mharbh beirt</span>
<lb n="701"/><span>óg-mharcach do mhuinteir Choinne.</span></p>
<lb n="702"/>
<lb n="703"/><p><span>Do thóg a' Gen. na coruighechta tar Sionuinn aniar go mullach de</span>
<lb n="704"/><span>Brús san mBréifni, agus tánic Sior Feidhlim as Cill Cainnigh don</span>
<lb n="705"/><span>choruighecht.  Tánic Ambasadóir in Phápa Urbanus a hOcht ón Róimh</span>
<lb n="706"/><span>d'fhéchain a' chogaidh agus le na chongnamh chugtha.</span></p>
<lb n="707"/>
<lb n="708"/><p><span>D'fhan Brian Ó Néill, mac Airt Óig, agus Raghnall Mac Comhnaill</span>
<lb n="709"/><span>i ndiaidh na gcroidhecht, 'sdo tharruing Captin Ainlidhi a naimhde</span>
<lb n="710"/><span>orra, do marbhadh Raghnall don chuairt sin, 'sdo benadh a mhaithes</span>
<lb n="711"/><span>do Bhrian.</span></p>
<lb n="712"/>
<lb n="713"/><p><span>Do comhurligheadh la maithibh Uladh um a' nGen. arbh fhearr</span>
<lb n="714"/><span>techt co Cóigeadh Uladh iná dol don Mhidhe, agus roinn arbha d'fhagháil</span>
<lb n="715"/><span>uatha.  Críochnuighear leó dul don Mhidhe; ó Shliabh Brús go</span>
<lb n="716"/><span>tempoll na Lorgan, go Loch Ramhur, go droighead Bél Áth Gaoithe.</span>
<lb n="717"/><span>Do chuir a' Gen. a thechta go garasdon na Cluana Bréifni d'iarraidh</span>
<lb n="718"/><span>a' bhoili; agus ar bhfaicsin in tsluaigh dhóibh toirbhirsead a boile.</span>
<lb n="719"/><span>Fuairsead féin ceathramha mhaith.</span></p>
<lb n="720"/>
<lb n="721"/><p><span>Do bhí bárdadha Sheáin Í Ágán ar Inis Í Luinn.  Tángadar na</span>
<lb n="722"/><span>naimhde dá iarraidh, agus ní bhfuaradar.  Do tharuing siad sruth oile</span>
<lb n="723"/><span>san loch, 'sdo stopadur a' sruth do bhí ag sileadh uadha, gur báitheadh</span>
<lb n="724"/><span>a t-oilén.  Do righne bárdaighe an oiléin faradh i dtigh an oiléin.</span>
<lb n="725"/><span>Do marbhadh fer dibh, ar an fharadh re pilér gunna móir.</span>
<lb n="726"/><span>Gidheadh diultsat t-oilén do thoirbheirt ar énchor.  Do chuaidh</span>
<lb n="727"/><span>fer díbh san snámh gur bhris a' chora, sgur imigh a' námhuid.</span></p>
<lb n="728"/>
<lb n="729"/><p><span>Aug., 1643.</span>
<lb n="730"/><span>Do toirbhireadh caislén Cill Allúin don Ghen., 'sdo Sior Feidhlim</span>
<lb n="731"/><span>toirbhireadh caislén Bhoile in Rátha.  Fuaradur ceathramha</span>
<lb n="732"/><span>mhaith, a n-airm, a n-éideadh agus a dtrusgán.  Do chuaidh techta</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="733"/><p><span>don Bhoile Beg ón Ghen, dá iarraidh.  Diultadh fon mboile an Gen.</span>
<lb n="734"/><span>Do chuir na saighdiuiridh fon mboile 'sdo suigheadh na gunnaidh móra.</span>
<lb n="735"/><span>Do ligeadh frais pilér fon mboile, 'sdo briseadh agus polladh an chúirt.</span>
<lb n="736"/><span>Do iarradar ceathramha.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Do dhiult-san iad, acht techt fona mhéin.  Tándagar amach uile</span>
<lb n="739"/><span>naoi bhfichit idir marcshluagh agus troighthech.  Gabhadh mac</span>
<lb n="740"/><span>Sior Enri Trosbeirn agus Captin Corrdubh.</span></p>
<lb n="741"/>
<lb n="742"/><p><span>Gabhadh caislén Boile Fhiadhain, agus mac Sior Uilliam Persan as</span>
<lb n="743"/><span>Áth Cliath.  Gabhadh ag Boili Áth Buidhi Captin Smiot agus beirt</span>
<lb n="744"/><span>daoine uaisle.  Gabhadh Mainistir an Aonaigh, agus caislén Boili</span>
<lb n="745"/><span>Easúin ós Bóinn.</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>Do gabhadh 'sdo loisceadh ciaslén Boile Rumilér gan mhoill.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>Tángadar na coruighechta le Sior Feidhlim ó Chenanntus lá</span>
<lb n="750"/><span>fhéil Muire mór go Port Leastar, sgo Tigh Crathain.  Do cuireadh</span>
<lb n="751"/><span>léigior ar Phort Leastar .i. caislén námhad, 'sdo toirbhireadh é don</span>
<lb n="752"/><span>Ghen.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>Tánic Mi Lord Múar i n-iarmhoraht a' Ghen., a shlóigh agus na</span>
<lb n="755"/><span>coroidhechta, ionnus nach leigfiodh duine iná óinmhide as díbh gan</span>
<lb n="756"/><span>tuitim lana shlóite; óir do chruinnigh iomad do shlóitibh Albonach</span>
<lb n="757"/><span>agus Sasanach ar thuarasdalaibh móra thabhairt dóibh .i. roinn creach.</span>
<lb n="758"/><span>Bádur ann cúig mhile nó a sé.</span></p>
<lb n="759"/>
<lb n="760"/><p><span>Thógbhadh lasa' Ghen. trinnsigh ar Áth a' Mhuilinn Iarla, 'sdo</span>
<lb n="761"/><span>cuireadh na gunnaigh móra agus bega ar dóigh.  Tángadar ar naimhde</span>
<lb n="762"/><span>go húrmhaisneach go húr an átha, 'sdo pilleadh iad dá marbhadh.</span>
<lb n="763"/><span>Marbhadh Lord Mubhar la gunna mór Eoghain Í Néill, mailli re</span>
<lb n="764"/><span>93; agus secht bhfer déag an dara lá, agus naoi n-eich.  Do fillsead</span>
<lb n="765"/><span>na slóiti móra gach chreich nó chabhóg.</span></p>
<lb n="766"/>
<lb n="767"/><p><span>Mí Aug.</span></p>
<lb n="768"/>
<lb n="769"/><p><span>Dubhrudar triar captin, triar leithtenont agus seisior maorthach</span>
<lb n="770"/><span>dá bhfaghdis Sairsion maior agus trí céad saighdeoir do mhaithibh in</span>
<lb n="771"/><span>tsluaigh go mbeanfaidis in boile amach faoi chenn ocht lá.  Do </span>
<lb n="772"/><span>fuaradur gach ar iarradar.  D'ionnsaigheadur a' boile go dóchusach</span>
<lb n="773"/><span>ar mhodh gur mhesadar nach sesómhadh na hÉirionnaigh an boile</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="774"/><p><span>orra féin.  Tángadar timchioll a' bhadhúin, 'smur nach bhfuaradar</span>
<lb n="775"/><span>slighe asteach fillseat tar a n-ais, 'sdo ghlacadar sgonsa .i. cladh</span>
<lb n="776"/><span>abhallghoirt.  Tánic lucht cethroimhe an Mhadha .i. d'fhéchain aonaigh na</span>
<lb n="777"/><span>troda ar gach taobh.  Do suigheadh na gunnaidh móra bhaoí astigh</span>
<lb n="778"/><span>orra mailli re sáith pilér musgaoid do chur ionnta, go ndernadh cuspach</span>
<lb n="779"/><span>marbhtha orra .i. ar an mhuinteir do bhí leath thall don abhuinn ar</span>
<lb n="780"/><span>an aird ó thuaidh.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Do righni Captin a' chaisléin comhuirle lena daoine uaisli fa throid</span>
<lb n="783"/><span>leo.  Dubhradur na huaisle gomadh cóir troid leo.  Do cuireadh na</span>
<lb n="784"/><span>saighdeoraidh amach agus dá mhaor 'na n-oifficeachaibh orra.  Siubhlaid</span>
<lb n="785"/><span>cughtha ar thaobh a' sgonnsa.  Tugsat na piléir dá chéile, 'sdo</span>
<lb n="786"/><span>ghlacadur a gcloidhmhe agus sgena.  Do bhuaileadur 'sdo tholladar</span>
<lb n="787"/><span>a naimhde.  Do ghabh Albonaigh briseadh.  Marbhadh a' Sarsion Maior,</span>
<lb n="788"/><span>a' triar Captin agus na hoifficigh re chéile.  Ar ndol san</span>
<lb n="789"/><span>churrach dóibh níor chuma le Clann Mhaoilin cia haca bhiadh ar</span>
<lb n="790"/><span>tús.  Do chuireadh fer díobh a mhusgaoid roimhe, agus ní thogbhadh a</span>
<lb n="791"/><span>chos di, intan bhuaileadh intí bhí 'na dhiaidh bos 'na shlinnén 'sdo</span>
<lb n="792"/><span>éirgheadh 'na mhullach san churrach air.  Isé mes a roibh dá bhféchain</span>
<lb n="793"/><span>nár imigh fiche fer dona trí céad soin.  Tugadh in t-arm don chaislén.</span>
<lb n="794"/><span>Marbhadh in lá sin Domhnall Mag Betha, in Maor Maghnus Ó Corra</span>
<lb n="795"/><span>do bhí ar mhaithibh in dá shluagh saighdiuir.  Fuardur na hAlbonaigh</span>
<lb n="796"/><span>cead a muinteiri d'adhlacadh tránóna.</span></p>
<lb n="797"/>
<lb n="798"/><p><span>Do bhí Sior Robert Stibhord, Sior Uilliam Coal, agus Sarsion-maior</span>
<lb n="799"/><span>Uaruing aleith don chaislén agus don abhuinn ar a' Mhadh.</span>
<lb n="800"/><span>Suim a slóigh uile cheithre míle go leith.  Bádur sna campaoi so ocht</span>
<lb n="801"/><span>sechtmhuinidh.  Isí a gcall fris a' ré míle fer acht triúr; agus call</span>
<lb n="802"/><span>captin a' chaisléin ochtur idir uasal agus shaighdeoir.</span></p>
<lb n="803"/>
<lb n="804"/><p><span>Mí Sept., 1643.</span></p>
<lb n="805"/>
<lb n="806"/><p><span>Do chuir a' Gen. Eoghan litreacha na síthchána go Captin Achadh</span>
<lb n="807"/><span>in dá Charad, agus go Robert Bon Roo 'gá rádha a' tír d'fhágbháil.</span>
<lb n="808"/><span>Rugadar Albonaigh arbhur a' tíre cugtha go Trian Conghoil.  D'imigh</span>
<lb n="809"/><span>Bon Róo.  Tángadur na coruighechta don tír fa ris a' Ghen. go Tír</span>
<lb n="810"/><span>Eoghain.  D'fhág Albonaigh garasdun i nDún Geanuinn, i Muinseoi,</span>
<lb n="811"/><span>i nArd Bó, agus i Muine Mór.  Do tiomsuigheadh san tír i ndiaidh</span>
<lb n="812"/><span>Albonach.  Do righneadur treabhadh, begán ag gach duini fo leith.</span>
<lb n="813"/><span>Bádur san tír go samhradh.</span>
<lb n="814"/></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="815"/><p><span>Tug Bon Roo .i. Robert, Dún Geanuinn agus Muinseói do Lord</span>
<lb n="816"/><span>Sithsesdar.  Tángadar dá mbárdacht.  Do bhí triall Bon Roo go</span>
<lb n="817"/><span>hAlboin, agus dfhan arís; 'sdo b'fhearr lais nach dtugadh uadha ó</span>
<lb n="818"/><span>d'fhan féin.</span></p>
<lb n="819"/>
<lb n="820"/><p><span>Tánic Cornel Bon Roo go Bél Feirste, is do chuir Lord Sithsesdar</span>
<lb n="821"/><span>amach.  Do chuaidh Lord Sith-sesdar agus a mhac Captin Sesdar</span>
<lb n="822"/><span>go hÁth Cliath 'sgan leo acht a ngearráin.</span></p>
<lb n="823"/>
<lb n="824"/><p><span>Tánic robhadh ón Ghen. chum na gcroidhecht bheith ar siubhal</span>
<lb n="825"/><span>lae agus oidhche go Conndae Ard Macha.  Tánic Bráithre Ard</span>
<lb n="826"/><span>Macha chum an Fheadha, Pól Ó Néill a' Gardian; as sin go</span>
<lb n="827"/><span>hInis Caoin.</span></p>
<lb n="828"/>
<lb n="829"/><p><span>Tánic a' Gener. a' marcshluagh 's na coisigh don Lurgain Bhuidhi.</span>
<lb n="830"/><span>Tángadar na coruigheachta go huilidhi go Fernaigh, go Cloinn Caoích,</span>
<lb n="831"/><span>go hArdmacha Bréige.  D'fhan Sior Feidhlim i nAchadh in dá</span>
<lb n="832"/><span>Charad dá bárdacht, agus mórcuidechta mailli fris.  Do thoirbhir</span>
<lb n="833"/><span>      Dún Geanuinn do Sior Feidhlim, 'sdo chuir Sior</span>
<lb n="834"/><span>Feidhlim a bhárdadha féin san mboile chéadna.</span></p>
<lb n="835"/>
<lb n="836"/><p><span>Tánic Coimmisarius chum na mBráthar a Porráiste Domhnach</span>
<lb n="837"/><span>Cluana .i. Tomás Mac Tighernáin, a chompán Donnchadh Mór Ó</span>
<lb n="838"/><span>Dálaigh; as sin go Porráiste Domhnach Mhuighen, agus siar go</span>
<lb n="839"/><span>hArdmacha Bréige; as go Cenanntus dona croidhechtaibh; agus</span>
<lb n="840"/><span>san Uaimh, go hArd Breacáin, 'sgo Port Lestair.</span></p>
<lb n="841"/>
<lb n="842"/><p><span>Tánic Nunsius ón bPapa go Cill Cainnigh, agus táinic ordugh ón</span>
<lb n="843"/><span>Chomhuirle go Sior Feilimidh Achadh in dá Charad d'fhágbháil,</span>
<lb n="844"/><span>agus techt i mesg an tslóigh.  Do loisg Dún Genuinn is tánic mur</span>
<lb n="845"/><span>a roibh a' Gen. go Port Leastair.</span></p>
<lb n="846"/>
<lb n="847"/><p><span>1644, Iulius.</span>
<lb n="848"/><span>Tánic Iarla Caisiol-haven as Boile Átha Cliath gan fios do Shasanachaibh</span>
<lb n="849"/><span>mur bhí 'na Chatoilce.  Gabhsat na hÉirionnaigh chugtha go</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="850"/><p><span>forfáilteach é.  Do chuir Comhuirle Cilli Cainnigh 2,000 coisigh, agus</span>
<lb n="851"/><span>sé trupa leis go Gener. Uladh i n-aghaidh bhfer nAlbon; agus rángadar</span>
<lb n="852"/><span>mur a roibh Eoghan Ua Néill san Mhidhe, agus na croidhechta</span>
<lb n="853"/><span>fa ris.  Do hinnseadh sgéala na námhad don Iarla: Do cruinnigheadh</span>
<lb n="854"/><span>a roibh d'Albonachaibh, do Shasanachaibh, agus a roibh</span>
<lb n="855"/><span>d'Éirionnachaibh ar ceathramha aca i gCóigeadh Uladh ar aon</span>
<lb n="856"/><span>shluagh leosan do dhíbirt na nÉirionnach go huilidhe; agus atáid</span>
<lb n="857"/><span>anois san Longphort agus tar éis a loisge, fa ré Grán Ard agus re</span>
<lb n="858"/><span>Bél Áth Laogh; agus atáid naoi míle dhéag fer, agus atáid ag</span>
<lb n="859"/><span>tarruing go Fiodh an Atha.</span></p>
<lb n="860"/>
<lb n="861"/><p><span>Do chuir a' Gen. agus a' tIarla Beg trí trupa agus dá chéad coisigh</span>
<lb n="862"/><span>do chosnamh droighit Fhiodh an Átha, mailli re Brian Rúadh Ó</span>
<lb n="863"/><span>Néill mac Cuinn Ruaidh meic Airt meic an Fhir Dorchae.  Tángadar</span>
<lb n="864"/><span>na hAlbonaigh chum na slighteach, agus do bhenadar amach iad.</span>
<lb n="865"/><span>Gidheadh, do marbhadh Captin Greum, agus ochtur dá chineadh.</span>
<lb n="866"/><span>Do buaileadh Brian Úa Néill 'sdo marbhadh beirt mharcach dia</span>
<lb n="867"/><span>mhuinteir; buaileadh Geralt Garbh ón Mhidhe.  Do b'é Fiodh</span>
<lb n="868"/><span>an Átha boile Iarla Midhe.</span></p>
<lb n="869"/>
<lb n="870"/><p><span>Do chúadar na slóite sin go Cenantus, don Uaimh, go hÁth Fhir</span>
<lb n="871"/><span>Diadh, 'sdo scaoilsead ó chéile i nDún Dealgain, cuid díobh go</span>
<lb n="872"/><span>Trian Conghuil, go Cathánachaibh, go Tír Conuill, go hInis</span>
<lb n="873"/><span>Ceillion don Droighead, 'sdon tSrád Bhoile.  An uair so marbhadh</span>
<lb n="874"/><span>na hiasgaireadha, muinter Charrac an Essa ag Magh a' Dúin.</span></p>
<lb n="875"/>
<lb n="876"/><p><span>Do thriall a' Gen. agus in tIarla Beg i n-iarmhoracht na námhad</span>
<lb n="877"/><span>is rugsat na coruighechta leo go Tír Eoghain .i. don Phort Mór.</span>
<lb n="878"/><span>Suim na slóightech secht míle coissigh agus míle marcach.</span></p>
<lb n="879"/>
<lb n="880"/><p><span>Aug., 1644.</span>
<lb n="881"/><span>Do dhiúlt bárdaigh Achadh an dá Charad a' boile thabhairt d'arm</span>
<lb n="882"/><span>na ríoghachta, acht go bhfaghdis toil Sior Feidhlim, agus do bhí Sior</span>
<lb n="883"/><span>Feidhlim i gCill Cainnigh, agus mur nach bhfuaradar a' boile</span>
<lb n="884"/><span>do chuadar go Tóin re Gaoith, 'sdo thógbhadur a bpaliuin agus a</span>
<lb n="885"/><span>mbotha.  Do hinnseadh dona Generálaibh na naimhde do bheith i</span>
<lb n="886"/><span>nDruim</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="887"/><p><span>Mór Íbh Eathach.  Do chuaidh in tIarla, mór cuidechta chugtha,</span>
<lb n="888"/><span>lá San Clára.  Do thuit leó ós cionn dá chéad, idir marcach agus choissigh,</span>
<lb n="889"/><span>'sdo gabhadh Captin Blethear.  Do fillsed an lá céadna.  Tánic</span>
<lb n="890"/><span>litreacha chugtha ón Chomhuirle, agus ó Sior Feidhlim Achadh in dá</span>
<lb n="891"/><span>Charad d'fhágáil don arm.  D'fhágsat Tóin re Gaoith.  Tángadar</span>
<lb n="892"/><span>go Dún dá Bhalla.  Tógadar paliuin, botha, agus sgáláin ann.  Do</span>
<lb n="893"/><span>ghlac fiabhras a' Gen. Eoghan, sdo haithleagadh é.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>Tángadar na naimhde láimh re hArd Macha.  Do chuirseat</span>
<lb n="896"/><span>slóighte d'iarraidh creach go Tuath hAchaidh, sgo hÁth Feadha.</span>
<lb n="897"/><span>Do chrechsat deireadh na gcoraighecht, agus rugsat ar Chatilín Hovenden,</span>
<lb n="898"/><span>bean Torrd. Í Néill.  Do rugsat leo í, agus capaill fóna malraidh.</span></p>
<lb n="899"/>
<lb n="900"/><p><span>Do cuireadh soighdeoiridh do choimhéad átha na hAbhana Duibhe</span>
<lb n="901"/><span>idir na croidhechta agus an námhuid.  Do chuaidh Captin Davis</span>
<lb n="902"/><span>d'fhéchain a' námhad gan ordugh.  Buaileadh agus gabhadh é, 's</span>
<lb n="903"/><span>marbhadh cuid dá thrupa.</span></p>
<lb n="904"/>
<lb n="905"/><p><span>Do cuireadh Énrí Ó Néill, mac Tuathail go huachtar Clann</span>
<lb n="906"/><span>Aodha Buidhi ag dénamh foghla do bhun a' tSrutháin Mhilis 's</span>
<lb n="907"/><span>tug bó-ghabháil mhór lais mailli re héadáluibh eile.</span></p>
<lb n="908"/>
<lb n="909"/><p><span>Atá Robert Bon Róó, Leit-tenont Gen. Iarla Lasligh i nArd Macha</span>
<lb n="910"/><span>ceithre míle déag fer ós comhuir na nÉirionnach ionn a rabhadur i</span>
<lb n="911"/><span>nDún dá Bhalla secht míle fear.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>Tánic le Coronel an Fheadha, Torrd. Óg Ua Néill na coruighechta</span>
<lb n="914"/><span>uile do chruinniughadh idir Dún Genuinn, is Achadh in dá Charad,</span>
<lb n="915"/><span>agus pian a chrochta ar intí dhiúltfadh a' Chomhairle; agus ar mbeith</span>
<lb n="916"/><span>cruinn dona croidhechtaibh, le hordugh a' Ghen. tógbhadh orra a</span>
<lb n="917"/><span>cethair nó a cúig do mhíltibh bó d'Iarla Caisilhaven 'sdá mhuinteir.</span>
<lb n="918"/><span>Ní ar sláinti chúaidh dóibh in feolmhach soin, 's gan tenn aráin aca,</span>
<lb n="919"/><span>acht ar thinnios, 's treabhlaoid, flux, gur ég míle fer díobh.</span></p>
<lb n="920"/>
<lb n="921"/><p><span>Sept. 1644.</span>
<lb n="922"/><span>Sluaghadh la muinteir Sior Feidhlim, Coronel Santford, la</span>
<lb n="923"/><span>Ruraidhe MaGuidheir, is la feraibh Oirghiall ar Inis Ceillionn dar</span>
<lb n="924"/><span>bhenadur díobh dá chéad bó.</span>
<lb n="925"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="926"/><p><span>Do chuaidh pairt don námhaid ó Ard Macha don bhFiodh 'sdo</span>
<lb n="927"/><span>marbhadh leo sagurt na tíre Seaán Úa Conallán, is tugadar na creacha</span>
<lb n="928"/><span>leo.</span></p>
<lb n="929"/>
<lb n="930"/><p><span>Feacht oile tánic a' Coronel .i. ón námhuid, siubhal oidhche, dá</span>
<lb n="931"/><span>ngoirthí Maighsteir Rodíín, tar an Abhainn Duibh ar Bhél Áth</span>
<lb n="932"/><span>Cip, go Muinteir Bhirn.  Bádur cúig trupa.  Chonncadar suim marcshluaigh</span>
<lb n="933"/><span>i bhfogus dóibh.  Bádur na hÉirionnaigh ag drud uatha.</span>
<lb n="934"/><span>Giodheadh chuadar ionta.  Buaileadh 'sdo gabhadh Conn Ó Néill</span>
<lb n="935"/><span>mac Néill, meic Airt Óig.  Do gabhadh Art Ó Néill, mac Torrd. meic</span>
<lb n="936"/><span>Énrí na Garthann.  Do ghlac ceathramha 'sdo mharbh mac Leith-tenont</span>
<lb n="937"/><span>Gréam re naimhdenas é, ag in chionn ó thuaidh do Loch Cnuic</span>
<lb n="938"/><span>a' Chluithe.  Do marbhadh Alastrann Hovenden idir sin agus Abhann</span>
<lb n="939"/><span>na hÚna, 'sdo mharbhsat dá fher dhéag san choruigheacht.  Rugadur</span>
<lb n="940"/><span>leo éadála móra.</span></p>
<lb n="941"/>
<lb n="942"/><p><span>Do lean Laoiseach Úa Mórdha, duine do Laighnibh agus dream</span>
<lb n="943"/><span>do mharcshluagh Caisil-haven do bhí ag féchain a' mharbhtha da</span>
<lb n="944"/><span>dhénamh, agus le Torrd. Ó Néill mac don tí si do mharbhadh, ochtur,</span>
<lb n="945"/><span>agus do gabhadh cúigior dá námhuid.</span></p>
<lb n="946"/>
<lb n="947"/><p><span>Tánic a námhaid do bheint larum amach, agus rugsat sé eich déag</span>
<lb n="948"/><span>ó mhalroigh coimhéada an Iarla.  Rugadar triúr nó cethrar i láimh</span>
<lb n="949"/><span>riú, sdo leigeadur oifficeach áiridhe lomnochtaigh, acht butaisidh ar</span>
<lb n="950"/><span>lom air.</span></p>
<lb n="951"/>
<lb n="952"/><p><span>Intan do curthaoi d'fhiachaibh ar mhuinteir Chaisil-haven fuachas</span>
<lb n="953"/><span>a bheint ann, ní rachdis leith slighidh intan filldis tar a n-ais dá</span>
<lb n="954"/><span>bhfoslongphort féin re metacht agus mílaochacht, gan én-ní seirbhísi</span>
<lb n="955"/><span>do dhénamh.</span></p>
<lb n="956"/>
<lb n="957"/><p><span>Isna laethibh céadna tánic garasdon Muinseoii d'iarraidh Clann</span>
<lb n="958"/><span>Eachre.  Tarla orra creach; 'sdo bhen Féilim Ó Néill a' Chogaidh</span>
<lb n="959"/><span>in chreach díobh, 'sdo mharbh dá fher dhéag díobh.</span></p>
<lb n="960"/>
<lb n="961"/><p><span>Septemb., 1644.</span>
<lb n="962"/><span>Mur chonuirc Iarla Caisil-haven gurab ar gcúl do bhí a shluagh</span>
<lb n="963"/><span>ag dol, i luige agus i n-anbhfuinne, i metacht agus i mbás, tillidh go</span>
<lb n="964"/><span>Cóigeadh Laighion 'sdon Mhumhain, agus críochnuigheadh a' chomhairle</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="965"/><p><span>sin leó.  D'fhuráil Eoghan Úa Néill trí chéad bó agus secht céad</span>
<lb n="966"/><span>boirilli arbha agus fuireach dá oidhche san champa chéadna; 'sní</span>
<lb n="967"/><span>roibh ach cur gainimh i ngad sin d'iarraidh orra.  Do chuir a' Gen.</span>
<lb n="968"/><span>techta chum tighernaidh na gcroidheacht tarraing go Sliabh Betha,</span>
<lb n="969"/><span>'sdon Tríocha.</span></p>
<lb n="970"/>
<lb n="971"/><p><span>Tráthnóna tugadh púdar is luaigh dona soighdeoiridh.  Do</span>
<lb n="972"/><span>leigeadar orra a bheith ag tarraing fagóid don Cheasaigh Bhuidhi</span>
<lb n="973"/><span>agus a dénumh amhail do bhedis chum na námhad an oidhche sin</span>
<lb n="974"/><span>féin.  Do chonnuic spíoir na námhad gach ní dhíobh so agus tug robhadh</span>
<lb n="975"/><span>do Bhon Roo.  Do chregalsat go mór mona sgélaibh sin.  Do comhairligheadh</span>
<lb n="976"/><span>aca a ndaosgar sluaigh do chur go Tóin re Gaoith fare</span>
<lb n="977"/><span>na gcaráiste, agus iad féin d'fhuirech 'na sesamh ag coimhéad</span>
<lb n="978"/><span>a n-ech 's a n-arm.  Is messa mur tharla; ar muintir féin bhaoi ag</span>
<lb n="979"/><span>teitheadh.</span></p>
<lb n="980"/>
<lb n="981"/><p><span>Do ghluaiseadur rompa san ré dhorcha, a' Gen. agus in tIarla</span>
<lb n="982"/><span>agus na slóiti tar droigheat Achadh in dá Charad, don Veinn Bhuirb,</span>
<lb n="983"/><span>go Glaslacha, trít Oirghialla, 'sgo Boile na gCloch.  Fuaradur ó</span>
<lb n="984"/><span>Philip Ó Raghallaigh agus ó mhaithibh Raghallach dá chéad bó.</span>
<lb n="985"/><span>As sin dóibh go Béal Átha Haeis, tríd a' Bhréifni agus siar, agus do</span>
<lb n="986"/><span>thréigsiot Cóigeadh Uladh lá Féil na Croiche.</span></p>
<lb n="987"/>
<lb n="988"/><p><span>Sgéala Bon Róó: do bhí san champa cúig sechtmhuinidh.  Derbhadh</span>
<lb n="989"/><span>dó gur fhágbhadar na slóite in tír.  Do chuir féin cuartughadh</span>
<lb n="990"/><span>go Sliabh na Maol, timchioll a' Bhrentuir, 's d'fhéchuin na tíre 'na</span>
<lb n="991"/><span>dtimchioll.  Tugadar derbh leo gur imgheadur na slóite 's na coruighechta</span>
<lb n="992"/><span>go léir.  Loisgeadh Boile na mBiatach.</span></p>
<lb n="993"/>
<lb n="994"/><p><span>Do ghluais Bon Roo go Taoinen.  Do suigheadh a gcampa leo</span>
<lb n="995"/><span>ann.  Do thiomsaigheadur arbhuracha go feadh dhá mhíle dhéag</span>
<lb n="996"/><span>chugtha ar gach taobh dhíobh go Féil Matha Soisgéal.  Do</span>
<lb n="997"/><span>sgaoilsead ó chéile go Tír Conuill, go Cathánacha, don Rúta,</span>
<lb n="998"/><span>agus Bon Róó gona shluaighte go hArd Macha, go Gleann Righe</span>
<lb n="999"/><span>Octob. 1644.</span>
<lb n="1000"/><span>sair, agus tar druim Mhuighe Cobha.  Annsin do sgaoileadur dá</span>
<lb n="1001"/><span>ngarasdunaibh bunaidh ar fud Dál nAraighe, agus ar fedh Dáil</span>
<lb n="1002"/><span>Riada, etc.</span>
<lb n="1003"/></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1004"/><p><span>Do chuir Bon Róó techta i gcoinne garasdon Muinseoii a' boile</span>
<lb n="1005"/><span>do losgadh, agus na saighdeoirí thecht go Carruic Ferghusa; 'sdo</span>
<lb n="1006"/><span>chuir a cúig nó a sé do chéadaibh saighdeoir go hAlboin i n-aghaidh</span>
<lb n="1007"/><span>armála in rí Sérlus.  Do sraonadh in cath las in righ 'sdo marbhadh</span>
<lb n="1008"/><span>secht míle, sdo dichennadh Tigherna Achaidh na mBreac, agus suim</span>
<lb n="1009"/><span>do thighernaíbh oile.</span></p>
<lb n="1010"/>
<lb n="1011"/><p><span>Ba fásach iongantach na fuinn, na feruinn, na tíortha agus na</span>
<lb n="1012"/><span>tuatha ó dtasat bon Banna ó thuaidh go dtarsat doirsi in tSrátbhoili,</span>
<lb n="1013"/><span>agus ó Charn mór Sléibhe Betha go Toruigh adtuaidh; achtt</span>
<lb n="1014"/><span>ochtar ar Loch Laoghuire, ochtur ar Loch Inis Ó Luinn.  Ar bhfágbháil</span>
<lb n="1015"/><span>a' tíre don Iarla d'fhág mac Tomáis Geralt 'na Ghuibhernóir i nAchadh</span>
<lb n="1016"/><span>in dá Charad, agus Captin Faoiti ó Luimneach mailli re céd go leith</span>
<lb n="1017"/><span>saighdeóir 'na bhfarraidh ann.  Chuir a' tIarla cúig trupa i gcoinni</span>
<lb n="1018"/><span>na ngunnaidh mór d'fhág i nAchadh in dá Charad, agus gach caráisde</span>
<lb n="1019"/><span>oile a dtabhairt chuigi don Bhréifni.  Agus adubhairt marcach dia</span>
<lb n="1020"/><span>mhuinteir gurab luaithi d'fuileongadh bota pilér do dhénamh 'ná</span>
<lb n="1021"/><span>thiocfadh go Cóigeadh Uladh san chonvae sin.</span></p>
<lb n="1022"/>
<lb n="1023"/><p><span>Ar ndol as don Fhoghmhar, ar sgéith an arbha, arna losgadh agus</span>
<lb n="1024"/><span>arna chosadh do phill suim dona croidhechtaibh don tír .i.</span>
<lb n="1025"/><span>MaCionáith .i. Niall; Sliocht Aodha chum an Fheadha; Torrd.</span>
<lb n="1026"/><span>Ó Néill, mac Briain co Tuath Threna; Pádraig Modarra go</span>
<lb n="1027"/><span>Boile Í Dhonndaoile, agus mórán oile.</span></p>
<lb n="1028"/>
<lb n="1029"/><p><span>Tánic Bráithre Ard Macha don Bhrentur.  Do chuaidh ar</span>
<lb n="1030"/><span>nGardian go Monte Farannán, an tAthair Énrí Ó Mellán.  Daniel</span>
<lb n="1031"/><span>a Sancta Maria Cafill, Bonaventura Ó Coinne, Eoghan Ó Laochthren,</span>
<lb n="1032"/><span>Tomás Croalam, Edurt Dúdál go háitibh eile.  Ar bPreses</span>
<lb n="1033"/><span>Pádraic Ó Coisi agus én-bhráthair dég oile tathaighi don Bhrentor</span>
<lb n="1034"/><span>mailli fris agus Tadhg Ó Laochthren.</span></p>
<lb n="1035"/>
<lb n="1036"/><p><span>Mí Ianuari, 1645.</span>
<lb n="1037"/><span>Tanic fúachas teite gur chuireadur na coraighechta druim leis</span>
<lb n="1038"/><span>na tíoraibh; muinnter Conndae Tír Eoghain, Conndae Ard Macha</span>
<lb n="1039"/><span>Conndae Muineacháin síar go bráth.  Do theith Bráithre Ard Macha</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1040"/><p><span>chum an Fheadha; as sin go Cloinn Caoich.  Tánic dream as Lios</span>
<lb n="1041"/><span>na gCerrbhach i ndiaidh cháich agus mur nach bhfuaradur san tír</span>
<lb n="1042"/><span>acht lucht na ceathramha, rugadar ó Chaptin Trever secht bhfichit</span>
<lb n="1043"/><span>bó, agus adeirid gurab é féin do reac na ba leis na Sasanachaibh .i.</span>
<lb n="1044"/><span>Captin Trever.</span></p>
<lb n="1045"/>
<lb n="1046"/><p><span>Na huachtaráin: An Pápa, Innocentius Decimus; in righ, Sérlus;</span>
<lb n="1047"/><span>Iarla Urmhumhan i nÁth Cliath; Eoghan Úa Néill Generál Uladh;</span>
<lb n="1048"/><span>Preses Comhuirle Cille Cainnigh, a' Tigherna Butléir; Generál</span>
<lb n="1049"/><span>Leath Mogha Tomás Pristan; Primas totius Hibern., Aodh Ua</span>
<lb n="1050"/><span>Raghallaigh; Provinsial Uird S. Frons.,  Brian Mac Giolla Cainnigh,</span>
<lb n="1051"/><span>Connachtach.</span></p>
<lb n="1052"/>
<lb n="1053"/><p><span>Do chuadar sluagh ón Bhréifni, as Oirghiallaibh, óna Manchaibh</span>
<lb n="1054"/><span>do chreachadh Inis Ceillionn.  Bádar dá oidhche i bhfaireachas, 's do</span>
<lb n="1055"/><span>ghlacadur na creacha 's d'fhágbhadur í arís.  Do marbhadh fiche</span>
<lb n="1056"/><span>'sdá chéad fear uatha.  Buaileadh Maol Mórdha Ó Raghallaigh 'sdo</span>
<lb n="1057"/><span>chaill a each.  Gabhadh cúiger dá ndaoinibh uaisle.  Isé a bhfuasgladh</span>
<lb n="1058"/><span>sé céad boirilli mine, 60 boirilli síl, 60 ponta d'airgiod.</span></p>
<lb n="1059"/>
<lb n="1060"/><p><span>Do loisc muinter Ágán Inis Í Luinn d'uiresbaidh bethadh, sdo</span>
<lb n="1061"/><span>leansat siar a' Gen.</span></p>
<lb n="1062"/>
<lb n="1063"/><p><span>Tánic sluagh ó Inis Ceillionn go Cluain Eis dar creachadh leo Aodh</span>
<lb n="1064"/><span>agus Sémus Buidhi Ó Donndaoile, Domhnall Gruamdha Mhac</span>
<lb n="1065"/><span>Comhnaill, agus inghean Cumhaigh Bhallaigh, meic Risteird Í Chathán.</span>
<lb n="1066"/><span>Caillseat dá chéad bó go dtuilleadh.</span></p>
<lb n="1067"/>
<lb n="1068"/><p><span>Tánic Ardesbog Parma .i. Nunntius Apostolicus go hÉirinn ón</span>
<lb n="1069"/><span>Phápa Innocentius X, mailli re hór, re hairgiod agus re harmáil.  A</span>
<lb n="1070"/><span>chomhuirle dhóibh gan síth do dhénamh le feruibh Sasan acht re liberti</span>
<lb n="1071"/><span>coinnséis, agus a nduthaidhe féin don Egluis Catoilici.</span></p>
<lb n="1072"/>
<lb n="1073"/><p><span>2 Maii, 1645.</span>
<lb n="1074"/><span>Tánic Sior Feidhlim re cead Comhuirle Cilli Cainnigh céd go</span>
<lb n="1075"/><span>leith saighdeóir do chur garasdon i nDún Geanuinn agus i Muinseoii.</span>
<lb n="1076"/><span>Tánic go hAchadh in dá Charad, aimsior na Cinnccisi sin.  Ar a' treas</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1077"/><p><span>lá dó do chuaidh ar barr na cúirti, 's dubhairt go roibh na náimhde</span>
<lb n="1078"/><span>chugtha.  Tánic don gheabhta.  Do labhair go hard le a mhuinteir</span>
<lb n="1079"/><span>féin do bhí amuigh: "Tigidh ar an gheabhta asteach, agus cosnaidh</span>
<lb n="1080"/><span>an boili."  Tángadar san asteach.  Ní roibh Pilip Ruadh Ó Raghallaigh</span>
<lb n="1081"/><span>.i. an Captin san mboile, agus ó nach roibh do cuireadh a mhuinter</span>
<lb n="1082"/><span>amach tar gebhta.  Do cuireadh lón bídh leo go lór don Bhréifni.</span></p>
<lb n="1083"/>
<lb n="1084"/><p><span>Tarla secht fir dég dona naimhdibh ar mhuinteir Sior Feidhlim.</span>
<lb n="1085"/><span>Do chroch naonbhar díobh 'sdo ghlac rannsum as in chuid eile.</span>
<lb n="1086"/><span>Fuairseat an lá céadna 15 capaill.</span></p>
<lb n="1087"/>
<lb n="1088"/><p><span>Feacht n-aon do Sior Feidhlim i nAchadh in dá Charad gur</span>
<lb n="1089"/><span>tharraing ceithiornach do mhuinteir Labhraidh ó Bhon Róó, cúig</span>
<lb n="1090"/><span>trupa agus ceithre cuidechta saighdeoir go bhfuigheadh foill coimhéda</span>
<lb n="1091"/><span>ar an mboile.  Tángadar deireadh oidhche san ghebhta.  Do sgaoileadh</span>
<lb n="1092"/><span>frasanna lámhaigh friu, gur marbhadh ochtur 'sgur buaileadh</span>
<lb n="1093"/><span>suim oile.</span></p>
<lb n="1094"/>
<lb n="1095"/><p><span>Tánic Gen. Bon Róó, mór sluaigh ó Thrian Conghail go hArd</span>
<lb n="1096"/><span>Macha, 's don Phort Mór.  Do chuir a thechta go Sior Feidhlim</span>
<lb n="1097"/><span>a' boile a thoirbhirt.  Ad-beirt Sior Feidhlim gurab luaithe do</span>
<lb n="1098"/><span>mhuirfeadh é féin nó a thoirbheoradh é comh truaileach sin; 'sgo</span>
<lb n="1099"/><span>bhfuigheadh seision má bhí dá hiarradh troid.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Dála Mon Roo, chuaidh go Glaslacha 'sgo Muinechán.  Do chomhuirligh</span>
<lb n="1102"/><span>re maithe na nAlbonach ó Thír Conuill gad déndís.  "Tugmaoid</span>
<lb n="1103"/><span>succura d'ar mboiltibh garasdon i gCóigeadh Connacht."  Do </span>
<lb n="1104"/><span>righneadh amhlaidh sin, 'sdo phill bun na sluaighteach go Tír Conuill</span>
<lb n="1105"/><span>'sgo Trian Conghail.</span></p>
<lb n="1106"/>
<lb n="1107"/><p><span>Do bhámur 14 lá idir lá S. Frons. agus lá Capistranus gan grian</span>
<lb n="1108"/><span>'ná gealach iná rélta d'fhaicsin dúinn ar feadh na haimsire so, agus</span>
<lb n="1109"/><span>snuadh cuisne ar gach lá.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>Septemb., 1645.</span>
<lb n="1112"/><span>Do gabhadh la Sior Feidhlim barc la Guibhernóir Mas-aregna ara</span>
<lb n="1113"/><span>roibh dhá ghunna ghlasa, deich muscaoide, 12 borrlli d'iasg saillte agus</span>
<lb n="1114"/><span>marnélaigh agus cuidechta shaighdiuir.  Tugadh leo í go hinbhior</span>
<lb n="1115"/><span>Achadh in dá Charad.  Do crochadh cuid dona feruibh agus fuascladh</span>
<lb n="1116"/><span>cuid díobh.</span>
<lb n="1117"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1118"/><p><span>Do ghluais Gen. Bon Roo as Trian Conghoil go hArd Macha,</span>
<lb n="1119"/><span>go Sliabh na Maol, go Clochar, go hInis Ceillionn, dar loisceadh leo</span>
<lb n="1120"/><span>Cóigeadh Connacht go Tobar Brighde, agus creacha in tíre leo; 'sdo</span>
<lb n="1121"/><span>thoirbhir Ó Conchubhair Sligeach dóibh agus d'fhágsat garasdon</span>
<lb n="1122"/><span>láidir ann.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Do gabhadh la Iarla Caisil-haven Lios Mór Mo Choda.  Do bhean a'</span>
<lb n="1125"/><span>boile do Shíol mBriain; 'sdo marbhadh Maghnus Ó Cathán .i. Captin,</span>
<lb n="1126"/><span>mac Cumhaigh Bhallaigh, meic Risteird; 'sdo bheansat naoi ngarasdon</span>
<lb n="1127"/><span>do Bharún Inis Í Chuinn; agus bhí cúig céad déag Ultach san tsluagh</span>
<lb n="1128"/><span>soin.  Do marbhadh annsin Captin Cathán eile, Cumhaigh mac</span>
<lb n="1129"/><span>Maghnuis Gallta.</span></p>
<lb n="1130"/>
<lb n="1131"/><p><span>Do gabhadh la Seaán Burc, le Tomás Táá, agus le Sémus Dilon</span>
<lb n="1132"/><span>garasdon mór Thuillsge.  Marbhadh ann captin Ultach .i. Aodh Ó</span>
<lb n="1133"/><span>Gallchubhair, agus lena shaighdeoraibh do benadh an boile amach.</span>
<lb n="1134"/><span>Gabhadh Oil Finn, Boile Sémuis, Caislén Sgudh, agus Mainistir</span>
<lb n="1135"/><span>na Búile leó.</span></p>
<lb n="1136"/>
<lb n="1137"/><p><span>Do chuaidh slóite Connacht go Sligech dá tógáil ar Albonachaibh,</span>
<lb n="1138"/><span>agus níor airigheadar go dtánic cúig trupa, nó a sé, ó Thír Conuill</span>
<lb n="1139"/><span>agus as Inis Ceillionn dá ndiubhracadh dá bhfoslongphort féin.  Do</span>
<lb n="1140"/><span>marbhadh Ardesbog Tuama dá Ghualann, dar bha hainm Maoleachluinn</span>
<lb n="1141"/><span>Ó Caolluighe, agus a' sagurt.  Gidheadh thuit leo san chath sin</span>
<lb n="1142"/><span>ceathrur Albonach.  Doctúir oirdheirc i bhfoghluim, i maithios agus i</span>
<lb n="1143"/><span>ndeghbheathaidh.  Tógbhadh na Búrcaigh, agus na hÉirionnaigh,</span>
<lb n="1144"/><span>'s do marbhadh iomad díobh.  Do righneadh édáil a' longphuirt.</span>
<lb n="1145"/><span>Tug na hAlbonaigh don gharasdon Sligeach furtacht.  Leacht an Esbuig.</span></p>
<lb n="1146"/>
<lb n="1147"/><p><span>Tánic a' Gen. Eoghan as Cill Cainnigh ó Nunsius a' Phápa trí</span>
<lb n="1148"/><span>míle fear go Carruic Machaire a' Rois.  Creachsat daoine bhí ar ceathramha</span>
<lb n="1149"/><span>ghallta.  As sin go Bél Átha Beith.  Seal ann sin.  As don</span>
<lb n="1150"/><span>Bhréifni.</span></p>
<lb n="1151"/>
<lb n="1152"/><p><span>Iomthús Eoghain do chuir Rúraidhe MaGuidhir Coronel, agus</span>
<lb n="1153"/><span>Torrd. Ó Néill sean-shaighdeoir ón Spáin do shliocht Aodh, cúig</span>
<lb n="1154"/><span>céad fer go Loch Éirni.  Tánic a lucht bratha chugtha mailli re dhá</span>
<lb n="1155"/><span>bhád.  Tángadar i dtír i nOilén Bábh.  Loisgeadh 'sdo creachadh dá</span>
<lb n="1156"/><span>oilén.  Tugsat as corradh le cúig céad bó, agus secht bhfichit capall</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1157"/><p><span>fona n-eiribh; fós secht n-eich déag.  Tugsat na creacha leo go fogus</span>
<lb n="1158"/><span>Béal Átha na Mallacht, agus ar n-éirghe don ghealaigh, meadhon</span>
<lb n="1159"/><span>oidhche do imigh muinter Rúraidhi MeGuidhir re na héadálaibh.</span>
<lb n="1160"/><span>Do bert Torrd. mac Briain meic Domhnaill meic Feidhlim Ruaidh</span>
<lb n="1161"/><span>Í Néill:</span></p>
<lb n="1162"/>
<lb n="1163"/><p><span>"Atáid ar naimhde chuguinn," ar sé, "agus tigidh ar a' trinnsi</span>
<lb n="1164"/><span>so.  Tugaidh lámhach uaibh, agus seasmhadh lucht na bpíceadh annso."</span></p>
<lb n="1165"/>
<lb n="1166"/><p><span>Do righneadh mur sin, 'sdo marbhadh ochtur um leith-tenont na</span>
<lb n="1167"/><span>marcshluagh a' námhad.  Do theith lucht na bpícidhe.  Tánic ar</span>
<lb n="1168"/><span>naimhde oruinn gur marbhadh Mac Oilin Captin, agus deichneamhar.</span>
<lb n="1169"/><span>Do thuit Captin Éiremhón Mac Suibhni ó Thír Conuill, agus Torr.</span>
<lb n="1170"/><span>Ó Néill Sarsan Maior, san ár.</span></p>
<lb n="1171"/>
<lb n="1172"/><p><span>Labhrum seal do Choronel Raghallaigh .i. Pilip mac Aodh meic</span>
<lb n="1173"/><span>Seaáin Ruaidh.  Tarla na Raghallaigh ós Bóinn.  Fuair sgéala go</span>
<lb n="1174"/><span>roibh cuidechta saighdeoir techt ó Bhoile Áth Cliath go Droighead</span>
<lb n="1175"/><span>Átha.  Tarla Pilip dóibh ag Boile Giollan agus ní maith bhádar na</span>
<lb n="1176"/><span>hÉirionnaigh i n-arm.  Gidheadh, chuadar ionnta 'sdo mharbhsat</span>
<lb n="1177"/><span>secht ceud don námhuid 'sgan aon díbh fén do thuitim.  Acht ar</span>
<lb n="1178"/><span>bhfagháil arm agus monision do thoradh in laoi sin do chuireadur</span>
<lb n="1179"/><span>toghuil ar Dhroighead Átha go dtánic in t-errach bhaoi ar gcionn.</span></p>
<lb n="1180"/>
<lb n="1181"/><p><span>Do thuit Sérlus Cút, sgiúrsa malluighthi agus césdúnach éttrócaireach</span>
<lb n="1182"/><span>na nGaoidheal, i mBoile Áth Truim.  Ní fes cia ros marbh</span>
<lb n="1183"/><span>cara nó námhuid.</span></p>
<lb n="1184"/>
<lb n="1185"/><p><span>Do buaileadh in tírénach fuiléachtach Simon Hercúrt .i. Ridire,</span>
<lb n="1186"/><span>agus tres commandar na cuidechta ag in Charruic mBain, agus fuair</span>
<lb n="1187"/><span>bás in lá bu faigsi dhó, agus é ag tabhairt naomhathaisi do Dhia agus</span>
<lb n="1188"/><span>dona naomhuibh.</span></p>
<lb n="1189"/>
<lb n="1190"/><p><span>Do ghabhadar na Catoilcigh port Luimnigh a seilbh in righ Sérlus.</span>
<lb n="1191"/></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="1192"/><p><span>Troideadur coimhthinól Catoilceadh ag Cill Salugain.  Do marbhadh</span>
<lb n="1193"/><span>Captin Rocheford mailli re suim oifficeach agus mórán saighdiuir</span>
<lb n="1194"/><span>'na chuidechta, sdo chuireadur d'fhiachaibh orra tilleadh tar a n-ais</span>
<lb n="1195"/><span>dá n-aimhdheoin go Boile Átha Cliath.</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>1641.</span>
<lb n="1198"/><span>Is iad bhaoi i n-ionadh Giubhstis i nÁth Cliath Sior Uilliam Person</span>
<lb n="1199"/><span>Maighster Cúirt of Uarde, agus Sior Seon Burlasci .i. beirt ridireadh</span>
<lb n="1200"/><span>gan taisi gan trócaire.</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>Do chuir Coronel Raghallaigh Sasanaigh a' Chabháin, Átha</span>
<lb n="1203"/><span>hEois, a' Toirbiort, agus a roibh i mboiltibh bega ar feadh na</span>
<lb n="1204"/><span>tuaithe, do chruinnigh íad so, 'sdo chuir convae leo go Droighead</span>
<lb n="1205"/><span>Átha.</span></p>
<lb n="1206"/>
<lb n="1207"/><p><span>Do chuir Coronel Raghallaigh léigior ar Chruachain Mhic Tighernáin,</span>
<lb n="1208"/><span>ar Chill Achaidh, áit ar chruinnigh cúig céd persa, agus go rabhsat mur</span>
<lb n="1209"/><span>sin trí sechtmhuineidh déag gur ég trí céad persa dhíobh.  Annsin</span>
<lb n="1210"/><span>do ghlac Sior Sémus Creag agus Sior Framsaidh Hamalton ceathranha</span>
<lb n="1211"/><span>do dhá chéad persa 'sdo cuireadh don Droighead íad.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>Tánic secht bhfichit marcach ó Áth Truim.  Do ghlacsat creacha</span>
<lb n="1214"/><span>móra.  Do bhí Maolmórdha mac Emuinn trí marcaigh déag ar fhichit fa</span>
<lb n="1215"/><span>ris.  Do mhothuigh teitheadh 'sna croidhechtaibh, 'sdo lean na</span>
<lb n="1216"/><span>creacha; agus chúaidh annsa marcshluagh ag Lios na hEaduirne.  Do </span>
<lb n="1217"/><span>chuala Aodh mac Maolmórdha in troid, agus tánic fona tuarim, gur</span>
<lb n="1218"/><span>cuireadh i raon madhma iad, agus gurab ann do marbhadh an fer</span>
<lb n="1219"/><span>déidhionach díobh ag dul astech ar ghebtha Ráth an Mhapaoi; agus</span>
<lb n="1220"/><span>gurab é a suim marcach agus cheithre fichit, agus gabhadh Captin</span>
<lb n="1221"/><span>Carsin.</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>Timsughadh slógh le Sior Sérlus Vaifferston san Mhumhain do</span>
<lb n="1224"/><span>thoghail in chaisléin dá ngoirthior a' Chloch Liath.  Do toirbhireadh</span>
<lb n="1225"/><span>a' boili dhó, go mbeith ar begán bídh ag bárdaibh a' chaisléin.</span>
<lb n="1226"/><span>Do ghlacsat ceathramha ar choinghioll dá n-anum.  Acht níor</span>
<lb n="1227"/><span>chomhaltach sin dóibh, óir cuireadh 80 persa dhíobh chum báis.</span>
<lb n="1228"/><span>Tángadar Muimhnigh do thabhairt furtacht don bhoile agus dá</span>
<lb n="1229"/><span>gcairdibh.  Is amhlaidh fuaradar dóite é.  Do chuirseat troid ar</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1230"/><p><span>mhuinteir Shérluis ar mhodh nár léigeadur as dona trí míle acht tuairim</span>
<lb n="1231"/><span>dá chéad, sdo gabhadh a' Coronel leó.</span></p>
<lb n="1232"/>
<lb n="1233"/><p><span>Do ghrádh in tSérluis so tug inghean Iarla Corcaighe .i. Sior Riocard</span>
<lb n="1234"/><span>Buidhill, nimh dá fer féin .i. an Barrach Mor.</span></p>
<lb n="1235"/>
<lb n="1236"/><p><span>1642.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Sluagh le Mi Lord Múar, is le Risterd Graoi-anfill, 4,000 fer, cuirseat</span>
<lb n="1239"/><span>timchioll cúirte agus caisléin Geróid Leighis, agus ní roibh Geróid</span>
<lb n="1240"/><span>féin san mboili.  Bádar deichneabhar ar fhichit de bhárdaoibh san</span>
<lb n="1241"/><span>chaislén.  Do mharbhadur ón tsluagh, feadh cúig lá 700.  Do ghlac</span>
<lb n="1242"/><span>ben a' bhoile ceathramha dí féin 'sdá cloinn.  Bárdaoi a' chaisléin</span>
<lb n="1243"/><span>cuirseat a roibh do phláta do bhras, d'iarann, do ghunnaoibh, d'éadaoibh,</span>
<lb n="1244"/><span>do chruithnecht, fa ré mórán do mhaithios an tíre san chúirt,</span>
<lb n="1245"/><span>gur loisceadur ar an mball í.  Leis sin tennadar fan mbadhbhdhún,</span>
<lb n="1246"/><span>agus briseadur an comhlaoi iaruinn.  Tánic duine i dtús asteach, 'sdo</span>
<lb n="1247"/><span>iarr pistol do bhí ag fer dona bárdaoibh.  "So" ar sé, gur bhuail</span>
<lb n="1248"/><span>dá philér 'na ocht air 'sgur mharbh.  Gabhadh 'sdo cengladh ar a' mball</span>
<lb n="1249"/><span>iad 'na gcúplaoibh.  Do bhí ógán ann arna bhualadh go trom.  Do</span>
<lb n="1250"/><span>chlis uatha.  D'fhág iad co Caislén Riocard slán.  Mur sin básuigheadh</span>
<lb n="1251"/><span>naonbhur ar fhichit saighdiuir.  Marbhadh la Mi Lord Múar i gCoill</span>
<lb n="1252"/><span>a' Bhábuigh, idir fher, mhnaoi, agus leanbh deich agus secht bhfichit,</span>
<lb n="1253"/><span>Conndae Lút.</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>Marbhadh la garasdon Boile mhic Buain, le brath inghean Seoirsi</span>
<lb n="1256"/><span>Gerlun, ochtur is dá fhichit agus dá cheud mailli rena Sagurt Porráiste</span>
<lb n="1257"/><span>Torrd. MacRuadhrí, agus iad ar cethraim ag Lord Muar.</span></p>
<lb n="1258"/>
<lb n="1259"/><p><span>Comhdháil catha idir Iarla Urmhumhan agus coimhthionól Catoilceach</span>
<lb n="1260"/><span>ag in mBerbha.  Tugadar troid chalma uatha ar gach leith nó gur</span>
<lb n="1261"/><span>sraonadh leis na heiricibh, agus rugadar buaidh agus én ghunna mór.</span>
<lb n="1262"/><span>Gabhadh Coronel Cuilúir, Coronel Priston 'sdo marbhadh mórán ar</span>
<lb n="1263"/><span>gach leith.  Tángadar san oidhche go Ros MheCriuin, agus tángadar</span>
<lb n="1264"/><span>a naimhde arna bhárach don Ros 'na ndiaidh.  Tug an Guibhirneoir</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1265"/><p><span>.i. Coronel Fox amus longphuirt mailli re cúig mhusgaoid ar mhodh</span>
<lb n="1266"/><span>gur theitheadur 'sgur fhágbhadur a' campa, agus súd uainn iad, uainn</span>
<lb n="1267"/><span>go Boile Átha Cliath.</span></p>
<lb n="1268"/>
<lb n="1269"/><p><span>Toicheastal le Mi Lord Mubhur ar fiarlaoid na Midhe gur loisgeadh</span>
<lb n="1270"/><span>a n-agairt a dtighthe, Cenantus agus ceithre muilte do bhí ar an</span>
<lb n="1271"/><span>abhainn láimh ris.  Do marbhadh corradh ós cenn trí fichit i Muilionn</span>
<lb n="1272"/><span>a' Fhrancaigh.  Fuair an Ciomhsógach ceathramha .i. Robert, 'sdo</span>
<lb n="1273"/><span>marbhadh ar an mball é le hordughadh Sior Henri Trosboirn; agus a</span>
<lb n="1274"/><span>mhac gan ordughadh ar bith.</span></p>
<lb n="1275"/>
<lb n="1276"/><p><span>Tabhair fa dear annso: Ón chéad bhliadhain don chogadh gusan</span>
<lb n="1277"/><span>sémhadh bliadhain don chogadh fuair trí fichit míle Sasanach</span>
<lb n="1278"/><span>Albonach agus saighdiuir bás do thámh agus do thinneasaibh éxamhla,</span>
<lb n="1279"/><span>mur as fiadhain leabhar oiris Boile Áth Cliath, leabhur oiris Droichid</span>
<lb n="1280"/><span>Átha agus leabhur oiris Corcaighe.  Óir, adeirid gur éigin roilge</span>
<lb n="1281"/><span>nua do thógbháil taobh amuigh dona boiltibh tré iomad ég báis</span>
<lb n="1282"/><span>uathbhásaigh na ndaoine.  Agus is ionmhesda gur tré miorbhuilibh</span>
<lb n="1283"/><span>Dé agus tré chanaighil an Bhreithimh Críost comhthroim tarla in</span>
<lb n="1284"/><span>domblas sin dóibh.  Ór, níor chongbhadur ceathramha, focal, nó</span>
<lb n="1285"/><span>cumairce dar ghealladur d'Éirionnach riamh gan briseadh orra arís,</span>
<lb n="1286"/><span>i n-aghaidh dlighidh na gcineadhach.  Ór mharbhaidis mná agus</span>
<lb n="1287"/><span>leinbh gan baisteadh, sean-ndaoine agus aoís gacha galair.  Is follus</span>
<lb n="1288"/><span>in sgéal sin san mboile dá ngoirthior Tech mo Linn i gConndae</span>
<lb n="1289"/><span>Cilli Dara.  Is follus fós an ní céadna sa mhaidhm tugadar Sasanaigh</span>
<lb n="1290"/><span>ar a' bPristunach i gCnoc a' Leghissigh, airm ar mharbhadar a</span>
<lb n="1291"/><span>deich nó a dó dhég do chéadaibh, agus iad cengailte; tar éis ceathramha</span>
<lb n="1292"/><span>dhóibh do marbhadh annsin iad uile; agus ní thugadar</span>
<lb n="1293"/><span>do chéill uatha annsin, in tan do fiarfaigheadh sgéala i mBoile Áth</span>
<lb n="1294"/><span>Cliath díobh acht gur throideadur go láidir riú, ar egla go ndéndis a</span>
<lb n="1295"/><span>leithit céadna arís; 'sgurab uime sin do mharbhadur íad.  Acht</span>
<lb n="1296"/><span>bíodh a shlánsan gur bhriseadur Éirionnaigh ceathramha orrasan</span>
<lb n="1297"/><span>ariamh, intan do ghealldis dáibh í.  'S do bhris a' Cútach ceathramha</span>
<lb n="1298"/><span>ar Énrí Ua Néill, mac Eoghain, agus ar Fheidhlim Ó Néill, mac</span>
<lb n="1299"/><span>Tuathail, agus ar dhaoinibh uaisle i maidhm na Sgairbhe Solus.</span></p>
<lb n="1300"/>
<lb n="1301"/><p><span>As Cló Cilli Cainnigh so suas do benadh.</span>
<lb n="1302"/></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1303"/><p><span>1646.</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>Tánic techta an Phápa i nÉirinn go Cill Chainnigh darb ainm</span>
<lb n="1306"/><span>Ioannes Baptista, Ardesbog Parma.  Tug leis trí fichit míle punta</span>
<lb n="1307"/><span>agus armáil mhór.</span></p>
<lb n="1308"/>
<lb n="1309"/><p><span>Tánic Gener. Uladh i láthair a' Nuntius 'sdo gheall go ndioghnadh</span>
<lb n="1310"/><span>serbhís i gCóigeadh Uladh dá bhfaghadh costas dona soighdeóiribh.</span></p>
<lb n="1311"/>
<lb n="1312"/><p><span>"Do gheabhair costas trí míle fer go cenn leithbhliadhna, agus cuir</span>
<lb n="1313"/><span>féin 'na chenn sin dá mhíle oile ar chostus na tíre féin."</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>Ainm an Phápa Innocentius Decimus.</span></p>
<lb n="1316"/>
<lb n="1317"/><p><span>Tugadh fógra la Gen. Uladh an uile choisigh agus mharcach do</span>
<lb n="1318"/><span>Chóigeadh Uladh techt ar a leith féin, 'sgo bhfuigheadh trí sgillinge</span>
<lb n="1319"/><span>agus sé pinginnidh san tseachtmhuin.  'Sdo chruinnigheadar san</span>
<lb n="1320"/><span>mBréifni; is tánic deich gcapuill is trí fithit go Caislén Locha</span>
<lb n="1321"/><span>Saoileann ag iomchur airm in tslóigh as Cill Cainnigh.  Bádar annso</span>
<lb n="1322"/><span>ag cruinniughadh na slógh go primo Iunii.</span></p>
<lb n="1323"/>
<lb n="1324"/><p><span>Do gabhadh la Sior Feidhlim secht mbáid ar Loch Ethach, 'sdo</span>
<lb n="1325"/><span>gabhadh ceithre fir dég, is marbhadh ós cenn fichit, 's tugadh na</span>
<lb n="1326"/><span>báid go hinbher Achaidh in dá Charad; is tánic Sior Feidhlim go</span>
<lb n="1327"/><span>foslongphort a' Ghen.</span></p>
<lb n="1328"/>
<lb n="1329"/><p><span>Tánic slóite Albonach go bon na hAbhanna Duibhe, ionadh ar</span>
<lb n="1330"/><span>thógbhadar dá phort ar bhrú in tsrotha móir, 'sdo chuireadur slabhraidh</span>
<lb n="1331"/><span>ettorra do chosg a' locha agus iasgach ar mhuinteir Sior Feidhlim.</span></p>
<lb n="1332"/>
<lb n="1333"/><p><span>Toicheastal sluaigh a' Ghen. agus Sior Feidhlim .i. Secht gCoronel:</span>
<lb n="1334"/><span>a' Gen., Sior Feidhlim, Coronel an Fheadha, Alastrann mac an</span>
<lb n="1335"/><span>Iarla, Maghnus Ó Domhnaill mac Néill Ghairbh, Rúraidhe MaGuidhir,</span>
<lb n="1336"/><span>Cornel Ferail .i. barr ar chúig míle coisigh; agus naoí dtrupa:</span>
<lb n="1337"/><span>Énrí Ruadh mac a' Ghen., trupa; Conn Bacach, trupa; Brian</span>
<lb n="1338"/><span>Rúadh Ó Néill, trupa; Brian Rúadh mac meic Mathon, trupa;</span>
<lb n="1339"/><span>Pilip Ó Rellii, trupa; Aodh, mac Maolmórdha, trupa; Maolmórdha mac</span>
<lb n="1340"/><span>Émuinn, trupa;  Aodh MaGuidheir, trupa; Cornel Ferail, trupa.</span></p>
<lb n="1341"/>
<lb n="1342"/><p><span>Iunii, 1646.</span>
<lb n="1343"/><span>Agso cruinniughadh slóigh Eoghanacht Uladh um a nGenerál</span>
<lb n="1344"/><span>féin, Eoghan Ua Néill.  Do hinnseadh dóibh go roibh Mi Lord</span>
<lb n="1345"/><span>Magumraidh sluaite móra Albonach agus Sasanach i nGlenn Righe ag</span>
<lb n="1346"/><span>triall</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1347"/><p><span>don Mhumhain 'sgo Cill Cainnigh ionnus go ndíbridis iad uile.  Tángadar</span>
<lb n="1348"/><span>fon réim sin don Veinn Bhuirb 'sdo righneadur foslongphort ann.</span>
<lb n="1349"/><span>Do chursat a n-eich ar fér.  Do chursat deich ceud laoch do choimed</span>
<lb n="1350"/><span>in laochlongphuirt soin agus trí trupa, óir bhí a' námhuid láimh re</span>
<lb n="1351"/><span>hArd Macha.</span></p>
<lb n="1352"/>
<lb n="1353"/><p><span>Toicheasdal Mi Lord Magumraidh, óir isé bu Generál orra.  Baoi</span>
<lb n="1354"/><span>ann Mi Lord Blénidh, Mi Lord Hamulton, agus Robert Bon Róó,</span>
<lb n="1355"/><span>agus éirghe amach Trian Conghuil leó uile, agus éirghe amach as</span>
<lb n="1356"/><span>Cathánachaibh.  Atá láimh ré Dún Genuinn ceithre fichit marcach</span>
<lb n="1357"/><span>agus trí céd saighdeoir; agus éirghe amach Thíre Conuill tánic don</span>
<lb n="1358"/><span>Chlosaigh.  Do bhí Magumraidh ceithre trupa dég agus naoi ruissiman</span>
<lb n="1359"/><span>coissigh.  Dubhradar na heircigh gomadh cóir an ionnsuighe san</span>
<lb n="1360"/><span>athghoirid ó Ard Macha don Veinn.  Dubhairt Bon Róó nach diongnadh</span>
<lb n="1361"/><span>acht gabháil go Taoinén, go hÁth Feadha go Cionn Aird, 'sgo</span>
<lb n="1362"/><span>Cnoc in Chluithe, agus go mbiadh gaoth agus grian leó.  Do righneadh</span>
<lb n="1363"/><span>mur sin leo.  D'fhágbhadur a gcaráisti i Muintir Bheirn, agus cúig</span>
<lb n="1364"/><span>cead dég saighdiúir ag coimhéad a mbeathadh; óir bhí ann lón secht</span>
<lb n="1365"/><span>sechtmhuin ag gach aon díbh.  Dob iomdha ann sac giobal geal,</span>
<lb n="1366"/><span>sac brisgadh, mórán mine, iomad beorach, fíona, uisgi betha, plúir,</span>
<lb n="1367"/><span>siucra, cerca, cabúin suim paliuin.  Do thaisbénsat tríd Muinteir</span>
<lb n="1368"/><span>Beirn a meirgeadha sróil.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Iunius, 1646.</span>
<lb n="1371"/><span>Do chuir a' Gen. trí trupa um Brian Ó Néill, mac Cuinn Ruaidh</span>
<lb n="1372"/><span>d'fhéchain na héirghe amach tánic as Cathánacha, 'sdo chuir céd i</span>
<lb n="1373"/><span>gcoinne an námhad co Coill a' Gheimhil, gur bhenadur fuachus asta.</span>
<lb n="1374"/><span>Tar a éisi sin do righneadur rá-tréuta onórach go rabhsat i gcenn a</span>
<lb n="1375"/><span>muinteire féin.</span></p>
<lb n="1376"/>
<lb n="1377"/><p><span>Do bhí a' Gen. ag tegusg i mesg an tslóigh.  Iseadh adubhairt</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>"Agsúd cugaibh escairde Dé, agus naimhde bhur n-anmna; agus</span>
<lb n="1380"/><span>dénaidh calmacht 'na n-aghaidh aniú; ór isiad do bhen díbh ar</span>
<lb n="1381"/><span>dtighernaidh, bhur gclann agus bhur mbeatha spiradálta agus temporálta,</span>
<lb n="1382"/><span>agus do bhen bhur ndúthaigh díbh, 'sdo chuir ar deoruighacht</span>
<lb n="1383"/><span>sibh, etc."</span></p>
<lb n="1384"/>
<lb n="1385"/><p><span>Do bhenadar na slóite dá chéile ar Dhruim Fhliuch, agus do phill</span>
<lb n="1386"/><span>na heiricigh ar a n-ais tar éis marbhadh do dhénumh orra, i n-aice na</span>
<lb n="1387"/><span>ngunnaigh mór, óir bádur seacht ngunna mhachaire aca.</span>
<lb n="1388"/></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1389"/><p><span>Do thennadar na hÉirionnaigh leó agus tugadar lán na ngunnaidh</span>
<lb n="1390"/><span>mór agus beg dia roile.  Annsin do ghlacadar a bpícidhe agus a</span>
<lb n="1391"/><span>gcloidhmhe toirt-bhuilleacha go rabhsat ag tolladh agus ag casgairt</span>
<lb n="1392"/><span>corp a chéile.  Is ann tánic fón gcath an laoch-mhíleadh onórach</span>
<lb n="1393"/><span>agus an míleadh móir-mhenmnach cródha cosantach ar mhuinteir in</span>
<lb n="1394"/><span>Phápa Innocentius Decimus .i. Eoghan Úa Néill.  Tánic na trí trupa</span>
<lb n="1395"/><span>chúaidh go Dún Geannuin i dtosach laoí chugtha fon amsa.  Do</span>
<lb n="1396"/><span>mhesadar Albonaigh gurab dá muinteir féin iad.  Tánic iomorro,</span>
<lb n="1397"/><span>Sior Feidhlim fon gcath mailli re deagh-chuideachta , 'sdo buaidhreadh</span>
<lb n="1398"/><span>leis cliathbhern céad; 'sdo marbhadh Mi Lord Blénidh; agus</span>
<lb n="1399"/><span>gabhadh Mi Lord Mhaghumraidh la Corbmac Ua Néill.  Do bhen</span>
<lb n="1400"/><span>a each agus a arm de, 'sdo chuir i mbraighdenas é.  Tógbhaidh na</span>
<lb n="1401"/><span>heiricigh agus tugadur maidhm.  Annsin do leigeadur na hÉirionnaigh</span>
<lb n="1402"/><span>gáir catha.  Gabhais a' Gen. ag gresacht a dheaghshluagh, ag dol</span>
<lb n="1403"/><span>rompa agus tríothaibh; go dtánic fuine néll nóna úr-thosach</span>
<lb n="1404"/><span>oidhche orra bádar dá marbhadh; 'sdo báitheadh mór-chuid díbh</span>
<lb n="1405"/><span>san Abhainn Mhóir agus i Loch Cnuic a' Chluithe.</span></p>
<lb n="1406"/>
<lb n="1407"/><p><span>Iunius, 1646.</span></p>
<lb n="1408"/>
<lb n="1409"/><p><span>Do fill a' Gen. agus na slóite san oidhche dá bhfoslongphort, agus</span>
<lb n="1410"/><span>bádur go subhach so-mhenmnach tar éis a' námhuid do chlaoi.  Gidheadh,</span>
<lb n="1411"/><span>an méid do loiteadh is beg chuaidh beo dá mboiltibh díobh</span>
<lb n="1412"/><span>nach bhfuair bás sna fásaoibh.  Do marbhadh 13 marcaigh i nDúthaigh</span>
<lb n="1413"/><span>Biatach.  Do bhí cuidechta do mhuinteir a' Ghen ag techt ó</span>
<lb n="1414"/><span>Loch Saoilionn i ndiaidh in tslóigh 'sdo mharbhsat cúig marcach fichat</span>
<lb n="1415"/><span>díbh.  Do mharbh Leith-tenont Coronel Sior Feidhlim os Ard Macha</span>
<lb n="1416"/><span>.i. Tom. Sanfort, 24 díobh.  Do marbhadh le Henrí Ó Néill cois</span>
<lb n="1417"/><span>gleanna 57.  Fuarus suim oile marbh 'sna fásaoibh nach roibh loit</span>
<lb n="1418"/><span>ar bith orra.</span></p>
<lb n="1419"/>
<lb n="1420"/><p><span>Do chuireadur Puritain Tíre Conuill techta uatha d'iarraidh</span>
<lb n="1421"/><span>machaire ar a' Ghen., 'sdo chuir a' Gen. tús a' tslúaigh siar don</span>
<lb n="1422"/><span>Chlosaigh i gcoinne a' námhad, agus é féin 'na meadhón, agus Sior</span>
<lb n="1423"/><span>Feidhlim 'na ndeireadh.  Do éolaigh na naimhde go hInis Ceillionn,</span>
<lb n="1424"/><span>'sgo Tír Conuill.  Do phill a' Gen. 'sna slóite tar a n-ais go</span>
<lb n="1425"/><span>hAchadh an dá Charad, go Loch Gál, 'sdon Tamhnaigh Mhóir.</span></p>
<lb n="1426"/>
<lb n="1427"/><p><span>Do marbhadh Maghnus Úa Domhnaill, mac Néill Ghairbh, agus</span>
<lb n="1428"/><span>Cú Uladh Ó Néill, mac an Fhir Dorcha, meic Briain Charraigh,</span>
<lb n="1429"/><span>tuilleadh</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1430"/><p><span>ar thrí chead, idir mharbhadh agus bualadh.  Do chuir Sior</span>
<lb n="1431"/><span>Feidhlim leighios as na daoinibh buailti i nAchadh in dá Charad.</span></p>
<lb n="1432"/>
<lb n="1433"/><p><span>Do bhí aca corradh 'sdá mhíle musgaoid, iomad pícidhe, iomad</span>
<lb n="1434"/><span>tuagha piocartach, dromuighe, secht ngunna machaire, sé bratanna</span>
<lb n="1435"/><span>déag is fithe.  Do chuir a' Gen. na sé bratanna déag ar fhichit so, do</span>
<lb n="1436"/><span>chomhurtha buaidh do bheith aige chum an Nunnsius agus go Comhairle</span>
<lb n="1437"/><span>Chilli Cainnigh le Diffinitor Uird San Fronsias .i. Baothghalach</span>
<lb n="1438"/><span>Mac Aodhagán, agus lena óglach féin Aodh Buidhi Mhac Maghnus,</span>
<lb n="1439"/><span>agus go litreacha iongantacha fuarus ag na heiricibh.  Do righni na</span>
<lb n="1440"/><span>heithritci comhuirle an lá so gan ceathramha thabhairt d'aonnech</span>
<lb n="1441"/><span>acht don Ghen. amháin.</span></p>
<lb n="1442"/>
<lb n="1443"/><p><span>D'orduigh a' Gen. Ó Cathán .i. Seán, agus Risterd Ó Cathán,</span>
<lb n="1444"/><span>Domhnall MagNaosa mac Tigherna Íbh Eathach, Rúraidhe MáGuidhir,</span>
<lb n="1445"/><span>i gcoinne creach go Trian Conghoil, cúig céad déag soighdeóir.</span>
<lb n="1446"/><span>Loisgeadh leó Dún Pádraic, Sabhall, Cúirt an Easbuig, Boili Í</span>
<lb n="1447"/><span>Dhubhagán, a' Boile Bocht, Boili Ní Port, muilionn Cill Ó Laoch,</span>
<lb n="1448"/><span>agus tugadar leó cúig céad bó don Tamhnaigh Mhóir gan trácht ar</span>
<lb n="1449"/><span>éadálaibh oile.  Do cuireadh Tom. Sanfort, Leith-tenont Coronel Sior</span>
<lb n="1450"/><span>Feidhlim, sé céad soighdeoir, go Port a' Dúnáin agus don Chlár,</span>
<lb n="1451"/><span>agus do loisg iad araon.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>Iunius.</span></p>
<lb n="1454"/>
<lb n="1455"/><p><span>Suim ar marbhadh idir Dhruim Fliuch agus Áth Feadha, la Dia</span>
<lb n="1456"/><span>do bheir a bhuidhe, ór isé féin do righni an gaisgeadh so, le trí uaire</span>
<lb n="1457"/><span>don ló 3548, la amuigh dar marbhadh 'sna fásaoibh .i. i dTuath</span>
<lb n="1458"/><span>Hachaidh, san bhFiodh, i nOircheara, i nÍbh Eathach;</span>
<lb n="1459"/><span>do gheibhtí mairbh ionnta 'sgan dergadh airm orra.</span></p>
<lb n="1460"/>
<lb n="1461"/><p><span>D'fhág a' Gen. in Tamhnach Mhór agus tánic don Bhréifne gona</span>
<lb n="1462"/><span>shluaightibh.  Tánic Diogánach a' Nunntius Apostolicus agus</span>
<lb n="1463"/><span>Diffinitor Uird San Frons. as Luimneach i gcenn a' Ghen. Uladh.</span>
<lb n="1464"/><span>Tug a' Diogánach trí rialacha don tsaighdeoir shaingil agus nísa</span>
<lb n="1465"/><span>mhó dona hoifficechaibh, agus fuaradar coinnmheadh ar chúig Condae</span>
<lb n="1466"/><span>.i. Condae Muinecháin, C. a' Chabbháin, C. Liatruim, C. an</span>
<lb n="1467"/><span>Longphuirt, C. a' Mhuilinn Ciorr, acht go mbeadh torrtha abaidh.</span>
<lb n="1468"/><span>D'fhan Sior Feidhlim i nAchadh in dá Charad, 'sdo leigheas ar</span>
<lb n="1469"/><span>dhaoinibh buailte.</span>
<lb n="1470"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1471"/><p><span>Do chuir Sior Feidhlim sé báid go Bun a' Bhealaigh.  Do tharraing</span>
<lb n="1472"/><span>na báid ar tír 'sdo chuir saighdiuraidh idir é agus a' garasdon.  Do </span>
<lb n="1473"/><span>rug na báid go Tráigh Dhubhach gur tógbhadh port lais ann, gur</span>
<lb n="1474"/><span>chuir saighdeoiridh ann agus iasguiridh do ghabháil éisg go lór; agus</span>
<lb n="1475"/><span>níor leig na hAlbonaigh as Bon an Bhealaigh amach, agus bádar i</span>
<lb n="1476"/><span>n-airc bhetha.</span></p>
<lb n="1477"/>
<lb n="1478"/><p><span>San mBréifni ag Bél Áth Halian do mharbh Brian Rúadh Ó Néill</span>
<lb n="1479"/><span>Aodh mac Airt Óig meic Torrd. Í Néill.  Do chuir pilér pistoil tríd.</span></p>
<lb n="1480"/>
<lb n="1481"/><p><span>Tánic dhá thrupa don námhuid go Muinteir Bheirn.  Gabhsat</span>
<lb n="1482"/><span>Aodh Ó Néill mac Briain meic Énrí Óig, agus ceithre heich agus</span>
<lb n="1483"/><span>40 bó.  Rugsat leó soin.</span></p>
<lb n="1484"/>
<lb n="1485"/><p><span>Bádar Comhuirle Cilli Cainnigh ag dénamh síthe la hIarla</span>
<lb n="1486"/><span>Urmhumhan gan chead na Sean-éirionnach, agus dá rádha ris techt</span>
<lb n="1487"/><span>chugtha.  Do gheall dóibh go dtiocfadh.  Do desuigheadh an</span>
<lb n="1488"/><span>Chúirt agus an Caislén 'sdo cuireadh geabhta núa súas arna nighe as</span>
<lb n="1489"/><span>ór fó chomhuir an Iarla.  Tanic in tIarla, 15 trupa agus dá mhíle</span>
<lb n="1490"/><span>coisigh.  D'umhluigh Comhuirle Cilli Cainnigh, Tigherna Mhóta</span>
<lb n="1491"/><span>Goiread, Donnchadh MaCártha, agus in tír uile dhó; agus ar mbeith</span>
<lb n="1492"/><span>réidh leis in tír do chuaidh co Caisiol Mumhan.  Gabhsat Muimhnigh</span>
<lb n="1493"/><span>lais go luathgháireach.</span></p>
<lb n="1494"/>
<lb n="1495"/><p><span>Tarla mon am sin Caibidil ag a' Nunnsius i bPort Láirge.  Do </span>
<lb n="1496"/><span>clos aca Iarla Urmhumhan a bheith san tír.  Do chuir a' Nunntius</span>
<lb n="1497"/><span>fios ar chúig céad saighdiuir, agus do chuir litrecha go Gen. Uladh a</span>
<lb n="1498"/><span>rádha ris techt gona shlóghtibh as in mBréifni.</span></p>
<lb n="1499"/>
<lb n="1500"/><p><span>1646.</span>
<lb n="1501"/><span>Ar mbreith na litreach ar a' Ghener. do chuir gairm ar na Coronelibh,</span>
<lb n="1502"/><span>ar na Captinibh gona soighdeoiribh, agus ar na trupaibh, agus</span>
<lb n="1503"/><span>beint dó in lá so ar Shliabh Briúis.  Tángadar ann im Choronel na</span>
<lb n="1504"/><span>marcshlaugh Sior Feidhlim.  Bádar san oidhche i gConndae</span>
<lb n="1505"/><span>Longphuirt.  Ní mór comhnuidhe do righneadar go rabhsat i mBoile</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="1506"/><p><span>na Sgeathach.  Tánic chugtha as Cill Chainnigh dá fhichit capall</span>
<lb n="1507"/><span>fae arán agus faoi bheóir, etc.</span></p>
<lb n="1508"/>
<lb n="1509"/><p><span>Dála Iarla Urmhumhan ó do chuala Gen. Uladh thecht don tír agus</span>
<lb n="1510"/><span>eission i gCaisiol do ghlacadur teitheadh chugtha, cúig trupa déag</span>
<lb n="1511"/><span>agus dá mhíle coisigh.  Níor ghabh dá bhoile féin co Cill Cainnigh</span>
<lb n="1512"/><span>acht go Gabhrán.  Adubhradh ris go roibh marcshluagh ón Ghen.</span>
<lb n="1513"/><span>san tír.  Leis sin do theithsat go Lelinn.  Do sgaoileadh lámhach</span>
<lb n="1514"/><span>riú san mboili sin.  Do sgarsat ó chéile san mboile, agus ní roibh</span>
<lb n="1515"/><span>las an Iarla, techt go Cetharlach acht 12 mharcach.  Thorling annsin</span>
<lb n="1516"/><span>gur ith arán agus gur ól fíon, agus níor thorling an marcshlaugh.  As</span>
<lb n="1517"/><span>sin dóibh go hÁth Cliath.</span></p>
<lb n="1518"/>
<lb n="1519"/><p><span>Dála Gen. Uladh ar dtecht don tír go Boile na Sgeitheach do</span>
<lb n="1520"/><span>thógsat a bpailiúin agus a mbotha láimh re Páirc an Fhíadhaigh.</span>
<lb n="1521"/><span>Arna chlos don dá Nunnsius, (fer díobh tánic i dtosach a' chogaidh ón</span>
<lb n="1522"/><span>Phápa Urbanus 8, in dara Nunntius tánic ó Innocentius Decimus)</span>
<lb n="1523"/><span>tánacsat a Cill Cainnigh i gcoinne a' Ghen.</span></p>
<lb n="1524"/>
<lb n="1525"/><p><span>Tánic a' Gen. agus Sior Feidhlim agus na huaisle i láthair na</span>
<lb n="1526"/><span>ndaoine naomhtha 'sdo ghlacadar a mbeannacht.  Do iarr a' Gen.</span>
<lb n="1527"/><span>caislen agus daighne na cathrach do thabhairt dó féin: "agus tugtur</span>
<lb n="1528"/><span>braighde na tíre agus an bhoile so dam .i. Donchadh MaCártha</span>
<lb n="1529"/><span>Tigherna Musgraighe, Émonn Boitléir .i. mac Tigherna Móta</span>
<lb n="1530"/><span>Goiread, Secretarii na Comhuirle .i. Beliin, Sior Seon Beigneir</span>
<lb n="1531"/><span>agus ceithre fir eile do mhaithibh na Comhuirle agus na tíre."  Do</span>
<lb n="1532"/><span>chuir glés ar na braighdibh agus ar in mboile ó sin amach.</span></p>
<lb n="1533"/>
<lb n="1534"/><p><span>Tángadar na slóigh im an Ghener. 'sdo righni mustar na gcoissigh</span>
<lb n="1535"/><span>.i. 14 míle fer.  Do righne Sior Feidhlim, Coronel na marcshluagh</span>
<lb n="1536"/><span>mustar ar an dá thrupa is fithe.  Bádur maithe bhfer nÉirionn san</span>
<lb n="1537"/><span>láthair so, um in dá Nunntius, Ambasadóir Rígh na Spáinne, agus</span>
<lb n="1538"/><span>Ambasadóir Rígh Franc.</span></p>
<lb n="1539"/>
<lb n="1540"/><p><span>Tánic a' Nunntius Airdesbog Parmo, ón chionn tsiar gusan chionn</span>
<lb n="1541"/><span>tsoir don tsluagh dá mbennughadh.  Do sgaoil na soighdeoiridh carca</span>
<lb n="1542"/><span>i n-aonúaim maille re sé gunna móra.  Agus ag techt ón taobh shiar</span>
<lb n="1543"/><span>gusan chionn toir 'an tsluagh dá mbeannughadh sgaoilsat in carca</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="1544"/><p><span>céadna do chomhurtha glóire agus onóra Dé, don Phápa, don Nunntius.</span></p>
<lb n="1545"/>
<lb n="1546"/><p><span>Tánic a' Nunntius mur a roibh Sior Feidhlim, Coronel na marcshluagh,</span>
<lb n="1547"/><span>agus do bheannaigh iad; 'sdo sgaoilsat carca lámhaigh as a</span>
<lb n="1548"/><span>gcarbínibh 's as a bpistolaibh.  Dá lá ag mustar dáibh.  Do chuaidh</span>
<lb n="1549"/><span>a' Gen. la muinteir an Phápa, ríogh na Spáine agus ríogh Franc</span>
<lb n="1550"/><span>go gebhta na cathrach dá n-adhlacadh, agus fillsat féin dá gcampa.</span>
<lb n="1551"/><span>Gach fleadh do hullmhuigheadh i n-onóir Iarla Urmhumhan do</span>
<lb n="1552"/><span>sgaoileadh so ar ógaibh Uladh.  Deich lá dhóibh san champa so Cilli</span>
<lb n="1553"/><span>Cainnigh gan uiresbaidh bethadh ar na slóitibh, agus in gebhta</span>
<lb n="1554"/><span>óirnidhe tógbhadh i n-onóir Iarla Urmhumhan do leagadh 'sdo</span>
<lb n="1555"/><span>folcadh óna hUltaibh é.  Thug a' Gen. na caisléin an boili agus na</span>
<lb n="1556"/><span>braighde ar láimh a' Nunntius.  D'fháguibh gach ní réidh agus do</span>
<lb n="1557"/><span>ghlacsat a bheannacht.</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>Dia Luain do mharsél an sluagh go Droighead a' Deighnei go boile</span>
<lb n="1560"/><span>Seáin mheic Laoisigh.  Ceithre hoidhche ann dóibh.  Assa sin go</span>
<lb n="1561"/><span>Boile na Coilleadh i Laoighis, 'sgo Caislén na Cuilentraoi.</span>
<lb n="1562"/><span>Tug a' Gen. ceathramha mhaith don Chaptin .i. Baranton, 'sdo</span>
<lb n="1563"/><span>chuir féin a bhárdadha san mboili.  Assa sin go Port Laoighse.</span>
<lb n="1564"/><span>Do chuaidh Coronell na dtrupadh .i. Sior Feidhlim d'iarraidh</span>
<lb n="1565"/><span>Port Laoighse sol tiocfadh adtimchioll an bhoile.  Adubhairt nach</span>
<lb n="1566"/><span>dtiobhradh acht go bhfaiceadh a' Gen. 'sna gunnaidh móra.  Ar</span>
<lb n="1567"/><span>dtecht dona slóitibh chuir a' Gen. dromadóir d'iarraidh an</span>
<lb n="1568"/><span>bhoile.  Do iarr a' Guibhernóir braighde do chur as féin.  Do</span>
<lb n="1569"/><span>cuireadh amh Brian</span>
<lb n="1570"/><span>1646.</span>
<lb n="1571"/><span>Ó Néill, mac Cuinn Ruaidh, agus Seaán Ó Néill, mac Énrí, meic</span>
<lb n="1572"/><span>Torrd. ón bhFiodh.  Tánic Sior Uilliam Gillibiort, agus ar ndénamh a</span>
<lb n="1573"/><span>ngnothaidhi, ar bhfaicsin na slógh 'sna ngunnadh mór do ghlac</span>
<lb n="1574"/><span>ceathramha .i. an uile ní so-ghluaisti do bhreith leo.  Do chuir a'</span>
<lb n="1575"/><span>Gen. Féilim Ó Néill, mac Domhnaill meic Énrí do chumhdach</span>
<lb n="1576"/><span>Port Laoighse.  As sin don Dísiort.  Do chuir a' Gen. dromadóir</span>
<lb n="1577"/><span>d'iarraidh a' bhoile ar in bPicéadach.  Adubhairt in Picéadach</span>
<lb n="1578"/><span>nach dtiubhradh nó go ndechadh i ndiaidh a chos as.  Tug a' Gen.</span>
<lb n="1579"/><span>ordughadh do Choronel Ferail agus do Choronel Rúraidhe MaGuidhir</span>
<lb n="1580"/><span>in boile ionnsuighe.  Ar tús loisceadh in boile leath-amuigh don</span>
<lb n="1581"/><span>gheabhta.  Chuadar istech tar na ballaibh daighne.  Dóigheadh a'</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="1582"/><p><span>halla mór in stábla agus in t-agurt ro-mhór.  Do marbhadh corradh</span>
<lb n="1583"/><span>is ceithre fichit, in Captin agus in Picéadach féin.  Do marbhadh ó</span>
<lb n="1584"/><span>Chornel Rúraidhe Captin .i. Dubhall Mac Oilin agus cúiger saighdeóir.</span>
<lb n="1585"/><span>Assa sin go Conndae Cill Dara go Caislén a' Rebain, agus fuaradur</span>
<lb n="1586"/><span>sin.  As sin go Boile Áth hÍ.  Fuairsiom sin.  Do bhensat Gráinseach</span>
<lb n="1587"/><span>an Iubhair dá naimhdibh, Boile Uigin, Boili Lináin, an tÁs,</span>
<lb n="1588"/><span>Caislén Martin, Claona, Boile Sior Seon Hoii, Boili na nUstásach,</span>
<lb n="1589"/><span>Boile Henri, agus suim do bhoiltibh oile nach áirimhthior sonn,</span>
<lb n="1590"/><span>do bhensat dá naimhdibh.  Assa sin dóibh fo dhá mhíle dhéag do</span>
<lb n="1591"/><span>Bhoile Áth Cliath, 'sgo Droighead Cilli an Chuilinn.  Tánic Gen.</span>
<lb n="1592"/><span>Priston, Tom., gona armáil fa ré hEoghan Ua Néill, go dtánic</span>
<lb n="1593"/><span>seal fada mur so dhóibh.</span></p>
<lb n="1594"/>
<lb n="1595"/><p><span>Aithristior in stair seal ar mhuinteir Lios na gCearrbhach, Cill Ó</span>
<lb n="1596"/><span>Laoch, an Iubhair, Caislén Trever, ó Chárlinn, ón tSrád-</span>
<lb n="1597"/><span>Bhoile, ó Dhroighead Átha, ó Bhoith Shláne;</span>
<lb n="1598"/><span>cruinnighsiot i n-aice aroile.  Tángadar ar Oirghiallaibh agus do</span>
<lb n="1599"/><span>chuir iad ag teitheadh go foithrigh Druim Dúin.  Losgadh sdo</span>
<lb n="1600"/><span>creachadh, a dtighthe agus a n-agairt, 'sgo foithrigh Cill Anna.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>1646.</span></p>
<lb n="1603"/>
<lb n="1604"/><p><span>Do loisgsead tír Mhuighe Bolg 'sdo bhí luach céadanna ponta arna</span>
<lb n="1605"/><span>losgadh ann do mhaithes na tíre.  Do fillsead 'sna céadanna do mhaithes</span>
<lb n="1606"/><span>in tíre leó.  Rugsat na soighdeoiridh do bhí i gCarraic Machaire Rois</span>
<lb n="1607"/><span>leó, 'sdo loisgsead a' Charrac féin.  Ba dubhach dobrónach bhádur</span>
<lb n="1608"/><span>mná agus fir na Bréifni 'na ndiaidh.</span></p>
<lb n="1609"/>
<lb n="1610"/><p><span>Dála a' Ghen. gona shlóitibh láimh re hÁth Cliath, gan cead aige</span>
<lb n="1611"/><span>dul ar aghaidh ó Chomhuirle Cille Cainnigh, go dtánic mí</span>
<lb n="1612"/><span>December re ferthuinn mhóir go feadh trí míos.  Do sgaoil na slóigh.</span>
<lb n="1613"/><span>Do chuir a' Gen. gairm ar na slóitibh go bhfaghdaois ceathramha</span>
<lb n="1614"/><span>.i. coinnmheadh, agus fuairsiot sin san Mhumhain 's i Laighnibh.</span></p>
<lb n="1615"/>
<lb n="1616"/><p><span>Tánic Iarla Urmhumhan go dtiugh sluaigh go Boile Áth Truim.</span>
<lb n="1617"/><span>Tánic cuigi Iarla Cill Dara, Iarla Iarthur Mhidhe .i. Risterd</span>
<lb n="1618"/><span>Nuinnsion, Iarla Búrc, Iarla Ros Camáin, Iarla Caisilhaven,</span>
<lb n="1619"/><span>d'imigh le hIarla</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="1620"/><p><span>Urmhumhan as Cill Cainnigh, agus Sior Sémus Dilon bhí na Choronel</span>
<lb n="1621"/><span>ag na Catoilcibh go bhfuil aca so indiu, lá San Tomás i dtigh</span>
<lb n="1622"/><span>Edurt Buidhi Diuit.  Fuair do chontruibision dá phonta san</span>
<lb n="1623"/><span>ghníomh i gconndae a' Mhuilinn Chiorr agus coinnmheadh dá</span>
<lb n="1624"/><span>dtrupaibh 'sdá soighdeoiribh.</span></p>
<lb n="1625"/>
<lb n="1626"/><p><span>Do chuaidh Iarla Urmhumhan don Bhréifni tarsna na bhferann</span>
<lb n="1627"/><span>gur chruinnigh a mba a n-innle 's a n-éadála.  Ocht dtráth mur sin</span>
<lb n="1628"/><span>dóibh ag cruinughadh 's ag cengal, agus do marbhadh leo 38 nduine.</span>
<lb n="1629"/><span>Rugsat as in mBréifni 's as Oirghialla ceithre míle bó.</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>Do ghlac Pilib Ruadh Ó Raghallaigh Captin cead a Choronel .i.</span>
<lb n="1632"/><span>Pilib mac Aodh, dol i dtóir ar a' námhuid trí céad saighdeoir; agus</span>
<lb n="1633"/><span>tánic ar chúl a' bhoile ina roibh trí trupa; agus ag techt deireadh</span>
<lb n="1634"/><span>oidhche tánacsat timchioll an bhoili,</span>
<lb n="1635"/><span>Ianuarii, 1647.</span>
<lb n="1636"/><span>do bhuaileadur na dromuigh, sgaoilseat lámhach; loisgeadh an</span>
<lb n="1637"/><span>tech ar a n-echaibh agus orra féin.  Do marbhadh suim díobh.  Bádar</span>
<lb n="1638"/><span>go n-eich leó, fá ré armáil na marcshluagh las in Chaptin go Bél</span>
<lb n="1639"/><span>Áth na Cairge.</span></p>
<lb n="1640"/>
<lb n="1641"/><p><span>Do chuir Sior Feidhlim secht mbáid agus barc ara roibh dhá</span>
<lb n="1642"/><span>ghunna mhachaire go bhfuirinn láidir ar Loch Eathach, 'sdo loisgsead</span>
<lb n="1643"/><span>trí poirt ón námhuid i gClann Aodh Buidhi, agus agart mór ó Maior</span>
<lb n="1644"/><span>Connalaigh .i. an té do righni sgéidh ar Thigherna Inis Ceillionn 'sdo</span>
<lb n="1645"/><span>cuireadh chum báis i Londain 1644.  Do mharbhsat daoine agus ba.</span>
<lb n="1646"/><span>Tugsat sna bádaoibh a dtoil féin.  Do lean tóir iad ar muir 'sar tír.</span>
<lb n="1647"/><span>Bádur muinter Sir Feidhlim ag tógbháil poirt ar Thráigh Dhubhach i</span>
<lb n="1648"/><span>gCloinn Bhreasail.  Tánic a' námhaid orra.  Do marbhadh suim</span>
<lb n="1649"/><span>díobh, agus Leith-tenont Sior Feidhlim Robert Ácistun.  Do gabhadh</span>
<lb n="1650"/><span>ós cenn fichet.  Do báitheadh cuid díobh; acht d'imigh trí báid.</span>
<lb n="1651"/><span>Gabhadh in barc mór agus cúig báid.</span></p>
<lb n="1652"/>
<lb n="1653"/><p><span>Tánic Ó Cathán, Seaán .i. Sarsean Maior Gen., agus Féilim mac</span>
<lb n="1654"/><span>Tuathail, Ó Néill Leith-tenont Coronel, trí míle coisigh, agus suim</span>
<lb n="1655"/><span>marcshluaigh i gConndae a' Mhuilinn Ciorr 'sdo Bhoile Locha</span>
<lb n="1656"/><span>Craoibhe.  Arna bhárach do bhaoi rann-do-bhugha aca.  Do comhuirligheadh</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="1657"/><p><span>aca garasdun Ceanantus ann a roibh Teofilus .i. Coronel</span>
<lb n="1658"/><span>Seonsach, ionadh a roibh trí céad saighdiuir.  Do shiubhladur lá agus</span>
<lb n="1659"/><span>oidhche go rabhadur ag Cenantus.  Do chuadar na coisigh astech</span>
<lb n="1660"/><span>san mballa agus d'fhan an marcshluagh la-amuigh.  Do gabhadh in</span>
<lb n="1661"/><span>méad do iarr anacal a n-anma, mu dheichnemhur agus sé fichit faoi</span>
<lb n="1662"/><span>Choronel Seonsach.  Do marbhadh corradh 's dá chéad.  Tugadh</span>
<lb n="1663"/><span>anacal a n-anma do mhuinteir an bhoile féin.  Tugadh na braighde</span>
<lb n="1664"/><span>go Fiodh an Átha, is Teofilus go Caislén Lacha Saoilenn.</span></p>
<lb n="1665"/>
<lb n="1666"/><p><span>Tánic Gen. Monc re trí míle ón Pharlameint mailli re sé fichit each</span>
<lb n="1667"/><span>gona dtrusgán marcshluaigh i dTrian Conghuil i n-aghaidh Cóigidh</span>
<lb n="1668"/><span>Uladh.</span></p>
<lb n="1669"/>
<lb n="1670"/><p><span>Tánic trí míle saighdeoir ón Pharlmeint i nÁth Cliath i n-aghaidh</span>
<lb n="1671"/><span>Laighneach agus each.</span></p>
<lb n="1672"/>
<lb n="1673"/><p><span>Cetra desunt.</span></p>
<lb n="1674"/>
<lb n="1675"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cín Lae Ó Mealláin

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cín Lae Ó Mealláin

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
