Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Peadar Ó Doirnín</title><author><name type="main">Peadar Ó Doirnín; eag. Seán de Rís</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L242</note>
                         <note type="L">3</note>
                         <note type="B">1769ob 18D</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L242</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Peadar Ó Doirnín</title><author>Peadar Ó Doirnín; eag. Seán de Rís</author><imprint><publisher>B.Á.C.: O.S., 1969</publisher><date>1769ob 18D</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>1. Más libh amháin is le mic Dághda</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Más libh amháin is le mic Dághda</span>
<lb n="4"/><span>blaiseadh tiobrad na niamh n-áille,</span>
<lb n="5"/><span>a Dhia, cá bhfuaireadar fó seach</span>
<lb n="6"/><span>saoithe Rómhánda a n-intleacht?</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Nó Inis Fáil dá macaibh dil</span>
<lb n="9"/><span>srutha tonnmhara saorghlan</span>
<lb n="10"/><span>na heagna anallód, dár rádh linn</span>
<lb n="11"/><span>aon bhrú eolais an domhain?</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Nó iatha iomaí an bheatha bhuain</span>
<lb n="14"/><span>is gach tír iontu gan athuain</span>
<lb n="15"/><span>ag cothú éigse, fileadh is fáidheadh</span>
<lb n="16"/><span>i dtuilte tréana tromdháimhe?</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Nach buile an chaill-sa a mheas gur diamhair daoibh féin a chin</span>
<lb n="19"/><span>sruth na niamh nua go huile d'fhiachaint, is é de ghréas á shilt?</span>
<lb n="20"/><span>Ó thiobraid dhiaga-ghlan na Tríonóide is léir go dtig</span>
<lb n="21"/><span>na tuilte grianghlan úd a ruithneadh fialmhacnaidh Éabha ó shin.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>2.  Ar mhala Dhroma Crí</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Ar mhala Dhroma Crí theagaimh domh an naí</span>
<lb n="26"/><span>is a dealbh mar an gcaomh-Dheirdre,</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="27"/><p><span>i dtuirse is í ina suí ag osnaí is ag caoi</span>
<lb n="28"/><span>is gan neach aici ach í ina haonar,</span>
<lb n="29"/><span>seo mar deireadh sí: "Mo chreach agus mo dhíth</span>
<lb n="30"/><span>fár theastaigh uaim mo thrí tréanfhir,</span>
<lb n="31"/><span>Brian Cheann Coradh an tsaoi, Fachtna de shliocht Ír</span>
<lb n="32"/><span>is Mac Airt a chothaíodh an fhíor-fhéile.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Bhí mé i dtús mo reatha pósta ag Beartamon cróga</span>
<lb n="35"/><span>Ar Mhagh Samhaoir i meon na hÉirne:</span>
<lb n="36"/><span>is agam a bhí an só, aigneadh ard óg,</span>
<lb n="37"/><span>ba liom sochar chúig cóigeadh Éireann,</span>
<lb n="38"/><span>a heich agus a hór, a seilg is a tórtha,</span>
<lb n="39"/><span>a cathracha is a mór-thréada;</span>
<lb n="40"/><span>níorbh fhada dúinn an ló, seal tamaill ag ól,</span>
<lb n="41"/><span>ag imirt bhrannaimh is le ceol ag éisteacht.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Tráth theastaigh uaim mo chéile tháinig liom ag suírí</span>
<lb n="44"/><span>Neimheadh geal na sciath n-órga:</span>
<lb n="45"/><span>ghabhas leis mar roghain ar fhearaibh an tsaoil,</span>
<lb n="46"/><span>an barraí úd na liag lómhar,</span>
<lb n="47"/><span>magha domh gur réigh, chuir cruithneacht i gcré,</span>
<lb n="48"/><span>iomaí cathair ard alta a thóg sé;</span>
<lb n="49"/><span>ba liom sochar Inis Éilge, a srutha chun éisc,</span>
<lb n="50"/><span>a fiodha is a héin bheoilbhinn.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Shantaíodar mo ghné, Fir Bolga gan chlaon</span>
<lb n="53"/><span>a bhí aimsir gan chéim sócúil</span>
<lb n="54"/><span>in anbhruid sa Ghréig, lér feargadh gach aon</span>
<lb n="55"/><span>den dream sin a bhí tréan cróga;</span>
<lb n="56"/><span>in airm is in éide is dearfa gur léim siad</span>
<lb n="57"/><span>ina loingsibh i mbéal bóchna</span>
<lb n="58"/><span>is, mar innistear an scéal, is don inse-se réab</span>
<lb n="59"/><span>na fionn-fhlatha i gcéill gleo-chuir.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Ar ndearbhadh mo scéimhe do chlainn Chearmada i gcéin</span>
<lb n="62"/><span>thug ansacht dom a méad dóchais:</span>
<lb n="63"/><span>shealbhaíodar mé is a gcabhlach go léir,</span>
<lb n="64"/><span>mar maraíodh mo chéile i gcomhrac;</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="65"/><p><span>i dTeamhraigh ghabh réim ceansacht na dtréan</span>
<lb n="66"/><span>is fán mBanbha, gér chéim dócúil:</span>
<lb n="67"/><span>Mac Callchraobh is Mac Céacht is mac amhra na Gréine</span>
<lb n="68"/><span>a fabhradh sa léann chló-dhraoi.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Thimpeall siad mé chois tonn chobhair ghléil</span>
<lb n="71"/><span>gur fionnadh leo réim mo theorann,</span>
<lb n="72"/><span>mar bhinn leofa géimneach tromeallaigh is lao</span>
<lb n="73"/><span>lionnlachta is méad m'fhómhair,</span>
<lb n="74"/><span>mil bheach is céir, is grinnchruthú an lae</span>
<lb n="75"/><span>le loinreadh na gréine glóraí,</span>
<lb n="76"/><span>m'fhionnlocha is m'fhéar, gur mionnadh leo é</span>
<lb n="77"/><span>gan scarúint ar aon ndóigh liom.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Bhí mé i muirn is i gcéim is mo bhanfhlaith gan léan</span>
<lb n="80"/><span>ag an chlann sin na n-éacht n-óirdhearc,</span>
<lb n="81"/><span>mo sheamraí na séad is mo bhantracht in eide</span>
<lb n="82"/><span>airgid is daor-shrólta;</span>
<lb n="83"/><span>mo sheang-ghreagha ag léimnigh i gcarbaid is i gcréachtaibh</span>
<lb n="84"/><span>is in airm umam tréan-óga,</span>
<lb n="85"/><span>reabhradh na dtéad do mo chealgadh le méir</span>
<lb n="86"/><span>is oirfide in m'aol-longfoirt.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Chuaigh m'iomrá is mo tháin anonn gus an Spáinn</span>
<lb n="89"/><span>d'fhios aon-treibh álainn Ghaeil Ghlais,</span>
<lb n="90"/><span>lér thionscain gan spás go fonnmhar i mbáirc</span>
<lb n="91"/><span>mór-chompáin de dh'ard-laochra,</span>
<lb n="92"/><span>gur lonn a ghabh i láimh tromthreabhadh an tsáile</span>
<lb n="93"/><span>mar d'ionsaíodar fál craobhghlas</span>
<lb n="94"/><span>na hInse-se Fáil, lér himreadh sa spairn</span>
<lb n="95"/><span>lannghleic na lámh n-éachtach.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Tógadh i dTailtinn an lá sin meirgí os ard</span>
<lb n="98"/><span>dealbh-lasta de bhláth péarlaí,</span>
<lb n="99"/><span>lér feargadh chum áir dearbhfhir gan táir,</span>
<lb n="100"/><span>meanmnach is iad lán eachta;</span>
<lb n="101"/><span>ba dearg uile an lár, lann agus lámh,</span>
<lb n="102"/><span>ó ghlonnghearradh chnámha a chéile,</span>
<lb n="103"/><span>an dream sin ón tsnámh agus ánraí Chrích Fáil</span>
<lb n="104"/><span>ag fonnchosnamh Chlár Dé Danann.</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="105"/><p><span>Thit Iuchar is Brian is Iucharbha sa ghlia</span>
<lb n="106"/><span>le hÉibhear na sciath n-órga,</span>
<lb n="107"/><span>is le hÉireamhón fial, lámh éachtach ba dian</span>
<lb n="108"/><span>ar laochra finn fian Fódla;</span>
<lb n="109"/><span>mar treaghdadh gach triath le gaetha fán iath</span>
<lb n="110"/><span>seo Éireann na ngrian-longfort,</span>
<lb n="111"/><span>ó Chríoch Fhéilim ina dhiaidh gur léirscriosadh iad</span>
<lb n="112"/><span>Clann Dé Danann i gcia dhoghroinn.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Roinneadar an chríoch, an chlann-sa, fá thrí</span>
<lb n="115"/><span>idir fhearantaibh, mhaoin is shéadaibh,</span>
<lb n="116"/><span>an Mhumhain dheas dob í dúthaigh fhairsing shaor</span>
<lb n="117"/><span>ag umhlú faoi chíos do dh'Éibhear;</span>
<lb n="118"/><span>Laighnigh is go dtí Gaillimh Mhá hÍth</span>
<lb n="119"/><span>le Teamhraigh na Rí ag Éireamhón;</span>
<lb n="120"/><span>Ulaidh ba hí mír Éibhir Mhic Ír</span>
<lb n="121"/><span>ó Bhoirche go dtí an Éirne.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>Is iomaí rí reachtmhar ard is laoch doníodh ár,</span>
<lb n="124"/><span>saoi ghlic is bard béilbhinn</span>
<lb n="125"/><span>is naomh glan gan smál a shíolaigh os ard</span>
<lb n="126"/><span>go fíor, agus ní táin bhréige,</span>
<lb n="127"/><span>ón triar úd a d'fhás ó Mhílidh Easpáinne</span>
<lb n="128"/><span>de líne as ceartlár Ghadelius,</span>
<lb n="129"/><span>gé nach chí anois ar fáil aon díobh, mo chrá,</span>
<lb n="130"/><span>nach bhfuil faonlag faoi cháin daoirse."</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>3.  Agallamh le Cnoc na Teamhrach</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>"A thulaigh an bhláth' chrín, gé gur chinnte barrlaoch is éigse</span>
<lb n="135"/><span>ar do bhruach,</span>
<lb n="136"/><span>Cá bhfuil na hardríthe a mbíodh gach sárfhile ag déanamh</span>
<lb n="137"/><span>dóibh duan,</span>
<lb n="138"/><span>Ag seinm cláirsí in do pháláis go dtéidís chun suain?</span>
<lb n="139"/><span>Tá do bhunadh fálta faoin líne ghallta is is éiricigh do shlua."</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>"Níl fáth bheith ag éagaoin ó bhain an léan domh is ó</span>
<lb n="142"/><span>d'athraigh mo dhóigh:</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="143"/><p><span>sé an dara Séamas do chloígh mo chéadfaí is d'fhág mé faoi bhrón.</span>
<lb n="144"/><span>Dob iomaí tréanfhear den fhíorfhuil Ghaelach a fuair crá croí ag</span>
<lb n="145"/><span>Bóinn,</span>
<lb n="146"/><span>is do cailleadh céadta is na mílte laochra ar lár fá mo choróin."</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>"A chnoic na mbua-chath, ní hionadh an ghruaim-se gach lá</span>
<lb n="149"/><span>ort is gach am,</span>
<lb n="150"/><span>ó d'imigh d'uaisle do shraonadh sluaite is nach ndéanfadh an fheall.</span>
<lb n="151"/><span>Mo chreach do bhualadh le buín bhocht thruaillí, faoi ghéibheann ag Gaill</span>
<lb n="152"/><span>a leag do dhúnta, is nach maireann suas díobh ach bréagán</span>
<lb n="153"/><span>gan cheann."</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>"Dá maireadh an tréanfhear, Mac Airt na mbéimeann, nó an</span>
<lb n="156"/><span>sárchuradh Goll,</span>
<lb n="157"/><span>nó Cú na nÉachta bhíodh ag cascairt Mhéabha gach táth lena</span>
<lb n="158"/><span>chrann,</span>
<lb n="159"/><span>Is Conall Cearnach bheith leo sa réim sin, Brian Bóramha is</span>
<lb n="160"/><span>Conn,</span>
<lb n="161"/><span>Ni bhfaigheadh éiriceach go deo mo dhaorshlad nó cónaí ar m'fhonn."</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>"Nach mór an chlú duit, má cailleadh an dúiche, nachar</span>
<lb n="164"/><span>thréig tusa d'áit?</span>
<lb n="165"/><span>Is gur comhartha d'umhlú go deo an dún-sa a bhí aerach breá,</span>
<lb n="166"/><span>ina gcluintí údair is ollaimh ag dúscadh gan léinn ann go sámh:</span>
<lb n="167"/><span>tá pór Chlann Liútair ag borradh fútsa, is níl Gaeil ar do dhaimh."</span></p>
<lb n="168"/>
<lb n="169"/><p><span>"Chan fhiú mo scanrú má líontar tairngire na naomh a chuaigh uainn,</span>
<lb n="170"/><span>a scríobh go dearfa go scriosfaí an dream-sa le Gaeil go buan;</span>
<lb n="171"/><span>is nár ba fada an t-am nó go bhfeictear campaí go gléasta ar</span>
<lb n="172"/><span>mo bhruach,</span>
<lb n="173"/><span>is mo shluaite i dTeamhraigh is ins an chrích na ceannfoirt le</span>
<lb n="174"/><span>séan go Lá an Luain."</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="175"/><p><span>"Dá seinnfí an uaillstoc is na fearta a fhuascailt ina luíonn siad</span>
<lb n="176"/><span>na leoin,</span>
<lb n="177"/><span>thiocfadh na sluaite de shliocht Mhogha Nuat is clann Dál</span>
<lb n="178"/><span>gCais ina meon;</span>
<lb n="179"/><span>bheadh ríthe ó Chruachain le curaí ag gluaiseacht is le</span>
<lb n="180"/><span>Feargas Mac Róigh</span>
<lb n="181"/><span>a chuirfeadh suas ort arís do dhúnfoirt is a seilbh duit go deo."</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>"Má thig an lá sin beidh sailm chráifeach i ngrianán na níon,</span>
<lb n="184"/><span>beidh fíon na Spáinne gan mhaíomh á dháil ann go fial faoi</span>
<lb n="185"/><span>mo dhíon,</span>
<lb n="186"/><span>beidhh creideamh an Phápa ag an uile ardfhlaith is mo chléir ar</span>
<lb n="187"/><span>mo mhian,</span>
<lb n="188"/><span>is an treibh sin Mháirtín á gcur in airde gan diallait nó srian."</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>"Dá ndúiseófaí suas iad na curaí buach a thug geall as gach crích,</span>
<lb n="191"/><span>bheadh Conchúr uasal le Seán Mac Sualtach is an tréanfhear Cú Raoi</span>
<lb n="192"/><span>ag teacht á bhfuascailt, Feardia na gcruachath is Feargas le brí,</span>
<lb n="193"/><span>is Conall Cuailgne ag tabhairt deargruathair ar éiricigh gan scíth."</span></p>
<lb n="194"/>
<lb n="195"/><p><span>"Is iomaí tréanfhear den fhíorfhuil Ghaelach a bhí in m'áras</span>
<lb n="196"/><span>gan dua:</span>
<lb n="197"/><span>bhíodh sliocht Uí Néill ann is Conn Céadchathach na n-ardfhlaith</span>
<lb n="198"/><span>is Tuathal,</span>
<lb n="199"/><span>Clann Mhílidh éachtach is Tuatha Dé Danann is Fir Bolga na ndrua,</span>
<lb n="200"/><span>ach ó d'imigh an méid sin tá na huile léan is an bás ar mo shlua."</span></p>
<lb n="201"/>
<lb n="202"/><p><span>4. Is fada ag éisteacht mé</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>Is fada ag éisteacht mé leis na scéala-sa</span>
<lb n="205"/><span>ó chogadh Shéamais, an dóú rí</span>
<lb n="206"/><span>den ainm chéanna, fá ndeachaigh Gaela</span>
<lb n="207"/><span>i gcathaibh géara, mo bhrón, dá gcloí:</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="208"/><p><span>go dtiocfadh éifeacht is fearann saor</span>
<lb n="209"/><span>ag gach flaith ó fhréimh mar ba chóir sa chrích,</span>
<lb n="210"/><span>is go lasfadh an spré bheag-sa ar ndul a dh'éag</span>
<lb n="211"/><span>do mo chreideamh féin feadh na Fódla arís.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Más é toil Mhic Dé nár thé mé i gcré</span>
<lb n="214"/><span>go bhfeice mé mar is cóir é an saol,</span>
<lb n="215"/><span>gach duine naofa den fhine Ghael-sa</span>
<lb n="216"/><span>gan siolla léin, acht ar dóigh ina shuí,</span>
<lb n="217"/><span>Inis Fhéilim fán uile shaeibhreas,</span>
<lb n="218"/><span>mil is méithlacht is tórtha ar craoibh,</span>
<lb n="219"/><span>toradh i ndéis is na srutha ag éagaoin</span>
<lb n="220"/><span>ó iomad éisc, is sinn beo gan díth.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Dá mbíodh na scéala mar deir mo bhéal-sa</span>
<lb n="223"/><span>ba deas mo ghléas is bheinn óg arís,</span>
<lb n="224"/><span>bheinn seal ag éisteacht le sailm naofa</span>
<lb n="225"/><span>i ngach ceall in Éirinn ag mór-mholadh an rí,</span>
<lb n="226"/><span>bheinn seal ag léamh ar bheatha dea-chlainne</span>
<lb n="227"/><span>an Athar Naofa bheir beos i ngach aon,</span>
<lb n="228"/><span>agus seal gann bhuireamh i measc mo ghaolta</span>
<lb n="229"/><span>in Inis Éilge ag ól fá aoibh.</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>Bheinn seal ag éisteacht le seinm téad</span>
<lb n="232"/><span>is le file faobhrach mar Ovid caoimh</span>
<lb n="233"/><span>ag gabháil véarsaí, agus seal ar stéadaibh</span>
<lb n="234"/><span>ag reasacht ghéarchon i ndiaidh an mhil mhuí,</span>
<lb n="235"/><span>bheinn seal ag tréadú na n-ealta ag éirí,</span>
<lb n="236"/><span>seal ar thaobh srutha is ag tógadh mo líon,</span>
<lb n="237"/><span>agus seal ag féachaint mo chumas céille</span>
<lb n="238"/><span>i gcluiche rébhranna ar ordú Naois.</span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>Dar a bhfuil in Éirinn is mar sin ab fhearr liom</span>
<lb n="241"/><span>is ní bheith 'mo chladhaire gan dóigh mar chím:</span>
<lb n="242"/><span>gé go dtuigim léann níl siolla céille agam</span>
<lb n="243"/><span>mar nach saeibhir mé in ór nó i maoin,</span>
<lb n="244"/><span>ach dá bhfeicfí sréad agus fearann saor agam</span>
<lb n="245"/><span>thiocfadh cléir agus mór-chlanna rí</span>
<lb n="246"/><span>seal do m'fhéachain, is ba mhaith mo chéadfaí</span>
<lb n="247"/><span>ag déanamh réiteach is cóir-sheasamh 'stír.</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="248"/><p><span>Ach ó chuaigh an saol ó seach is gur éirigh</span>
<lb n="249"/><span>an t-each ar chléith an mharcaigh fá dheoidh, mar chím,</span>
<lb n="250"/><span>is gur bheachtaigh éiclips ar shliocht Mhilesius</span>
<lb n="251"/><span>i dtuirse ag éagaoin is i meon na ceasnaí,</span>
<lb n="252"/><span>caithfead féin a bhfuil de mo laethaibh</span>
<lb n="253"/><span>go dtaga an t-éag feasta ag ól le gach saoi,</span>
<lb n="254"/><span>ag gabháil véarsaí is ag mealladh maighdean</span>
<lb n="255"/><span>ar feadh na hÉireann go ceolmhar caoin.</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>5.  Agallamh le héinín</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>"A éinín bhig shuairc a tháinig ar cuairt</span>
<lb n="260"/><span>ó thulaigh na ruag go hÉirinn,</span>
<lb n="261"/><span>aithris an buan do Ghallaibh le bua</span>
<lb n="262"/><span>nó an neartmhar na sluaite éiriceach;</span>
<lb n="263"/><span>bhfuil Séarlas fá bhua i Londain gan ghruaimm,</span>
<lb n="264"/><span>is a choróin fá ghruadha an tréanfhir,</span>
<lb n="265"/><span>nó ar sraonadh, mar chualas, cath air go crua</span>
<lb n="266"/><span>ler caiilleadh sa dua a chuid laochra?"</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>"Ar bhile eadh lae do shuigh mé liom féin</span>
<lb n="269"/><span>ag breathnú na laoch san ár sin,</span>
<lb n="270"/><span>ba chalma is ba thréan a churaí sa bhaol</span>
<lb n="271"/><span>ach gairid gur traothadh ar lár iad;</span>
<lb n="272"/><span>chruinnigh na céadta thart ar gach taobh</span>
<lb n="273"/><span>is ba deacair don réics a bhfágáil,</span>
<lb n="274"/><span>ach tháinig Mac Dé is do scar sé leo é</span>
<lb n="275"/><span>is dá n-ainneoin tá Séarlas slán uabh'."</span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>"Cé gur briseadh sa mhaidhm ar an chathmhíle thréan,</span>
<lb n="278"/><span>bhfuil aigesean méin le tarrthaíl?</span>
<lb n="279"/><span>Nó an dtiocfadh sé féin fá choimirc na nGael</span>
<lb n="280"/><span>thar tonna lom tréan an tsáile,</span>
<lb n="281"/><span>go lasfaí leis reím i mbrollach gach aon</span>
<lb n="282"/><span>dár gcreideamh atá i bpéin fán chás sin,</span>
<lb n="283"/><span>is go n-íocfadh lom-shraonta Sacsan a dtréas,</span>
<lb n="284"/><span>is na déarshrutha a scaoileadh an lá sin?"</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="285"/><p><span>"Ní mheasaim gur féidir dó theacht chun na hÉireann</span>
<lb n="286"/><span>le cabhair dá dtéampaill naofa,</span>
<lb n="287"/><span>tá borbshlua réabtha le fóirneart na dtréatúr</span>
<lb n="288"/><span>atá cinnte go géar á ruagadh,</span>
<lb n="289"/><span>tá a éarlaimh i ngéibheann is a chairde gan aon smid</span>
<lb n="290"/><span>is a gcroíthe araon ró-bhuartha,</span>
<lb n="291"/><span>Séarlas leis féin i mbréigriocht is i bpéin</span>
<lb n="292"/><span>ag teitheadh sna sléibhtibh uathu."</span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>"Má tá sé gan slua is dóigh liom nach dual dó</span>
<lb n="295"/><span>theacht fá na cuanta Gaelach,</span>
<lb n="296"/><span>is nach dósan a fuagradh ceannas is bua</span>
<lb n="297"/><span>'réir tairngire dhrua ár naomh-na;</span>
<lb n="298"/><span>ach beag de mhór-chumhacht na bhflaitheas-sa thuas</span>
<lb n="299"/><span>go bhfaigheadh sé fuascailt géibhinn,</span>
<lb n="300"/><span>is go n-íocadh na nua-Ghaill a n-éigeart an-chrua</span>
<lb n="301"/><span>is go dtiteadh mar shlua Thurgesius."</span></p>
<lb n="302"/>
<lb n="303"/><p><span>6. Cá raibh tú le bliain?</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>"Cá raibh tú le bliain, a theachtaire a thriall as talamh na</span>
<lb n="306"/><span>Niall i gcéin uainn?</span>
<lb n="307"/><span>Nó ar lean tú mo riail gach bealach dár iarras ortsa bheith ag</span>
<lb n="308"/><span>fiafraí scéal ann?</span>
<lb n="309"/><span>Aithris gan chian más cabhair dúinn iad, nó an maireann sin</span>
<lb n="310"/><span>iarsma Ghaeil Ghlais</span>
<lb n="311"/><span>faoi bhrataibh an triaith 'bheir batáilte dhian ar machaire ag</span>
<lb n="312"/><span>stialladh éiriceach?"</span></p>
<lb n="313"/>
<lb n="314"/><p><span>"Ar ndul as Crích Fáil domh amach ar an tsnámh i gceann</span>
<lb n="315"/><span>astair go bhfaighinn gach scéala</span>
<lb n="316"/><span>nochtas gan spás mo bhratach in airde os barraibh na sárchrann</span>
<lb n="317"/><span>gléasta,</span>
<lb n="318"/><span>chascair mé an sáile go hacmhainneach dána le faobhar glan</span>
<lb n="319"/><span>ághmhar gaetha</span>
<lb n="320"/><span>is níor bascadh mo bhárc go ndeachaigh mé i dtráigh ag</span>
<lb n="321"/><span>Lisbon na lántonn dtaoscach.</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="322"/><p><span>"Níorbh fhada dom fós an chathraigh ghlan órga gur chuala</span>
<lb n="323"/><span>mé i mbeol gach aon fhir</span>
<lb n="324"/><span>cathú rómhór bheith ag Vernon ag strócadh ballaí sa phort</span>
<lb n="325"/><span>i gcéanaibh;</span>
<lb n="326"/><span>nochtas mo sheolta amach ar an mbóchna go bhfaca mé an</span>
<lb n="327"/><span>gleo á shraonadh</span>
<lb n="328"/><span>is gur chuir Don Bhlas, an leon, a ladar i dtóin an bhodaigh</span>
<lb n="329"/><span>d'ainneoin a thréathra.</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>"As sin a thriall mé soir thuaidh go dian gur thabhaigh mé</span>
<lb n="332"/><span>rian sa chaolmhuir</span>
<lb n="333"/><span>a dhealaíos na hiatha, Easpáinn na dtriath agus Barbaraigh</span>
<lb n="334"/><span>fhiata, ó chéile:</span>
<lb n="335"/><span>ag Pancho, an triath, go bhfacas mo mhian, sliocht Ghalaimh</span>
<lb n="336"/><span>na sciath is na ngéarlann</span>
<lb n="337"/><span>le gasra ghlan fhial Rí Philip ag riaradh Shavoy sa ghlia</span>
<lb n="338"/><span>is á phléascadh.</span></p>
<lb n="339"/>
<lb n="340"/><p><span>"Ins an Eadáinne fós chonaic mé an spórt ag Carolus cróga</span>
<lb n="341"/><span>tréitheach</span>
<lb n="342"/><span>le myrmidons bheoga Shisil in ordú catha agus leoin bhras Naples</span>
<lb n="343"/><span>ag gearradh 's ag leonadh Lobkowitz sa chomhrac, sin agus</span>
<lb n="344"/><span>fóirneart Ghages</span>
<lb n="345"/><span>bhain sodar as slóite an iolair fá neoin is níor fhág cleite ar</span>
<lb n="346"/><span>a thóin nár faofadh.</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>"Is ag Fontenoy - cúis nach gceiltear go Luan - a fuair</span>
<lb n="349"/><span>Sacsanaigh an sciúradh géarghlan,</span>
<lb n="350"/><span>claimhtheacha is púdar is gaetha ag dul fúthu is tharstu le</span>
<lb n="351"/><span>dlús na dtréanfhear;</span>
<lb n="352"/><span>ghlac Wully is a thrúpaí briseadh ar lúth, is in Ifreann go</span>
<lb n="353"/><span>dúnta b'fhearr leo</span>
<lb n="354"/><span>sula bhfaca na tútaigh amharc dá súile ar an flower-de-luce</span>
<lb n="355"/><span>go n-éagfadh.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>"Thug an general tréan sin Hungary bréithre buile tré mhéad</span>
<lb n="358"/><span>a dhásacht</span>
<lb n="359"/><span>go gcreachfadh sé réagúin Bhourbon le chéile is i bPáras go</span>
<lb n="360"/><span>ndéanfadh ármhach;</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="361"/><p><span>ar cluinstin an scéil do Louis a Cúig Déag, mar chruthú ar</span>
<lb n="362"/><span>thréathra ardfhlaith,</span>
<lb n="363"/><span>ghabh preab ina thaobh air trasna na Réine is an treas cuid</span>
<lb n="364"/><span>dá thréan gur báitheadh.</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>"Dá bhfeicfeása an cóiriú catha agus comhraic fuair easnacha</span>
<lb n="367"/><span>phór na Galltacht"</span>
<lb n="368"/><span>ar an mhachaire mhór sin Tournay na sló ó Saxe a bhí seolta</span>
<lb n="369"/><span>ar ármhach</span>
<lb n="370"/><span>is a mhacnaidh mar leoin le lanna glan órga a ghearradh an</span>
<lb n="371"/><span>fheoil go dána,</span>
<lb n="372"/><span>gan osadh sa ghleo ó mhaidin go neoin gur bheag a bhí beo</span>
<lb n="373"/><span>dá náimhde.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>'Sé deireadh mo scéil go raibh mé ag féachaint Ligonier thréan</span>
<lb n="376"/><span>is a shlóite</span>
<lb n="377"/><span>tráth gabhadh na braíghde is gur gearradh dhá léigiún</span>
<lb n="378"/><span>d'fhearaibh fá aon mhac Sheoirse,</span>
<lb n="379"/><span>leanadh sa téirim eisean is go Bergen-op-Zoom ar thaobh de</span>
<lb n="380"/><span>an ló sin,</span>
<lb n="381"/><span>is ní raibh sna trí réagúin, Sacsain an Bhéarla agus Alba araon</span>
<lb n="382"/><span>le Fódla."</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>7.  Tá bearád i Londain</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>Tá bearád i Londain 's is iomaí fear láidir</span>
<lb n="387"/><span>a cailleadh ina thimpeall fán tulaigh á tharrtháil,</span>
<lb n="388"/><span>measann Sir Wully gur cuibhe dá dháid é</span>
<lb n="389"/><span>is creideann lucht boinéad gur cumadh do Chathal é, is iombó!</span></p>
<lb n="390"/>
<lb n="391"/><p><span>Creideann fir Shacsan nach scaraid go bráth</span>
<lb n="392"/><span>le seilbh an chaipín ós acu ba ghnáth é,</span>
<lb n="393"/><span>ach deirid lucht breacán go ngearrfaidh siad cnámha</span>
<lb n="394"/><span>is nach scoirid dá racán go gcuirid ar Chathal é, is iombó!</span></p>
<lb n="395"/>
<lb n="396"/><p><span>Is cróga do sheasaigh an breacán an báire</span>
<lb n="397"/><span>ar na slóite ó Loch Abair go Barraic is go Falkirk,</span>
<lb n="398"/><span>mar bhfuair Cope a thasáil is a raibh ina phártaí,</span>
<lb n="399"/><span>ach ar theorainn Mhanchester bhain easbhaidh de Chathal é, is</span>
<lb n="400"/><span>iombó!</span></p>
<lb n="401"/>
<lb n="402"/><p><span>Ach munab é Saxe a bhí i gceannas a chairde</span>
<lb n="403"/><span>sna cóigibh bhí i bhfad uaidh, is a ghasra nach dtáinig,</span>
<lb n="404"/><span>bheadh Fódla agus Breatain gan stad ag an bpáiste</span>
<lb n="405"/><span>is chóireofaí a chaipín go tapaidh ar Chathal ann, is iombó!</span></p>
<lb n="406"/>
<lb n="407"/><p><span>Ach b'éigean don bhoinéad an bearád a fhágáil</span>
<lb n="408"/><span>ina dhiaidh agus pilleadh tré iomad a námhad,</span>
<lb n="409"/><span>ghéaraigh Sir Wully a thrup lena shála</span>
<lb n="410"/><span>is gan ghéilleadh dóibh uile bhí a ghunna le Cathal uabh', is iombó!</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>Chnuasaigh Sir Wully a bhunadh as gach áit ann,</span>
<lb n="413"/><span>bhí triúr in aghaidh an duine aige ar thulaigh na spairne,</span>
<lb n="414"/><span>d'umhlaigh an boinéad an breacán a dh'áthrach</span>
<lb n="415"/><span>is murab é Mac Uí Mhuirí ni bhrisfí ar Chathal ann, is iombó!</span></p>
<lb n="416"/>
<lb n="417"/><p><span>Adeir Aodhán is Eachain is Gilleaspaic mac Raghnaill</span>
<lb n="418"/><span>nach bhfuil boinéad nó bearád nó hata dubh lása</span>
<lb n="419"/><span>nó giolla breá fearúil dár cailleadh an lá sin</span>
<lb n="420"/><span>nach n-íocfaidh Sir Wully go huile le Cathal iad, is iombó!</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>Mo léan nachar chas siad ar machaire fásaigh</span>
<lb n="423"/><span>le chéile, is gan neach acu a bhéarfadh dóibh tarrtháil,</span>
<lb n="424"/><span>is péire maith bataí is fear aige Cathal díobh,</span>
<lb n="425"/><span>is é réabfadh easnacha shacáin-a-mhála!  Is iombó!</span>
<lb n="426"/>
<pb n="15"/></p>
<lb n="427"/>
<lb n="428"/><p><span>8. Úrchnoc Chéin Mhic Cáinte</span></p>
<lb n="429"/>
<lb n="430"/><p><span>A chiúinbhean tséimh na gcuachann péarlach,</span>
<lb n="431"/><span>gluais liom féin ar ball beag</span>
<lb n="432"/><span>nuair a bheas uaisle is cléir is tuataí i néal</span>
<lb n="433"/><span>ina suan faoi éadaí bána;</span>
<lb n="434"/><span>in uaimh go mbéam i bhfad uathu araon</span>
<lb n="435"/><span>teacht nuachruth gréine amárach,</span>
<lb n="436"/><span>gan ghuais linn féin in uaigneas aerach</span>
<lb n="437"/><span>san uaimh sin Chéin Mhic Cáinte.</span></p>
<lb n="438"/>
<lb n="439"/><p><span>A rún mo chléibh, nach mar siúd ab fhearr duit</span>
<lb n="440"/><span>tús do shaoil a chaitheamh liom</span>
<lb n="441"/><span>is gan a bheith i gclúid faoi léan ag búr gan chéill</span>
<lb n="442"/><span>i gceann túirne is péire cardaí;</span>
<lb n="443"/><span>gheobhair ciúl na dtéad le lúth na méar</span>
<lb n="444"/><span>do do dhúscadh, is véarsaí grádha,</span>
<lb n="445"/><span>gan dún faoin ghréin chomh súgach aerach</span>
<lb n="446"/><span>le húrchnoc Chéin Mhic Cáinte.</span></p>
<lb n="447"/>
<lb n="448"/><p><span>A phlúr na maighdean is úire gné</span>
<lb n="449"/><span>fuair clú le scéimh ón Ádhamhchlainn,</span>
<lb n="450"/><span>a chúl na bpéarlaí, a rún na héigse</span>
<lb n="451"/><span>a dhúblas féile is fáilte,</span>
<lb n="452"/><span>a ghnúis mar ghréin le dúscadh lae</span>
<lb n="453"/><span>a mhúfadh léan le gáire,</span>
<lb n="454"/><span>sé mo chumha gan mé is tú, a shiúr, linn féin</span>
<lb n="455"/><span>sa dún sin Chéin Mhic Cáinte.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Táim brúite i bpéin, gan suan gan néal</span>
<lb n="458"/><span>de do chumha-sa, a ghéag is áille,</span>
<lb n="459"/><span>is gur tú mo roghain i gcúigibh Éireann -</span>
<lb n="460"/><span>an chúis nach séanaim áthas de.</span>
<lb n="461"/><span>Dá siúlfá, a réalt gan smúid, liom féin</span>
<lb n="462"/><span>ba súgach saor ár sláinte,</span>
<lb n="463"/><span>gheofá plúr is méad is cnuasach craobh</span>
<lb n="464"/><span>sa dún sin Chéin Mhic Cáinte.</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="465"/><p><span>Cluinfir uaill na ngadhar le luas i ndiaidh</span>
<lb n="466"/><span>Bhriain luaimnigh bhearnaigh mhásaigh,</span>
<lb n="467"/><span>fuaim guth béilbhinn cuach is smaolach</span>
<lb n="468"/><span>go suáilceach ar ghéagaibh áltán;</span>
<lb n="469"/><span>i bhfuarlinn tséimh ag lúbadh an éisc,</span>
<lb n="470"/><span>ag ruagadh a chéile sa tsnámh ann,</span>
<lb n="471"/><span>is an cuan gur léir duit uait i gcéin</span>
<lb n="472"/><span>ó nuachonoc Chéin Mhic Cáinte.</span></p>
<lb n="473"/>
<lb n="474"/><p><span>9.  An ghéag dá dtug mé grá di</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>An ghéag dá dtug mé grá di is áille í ná Helen mhór</span>
<lb n="477"/><span>is an triúr a nochtaigh a mbánchneas do Pharis fán úll óir,</span>
<lb n="478"/><span>is gile a píob is a bráighe ná an bán-shneachta ar thaobh an róid</span>
<lb n="479"/><span>is tá an lile i ndeabhaidh 'e ghnáth ina dá ghruaidh is an dearg-rós.</span></p>
<lb n="480"/>
<lb n="481"/><p><span>Gach éad dár cheangail Bláthnaid idir Cú Raoi is Cú na Ceárta</span>
<lb n="482"/><span>go réifeadh an ainnir mhánla-sa cách díobh le póig,</span>
<lb n="483"/><span>ar scéimh, ar mhaise, ar bhreáighe a leithéid ní bhfuil den</span>
<lb n="484"/><span>Ádhamhchlainn,</span>
<lb n="485"/><span>sé a béal is binne thug bua gach fuile i véarsaí is i bprós.</span></p>
<lb n="486"/>
<lb n="487"/><p><span>Sé mo chumha nach raibh mé féin is an spéirbhean i dtír na mbua</span>
<lb n="488"/><span>nó ag siúl tríd Phennsylvania i measc $Quakers nach mbeadh dár lua</span>
<lb n="489"/><span>nó i gcoillte dlúth Loch Éirne, gan daeibhreas, gan díth, gan fhuath,</span>
<lb n="490"/><span>is gur bhinne liom a béilín ná an smolach is guth na gcuach.</span></p>
<lb n="491"/>
<lb n="492"/><p><span>Is deise thú ná Deirdre le a ndeachaigh Naoise ar éaló,</span>
<lb n="493"/><span>a mhaighdean mhaiseach bhéasch a chuir céad fear san uaigh;</span>
<lb n="494"/><span>ar shaibhreas ríthe an tsaoil-se is pronntanas na Gréige,</span>
<lb n="495"/><span>nó ar scéimh na dtalta cha scarfainn leat dá bhfaighinn iad mar</span>
<lb n="496"/><span>dhuais.</span>
<lb n="497"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="498"/><p><span>An stáid-se atá mé a lua is í is uaisle de mhnáibh an tsaoil</span>
<lb n="499"/><span>is níl gné fá seach sna cuanta nach bhfuaifeadh le barr a méar</span>
<lb n="500"/><span>ar shíoda chaol go stuama, mar ghluaisid gach tráth na héin,</span>
<lb n="501"/><span>an smaolach binn is na cuacha gé suairc iad in airde ar ghéig.</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>Níl draoi nó file fuair tíolacaí nach scríobhann síos gur</span>
<lb n="504"/><span>bhuaigh sise</span>
<lb n="505"/><span>i ngnúis, i ngile, is suáilce ar gach snua-bhean le céim;</span>
<lb n="506"/><span>nacharbh aoibhinn domh is mé i mbuairt a bheith snadhmtha</span>
<lb n="507"/><span>leat mar chuallaí,</span>
<lb n="508"/><span>a bhláth na finne ar dháimh na cruinne, fuascail mé ó phéin.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>10.  Ar ndul domh amach fán tsliabh</span></p>
<lb n="511"/>
<lb n="512"/><p><span>Ar ndul domh amach fán tsliabh gan choin gan each, 's an ghrian</span>
<lb n="513"/><span>ina gaetha glana aniar go glórmhar,</span>
<lb n="514"/><span>fá thulca glasa an fia ag dul chum reatha siar</span>
<lb n="515"/><span>is guth na mbeach ag triall sa nó-choill,</span>
<lb n="516"/><span>i measc na dtor níor chian gur theagmhaigh domh rialt</span>
<lb n="517"/><span>sholasta na gciabh n-ómra,</span>
<lb n="518"/><span>is a péire roscaí liath mar dhriúcht na maidne, riamh</span>
<lb n="519"/><span>ní fhacas bean chomh trian ródheas.</span></p>
<lb n="520"/>
<lb n="521"/><p><span>Tráth dhearcas ar an tsaoi mo mheabhair is mo bhrí</span>
<lb n="522"/><span>chailleas trí na líthe saora</span>
<lb n="523"/><span>a fearadh óna gnaoi, ach ghoireas uirthi arís</span>
<lb n="524"/><span>is labhair mé go caomh léithe:</span>
<lb n="525"/><span>"Cá ndeachaigh uait, a naí, a theachtaire na rí,</span>
<lb n="526"/><span>Pallas nó an ríon chréachtach?</span>
<lb n="527"/><span>Nó an chugamsa fán ghníomh tháinig tusa, a níon,</span>
<lb n="528"/><span>mar bhreitheamh mé ag fíoradh séad duit?"</span></p>
<lb n="529"/>
<lb n="530"/><p><span>Labair sí go séimh mar fhoghar chaoin téad</span>
<lb n="531"/><span>Mhic Mhanair óna thaobhaibh síthe:</span>
<lb n="532"/><span>"Tabhair th'úidh féin, ní mise aon ghéag</span>
<lb n="533"/><span>dár astraigh go taobh Ída,</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="534"/><p><span>ar fheabhas thrí ngé go ndeachadar a dh'éad</span>
<lb n="535"/><span>fán úll ón spéir dhíle,</span>
<lb n="536"/><span>is ná meastar leat ar aon mhodh go maireann sin spré</span>
<lb n="537"/><span>ionamsa den scéimh chéanna."</span></p>
<lb n="538"/>
<lb n="539"/><p><span>"A mharthain chaoin tséimh le lasann fíor-scéimh,</span>
<lb n="540"/><span>a bharraigh ar an réim dhaonna,</span>
<lb n="541"/><span>is acmhainneach na gaetha a chaithir ó do ghné</span>
<lb n="542"/><span>ler goineadh mo thaobh chlí-se;</span>
<lb n="543"/><span>ós dearbh brí an scéil, a shearcrún na dtréan,</span>
<lb n="544"/><span>muna ndéana tú mo chréacht 'íce,</span>
<lb n="545"/><span>go mbeidh talamh agus féar tharamsa mar éide</span>
<lb n="546"/><span>is ba haithreach duit an daorghníomh sin."</span></p>
<lb n="547"/>
<lb n="548"/><p><span>"Dá gcantaí leat fá thrí ar labhair mac Prímh</span>
<lb n="549"/><span>i bhfoghar gutha ar shlí suírí</span>
<lb n="550"/><span>ler gadaíodh don Traoi Helen na maothchrobh</span>
<lb n="551"/><span>ó Mhenelaus, a caomhchéile,</span>
<lb n="552"/><span>is ar tharraing arís a dhearbhráithre lér líonadh</span>
<lb n="553"/><span>leabhair ar Bhriséada,</span>
<lb n="554"/><span>is tugtar dom mar mhaoin an India gan chíos</span>
<lb n="555"/><span>mo chumann ní bhfaighidh aon fhear."</span></p>
<lb n="556"/>
<lb n="557"/><p><span>"Ós deimhin nach bhfuil brí i mo chumann leat, a níon,</span>
<lb n="558"/><span>a thabhaigh domh baois céille,</span>
<lb n="559"/><span>glacfaidh mé taom buile mar níodh</span>
<lb n="560"/><span>curaí na maidhm éachtach,</span>
<lb n="561"/><span>is ní scoirfeadh de m'fhíoch ach ag traothadh mo bhíobhadh</span>
<lb n="562"/><span>mar Chonall ag cloí Mhéibhe,</span>
<lb n="563"/><span>is gach conair ina mbia leanfad thú go dian</span>
<lb n="564"/><span>go mbrise mé sa haon déag ort."</span></p>
<lb n="565"/>
<lb n="566"/><p><span>11.  Ólfaidh mé sláinte</span></p>
<lb n="567"/>
<lb n="568"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte an pháiste is daoire folt</span>
<lb n="569"/><span>a shileas go trácht ina scáineacha péarlach tiubh.</span>
<lb n="570"/><span>Ní fuireach is áil, ach ar ball ina gcéadta lúb</span>
<lb n="571"/><span>pilleadh san áit ór fhás gach aon acu.</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="572"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte chláir a héadain dil</span>
<lb n="573"/><span>thart timpeall atá ar dhath an laoige ghil,</span>
<lb n="574"/><span>siúd a soineann gan smál is dealramh gréine ansin</span>
<lb n="575"/><span>a cumadh ina patrún áille is scéimhe duinn.</span></p>
<lb n="576"/>
<lb n="577"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a dá bhraoi chaola inniu,</span>
<lb n="578"/><span>cé fogas atáid de ghnáth dá chéile scor,</span>
<lb n="579"/><span>siúd a samhail - nó tá mé lán díchéille, tur -</span>
<lb n="580"/><span>mar chleite ar a rása i láimh an chléirigh mhir.</span></p>
<lb n="581"/>
<lb n="582"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a dá rosc shéimhí ghlais</span>
<lb n="583"/><span>le gaethaibh an ghrá a ní ár is í féin gan fhios,</span>
<lb n="584"/><span>dá bhfeiceadh a ndealramh ardmhic Hecuba thoir</span>
<lb n="585"/><span>ní chaillfidís lán mo mháime Gréagaigh d'fhuil.</span></p>
<lb n="586"/>
<lb n="587"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a dá ghrua a threaghdas fir,</span>
<lb n="588"/><span>an ghile á rá gurb áil léi an chéim a chin,</span>
<lb n="589"/><span>siúd a drithle ina lár is a gáir mar bhéadh a goil</span>
<lb n="590"/><span>is ach mise bheith slán más fearr liom gléas a bhfuil.</span></p>
<lb n="591"/>
<lb n="592"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a gáire is a béilín dil,</span>
<lb n="593"/><span>gach siolla á rá ag breith barr ar mhéir Mhic Lir,</span>
<lb n="594"/><span>is ceart a chruthaigh an Ceard gan smál mar néamhainnibh</span>
<lb n="595"/><span>go fraschumtha in áras cnámh a déada-sa.</span></p>
<lb n="596"/>
<lb n="597"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a bráighe is gléile cruth</span>
<lb n="598"/><span>mar shneachta as an aird nach gnáth teas gréine theacht,</span>
<lb n="599"/><span>ní fada is ní gearr, ní cam, ní caol is ní tiubh,</span>
<lb n="600"/><span>ach suite gan táir is ní háille inné ná inniu.</span></p>
<lb n="601"/>
<lb n="602"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a bánchíoch is caoile goib</span>
<lb n="603"/><span>atá nite as an bhláth mar dhá ubh éan i neid,</span>
<lb n="604"/><span>nár milleadh le lámha cháich á sméaracht-siud</span>
<lb n="605"/><span>is is mise bheadh slán an fad a bheinn á ngoid.</span></p>
<lb n="606"/>
<lb n="607"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte a dá chrobh maothghil mbig</span>
<lb n="608"/><span>a sheinneas mar Dhághda a ndearna in éigse uilig,</span>
<lb n="609"/><span>níl fíor ar fáil nach dtairneodh a méir, cé lag,</span>
<lb n="610"/><span>ina mbrataibh a bheir náire 'mhnáibh is a mbéil gan smid.</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="611"/><p><span>Ólfaidh mé sláinte óna baithis go dté a troigh,</span>
<lb n="612"/><span>ciste na ndámh a bhfuil fáilte is féile inti,</span>
<lb n="613"/><span>níl startha nó dáin ón áirc nach léir di a mbrí,</span>
<lb n="614"/><span>is is miste Críoch Fáil a bás tráth éagfas sí.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>12. Mala Shliabh Mór Féilim</span></p>
<lb n="617"/>
<lb n="618"/><p><span>"A ainnair chiúin na gciabh teana liom is triall</span>
<lb n="619"/><span>ar astar go Sliabh Féilim,</span>
<lb n="620"/><span>mar nach dteagann 'ár ndiaidh caraid nó cliar</span>
<lb n="621"/><span>nó neach ar bith faoi chian buartha;</span>
<lb n="622"/><span>beidh mise duit 'mo sciath chosanta i ngach glia,</span>
<lb n="623"/><span>a lile mar an ghrian ag éirí,</span>
<lb n="624"/><span>is mhuirfinn dhuit mar bhia an torc alla is an fia</span>
<lb n="625"/><span>is dhéanfainn cathair dhuit den fhiair chraobhaigh"</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>"Dá dtéinnse leat siar go talamh Shíol mBriain</span>
<lb n="628"/><span>is iad mo mhacnaidh bheadh 'mo dhiaidh buartha,</span>
<lb n="629"/><span>mar nár apaigh mo chiall is nacharbh fhiosach domh riamh</span>
<lb n="630"/><span>ceannach nó díll a dhéanamh;</span>
<lb n="631"/><span>b'olc mo ghnoithe ar shliabh, folamh leat gan bhia</span>
<lb n="632"/><span>mar nach bhfaighinn ann ach fia faofa,</span>
<lb n="633"/><span>is chuirfinn a bhfaca mé riamh go ngoilfinnse mo thriall</span>
<lb n="634"/><span>sul fá gcónóinn ann bliain de laethaibh."</span></p>
<lb n="635"/>
<lb n="636"/><p><span>"Créad fár shamhail tú liom, a stór, go bhfuilim gan ór</span>
<lb n="637"/><span>an fhad a mhairfes mo mhórléann domh?</span>
<lb n="638"/><span>Is deas a chumfainn duitse bróg is culaith den tsról,</span>
<lb n="639"/><span>is stuama ar gach sórt saothair mé,</span>
<lb n="640"/><span>chuirfinn long faoi sheol, níl ealaín domh nach eol</span>
<lb n="641"/><span>beagán di ar dóigh a dhéanamh,</span>
<lb n="642"/><span>is ná meastar leat níos mó go dtitfeadh orainn brón</span>
<lb n="643"/><span>ar mhala Shliabh Mór Féilim."</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>"Ó tharla tú chomh stuama ar gach ealaín dár dhúrais</span>
<lb n="646"/><span>is eagal liom gur chluain Mhuimhneach</span>
<lb n="647"/><span>a chuirfeá orm dá ngluaisinn leat don tír thuas</span>
<lb n="648"/><span>i bhfad ó mo chuairt mhíosa,</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="649"/><p><span>ach fanfaidh mé fá bhruach an bhaile úd ina bhfuaireas</span>
<lb n="650"/><span>foscadh ón fhuacht agus dídean,</span>
<lb n="651"/><span>is nach fearr dom fuireach uait in aice na gcruach</span>
<lb n="652"/><span>ná bheith 'pilleadh ó mo ruaig dhíomhaoin?"</span></p>
<lb n="653"/>
<lb n="654"/><p><span>"A chuisle agus a stór, is gur deise thú faoi dhó</span>
<lb n="655"/><span>ná Helen fár leonadh tréanfhir</span>
<lb n="656"/><span>is gur binne liom go mór nuair a chluinim guth do bheoil</span>
<lb n="657"/><span>ná seinm na meor ar théadaibh,</span>
<lb n="658"/><span>gluais liom ins an ród is ná fulaing mise i mbrón,</span>
<lb n="659"/><span>a lile, is gur tú a bhreoigh is a bhuair mé;</span>
<lb n="660"/><span>gheobhair imirt agus ól is do chuid den uile shórt</span>
<lb n="661"/><span>ar mhala Shliabh Mór Féilim."</span></p>
<lb n="662"/>
<lb n="663"/><p><span>"Tá do gheallúna rómhór lena gcomhlíonadh go deo,</span>
<lb n="664"/><span>a radaire a bhreoigh is a bhfuair mé,</span>
<lb n="665"/><span>imirt nó ól, cuideachta nó spórt</span>
<lb n="666"/><span>cha ghnóthóinn ar do mhórléannsa;</span>
<lb n="667"/><span>mar atá mise óg ba mhaith leat mo thabhairt</span>
<lb n="668"/><span>i bhfad ó mo mhórghaolta,</span>
<lb n="669"/><span>agus imeacht leat sa ród mar nach n-aithneochainn neach</span>
<lb n="670"/><span>beo ar mhala Shliabh Mór Féilim."</span></p>
<lb n="671"/>
<lb n="672"/><p><span>"A bhruinneal gan smúid nachar mealladh le cluain,</span>
<lb n="673"/><span>a réalt eolais mar dhriúcht ag éirí,</span>
<lb n="674"/><span>gheobhair meadhair ar dtús, seaghais gan chumha</span>
<lb n="675"/><span>agus gadharchoin go ciúin béilbhinn,</span>
<lb n="676"/><span>beidh d'eachraidh ar lúth leatsa chaoin siúil</span>
<lb n="677"/><span>le geataí gach dúin a réabadh,</span>
<lb n="678"/><span>is gach aiteas don chúis le frasa caoine dlúth</span>
<lb n="679"/><span>ar astar go dúiche Fhéilim."</span></p>
<lb n="680"/>
<lb n="681"/><p><span>"A chuisle rún mo chléibh, is acmhainneach 's is réidh</span>
<lb n="682"/><span>a chanaíos tú do chéim líofa,</span>
<lb n="683"/><span>dá gcluineadh an chléir go rachaimis i gcéin</span>
<lb n="684"/><span>scarfadh óna chéile arís sinn,</span>
<lb n="685"/><span>ach má théid tusa i gcéim le feabhas do léinn</span>
<lb n="686"/><span>gheobhair cuideachta go mbéir cloíte,</span>
<lb n="687"/><span>is beidh mise liom féin is mo mhacnaidh gan réim</span>
<lb n="688"/><span>ag pilledh agus mé i m'aonar."</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="689"/><p><span>"A chuisle is a théagar, ná ceasnaigh go héag</span>
<lb n="690"/><span>go dtillfeá leat féin i d'aonar,</span>
<lb n="691"/><span>gheobhair cuideachta ón chléir, beir i gcumann na naomh</span>
<lb n="692"/><span>is ní heagal duitse céim dhaor ann;</span>
<lb n="693"/><span>má chreideann tú mo scéal is gairid nó go mbéir</span>
<lb n="694"/><span>is do mhacnaidh ar an gcéim dhíomais,</span>
<lb n="695"/><span>ar eachraidh chiúin tséimh ag brostú na ngadhar</span>
<lb n="696"/><span>mar Pharis ar Shliabh Ída."</span></p>
<lb n="697"/>
<lb n="698"/><p><span>"Nach mé bheadh millte go deo dá dtéinn leat sa ród</span>
<lb n="699"/><span>go neamhchead do mo mhórghaolta?</span>
<lb n="700"/><span>gan chapall, gan bhó, gan chiste, gan stór</span>
<lb n="701"/><span>ach beagán beg de lón éadaigh,</span>
<lb n="702"/><span>gan charaid de mo chomhair maidin ná neoin</span>
<lb n="703"/><span>is tusa ar an nós chéanna,</span>
<lb n="704"/><span>is nuair a chruinneochadh an ceo thitfimis i mbrón</span>
<lb n="705"/><span>ar mhala Shliabh Mór Féilim."</span></p>
<lb n="706"/>
<lb n="707"/><p><span>"A chom sheang séimh an úrchroí réidh</span>
<lb n="708"/><span>rug barr ar an tsaol le críonnacht,</span>
<lb n="709"/><span>is leanbaí an focal béil a cheanglódh sinn araon</span>
<lb n="710"/><span>nacgh bhfaighfí go héag ár scaoileadh;</span>
<lb n="711"/><span>níl aon neach faoin ghréin nach bhfaighidh ina éadan</span>
<lb n="712"/><span>mórchuid dá mhéin scríofa:</span>
<lb n="713"/><span>aithris ort dá mbéadh, go dtiocfadh an t-éag</span>
<lb n="714"/><span>fuascailt duit féin ní bhfaighidh tú."</span></p>
<lb n="715"/>
<lb n="716"/><p><span>13.  Cad é sin d'aon duine in Éirinn?</span></p>
<lb n="717"/>
<lb n="718"/><p><span>Cad é sin d'aon duine in Éirinn thart timpeall</span>
<lb n="719"/><span>dá ndéanainn le cailín suírí,</span>
<lb n="720"/><span>a dtugas spéis mhór go deimhin dá gné is dá hinneall</span>
<lb n="721"/><span>atá ar aon nós i gcruth mar Aoife?</span>
<lb n="722"/><span>Gan géilleadh do thuilte sléibhe is don uile</span>
<lb n="723"/><span>thréanfhear dá bhfuil á dídean,</span>
<lb n="724"/><span>má fhéadaim, beidh an ainnir chéanna ina bhfoirinn</span>
<lb n="725"/><span>méarlag gan ghuth liom sínte.</span>
<lb n="726"/></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="727"/><p><span>Dá ndéarfadh a cine is a lucht gaoil liom cad uime</span>
<lb n="728"/><span>fá léigfeadh go leamh mo chroí domh</span>
<lb n="729"/><span>bheith ag dréim lena cumann san éagruth a bhfuilim</span>
<lb n="730"/><span>is ar shaeibhreas na má nach bhfaighinn í,</span>
<lb n="731"/><span>mo scéala dóibh uile gur lena scéimhse do cuireadh</span>
<lb n="732"/><span>mo chéadfaí ina gcruth gur baoth mé</span>
<lb n="733"/><span>is nach ionadh dá mbaininn éiric as duine</span>
<lb n="734"/><span>chaitheas gaetha tré bhrú mo thaoibhse.</span></p>
<lb n="735"/>
<lb n="736"/><p><span>A spéirbhean den fhine is féile go deimhin</span>
<lb n="737"/><span>de shliocht Éibhir na gcath Mhic Mhílidh,</span>
<lb n="738"/><span>ní léitear le file i véarsa siolla,</span>
<lb n="739"/><span>a chraobh ghlas den bhile ríoga,</span>
<lb n="740"/><span>gur éagas tré ghean ort, féach is ná fulaing</span>
<lb n="741"/><span>domh féin feasta dhul faoi líogaibh,</span>
<lb n="742"/><span>ach déana mar deirim is déarfaidh gach duine</span>
<lb n="743"/><span>gur tú an leigh a thug fadú saoil domh.</span></p>
<lb n="744"/>
<lb n="745"/><p><span>Ós léir do Chrích Uladh gurb i d'eadansa cruinníodh</span>
<lb n="746"/><span>an scéimh uile ón chine dhaonna,</span>
<lb n="747"/><span>mar Helen fár tugadh céad cath inar goineadh</span>
<lb n="748"/><span>Gréagaigh le lucht na Traoithe,</span>
<lb n="749"/><span>ní féidir domh fulaing éifeacht mo ghean ort,</span>
<lb n="750"/><span>a spéirbhean mhilis mhaothgheal:</span>
<lb n="751"/><span>ná déana mar rinne Briséada gan chumann,</span>
<lb n="752"/><span>ach mar Dheirdre chuaigh ar muir le Naoise.</span></p>
<lb n="753"/>
<lb n="754"/><p><span>14.  I ndún a chois coilleadh</span></p>
<lb n="755"/>
<lb n="756"/><p><span>I ndún a chois coilleadh ar imeall na trá</span>
<lb n="757"/><span>tá snua an aoil úir is an rós</span>
<lb n="758"/><span>i ngnúis an linbh nár milleadh, is is áille</span>
<lb n="759"/><span>cúl na lúb mar an ór.</span>
<lb n="760"/><span>Ar chinniúin Leander ní thairneofaí scríobh</span>
<lb n="761"/><span>nó ar Helen an uicht bhláthghil fár sárscriosadh an Traoi,</span>
<lb n="762"/><span>dá mb'fhiosach do chách go mbeadh mo ghrá-sa ins an tír</span>
<lb n="763"/><span>ina huilleagán gan bhrón.</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="764"/><p><span>Is míle binne mo leanbh ná an Dághda</span>
<lb n="765"/><span>is a thrí mic ciúil dá mbíodh beo</span>
<lb n="766"/><span>is ná an siansa úd a sheinneadh Mac Manair ar a chláirsigh -</span>
<lb n="767"/><span>na faoilte le a múchtaí an brón.</span>
<lb n="768"/><span>Is ionann is an samhradh gach geimhreadh gan ghaoith</span>
<lb n="769"/><span>agus tuilte le gach arbhar le leamhnacht is fíon</span>
<lb n="770"/><span>fá mhullaí is fá ghleannta gan amhras mar mbíonn sí,</span>
<lb n="771"/><span>m'uilleagán gan bhrón.</span></p>
<lb n="772"/>
<lb n="773"/><p><span>Is aoibhinn ceiliúr agus seinm na n-éan beag</span>
<lb n="774"/><span>fá choillte dlúth caomh cnó</span>
<lb n="775"/><span>is sníomh na n-inbhear is a bhfoireann le héisc</span>
<lb n="776"/><span>ag brúchtadh de dh'oíche is de ló,</span>
<lb n="777"/><span>is meanmnach gan angar gach clann mhac is níon,</span>
<lb n="778"/><span>a bhfeara is a mbantracht ag reabhradh fá aoibh</span>
<lb n="779"/><span>is an mhil ag teacht ó neamh an uile aimsir istír</span>
<lb n="780"/><span>a mbíonn m'uilleagán dubh ó.</span></p>
<lb n="781"/>
<lb n="782"/><p><span>Níl gné sa chruinne le cumas a méar</span>
<lb n="783"/><span>nach bhfuaifeadh an naí ins an tsról</span>
<lb n="784"/><span>le céill nó le teanga dár canadh faoin ghréin ghil</span>
<lb n="785"/><span>buailte i laoi nó i bprós.</span>
<lb n="786"/><span>Nach fiosach di mar shealbhaíos tallanna na níon</span>
<lb n="787"/><span>ó Helicon a dhealraíos fán cheathairdhúil gach saoi</span>
<lb n="788"/><span>is na srotha is glaine ag sleamhnú ó sheomraibh Chastalia</span>
<lb n="789"/><span>san uilleagán dubh ó?</span></p>
<lb n="790"/>
<lb n="791"/><p><span>Sí mo rúnsa ar an gcruinne dár gineadh ó Éabha í,</span>
<lb n="792"/><span>an chúileann is caoimhe cló</span>
<lb n="793"/><span>a fuair clú ar a cine le hoineach is le féile,</span>
<lb n="794"/><span>an cluanaí is milse póg,</span>
<lb n="795"/><span>is go bpronnfainn dá mba liom tuile tonn agus tír</span>
<lb n="796"/><span>ó imeall chríocha Luimnigh go hInse Mhic Aoidh</span>
<lb n="797"/><span>agus tórtha shrotha Ganges go hiomlán mar mhaoin</span>
<lb n="798"/><span>ar an uilleagán dubh ó.</span></p>
<lb n="799"/>
<lb n="800"/><p><span>A shiúr mhaoth mhilis, dá mb'fhiosach duit mar tá mé</span>
<lb n="801"/><span>i mo dhúscadh de dh'óíche is de ló</span>
<lb n="802"/><span>i bpéin, lán tuirse is ag éag de do ghrá-sa,</span>
<lb n="803"/><span>shiúlfá an saol liom, a stór.</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="804"/><p><span>Ach muna dtiocfaidh tú, glac peann blasta in am agus scríobh</span>
<lb n="805"/><span>litir ghlan do m'ionsaí agus sloinntear leat síos</span>
<lb n="806"/><span>nach orm a luíos d'ansacht, do ghean nó do mhian</span>
<lb n="807"/><span>is nacht tú m'uilleagán níos mó.</span></p>
<lb n="808"/>
<lb n="809"/><p><span>15.  Róis Nic an Bhaird</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>Cé go raibh sí, Róis, is mise 'ár gcónaí mar lánúin thart thall</span>
<lb n="812"/><span>is nach gcreidfeadh slóite go scarfadh an óigbhean ar tháinte</span>
<lb n="813"/><span>choích' liom,</span>
<lb n="814"/><span>thug sise móide mire móra, ó fágadh mo chrann,</span>
<lb n="815"/><span>go rachadh i gcomhar leis an tSagart Eoin i mbun crábhaidh sa ghleann.</span></p>
<lb n="816"/>
<lb n="817"/><p><span>Nach ait an nóisean a ghlac sí, Róis Nic an Bhaird, ina ceann,</span>
<lb n="818"/><span>go dtug sí móide nach dtabharfadh póg domh os ard nó faoi choim?</span>
<lb n="819"/><span>An bhean ba chóir a bheith ag gol go brónach bím fágtha nó tinn,</span>
<lb n="820"/><span>gurab í is troime labhras is chaitheas mórchlocha na sráide liom.</span></p>
<lb n="821"/>
<lb n="822"/><p><span>Dá dtabharfaí fós domh Inis Fódla gan cháin le mo linn,</span>
<lb n="823"/><span>líoga lómhara ríthe Eorpa ina mbárcaibh ar toinn,</span>
<lb n="824"/><span>mo chatha cróga chun seasamh gleo domh i ngach gábhadh le fonn,</span>
<lb n="825"/><span>níl gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="826"/>
<lb n="827"/><p><span>Dá mbeinnse cóirithe san éide is mó luach ar fáil ins an Fhrainc</span>
<lb n="828"/><span>is coróin chlócheart Athar Scóta gach lá fá mo cheann,</span>
<lb n="829"/><span>sin is mo chóistí bheith nithe as ór uile ó thairne go rinn,</span>
<lb n="830"/><span>níl gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="831"/>
<lb n="832"/><p><span>Dá mbeinn i mo chónaí ina cathair órga mar Áras Mhic Goill</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="833"/><p><span>is na ceatha ceoil a bheith ar feadh mo longfoirt go sámh ar</span>
<lb n="834"/><span>gach fonn,</span>
<lb n="835"/><span>a raibh de stór ag Crassus Rómhánda ar fáil agam gach am,</span>
<lb n="836"/><span>níl gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="837"/>
<lb n="838"/><p><span>Dá mbíodh mo bhordaí faoin uile shórt bídh ab fhearr i</span>
<lb n="839"/><span>gCríoch Choinn,</span>
<lb n="840"/><span>bruite is rósta is mo choirn fórlíonta de ghnáth de gach lionn,</span>
<lb n="841"/><span>brataí sróil feadh mo leapa cóirithe de bhánscotha fionn,</span>
<lb n="842"/><span>níl gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="843"/>
<lb n="844"/><p><span>Dá mbeinnse croga mar Shamson moghach thug barr ar gach clann</span>
<lb n="845"/><span>is go beacht i bhfoghlaim ar aiste Homer thuill táin lena pheann,</span>
<lb n="846"/><span>dá seinninn ceol 'bhéarfadh an uile othar chun sláinte gan mhoill,</span>
<lb n="847"/><span>níl gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="848"/>
<lb n="849"/><p><span>Dá mbeinnse pósta is áirighe bhó agam is áltaibh crom,</span>
<lb n="850"/><span>maighe mómhar a bheith agam cóirithe is mo lámh faoina ceann,</span>
<lb n="851"/><span>scata óighfear a sheasfadh cóir domh chomh láidir le Goll,</span>
<lb n="852"/><span>ní bheadh gar sa dóigh sin is cogadh Róis Nic an Bhaird a</span>
<lb n="853"/><span>bheith liom.</span></p>
<lb n="854"/>
<lb n="855"/><p><span>Is dá mbeinn gan treoir in anaoibh bróin, is mé cráite, lag, tinn</span>
<lb n="856"/><span>is feart mo chónra á dheasú romham ar ball ins an chill,</span>
<lb n="857"/><span>gáir na slóite ar an ócáid is mé i ngábhadh mo chinn,</span>
<lb n="858"/><span>ba mheasa an sceol liom cogadh Róis Nic an Bhaird a bheith liom.</span></p>
<lb n="859"/>
<lb n="860"/><p><span>Dá maireadh i gcónaí mo charaid beoga thuill táin domh is greann,</span>
<lb n="861"/><span>ní scarfadh Róis liom is ní rachadh i gcóir ar bith crábhaidh</span>
<lb n="862"/><span>sa ghleann:</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="863"/><p><span>ach ó theastaigh an ró-gha bhí agam thóg sise ard-arm teann</span>
<lb n="864"/><span>is beidh an cogadh mór seo gan osadh comhraic go bráth feasta liom.</span></p>
<lb n="865"/>
<lb n="866"/><p><span>An amaid shúgach</span></p>
<lb n="867"/>
<lb n="868"/><p><span>Bhí mé ag suírí le cailín a bhí fíneálta, geanúil,</span>
<lb n="869"/><span>caoindealbhach, maiseach, múinte,</span>
<lb n="870"/><span>is go sílfí gur ghlaise a gné ná Helen,</span>
<lb n="871"/><span>Venus, Minerva is Juno,</span>
<lb n="872"/><span>a súil gur ghlaise ná driúcht na maidne,</span>
<lb n="873"/><span>de réir mar a d'fheicfí domhsa,</span>
<lb n="874"/><span>is nuair a tháinig an tSamhain is fuair mise an t-amharc</span>
<lb n="875"/><span>ní raibh inti ach amaid shúgach.</span></p>
<lb n="876"/>
<lb n="877"/><p><span>Shíl mé seal tamaill gurbh í réalt eolais an domhain í</span>
<lb n="878"/><span>is go ndallfadh sí dealramh na gréine,</span>
<lb n="879"/><span>nuair a chonaic mé mo chailín chuirfeadh éiclips ar an ghealaigh</span>
<lb n="880"/><span>is go dtug sise bua ar Dheirdre,</span>
<lb n="881"/><span>Orpheus le binneas bhainfeadh damhsa as crannaibh</span>
<lb n="882"/><span>is, dar liomsa, ba bhinne an chúilfhionn,</span>
<lb n="883"/><span>is é bheir mo chéadfaí ar mearú munar léir domh a bealaí</span>
<lb n="884"/><span>nuair a shantaigh mé an amaid shúgach.</span></p>
<lb n="885"/>
<lb n="886"/><p><span>Bhí sí macánta riamh gé nach dtáinig a ciall</span>
<lb n="887"/><span>is, dar liomsa, níor léir di a béasa,</span>
<lb n="888"/><span>cibé d'fheicfeadh í ar an tsliabh ba chosúil í le rialt,</span>
<lb n="889"/><span>mar Phallas nó mar an ghrian ag éirí,</span>
<lb n="890"/><span>bhí sí dána ina cumann mar mhná óga an domhain,</span>
<lb n="891"/><span>cha scríobhaim a hainm is níorbh fhiú liom,</span>
<lb n="892"/><span>nuair a thiocfas an tSamhain is féile na Nollag</span>
<lb n="893"/><span>gheofar oighear ins an amaid shúgach.</span></p>
<lb n="894"/>
<lb n="895"/><p><span>d'fháiscfeadh sí duine go gráúil ina cumann</span>
<lb n="896"/><span>chun a dá chích chruinne chumhra,</span>
<lb n="897"/><span>is gurbh aoibhinn an t-ionad a bheith aici seal tamaill</span>
<lb n="898"/><span>san áit a bhí faoina cúram.</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="899"/><p><span>bhí sí fírinneach seasmhach do thrí fichid buachaill</span>
<lb n="900"/><span>is go sílfeá nach raibh sí lúbach</span>
<lb n="901"/><span>is, dar bheith Ardrí na cruinne, ba chráite an chinniúin</span>
<lb n="902"/><span>a bheith i ngrá leis an amaid shúgach.</span></p>
<lb n="903"/>
<lb n="904"/><p><span>Cha scríobhfadh Tully is ní mhíneodh a thalann</span>
<lb n="905"/><span>a caoineas i nglórtha céillí,</span>
<lb n="906"/><span>Homer, go deimhin, ós é bhí mar ollamh</span>
<lb n="907"/><span>le héifeacht i measc na nGréagach,</span>
<lb n="908"/><span>Ovid is Horace a fuair céim agus onóir</span>
<lb n="909"/><span>ag déanamh véarsaí is dánta clúiteach,</span>
<lb n="910"/><span>cha smaoineodh a dtuigse is ina dhiaidh sin a ngliocas</span>
<lb n="911"/><span>gach beart dá raibh san amaid shúgach.</span></p>
<lb n="912"/>
<lb n="913"/><p><span>Suirí Mhuiris Uí Ghormáin</span></p>
<lb n="914"/>
<lb n="915"/><p><span>Ar maidin Dé Máirt is mé ag dul go Droichead Átha</span>
<lb n="916"/><span>theagaimh domh an stáid ar an Turnpike Road,</span>
<lb n="917"/><span>sí is deise dár tharla orm de mhnáibh</span>
<lb n="918"/><span>ó gineadh mo lár go bhfaca mé an tseoid.</span>
<lb n="919"/><span>Gabhaimse a lámh an oiread is a rá:</span>
<lb n="920"/><span>"Shall travel wit' bláth na finne, sweet rose."</span>
<lb n="921"/><span>"Dar by me own troth," ar sise 'thabhairt sásaimh,</span>
<lb n="922"/><span>"where will ye call, or wither shall go?"</span></p>
<lb n="923"/>
<lb n="924"/><p><span>Fhreagair mé an tráth sin lile na mbánchrobh</span>
<lb n="925"/><span>ba ghile ná bláth na n-abhall faoi dhó,</span>
<lb n="926"/><span>is tráth haithníos gur pháiste Sacsanta gallta</span>
<lb n="927"/><span>ainnir na bhfáinní chas mé mo ghlór:</span>
<lb n="928"/><span>"Me is go Droichead Átha, shall give you a cárta,</span>
<lb n="929"/><span>and heartily fáilte, madam, wit' póg."</span>
<lb n="930"/><span>d'amharc i mo dháilse is rinne sí gáire:</span>
<lb n="931"/><span>"Sad is the cás, me money has none."</span></p>
<lb n="932"/>
<lb n="933"/><p><span>Tráth haithnigh mé an sméideadh ag teacht fá mo dhéin</span>
<lb n="934"/><span>ón choinneal mar ghréin na maidne gan cheo,</span>
<lb n="935"/><span>b'fhearr liom ná saeibhreas Mharcais is Shéasair</span>
<lb n="936"/><span>ise agus mé bheith i gcumann 's ag ól.</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="937"/><p><span>Las mé sa Bhéarla is labhair mé léithi:</span>
<lb n="938"/><span>"If him had apron fill of the ór</span>
<lb n="939"/><span>the devil a ha'penny me let you pay,</span>
<lb n="940"/><span>shall drink the good ale till feather-cock crow."</span></p>
<lb n="941"/>
<lb n="942"/><p><span>Thaitin mo Bhéarla blasta le spéir</span>
<lb n="943"/><span>na ndearca mar réalta glasa go mór</span>
<lb n="944"/><span>is do labhair de shéimhghuth 'bhinne ná téada:</span>
<lb n="945"/><span>"What is you name, or what town was your home?"</span>
<lb n="946"/><span>Fhreagair mé scéimh na cruinne go léir:</span>
<lb n="947"/><span>"Me is christened Moresius Gormáin cóir.</span>
<lb n="948"/><span>I is very schoolmaster, dar by me salvation</span>
<lb n="949"/><span>shall carry good favour for you go deo."</span></p>
<lb n="950"/>
<lb n="951"/><p><span>Ar ndul go tigh an óil dúinn shuíomar ar bord</span>
<lb n="952"/><span>mar Pharis ón Traoi is mar Helen ón Ghréig,</span>
<lb n="953"/><span>bhí mise á pógadh is ise mar lóchrann</span>
<lb n="954"/><span>solais gan bhrón ag moladh mo léinn:</span>
<lb n="955"/><span>"You's very fine clothes, you's purty fine brogues,</span>
<lb n="956"/><span>you's Latin well spoke, and what me can't name."</span>
<lb n="957"/><span>Ach bhíomar ag ól gur thit mise 'mo cheo</span>
<lb n="958"/><span>is don deamhan sin orlach fuair Muiris dá feidhm.</span></p>
<lb n="959"/>
<lb n="960"/><p><span>Ar theacht as mo néal domh dhearcas gach taobh</span>
<lb n="961"/><span>den halla a raibh an ghéag is mise fán bhord</span>
<lb n="962"/><span>is ní fhaca mé aon a bhéarfadh domh scéala</span>
<lb n="963"/><span>ach gasún gan chéill nach dtuigfeadh mo ghlór:</span>
<lb n="964"/><span>"Did you see fair fine handsome white lady</span>
<lb n="965"/><span>that was me comrady last night ag an ól?"</span>
<lb n="966"/><span>"She make runaway with a shintleman brave,</span>
<lb n="967"/><span>horseback and away along the road mór."</span></p>
<lb n="968"/>
<lb n="969"/><p><span>Ar chloisint an scéil-se ghlac mire is éad mé</span>
<lb n="970"/><span>fán staraí a thréig mé ar scodaí gan treoir,</span>
<lb n="971"/><span>is dar Croisín Mhic Géile is coróin Rí Shéamais</span>
<lb n="972"/><span>b'fhearr liom i gcré nó crochtaithe beo.</span>
<lb n="973"/><span>"What be your name, a smuigín an Bhéarla?</span>
<lb n="974"/><span>Wallop you bravely má thig tú 'mo chomhair.</span>
<lb n="975"/><span>Go mbeire an chorr iasc léi thusa is an péire,</span>
<lb n="976"/><span>whip 'em wit' fairy amach ins an cheo"</span>
<lb n="977"/></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="978"/><p><span>Sábha Nic Oireachtaigh</span></p>
<lb n="979"/>
<lb n="980"/><p><span>Tréigfidh mé ceol, cuideachta is spórt</span>
<lb n="981"/><span>agus cromfaidh mé le fónamh chun an tsaoil seo,</span>
<lb n="982"/><span>ceannóchaidh mé bó, capall nó dhó</span>
<lb n="983"/><span>agus, b'fhéidir, gabhair agus caoirigh,</span>
<lb n="984"/><span>diúltaim go deo do imirt nó do ól,</span>
<lb n="985"/><span>do chuideachta nó pógadh maighdean</span>
<lb n="986"/><span>ach, cibé dúras fós, tá sé sin uilig romham,</span>
<lb n="987"/><span>níl gar ann muna bpógfainn Saebha.</span></p>
<lb n="988"/>
<lb n="989"/><p><span>Tá daoine san áit seo agus bhíonn siad á rá</span>
<lb n="990"/><span>nach mbíonn agam go bráth saeibhreas,</span>
<lb n="991"/><span>cluinim iad á rá ach cha chuirim orthu aird</span>
<lb n="992"/><span>agus chífidh siad ar ball gur bréag é,</span>
<lb n="993"/><span>beidh mise ag ceannach snátha ar aontaí ó mhná</span>
<lb n="994"/><span>agus línéadach bán glégeal,</span>
<lb n="995"/><span>ach dá ndéanainn dubh den bhán agus caisleán ins an lá</span>
<lb n="996"/><span>ní bheadh gar ann muna sásóinn Saebha.</span></p>
<lb n="997"/>
<lb n="998"/><p><span>Rachaidh mé amach agus ceannóchaidh mé speal</span>
<lb n="999"/><span>agus gearrfadih mé fásaigh agus léantach,</span>
<lb n="1000"/><span>is ar mo philleadh domh isteach beidh ór agam go fras</span>
<lb n="1001"/><span>agus b'fhéidir go bhfaighfí feidhm leis,</span>
<lb n="1002"/><span>ceannóchaidh mé mart is cuirfidh mé í sa toit,</span>
<lb n="1003"/><span>óir sílim nach cúrsaí tréas' é,</span>
<lb n="1004"/><span>ach dá dtaomainn an loch níl brí ann nó gar</span>
<lb n="1005"/><span>muna sínfinn mo chorp le Saebha.</span></p>
<lb n="1006"/>
<lb n="1007"/><p><span>Rachaidh mé a dhróbhaireacht is ceannóchaidh mé scóp</span>
<lb n="1008"/><span>de thalamh mhéith a chomhair Dhún Laoire,</span>
<lb n="1009"/><span>beidh aoire agam dóibh de dh'oíche is de ló,</span>
<lb n="1010"/><span>is má thig toradh orthu tógfaidh mé dairy;</span>
<lb n="1011"/><span>má fhéadaim, dar ndóigh, beidh giolla agam fósta</span>
<lb n="1012"/><span>a chuirfeas an t-ógeallach fá bhruach sléibhe,</span>
<lb n="1013"/><span>ach dá ndéanainn níos mó ná ar dhúirt mise fós</span>
<lb n="1014"/><span>ní bheadh gar ann muna bpógfainn Saebha.</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="1015"/><p><span>Níl aon duine bocht i muinín cúpla mart</span>
<lb n="1016"/><span>nach dtabharfaidh mé bearach is féar dó,</span>
<lb n="1017"/><span>nó go gcruinneochaidh siad stoc is maoin mhór ar cnoc</span>
<lb n="1018"/><span>is go bhfaighidh siad téarma is léagsaí;</span>
<lb n="1019"/><span>mar a fuair mé iad gan locht, cha bhímse féin go holc</span>
<lb n="1020"/><span>don méid úd atá faoi léanbhroid,</span>
<lb n="1021"/><span>ach dá síolainn an cnoc ba díomhaoin mo bhoc</span>
<lb n="1022"/><span>muna sínfinn mo chorp le Saebha.</span></p>
<lb n="1023"/>
<lb n="1024"/><p><span>Níl saor dá ndeachaigh anonn nach dtabharfaidh mé anall</span>
<lb n="1025"/><span>agus tógfaidh mé long ar an Éirne,</span>
<lb n="1026"/><span>beidh tuistiún ar an cheann dá dtriallfaidh ar toinn</span>
<lb n="1027"/><span>ach don deamhan pingin a bhéas ar mhaighdin,</span>
<lb n="1028"/><span>níl ceard dá raibh riamh nach dtoiseochainn gan chian</span>
<lb n="1029"/><span>is treiseochaidh mé ar an bponc le Gaelaibh,</span>
<lb n="1030"/><span>ach an curach sin Dhún Binne dá dtabharfainn go Baile Áth Troim</span>
<lb n="1031"/><span>cha sásóchadh sé gach aon Saebha.</span></p>
<lb n="1032"/>
<lb n="1033"/><p>
<lb n="1034"/><span>19. Méabha agus Mánas Buí</span>
<lb n="1035"/><span>Ní chodlaím néal i dtuirse ag smaoineamh ar bhláth na gcraobh,</span>
<lb n="1036"/><span>sí is gile déad is is binne béalghuth ar mhnáibh an tsaoil,</span>
<lb n="1037"/><span>dearca réghlas is maille féachaint dá grá gur líon</span>
<lb n="1038"/><span>a bhfaca scéimh gheal do gheansa, a Mhéabha, gan Mánas Buí.</span></p>
<lb n="1039"/>
<lb n="1040"/><p><span>I neart dá mbéinnse mar Iollann tréitheach thug barr ar gach crích</span>
<lb n="1041"/><span>go gcuirfinn faobhar mo lainne i gcéill do a lán fán mhnaoi,</span>
<lb n="1042"/><span>ní mó an t-éachtas a rinne Diomedes in ár na Traoi</span>
<lb n="1043"/><span>ná dhéanfainn féin ach go mbuafainn Méabha do Mhánas Bhuí.</span></p>
<lb n="1044"/>
<lb n="1045"/><p><span>Leis an mhílidh Theseus a d'imigh Phaedra is níor náir dó í,</span>
<lb n="1046"/><span>is le Parsimenes a d'imigh péarla na mbánchrobh mín,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="1047"/><p><span>le Diarmaid déadgheal a d'imigh scéimh na Banbha-sa arís</span>
<lb n="1048"/><span>is ar an aiste chéanna go n-imí Méabha le Mánas Buí.</span></p>
<lb n="1049"/>
<lb n="1050"/><p><span>Le Paris tréitheach a d'imigh Heléna go cathair na Traoi,</span>
<lb n="1051"/><span>is le Iason éachtach a d'imigh Medea a bhí i ngrá go dian,</span>
<lb n="1052"/><span>le Naois na scéimhe a d'imigh Deirdre ón chlár-sa thíos,</span>
<lb n="1053"/><span>ar an aiste chéanna go n-imí Méabha le Mánas Buí.</span></p>
<lb n="1054"/>
<lb n="1055"/><p><span>Fá Pholyxena thug Hector éachtach ar Achilles bruíon</span>
<lb n="1056"/><span>is fá Phroserpine na méar lag a throid Theseus le Cerberus thíos,</span>
<lb n="1057"/><span>fán tseoid Briseis a throid Diomedes agus Troilus go fíor</span>
<lb n="1058"/><span>is fán racán chéanna go mbuaitear Méabha le Mánas Buí.</span></p>
<lb n="1059"/>
<lb n="1060"/><p><span>Le Cú na nÉacht a d'imigh an spéirbhean gan spás ó Chú Raoi</span>
<lb n="1061"/><span>is le Mars na ngéarlann a d'imigh Venus gach tráth den oích',</span>
<lb n="1062"/><span>bhí Vulcan béaldubh go cinnte ag éad leis gach tráth fána mhnaoi,</span>
<lb n="1063"/><span>is go n-imí Méabha gan fios a scéala le Mánas Buí.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>Ach i measc na ndéa-bhean dá gcasfaí Méabha, nó i láthair</span>
<lb n="1066"/><span>Mhic Prímh,</span>
<lb n="1067"/><span>agus í bheith faofa ar mhala an tsléibhe mar raibh Paris ina shuí,</span>
<lb n="1068"/><span>ar bhreathnú a caolchoim don bhreitheamh thréitheach dob</span>
<lb n="1069"/><span>áille dlaoi</span>
<lb n="1070"/><span>is deimhin scéal an abhaill óir go léigfeadh ar a láimhse gan scíth.</span></p>
<lb n="1071"/>
<lb n="1072"/><p><span>B'fhearr liom féin ná an t-each is gléasta ar stábla ag an rí</span>
<lb n="1073"/><span>nó a bhfuil de shaeibhreas ó Lios na Scéithe go Carn Chlann Aoidh,</span>
<lb n="1074"/><span>go raibh mé féin is an ainnir shéimh úd a chráigh mo chroí</span>
<lb n="1075"/><span>i gcuasán sléibhe ó luí na gréine go tráth an mheán oích'.</span></p>
<lb n="1076"/>
<lb n="1077"/><p><span>I gcuasán sléibhe nó i ngleannta doigheartha nó in áltáin fraoich</span>
<lb n="1078"/><span>dá gcasfai Méabha is gan duine léithi do Mhánas Bhuí,</span></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="1079"/><p><span>dá deoin is dá héigean mo ghrá go léigfinn ar lár ach go bhfaighinn</span>
<lb n="1080"/><span>mo roghain féin ar gach seoid ba daoire óna bánchích síos.</span></p>
<lb n="1081"/>
<lb n="1082"/><p><span>Bhéarfainn trí léaga de thrí léim mar a gcónaíonn mo mhian</span>
<lb n="1083"/><span>a bhfuil m'anam fuaite taobh istigh dá léine in aice lena croí,</span>
<lb n="1084"/><span>ní mó a bhí Gréagaigh lasta in ead le Paris mac Prímh</span>
<lb n="1085"/><span>ná bheinn féin ach go mbainfí Méabha de Mhánas Bhuí.</span></p>
<lb n="1086"/>
<lb n="1087"/><p><span>Más i ndán do Mhéabha mhilis bhéasaigh atá Mánas Buí</span>
<lb n="1088"/><span>nár bhaine aon neach faoi luí na gréine don stáidmhnaoi chaoin,</span>
<lb n="1089"/><span>mar i ndúil is go dtréigfeadh sí na cleasa cnéamhartha bhíos</span>
<lb n="1090"/><span>ag mná ins an oích'</span>
<lb n="1091"/><span>is go n-ólfainn féin as an ghloine chéanna-sa a sláinte arís.</span></p>
<lb n="1092"/>
<lb n="1093"/><p><span>20.  An Guairne</span>
<lb n="1094"/><span>Is tubaisteach a chuaigh dom mo chuairt chun an Mhuilinn</span>
<lb n="1095"/><span>Dé Máirt.</span>
<lb n="1096"/><span>Theagaimh domh an guairne dubh, gruama, gan chuma, gan bhláth;</span>
<lb n="1097"/><span>tráth shuíos lena gualainn chun suaircis ba deacair í an dáil,</span>
<lb n="1098"/><span>ghair sí na fuachais mar a d'uaillfeadh cú alla bheadh in ált.</span></p>
<lb n="1099"/>
<lb n="1100"/><p><span>Tá déada fada gránna aici fánas idir gacha ndís,</span>
<lb n="1101"/><span>i mbéal an chaile spágaigh, is go mbáfadh a cuid ronna an</span>
<lb n="1102"/><span>Má hÍth;</span>
<lb n="1103"/><span>bléin mar leathar láidir a bhí ag sábháil Mhic Damhain sa mhaidhm,</span>
<lb n="1104"/><span>is a péire ramhar másaí ba mhó tábhacht ná Teamhair agus Scrín.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>Tá folt ag sileadh anuas lena guaille is duibhe ná an daol,</span>
<lb n="1107"/><span>is go gcreaplódh go crua iomadúil sin gach ribe de laoch;</span>
<lb n="1108"/><span>mar arrachtach Mhagh Nuartha is é tuairisc a bheirim uirthi daoibh,</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="1109"/><p><span>is go dteithfeadh Críocha Cuailgne go Tuamhumhain dá bhfeicfidís</span>
<lb n="1110"/><span>a caoi.</span></p>
<lb n="1111"/>
<lb n="1112"/><p><span>Tá leaca ar dhath an ghuail ar an tuathphéist chaile gan chéill,</span>
<lb n="1113"/><span>is a dearca chuirfeadh suan le neart uafáis ar Chonall, gér thréan;</span>
<lb n="1114"/><span>mallacht shímhná Chruachan anuas ó mhullach go féar</span>
<lb n="1115"/><span>ar an namhaid nach bhfuil stuama, is go bhfuadtar go Sodom í, an</span>
<lb n="1116"/><span>pheist.</span></p>
<lb n="1117"/>
<lb n="1118"/><p><span>Is deacair di bheith slán fán táin a rachas uirthi uaim,</span>
<lb n="1119"/><span>ar feadh Éire ar fad fán scanradh thug Calpyso na neamhan</span>
<lb n="1120"/><span>domh mar dhuais;</span>
<lb n="1121"/><span>gach léan dá raibh ar Pharaoh do bádh go dtite uirthi anuas;</span>
<lb n="1122"/><span>bead féin á gearradh go dtiocfaidh an bás gan osadh lena huaigh.</span></p>
<lb n="1123"/>
<lb n="1124"/><p><span>Ní fiosach ar bith gur fhás sí ón Ádhamhchlainn, an mharbhmhuc úd,</span>
<lb n="1125"/><span>ach mur' deamhan de shliocht Charain í, an cnábaire caile</span>
<lb n="1126"/><span>gan snua;</span>
<lb n="1127"/><span>siúd ceap a cine, an bháirseach mhínáireach gan mhaitheas gan chlú,</span>
<lb n="1128"/><span>Mac an Deacair nár shásta le dtráchtar i startha Mhic Cumhaill.</span></p>
<lb n="1129"/>
<lb n="1130"/><p><span>Gearradh con is crámhilleadh is baidhbh ag tochailt a cuid radhairc!</span>
<lb n="1131"/><span>Breith seachad is báiní go dtarlaí go haichearra dá céill!</span>
<lb n="1132"/><span>A habach is áras a gráinne go dtite as an phéist,</span>
<lb n="1133"/><span>ach a hanam a bheith slán go mba gránna lena huile dhuine a gné!</span></p>
<lb n="1134"/>
<lb n="1135"/><p><span>Fearthainn, tine, tuadhghaoth, cruashioc is sneachta bheith léi!</span>
<lb n="1136"/><span>ag Aeolus á ruagadh go cuanta Acheron ina diaidh.</span>
<lb n="1137"/><span>Go mba measa naoi n-uaire í ná an fuath bhí ar Ulaidh sa léan,</span>
<lb n="1138"/><span>is galar ar an tuathphéist nach dual do Hippocrate a leigheas!</span>
<lb n="1139"/></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="1140"/><p><span>21. Toirdhealach cóir Ó Hámaill</span></p>
<lb n="1141"/>
<lb n="1142"/><p><span>Cha chreidim go deo dá ndéarfaidís slóite:</span>
<lb n="1143"/><span>"Beir bocht nó go leona an bás thu",</span>
<lb n="1144"/><span>is a liacht sin dóigh a dtiteann sin tórtha</span>
<lb n="1145"/><span>ar dhuine gan stór is é ársa;</span>
<lb n="1146"/><span>ní fiosach neach beo cia maidin nó neoin</span>
<lb n="1147"/><span>dá gcuirfeadh an Rí glórmhar ádh air,</span>
<lb n="1148"/><span>mar theagaimh i gcóistí a thaisteal na mbóithre</span>
<lb n="1149"/><span>Toirdhealach cóir Ó Hámaill.</span></p>
<lb n="1150"/>
<lb n="1151"/><p><span>Níor chruinnigh sé stór nó ciste den ór</span>
<lb n="1152"/><span>ach a chaitheamh i dtigh an óil go fáilteach;</span>
<lb n="1153"/><span>shuífeadh sé ar bord ó mhaidin Dé Domhnaigh</span>
<lb n="1154"/><span>go n-éireodh an ló Dé Sathairn air;</span>
<lb n="1155"/><span>cha ghlacfadh sé comhairle a mhná nó milord,</span>
<lb n="1156"/><span>ní fhuirsfeadh, ní threabhfadh is ní fhálfadh;</span>
<lb n="1157"/><span>is nach bhfeic sibh faoi dheoidh gur chuir Fortún i gcóiste</span>
<lb n="1158"/><span>Toirdhealach cóir Ó Hámaill.</span></p>
<lb n="1159"/>
<lb n="1160"/><p><span>Ní raibh tigh leanna máguairt ó Charraig ó thuaidh</span>
<lb n="1161"/><span>go hInis Caoin suairc na fáilte,</span>
<lb n="1162"/><span>ó shin go Móin Fhuaid is go Dealgain na gcuach</span>
<lb n="1163"/><span>nár thriomaigh sé suas, mo pháiste;</span>
<lb n="1164"/><span>dá dteagadh na sluaite phronnadh gan ghruaim dóibh</span>
<lb n="1165"/><span>na cascaí ón chuan gan chánaigh;</span>
<lb n="1166"/><span>is ní raibh oslóir gan duais ó Thoirdhealach rua</span>
<lb n="1167"/><span>fán eachraidh a chur suas ar stábla.</span></p>
<lb n="1168"/>
<lb n="1169"/><p><span>B'fhearr liom le mo bheo gan chapall, gan bhó,</span>
<lb n="1170"/><span>gan fhearann, is fós gan áras,</span>
<lb n="1171"/><span>ná imeacht sa ród mar Icarus óg</span>
<lb n="1172"/><span>Mac Daedalus eolaigh, ághmhair;</span>
<lb n="1173"/><span>b'fhearr imeacht sa meon, mar teagascadh dó,</span>
<lb n="1174"/><span>ná brosnú le stró go hard suas,</span>
<lb n="1175"/><span>gur thit sé faoi dheoidh is a chleití gan treoir</span>
<lb n="1176"/><span>is gur i dtonnaibh na bóchna bádh é.</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="1177"/><p><span>A Thoirdhealaigh, fiach is ná leansa don riail</span>
<lb n="1178"/><span>ler cailleadh an fialmhac áirid,</span>
<lb n="1179"/><span>tráth thabhaigh den ghrian cead a eachraidh a riaradh,</span>
<lb n="1180"/><span>ag imeacht le riail a mháthara;</span>
<lb n="1181"/><span>lig leis na srianta is bhrosnaigh gan chian</span>
<lb n="1182"/><span>na greagha bhí diana, dánbhras,</span>
<lb n="1183"/><span>gur loisceadh sna cianta na horisons siar;</span>
<lb n="1184"/><span>is nach dona chuaigh a mhian do Phaeton!</span></p>
<lb n="1185"/>
<lb n="1186"/><p><span>Dá nglacadh mo chomhairle an duine a dtabhaireadh</span>
<lb n="1187"/><span>tuilte den ór, is grá fós,</span>
<lb n="1188"/><span>a aigneadh ní thógfadh seacha mar chóir dó,</span>
<lb n="1189"/><span>ach imeacht sa nós ba ghnáth leis.</span>
<lb n="1190"/><span>Níl ann ach ceo is ní mhaireann sé i gcónaí,</span>
<lb n="1191"/><span>'s is cathú rómhór a lán de;</span>
<lb n="1192"/><span>is go gcroitheann an cóiste an fear úd nach eol dó</span>
<lb n="1193"/><span>amach, is a thóin in airde air.</span></p>
<lb n="1194"/>
<lb n="1195"/><p><span>22.  Tá stéad mear acmhainneach</span></p>
<lb n="1196"/>
<lb n="1197"/><p><span>Tá stéad mear acmhainneach, taitneamhach tréitheach</span>
<lb n="1198"/><span>ag an dea-mhac sin Paidí chun cogaidh á thraenáil;</span>
<lb n="1199"/><span>is gile é ná an eala agus reathfadh le héanlaith</span>
<lb n="1200"/><span>ach murab é go bhfuil creapall ar a altaibh le téada.</span></p>
<lb n="1201"/>
<lb n="1202"/><p><span>Ní raibh ach snámhaí gan tapa, is í bacach gan chéimniú,</span>
<lb n="1203"/><span>i mear-Bhucephalus faoi Alastran éachtach,</span>
<lb n="1204"/><span>nó i nGalata faoi Hector ag saltairt na nGréagach,</span>
<lb n="1205"/><span>san áit a mbeadh an t-each-sa is Paidí á thraenáil.</span></p>
<lb n="1206"/>
<lb n="1207"/><p><span>Níorbh fhiú snaoisín tombac an Liath Mhacha is a céile,</span>
<lb n="1208"/><span>cé go gcloífeadh siad ceapaí i mbreisleacha Mhéibhe,</span>
<lb n="1209"/><span>le taobh an eich bharrúil-se a dhéanfas cáir-réabach</span>
<lb n="1210"/><span>ina maidhmibh má theagmhann siad aturnamh in Éirinn.</span></p>
<lb n="1211"/>
<lb n="1212"/><p><span>Níorbh fhiú an Stua Mhárta bhí ag an chathmhílidh chróga,</span>
<lb n="1213"/><span>Lughaidh Lámhfhada i Magh Tuireadh, inar leonadh</span>
<lb n="1214"/><span>na céadta curadh a bhí ullmhaithe in am fómhair,</span>
<lb n="1215"/><span>ná an stéad-sa ag Paidí, má chleachtar dó comhrac.</span>
<lb n="1216"/>
<pb n="37"/></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>23.  Eachtra an Ghearráin Bháin</span></p>
<lb n="1219"/>
<lb n="1220"/><p><span>Má tá an gearrán-sa bán ní náir dó gan a bheith donn,</span>
<lb n="1221"/><span>is gur dhuibhe é ná an bhadhbh an tráth do cruthaíodh an fonn;</span>
<lb n="1222"/><span>gheobhadh an fia bairr dá dtarlódh marcach ar a dhroim;</span>
<lb n="1223"/><span>is gur de na capaill a bhí ag Ádhamh é an lá do pheacaigh fán chrann.</span></p>
<lb n="1224"/>
<lb n="1225"/><p><span>Ar ndul ins an áirc dó b'álainn a bhrollach is a dhroim;</span>
<lb n="1226"/><span>is faoi Nimrod ba dána é, an tráth a bhí cruinniú na ndream</span>
<lb n="1227"/><span>fán chaiseal is mar ar bádh Pharaoh is a bhunadh sa toinn;</span>
<lb n="1228"/><span>is dobhí ag clann Iacob, an fhálra acmhainneach theann.</span></p>
<lb n="1229"/>
<lb n="1230"/><p><span>Faoi Josua níorbh fhálta é an lá úd do scoireadh dó an ghrian,</span>
<lb n="1231"/><span>gur bhris ar a náimhde cách nach gcreidfeadh do Dhia;</span>
<lb n="1232"/><span>bhí aige Rí Saul ag tabhairt ár na $bhFilistines dian;</span>
<lb n="1233"/><span>agus bhí ina státa ag Dáibhí ag lasadh na ngliadh.</span></p>
<lb n="1234"/>
<lb n="1235"/><p><span>Bhí sé ag Priamus i gcath i bhfad ins an Traoi;</span>
<lb n="1236"/><span>is faoi Hector ba láidir a spág ag saltairt na laoch;</span>
<lb n="1237"/><span>faoi Alastran ard ba dásachtach eisean 'dul síos</span>
<lb n="1238"/><span>ins an bhreisligh in aghaidh Darius gan scáth nó eagla ina maidhm.</span></p>
<lb n="1239"/>
<lb n="1240"/><p><span>Faoi Nuin mhór Mhac Péil ba tréan é ag taisteal na slí</span>
<lb n="1241"/><span>ó éirí na gréine i gcéin go luíodh arís;</span>
<lb n="1242"/><span>ba comhdheas an stéad é féin ar muir is ar tír,</span>
<lb n="1243"/><span>is mar chruthú thug féar ó Éire ar ais leis dá chrích.</span></p>
<lb n="1244"/>
<lb n="1245"/><p><span>Faoi Bhalor na mbéimeann chéimníodh trí thibhe na slua,</span>
<lb n="1246"/><span>is ní bhascadh é gaetha laochra Dhanann na ndrua;</span>
<lb n="1247"/><span>ba samhail a thréathra ag éirí, a aigne is a uaill,</span>
<lb n="1248"/><span>le tuile theann sléibhe ag réabadh roimpi go cuan.</span></p>
<lb n="1249"/>
<lb n="1250"/><p><span>Ba cumasach, tréan an stéad é faoi Lughaidh mhac Ciain,</span>
<lb n="1251"/><span>ag cumadh na n-éacht ar réidh-Mhagh Tuireadh na sciath;</span></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="1252"/><p><span>ag macaibh Mhilesius ba éifeachtach eisean ina shrian</span>
<lb n="1253"/><span>ag dianscabadh laochra Thuatha Dé Danann soir agus siar.</span></p>
<lb n="1254"/>
<lb n="1255"/><p><span>I mbrollach na Tána b'ard a chlaigeann is a chiabh</span>
<lb n="1256"/><span>ag seasamh gach bearnan gábhaidh i dtulamh na n-iath;</span>
<lb n="1257"/><span>bhí sé san áth an lá do goineadh an Feardia,</span>
<lb n="1258"/><span>is faoi Chonall na ndámh ag tabhairt ár an deargruathair siar.</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p><span>I gcath Chnoc na Sló ba bheo é faoi mharcach san ár,</span>
<lb n="1261"/><span>ag trascairt na leon ba cróga lanna agus lámh;</span>
<lb n="1262"/><span>i Magh Mucraimh, mo dhóigh, níor leonadh alt ann nó cnámh,</span>
<lb n="1263"/><span>gérbh iomaí cneá mhór a bhí ródaithe thart ar gach ball.</span></p>
<lb n="1264"/>
<lb n="1265"/><p><span>I Magh Léana faoi Chonn ba teann é ag titim mar stoirm,</span>
<lb n="1266"/><span>ag briseadh na lann agus compar curadh le foirn;</span>
<lb n="1267"/><span>níor lagadh a lonn faoi Gholl ag cora Liosa Doirn,</span>
<lb n="1268"/><span>is faoi Chairbre i gCath Gabhra níodh argain ar fhearaibh</span>
<lb n="1269"/><span>Mhic Mhuirn'.</span></p>
<lb n="1270"/>
<lb n="1271"/><p><span>Bhí sé faoi Niall ag tabhairt giall na dtalta anall,</span>
<lb n="1272"/><span>is bhí sé faoi Fhiachaidh i gCath Liatháin ag imirt na n-arm;</span>
<lb n="1273"/><span>bhí sé i ndiallait ag Brian i mbriseadh Chluain Tarbh -</span>
<lb n="1274"/><span>ní hionadh a mhala bheith liath, mo chian, is a chraiceann bheith</span>
<lb n="1275"/><span>garbh.</span></p>
<lb n="1276"/>
<lb n="1277"/><p><span>Bhí sé ag Ruairí uasal, oide na laoch,</span>
<lb n="1278"/><span>dár ghéill an taobh thuaidh is go Tuamhumhain dósan mar rí;</span>
<lb n="1279"/><span>dá n-imreadh go stuama a chuaine a ghala is a ghníomh</span>
<lb n="1280"/><span>bhí Strongbow san uaigh is a shluaite scabtha gan bhrí.</span></p>
<lb n="1281"/>
<lb n="1282"/><p><span>I nDroim Seanbhó buí crón ba mhór sin a aigne is a léim,</span>
<lb n="1283"/><span>is le linn Bharún Thír Eoghain is dó a dhéanadh marcaíocht</span>
<lb n="1284"/><span>Uí Néill;</span>
<lb n="1285"/><span>i gCnoc na nOs fós níodh bóthar ag trascairt na dtréan,</span>
<lb n="1286"/><span>is i gCath Bhealach Cró chuir slóite ar mearú is i scéin.</span></p>
<lb n="1287"/>
<lb n="1288"/><p><span>I gCluain Tiobrad faoin sparnaí an lá d'imigh Bagenal i scaoll,</span>
<lb n="1289"/><span>nuair a briseadh a ghardaí is básadh a cheannfoirt ón Mhí;</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="1290"/><p><span>bhí sé in Ardmhacha is ní áirím i mBéal an Átha Buí,</span>
<lb n="1291"/><span>is faoi Fhéilim go hard ag buansásamh Oileán Mhic Aoidh.</span></p>
<lb n="1292"/>
<lb n="1293"/><p><span>Bhí sé ag Eoghan, an t-óigfhear tapa, ina srian</span>
<lb n="1294"/><span>an lá bhris ar Mhonroe sa ghleo go Binn Bhoirb na ngiall;</span>
<lb n="1295"/><span>bhí sé sa Bhóinn go cróga is in Eachdhroim, mo chian!</span>
<lb n="1296"/><span>ní hionadh rige bheith ina thóin, ochón, is casadh ina ghaill.</span></p>
<lb n="1297"/>
<lb n="1298"/><p><span>24.  An dá Sheán</span></p>
<lb n="1299"/>
<lb n="1300"/><p><span>Bhí Seán againn ba suairc i gcéill,</span>
<lb n="1301"/><span>sréadaí uasal na sean-Ghael,</span>
<lb n="1302"/><span>adharc líonta riamh faoina choim,</span>
<lb n="1303"/><span>níor iarr ach fíon do chomhroinn.</span></p>
<lb n="1304"/>
<lb n="1305"/><p><span>Seán a phronnadh maoin is ór,</span>
<lb n="1306"/><span>mo chrá, ina luí faoi thromfhód,</span>
<lb n="1307"/><span>agus Seán nach roinneann spré nó lionn</span>
<lb n="1308"/><span>ina ionad, mo léan, go maireann!</span></p>
<lb n="1309"/>
<lb n="1310"/><p><span>Is annamh thig díth céille i gcéill,</span>
<lb n="1311"/><span>Seán dob fhearr ná an chéad Seán,</span>
<lb n="1312"/><span>Seán mar Ghuaire i gcill ina luí</span>
<lb n="1313"/><span>agus Seán mar thuata ina chathaoir.</span></p>
<lb n="1314"/>
<lb n="1315"/><p><span>Den dá Sheán sin dob é an Seán dob fhearr liom ina phríomhfháidh</span>
<lb n="1316"/><span>beo</span>
<lb n="1317"/><span>Seán dob fhéile de shliocht Mhilesius ba dísle nós,</span>
<lb n="1318"/><span>ós é nach séanadh fíon ar éigse agus dhíoladh scór,</span>
<lb n="1319"/><span>ach an dara Seán-sa bíonn fuisce ina adhairc leis is ní</span>
<lb n="1320"/><span>bhfaighinn uaidh deor.</span></p>
<lb n="1321"/>
<lb n="1322"/><p><span>25.  Tairngire dheárscnaí</span></p>
<lb n="1323"/>
<lb n="1324"/><p><span>Tairngire dhéarscnaí a rinneadh le Créafann mac Fhéilim an Fhíona</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="1325"/><p><span>mhic Chairbre Chéir mhic Chonaill mhic Néill mhic Eochaidh</span>
<lb n="1326"/><span>Mhímheoin,</span>
<lb n="1327"/><span>go dtiocfadh sin léan dofhulaing ar Ghaelaibh, ní nárbh</span>
<lb n="1328"/><span>íonadh, is gur mheasa dá bhfaomhadh fear acu féin ná an</span>
<lb n="1329"/><span>iomad dá mbíobhaibh.</span></p>
<lb n="1330"/>
<lb n="1331"/><p><span>Is gearr ina dhéidh gur tháinig sin tréanshlua Lochlann dár ndíobhadh,</span>
<lb n="1332"/><span>go feadh cheithre mblian déag faoin anfhlaith Turgesius orainn do híocadh.</span></p>
<lb n="1333"/>
<lb n="1334"/><p><span>An dara tromléan a thit ar na Gaeil trí mhírún a ngaolta,</span>
<lb n="1335"/><span>Murchadh ó Laighnibh a mhúscail go hÉirinn Briotanaigh mhaola.</span></p>
<lb n="1336"/>
<lb n="1337"/><p><span>An treas tubaiste d'éirigh dúinne, faraor, Harry is a níonsan,</span>
<lb n="1338"/><span>ler imir go claon a gclaimhthe ar a chéile is ar mhaitheas ár dtíre.</span></p>
<lb n="1339"/>
<lb n="1340"/><p><span>An ceathrú tromléan a tháinig ina dhéidh, slua Chromail ler díthíodh</span>
<lb n="1341"/><span>Ulaidh is Laighin is Connacht go léir, is maitheas na Muimhneach.</span></p>
<lb n="1342"/>
<lb n="1343"/><p><span>An cúigiú maidhm-éacht a tháinig orainn is ar Shéamas an</span>
<lb n="1344"/><span>Dara ba rí dúinn,</span>
<lb n="1345"/><span>ler gearradh gach géag dár mhair de shliocht Ghaeil Ghlais</span>
<lb n="1346"/><span>againn sa tír-se.</span></p>
<lb n="1347"/>
<lb n="1348"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1349"/><span>Amhail mar deirid i dTaispeánadh Sain Eoin, chuaigh na</span>
<lb n="1350"/><span>cúig dubha móra sin thart, agus anois tá an seisiú dubh i</span>
<lb n="1351"/><span>láthair againn .i. tabhach le rannghaetha nimhe agus le</span>
<lb n="1352"/><span>haincheart cléire; ní mar sin a d'ordaigh ár nArd-Rí, ár</span>
<lb n="1353"/><span>nArd-Sagart, ár lia anama is coirp .i. ár Slánaitheoir Íosa</span>
<lb n="1354"/><span>Críost, a n-abair cléir na haimsire gur lucht leanúnta Dó féin</span>
<lb n="1355"/><span>iad, agus nach é a leigheas na slán a tháinig siad chun an</span>
<lb n="1356"/><span>tsaoil-se, ach a leigheas na n-easlán, ag tógáil a n-ualaí troma</span>
<lb n="1357"/><span>díobh is á n-iompar ar a nguailleacha féin.  Ní contrártha an</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="1358"/><p><span>oíche don lá ná an chléir ag comhlíonadh na mbriathra sin,</span>
<lb n="1359"/><span>óir taispeánaid iad féin ina bhfáidhí i gcruinniú agus i</span>
<lb n="1360"/><span>gcomhdháil, ar aonach agus ar machairí, bheir onóir don</span>
<lb n="1361"/><span>tsaibhir agus easonóir don daibhir; is mian leo suí suas sna</span>
<lb n="1362"/><span>hionadaibh is uachtaraí agus is neasa don tsó.  Ní mar sin a</span>
<lb n="1363"/><span>d'órdaigh an Críosta atá thiar againn, agus deirimse gur</span>
<lb n="1364"/><span>mic tíre i gcraicne caorach iad.</span></p>
<lb n="1365"/>
<lb n="1366"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1367"/><span>Tá sagart stuama in áit na huaisle ar an tsráid-se Chríonchoill</span>
<lb n="1368"/><span>nach nglacann uatha gan maola is cruacha is ciseán líonta.</span></p>
<lb n="1369"/>
<lb n="1370"/><p><span>Bíonn an buinne suas gach bliain dá ngluaiseann ag tabhach a chíosa,</span>
<lb n="1371"/><span>ní ghlacann sé trua le tréan nó trua gan a fháil mar is mian leis.</span></p>
<lb n="1372"/>
<lb n="1373"/><p><span>Mura mbí ag an bhochtán ach ceathrú ná hochtú is cáil bheag síl ann,</span>
<lb n="1374"/><span>tiocfaidh an dochtúir chuige go toiciúil tapa le "Líon seo."</span></p>
<lb n="1375"/>
<lb n="1376"/><p><span>Sé deir an faonlag:  "Tá mo mhuirín faofa, is iad ar íneadh;</span>
<lb n="1377"/><span>mé féin is mo chéile ar ghannchuid spré, is maith dúinn an cíos úd."</span></p>
<lb n="1378"/>
<lb n="1379"/><p><span>"A thrú gan éifeacht, b'fhearr liom féin do chrochadh ar íribh</span>
<lb n="1380"/><span>ná scarfainn go héag le do bhothán faofa gan mo chiseán</span>
<lb n="1381"/><span>líonta."</span></p>
<lb n="1382"/>
<lb n="1383"/><p><span>Dearcaidh an créatúr uaidh go faonlag tar éis a líonta:</span>
<lb n="1384"/><span>"mo mhallacht féin go dté mé i gcré ar an chléireach chéanna."</span></p>
<lb n="1385"/>
<lb n="1386"/><p><span>Cha raibh an léan-sa riamh ar Ghaelaibh againn sa tír-se</span>
<lb n="1387"/><span>ó d'imigh Turgesius uainn as Éirinn mullóg is maológ.</span></p>
<lb n="1388"/>
<lb n="1389"/><p><span>Ba bhéasa dó gach maighdean óg dá bpósadh rímhac</span>
<lb n="1390"/><span>tús a hóghachta 'fháil don stróinse ag cosc a mhianta.</span></p>
<lb n="1391"/>
<lb n="1392"/><p><span>Is béasa gnáth ag an chléireach bhán atá againn sa tír-se</span>
<lb n="1393"/><span>mura bhfaighe sé sásamh le ciseán lán, beidh aige faoi dhaorbhroid.</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="1394"/><p><span>Má thigid ina dháil faoi Nollaig nó Cáisc ag iarraidh faoistin:</span>
<lb n="1395"/><span>"Siúil, a phlá, ní fhaigheann tú grása, is táir faoi íneadh.</span></p>
<lb n="1396"/>
<lb n="1397"/><p><span>Táir á iarraidh le trí bliana, is níl mo mhian leat;</span>
<lb n="1398"/><span>fansa siar, char thuillis mo bhuíochas, is níl tú díolta.</span></p>
<lb n="1399"/>
<lb n="1400"/><p><span>A bhodaigh bheadaí, ag teacht go sobaí is gan mo chíos leat,</span>
<lb n="1401"/><span>cúpla meascán, sin is duisín, is ciseán líonta."</span></p>
<lb n="1402"/>
<lb n="1403"/><p><span>Ní hé líonadh lánbhruite an leathbhairille in áit an bhuiséil</span>
<lb n="1404"/><span>de shíol ghlan cháite bhán is cás dócúil nó doilís do bhochtaibh</span>
<lb n="1405"/><span>an Fheadha, ach gach daorcháin eile dár mian leis an</span>
<lb n="1406"/><span>phrealáid-se d'fháil dó féin agus don stócach fadbhuinneach</span>
<lb n="1407"/><span>a bhíos ag tabhach na cánach suas de réir proinne luchtmhar,</span>
<lb n="1408"/><span>lánaibhseach, don ainmhí bheoga, bhronnmhar,</span>
<lb n="1409"/><span>dhroimleathan a bhíos ag ardiompar an chléirigh chéanna</span>
<lb n="1410"/><span>sin; agus mura bhfaighe gach ní ar a mhian féin bagraidh</span>
<lb n="1411"/><span>mar dtrascairt agus mur ngearradh go lár agus go lántalúin</span>
<lb n="1412"/><span>le bun fuipe lódáilte - go seachnaí Dia sibhse agus mise ar</span>
<lb n="1413"/><span>fhíoch agus ar fheirg an fhir chéanna sin.</span></p>
<lb n="1414"/>
<lb n="1415"/><p><span>26.  Dá mbeinnse saibhir</span></p>
<lb n="1416"/>
<lb n="1417"/><p><span>Dá mbeinnse saeibhir i maoin is in éadáil</span>
<lb n="1418"/><span>is iomaí déa-mhac a theannfadh liom;</span>
<lb n="1419"/><span>ba is caoirigh is stoic ar shléibhte,</span>
<lb n="1420"/><span>ba chríonna mé ná Solamh ina am;</span>
<lb n="1421"/><span>gheobhainn cuirí chun féasta i dtíortha ó chéile,</span>
<lb n="1422"/><span>agus fíon na Gréige á scabadh liom;</span>
<lb n="1423"/><span>is níl aon pheaca éiriceach dá dtabharfainn spéis dó</span>
<lb n="1424"/><span>nach maithfeadh an chléir dom mo choir gan mhoill.</span></p>
<lb n="1425"/>
<lb n="1426"/><p><span>A Thríonóid Naofa, nach mór an scéal é</span>
<lb n="1427"/><span>nach bhfuair mé saeibhreas an tsaoil le roinn?</span>
<lb n="1428"/><span>Bheadh Eaglais Dé dom ar hallaí ag léamh,</span>
<lb n="1429"/><span>agus mise ag éisteacht a gceiliúir foinn;</span>
<lb n="1430"/><span>ach mar bhí mé faofa, i mo bhochtán thréithlag,</span>
<lb n="1431"/><span>cha ndéanfadh aon acu caidreamh liom,</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="1432"/><p><span>is nach ndearna mé tréas ach aon chaoinbhean bhéasach</span>
<lb n="1433"/><span>a dtug mé spéis di a mhealladh liom.</span></p>
<lb n="1434"/>
<lb n="1435"/><p><span>Sé deir an chléir liom in aimsir éisteachta:</span>
<lb n="1436"/><span>"Is tusa an t-éiriceach is druid anonn,</span>
<lb n="1437"/><span>is d'ainneoin Éireann tá d'anam réidh leat,</span>
<lb n="1438"/><span>mar thug tú spéis do fuiscí is lionn."</span>
<lb n="1439"/><span>A Rí na gréine, nach mór an éagóir</span>
<lb n="1440"/><span>na peacaí céanna a shamhail liom,</span>
<lb n="1441"/><span>is gur cáil dá bpléisiúr de ló is d'oíche</span>
<lb n="1442"/><span>bheith ag fáisceadh a mbéil ar na gloiní rum?</span></p>
<lb n="1443"/>
<lb n="1444"/><p><span>Dá scriosainn téampaill i dtíortha ó chéile</span>
<lb n="1445"/><span>is dá marbhainn céad fear arís le feall,</span>
<lb n="1446"/><span>bheith ag gríosadh éada idir mhnáibh is a gcéilí,</span>
<lb n="1447"/><span>is ag déanamh adhaltranais lena gcasfadh liom;</span>
<lb n="1448"/><span>ach cáil de m'éadáil a chaitheamh ina dhéidh sin</span>
<lb n="1449"/><span>faoi láimh na cléire gan easbhaidh anonn,</span>
<lb n="1450"/><span>go bhfaighinn loghadh sna peacaí céanna,</span>
<lb n="1451"/><span>is go scríobhfaí léis ins na flaithis liom.</span></p>
<lb n="1452"/>
<lb n="1453"/><p><span>Dá dtabharfainn réchiseán líonta saeibhris</span>
<lb n="1454"/><span>faoi mhaoil don tréadaí agus snaois faoi choim,</span>
<lb n="1455"/><span>is duisín déanta ó mo mhnaoi go gléasta,</span>
<lb n="1456"/><span>sníofa óna méara go sleamhain slim,</span>
<lb n="1457"/><span>meascán gréiseach a mbeadh boglán méise ann,</span>
<lb n="1458"/><span>teacht aimsir Bhéaltaine nuair a thiocfadh an t-im,</span>
<lb n="1459"/><span>ní fhuaródh gné de mo chorp sa chré</span>
<lb n="1460"/><span>go mbeadh m'anam daingean ins na flaithis thall.</span></p>
<lb n="1461"/>
<lb n="1462"/><p><span>27.  Caiptín Fuiscí</span></p>
<lb n="1463"/>
<lb n="1464"/><p><span>Níl cailleach i gclúid is a leaca ar a glúin</span>
<lb n="1465"/><span>dá mblaiseadh mo rún nach léimfeadh go hard,</span>
<lb n="1466"/><span>is a teangasa lúfar glic i ngach cúrsa</span>
<lb n="1467"/><span>ag aithris a clú is a maise ar na mnáibh;</span>
<lb n="1468"/><span>Is é chuirfeadh úir isteach ins an chnúidín,</span>
<lb n="1469"/><span>chasfadh a chúla is a bhuiceoid le cách,</span></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="1470"/><p><span>is nár mhaire go Luan an fear a chuir smúid</span>
<lb n="1471"/><span>ar mo chara ba súgaí bhí in Inis Chrích Fáil.</span></p>
<lb n="1472"/>
<lb n="1473"/><p><span>Is é chuireadh beos is spracadh mar leon</span>
<lb n="1474"/><span>sa ghliodaí gan treoir darb ainm dó an tráill,</span>
<lb n="1475"/><span>bhíodh dhá thaobh an bhóthair leis, sin is a bhróga</span>
<lb n="1476"/><span>ag titim is a chóta folaithe i láib;</span>
<lb n="1477"/><span>níorbh eagal dó leonadh, tuirse nó brón</span>
<lb n="1478"/><span>dá dteagadh sin geoiste is fiche ina dháil,</span>
<lb n="1479"/><span>níorbh fhearr leis-sean fós ar leaba den tsról</span>
<lb n="1480"/><span>ná ar leaca is gan róinne bheith idir é is lár.</span></p>
<lb n="1481"/>
<lb n="1482"/><p><span>Níorbh acmhainní cróga Hector i ngleo</span>
<lb n="1483"/><span>ná an leisíneach leonta is eisean bheith dall,</span>
<lb n="1484"/><span>tráth shlogadh sé corn den $whiskey ina scóig</span>
<lb n="1485"/><span>do chumadh mar Ovid, file, gach rann;</span>
<lb n="1486"/><span>níl ceist ins na leabhair nó ealaín nárbh eol dó</span>
<lb n="1487"/><span>a aithris gan ghó, gan chasadh, gan cham;</span>
<lb n="1488"/><span>an maireann neach beo nach dtitfeadh i ngleo</span>
<lb n="1489"/><span>do thaithigh gach ló mo chaiptín bhí teann?</span></p>
<lb n="1490"/>
<lb n="1491"/><p><span>Is iomaí sin baol a tháinig ar Ghaeil</span>
<lb n="1492"/><span>ó thug Rí Laighean a choróin ar toinn,</span>
<lb n="1493"/><span>ler chaill siad a gcéim is a bhfearannta saora,</span>
<lb n="1494"/><span>a ngunnaí is a ngadhair is an breac ins an linn.</span>
<lb n="1495"/><span>Is measa liom féin ná a dtáinig de léan</span>
<lb n="1496"/><span>le Sibeoil ar Éirinn, caraid mo choim</span>
<lb n="1497"/><span>a chailleadh, gan aon sáthadh scine nó claímh,</span>
<lb n="1498"/><span>mo chaiptín bhí tréan, an $whiskey geal fionn.</span></p>
<lb n="1499"/>
<lb n="1500"/><p><span>Do b'fhuras le Críosta aiséirí arís</span>
<lb n="1501"/><span>a thabhairt don tsaoi a chuideochadh linn,</span>
<lb n="1502"/><span>chuirfeadh misneach is brí ins an fhear is ins an mhnaoi,</span>
<lb n="1503"/><span>leanbh na cíche is an bunadh bhíos crom.</span>
<lb n="1504"/><span>Dá bhfeicinnse i gcrích mo charaid arís</span>
<lb n="1505"/><span>léimfeadh mo chroí mar gheilt as mo choim;</span>
<lb n="1506"/><span>seo sláinte na díse, Nicí den tsíol</span>
<lb n="1507"/><span>nár milleadh is a chaoifeach galánta grinn.</span>
<lb n="1508"/>
<pb n="45"/></p>
<lb n="1509"/>
<lb n="1510"/><p><span>A chompáin shaor</span></p>
<lb n="1511"/>
<lb n="1512"/><p><span>A chompáin shaor ar mhian liom a bheith libh i ngach áit,</span>
<lb n="1513"/><span>nach ait libh mar táim, ón teanga níl urlabhra le fáil?</span>
<lb n="1514"/><span>dá gcastaí sa tslí daoibh an ní bhainfeadh a challán as cách,</span>
<lb n="1515"/><span>gur miste daoibh féin dá bhfaigheadh sibh a bhlaiseadh i mo dháil.</span></p>
<lb n="1516"/>
<lb n="1517"/><p><span>A Chonaill is ionúin, is fíor, mur dtuigis mo chás,</span>
<lb n="1518"/><span>nach bhfuil duine sa tír-se ar díth leo dá dtigeadh mo bhás;</span>
<lb n="1519"/><span>a chara na ndraoi ler scaoil an iomad ar clár,</span>
<lb n="1520"/><span>fliuchaidh mo theanga is beith an píobán <del>s'</del> slán.</span></p>
<lb n="1521"/>
<lb n="1522"/><p><span>Cuimhnígí arís ar dhílseacht na seanfhear go dtrást,</span>
<lb n="1523"/><span>mar d'innis siad daoibh gan claonadh ar mur gcaraid i gcruachás;</span>
<lb n="1524"/><span>solas don tsaol iata gurb aicíd mhór bháis,</span>
<lb n="1525"/><span>sin an deoch le mur dtaobh is tí sibh mise mar táim.</span></p>
<lb n="1526"/>
<lb n="1527"/><p><span>Úr-Ghaeil thug d'fhíor-fhéile is taitneamh do ghreann,</span>
<lb n="1528"/><span>ag díol éigse le mór-éifeacht ba follas é an dream,</span>
<lb n="1529"/><span>ó tí sibh mé gan chuid den phléisiúr is go bhfuilim ró-thinn,</span>
<lb n="1530"/><span>is dóigh, an iomad libh mar fhéirín domh luach scillinge 'lionn?</span></p>
<lb n="1531"/>
<lb n="1532"/><p/>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="1533"/><p><span>Aguisín 1</span></p>
<lb n="1534"/>
<lb n="1535"/><p><span>Feartlaoi Pheadair Uí Dhoirnín</span></p>
<lb n="1536"/>
<lb n="1537"/><p><span>Art Mac Cubhaigh cct.</span></p>
<lb n="1538"/>
<lb n="1539"/><p><span>Ar mhullach an Átha Buí i mo luí teacht ghoirm na gcuach</span>
<lb n="1540"/><span>sé chonaic mé naoi mná caoimhe ag frasghol dá ngruaidh;</span>
<lb n="1541"/><span>Parnásas na dtrí sruth íce tirim go bruach,</span>
<lb n="1542"/><span>is ar chnoc na mban sí gur éirigh tuirse agus gruaim.</span></p>
<lb n="1543"/>
<lb n="1544"/><p><span>Bhí Apollo ina luí gan bhrí, gan mhisnigh, gan stuaim,</span>
<lb n="1545"/><span>Mineirve ag caoi, is a croí istigh ag bascarnaigh suas;</span>
<lb n="1546"/><span>Aeólas le fíoch ag síobadh Neiptiúin ón chuan,</span>
<lb n="1547"/><span>is Mac Manair nár mhian leis siansa a chanadh nó duan.</span></p>
<lb n="1548"/>
<lb n="1549"/><p><span>Chuir Lúna agus Féabas éiclips orthu le dlúimh,</span>
<lb n="1550"/><span>Mars agus Véineas ar téitheadh le Méarcairí suas,</span>
<lb n="1551"/><span>Satarn ag méadú léinn ar chinniúin an tslua,</span>
<lb n="1552"/><span>agus Iúpatar céillí ag réabadh an fhlaithis anuas.</span></p>
<lb n="1553"/>
<lb n="1554"/><p><span>Clann an Dághda is Oirféas thréig siad cruit agus duan,</span>
<lb n="1555"/><span>is d'imigh gach réalt faoin spéir ón Artach anuas;</span>
<lb n="1556"/><span>an Sóidiac go léir ag séideadh doineann is fuacht,</span>
<lb n="1557"/><span>is do ghoil na Néiriaidí ar thaobh na toinne le gruaim.</span></p>
<lb n="1558"/>
<lb n="1559"/><p><span>Bhí Oivid i gcéin a chum véarsaí snoite ag cur uaidh</span>
<lb n="1560"/><span>Agus Horás na dtéad ag méadú eagna gach uair;</span>
<lb n="1561"/><span>Veirgil na nGael ó thaobh na Gearmáine anuas,</span>
<lb n="1562"/><span>agus Hóiméar na Gréige, fear déanta startha gan duais.</span></p>
<lb n="1563"/>
<lb n="1564"/><p><span>Níorbh fhada ina dhiaidh sin gur éirigh chugam ar cuairt</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="1565"/><p><span>Diána ón Ghréig, is a péarlaí daite gan snua;</span>
<lb n="1566"/><span>d'fhiafraíos den néimhghin mhéarlag mhilis na mbua</span>
<lb n="1567"/><span>cé acu de shíol Éabha fár éigh sí a bosa chomh crua.</span></p>
<lb n="1568"/>
<lb n="1569"/><p><span>d'fhreagair dom an ghéag mar thaoscadh toinne le cuan,</span>
<lb n="1570"/><span>dá dhearbhadh dom féin gan bhréig, gan mhagadh, gan chluain</span>
<lb n="1571"/><span>go raibh Oracal Gael ag éag in aice an taoibh thuaidh -</span>
<lb n="1572"/><span>Ó Doirnín na Séad a fuair léagsa ar chiste na ndrua.</span></p>
<lb n="1573"/>
<lb n="1574"/><p><span>Mo dhalta, mo spré, mo shamharclán cogair gach uair!</span>
<lb n="1575"/><span>Is é bálach gan chéill nach ndéanfadh caidreamh le stuaim;</span>
<lb n="1576"/><span>ach dá dteagmhadh dó féin fear céillí carthanach suairc</span>
<lb n="1577"/><span>do sceithfeadh go léir sruth gléigeal Helicon uaidh.</span></p>
<lb n="1578"/>
<lb n="1579"/><p><span>Ní raibh curadh nó réics ar mhaoilinn Theamhrach na ndrua</span>
<lb n="1580"/><span>nó in Eamhain na n-éacht fár éigníodh teach na Craobhrua,</span>
<lb n="1581"/><span>nó ruathar a thug Méabh do laochraidh Uladh na slua</span>
<lb n="1582"/><span>nach dtigeadh ina chéill tráth shéidfeadh an beathuisce suas.</span></p>
<lb n="1583"/>
<lb n="1584"/><p><span>Sí Banbha féin an mhéirdreach mhínáireach gach uair,</span>
<lb n="1585"/><span>a scar le gach céile dár cheangail di cumann gan chluain,</span>
<lb n="1586"/><span>ó Pharthalán na mbéimeann go ré Clainne Chearmada anuas,</span>
<lb n="1587"/><span>is gach flaith de shliocht Ghaeil dár ghléas ón Easpáinn ar</span>
<lb n="1588"/><span>cuairt.</span></p>
<lb n="1589"/>
<lb n="1590"/><p><span>Míle, seacht gcéad, seascad is ocht mbliana anuas,</span>
<lb n="1591"/><span>trí mhí ina dhiaidh sin, aois Mhic Mhuire san uaigh,</span>
<lb n="1592"/><span>ar an cúigiú lá séimh de laethaibh an Aibreáin gan chluain</span>
<lb n="1593"/><span>chuaigh Ó Doirnín i gcré, fear déanta laoi agus duan.</span>
<lb n="1594"/></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="1595"/><p><span>Séamus Mac Murchaidh</span></p>
<lb n="1596"/>
<lb n="1597"/><p><span>Ar mhullach Shliabh gCuilinn bhí an choirm á réiteach,</span>
<lb n="1598"/><span>agus Séamas Mac Murchaidh 'na thaoiseach ar an fhéasta;</span>
<lb n="1599"/><span>cha dtabharfadh sé urraim do bhodaigh an Bhéarla,</span>
<lb n="1600"/><span>'gus anois tá sé in Ardmhacha is gan faill ar a réiteach.</span></p>
<lb n="1601"/>
<lb n="1602"/><p><span>A Shéamais Mhic Mhurchaidh, a rímharcaigh chlúitigh,</span>
<lb n="1603"/><span>a phlanda den fhíorfhuil a shíolraigh ó uaisle,</span>
<lb n="1604"/><span>cad chuige nár smaoinigh tú do dhaoine bheith dod ruagadh</span>
<lb n="1605"/><span>nuair nár éalaigh tú san oíche sular díoladh faoi do luach thú?</span></p>
<lb n="1606"/>
<lb n="1607"/><p><span>Tiocfaidh garda tréan láidir ar an tsármhac ina chodladh,</span>
<lb n="1608"/><span>beidh claimhte acu nochta is ní áirím lucht gunnaí;</span>
<lb n="1609"/><span>beidh an Scotach rua ó Ardmhacha ann, Dé Máirt bheas an cruinniú,</span>
<lb n="1610"/><span>is ar uachtar na sráide tá an bás faoina choinne.</span></p>
<lb n="1611"/>
<lb n="1612"/><p><span>Trua gan mo chos a bheith briste nó mo lámh a bheith leonta</span>
<lb n="1613"/><span>sular ól mé an cupán fuisce ar maidin Dé Domhnaigh;</span>
<lb n="1614"/><span>ghoid siad mo hata agus loit siad mo phóca,</span>
<lb n="1615"/><span>agus bhuail an mí-ádh orm is sháraigh sé beo mé.</span></p>
<lb n="1616"/>
<lb n="1617"/><p><span>Trua gan mé i mo fhraochóig ar thaobh mhala shléibhe,</span>
<lb n="1618"/><span>nó 'mo shamharclán deas gréigeal ar dheisiúr na gréine,</span>
<lb n="1619"/><span>nó mar Shéamas Mac Murchaidh is deise bhí in Éirinn,</span>
<lb n="1620"/><span>agus dhéanfainn an Nollaig ar an Chreagán dá bhféadfainn.</span></p>
<lb n="1621"/>
<lb n="1622"/><p><span>Trua gan mé ar bharr Ardach' nó ar Bharr ard an Fhéadaín</span>
<lb n="1623"/><span>ag ól as na cártaí i do phárlús, a mhaighdean;</span>
<lb n="1624"/><span>dhéanfainn cúpla dán duit is, dar mo láimh, ní gan phléisiúr,</span>
<lb n="1625"/><span>is a mhaighre an ghil-bhrád, is tú d'fhág m'intinn buartha!</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="1626"/><p><span>Dá mbeinn i mo fhraochóig ar thaobh Bharr an Fhéadáin,</span>
<lb n="1627"/><span>nó dá mbeionn 'mo ghas raithní ar dheisiúr na gréine;</span>
<lb n="1628"/><span>dá dtéinn mar londubh go coillidh Dhún Réimhe</span>
<lb n="1629"/><span>agus thart go Carn Eallaigh mar ar tógadh le réim mé!</span></p>
<lb n="1630"/>
<lb n="1631"/><p><span>An lá sin ag briseadh Eachdhroim is orainn bhí an buaireamh,</span>
<lb n="1632"/><span>trua nach bhfaca mé mo chonairt is í cóirithe gléasta;</span>
<lb n="1633"/><span>is trua nach é an cogadh é is na fir 'gabháil i gcampa,</span>
<lb n="1634"/><span>agus Séamas Mac Murchaidh i dtús ann mar cheannfort.</span></p>
<lb n="1635"/>
<lb n="1636"/><p><span>Measaim gur féidir an chuid sin thuas ar a laghad a chur ar</span>
<lb n="1637"/><span>Ó Doirnín.</span></p>
<lb n="1638"/>
<lb n="1639"/><p><span>Amárach, Lá Fhéile Pádraig, an chéad lá den tseachtain,</span>
<lb n="1640"/><span>beidh na bréaga á n-ársaí, is a lán lena gcruthú;</span>
<lb n="1641"/><span>beidh na scaiftí as Ardmhacha ann, agus Airtí fá mhionna,</span>
<lb n="1642"/><span>is ar uachtar na sráide, Dé Máirt, bheas mo chonsú.</span></p>
<lb n="1643"/>
<lb n="1644"/><p><span>Och, shíl mise, 'Airtí, dá muirfinn na céadta</span>
<lb n="1645"/><span>agus tusa teacht orm i ndiaidh an chíothach sin a dhéanamh,</span>
<lb n="1646"/><span>go ndéanfása rún chomh fada liom féin de,</span>
<lb n="1647"/><span>agus sin mo chid fola i mbrollach do léine.</span></p>
<lb n="1648"/>
<lb n="1649"/><p><span>Bliain is an lá úd bhí muid ag Patrún Chill Shléibh,</span>
<lb n="1650"/><span>agus bliain an lá amárach bhí muid ar rásaí i nDún Laoire:</span>
<lb n="1651"/><span>inniu fágfar mé in Ardmhacha mar fágadh na céadta,</span>
<lb n="1652"/><span>is ar uachtar na sráide dhéanfar mo chás a réiteach.</span></p>
<lb n="1653"/>
<lb n="1654"/><p><span>Éireoidh mé amárach le fíorbhreacadh an lae ghil,</span>
<lb n="1655"/><span>is siúlfaidh mé an tsráid is beidh garda ar gach taobh díom,</span>
<lb n="1656"/><span>beidh na gunnaí 'g éirí in airde ion ní áirím a gcuid piostal,</span>
<lb n="1657"/><span>is ar uachtar na sráide beidh an bás fá mo choinne.</span></p>
<lb n="1658"/>
<lb n="1659"/><p><span>Nár shíl mé go raibh pardún i gcaisleán an rí dom</span>
<lb n="1660"/><span>nó go bhfaca mé mo chónair á síneadh liom síos,</span>
<lb n="1661"/><span>is mo bhearád geal gréigeal á shíobadh le gaoith,</span>
<lb n="1662"/><span>agus Beirnigh ina dtuiltibh is iad cruinnithe ar gach taobh díom.</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="1663"/><p><span>Ó fágadh mé in Ardmhacha, is char bhréag liom mo spéis ann,</span>
<lb n="1664"/><span>cha dtuigfeadh siad mo ghlórtha mura labharfainn leo Béarla,</span>
<lb n="1665"/><span>bhí sloitire cacach ann, an chailleach spáigéarach,</span>
<lb n="1666"/><span>ach sí mo londubh an bhean dubh i ngleanntán an tsléibhe.</span></p>
<lb n="1667"/>
<lb n="1668"/><p><span>Thíos i lag an tseantí bhí an chailleach spáigéarach,</span>
<lb n="1669"/><span>is leithead chroí mo bhoise de bhob i gclár a héadain,</span>
<lb n="1670"/><span>cha dtuigeann sí mo chanúint, is cha labharfainn léi Béarla,</span>
<lb n="1671"/><span>ach sí m'ansacht an bhean dubh atá i ngleanntán an tsléibhe.</span></p>
<lb n="1672"/>
<lb n="1673"/><p><span>A Neillí dheas chaoin, má d'ordaigh tú an bás dom,</span>
<lb n="1674"/><span>triall chun mo thórraimh is cóirigh faoi chlár mé;</span>
<lb n="1675"/><span>más mian leat mo phósadh is mo chroíse bheith ar láimh leat,</span>
<lb n="1676"/><span>fill is tabhair póg dom is beidh do chroíse lántsásta.</span></p>
<lb n="1677"/>
<lb n="1678"/><p><span>Triallaigí chun mo thórraimh go brónach Dé hAoine,</span>
<lb n="1679"/><span>nó ar maidin Dé Domhnaigh fríd na bóithre gos íseal,</span>
<lb n="1680"/><span>tiocfaidh Cáit Óg Ní Dhónaill agus ógmhná na tíre,</span>
<lb n="1681"/><span>is beidh mé ag éisteacht le bhur nglórtha faoi na fóide is mé sínte.</span></p>
<lb n="1682"/>
<lb n="1683"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Peadar Ó Doirnín

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Peadar Ó Doirnín

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
