Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Beatha Chríost</title><author><name type="main">eag. Áine Ní Chróinín</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">L028</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1825-29ls</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>L028</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Beatha Chríost</title><author>eag. Áine Ní Chróinín</author><imprint><publisher>B.Á.C.: Oifig an tSoláthair</publisher><date>1825-29ls</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>AG SO BEATHA AGAS PÁIS AGUS BÁS AR</span>
<lb n="2"/><span>SLÁNAIGHTHEÓRA ÍOSA CRÍOSD.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>AN CHÉAD-CHAIBIDIL DON OBAIR SI THRÁCHTAS</span>
<lb n="5"/><span>AIR CHRUTHÚGHADH AN DOMHAIN MAR LEANAS.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Sé lá bhí Día 'na bhriathraibh caoine</span>
<lb n="8"/><span>aig cruthúghadh an domhain ó thosach go fínit.</span>
<lb n="9"/><span>Dia Domhnaigh ar ttús chuir siubhal fán ngníomh sin,</span>
<lb n="10"/><span>is neamh is talamh do dhealbh gach ní aco.</span>
<lb n="11"/><span>Bhí an talamh folamh gan foirm a chríche</span>
<lb n="12"/><span>'s a' doimhneas gorm go dorcha cíorrdhubh:</span>
<lb n="13"/><span>dubhairt Día lé solus teacht ortha gan ríneas;</span>
<lb n="14"/><span>do ghuir lá dhon tsolus 's don doircheacht oidhche.</span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="15"/><p><span>An spéir go luath Dia Luain do chríochnaigh;</span>
<lb n="16"/><span>idir dhá uisge do cuireadh 'na suíghe ris</span>
<lb n="17"/><span>fúithe is ós a cionn dá roinn do-rín de,</span>
<lb n="18"/><span>'s do ghoir mar ainm an flaitheas di choidhche.</span>
<lb n="19"/><span>Dia Máirt do chruinnigh gach uisge bhí a n-íochtar</span>
<lb n="20"/><span>fá bhun na spéire go léir chum aoin-chuirp,</span>
<lb n="21"/><span>dá ttarrang chum aon-bhuill 'na n-aon-tsuím líonta,</span>
<lb n="22"/><span>don talamh thirm d'fhagháil ionaid is tslíghe amach.</span>
<lb n="23"/><span>Tug cré ar an ttalamh mar ainm go dílios,</span>
<lb n="24"/><span>is cruinniughadh uile na n-uisgeadh rín roímhe sin</span>
<lb n="25"/><span>do ghuir mur ainm an fhairrge shíor di;</span>
<lb n="26"/><span>'s do-chonnairc gan stad gur mhaith gach ní aco.</span>
<lb n="27"/><span>Tug féar as an ccré mar aon is luíbhiona,</span>
<lb n="28"/><span>do réir a n-órduir fé shórthan síolta -</span>
<lb n="29"/><span>na croinn, a ttortha 'na ccorpaibh dobhí aco,</span>
<lb n="30"/><span>gach sórd fá leith gur sgeith a shíol as.</span>
<lb n="31"/><span>Dia Céadaoin d'órdaigh go deó bheith soillseach</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="32"/><p><span>do spéir an fhlaithis do leathadh gach taoibh dhe;</span>
<lb n="33"/><span>'s go sgarfadh do ghnáth an lá le hoidhche,</span>
<lb n="34"/><span>is mar chómhartha riaghlach bliadhna is míosa</span>
<lb n="35"/><span>do-dhéanadh fortileacht sholuis ghloin choidhche</span>
<lb n="36"/><span>do spéir an fhlaithis nách rachadh a n-ísle,</span>
<lb n="37"/><span>is chum soluis mhóir do thabhairt gach taoibh de</span>
<lb n="38"/><span>d'fhoillseóghadh an talamh, céarbh fhada an taobh síos de,</span>
<lb n="39"/><span>do-rín grian is éasga is réalta líonmhar;</span>
<lb n="40"/><span>a spéir an fhlaithis 'na maitheas do suigheadh ris</span>
<lb n="41"/><span>an solus is mó chum treóra an laoi ghil</span>
<lb n="42"/><span>'s a' solus is lúgha chum stiúrtha d'oidhche.</span>
<lb n="43"/><span>Do cruthuigheadh na héisg go léir Diardaoin leis;</span>
<lb n="44"/><span>do ghin iad uile san uisge go líonmhar,</span>
<lb n="45"/><span>na míolta móra 's gach sórd dá luíghead de,</span>
<lb n="46"/><span>fé lán anma, beatha, agus brígh nirt;</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="47"/><p><span>is énlaith an aéir lé chéile rín de</span>
<lb n="48"/><span>re heitioll ón ttalamh fán bhflathus beag síleach;</span>
<lb n="49"/><span>do bheannaigh na héisg is éin na tíre;</span>
<lb n="50"/><span>dubhairt leó bheith torrthúil iomadúil síolmhar.</span>
<lb n="51"/><span>Tug airnéis ar talamh go fairsing Dia hAoine;</span>
<lb n="52"/><span>an uile shórd beathaidhígh is ainmhidhe rín as,</span>
<lb n="53"/><span>'s gach aon tsórd péisde ón ccré do shíolthuigh</span>
<lb n="54"/><span>shiubhlas ar talamh 'na seasamh nó sínte.</span>
<lb n="55"/><span>Tar éis sin uile an duine do chríochnaigh;</span>
<lb n="56"/><span>do chruthaigh go fír-bhreágha air 'íomhágh dhírigh</span>
<lb n="57"/><span>'na chosmhulacht féin do réir a lí ghluin;</span>
<lb n="58"/><span>banda is feardha chuir dealbh is gnaoi ortha.</span>
<lb n="59"/><span>Airna mbeannughadh dubhairt leó do shíor bheith</span>
<lb n="60"/><span>torthúil iomadúil ag bruthúghadh tíortha;</span>
<lb n="61"/><span>tug tighearnamhlacht dóibh air shórd gach ní air bith</span>
<lb n="62"/><span>a n-uisge ná air talamh dár dhealbhaigh roimhe sin,</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="63"/><p><span>an uile shórd éisg is énlaith is maoine,</span>
<lb n="64"/><span>airnéis, beathadhaigh, is ainmhidhe tríotha,</span>
<lb n="65"/><span>'s gach aon tsórd péisde air chré noch shíneas</span>
<lb n="66"/><span>ina mbíonn anam air talamh nó biodhgadh;</span>
<lb n="67"/><span>tug toradh gach luibhe do chuirfeadh a síol di,</span>
<lb n="68"/><span>'s gach crann sochuir a thoradh chum bídh aco;</span>
<lb n="69"/><span>na héin, na beathaidhigh, 's na hainmhidhe roimhe si,</span>
<lb n="70"/><span>tug luibheanna glasa mar bheatha do shíor dóibh.</span>
<lb n="71"/><span>Dia Sathairn do stad 's a thasg ar ccríochnadh;</span>
<lb n="72"/><span>bheannaigh 's do naomhaigh é mar shaoire,</span>
<lb n="73"/><span>gur aisdrigh an chliar a ndiaigh teachta Íosa</span>
<lb n="74"/><span>ón tSatharn go Domhnach don domhan an tsaoíre,</span>
<lb n="75"/><span>ó thosnaigh an domhan Dia Domhnaigh síneadh,</span>
<lb n="76"/><span>'s mar rugadh don domhan Dia Domhnuigh Íosa -</span>
<lb n="77"/><span>eiséirghe ón ttrom-chloich Dia Domhnaigh arís do,</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="78"/><p><span>is teacht Dia Domhnaigh lé tobhartus tíodhlaice</span>
<lb n="79"/><span>don Sbiorad Naomh do lasadh na n-absdal a ndíoghrais</span>
<lb n="80"/><span>le teangthaibh tineadh 'chur misnigh 'na gcroidhe aco</span>
<lb n="81"/><span>is air mbeith dóibh féin go léir de líonta</span>
<lb n="82"/><span>tug dóibh labhairt a tteanguin gach tíre.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>D'UABHAR AN AINGIL LUICIFEAR.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Luicifear air ttús do smúin an díomas,</span>
<lb n="87"/><span>prionnsa na n-aingeal a ccathair an aoibhnis,</span>
<lb n="88"/><span>do chuir ar a thaobh na céada díobh so:</span>
<lb n="89"/><span>créad í an bhreis tsiansa ag Dia dobhí ortha?</span>
<lb n="90"/><span>Sheasoibh ris Míchéal an ríogh-mhaor díleas</span>
<lb n="91"/><span>'s do ghabhadar leis sin breis na buídhne,</span>
<lb n="92"/><span>'s adubhairt gurbh é Dia budh triath 's budh rígh aco;</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="93"/><p><span>chuir eisean 's a shluagh le ruaig air díbirt.</span>
<lb n="94"/><span>Do chúm Dia d'urchar ifrionn nímhe do</span>
<lb n="95"/><span>tá anois sa talamh 'na ghradom go híochtrach</span>
<lb n="96"/><span>mar árus cúnnla, is dá chumplucht buídhne,</span>
<lb n="97"/><span>mar a mbeid go deó dhá ndódh gan saoirse</span>
<lb n="98"/><span>a lasrachaibh tinntídhe is nimhnighe brígh nirt,</span>
<lb n="99"/><span>'s a bhfuacht gan foighdiomh, a ndoimhneas cíorrdhubh,</span>
<lb n="100"/><span>fé bhréantus boltanais, gorta agus íota,</span>
<lb n="101"/><span>lé gearradh fiacal 's a ndiachuir chaoi-ghuil.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>AR BHRISEADH NA HAITHNE.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>Dona cheithre dúilibh mhúsglus trínne,</span>
<lb n="106"/><span>an t-aidheór, an tine, an t-uisge, 's a mínleach,</span>
<lb n="107"/><span>is é an talamh as sailche 's as ísle;</span>
<lb n="108"/><span>'s don luaithreán láibe is gráinne bhí air so</span></p>
</div>
<pb n="8"/>
<div><lb n="109"/><p><span>do-rín Dia an duine, go ttuigeadh bheith claoidhte,</span>
<lb n="110"/><span>is gan ann acht sgéimh air chré bhig chíordhuibh</span>
<lb n="111"/><span>nách glacfadh an' intinn poimp ná díomus -</span>
<lb n="112"/><span>is, mar bhárr cáime air, an ghráin si síos duit:</span>
<lb n="113"/><span>croinntsilídhe, bracha, agus alta do shnímh air,</span>
<lb n="114"/><span>fúal, is fearadh agus gearba, is míola,</span>
<lb n="115"/><span>is bréantus balaith an chamara tríotha,</span>
<lb n="116"/><span>is mórán dá bhreis tá leisg le ríomh damh -</span>
<lb n="117"/><span>a ndóigh, gan uabhar ná uaill do smaoineamh,</span>
<lb n="118"/><span>go ccuímhneóghadh a cháil 's an áit ór shíolthaigh,</span>
<lb n="119"/><span>go mbeith mín ceannsa a labhairt 's a ngníomharthaibh,</span>
<lb n="120"/><span>a nglóire dhá mholadh 's a' comhall a dhlíghe aige.</span>
<lb n="121"/><span>Do chuir a dhealbh féin air céim nár chuíbhe sin</span></p>
</div>
<pb n="9"/>
<div><lb n="122"/><p><span>chum go ttiúbhradh grádh mur bhráthair gaoil do,</span>
<lb n="123"/><span>is tug do an talamh, a cheathra, 's a mhaoine,</span>
<lb n="124"/><span>is tug an saoghal go léir fá chíos do.</span>
<lb n="125"/><span>Is níor chuir do cháin air a n-áit gach ní aco</span>
<lb n="126"/><span>acht abhall air lár na bhfás do suidheadh ris,</span>
<lb n="127"/><span>crann eóluis mhathasa agus gach aoin-uilc</span>
<lb n="128"/><span>dobhí breágha foirtil a ttoradh 's a n-aoirde,</span>
<lb n="129"/><span>í sin do sheachna 'leagadh ná 'stríocadh,</span>
<lb n="130"/><span>gan a toradh d'ithe ná coimilt le craoibh dhi,</span>
<lb n="131"/><span>'s go bhfuigheadh-san bás gan spás dá ttígheadh sin,</span>
<lb n="132"/><span>'s a' chuid eile don chruinne do bheith aige chum aoide.</span>
<lb n="133"/><span>Ádhamh an phearsa do dhealbh sa chaoi si;</span>
<lb n="134"/><span>is tar éis a bheith suas chuir suan arís air,</span>
<lb n="135"/><span>bhuin easna as a thaobh, rín céile caoin do</span></p>
</div>
<pb n="10"/>
<div><lb n="136"/><p><span>dobhí breágha a bpearsoin, gur thaitnigh mur mhnaoi ris,</span>
<lb n="137"/><span>d'fhág iad a bParrthas fhairsing ghlan aoibhinn,</span>
<lb n="138"/><span>'s a' sgéimh ainglídhe budh marthanaighe lí aco,</span>
<lb n="139"/><span>gan cúram éadaigh ná saothar bídh ortha,</span>
<lb n="140"/><span>acht an uile ní aco 'na n-aice bhí 'riachtnus,</span>
<lb n="141"/><span>'s go mbeidís gan tuirse, tuisiol, ná críne,</span>
<lb n="142"/><span>acht bheith sgéimheach óg a bpór 's a líne,</span>
<lb n="143"/><span>nách fuighdís bás go brách, ná a síolrach,</span>
<lb n="144"/><span>acht bheith a nglóir go deó dhá ghuídhe-sion.</span>
<lb n="145"/><span>Táinig chum na mná is í lá go haoibhinn</span>
<lb n="146"/><span>a nathair nimhe le friotal sa chaoi si:</span>
<lb n="147"/><span>“Nách dubhairt an tíghearna Dia nách híosadh</span>
<lb n="148"/><span>sibh toradh na gcrann 's an abhall-ghuirt tríotha?”</span>
<lb n="149"/><span>“Tá toradh na n-abhall 's na ccrann do-chí-se</span>
<lb n="150"/><span>aguinne uile chum ithe inár riachtanus,</span></p>
</div>
<pb n="11"/>
<div><lb n="151"/><p><span>acht an crann láir sin atá ar an bhfiodhbhuidh</span>
<lb n="152"/><span>gur bás dúinn ithe nó coimilt le craoibh de.”</span>
<lb n="153"/><span>“Ní bhfuighthí bás; níl cás san ní sin;</span>
<lb n="154"/><span>oisgeóluidh bhúr súile 'tá dúnta roímhe si</span>
<lb n="155"/><span>air eólus mhathasa agus gach aoin-uilc,</span>
<lb n="156"/><span>is ón ithe bíaidh ciall mur Dhia ans gach ní aguibh.”</span>
<lb n="157"/><span>Do ghluais an bhean gan rath 'na haimhleas;</span>
<lb n="158"/><span>do tharraing an crann go teann dá shlíobadh;</span>
<lb n="159"/><span>an t-ubhall do struis, is d'ith gan righneas;</span>
<lb n="160"/><span>tug d'Ádhamh dá ithe; chuir sinne fá dhaoirse.</span>
<lb n="161"/><span>An t-ubhall mar d'itheadar d'imthigh a ngnaoi ghlan;</span>
<lb n="162"/><span>chonarcadar a ccroicinn go coirtighthi buídhe ris;</span>
<lb n="163"/><span>chuireadar le chéile ó ghéagaibh fíodhbha</span>
<lb n="164"/><span>naprúin duilleóg noch d'fhoileóghadh a n-íochtar.</span></p>
</div>
<pb n="12"/>
<div><lb n="165"/><p><span>Chualadar guth Dé ag téacht sa tslighe ortha</span>
<lb n="166"/><span>ag siubhal na n-áilíos an gháirdín aoibhinn;</span>
<lb n="167"/><span>chuadar a bhfalach fá sgairt dá ndíon air;</span>
<lb n="168"/><span>do ghoir Dia ar Ádhamh ag rádh: “Cá mbí-si?”</span>
<lb n="169"/><span>Adubhairt Ádhamh dá fhreagra: “Ar cclaisdin damh t'fhuíghle,</span>
<lb n="170"/><span>ag teacht fan áilíos an gháirdín taoibh liom,</span>
<lb n="171"/><span>theitheas le heagla fá tharra na ccraoibh so,</span>
<lb n="172"/><span>ó bhí mo chroiceann-sa nochtuighthe síos reis.”</span>
<lb n="173"/><span>“Cia d'innis doit-se a bheith nochtuighthe síos reis?</span>
<lb n="174"/><span>An é crann na haithne do bhlaiseadh do-rínnis?”</span>
<lb n="175"/><span>Adubhairt Ádhamh gurab é, - 's a chéile bhí aige</span>
<lb n="176"/><span>chuir seision an' fharraid fa-deara dhó an ní sin.</span></p>
</div>
<pb n="13"/>
<div><lb n="177"/><p><span>Dubhairt Dia léi-si: “Créad é so rínis?”</span>
<lb n="178"/><span>“An nathair nimhe,” ar isi, “do chlaoí me,</span>
<lb n="179"/><span>do-rín le ganguid mo tharrang chum m'aoimhlis</span>
<lb n="180"/><span>léar itheas don chrann do chaill mo ghnaoi dhom.”</span>
<lb n="181"/><span>“Bíodh sisi malluighthe tar cheathraibh na críche</span>
<lb n="182"/><span>is tar an uile ainmhidhe dár dhealbhuigheas roimhe si;</span>
<lb n="183"/><span>ag siubhal air a tarra ar an ttalamh do shíor bheas,</span>
<lb n="184"/><span>is ithe na cré bhus béile bídh di;</span>
<lb n="185"/><span>cuirfiod fuath is miosgais idir isi is tú choidhche,</span>
<lb n="186"/><span>is mairfidh an fuath go buan dá bhúr síolrach;</span>
<lb n="187"/><span>brúidhfidh a ceann gach rann dod líne</span>
<lb n="188"/><span>is brúidhfidh-sion sála cáich le díoghaltus.”</span>
<lb n="189"/><span>'S adubhairt-sion arís re mnaoi an ghníomh' uilc:</span></p>
</div>
<pb n="14"/>
<div><lb n="190"/><p><span>“Méadóchad do dhoilbhios do thoirrchios líonta;</span>
<lb n="191"/><span>ag breith do chloinne bíaidh tinnios is daoirse ort;</span>
<lb n="192"/><span>ar t'fhear bhias t'iarraidh 's a riaghuil do shíor ort.</span>
<lb n="193"/><span>Is, 'Ádhaimh,” air sé, “trí ghéill dod mhnaoi dhuit,</span>
<lb n="194"/><span>mallaighthe air do shon biaidh guirt gach críche;</span>
<lb n="195"/><span>a ndoilbhios caithfir a mbeatha 's a luíbheanna</span>
<lb n="196"/><span>fóthonáin is dreasa 'na ngasraidh bhes tríotha.”</span>
<lb n="197"/><span>Adeir naomh Anselmus a san-litir sgríbhinn</span>
<lb n="198"/><span>Ádhamh a dhúthaigh air úbhall gur dhíol-san -</span>
<lb n="199"/><span>so é féin 's a shliocht, fá bhruid na daoirse,</span>
<lb n="200"/><span>don diabhal 'na chairt, fá reacht a dhíoghaltais -</span>
<lb n="201"/><span>'s gur fhiafraigh go feargach an tAthair de tríd so</span>
<lb n="202"/><span>créad í an éiric do-bhéaradh díol do</span></p>
</div>
<pb n="15"/>
<div><lb n="203"/><p><span>a mbriseadh go tarcaisneach aithne a dhlíghe chirt</span>
<lb n="204"/><span>'s a sárughadh an tsaoghail naomhtha bhí aige.</span>
<lb n="205"/><span>Adubhairt Ádhamh dá fhreagra go hathtuirseach caointeach</span>
<lb n="206"/><span>a bhreith cheart féin go ngéillfeadh tríd dho.</span>
<lb n="207"/><span>“Táim-se am athair maith neartmhar gan chlaoidhteacht,</span>
<lb n="208"/><span>go mórdha, cómhachtach, glórmhar, síordha,</span>
<lb n="209"/><span>'s a' té tá ann féin gach laé gan chríoch air</span>
<lb n="210"/><span>ní fuláir do an luadhacht bheith buan a síordhacht,</span>
<lb n="211"/><span>is breathnuighim duit-si a n-ionadh do ghniomh' uilc</span>
<lb n="212"/><span>mo leithéid mhaith féin do ghéill mar dhíol damh.”</span>
<lb n="213"/><span>Dubhairt Ádhamh go bocht, 's a rosg go sírfhliuch,</span>
<lb n="214"/><span>sin aige nach raibh, 's dá mbeadh go sínfeadh;</span></p>
</div>
<pb n="16"/>
<div><lb n="215"/><p><span>fuasgailt, 'na ghrásaibh, muna ndáileadh slíghe dhó,</span>
<lb n="216"/><span>go raibh air fágbháil gan sábháil choidhche.</span>
<lb n="217"/><span>Dubhairt an t-Athair go cathaightheach tríd so:</span>
<lb n="218"/><span>“Is aithreach leam-sa an tan do chuimhnigheas</span>
<lb n="219"/><span>an duine do dhéanamh, do thréig mo dhlíghe cirt</span>
<lb n="220"/><span>air chómhairle an diabhail, an phiasd uilc dhíoghaltach.</span>
<lb n="221"/><span>Fág-sa Parrathus fá sgamal mur taoi anois;</span>
<lb n="222"/><span>mar thángais ón ccré, as cré bhus críoch dhuit;</span>
<lb n="223"/><span>mar bhís ad luaith, ad luaith arís beir;</span>
<lb n="224"/><span>fogh beatha le tarrong a hallus do mhaoile.”</span>
<lb n="225"/><span>Ghluais Ádhamh is Ébha go déarach sgíosmhur</span>
<lb n="226"/><span>amach fán ttalamh ón bhflathus dobhí aco.</span>
<lb n="227"/><span>Rín Dia dóibh éadach ó dhéan na gaoithe</span>
<lb n="228"/><span>do chótuídhibh croiceann do shoichfeadh a n-íochtar.</span>
<lb n="229"/></p>
</div>
<pb n="17"/>
<div><lb n="230"/><p><span>DO GHUIDHE NA N-AINGEAL ANNSO.</span></p>
<lb n="231"/>
<lb n="232"/><p><span>Dobhídar as sin 's a sliocht ar díbirt,</span>
<lb n="233"/><span>cé bhíodh gan fhaillíth le haithrighe dhírigh,</span>
<lb n="234"/><span>is é ar feadh a raé go déarach sgíosmhar</span>
<lb n="235"/><span>na naoi ccéad is tríochad bliadhan dob aois dó.</span>
<lb n="236"/><span>Is cé bhí córrach go leór dá shíolbhach</span>
<lb n="237"/><span>a seirbhís ghnáith don Ard-fhlaith fhíre</span>
<lb n="238"/><span>is mórán naomhtha ar phréimh gach líne,</span>
<lb n="239"/><span>ifrionn iar mbás a n-áit, gér chíorrdhubh,</span>
<lb n="240"/><span>gur léigiodar uird a nglúine síos do:</span>
<lb n="241"/><span>do ghuidheadar ar aon-rian an tAon-Dia fíre:</span>
<lb n="242"/><span>“A Thighearna,” ar síad-san do bhriathraibh míne,</span>
<lb n="243"/><span>“dáma toil chóir led mhórdhacht aoirde</span>
<lb n="244"/><span>an duine charuis, is do dhealbh go caoin air,</span>
<lb n="245"/><span>a chasa dhuit feasda ó aingeal an díomuis;</span>
<lb n="246"/><span>is féachuigh ribh féin, más féidir cuimhne air,</span>
<lb n="247"/><span>nach feacabhuir neach aca ná pearsa sa chrích si</span></p>
</div>
<pb n="18"/>
<div><lb n="248"/><p><span>le naoí bhfichit, a Rún, is cúig mhíle</span>
<lb n="249"/><span>is bliadhna corra nach obair a ndíol riot,</span>
<lb n="250"/><span>acht doirse ifrinn go hursain dá líonadh</span>
<lb n="251"/><span>don bhuighin maille rinne do ghuidhfeadh do shíor thu.”</span>
<lb n="252"/><span>Do fhreagair an Tighearna iad a gcaoin-ghuth:</span>
<lb n="253"/><span>“Is aithreach linne an duine do smaoineamh</span>
<lb n="254"/><span>do mhasluigh mh'athanta aca buidh dligh cheart,</span>
<lb n="255"/><span>ós dúine féin budh éigion díol as.”</span>
<lb n="256"/><span>Tá ag Ainselmus naomhtha tar éis a sgríbhinn</span>
<lb n="257"/><span>gur fhéach an Tríonóid cia dar chóir dhíobh-san</span>
<lb n="258"/><span>dul ar an dtalamh do phearsanuibh díoghachta,</span>
<lb n="259"/><span>'s a' duine do shaoradh ó phéin an dligh bhris.</span>
<lb n="260"/><span>Adubhairt an t-Athair “Dá fhurtacht ní dhlighim-se;</span>
<lb n="261"/><span>ní haireasbha cumhacht tug dho aní rin”;</span></p>
</div>
<pb n="19"/>
<div><lb n="262"/><p><span>go ndubhairt an Sbiorad Naomh do féin nár dhligh dul,</span>
<lb n="263"/><span>'s nach uireasbha grása tharla 'dhíth air;</span>
<lb n="264"/><span>adubhairt an Mac gurbh fheas gurbh fhíor sin</span>
<lb n="265"/><span>is gurbh í an eagna mealladh 'na ngníomharthuibh,</span>
<lb n="266"/><span>go rachadh dá fhuasgladh, cé gur chruaidh an gníomh dho,</span>
<lb n="267"/><span>san ngaduighacht ná dearna tabhairt dála is íoca ann.</span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>D'FHEÓL-GHABHÁIL INA BRÉITHRE DIADHA.</span></p>
<lb n="270"/>
<lb n="271"/><p><span>Adubhradh re Gábrial, budh gnáth riamh dílios,</span>
<lb n="272"/><span>dul ag teachtaireacht go Nasar Ghalísi,</span>
<lb n="273"/><span>go n-uige an inghin budh dile ag an ríoghain,</span>
<lb n="274"/><span>go Muire ghlain chóir, an ógh gheal mhíonla,</span>
<lb n="275"/><span>dobhí ansin pósda ag Ióseph chríonda</span>
<lb n="276"/><span>tá as tigh Dáibhí is dhá shíol ríoghachta,</span>
<lb n="277"/><span>innisin gur mheas a' Mac math díolios</span></p>
</div>
<pb n="20"/>
<div><lb n="278"/><p><span>dol ar iliomhaint 'na geal-mhúr chlí-chuirp,</span>
<lb n="279"/><span>is gur ghuidh a mhaise dhi a ghlacadh le díoghruis</span>
<lb n="280"/><span>don chinadh daonna do shaoradh tríthe,</span>
<lb n="281"/><span>ar chor go ttóccfadh go leór a dhísleacht</span>
<lb n="282"/><span>a fhuil 's an fheóil sin a gcóir a dhiadhacht.</span>
<lb n="283"/><span>Do ghluais an t-aingeal go meanmuin míleadh</span>
<lb n="284"/><span>lena theachtairacht a bhfarra na ríoghna,</span>
<lb n="285"/><span>is gé luath do ghluais, mar luas na gaoithe,</span>
<lb n="286"/><span>fuair sé an Tríonnóid fhíor-mhór rimhe 'stigh.</span>
<lb n="287"/><span>Do-rein a theachtaireacht d'aithris don ríoghain,</span>
<lb n="288"/><span>'s nior ghlac sí mórdháil ag uathfás tríd sin;</span>
<lb n="289"/><span>dob iongnadh lé-se méid na dtiodhlaicthe</span>
<lb n="290"/><span>nár thuill sí féin, dar lé, mar dhighnit.</span>
<lb n="291"/><span>“Ná glac eagla ná atuirse, a Ríoghan;</span>
<lb n="292"/><span>táinig grása ón ard-fhlath dhíbh-se,</span>
<lb n="293"/><span>is glacfuir mac ad chasg glan míolla,</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="294"/><p><span>is tabhair mar ainm don arrad-mhac Íosa,</span>
<lb n="295"/><span>noch bhias lé rádh ón áit as aoirde,</span>
<lb n="296"/><span>'s do-ghéubha ón Tighearna, Dia na Fíre,</span>
<lb n="297"/><span>an suigheachán tharrla ag Dáth math rímhe sin</span>
<lb n="298"/><span>is teaghlach Iacób go deó le ríoghachta.”</span>
<lb n="299"/><span>Is dubhairt an ógh nárbh eól dí aoin-fhear,</span>
<lb n="300"/><span>is go ttug móid a hóghacht choidhche</span>
<lb n="301"/><span>do Dhia mhór ghlórmhur go leór a dhísleacht</span>
<lb n="302"/><span>is, rena ló, sin go deó nach sgaoilfeadh.</span>
<lb n="303"/><span>“Tiocfaidh an Spiorad Naomh,” ar sé, “red taoibh-si,</span>
<lb n="304"/><span>is díonfuidh comhachta ón mhórdhacht aoird tu,</span>
<lb n="305"/><span>biaidh duine 'na Dhia is Mac Dia Bhí agad,</span>
<lb n="306"/><span>is biair beannaighthe re rádh idir mhnáibh na dtíorrtha.</span>
<lb n="307"/><span>Budh beannaighthe go bráth bláth do chí-si,</span>
<lb n="308"/><span>is gairfidhear Dia go dian ó chroidhe dhe,</span>
<lb n="309"/><span>ní chaillfir sgeó dot óghacht choidhche</span></p>
</div>
<pb n="22"/>
<div><lb n="310"/><p><span>is biaidh tú ad mháthair lán gan luighe leat.</span>
<lb n="311"/><span>Féach Elizabeth chiún do shiúr mhath gaoil-si,</span>
<lb n="312"/><span>bhí seisg ariamh gur liaitheadh lé haois í,</span>
<lb n="313"/><span>go bhfuil torrach re rae na sé míos sa:</span>
<lb n="314"/><span>as so-dhéanta tá 'na láimh gach ní aige.”</span>
<lb n="315"/><span>“Inilt mi dhom Thighearna Dia dhá chuimhideacht,</span>
<lb n="316"/><span>is bíodh uile dham féin do réir na bhfuighle.”</span>
<lb n="317"/><span>Do-rín feóil na féile don Bhréithir bhríghmhuir,</span>
<lb n="318"/><span>duine 'na Dhia is bheith cian do dhínne.</span>
<lb n="319"/><span>Do léig Gabrial umhal a ghlúine faoi annso,</span>
<lb n="320"/><span>do chrom go talamh, do bheannuigh an ríoghan,</span>
<lb n="321"/><span>is tug uaidh go léir dóibh sgéula an ghníomha</span>
<lb n="322"/><span>thiocfas a gcathair na n-aingeal gan ríneas.</span>
<lb n="323"/><span>Do ghlacadar mórdháil tsóláis tríd sin</span>
<lb n="324"/><span>ag déanamh féasda an lae go maoidhteach</span>
<lb n="325"/><span>ó shábháil an duine bheith acu 'na bhuighin ghluin</span></p>
</div>
<pb n="23"/>
<div><lb n="326"/><p><span>a n-áit an tsluaigh do-chuaidh uatha rimhe sin.</span>
<lb n="327"/><span>Tar éis an aingil níor thaise don ríoghain:</span>
<lb n="328"/><span>do léig sí fúithe a glúine míne</span>
<lb n="329"/><span>ag síor-bhreith buidheachais Dé 'na thiodhlaicibh,</span>
<lb n="330"/><span>ar lasa le grádh ón lá ghlac Íosa</span>
<lb n="331"/><span>ós cionn an ghráidh budh gnáth lé rimhe sin,</span>
<lb n="332"/><span>'s dá ghuidhe faoi ghrásaibh d'fhagháil do shíor di</span>
<lb n="333"/><span>go mbiadh sí ioniumhail d'iliomhain rígh-mhic</span>
<lb n="334"/><span>a ndúthracht fhreasdail a reachtuibh 'nar chuibhe dhi.</span></p>
<lb n="335"/>
<lb n="336"/><p><span>D'FHIOSRUGHADH ST ELISABETH.</span></p>
<lb n="337"/>
<lb n="338"/><p><span>Is gairid na dhiaidh sin gur thriall an ríoghan</span>
<lb n="339"/><span>d'fhios 's ag féachain na préimhe gaoil si,</span>
<lb n="340"/><span>mar fuair a n-aimsir shamhra síon mhath,</span>
<lb n="341"/><span>cérbh fhada uaithe, 's gur bhuan an tslighe aice</span>
<lb n="342"/><span>ceithre fichid go teann go bhí ann do mhíltibh</span>
<lb n="343"/><span>ó chathair Ierusalém go hElisabéth mhíolla,</span></p>
</div>
<pb n="24"/>
<div><lb n="344"/><p><span>í féin is Ióseph dobhí fóllta críonna</span>
<lb n="345"/><span>'na n-aonar dá gcois ag dul san tslighe sin;</span>
<lb n="346"/><span>is ní raibh cóistí ag róduigheacht sligh' aca</span>
<lb n="347"/><span>ina mbeidis iarlaidhe, ná tighearnaidh tíre,</span>
<lb n="348"/><span>ruidairidhe, is sguéir, go tréan gach taoibh dhi,</span>
<lb n="349"/><span>marcshluagh, ná maighdean a meidhir dá coimhideacht.</span>
<lb n="350"/><span>Mar ráinic a siúr, fé mhúr an tighe aice,</span>
<lb n="351"/><span>do bheannaigh go banamhail geanamhail caoin di;</span>
<lb n="352"/><span>d'Elisabéth, ar cclos di fos a fuighle,</span>
<lb n="353"/><span>phreab an leanabh maith aice 'na clí chuirp;</span>
<lb n="354"/><span>do líon an Sbiorad Naomh í féin gan raoineas,</span>
<lb n="355"/><span>'s do labhair go hard an rádh so síos duit:</span>
<lb n="356"/><span>“Is beannuighthe a measg na mban ataoi-se,</span>
<lb n="357"/><span>'s as beannaighthe an torradh atá ad bholg, a ríoghan!</span>
<lb n="358"/><span>Créad as a dtáinig máthair mo Rígh-si?</span>
<lb n="359"/><span>Teacht chugainn anois dom fhios níor chuibhe dhi.</span>
<lb n="360"/><span>Is rug ód ghlór-sa mo thorrchios biogadh,</span></p>
</div>
<pb n="25"/>
<div><lb n="361"/><p><span>roimh mháthair an Tighearna, a siansa díoghrais.”</span>
<lb n="362"/><span>Do shuigh Muire go humhal, is ón tsiubhal í claoidhte,</span>
<lb n="363"/><span>ag cosuibh na mná, gan clár gan saoiste.</span>
<lb n="364"/><span>Do thóg sí ón áit sin ar láimh an ríoghan</span>
<lb n="365"/><span>dá cur ar leaba bhig chnaisde dobhí aice,</span>
<lb n="366"/><span>is d'fhiarfraigh sgéala go léir di thríotha,</span>
<lb n="367"/><span>cionnas fuair an toirrchios mór dobhí aice.</span>
<lb n="368"/><span>Do fhreagair a caint sa chaintic fhíor so</span>
<lb n="369"/><span>“Magnificat animam a t'ainm a ccaoimhe”;</span>
<lb n="370"/><span>is d'fhiarfraigh dá éis sin d'Eilisabét chríonna</span>
<lb n="371"/><span>cionnus fuair an toirchios cóir dobhí aice.</span>
<lb n="372"/><span>d'innis sí ar fad an sdair sin síos di,</span>
<lb n="373"/><span>'s do mholadar ar aon-rian an tAon-Dia fíre.</span>
<lb n="374"/><span>Is d'fhan sí ansin go ceann trí míosa</span>
<lb n="375"/><span>go rugadh Eóin an eóluis fhíor-ghlain.</span>
<lb n="376"/><span>Dobhíodh mar bhanaltruinn dá cheangal 's dá sgaoileadh,</span>
<lb n="377"/><span>dá ghoradh is dá phóga is ag tobhairt a cíoch dho,</span></p>
</div>
<pb n="26"/>
<div><lb n="378"/><p><span>sealad 'na clúid ag siubhal an toighe leis,</span>
<lb n="379"/><span>sealad dá bheathughadh is dá thaltughadh ag luigh leis;</span>
<lb n="380"/><span>'s a mháthair nuair do mheasadh a ghlacadh ag tabhairt digh dho,</span>
<lb n="381"/><span>d'iompuigheadh ar Mhuire ós aice bhí a dhíoghruis.</span>
<lb n="382"/><span>'S a gcionn ocht lá budh gnáth ag Íodhaluibh</span>
<lb n="383"/><span>circumcision do thabhairt is ainm ar naoinibh;</span>
<lb n="384"/><span>cnósuighid a chomharsain chórta is gaoil do;</span>
<lb n="385"/><span>Sacarias balbh tug ainm air sgríobhtha,</span>
<lb n="386"/><span>dobhí balbh trí rátha go ttáinic an gníomh so;</span>
<lb n="387"/><span>táinig ón Sbiorad Naomh ann féin go líonta,</span>
<lb n="388"/><span>'s do-rein ar ball an chantic fhíor so</span>
<lb n="389"/><span>Benedictus Dominus, oirdhearcus maoimhthe.</span>
<lb n="390"/><span>Is ar dteacht tar ais dá teach beag dílios</span>
<lb n="391"/><span>ní raibh aice lón ná stór san tslighe sin,</span>
<lb n="392"/><span>'s dobhí dom dhóigh an lóisdín dísg, leis,</span>
<lb n="393"/><span>gan arán, gan fheóil, gan deóir don bhfíon ann.</span></p>
</div>
<pb n="27"/>
<div><lb n="394"/><p><span>A n-uair a torrchis do thosanuigh aois do;</span>
<lb n="395"/><span>do ghlac éad go neamh-chóir an seanóir saoir bhig,</span>
<lb n="396"/><span>go dtáinic aingiol a dtaca an mheadhóin oidhche</span>
<lb n="397"/><span>'s gur chuir sé a gcéill an t-éifeacht síos do.</span></p>
<lb n="398"/>
<lb n="399"/><p><span>DO BHREITH AN TIGHEARNA.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Tángadar sgéula géara dhon tír sin</span>
<lb n="402"/><span>gur fhógair Caesar a n-éiric dhaoirse</span>
<lb n="403"/><span>do bheith ar gach n-aon nach géillfeadh cíos do,</span>
<lb n="404"/><span>is dul go n-uicce é féin go léir dá dhíol ris.</span>
<lb n="405"/><span>Do ghluais air Ióseph 's an ógh ghlan naoigheanda</span>
<lb n="406"/><span>cúig bliadhna déag fá shéan budh aois di,</span>
<lb n="407"/><span>ar dheireadh a torrchis, a bhfogas a críche,</span>
<lb n="408"/><span>ag dul gan chosdus lé 'n-imeigéin tíortha,</span>
<lb n="409"/><span>go cathair na Beithile ní cheilfid a n-dighnit:</span>
<lb n="410"/><span>damh is asal a dtaisce 's a maoin chnuic.</span>
<lb n="411"/><span>Níor fríoth leó d'áit dín acht stáblín ísiol</span></p>
</div>
<pb n="28"/>
<div><lb n="412"/><p><span>'na mbíodh ó bháisdigh sgáth ag daoinibh.</span>
<lb n="413"/><span>Dorug sí annsin thall san oidhche,</span>
<lb n="414"/><span>gan crithniughadh ball, gan leannta 'sgaoileadh,</span>
<lb n="415"/><span>Rígh agus Leanbán is pearsa shlán d'Íosa</span>
<lb n="416"/><span>do cheannuigh ar asachán seacharán daoine.</span>
<lb n="417"/><span>Do shléacht sí féin 's a' saor don Rígh-mhac;</span>
<lb n="418"/><span>'s do shléacht an damh 's a' t-asal síos do,</span>
<lb n="419"/><span>do chuir go fulláin a n-anál faoi-sion</span>
<lb n="420"/><span>dá chunngmháil a dteas ó neart na gaoithe.</span>
<lb n="421"/><span>Tángadar aingil go fairsing gach taoibh dhe,</span>
<lb n="422"/><span>'s a' chúirt ainglidhe gan easba aoin díobh sin,</span>
<lb n="423"/><span>is adhairidhe féin an tréada agá ghuidhe sin,</span>
<lb n="424"/><span>le lúthgháir ghráidh, gan fagháil a ríomh dhuit.</span>
<lb n="425"/><span>An t-ochtmhadh lá budh cráite an gníomh dho,</span>
<lb n="426"/><span>a fhuil do tharraing 's a ghearradh fán' íochtar,</span>
<lb n="427"/><span>do ghlac sé éirnisdt chéasda an spíne,</span>
<lb n="428"/><span>is tugadh eir ainm nach ainimh do “Íosa”.</span></p>
</div>
<pb n="29"/>
<div><lb n="429"/><p><span>Do ghluais chuige anoir 'na rioth go díreach</span>
<lb n="430"/><span>an réultann eóluis, do ló agus d'oighche,</span>
<lb n="431"/><span>'s do ghluias 'na dhiaidh go dian na draoithe,</span>
<lb n="432"/><span>Baltaser, Iasper, is Melser ríogha.</span>
<lb n="433"/><span>Táinig an bhuighean mhór go hIoruaidh, rígh an uilc,</span>
<lb n="434"/><span>d'fhiafraighe cá rugadh Rígh uile na n-Íodhal,</span>
<lb n="435"/><span>'s go bhfacadar féin an réaltann taoibh shoir</span>
<lb n="436"/><span>tug iad mar ghnódh chum onóra an Rígh sin.</span>
<lb n="437"/><span>Dubhairt sin dá bhfreagairt go hatuirsioch tríd sin:</span>
<lb n="438"/><span>“Éirghidh” ar seision “don Bheithil d'fhagháil físe;</span>
<lb n="439"/><span>gabhaigh chugam le sgéulaibh ag téacht arís as</span>
<lb n="440"/><span>go ndéanainn-si onóir romhór do is iodhbairt.”</span>
<lb n="441"/><span>An treas lá déag do-dhéan a sgríobhadh,</span>
<lb n="442"/><span>ar tteacht dóibh asteach don teach bheag ísiol,</span>
<lb n="443"/><span>do léigiodar fútha a nglúine míne</span>
<lb n="444"/><span>dá ghuidhe go milis, eir fhicsin an Rígh sin.</span></p>
</div>
<pb n="30"/>
<div><lb n="445"/><p><span>Ar bhfagháil iomad sóláis iona mhórdháil díoghachta,</span>
<lb n="446"/><span>le méid tainnthibh do labhairt na ríoghna,</span>
<lb n="447"/><span>go ttugadar di mar fhios don Ríogh-mhac</span>
<lb n="448"/><span>miorr, túis, is ór, as mór-chuid díobh sin.</span></p>
<lb n="449"/>
<lb n="450"/><p><span>DO REPRESENTATION AN TIGHEARNA.</span></p>
<lb n="451"/>
<lb n="452"/><p><span>A dtaibhse dubhairt Dia leó triall dá dtíorthuibh,</span>
<lb n="453"/><span>Ioruaidh do sheachnadh, 's a n-atharrach slighe dul,</span>
<lb n="454"/><span>mar dobhí a mhiosguis ar tí an linbh sin d'aoideadh</span>
<lb n="455"/><span>dá bhfuigheadh uatha sin tuairisg físe air.</span>
<lb n="456"/><span>Ar mbeith ceathrachad lá san árus chríon sin</span>
<lb n="457"/><span>do-chuaidh mar sheanreacht san teampull d'iobairt,</span>
<lb n="458"/><span>go cathair Ierusalém, cé gurbh imigéin do naoidh bhig,</span>
<lb n="459"/><span>is dobhí ann rimhe sin Síonox rígh astigh,</span>
<lb n="460"/><span>noch fuair mar ghrásaibh ón Ard-fhlath fhíre</span>
<lb n="461"/><span>gan bás do dháil go fagháil a' Rígh-mhic.</span></p>
</div>
<pb n="31"/>
<div><lb n="462"/><p><span>Do shléacht an fáidh go lár dá ghuidh sin</span>
<lb n="463"/><span>san tsailm go puncach Nunc dimítis.</span>
<lb n="464"/><span>Do ghlac iona láimh go fáilteach fíor-ghlic</span>
<lb n="465"/><span>'s do-rein gan chairde an fháisdne dhírioch</span>
<lb n="466"/><span>eir bheatha, eir bhás, is eir pháis an Rígh-mhic;</span>
<lb n="467"/><span>is ren Anna ban-fháidh ar ana-cháil spíne.</span>
<lb n="468"/><span>As dearbh gur chráidh na ráidhte an ríoghan,</span>
<lb n="469"/><span>'s go ndeachaidh mar gháinne tré lár a croidhe 'steach,</span>
<lb n="470"/><span>gur chuinnimh do ghnáth gach lá 'na cuimhne,</span>
<lb n="471"/><span>'na thuirse, is 'na ghráin ar chrádh na híspirt.</span>
<lb n="472"/><span>Do ghlacadar láimh i láimh na draoithe</span>
<lb n="473"/><span>Ioseph cráibhtheach 's a' fáidh glan fíre,</span>
<lb n="474"/><span>'s do chanadur ann na labhartha líomhtha,</span>
<lb n="475"/><span>sailm na gceall is caintic maoimhthe.</span>
<lb n="476"/><span>Do cuireadh an Leanbh dob fhearra do ríoghuibh</span>
<lb n="477"/><span>leata ar an altóir budh rochóir d'iobairt,</span>
<lb n="478"/><span>is dá éan fearáin mar ofráil tríd sin,</span>
<lb n="479"/><span>tré luighead a luaigh, gan uaill gan díomus.</span>
<lb n="480"/><span>Do ghuidh an mháthair an t-Ard-fhlaith fíre,</span></p>
</div>
<pb n="32"/>
<div><lb n="481"/><p><span>'s do thóg a lámh le láimh a Rígh-mhic</span>
<lb n="482"/><span>na cisde sin beag, cér leisg lé a síne,</span>
<lb n="483"/><span>do ghlacadh gan locht ó bhocht gan mhaoine.</span>
<lb n="484"/><span>Do thóg chum Dé go réig a rín-dearc,</span>
<lb n="485"/><span>'s do thóg maille ré-se a hAon-mhac díleas,</span>
<lb n="486"/><span>na héin gan deara do ghlaca, is a' Naoidh sin,</span>
<lb n="487"/><span>'s a thabhairt tar ais le hais a croidhe dhí.</span>
<lb n="488"/><span>Ní fheacathas riamh is ní bhia aca choidhche</span>
<lb n="489"/><span>a thoisg nó a chomh-ard d'ofráil nó d'iodhbairt,</span>
<lb n="490"/><span>is níorbh fhiu an saoghal é mar dhighnit,</span>
<lb n="491"/><span>is cá bhfagham go léir, a Dhé, dhuit díol as?</span>
<lb n="492"/><span>Is ar ccoimhlíonadh foirlíonta an pheirsísion,</span>
<lb n="493"/><span>chuaidh ó Ierusalém go hElisabét ghaoil dí,</span>
<lb n="494"/><span>is d'fheáchain ar Eóin, agár mhór a bhrígh aice,</span>
<lb n="495"/><span>is as sin san ród go pórt Nasíret.</span>
<lb n="496"/></p>
</div>
<pb n="33"/>
<div><lb n="497"/><p><span>AN DARA CAIBIDIL</span></p>
<lb n="498"/>
<lb n="499"/><p><span>THRÁCHTAS AR DHUL AN TIGHEARNA DON ÉGIPT</span>
<lb n="500"/><span>IS AS SIN GO NASARET, AR A DHUL AMUGHA SAN</span>
<lb n="501"/><span>TEAMPULL, AGUS A BHAISTEADH AG EÓIN.</span></p>
<lb n="502"/>
<lb n="503"/><p><span>Tig aingiol chum Ióseph le comhairle asdoidhche</span>
<lb n="504"/><span>d'óguir do an leanbh 's a bhanaltra chíochgheal</span>
<lb n="505"/><span>do bhreith don Égipt a gcéin don chrích sin,</span>
<lb n="506"/><span>is teitheadh go ro-luath ó Ioruaith a mbíobha,</span>
<lb n="507"/><span>go raibh ar tí bás do dháil don Rígh-mhac</span>
<lb n="508"/><span>dá bhfaghadh chum a lámh go bráth leis sgríob air.</span>
<lb n="509"/><span>Do mhusgail iad a dtrian na hoidhche,</span>
<lb n="510"/><span>is d'innis gan stad an stair sin síos di.</span>
<lb n="511"/><span>Do ghlac anbhfainne eagla an ríoghan,</span>
<lb n="512"/><span>'s do chrithnigh a hinnighe go huilighe thríd sin.</span>
<lb n="513"/><span>Dubhairt: “A Dhia ghrádhbhuir, as cráidhte an gníomh sin,</span>
<lb n="514"/><span>'s go bhféadfá san mbaile mo leanbh do dhíon air.”</span>
<lb n="515"/><span>Do ghluaiseadar go ro-umhal go ndocamhal síne,</span>
<lb n="516"/><span>is iad 'na gcuallacht fhúar gan ní ar bith,</span>
<lb n="517"/><span>gan duine gan lón gan eólus sligh' aca</span>
<lb n="518"/><span>ar fud gach fásaigh gan áitreabh daoíne.</span>
<lb n="519"/><span>Dobhádar go lag-bhríoghach ag easbaidhe aoise,</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="520"/><p><span>Ioseph naomhtha is é aosda críonna,</span>
<lb n="521"/><span>is ise 'na hóighe go ro-óg naoidheanda,</span>
<lb n="522"/><span>is leanbh nár shárruigh tar a dhá mhíosa.</span>
<lb n="523"/><span>Ar rochtuin don Égipt d'éis na gcríoch sin</span>
<lb n="524"/><span>ní bhfúaradar d'áit dhín d'Airdrígh ríogha</span>
<lb n="525"/><span>acht fuachuid lóisdín nó seóimrín ísiol</span>
<lb n="526"/><span>'na mbídís deóruighe 'na gcomhnaidhe ar díbirt.</span>
<lb n="527"/><span>Dobhí an mhaighdion a bhfeighil an tighe sin</span>
<lb n="528"/><span>ag síor-umhluighacht dá muirnín díolios,</span>
<lb n="529"/><span>is gan aice chum fagháltais d'fhagháil gach ní dhó</span>
<lb n="530"/><span>acht cuigeal is snáthad, fuigheál is fighe bheag.</span>
<lb n="531"/><span>Dothigidís mná le páirt don ríoghain</span>
<lb n="532"/><span>le déircionnuibh aráin is beagán dighe aca,</span>
<lb n="533"/><span>'s a bhfoigheadh Ióseph do chomhruinn tríd sin</span>
<lb n="534"/><span>ar allus a chnámh gach lá le saoírseacht.</span>
<lb n="535"/><span>Do thuig Ioruaidh, ón aimsir, gur chaill na ríogha air;</span>
<lb n="536"/><span>do chuir leinbh na Beithile le feirg, 's na dtíortha,</span>
<lb n="537"/><span>fé bhun dá bhliaghain nó ag triall san aois sin,</span>
<lb n="538"/><span>dá marbhadh uile chum tuitiom ann d'Íosa.</span>
<lb n="539"/><span>Dubhairt rígh dh'áirighthe gurbh fhearr fá thrí leis</span>
<lb n="540"/><span>'na mhuicuidhe aig Ioruaidh go mbiadh búan bríoghmhur</span>
<lb n="541"/><span>ná 'na mhac aige chum tuitiom san ngníomh sin,</span>
<lb n="542"/><span>ó mharbh sé a leanbh ar eagla Chríosd air.</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="543"/><p><span>Dobhádar seacht mbliaghna fá chíach san ríoghacht sin</span>
<lb n="544"/><span>go dtáinig aingeal dá dtarraing dá dtír chirt.</span>
<lb n="545"/><span>Adubhairt le Ióseph: “Tóg do bhuighean leat</span>
<lb n="546"/><span>óir teasdaigh Ioruaidh fear fuatha an Rígh-mhic.”</span></p>
<lb n="547"/>
<lb n="548"/><p><span>DO DHUL AN TIGHEARNA GO NASARET.</span></p>
<lb n="549"/>
<lb n="550"/><p><span>Do ghlacadar gan stad a gcead re daoínibh</span>
<lb n="551"/><span>noch do-níodh mathas san gcathair don ríoghain;</span>
<lb n="552"/><span>do ghluaiseadar leó dá dtreóir san tslígh' chirt</span>
<lb n="553"/><span>'s a bpinghinnidhe lóin dá dtabhairt don Ríogh-mhac.</span>
<lb n="554"/><span>Ar dtaisteal gach bóthair mhóir is ísiol</span>
<lb n="555"/><span>tarrla dhóibh sin Eóin san tsligh' acu</span>
<lb n="556"/><span>ag tionnsgnamh aithrighe 's budh aithrigh' fhíre</span>
<lb n="557"/><span>'s nachar pheacuigh sé féin 'na ré a ní ar bith.</span>
<lb n="558"/><span>Stadadar 'na bhothóig céar dhioróil ísiol</span>
<lb n="559"/><span>go bhfuaradar innte pruinnte bhídh bhig,</span>
<lb n="560"/><span>is d'iarr-san a chairdeas 's a bheannacht air Íosa</span>
<lb n="561"/><span>'s do phóg a chosa gan loca le díoghrais.</span>
<lb n="562"/><span>Dochuadar gan oilbhéim a n-imigéin tíortha</span>
<lb n="563"/><span>d'fhéachuin Elisabét nár leisg lé a síor-fhios.</span>
<lb n="564"/><span>Archilaus mac Ioruaidh budh chura cruaidh rimhe annsin,</span>
<lb n="565"/><span>'s do líon critheagla is ainnise an ríoghan,</span>
<lb n="566"/><span>go ndubhairt riú aingiol tarrang do Ghailíse</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="567"/><p><span>'s a n-aimsior do chathamh a gcathair Nasíret.</span>
<lb n="568"/><span>Do thairraingeadar gan stad ar fad na gcríoch sin,</span>
<lb n="569"/><span>go rángadar an áit go tláth fá riachtanas.</span></p>
<lb n="570"/>
<lb n="571"/><p><span>DO DHUL AN TIGHEARNA AMUGHA.</span></p>
<lb n="572"/>
<lb n="573"/><p><span>Dobhí a bhfad dá éis sin féasda is iodhbairt</span>
<lb n="574"/><span>a dteampull Ierúsalém aig deichléir Íodhalta;</span>
<lb n="575"/><span>do ghluais leis Ióseph, an t-óg, 's a' ríoghan,</span>
<lb n="576"/><span>go ndeachuidh san am don teampall Íodhalta.</span>
<lb n="577"/><span>Dobhídar annsin go ceann ocht n-oidhche,</span>
<lb n="578"/><span>gur ghluais tar ais gach leath 'na mbhuighnibh,</span>
<lb n="579"/><span>Muire is na mná a n-áit don chrích sin,</span>
<lb n="580"/><span>is Ioseph farruis na fearuibh i ssligh' aca,</span>
<lb n="581"/><span>gur fhágbhadar an dalta san mbaile gan chuimhne air,</span>
<lb n="582"/><span>'s do shaoil gach neach go raibh san tslíghe aca.</span>
<lb n="583"/><span>Do ghlac anbhfainne is eagla an ríoghan,</span>
<lb n="584"/><span>gur chrithnigh mar thuinn bhuig buill a caoil-chuirp;</span>
<lb n="585"/><span>do ghoil go tais, do sgread go caointeach,</span>
<lb n="586"/><span>is d'fhill tar a hais ar fad na gcríoch sin.</span>
<lb n="587"/><span>Do ghluais an ógh mar chóch ghlan ghaoithe</span>
<lb n="588"/><span>'na rith ó thigh go tigh is tríotha,</span>
<lb n="589"/><span>is ag dul ó shráid go sráid dá chaoineadh</span>
<lb n="590"/><span>ar buile san tsligh' mar mhnaoí mhir ghaoithe</span>
<lb n="591"/><span>a' guidhe an Athar fána aisiog aríst di,</span></p>
</div>
<pb n="37"/>
<div><lb n="592"/><p><span>'s dá ghuidhe féin a n-éigion díogruis'.</span>
<lb n="593"/><span>Níor choisg dá toisg a los trí n-oidhche,</span>
<lb n="594"/><span>go bhfuair san teampull gan amhgar Íosa,</span>
<lb n="595"/><span>is dá bhliaghain déag gan bhréig budh aois dó,</span>
<lb n="596"/><span>ag sgrúda a ndocamhail do dhoctúiribh diaghachta.</span>
<lb n="597"/><span>Do shléacht an ainnir dá leanbh go hísiol,</span>
<lb n="598"/><span>d'éirighe 'na seasamh 's do bheandaigh go caoín dó,</span>
<lb n="599"/><span>do phóg, is d'fháisg, is do tháth a croidhe leis</span>
<lb n="600"/><span>'s do chunnuimh a leaca le leacainn a Rígh-mhic.</span>
<lb n="601"/><span>Go ndubhairt go milis: “A Mhilis-mheic dhíolios,</span>
<lb n="602"/><span>nachar mhothuighis sinne gur briseadh ar ccroidhe ionainn</span>
<lb n="603"/><span>ar feadh thrí lá go cásmhar tríod-sa</span>
<lb n="604"/><span>ó dhoras go doras a' lorg gach fís' ort?”</span>
<lb n="605"/><span>“A Mháthair, caithfiod-sa toil m'Athar do chuimhneadh.”</span>
<lb n="606"/><span>Do ghluais léith' abhaile go cathair Nazíret;</span>
<lb n="607"/><span>ní hinnster ar iongantais ionchurtha 'sgríbhinn</span>
<lb n="608"/><span>co bheith a deich fichiod gan uireasbuidh d'aoís do;</span>
<lb n="609"/><span>acht adeir gach diadhaire diadha críonna,</span>
<lb n="610"/><span>nach 'na chomhnaidh' a ccomhnaidh' bhíodh-san,</span>
<lb n="611"/><span>acht le hurnaighthe mhóir do ló agus d'oidhche</span>
<lb n="612"/><span>'s a' congnadh dá oide gan tuirse, 's don ríoghain.</span>
<lb n="613"/></p>
</div>
<pb n="38"/>
<div><lb n="614"/><p><span>AR BHAISDEADH AN TIGHEARNA AG EÓIN.</span></p>
<lb n="615"/>
<lb n="616"/><p><span>Bhí Eóin san bhfásach ar fán ó dhaoinibh,</span>
<lb n="617"/><span>go teacht focail Dé go n-uige é san chrích sin;</span>
<lb n="618"/><span>do ghluais gan stad ar fad na ttíorrtha</span>
<lb n="619"/><span>timchiall Iordáin is congháir thaoibh reis</span>
<lb n="620"/><span>do chruinnigh chuige 'na ttulcha tar thíorrthuibh,</span>
<lb n="621"/><span>is é ag seanmóir dhóibh ar ghlóir na síorruidheacht',</span>
<lb n="622"/><span>is ar bhaisdeadh na haithrighe chum peacaidh do sgaoileadh,</span>
<lb n="623"/><span>dá n-éisdeacht gan lagadh 's dá mbaisdeadh sa míntsruth.</span>
<lb n="624"/><span>Thug Íosa lá n-aon sgéal don ríoghain</span>
<lb n="625"/><span>go ccaithfeadh sé triall go hiarrthair tíre</span>
<lb n="626"/><span>chum glóire do thabhairt dá Athair is buidheachas</span>
<lb n="627"/><span>dá fhoillsiughadh féin san tsaoghal 'na ghníomharthuibh;</span>
<lb n="628"/><span>'s do ghabh a chead go teacht arís do.</span>
<lb n="629"/><span>Do shléacht an mháthair go lár dá chaoineadh,</span>
<lb n="630"/><span>is d'éirigh a mbrón dá phógadh arís di,</span>
<lb n="631"/><span>'s do chuir a beannacht 'na mhullach mar chaoí uime.</span>
<lb n="632"/><span>Do ghluais gan bhróga nó lón san tslighe aige,</span>
<lb n="633"/><span>ag iarraidh a choisg mar bhocht gan ní ar bith,</span>
<lb n="634"/><span>- deich mbliadhna fichiod do tuigeadh dob aois do</span></p>
</div>
<pb n="39"/>
<div><lb n="635"/><p><span>ag an tsruth sin Iordáin is congháir daoine ann.</span>
<lb n="636"/><span>Is d'iarr a bhaisdeadh mar pheacach beag dhíobh-san</span>
<lb n="637"/><span>maille ris gach nduine, nach fionfadh cé bhí aige.</span>
<lb n="638"/><span>Do ghlac Eoin eagla ar cclaisdin a chaoin-ghuith,</span>
<lb n="639"/><span>is d'aithin go fáidhúil ard-chrú a ríoghachta,</span>
<lb n="640"/><span>is dubhairt: “A Thighearna, a Dhia, 's a Rígh ghil,</span>
<lb n="641"/><span>is mó leigim-si a leas mo bhaideadh dhíbh-si.”</span>
<lb n="642"/><span>Dubhairt Íosa dá fhreagra ag labhairt go hísioll:</span>
<lb n="643"/><span>“Coisg, bí ad thocht, ná nocht ar n-aoirde;</span>
<lb n="644"/><span>is mar so is fearr 's as áille an gníomh-so.”</span>
<lb n="645"/><span>Do feannadh gan spás go tarrnocht Íosa,</span>
<lb n="646"/><span>'s do cuireadh san tsruth é gona dhíodhacht,</span>
<lb n="647"/><span>'s budh clos an t-Athair ag labhairt a ccaoin-ghuth:</span>
<lb n="648"/><span>“Ag so mo rath, 's mo Mhac go dílios.”</span>
<lb n="649"/><span>Chonarcas an Spiorad Naomh a bhfioghair éin fhíor-ghloin</span>
<lb n="650"/><span>ag teacht na bhfarrag ós arraid na ndaoine,</span>
<lb n="651"/><span>'s ag dul fán uisge dá fhliuchadh mar mhaoin do.</span>
<lb n="652"/><span>Dochúaidh ar an bhfásach gan áitreabh daoíne</span>
<lb n="653"/><span>a measg na bpiasd ar Sliabh Cargínia,</span>
<lb n="654"/><span>gur throisg gan easba grádh' da fhichiod lá is oidhche,</span>
<lb n="655"/><span>gur ghlac sí ocrus an cholann le claoidhteacht.</span></p>
</div>
<pb n="40"/>
<div><lb n="656"/><p><span>Táinic an t-Ábheirseóir a' cur temptátion craois air,</span>
<lb n="657"/><span>is dubhairt go dána an rádh so síos air:</span>
<lb n="658"/><span>“Más tusa Mac Dé, tá réigh gach ní leat:</span>
<lb n="659"/><span>déin don chloich arán a bhias falláin díbh-si.”</span>
<lb n="660"/><span>Níor shéan, níor adaimh, an t-Arrad-mhac Íosa,</span>
<lb n="661"/><span>acht dubhairt dá fhreagairt: “Tá tarthuingthe a sgríbhinn</span>
<lb n="662"/><span>nach arán amháin as sásamh do dhaoineibh,</span>
<lb n="663"/><span>acht gach focal ó Dhia dobhiaithe a gcroidhe aca.”</span>
<lb n="664"/><span>Rug leis gan thoirmiosg ar mullach cnoic Íosa,</span>
<lb n="665"/><span>'s do thaisbéin do fonn an domhain 's a ríoghachta,</span>
<lb n="666"/><span>a mómeint amháin do spás, gach taoibh dhe,</span>
<lb n="667"/><span>is dubhairt an diabhal riabhach arís reis:</span>
<lb n="668"/><span>“A gcumus so uile do-bhéar duit-se do dhílios,</span>
<lb n="669"/><span>'s do-bhéar duit an ghlóire fós mur dhíghnit,</span>
<lb n="670"/><span>noch fuaras féin go léir le haoide,</span>
<lb n="671"/><span>le tabhairt uaim uile giodhbé duine aigesílfinn;</span>
<lb n="672"/><span>má bheir-se ar dtúis damh umhlacht tríd sin</span>
<lb n="673"/><span>do-bhéar dhuit féin go léir gach ní dhe.”</span>
<lb n="674"/><span>“Gabh thorm-sa siar, a dhiabhail,” ar Íosa,</span>
<lb n="675"/><span>“is “onóraigh do Thighearna Dia” tá sgríobhtha ort.”</span>
<lb n="676"/><span>Rug an oilphéisd go hIerusalém Íosa;</span>
<lb n="677"/><span>do chuir é ar binn teampoill budh allta a n-aoirde:</span>
<lb n="678"/><span>“Más tusa Mac Dé,” ar sé, “léim síos as,</span></p>
</div>
<pb n="41"/>
<div><lb n="679"/><p><span>'s go gcuirfiodh do chabhair air ainglibh sgríobhtha:</span>
<lb n="680"/><span>“iomcharuid go hard 'na láimh gan díth thu,</span>
<lb n="681"/><span>nach buailfir do chos faoi chloich dá aoirde”.”</span>
<lb n="682"/><span>Dubhairt Íosa an tráth-sin:  “Tá ráidhte síos ort:</span>
<lb n="683"/><span>“ar do Thighearna Dia ní bhia tú ag aoimhleas”.”</span></p>
<lb n="684"/>
<lb n="685"/><p><span>AR THEACHT NA N-AINGIOL d'OLLMHUGHADH BÍDH DHÓIBH.</span></p>
<lb n="686"/>
<lb n="687"/><p><span>Táinig sluagh aingiol 'na gcarrnaibh gach taoibh dh,</span>
<lb n="688"/><span>'s do shléachtsad annséin iad féin síos do</span>
<lb n="689"/><span>ag déanamh ceóilta a mbeóil go haoibhinn,</span>
<lb n="690"/><span>'s ag dul gan documhall d'ollmhughadh bídh do.</span>
<lb n="691"/><span>Dubhairt le dhá aingiol tarraing go díreach</span>
<lb n="692"/><span>go n-uige a mháthair d'fhagháil tsásamh bídh do.</span>
<lb n="693"/><span>Tángadar a móment ccé gur ró-fhada an tslighe aca,</span>
<lb n="694"/><span>is d'ollmhuigheadar bord don chomhruinn bhídh sin.</span>
<lb n="695"/><span>d'ith sin a dhóthchainn do shórd gach bídh dhe,</span>
<lb n="696"/><span>'s do chuir na haingil ag aisiog an fhuigheallaigh,</span>
<lb n="697"/><span>is le beatha is sláinte dá mháthair mhíolla,</span>
<lb n="698"/><span>'s go rachadh as sin dá fios gan raoineas.</span>
<lb n="699"/><span>Tángadar tar ais go prap go dtí sin,</span>
<lb n="700"/><span>'s adubhairt a dul dóibh don ghlóir shíorrdha,</span></p>
</div>
<pb n="42"/>
<div><lb n="701"/><p><span>'s go gcaithfeadh ar oilithre feithiomh san chrích sin,</span>
<lb n="702"/><span>'s a thabhairt fá deara dá Athair a chuimhneadh.</span>
<lb n="703"/><span>Do ghluais an' aonar san réim gach ndíreach</span>
<lb n="704"/><span>ag tarraing 's ag triall ó iath Ghalísia,</span>
<lb n="705"/><span>gan bhróig gan asán gan ghearrán faoi-sion</span>
<lb n="706"/><span>gan fear fheithiomh san leirg dá chuimhdeacht.</span>
<lb n="707"/><span>Do-chonairc é Eóin ag tabhairt na sligh' 'steach,</span>
<lb n="708"/><span>'s adubhairt 'na bhéal 's a mhéar dá shíneadh,</span>
<lb n="709"/><span>“Féachui-se féin Mac Dé go dílios</span>
<lb n="710"/><span>noch thógbhus 'na bharraoin peacuidhe an tsaoghail si.”</span>
<lb n="711"/><span>Do ghluais Andreas gan chaim-chéill chlaoine</span>
<lb n="712"/><span>annsa ród sin inna dheóigh go dírioch,</span>
<lb n="713"/><span>is deisgiobal cóir ó Eóin inna choimhdeacht,</span>
<lb n="714"/><span>is d'fhanadar fairuis a dtigh carad san oidhche.</span>
<lb n="715"/><span>Tug Andréas Peadar, a phearsa mhath ghaoil, leis</span>
<lb n="716"/><span>dá chur go soilbhir a gcaidriomh Íosa:</span>
<lb n="717"/><span>“A Shiomóin mhic Iónas bíodh Cephas choidhche ort</span>
<lb n="718"/><span>is ainim gan locht don chloich go díreach.”</span>
<lb n="719"/><span>Níor stad san áit sin acht lá agus oidhche,</span>
<lb n="720"/><span>is d'fhéach gan chairde a mháthair dhílios,</span>
<lb n="721"/><span>'s dobhí ar feadh bliadhna a rian na ndaoine</span>
<lb n="722"/><span>dá dteagasg le foirceadal follus is ísiol.</span>
<lb n="723"/><span>Is as sin aithristear na habstuil do choimhideacht,</span></p>
</div>
<pb n="43"/>
<div><lb n="724"/><p><span>Andrias is Peadar do ghairm fá thrí dho,</span>
<lb n="725"/><span>Sémus is Eóin fá dhó, gur dhíobh sin</span>
<lb n="726"/><span>Matéas ón gcustum, is Philipus rimhe sin.</span>
<lb n="727"/><span>Is a' chuid eile acu sin is dearbh a ngníomhartha</span>
<lb n="728"/><span>acht aimsior a ngarma ní faicthior a scríbhinn.</span>
<lb n="729"/><span>Dobhídís acu, do leanadh do shíor dhe,</span>
<lb n="730"/><span>is dothéigheadh sin leó ar comhruinn bhídh bhig.</span>
<lb n="731"/></p>
</div>
<pb n="44"/>
<div><lb n="732"/><p><span>AN TREAS CAIBIDIL</span></p>
<lb n="733"/>
<lb n="734"/><p><span>THRÁCHTUS AR OSGAILT AN LEABHAIR SAN</span>
<lb n="735"/><span>TEAMPULL, AR SHEANMÓIRIBH, AGUS AR MHÍORBHUILIBH</span>
<lb n="736"/><span>AN TIGHEARNA.</span></p>
<lb n="737"/>
<lb n="738"/><p><span>Dochuaidh Di Sathairn don eagluis Íodhalta,</span>
<lb n="739"/><span>bhíodh  Dhomhnach san dtaca sin aca 'na shaoire,</span>
<lb n="740"/><span>'s do léaghadh an leabhar budh leabhar math Bíobla,</span>
<lb n="741"/><span>tarrgaire an fháidh Isáias a sgríbhinn,</span>
<lb n="742"/><span>iona raibh go mbiadh an Tighearna díreach</span>
<lb n="743"/><span>ag teagasg 's ag míniughadh scríoptúir d'fhíor-bhocht:</span>
<lb n="744"/><span>“Is aniogh,” ar sé, “tig sé chum chríche,</span>
<lb n="745"/><span>'s as orm-sa féin as lér an gníomh so.”</span></p>
<lb n="746"/>
<lb n="747"/><p><span>AN UAIR DO-REIN AR DTIGHEARNA FÍON DON UISGE.</span></p>
<lb n="748"/>
<lb n="749"/><p><span>Tarluigh bainais aca, am, san chrích sin</span>
<lb n="750"/><span>ag Muire Sholoime budh fogus gaol d'Íosa;</span>
<lb n="751"/><span>do chuir Eir cuire is ar Mhuire go ttí sin,</span>
<lb n="752"/><span>'s dobhídar na habsdail an' fharrag san tsligh' sin.</span></p>
</div>
<pb n="45"/>
<div><lb n="753"/><p><span>Dobhí san chóisir ar bórd 'na shuigh' acu</span>
<lb n="754"/><span>is é idir an sórd dom dhóigh budh ísle ann,</span>
<lb n="755"/><span>gur ghioráin Muire ris uireasbha an fhíona,</span>
<lb n="756"/><span>'s go raibh a shiúr go dlúth a ríochtanus.</span>
<lb n="757"/><span>“Créad bhainios sin, a bhean, damh ná díbhsi?”</span>
<lb n="758"/><span>'S adubhairt, cérbh allta, na dabhcha do líonadh</span>
<lb n="759"/><span>le huisge an tsrutháin budh neamh-ghnáth bríoghmhur,</span>
<lb n="760"/><span>is do bheannaigh sin iad 'na bhriathraibh díodhachta.</span>
<lb n="761"/><span>Do-reim gan tuisiol don uisge sin fíon math;</span>
<lb n="762"/><span>'s adubhairt gan stad na caisg do líonadh</span>
<lb n="763"/><span>'s a mbreith gan chairde go hAirseclínus</span>
<lb n="764"/><span>'s a thabhairt don chóisir a ndóchuinn dighe dhe.</span>
<lb n="765"/><span>Tar éis an phósda do ghuir Eóin ó mhnaoi leis</span>
<lb n="766"/><span>do bhreith a gceann na bainnse budh aoirde;</span>
<lb n="767"/><span>dochuaidh is na habsdail go cathair Nazíret</span>
<lb n="768"/><span>ag tionnlacadh Mhuire, 's budh chumann an chuimhdeacht.</span></p>
<lb n="769"/>
<lb n="770"/><p><span>DO SHEANMÓIR AN TIGHEARNA.</span></p>
<lb n="771"/>
<lb n="772"/><p><span>Dochuaidh leis na habsdailaibh dá tteagasg ón ccrích sin</span></p>
</div>
<pb n="46"/>
<div><lb n="773"/><p><span>amach go Capharnaum, ag seachaint bhall gcoimhightheach,</span>
<lb n="774"/><span>'s go sliabh Tabarrdha an dara lá saoire,</span>
<lb n="775"/><span>'s do-rein teagasg dhóibh budh seanmóir bhríoghmhur,</span>
<lb n="776"/><span>badh binne 'na bheól ná ceól na síodhacht',</span>
<lb n="777"/><span>'s do mhúin sé dhóibh a chóir 's a dhligh' cheart;</span>
<lb n="778"/><span>do-rein maighistrighe anmann na ttalmhan díobh-san</span>
<lb n="779"/><span>ag iasgach 's ag fiadhach a ndiaigh na ndaoine.</span>
<lb n="780"/><span>Adubhairt leó ar dtosach ar mullach chnuic aoibhinn:</span>
<lb n="781"/><span>“Is beannaighthe,” ar sé, “gach n-aon don bhuighin sin,</span>
<lb n="782"/><span>na boicht a sbiorad: biadh aca an ríoghacht mhath;</span>
<lb n="783"/><span>'s a mbia fá dhólás biaidh sólás síor as;</span>
<lb n="784"/><span>biaidh oighreacht na talmhan don aicme bhias mín tais;</span>
<lb n="785"/><span>a mbia trócuireach gheabhaid trócaire 'rís as;</span>
<lb n="786"/><span>a mbia ocrach tarmhur, as beannaighthe an ní sin;</span>
<lb n="787"/><span>a mbaidh a ndiaigh an chirt biaid uile líonta;</span>
<lb n="788"/><span>gach croidhe glan diadha Dia do-chífidh;</span>
<lb n="789"/><span>lucht síothchána 'dhéanamh clann Dé goirfidhear díbh-sion;</span></p>
</div>
<pb n="47"/>
<div><lb n="790"/><p><span>lucht fuilngthe an phearsacúsion fá chúis ghlain fhír-chirt</span>
<lb n="791"/><span>budh leó ríogheacht nimhe gan fille ar bith choidhche;</span>
<lb n="792"/><span>biadhthaoi-se beannaighthe gheibh tarcuisne thríom-sa,</span>
<lb n="793"/><span>easmuilte is neamh-chion ar son na fíre;</span>
<lb n="794"/><span>ar son bhur bpearsacúision bíodh subhachuis croidh' oruibh;</span>
<lb n="795"/><span>ar neamh budh mór an luaighacht bhias díbh-si as.</span>
<lb n="796"/><span>Ná tabhair mar mhionnaibh na neithe dá luighead leat</span>
<lb n="797"/><span>ar neamh ná eir talamh ná 'gcathair an Rígh chirt;</span>
<lb n="798"/><span>“ní headh, ní headh,” “'seadh, 'seadh,” go fíor dhuit,</span>
<lb n="799"/><span>a chunntráill is locht, is olc do shíor thig.</span>
<lb n="800"/><span>Má bhuailtear do leaca, an leaca eile sín do;</span>
<lb n="801"/><span>má chaillir do chóta, an clóca sín reis;</span>
<lb n="802"/><span>ná diultuigh iad-san, a n-iarfa, ní ar bith;</span>
<lb n="803"/><span>iasacht is airlioga dáiltior síor libh.</span>
<lb n="804"/><span>Adeirim do ghnáth ribh: grádhigh bhur naimhde;</span>
<lb n="805"/><span>dein maith d'fhear fuatha is luaghas do spíde;</span>
<lb n="806"/><span>dein guidhe ar son lucht t'uilc led dhíbirt,</span></p>
</div>
<pb n="48"/>
<div><lb n="807"/><p><span>'s an té do mhallaigh thu beannaigh an tí sin.</span>
<lb n="808"/><span>Má mhaithe na cuirthe ad chuinne néid daoine</span>
<lb n="809"/><span>biaidh t'Athair math neamhdha sásda ad ghníomh-sa;</span>
<lb n="810"/><span>muna mathair a gcionnta gan uireasbha daoine</span>
<lb n="811"/><span>t'Athair go dearbhtha ní mhaithfe dhuit ní ar bith.</span>
<lb n="812"/><span>“Is aig do láimh chlé do dhéirc ná bíodh 'fhios;</span>
<lb n="813"/><span>ag déanamh do throisge bí soilbhir mín glan;</span>
<lb n="814"/><span>dún dorus do sheomra ag dol romhat chum guidhe dhuit:</span>
<lb n="815"/><span>guidh th'Athair go foiluighthioch, is biaidh osguilte ag díol duit.</span>
<lb n="816"/><span>Do sdór ná ceanguil ar thalamh mar dhísleacht</span>
<lb n="817"/><span>chum bithbheanach, cancair, is labhain dá sgaoile ort:</span>
<lb n="818"/><span>don fhlathas as mó cuir romhat do mhaoine</span>
<lb n="819"/><span>san áit nach eagal duit ceachtardha dhíobh-soin:</span>
<lb n="820"/><span>mar mbia do sdór go deó do chroidhe bhias,</span>
<lb n="821"/><span>as é sin an talamh nó an flathas as aoirde.</span>
<lb n="822"/><span>Ní féidir dá mháighistir do shásamh d'aoin-neach</span>
<lb n="823"/><span>gan fuath 'thabhairt do cheachtar dhíobh-sion,</span>
<lb n="824"/><span>is neamh-chion nó grádh do dháil do ní aca</span>
<lb n="825"/><span>'na sheasamh chum pearsain is pearsa eile dhíogaas:</span>
<lb n="826"/><span>Dia agas Mamón neamh-chóir a mí-cheart</span>
<lb n="827"/><span>a seirbhís araon ní féidir d'aoin-neach.</span></p>
</div>
<pb n="49"/>
<div><lb n="828"/><p><span>Adeirim dá réir sin gach n-aon math dhíbh-si:</span>
<lb n="829"/><span>faoi cheann bhur mbeatha ná glacaidh-se smaoneadh,</span>
<lb n="830"/><span>créad íosfuidhe, ólfuidhe, nó gheabhthaoi don chlí umuibh:</span>
<lb n="831"/><span>is mó an corp 's an t-anam ná beatha agus díonbhruit.</span>
<lb n="832"/><span>Éanluithe an aeir, féchtur thríd libh,</span>
<lb n="833"/><span>ní chuirid, ní bhuinid, ná iothla ní líonaid,</span>
<lb n="834"/><span>'s do-gheibhid siad beatha ó Athair na díodhachta</span>
<lb n="835"/><span>is nach fearr sibh-si ná iomarca dhíobh so?</span>
<lb n="836"/><span>Féachaidh mar chóirioghios an nóinín chríche:</span>
<lb n="837"/><span>ní dheinid buadhreadh ná duagh, 's ní shníd sin,</span>
<lb n="838"/><span>is ollamh 'na ghlóire, 's na comhachta bhí aige,</span>
<lb n="839"/><span>ní bhfuair cosmhulacht chuluith mur bhíd se.</span>
<lb n="840"/><span>Má chuirionn Dia éadach air fhéar na críche</span>
<lb n="841"/><span>tá 'niugh go háluinn 's amáirioch chríonas</span>
<lb n="842"/><span>is chaitear san abhainn, nách mó gan aoimhris</span>
<lb n="843"/><span>go mór do-bhéara sé an t-éadach dhíbh-si?</span>
<lb n="844"/><span>Is créad bhias agad, ná habair, ná smuain air,</span>
<lb n="845"/><span>íosfair, ná ólfuir, ná gheabhair mar ní umat,</span>
<lb n="846"/><span>acht ar dtúis iarraigh ríoghacht Dia 's a fhíor-mhath</span>
<lb n="847"/><span>is iad so leó do-gheabhair gan aoímhrios.</span></p>
</div>
<pb n="50"/>
<div><lb n="848"/><p><span>Truagh lucht an tsaidhbhris: do-gheibhid a n-aoibhneas;</span>
<lb n="849"/><span>truagh an lucht mholtar le moladh lucht draoithe;</span>
<lb n="850"/><span>truagh lucht an gháire; truagh lánmhur líonta:</span>
<lb n="851"/><span>biaidh ocarach gan sult - gáir ghuil is chaoínte.</span>
<lb n="852"/><span>“Ná glac eagla roimh pearsonaibh daoine</span>
<lb n="853"/><span>ná féadfa an t-anam do mharbha acht clí chuirp,</span>
<lb n="854"/><span>idir chorp is anam bíodh eagla ort rimhe sin</span>
<lb n="855"/><span>atá 'gcumas bhur sgriostha go hiofrionn íochtarach.</span>
<lb n="856"/><span>Gidhbé ghráidhfios romham-sa aon tsórd daoine,</span>
<lb n="857"/><span>athair, ná máthair, ná cairde dísle,</span>
<lb n="858"/><span>clann mhac ná inghean ná aon tí dhíobh so,</span>
<lb n="859"/><span>ní fiú é misi bheith aige mar dhíghnit.</span>
<lb n="860"/><span>A chros 'bé ná glaca is mo leanmhuin go dírioch</span>
<lb n="861"/><span>ní fiú é misi bheith aige mar dhíghnit.</span>
<lb n="862"/><span>'Bé bhéara a riocht deisgiobuil deoch uisge don rígh-bheag,</span>
<lb n="863"/><span>a luaigheacht gan aimhrios ní chaillfe a gcaoí air bith.</span>
<lb n="864"/><span>'Bé shéanfus me ar talamh ós arraid na ndaoine,</span>
<lb n="865"/><span>séanfad é 'bhflathas math m'Athar 'na chuimhme;</span>
<lb n="866"/><span>'bé aidmheóchas me ar talamh ós arraid na ndaoine,</span>
<lb n="867"/><span>aidmheóchad é 'bhflathas math m'Athar 'na chuimhne.</span>
<lb n="868"/><span>A bheatha bé chuinnmheóchas, budh ro-mhór a dhíth leis:</span></p>
</div>
<pb n="51"/>
<div><lb n="869"/><p><span>caillfe sé an bheatha do mhairfeadh do shíor dho;</span>
<lb n="870"/><span>a bheatha mar gheall 'bé chaillfios tríom-sa,</span>
<lb n="871"/><span>do-gheabha sé an bheatha mhath mharrthannach choidhche.</span>
<lb n="872"/><span>Dá ngreamuigheadh duine an uile shórd aoibhnis</span>
<lb n="873"/><span>san domhan go léir do féin go díleas,</span>
<lb n="874"/><span>dá gcaille sé 'anam, gá tarbha nídh do,</span>
<lb n="875"/><span>créad do-bhéaradh uaidh dá luaigheacht arís as</span>
<lb n="876"/><span>Mac an Duine an uair a thiocfas 'na dhíodhacht ghloin</span>
<lb n="877"/><span>a nglóire 'Athar is aingil dá chuimhideacht,</span>
<lb n="878"/><span>ag tabhairt dá gach n-aon, do réir a ngníomhartha,</span>
<lb n="879"/><span>a luaigheacht le sochar, nó a ndochar, mar bhíd sin?</span>
<lb n="880"/><span>'Bé liom-sa nach cuirfe, am chuinne bhias dírioch</span>
<lb n="881"/><span>'s nach cruinneócha am fharradh, uaim sgaipios is sgaoilios.</span>
<lb n="882"/><span>Tá 'n uile pheaca le mathamh do dhaoinibh</span>
<lb n="883"/><span>acht a n-aghaidh an Sbiorad Naoimh an blasphem do-níthior.</span>
<lb n="884"/><span>A n-aghaidh an duine bé coirthe do-níd sin,</span>
<lb n="885"/><span>atáid sin le mathamh, a labhairt no 'ngníomharthuibh;</span>
<lb n="886"/><span>a n-aghaidh an Sbiorad Naoimh, a ngníomh nó 'bhfuighlibh</span>
<lb n="887"/><span>dóibh thall ná 'bhfus a gcuir ní sgaoiltear.</span></p>
</div>
<pb n="52"/>
<div><lb n="888"/><p><span>Ion bhur mbriathruibh diomhaoine fíoruighim dhíbh-se</span>
<lb n="889"/><span>go mbiadh lá an bhreitheamhnuis géar-chunntus tríotha:</span>
<lb n="890"/><span>led bhriathraibh beir ceart 's ad mhac mhaith dhílios;</span>
<lb n="891"/><span>led bhriathraibh beir mallaighthe is damanta choidhche.</span>
<lb n="892"/><span>“Ná beirigh-si breith ar neach 'na ghníomharthuibh</span>
<lb n="893"/><span>ar eagla breithe do bhreith le daoirse ort:</span>
<lb n="894"/><span>gibé breath bhéarair, a Dhé, gan aoimhreas,</span>
<lb n="895"/><span>a leithid do bhreith do bhreith arís ort.</span>
<lb n="896"/><span>'Bé miosúr tomhais dod chomharsain shínfir</span>
<lb n="897"/><span>a leithid do thomhus do-gheabhair arís as.</span>
<lb n="898"/><span>An cormhial fé shúil an bhrughaigh dochí-se,</span>
<lb n="899"/><span>is faoíad shúilibh féin ní léir dhuit bíoma.</span>
<lb n="900"/><span>“Ni hé gach aon go léir do dhaoinibh</span>
<lb n="901"/><span>noch ghairios, “a Thighearna, a Thighearna,” dhíom-sa</span>
<lb n="902"/><span>do-gheabha ríoghacht nimhe mur innmhe thríd sin,</span>
<lb n="903"/><span>acht 'bé ní toil m'Athar atá 'bhflathas a n-aoibhneas.</span>
<lb n="904"/><span>Má bhíonn dís san tsaol a n-aonfheacht díbh-si</span>
<lb n="905"/><span>a n-aon-inntinn dhaingin, is m'Athair dá ghuidhe agaibh,</span>
<lb n="906"/><span>do-gheabhthaoi uaidh mar luch gan aoimhreas</span></p>
</div>
<pb n="53"/>
<div><lb n="907"/><p><span>a n-iarrfuidhe uile do neithibh san ghuidh' sin.</span>
<lb n="908"/><span>“Gidhbé dís nó triúr, a gclúid nó a sligh' air bith,</span>
<lb n="909"/><span>chruinneóchus am ainm, biad eatarradh,” airsa Íosa,</span>
<lb n="910"/><span>“as é sin lucht trácht' air mo ráidhte cuimhneadh</span>
<lb n="911"/><span>ghuidhfios is mholfus é 'n-obair 's a ngníomharthuibh.</span>
<lb n="912"/><span>'Bé déara le cnuic sa mhuir dul sínte,</span>
<lb n="913"/><span>'s gan droch-mhisneach ná uisgeacht 'na chroidhe air</span>
<lb n="914"/><span>chreidfios gan uireasbha go dtiocfa chum críche</span>
<lb n="915"/><span>do-gheabha gan ghó a n-aibeóra a ní air bith;</span>
<lb n="916"/><span>dá bhrígh sin adeirim gan deifir,” airsa Íosa,</span>
<lb n="917"/><span>“a n-iarrfuidhe uile do nithibh a n-guidhe ghlain</span>
<lb n="918"/><span>noch chreidfidhe d'fhagháil, is a bheith sásda dhíbh reis,</span>
<lb n="919"/><span>go bhfaighthí go réigh gan bhréig an ní sin.</span>
<lb n="920"/><span>An uair bhiathaoi ag seasamh ag labhairt a nguidhe air bith,</span>
<lb n="921"/><span>mathaigh na cionnta in bhur gcuinne níd daoine,</span>
<lb n="922"/><span>go maitheadh Athair an fhlathais bhur ngníomh-sa,</span>
<lb n="923"/><span>is mona dtugthaoi maitheamh ní mhaithfe sin díbh-se.”</span>
<lb n="924"/><span>Tángadar chuige leinbh bheaga naoidheanda</span>
<lb n="925"/><span>go dtógadh a lámh ós aird a' guidhe orrtha;</span>
<lb n="926"/><span>tugadar na habsdail easmuilt do thríd sin,</span>
<lb n="927"/><span>nach liccfidís linibh 'na ghoire sa tsligh' acu.</span>
<lb n="928"/><span>“Ligigh na linibh am ghoire,” arse Íosa,</span></p>
</div>
<pb n="54"/>
<div><lb n="929"/><p><span>“ríoghacht Dé don tsórd sin dóibh is dísle;</span>
<lb n="930"/><span>gidhbé nach glacfaidh mar leanamh an ríoghacht so</span>
<lb n="931"/><span>ní rachaidh sin innte go cinnte choidhche.”</span>
<lb n="932"/><span>Do thóg ar a chuislinn na linibh gan raoineas,</span>
<lb n="933"/><span>'s a lámh ós a gcionn ag tionnsguinnt ghuidhe orrtha,</span>
<lb n="934"/><span>do bheannaigh iad uile le hiomarca díoghrais',</span>
<lb n="935"/><span>is do ghluais sé uatha go thobhairt na slighe 'steach.</span>
<lb n="936"/><span>Táinic ógánach budh ró-bhreadh díghnit,</span>
<lb n="937"/><span>ro-iomad talaimh, ceathra, agus maoine;</span>
<lb n="938"/><span>do shléacht, is d'fhiafruigh a bhfiaghnuise Íosa</span>
<lb n="939"/><span>créad do-dhéanagh dá mhathas d'fhagháil flathais na síordhacht'.</span>
<lb n="940"/><span>“Coimhéadthar leat-sa na haithanta,” arsa Íosa.</span>
<lb n="941"/><span>“Cia acu,” air seision, “adeiridh riom dhíobh sin?”</span>
<lb n="942"/><span>“Ná déantar feall ná fallsacht fínith'</span>
<lb n="943"/><span>ná adhaltrannus libh, 's ná guid-si ní air bith;</span>
<lb n="944"/><span>t'athair is do mháthair gráidhthior síor libh</span>
<lb n="945"/><span>a n-onóir 's a gcion mar dhlighthior dhíbh-se;</span>
<lb n="946"/><span>gráidhigh go mór do chomharsain taoibh riot</span>
<lb n="947"/><span>mar ghráidhfir thú féin a gcéim dá dhísliocht.”</span>
<lb n="948"/><span>“Iad uile go deimhin,” ar seision, “do-ním se,</span>
<lb n="949"/><span>'s atáim óm óige ag comhall gach ní aca,</span>
<lb n="950"/><span>is créad eile farruis sin d'easba nó riachtanus</span>
<lb n="951"/><span>atá orm d'uireasbhuidh, go dtuiginn gach ní aca?”</span></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="952"/><p><span>Adubhairt Íosa dá fhreagairt: “Má mheasaidh bheith fíor-mhath</span>
<lb n="953"/><span>a bhfuil agad go léir san tsaoghal bhocht díol-sa,</span>
<lb n="954"/><span>is roinn do chostus ar bhochtuibh an riachtanais,</span>
<lb n="955"/><span>is do-gheabhuir stór ar neamh, is lean do shíor dhe.”</span>
<lb n="956"/><span>Do ghlac an t-ógánach mór-chás tríd-sin,</span>
<lb n="957"/><span>'s do ghluais sé roimhe faoi thuirsi gan raoinios</span>
<lb n="958"/><span>le leisge a chostus do bhronna ná sgaoile:</span>
<lb n="959"/><span>dobhí aige fairsinge thalaimh is mhaoine.</span>
<lb n="960"/><span>Do-chonnairc an duine go duibiollta thríd sin;</span>
<lb n="961"/><span>dubhairt leis na habsdalaibh: “Go dearbhtha dhíbh-se,</span>
<lb n="962"/><span>d'fhear shaidhbhir chostusach as docuir ar chaoi ar bith</span>
<lb n="963"/><span>go ríoghacht ghluin Dé do féin dul choidhche;</span>
<lb n="964"/><span>do chaimel gan tuirse is usa dul díreach</span>
<lb n="965"/><span>tríd chró snáthaide fuadhma caoile</span>
<lb n="966"/><span>ná 'dhuine shaidhbhir, adirim arís ribh,</span>
<lb n="967"/><span>dul asteach, ná triall chum Dia 'na ríoghacht ghil.”</span>
<lb n="968"/><span>Táinic 'na ghalar dá achuirt fear laoidhre,</span>
<lb n="969"/><span>is dubhairt go mbiadh slán damadh áil le hÍosa.</span>
<lb n="970"/><span>Do ghlac sin an t-easlán 'na dheas-láimh mhín-ghil</span>
<lb n="971"/><span>'s dobhí slán faoi mhaisi na phearsain 's a mbrígh nirt.</span>
<lb n="972"/><span>Táinic Sentúrion go humhal dá ghuidhe-sion,</span></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="973"/><p><span>is céad fear 'na smacht do chuimhideacht,</span>
<lb n="974"/><span>is d'iarr sé 'óglách do thógbháil ó laoíre,</span>
<lb n="975"/><span>'s do mheas Íosa gan cheisd dul leis go dtí so.</span>
<lb n="976"/><span>“Ní fiú me, a Thighearna, do thiacht fam dhíon-sa;</span>
<lb n="977"/><span>abair do bhréithir is budh réigh gach ní leat.”</span>
<lb n="978"/><span>Do bhreithnigh sin éifeacht is méid a dhíoghrais',</span>
<lb n="979"/><span>'s do shabháil an t-óglách ó chomhrádh Shintírion.</span>
<lb n="980"/><span>Táinic Regulus san leirg dá ghuidhe sin,</span>
<lb n="981"/><span>is ní raibh fuinte ná fuirse a ndíghrais,</span>
<lb n="982"/><span>acht do mheas go réigh, a mhéid 'dhíghnit,</span>
<lb n="983"/><span>go rachadh leis féin do shaoradh 'aoin-mhic.</span>
<lb n="984"/><span>Do thuig an Cuimdhe an phump 'na chroidhe 'stigh,</span>
<lb n="985"/><span>'s níor mhóide ige 'chion ioliomud saoirse.</span>
<lb n="986"/><span>Do dhiúlt dul d'fhéachuint féasda 'thighe leis,</span>
<lb n="987"/><span>'s do shlánuigh an mac cér lag a ghuidhe-sion.</span>
<lb n="988"/><span>Do chruinnigh don chathair ón dtalamh gach taoibh dhi</span>
<lb n="989"/><span>dochtúirighe an reachta is satha Pairisíonach;</span>
<lb n="990"/><span>do líonagh go fruigh an tigh do dhaoinibh</span>
<lb n="991"/><span>ag éisteacht a chomhráidh is ró-bhreadh snuigheadh leis.</span>
<lb n="992"/><span>Bhí fear pailirise san bhaile sin claoidhte,</span>
<lb n="993"/><span>'s dobhídar a chairde cráidhte thríd sin;</span>
<lb n="994"/><span>chuireadar é a bpres faoi chleith an tighe 'steach</span>
<lb n="995"/><span>dá leighios ó phiantaibh a bhfiadhnuise Íosa.</span></p>
</div>
<pb n="57"/>
<div><lb n="996"/><p><span>Adubhairt an Tighearna, liaigh an chroidhe ghloin,</span>
<lb n="997"/><span>“Tá an uile pheaca dhuit maithte do-rínis.”</span>
<lb n="998"/><span>Do smuin gach dochtúir sa chorugha Pharisínioch</span>
<lb n="999"/><span>ná raibh acht musdur gan chumus 'na ghíomharthaibh.</span>
<lb n="1000"/><span>“Créad do-bheir an t-olc go docht bhur gcroidhe aguibh?</span>
<lb n="1001"/><span>is bíodh 'fhios agaibh a dhearbh go dírioch</span>
<lb n="1002"/><span>a bhfuil san talamh do pheaca gan fuighleach</span>
<lb n="1003"/><span>go bhfuil Mac an Duine a gcyumus a sgaoilte.”</span>
<lb n="1004"/><span>Do ghluais an t-easlán go hiomlán rimhe 'mach;</span>
<lb n="1005"/><span>dobhídar na bochtáin neamh-chonách thríd sin;</span>
<lb n="1006"/><span>do ghlacadar eagla is creatha roimhe Íosa,</span>
<lb n="1007"/><span>'s do leanadar do bhaile anns gach talamh dá dtíorthuibh.</span>
<lb n="1008"/><span>Tángadar cuige an iomad do dhaoinibh</span>
<lb n="1009"/><span>fá shórduibh galuir is atuirsi a gcnaoidhteacht,</span>
<lb n="1010"/><span>is diabhuil a ccorpuibh choda acu ag aoidheacht,</span>
<lb n="1011"/><span>'s do leighis iad uile gan uireasba ní eir bith.</span>
<lb n="1012"/><span>Deiridís na deamhain ag labhairt go cuimhightheach:</span>
<lb n="1013"/><span>“Is tusa gan bhréag Mac Dé is Críosd leis.”</span>
<lb n="1014"/><span>Do choisg sin iad a mbriathraibh caoine</span>
<lb n="1015"/><span>gan labhairt air 'ainm ós acu bhí fís eir.</span></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="1016"/><p><span>d'iarr Símóin Petrus é d'fhéachuin tighe leis,</span>
<lb n="1017"/><span>is máthair a chéile ag éag 'na luighe aige,</span>
<lb n="1018"/><span>is ar mbreith ar a láimh dobhí slán ón ní sin,</span>
<lb n="1019"/><span>'s do fhritheáil sí 'láthair an clár chum bídh dho.</span>
<lb n="1020"/><span>Adubhairt leis an dtroich ó phort Pisínum</span>
<lb n="1021"/><span>“Tá 'ndearnuis maite agat, is aithnim dhíot-sa:</span>
<lb n="1022"/><span>ná déan an peaca dod tharruing chum daoirse</span>
<lb n="1023"/><span>d'eagla go rachadh nías measa ná bhí agad.”</span>
<lb n="1024"/><span>Táinic ceithruinn mhór 'na chóir san tsligh' aige,</span>
<lb n="1025"/><span>is mórán easlán sa chongháir dhaoine</span>
<lb n="1026"/><span>ag iarraigh go tláth a sláinte air Íosa,</span>
<lb n="1027"/><span>is tug dóibh do láthair ag rádh riú: “Bídh sibh.”</span>
<lb n="1028"/><span>Dobhí sé is na habsdalaibh ar farraige choimhthigh,</span>
<lb n="1029"/><span>'s do thuit a chodladh ar thobar na díodhachta</span>
<lb n="1030"/><span>ó bheith 'na dhúiseacht ag urnaighthe oidhche</span>
<lb n="1031"/><span>'s ansa ló ag fagháil anróidh ag seanmóir d'Íoghioluibh.</span>
<lb n="1032"/><span>d'éirigh anfa ar an bhfarraige fhíochmhur</span>
<lb n="1033"/><span>do las ann tonnthach is fonn na gaoithe;</span>
<lb n="1034"/><span>do ghlac eagla na habsduil ón dtaoide</span>
<lb n="1035"/><span>gur a mbaoghal báis nó báidhte bhíodar.</span>
<lb n="1036"/><span>Do dhúisiodar an Tighearna go dian gan ríneas,</span>
<lb n="1037"/><span>'s do stad an fharraige a gcalm na síne;</span>
<lb n="1038"/><span>do lochtuigh a bhfeirg creidiomh na buighne</span>
<lb n="1039"/><span>ó bheith do láthair sa mbáirc 'na luighe acu.</span>
<lb n="1040"/><span>Tarrluigh corp a gcróchar san ród ar Íosa;</span></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="1041"/><p><span>budh mac don bhainntrigh ó cheanntur Níbium;</span>
<lb n="1042"/><span>d'aithbheódhaigh an marbh, is tug aisiog don mhnaoi bhig,</span>
<lb n="1043"/><span>'s do gháiriodar ag tabhairt gárrtha guidhe dho.</span>
<lb n="1044"/><span>d'éag inghean phrionnsa; ba punc san tír sin;</span>
<lb n="1045"/><span>do chuir fios go dían ag iarraidh Ísa;</span>
<lb n="1046"/><span>tarrla iomad cuidiochtan an-chathach san tslighe sin,</span>
<lb n="1047"/><span>is d'athbheódhaghodh an inghean a n-iongnadh daoine.</span>
<lb n="1048"/><span>'S do smuin an t-easlán, Marta an chroidhe mhath,</span>
<lb n="1049"/><span>ó bhinn a bhruit a bruid go sgaoilfeadh,</span>
<lb n="1050"/><span>'s do ghluais san bpress ag breith ar 'íochtar,</span>
<lb n="1051"/><span>is d'fhiafruigh an Tighearna cia hacu do shín reis.</span>
<lb n="1052"/><span>“Créad fá dtagra,” ar Peadar, “an ní sin,</span>
<lb n="1053"/><span>le gcuire bac ar phearsuin seach pearsa dhá ísle,</span>
<lb n="1054"/><span>is iad uile dod bhrúth go dlúth san tsligh' agaibh,</span>
<lb n="1055"/><span>is iad fút is tort gan locht ar aoin-neach?”</span>
<lb n="1056"/><span>“Acht subháilce d'fhág me thug sláinte 'mhnaoi mhath.”</span>
<lb n="1057"/><span>D'éigh Martan go hard dá rádh gurbh fhíor sin</span>
<lb n="1058"/><span>go bhfuair féin a sláinte ó' fháthim íochtair.</span>
<lb n="1059"/><span>“Do chreidiomh do dháil do shláinte,” ar Íosa.</span></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="1060"/><p><span>Rug Símón lobhair ón bhfonn sin Íosa</span>
<lb n="1061"/><span>go n-uige a thigh ag ithe bídh leis.</span>
<lb n="1062"/><span>Do lean Magdaléin an deibhléan díreach,</span>
<lb n="1063"/><span>'s a ceann faoi lár go cráidhte a' cuimhne</span>
<lb n="1064"/><span>go ndeachaidh uilc a peacuidh tar ghainiomh na dílionn,</span>
<lb n="1065"/><span>tar réultannuibh aeir is féar na mín-ghort.</span>
<lb n="1066"/><span>Do ghluais tríd an dteach gan sdad ag aoin-neach,</span>
<lb n="1067"/><span>go ndeachuidh fan mbord is comhruinn bhídh acu,</span>
<lb n="1068"/><span>'s do phóg sí a chosa gan loca le díoghruis,</span>
<lb n="1069"/><span>is d'innoil na cosa le srothuibh a rín-ruisg;</span>
<lb n="1070"/><span>do thiormuigh go luath le gruag a baoi-fhuilt,</span>
<lb n="1071"/><span>'s as daor an t-innimhent do chuimuil sí dhíobh-san.</span>
<lb n="1072"/><span>Do smuain Símón nár dhraoi cóir Íosa,</span>
<lb n="1073"/><span>'s dá dtuigeadh cáile na mná 's a gníomhartha,</span>
<lb n="1074"/><span>noch dobhí follus a bhfogas do dhaoinibh,</span>
<lb n="1075"/><span>nach leigfiodh í láimh reis 'na chairdios choidhche.</span>
<lb n="1076"/><span>Dubhairt Íosa dá fhreagairt: “Tabhair th'aire don ní sin:</span>
<lb n="1077"/><span>Bhí ag pairtigh diadha fiacha ar dhís bhoicht,</span>
<lb n="1078"/><span>cúig céad pinghinn ar dhuine don dís sin,</span>
<lb n="1079"/><span>is leith-chéad pinginn ar dhuine eile dhíobh sin;</span>
<lb n="1080"/><span>ní raibhe sin acu ná cumus chum díola,</span>
<lb n="1081"/><span>'s do mhath iad uile, is cia acu budh buidhe dhe?”</span>
<lb n="1082"/><span>Dubhairt Símón dá fhreagairt: “Mar mheasuim gan aoimhreas,</span></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="1083"/><p><span>'s don mhaithiomhnas mhór as mó bhias buidheachus.”</span>
<lb n="1084"/><span>Adubhairt an Tighearna: “Ciall gach croidhe air bith</span>
<lb n="1085"/><span>is bun 's as barr an ghrádh ar gach taoibh dhe,</span>
<lb n="1086"/><span>is éirigh dod bhaile fá mhaise le síth ghluin;</span>
<lb n="1087"/><span>do pheacuidh táid maite dod phearsuin, cér líonmhur.”</span>
<lb n="1088"/><span>Do chuir Ioruaidh Eóin 'na phort a gcuibhrioch,</span>
<lb n="1089"/><span>tré sheasamh nár chóir bheith pósda ag mnaoi chuil,</span>
<lb n="1090"/><span>ná bean a dhearbhráthar mar leannán do luighe leis,</span>
<lb n="1091"/><span>gur ghníomh sin malluighthe ó acfuinn na díodhachta.</span>
<lb n="1092"/><span>Ag so deisgiobail Eóin a bpósd chum Íosa</span>
<lb n="1093"/><span>ag iarraigh sgéul air féin go díreach</span>
<lb n="1094"/><span>arbh é ar gach aon-ghléas an Mésias fíre,</span>
<lb n="1095"/><span>nó an raibh go marrthannach a mhalairt ar tí theacht.</span>
<lb n="1096"/><span>Táinig 'na chomhdháil congháir dhaoine,</span>
<lb n="1097"/><span>is mórán bochtán go heaslán tríotha</span>
<lb n="1098"/><span>dobhí boghar balbh le fada acu rimhe sin,</span>
<lb n="1099"/><span>'s do shlánuigh na bhfiaghnuise iad gan raoíneas.</span>
<lb n="1100"/><span>Do-rein dóibh seanmóir, is nír sheanmóir mhíghlic</span>
<lb n="1101"/><span>do líon a gcluasa súas do bhrígh nirt,</span></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="1102"/><p><span>is dubhairt dul dóibh go n-uige Eóin don dís ghluin,</span>
<lb n="1103"/><span>is gach ní dá bhfacadar d'aithris tríd do.</span>
<lb n="1104"/><span>Ar n-imtheacht do chách, do thrácht ar Íosa,</span>
<lb n="1105"/><span>'tabhairt molta bhí mór ar Eóin 'na ghníomharthaibh,</span>
<lb n="1106"/><span>gur mhó é ná fáidh, is é an' fháidh glan díreach,</span>
<lb n="1107"/><span>is idir mhacuibh na mban 'na mhac as aoirde.</span>
<lb n="1108"/><span>Do-rein Ioruadh féasda do phréimh a ríoghachta,</span>
<lb n="1109"/><span>'s do ghuill toisg Eóin go mór ar  mhnaoi chuil;</span>
<lb n="1110"/><span>a hinghean óg do chuir Eródias fhíochmhur</span>
<lb n="1111"/><span>ag iarruigh athchuinghe 's do budh athchuinghe dhíoghaltach.</span>
<lb n="1112"/><span>Do gheall dí a hathair gach athchuinghe chuínfeadh;</span>
<lb n="1113"/><span>d'iarr ceann Eóin Baisda 'na masla don mhnaoi chuil;</span>
<lb n="1114"/><span>chuaidh sí don phríosún do díthiughadh an chinn sin</span>
<lb n="1115"/><span>is tug lé ar maighdúr a bhfeighil chiúil ringce.</span>
<lb n="1116"/><span>d'fhiafruigh don Tighearna cliath Phairisínioch,</span>
<lb n="1117"/><span>d'éis éirghithe ó bhord do nós na tíre</span>
<lb n="1118"/><span>créad tug na habsduil a nglaca gan ní acu</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="1119"/><p><span>a n-uisge, nó 'nglana, roimhe chathamh an bhídh ghluin?</span>
<lb n="1120"/><span>Do fhreaguir an Tighearna iad go rín-ghlic;</span>
<lb n="1121"/><span>“Glana foirimiolach is oirchios díbh-se;</span>
<lb n="1122"/><span>glana meadhónach ní ro-mhór a bhrígh agaibh.”</span>
<lb n="1123"/><span>Do ghabhadar sin chuca 'na chúis chum díoghaltais.</span>
<lb n="1124"/><span>Dochuaidh Íosa ar fásach gan áitreibh dhaoine;</span>
<lb n="1125"/><span>don lean é an iomad ó imiol gach críche;</span>
<lb n="1126"/><span>adubhairt na habsdail a sgaipe roimhe oidhche</span>
<lb n="1127"/><span>mar a bhfoighdís áitreabh nó aird chum bídh orrtha.</span>
<lb n="1128"/><span>“Tugaigh-se comhruinn dóibh,” ar Íosa.</span>
<lb n="1129"/><span>Adubhradar da fhreagairt: “Ní bhfuil againn acht ní bocht,</span>
<lb n="1130"/><span>cúig aráin is dá iasc nach riarfudh acht bhuighean bheag</span>
<lb n="1131"/><span>créad atá ionnta 'mhath a measg na huimhir si?”</span>
<lb n="1132"/><span>“Tugaidh am fhiaghnuise iad,” airsa Íosa.</span>
<lb n="1133"/><span>Tugadh 'na gcarrann, 's do bheannaigh gach ní acu,</span>
<lb n="1134"/><span>is tug uaidh mar bhiadh do riar chúig mhíle;</span>
<lb n="1135"/><span>bhí dhá bhascéd déag dá n-éis mar fhuigheallach.</span>
<lb n="1136"/><span>A luing ar fairrge na habsdail chuir Íosa,</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="1137"/><p><span>'s dochuaidh féin ar cnoc ó bhulc na ndaoine.</span>
<lb n="1138"/><span>d'arduigh an stoirm is fothrum na gaoithe,</span>
<lb n="1139"/><span>a mbaoghal a mbáighte go dtárla an bhuighin sin,</span>
<lb n="1140"/><span>gur ghluais sin chuca roimh thús na hoidhche</span>
<lb n="1141"/><span>ag siubhal ar an uisge gan tuisle air bith thríd air.</span>
<lb n="1142"/><span>Adubhradar na habsdail dá fhaicsint san tsligh' sin</span>
<lb n="1143"/><span>gurab sbiorad a tharrla ann ag rabhra air mínmhuir;</span>
<lb n="1144"/><span>do éigheadar le heagla a mbasgtha gan raoineas,</span>
<lb n="1145"/><span>go ndubhairt-sion go réigh gurab é dobhí acu.</span>
<lb n="1146"/><span>“Más tu,” ar Peadar, “guir farrat-sa síos me.”</span>
<lb n="1147"/><span>Dubhairt Íosa: “Tarr uat!” is do ghluais air Píotar</span>
<lb n="1148"/><span>ag siubhal ar an uisge 'na chuinne go díreach,</span>
<lb n="1149"/><span>gur ghlac sé eagla roimh acfuinn na gaoithe,</span>
<lb n="1150"/><span>is é dá shúghadh ag smúit na síne,</span>
<lb n="1151"/><span>gur éighidh ar an dTighearna ag iarraidh díona air.</span>
<lb n="1152"/><span>Do shín-sion a lámh gan spás chum Píotair,</span>
<lb n="1153"/><span>'s dochuadar ón dtuinn don luing gan raoineas.</span>
<lb n="1154"/><span>Do stad an fharraige le calam na gaoithe</span>
<lb n="1155"/><span>is d'adhraidh Mac Dé, 's gurab é dobhí acu.</span>
<lb n="1156"/><span>Dochuadar gan stad san mbarc chum tíre,</span>
<lb n="1157"/><span>is mar ráinig a dtuairisg ar fuiaid na gcríoch sin,</span>
<lb n="1158"/><span>do chnósuighdar chuca ón iomad do thíorthuibh,</span>
<lb n="1159"/><span>is a raibh a n-aon áit go heaslán díobh-san,</span></p>
</div>
<pb n="65"/>
<div><lb n="1160"/><p><span>ar uireasbha géaga is céadfa, is cnaoidhte,</span>
<lb n="1161"/><span>is do chreid bheith slán dámadh áil le hÍosa</span>
<lb n="1162"/><span>a leigion dóibh cuimilt le himilibh 'íochtair;</span>
<lb n="1163"/><span>is an mhéid dá dtarla, a sláinte bhí acu.</span>
<lb n="1164"/><span>Táinig bean Chanach ó Chanan chum Íosa,</span>
<lb n="1165"/><span>is do éighidh go dian 'na dhiaigh san chaoi sin:</span>
<lb n="1166"/><span>“A Thighearna, a Mhic Dháthbhí, dein grása am ríochtanus:</span>
<lb n="1167"/><span>m'inghean atá 'n-amhgar is deamhan 'na cuimhideacht.”</span>
<lb n="1168"/><span>Níor labhair-sion lé, níor éisd a fuighle,</span>
<lb n="1169"/><span>is d'iarr a dheisciobuil air-sion a díbirt:</span>
<lb n="1170"/><span>“Ní chuige mar thurus do cuireadh me,” airse Íosa,</span>
<lb n="1171"/><span>“acht do chaoirigh fáin atá 'stigh a n-Ísrael.”</span>
<lb n="1172"/><span>d'achuir é an bhean, 's do sgread aris air.</span>
<lb n="1173"/><span>“Fóir mo phriacuil, a Thighearna,” air sí reis.</span>
<lb n="1174"/><span>“Arán na leanbh do ghlacadh ní cuibhi sin,</span>
<lb n="1175"/><span>is ní cneasda a chathamh chum madra,” arse Íosa.</span>
<lb n="1176"/><span>“A Thighearna,” ar sise,” is dimhin gur fíor sin;</span>
<lb n="1177"/><span>cidh eadh, na madraidhe bheathaighid na daoine</span>
<lb n="1178"/><span>ithid gan chunntar brúsgar bídh ghlain,</span>
<lb n="1179"/><span>a dtuitionn ó chlár a máighistrigh síos de.”</span></p>
</div>
<pb n="66"/>
<div><lb n="1180"/><p><span>“Ad chreidiomh mór maith, a bhean,”  airse Íosa,</span>
<lb n="1181"/><span>“do réir do thoile a shochar sin bíodh dhuit.”</span>
<lb n="1182"/><span>Ón uair sin amach gan stad ná raoinios</span>
<lb n="1183"/><span>dobhí a hinghion slán ón rádh sin Íosa.</span>
<lb n="1184"/><span>Tángadar chuige an iomad Galísians</span>
<lb n="1185"/><span>dobhí dall bacach is balbh is cnaoidhte,</span>
<lb n="1186"/><span>is ar uireasbha céadfa, ag sléachtadh síos do;</span>
<lb n="1187"/><span>do shlánaigh iad uile gan uireasbha ní air bith.</span>
<lb n="1188"/><span>Le truaigh 'na dhiaigh sin dobhiadh ceithre mhíle,</span>
<lb n="1189"/><span>'s a mná ná 'leinibh ní chuirim san uimhir sin;</span>
<lb n="1190"/><span>le seacht n-aránuibh budh fulláin brígh aige</span>
<lb n="1191"/><span>is beagán d'iasguibh do riair íad líonta.</span>
<lb n="1192"/><span>Ar n-imtheacht 'na dhiaigh sin ó iath Ghalíse</span>
<lb n="1193"/><span>go cósda Iuda tar Iordan taoib reis,</span>
<lb n="1194"/><span>táinicc 'na chuinne an iomad do dhaoinibh</span>
<lb n="1195"/><span>'s do leighis a gcréachta go léir gan raoinios.</span>
<lb n="1196"/><span>Ó Ierico amach ag teacht as d'Íosa</span>
<lb n="1197"/><span>do chruinnigh 'na chuinne an iomad don chrích sin;</span>
<lb n="1198"/><span>táinig dís dall 'na cheann san tsligh' 'muith,</span>
<lb n="1199"/><span>'s do ghuidheadar mac Dáith go hard a ndíoghruis.</span>
<lb n="1200"/><span>Do ghair seision iad, is d'fhiafruigh a ríochtanus.</span></p>
</div>
<pb n="67"/>
<div><lb n="1201"/><p><span>d'iarradar radharc is leighios a gcaoiche air,</span>
<lb n="1202"/><span>“Do-bhéara bhur ccreidiomh,” air seision, “sin daoibh-si.”</span>
<lb n="1203"/><span>Bhí radharc math acu, 's do leanadar Íosa.</span>
<lb n="1204"/><span>Chuaidh sé don teampull a cceann na ndaoine;</span>
<lb n="1205"/><span>do-rein dóibh seanmóir nár bhudh an-ghlór baoise;</span>
<lb n="1206"/><span>do theithiodar amach greas don bhuidhin sin,</span>
<lb n="1207"/><span>is cuid dá absdaluibh ó neamh-thuigsint díodhachta.</span>
<lb n="1208"/><span>d'fhiafruigh don mhuintir chruinn dobhí astigh,</span>
<lb n="1209"/><span>ag labhairt go humhal: “An mar siúd díbh-se?”</span>
<lb n="1210"/><span>“Cá rachamaois,” ar Peadar, ag freagairt an Rígh ghil,</span>
<lb n="1211"/><span>“ag fágbháil bheatha na maithiosa síorrdha?”</span>
<lb n="1212"/><span>d'fhiafruigh Pétrus a gcéill mhath d'Íosa,</span>
<lb n="1213"/><span>ar a shon féin is gach n-aon do dhaoinibh,</span>
<lb n="1214"/><span>“Créad é luaigheacht saothair an té do sgaoil de</span>
<lb n="1215"/><span>a chuid don tsaoghal ag géille dhíbh-se?”</span>
<lb n="1216"/><span>Do fhreaguir é an Tighearna, Dia na fíre,</span>
<lb n="1217"/><span>“Do-bhéar-sa,” air sé, “go léir mar dhíol do</span>
<lb n="1218"/><span>céad uirid don tsaoghal ná méid do bhí aige,</span>
<lb n="1219"/><span>is flathas glan Dé gan bhréag mar dhíghnit.”</span>
<lb n="1220"/><span>d'Íosa ar bhfille dó ó Philipi Síre,</span>
<lb n="1221"/><span>d'fhiafruigh go ceannsa do labharthuibh míne</span>
<lb n="1222"/><span>dona habsdaluibh, go tairise caoin dil,</span>
<lb n="1223"/><span>cia Mac an Duine 'na ttuiccsin dobhí acu.</span>
<lb n="1224"/><span>Adubhairt ann Peadar ag freagairt dá rígh glic,</span>
<lb n="1225"/><span>ar a shon féin, 's gach n-aon don bhuidhin sin:</span></p>
</div>
<pb n="68"/>
<div><lb n="1226"/><p><span>“Is tusa Mac Dé; gan bhréag is Críosd sibh</span>
<lb n="1227"/><span>ó a dtig gach maithios sa bhflathas dá aoirde.”</span>
<lb n="1228"/><span>Do fhreagair an Tighearna a mbriathraibh caoine:</span>
<lb n="1229"/><span>“'S tu Peadar fulláin cunách críonda,</span>
<lb n="1230"/><span>fuaindemeint chairge mh'eaguilse dílse</span>
<lb n="1231"/><span>nach béara ifrionn cumus ná brígh oirthe:</span>
<lb n="1232"/><span>eochracha fhlathais Dé gealluim féin díbh-se</span>
<lb n="1233"/><span>'s a ndearnnbhuir ar talamh bheith gabhthach am ríoghacht leis;</span>
<lb n="1234"/><span>gach ní mhaithfir biaidh maite agas sgaoilte,</span>
<lb n="1235"/><span>is gach ní cheangalfuir biaidh ceangailte ann choidhche.”</span>
<lb n="1236"/><span>Go sliabh glan Tabóir do thóg leis Íosa</span>
<lb n="1237"/><span>Peadar 'na dhiaigh is dias mhac Shebedíga;</span>
<lb n="1238"/><span>dobhí Elías fáidh 'na dháil is Maoise</span>
<lb n="1239"/><span>ag trácht ar a bhás is ar pháis na spíne.</span>
<lb n="1240"/><span>“A Thighearna,” ar síad, do bhriathraibh guidhe ghlain,</span>
<lb n="1241"/><span>“d'fhéadfá ar saora a gcéim badh saoirse</span>
<lb n="1242"/><span>'s gan tú féin do chéasa ad dhíbirt,</span>
<lb n="1243"/><span>is gach ní go léir so-dhéanta dhíbh-se.”</span>
<lb n="1244"/><span>“Do-bheir,” ar sé, “an t-aodhaire díreach</span>
<lb n="1245"/><span>a anum math féin tar éis a chaoireach.”</span>
<lb n="1246"/><span>'S do thaisbéin é féin a sgéimh ghluin ríogha</span>
<lb n="1247"/><span>go glórmhur lunrach a soillse a dhíoghachta.</span>
<lb n="1248"/><span>Táinic an Sbiorad Naomh a néall fhíor-ghluin</span></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="1249"/><p><span>'s adubhairt guth san néall: “As é so mh'aoin-mhac.”</span>
<lb n="1250"/><span>Do chrom na habsduil go talamh don taoisg sin,</span>
<lb n="1251"/><span>'s ní raibh ar a ccasadh 'na bhfarradh acht Íosa.</span>
<lb n="1252"/><span>Fuair san teampull annsa tír sin</span>
<lb n="1253"/><span>mórán ceannuighthe, lucht reaca agus díola;</span>
<lb n="1254"/><span>do sgrios iad amach 'na srath dá ndíbirt,</span>
<lb n="1255"/><span>ó theampull 'Athar do shalcha tríotha.</span>
<lb n="1256"/><span>Táinic don teampull 'na cheann don taoisg sin</span>
<lb n="1257"/><span>daill is bacaidh d'fhagháil furtacht' 'na gcnaoidhteacht,</span>
<lb n="1258"/><span>do leighis iad uile gan uireasbha a ní ar bith,</span>
<lb n="1259"/><span>as comhair sagart is satha Phairisínach.</span>
<lb n="1260"/><span>Do ghlacadar ionghantus uile 'na ghníomharthuibh;</span>
<lb n="1261"/><span>do mhéadaigh a bhfuath 's a mbuaidhreadh tríotha,</span>
<lb n="1262"/><span>is mar dobhádar leinbh go milis dá ghuidhe sin:</span>
<lb n="1263"/><span>“Hósana, 'mhic Dáth,” mar fháilte rimhe aca.</span>
<lb n="1264"/><span>Arna mhárach ag trácht 'na sligh' dho</span>
<lb n="1265"/><span>fuair sé a mball ghlan crann glas fíge;</span>
<lb n="1266"/><span>ní bhfuair n' ocrus tora ar an gcraoibh sin,</span>
<lb n="1267"/><span>is do-rein ar ball don chrann sin críonach.</span>
<lb n="1268"/><span>Dobhí ag Ierusalém tobar caomh aoibhind</span>
<lb n="1269"/><span>'na dtigeadh aingeal dá mheasga gach míosa,</span>
<lb n="1270"/><span>do leighiseadh go fulláin easláinte dhaoíne</span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="1271"/><p><span>acht am do fhreaguirt an mheasguithe bhríoghmhuir.</span>
<lb n="1272"/><span>Dobhí fear pailithrise san leaba 'na luighe ige</span>
<lb n="1273"/><span>le hocht is tríochad bliaghain go claoite</span>
<lb n="1274"/><span>nach deachuidh fé linn le linn na brígh' sin</span>
<lb n="1275"/><span>le huireasba cumuis ig iomad na ndaoíne.</span>
<lb n="1276"/><span>Bhí, lá, an Tighearna ag triall san tslighe sin,</span>
<lb n="1277"/><span>is d'innis an bocht an toisg sin síos do</span>
<lb n="1278"/><span>“An áil do shláinte do dháil arís duit?”</span>
<lb n="1279"/><span>'S adubhairt gurbh fhearr a fagháil ná ríoghachta.</span>
<lb n="1280"/><span>“Iomchair do leaba go baile do dhaoíne.”</span>
<lb n="1281"/><span>Do-rein an t-easlán mar d'fhuráil Críosd air.</span>
<lb n="1282"/><span>Do mheas na hIúdhail a chúiseadh thríd sin</span>
<lb n="1283"/><span>'na hiomchur air fein, 's a' méid a bhí aca.</span>
<lb n="1284"/><span>“Ní bhfuil agam-sa a dheimhin cé leighis mo chnaoiteacht,</span>
<lb n="1285"/><span>acht gurab é dubhairt liom a hiomchar thríbh-se.”</span>
<lb n="1286"/><span>Níor cuireadh a bhfeidhim cia leighis a chnaoidhteacht</span>
<lb n="1287"/><span>acht 'fhiafruidh' cia dubhairt leis siobhal son tsaoíre.</span>
<lb n="1288"/><span>Bhídar na habsdail san tsabat gan ní eir bith</span>
<lb n="1289"/><span>ag siobhal thrí ghortuibh, 's an t-ocarus tríotha;</span>
<lb n="1290"/><span>a' pioca na ndias budh féasda don bhuidhin ghil,</span>
<lb n="1291"/><span>dá ccuimilt na mbasuibh, dá nglana chum bígh bhig.</span></p>
</div>
<pb n="71"/>
<div><lb n="1292"/><p><span>Do bhuail ar chullóid tionóil Phairisínioch</span>
<lb n="1293"/><span>a mór-easonóir do thabhairt dóibh tríd sin,</span>
<lb n="1294"/><span>ó bheith re gnódh san tsiobóid dobhí aca,</span>
<lb n="1295"/><span>is agá raibh a n-urchóid comhmór ré ní ar bith.</span>
<lb n="1296"/><span>Do labhair cara na nabsdal dá ndídean</span>
<lb n="1297"/><span>go ndeindís fae dhó nísa mhó do ghníomharthuibh</span>
<lb n="1298"/><span>annsa tsabat do ghlacadh mar shaoire</span>
<lb n="1299"/><span>'s gan bheith a n-easba na beatha ná 'ríochtanus.</span>
<lb n="1300"/><span>Sabat do ag teagasg san eagluis Íodhalta,</span>
<lb n="1301"/><span>is tugadh le ceilg san reilg sin rimhe 'steach</span>
<lb n="1302"/><span>óglách baclámhach 's a dheasláimh síos reis</span>
<lb n="1303"/><span>bhí caol seirgthe meirbh gan bhrígh eir bith.</span>
<lb n="1304"/><span>Do mheasadar na hIúdhail cúis mhath tshligh' aca</span>
<lb n="1305"/><span>go bhfoighdís greidhm eir tré leighios san tsaoire.</span>
<lb n="1306"/><span>Do thuig seision an t-olc go docht 'na gcroidhe aca,</span>
<lb n="1307"/><span>'s do chuir sé eaturra 'na sheasamh an cnaoidhteach,</span>
<lb n="1308"/><span>is d'fhéach orrtha timcheall an bhuill gach taoibh dhe;</span>
<lb n="1309"/><span>d'fhiafruigh fá leith an cheisd si díobh sin:</span>
<lb n="1310"/><span>ar dhlightheach do neach math, nó gníomh olc,</span>
<lb n="1311"/><span>duine do mharbhadh, nó 'bheathughadh san tsaoire:</span>
<lb n="1312"/><span>“Cia agaibh,” ar sé, “go léir don bhuighin sin,</span></p>
</div>
<pb n="72"/>
<div><lb n="1313"/><p><span>noch thógfudh a foighir bhig dhoimhin bhig a chaiorach?”</span>
<lb n="1314"/><span>'S adubhairt leis an bhfear sin a ghlac do shíne</span>
<lb n="1315"/><span>'s do leig leis í slán mar an láimh dobhí aige.</span>
<lb n="1316"/></p>
</div>
<pb n="73"/>
<div><lb n="1317"/><p><span>AN CEATHROMHADH CAIBIDIL</span></p>
<lb n="1318"/>
<lb n="1319"/><p><span>THRÁCHTUS AR DHUL AN TIGHEARNA GO BETÍNIA,</span>
<lb n="1320"/><span>AIR AITHBHEÓDHADH LASARUIS AGUS GO</span>
<lb n="1321"/><span>N-UIGE A PHÁIS NÓ UAIR A CHEANGAIL.</span></p>
<lb n="1322"/>
<lb n="1323"/><p><span>Dochuaidh an Tighearna go hiath Betínia</span>
<lb n="1324"/><span>go teagh ghluin Martain 's a dearbhsheathar dísle,</span>
<lb n="1325"/><span>Muire Magdalén do thréig a gníomhartha</span>
<lb n="1326"/><span>'s do las le grádh don ard-fhlath fhíre.</span>
<lb n="1327"/><span>Dobhí sí is na habsdail ag tabhairt aire dá fhuighlibh</span>
<lb n="1328"/><span>go dtáinic Martan dá gearán tríd sin</span>
<lb n="1329"/><span>ná raibh sí a gcúram cunganta an bhídh dhi.</span>
<lb n="1330"/><span>As dubhairt sin gurbh fhearr dhi an bheatha dobhí aice,</span>
<lb n="1331"/><span>gurbh í budh uaisle 's budh buaine saoirse,</span>
<lb n="1332"/><span>'s nach beatha thalmhuidhe bheathaighidh na daoine</span>
<lb n="1333"/><span>acht aire do thabhairt don bheathaigh budh aoirde</span></p>
</div>
<pb n="74"/>
<div><lb n="1334"/><p><span>is bheith dá tuar gach uair da ghuidhe aca.</span>
<lb n="1335"/><span>Do chruinnigheadar comhairle an chóip chuthaigh Íodhalta</span>
<lb n="1336"/><span>is an t-ord malluighthe, easbuig Phairisínoch,</span>
<lb n="1337"/><span>ag cathamh a n-inntliocht le hinntinn díoghaltais</span>
<lb n="1338"/><span>is an pobul do shásadh is bás d'fhagháil d'Íosa.</span>
<lb n="1339"/><span>Is air do shaoileadar, adhaltranus saoite:</span>
<lb n="1340"/><span>dá ndaoradh stríobóid bheith mí-thrócuireach thríd do,</span>
<lb n="1341"/><span>is dá saoradh sé ise go mbrisfeadh an dligh' cirt,</span>
<lb n="1342"/><span>is gur chúis a bhásuighthe ceachtardha dhíobh-so.</span>
<lb n="1343"/><span>Tugadh iona cheann don teampull Íodhalta</span>
<lb n="1344"/><span>bean dofríth cionntach ós cionn an ghníomh uilc</span>
<lb n="1345"/><span>'s gurb é go follus a clocha budh dhligh' aca:</span>
<lb n="1346"/><span>d'iarradar eision mar bhreithiomh don mhnaoi sin.</span>
<lb n="1347"/><span>Thuig sin an chalaís is an mhailís 'na gcroidhe aca;</span>
<lb n="1348"/><span>'do sgríobh gan faillíth a bpeacuidhe líonmhur'</span>
<lb n="1349"/><span>lena mhéar ar talamh, a n-athais a sgríbhinn,</span>
<lb n="1350"/><span>an tuata 's a' cléirioch go léaghadh a ngníomh uilc</span>
<lb n="1351"/><span>“Gidhbé agaibh,” ar sé, “tá saor ó dhíchúis</span>
<lb n="1352"/><span>buileadh a chéad chloch féin air an mnaoi úd.”</span>
<lb n="1353"/><span>'s do chrom a cheann mar am dá sligh' shiúil,</span>
<lb n="1354"/><span>ur fhágbhadar an teampull, a n-amhgar mírúin.</span></p>
</div>
<pb n="75"/>
<div><lb n="1355"/><p><span>Ar n-imtheacht do chách go mánnta mídhchlúghach,</span>
<lb n="1356"/><span>a ccleasa 's a gcealga go ndeachaidh a mbrígh amugha,</span>
<lb n="1357"/><span>dubhairt leis an mnaoi go caoin an tsligh' 'shiubhal</span>
<lb n="1358"/><span>'s gan pheacughadh dhí choidhche a n-aon-chúis.</span>
<lb n="1359"/><span>Do-rein seanmóir cheannsa san teampull Íodhalta,</span>
<lb n="1360"/><span>'s a measg gach labhartha do labhair an ní si:</span>
<lb n="1361"/><span>Gibé éisdfios mo ghlór is chomhuillfios mo dhligh' ceart</span>
<lb n="1362"/><span>ní bhfoighid go bráth bás na síordhacht'.</span>
<lb n="1363"/><span>Do labhair na hIúdhuil neamh-mhúinte mí-ghlic;</span>
<lb n="1364"/><span>“An mó thu ná Ábraham, ar n-ard-athair aoise,</span>
<lb n="1365"/><span>dobhí 'n' fhíréan a ndligh' Dé fír-cheart</span>
<lb n="1366"/><span>is fuair bás a ngrásuibh do láthair daoine.”</span>
<lb n="1367"/><span>Dubhairt-sion dá bhfreagairt: “Go dearbhtha dhíbh-se</span>
<lb n="1368"/><span>Táim-se roimhe Ábraham, cia táim arís ann.”</span>
<lb n="1369"/><span>'S do thóg an pubal sin clocha chum Íosa,</span>
<lb n="1370"/><span>gur fháig sé an teampull fa chantlumh thríotha.</span>
<lb n="1371"/><span>Táinig ón gceanntur dall chum Íosa</span>
<lb n="1372"/><span>dobhí riamh dall gan amharc ar ní air bith;</span>
<lb n="1373"/><span>d'fhiafraigh na habsdail “An peaca do-rín sin?</span>
<lb n="1374"/><span>An é fein do pheacuigh nó peacadh na sinnsior?”</span></p>
</div>
<pb n="76"/>
<div><lb n="1375"/><p><span>Adubhairt-sion dá bhfreagairt nach ceachtardha dhíobh sin,</span>
<lb n="1376"/><span>acht Mac Dé d'fhíorughadh 's na míorbhuile bhí aige.</span>
<lb n="1377"/><span>Chuir cré san tsile ar ionad  chaoin-ruisg,</span>
<lb n="1378"/><span>'s adubhairt leis dol don pholl glan Síolom,</span>
<lb n="1379"/><span>“is cuid don uisge sin cuimil dod chaoiche,</span>
<lb n="1380"/><span>'s do-gheabhair radharc ódth aghaidh do nighe leis.”</span>
<lb n="1381"/><span>So an dall chum siubhail mar adubhair leis Íosa:</span>
<lb n="1382"/><span>chuir uisge fan' aghaidh; fuair radharc ccach ní air bith;</span>
<lb n="1383"/><span>is dochuaidh gan stad a measg 'na n-Íodhal,</span>
<lb n="1384"/><span>leis na míorbhuilibh ag síor-shiubhal tríotha,</span>
<lb n="1385"/><span>'s ag síor-mholadh Dé gach lae 'na 'thiodhlaicthibh,</span>
<lb n="1386"/><span>cé mhéaduigh miosguis is bine 'na gcroidhe acu.</span>
<lb n="1387"/><span>Lá beannuighthe an teampuill aig Solamh sa gheimhre</span>
<lb n="1388"/><span>uair eile do 'gcumhangrach ag Iúdhaluibh tíre</span>
<lb n="1389"/><span>ag sgreaduigh 's ag sgeamhuigheal mur mhadraighibh gaoithe,</span>
<lb n="1390"/><span>a mbéil 's a bhfiacla air bhfiaradh aig fíoch-nimh,</span>
<lb n="1391"/><span>gur iompoigh an pubal a bhfoircheadal choimhightheach,</span></p>
</div>
<pb n="77"/>
<div><lb n="1392"/><p><span>gur dhall a n-anam dá dtarraing ón tslighe chirt</span>
<lb n="1393"/><span>is 'innsin gurab é Mac Dé go dílios,</span>
<lb n="1394"/><span>go ndeindis féin do aodhradh is iodhbairt.</span>
<lb n="1395"/><span>Do labhair an t-Uan gan luas 'na chaoin-ghuth:</span>
<lb n="1396"/><span>“Dá n-innsin a dhearbhadh ná measthuidhe gur fíor me,</span>
<lb n="1397"/><span>'s a ndearna óm Athair dá dhearbhadh dhíbh-se,</span>
<lb n="1398"/><span>'s a bhreith liom féin a n-aon-ghné am ghníomharthuibh.”</span>
<lb n="1399"/><span>Do mhéaduigh a gcathach dá ghlaca go nimhneach -</span>
<lb n="1400"/><span>clocha 'na nglacuibh dá gcathamh san tslighe reis.</span>
<lb n="1401"/><span>Dubhairt sin: “An óm theagasg math tarbhach dhíbh-se</span>
<lb n="1402"/><span>mheasthaoi mo chlochadh a olcus bhur ccroidhe dhamh?”</span>
<lb n="1403"/><span>“Créad do-bheir,” air siad-san, “mar Dhia thu ag daoinibh,</span>
<lb n="1404"/><span>'s gan ionnad acht duine mar dhuine bheag dhínne?”</span>
<lb n="1405"/><span>“Mise muna gcreide sibh, creidigh mo ghníomhartha;</span>
<lb n="1406"/><span>tá m'Athair is mise comhionann gan aoimhreas.”</span>
<lb n="1407"/><span>As sin do mheasadar a ghlaca gan raoineas,</span>
<lb n="1408"/><span>gur theith sé uatha a n-uaignios tíre</span>
<lb n="1409"/><span>go sruith Iórdán, 's a mhór-dháimh taoibh reis,</span></p>
</div>
<pb n="78"/>
<div><lb n="1410"/><p><span>mar  baisdeadh Eóin ar tós na daoine.</span>
<lb n="1411"/><span>Bhí Lasarus a ngalar 'na leaba go claoidhte</span>
<lb n="1412"/><span>ar ndul go Iórdán dá mhór-ghrádh air díbirt;</span>
<lb n="1413"/><span>chuir Martan is Magdalén sgéal chum Íosa air,</span>
<lb n="1414"/><span>cér dheacair leó 'tharraing ar eagla Íodhal dó.</span>
<lb n="1415"/><span>Go dhá lá dá éis sin d'éisd leó Íosa</span>
<lb n="1416"/><span>is d'innis dona habsdaluibh go dteastuigh a dtighiosach,</span>
<lb n="1417"/><span>Lasarus, an charaid is fearr dobhí acu,</span>
<lb n="1418"/><span>is gur ro-mhath leis ná raibh sa tír sin.</span>
<lb n="1419"/><span>Do ghluais féin is 'apsduil ag tarraing don chrích sin;</span>
<lb n="1420"/><span>so Marta na chuinne ag druidiom san tsligh' reis:</span>
<lb n="1421"/><span>“A Thighearna!” air sise, “dá dtigeadh sibh rimhe si,</span>
<lb n="1422"/><span>mo dhearbhráthair ni éagfadh dá mhéid a dhaoirse.”</span>
<lb n="1423"/><span>Dubhairt Íosa: “Bí a gcomfórd: éireóchaidh arís duit.”</span>
<lb n="1424"/><span>Ar ise: “Táim deimhnioch: a n-eiséirgh daoine.”</span>
<lb n="1425"/><span>“Mise eiséirighe 's a' bheatha; gibé charfus me dírioch</span>
<lb n="1426"/><span>do-gheabha beatha d'éis bháis go bráth san tsíordhacht.</span></p>
</div>
<pb n="79"/>
<div><lb n="1427"/><p><span>A gcreide an deagh-rún gan chunntabhairt thríd sin?”</span>
<lb n="1428"/><span>Dubhairt sise go gcreidfiodh gan deifir gach ní dhe,</span>
<lb n="1429"/><span>gurab é sin slánaightheóir is grádhaightheóir daoine,</span>
<lb n="1430"/><span>Críosd ar gach aon-ghné is Mac Dé gan aoimhreis.</span>
<lb n="1431"/><span>Magdalén do ghuir dá cur chum Íosa,</span>
<lb n="1432"/><span>'s ar dteacht dá fhéachuin do shléacht a' caoine.</span>
<lb n="1433"/><span>Do ghlac tioma-chroidhe an t-Aon-mhac, 's a dhéara mhoidhm air,</span>
<lb n="1434"/><span>'s do ghoileadar uile dá fheicsin san chaoi sin.</span>
<lb n="1435"/><span>Dobhídar sealad gan lagadh go sgíosmhur,</span>
<lb n="1436"/><span>na mná 's na habsdail is gan amharus Íosa,</span>
<lb n="1437"/><span>gur fhiafraigh cé an talamh a raibh Lasarus sínte.</span>
<lb n="1438"/><span>“Tar linn,” air siad-san, “'s, a Thighearna, chífir.”</span>
<lb n="1439"/><span>Do ghluais sé san tsráid, 's na mná ar gach taoibh dhe,</span>
<lb n="1440"/><span>eision dá dteagasg san teagasg budh aoidhbhinn;</span>
<lb n="1441"/><span>dochuaidh ón múnadh a cumha as a gcaoine</span>
<lb n="1442"/><span>ar nglacadh go ró-ard sóláis a n-Íosa.</span>
<lb n="1443"/><span>Dubhairt ag an adhlacadh: “Taighidigh síos air”</span>
<lb n="1444"/><span>'s na clocha do thógbháil don chorpán taoibh reis.</span>
<lb n="1445"/><span>Dubhairt Marta: “Ná déanuigh; bréantus sgaoile air;</span>
<lb n="1446"/><span>an corp atá marbh san talamh ceithre hoidhche.”</span></p>
</div>
<pb n="80"/>
<div><lb n="1447"/><p><span>Ar osgailt an tumba do luathaigh Íosa</span>
<lb n="1448"/><span>a rosg chum 'Athara dá achuirt le buidheachas:</span>
<lb n="1449"/><span>“Taoi riamh,” ar sé, “dom réir, is bídh 'nois,</span>
<lb n="1450"/><span>go dtuige a bhfuil farrum gur ad fharradh dobhíos-a.”</span>
<lb n="1451"/><span>d'éighidh do ghuth árd ag rádh na bhfuighle:</span>
<lb n="1452"/><span>“Tar amach, a Lasarus!”  Is do fhreagair sin d'Íosa.</span>
<lb n="1453"/><span>Táinic 'na sheasamh is é ceangailte a lín-bhrat,</span>
<lb n="1454"/><span>is dubhairt Íosa len' absdaluibh na ceangail do sgaoileadh.</span>
<lb n="1455"/><span>Do shléacht na mná go lár don rígh cheart,</span>
<lb n="1456"/><span>ag síor-mholadh Dé 's a' breith buidheachuis 'na thiodhlaicibh.</span>
<lb n="1457"/><span>Dochuaidh leó dhá lóistín mar óstuigheacht oidhche</span>
<lb n="1458"/><span>'s na habsdail is Lasarus an' fharradh gach taoibh dhe.</span>
<lb n="1459"/><span>Do theith Íosa roimhe aingidhacht aindlighe na n-Íodhal,</span>
<lb n="1460"/><span>é féin is 'abstail go cathair nEfrími,</span>
<lb n="1461"/><span>ó nach dtáinic aimsior nó am a chríche,</span>
<lb n="1462"/><span>'s dfhág Muire tar' éis go téacht arís do.</span>
<lb n="1463"/><span>Ar aithbheódhadh Lasarus do sgapadar daoine,</span></p>
</div>
<pb n="81"/>
<div><lb n="1464"/><p><span>is é bheith marbh a ttalamh ceithre hoidhche;</span>
<lb n="1465"/><span>na míorbhuile leath ar feadh gach críche,</span>
<lb n="1466"/><span>go dtánic dá fhéachaint na céada dhíobh ó thíorthuibh.</span>
<lb n="1467"/><span>d'árduigh tinntigheacht phrionnsaidh na n-Íodhal</span>
<lb n="1468"/><span>ó Lasarus d'athbheódha go neartóchadh daoine;</span>
<lb n="1469"/><span>dochuadar a gcomhairle chum toighimeach d'Íosa</span>
<lb n="1470"/><span>Lasarus do mharbhadh mar mhearughadh ar ghníomharthuibh.</span>
<lb n="1471"/><span>Ag dol san deibhléin go Ierusalém d'Íosa</span>
<lb n="1472"/><span>tarluigh a mbaile do thalamh Ghalísia</span>
<lb n="1473"/><span>deichnemhar fear dobhí a bhfad a luibhre,</span>
<lb n="1474"/><span>is d'fhanadar uaidhe mar thuairim críche;</span>
<lb n="1475"/><span>d'éigheadar go hairgheanach dá achuirt le díogruis:</span>
<lb n="1476"/><span>“Fóir sinn, a Mháighistir ghrádhaigh is 'Íosa!”</span>
<lb n="1477"/><span>“A dhaoine, tairrngidh ar shagart,” airse Íosa.</span>
<lb n="1478"/><span>Is mar ráingeadar sagart do glanadh a luibhre.</span>
<lb n="1479"/><span>Do-rein Íosa seanmóir ní nemhchóir a cuimhne</span>
<lb n="1480"/><span>do láthair Shacheus 's ar adhbhar rígh-mhath;</span>
<lb n="1481"/><span>gé gur phágánach níor phágánta a ghníomhartha:</span>
<lb n="1482"/><span>do chonnuimh an tseanmóir nó a hurmhór 'na chroidhe aige;</span>
<lb n="1483"/><span>dubhairt leis gach neach ar fad na dtíortha,</span>
<lb n="1484"/><span>dár bhain le hégóir 'én-tsórd ní air bith</span></p>
</div>
<pb n="82"/>
<div><lb n="1485"/><p><span>teacht do láthair is go ndáilfeadh díol do,</span>
<lb n="1486"/><span>ceithre huirid a choda den chostus dobhí aige,</span>
<lb n="1487"/><span>is ar bhochtuibh fá seach a leath go sgaoilfeadh.</span>
<lb n="1488"/><span>Dubhairt Íosa: “Biad farrat ad bhaile san oidhche;</span>
<lb n="1489"/><span>'s aniugh tig sábháil ad chábán choidhche;</span>
<lb n="1490"/><span>aig Ábraham go ceart ad mhac ataoidh-se.”</span>
<lb n="1491"/><span>Do thionnsgain aisde do theagasg na ndaoine</span>
<lb n="1492"/><span>le mórán sórrthan do thobhairt chum críche,</span>
<lb n="1493"/><span>uair le labharthaoibh a gceannsacht caoinis,</span>
<lb n="1494"/><span>uair le heasmuilte ag bagairt an díomuis,</span>
<lb n="1495"/><span>uair dá múineadh a humhlacht mínis,</span>
<lb n="1496"/><span>uair le sompladhaibh do chomharthaoibh dírioch,</span>
<lb n="1497"/><span>uair le feirg dá gcreidiomh dá ndíbirt,</span>
<lb n="1498"/><span>uair le míorbhuileibh ag fíoradh a ngníomharthuibh,</span>
<lb n="1499"/><span>uair an sgríoptúir dá míonughadh thríthe</span>
<lb n="1500"/><span>do láthair phrionnsaoi is chunntaoi Pairisínioch.</span>
<lb n="1501"/><span>Tug dóibh mar cheacht stair an rígh mhath</span>
<lb n="1502"/><span>do chuir a theachtaire ag tagairt a chíosa;</span>
<lb n="1503"/><span>do marbhadh a theachta le gasara an mhí-chirt.</span>
<lb n="1504"/><span>Do cuir sin a mhac gan stad arís ann;</span>
<lb n="1505"/><span>do marbhadh a' mac air an acht rimhe sin,</span>
<lb n="1506"/><span>'s dochuaidh féin dá n-éis chum díoghaltais.</span>
<lb n="1507"/><span>Adubhairt lena chois gurbh olc a ngníomhartha</span></p>
</div>
<pb n="83"/>
<div><lb n="1508"/><p><span>'s go mbainfeadh an talamh 's a tarbha dhíobh-san</span>
<lb n="1509"/><span>'s go dtiubhradh an fíonúr don bhuidhin budh dísle</span>
<lb n="1510"/><span>'s do dhíolfadh gach lae go réigh a chíos leis.</span>
<lb n="1511"/><span>Fuair saothruidhe locht ar chloich budh fhíor-mhaith;</span>
<lb n="1512"/><span>do-rein di cloch mhuilinn gan uireasbha ní eir bith:</span>
<lb n="1513"/><span>“Mise an chloch thoruigh-si dfhollmhuigh Íodhal</span>
<lb n="1514"/><span>'s do d'hiomoladar go grod ag tobhairt chroiche spíne damh.</span>
<lb n="1515"/><span>Rein cloch dá bhalla le hathais bhoicht díom-sa</span>
<lb n="1516"/><span>an reacht nua 's an seanreacht, mar labhraid draoithe,</span>
<lb n="1517"/><span>'s nách dá gcur ar gcúluibh thug chugaibh me 'on tír-si</span>
<lb n="1518"/><span>acht dá gcur ar n-aghaidh le feidhim mo ghníomhartha.</span>
<lb n="1519"/><span>'Bé luighfios ar an gcloich si, budh olc do a aoíde;</span>
<lb n="1520"/><span>caillfe sé flathas Dé choidhche</span>
<lb n="1521"/><span>do-bhéarthar don té as féile díol as</span>
<lb n="1522"/><span>is chuirfios air toradh a shochar sa ngníomh sin.</span>
<lb n="1523"/><span>Do ghlacadar eagla an satha Pairisínioch,</span></p>
</div>
<pb n="84"/>
<div><lb n="1524"/><p><span>ó eision an fáidh dob fhearr do dhraoithibh,</span>
<lb n="1525"/><span>gurab leó féin do bhuin bun gach ní acu,</span>
<lb n="1526"/><span>'s do thuigeadar ionnta cionnta a ngníomh uilc.</span>
<lb n="1527"/><span>Dobhí Íosa, a mháthair, Marta, is Magdalína,</span>
<lb n="1528"/><span>Lasarus, is na habsdail, a gcathair Bhetínia</span>
<lb n="1529"/><span>roimh Domhnach na Palme dia Sathairn rimhe sin,</span>
<lb n="1530"/><span>is Síomón lobhar budh choghantach tighe acu.</span>
<lb n="1531"/><span>Dobhí ola ag Magdalén budh daor le díol di,</span>
<lb n="1532"/><span>is d'fhoilc sí go ceannsa ceann an rígh leis;</span>
<lb n="1533"/><span>d'ionnuil sí a chosa san ola le díogruis</span>
<lb n="1534"/><span>mar d'ionnuil le caisighibh na haithridhe rimhe sin.</span>
<lb n="1535"/><span>Adubhairt lé Iúdás nárbh iúsáid chuibheasach</span>
<lb n="1536"/><span>son don innimint a n-ionad a dhíola,</span>
<lb n="1537"/><span>go bhfoighthí air airgiod budh fairsiong le síonadh</span>
<lb n="1538"/><span>'s le tabhairt do bhochtaibh mar chostus 'na ríochtanus.</span>
<lb n="1539"/><span>Do labhair an Tighearna Dia dá díon san:</span>
<lb n="1540"/><span>“Ná cronuigh a' bhean is gur math a gníomh dhamh</span>
<lb n="1541"/><span>m'oladh roimh an mbás atá air mo thí-se</span>
<lb n="1542"/><span>anois gan chairde aig páis na spíne;</span>
<lb n="1543"/><span>biaidh boicht do ghnáth do láthair choidhche,</span>
<lb n="1544"/><span>is ní bhiad-sa acht spás in bhur bpáirt san taoibh si.”</span></p>
</div>
<pb n="85"/>
<div><lb n="1545"/><p><span>Do ghread na ráidhte an mháthair mhíolla;</span>
<lb n="1546"/><span>do chráidh na mná is cách 'na gcroidhe asteach;</span>
<lb n="1547"/><span>is do ghlac Iúdás le huathbhás smaoineadh</span>
<lb n="1548"/><span>gur cuireadh a lochtuidhe a bfhoirbhríghe síos do.</span>
<lb n="1549"/><span>Do dhíol Dia Céadaoin an t-airdrí thríd sin</span>
<lb n="1550"/><span>ar dheich dtaillionna fiochiod a miosguis a dhíoghaltais.</span>
<lb n="1551"/><span>Dubhairt Íosa rena mháthair is cách gach taoibh dhe</span>
<lb n="1552"/><span>bheith ollamh airna mháirioch do thrácht na sligh' leis,</span>
<lb n="1553"/><span>go rachadh go Ierusalém go pubul caomh Ísrael</span>
<lb n="1554"/><span>Domhnach na Pailme dá dteagasg ar sligh' chirt.</span>
<lb n="1555"/><span>Do fhreagradar cách dá rádh nár chuibhe dho</span>
<lb n="1556"/><span>dul innte go bráth faoi láimh na n-Íodhal,</span>
<lb n="1557"/><span>go rabhadar lán do ghráin dá dtaoibh-sion</span>
<lb n="1558"/><span>chum é do bhasga, dá dtagadh 'na slighe sin.</span>
<lb n="1559"/><span>“Ná bídh-se eaglach; casfum arís as,</span>
<lb n="1560"/><span>'s as í toil m'Athar go rachfuinn san tslighe si,</span>
<lb n="1561"/><span>is biaidh eadrom is cathach an díoghaltais</span>
<lb n="1562"/><span>go teacht air m-ais don teach sa arís dam.”</span>
<lb n="1563"/><span>Do ghluais sé ar maidin 's an ghasara bhuighne</span>
<lb n="1564"/><span>ar ghléas nua nár nós do rimhe sin,</span>
<lb n="1565"/><span>as 'dol d'fhíorughadh na sgríoptúire tríthe,</span>
<lb n="1566"/><span>is gach ní dár tairngeadh dhá thabhairt chum críche,</span></p>
</div>
<pb n="86"/>
<div><lb n="1567"/><p><span>dubhairt go rachadh ar asal don chrích sin,</span>
<lb n="1568"/><span>lér iarr sé marcuigheacht nár taithigheadh rimhe do.</span>
<lb n="1569"/><span>Dobhí searrach is asal tamall ón tslighe acu;</span>
<lb n="1570"/><span>do chuir dias dona habsdalaibh dá dtabhairt go dtí sin.</span>
<lb n="1571"/><span>Do chuireadar a n-iorraidhe mar phillín faoision;</span>
<lb n="1572"/><span>is dobhí ar an asal sin tamall don tslighe acu.</span>
<lb n="1573"/><span>Dochuaidh gan fuireach air an searrach, céirbh ísioll,</span>
<lb n="1574"/><span>gan srian gan ialluit go sliabh Olíbhet.</span>
<lb n="1575"/><span>Do chnósuigh chum cuire acu cruinnighthe daoine</span>
<lb n="1576"/><span>dá ghlaca le honóir ro-mhóir thríotha,</span>
<lb n="1577"/><span>is slata pailme 'na nglacuibh mar chaoí dho</span>
<lb n="1578"/><span>le cantic psalam dá gcantuin gach taoibh dhe.</span>
<lb n="1579"/><span>Deiridís le ceóltuibh an t-óg 's a' críonda:</span>
<lb n="1580"/><span>“As é sin ar dTighearna is Tighearna chloinne Ísrael,</span>
<lb n="1581"/><span>an rígh 's a' fáidh ó Nasar Galísia;</span>
<lb n="1582"/><span>moluigh le creidiomh é ag Ierusalém choidhche!”</span>
<lb n="1583"/><span>Ar rochtain Ierusalém, is dimhin é 'chaoine,</span>
<lb n="1584"/><span>'s adubhairt: “Mo thruaighe do chuallacht baoise,</span>
<lb n="1585"/><span>'s dá mbiadh sí féin a gcéill go gcaoínfeadh</span></p>
</div>
<pb n="87"/>
<div><lb n="1586"/><p><span>tré neart na ndiabhal dá thiarnadh thríthe.</span>
<lb n="1587"/><span>Táinic a leinbh go hinnill dá ghuidh-sion</span>
<lb n="1588"/><span>'s a mná le balcuisighibh budh taitneamhuighe bhí acu</span>
<lb n="1589"/><span>dá gcur fána chosuibh ó dhorus gach tighe acu</span>
<lb n="1590"/><span>go ndeachuidh don teampull go ceann a sgríbe.</span>
<lb n="1591"/><span>Do-rein dóibh seanmóir; níorbh fhada leó bhí acu,</span>
<lb n="1592"/><span>cé bí dhá dteagusg ó mhaidin go hoidhche;</span>
<lb n="1593"/><span>do chloídh sé a gúinnsighthibh prionnsuidhe Pairisiníoch</span>
<lb n="1594"/><span>gur chuir iad 'na dtocht, gérbh olc a gcroidhe dho.</span>
<lb n="1595"/><span>Do sgrios ón eagluis ceannuighthe an díola,</span>
<lb n="1596"/><span>dá mbuala le stróicibh do chórduighibh raoíne;</span>
<lb n="1597"/><span>dubhairt reó go ndearnuigh an rás in daoine</span>
<lb n="1598"/><span>fuathuis bitheamhnach don teach urnuighthe bhí ige.</span>
<lb n="1599"/><span>Tar éis a ndearnuigh 's a ráidhte 'chríochnughadh</span>
<lb n="1600"/><span>d'fhill go teagh Lasarus san bhaile san oidhche;</span>
<lb n="1601"/><span>dobhí 'na gcomhnuidhe 'na lóisdín Íosa,</span>
<lb n="1602"/><span>a absduil, 's a mháthair, 's na mná dobhí aice.</span>
<lb n="1603"/><span>Dochuaidh go n-uige a mháthair is láimh ré iar suighe dho,</span>
<lb n="1604"/><span>ó iomad an chrádhnuis is an ghrádh dobhí aige,</span></p>
</div>
<pb n="88"/>
<div><lb n="1605"/><p><span>tug a chorp 'na láimh ag fásgadh a croidhe reis</span>
<lb n="1606"/><span>do neartughadh a mheanma sa pheannuid do chuimhnigh.</span>
<lb n="1607"/><span>Táinic Magdalén is do shléacht dá ghuidhe sin</span>
<lb n="1608"/><span>go dtiubhradh 'na hárus an Cháisg dá dhaoinibh.</span>
<lb n="1609"/><span>“A Ierusalém,” ar sé, “do-dhéan-sa an tsaoire</span>
<lb n="1610"/><span>chum toile m-Athar do thabhairt chum críche.”</span>
<lb n="1611"/><span>Do ghioráin Magdalén san chéim sin Íosa,</span>
<lb n="1612"/><span>gur fhuráil do an Cháiscc is nárbh áil leis cloídh dhí,</span>
<lb n="1613"/><span>is do achuir a mháthair a ghrása 'ghuidhe dhi</span>
<lb n="1614"/><span>fá fhuirioch 'na hárus ag fagháil na saoíre.</span>
<lb n="1615"/><span>Do ghuidh an mháthair san chás sin Íosa</span>
<lb n="1616"/><span>fá fhuirioch san áit sin go tráth na saoire</span>
<lb n="1617"/><span>a measg a chairde do ghrádhuigh é 'ndíoghrais</span>
<lb n="1618"/><span>is ag seachuint a námhad ngránna bhfíochmur.</span>
<lb n="1619"/><span>“A mháthair ghrádhmhur, níl fagháil,” air Íosa,</span>
<lb n="1620"/><span>“gan toil m'Athar do thabhairt chum críche;</span>
<lb n="1621"/><span>táinicc an aimsir 's an t-am go dírioch</span>
<lb n="1622"/><span>don chineadh daonna do shaoradh tríom-sa,</span>
<lb n="1623"/><span>is bíodh 'fhios agaibh go gcaithfiom gach ní air bioth</span>
<lb n="1624"/><span>do labhair gach fáidh, a rádh, nó a sgríbhinn,</span></p>
</div>
<pb n="89"/>
<div><lb n="1625"/><p><span>díom dá dtagra do tharraing chum críche,</span>
<lb n="1626"/><span>'s go mbia ig Ierusalém toil a meanman díom-sa.”</span>
<lb n="1627"/><span>Do thuigeadar na mná annso fáth na bhfuighle,</span>
<lb n="1628"/><span>gur aig labhairt a bháis gan chairde bhí sin;</span>
<lb n="1629"/><span>do líon galar is atuirse an croidhe acu,</span>
<lb n="1630"/><span>'s do bhuail iad tocht ag gol go caointeach.</span>
<lb n="1631"/><span>Do labhair an mháthair go cásmhur cnaoidhte:</span>
<lb n="1632"/><span>“A Mhic dhil mhilis, do bhrisis mo chroidhe ionnam;</span>
<lb n="1633"/><span>do chrithnigh go huilidhe mh'innighe am chlígh luig,</span>
<lb n="1634"/><span>is táid go díochrach do bhriathraibh um shíorghuin.</span>
<lb n="1635"/><span>Féachuigh an t-Athair dom ghalaraibh thríbh-se,</span>
<lb n="1636"/><span>is ní fheadar créad adéar ná dhéanfad taoibh ris;</span>
<lb n="1637"/><span>cur a gcuinne a thola ní hobair liom choidhche,</span>
<lb n="1638"/><span>acht guidhim é cairde do dháil fán ngníomh sin,</span>
<lb n="1639"/><span>leigion dúinn san Cháisg si a bpáirt ar ndaoine,</span>
<lb n="1640"/><span>'s an duine do shaora a gcéim budh aoísle</span>
<lb n="1641"/><span>a n-éagmhuis do bháis-se d'fhagháil mar dhíol as,</span>
<lb n="1642"/><span>is gach ní go léir go réigh 'na chuimhne.”</span>
<lb n="1643"/><span>“Éistigh feasda agas staduighe don chaoi sin</span>
<lb n="1644"/><span>ná fuil 'fhios agaibh go gcaithfiom,” ar Íosa,</span>
<lb n="1645"/><span>“umhlacht do thabhairt dom Athair san ní si</span>
<lb n="1646"/><span>is bheith dá réir gach lae lem ghníomhartha?</span>
<lb n="1647"/><span>Ná bídhigh neamh-fhoighideach: eireóchad díbh-se</span></p>
</div>
<pb n="90"/>
<div><lb n="1648"/><p><span>a n-iomláine sláinte, gan fagháil a cloídh oram:</span>
<lb n="1649"/><span>ní fhéadaim an bás go bráth arís dul</span>
<lb n="1650"/><span>annsa phearsan bhias marrthannach choidhche.”</span>
<lb n="1651"/><span>Adubhairt Magdalén go ngéillfeadh d'Íosa;</span>
<lb n="1652"/><span>“Racham-na,” ar sise, “san ionad a mbí-se;</span>
<lb n="1653"/><span>atá teagh san bhaile sin aguinn go dílios</span>
<lb n="1654"/><span>'na mbiam gan easbha ar bith farrad san tsaoire.”</span>
<lb n="1655"/><span>“Is ar an sliabh,” air sé, “do-dhéan-sa a chríochnadh</span>
<lb n="1656"/><span>deagh-réir m'Athar noch chaithfiod do chuimhniughadh:</span>
<lb n="1657"/><span>ní bhfuaras riamh, is ní bhia, leis, choidhche,</span>
<lb n="1658"/><span>a leithid eile air sheirbhe a dhaoirse.”</span>
<lb n="1659"/><span>Do ghread na ráidhte na mná 's a' ríoghain,</span>
<lb n="1660"/><span>'s as beag nach dtáinic a mbás go dimhin de.</span>
<lb n="1661"/><span>Adubhairt a mháthair go támhlag cloídhte:</span>
<lb n="1662"/><span>“A Laoigh, 's a láthair atá an bás san chroidhe agam,</span>
<lb n="1663"/><span>'s as truagh do mháthair cráidhte ad taoibh-se.</span>
<lb n="1664"/><span>Créad um ar gheinios thu chum tuitioma thríod damh,</span>
<lb n="1665"/><span>'s gan agad ó thosach do bheatha go dtígh sin</span>
<lb n="1666"/><span>acht pian as tarcuisne, aithis is díbirt?”</span>
<lb n="1667"/><span>Dardaoin na cCumaoineach chum tuluighe chuaidh Íosa,</span></p>
</div>
<pb n="91"/>
<div><lb n="1668"/><p><span>é féin is 'absduil go cathair a naimhde;</span>
<lb n="1669"/><span>do chuir Peadar is Eóin le fógra rimhe asteach</span>
<lb n="1670"/><span>go teach carad dobhí tamull ón chrích sin</span>
<lb n="1671"/><span> chomhnuidhe ar sliabh a n-iath Seníclim</span>
<lb n="1672"/><span>d'ollmhughadh na Cásga don dáimh si bhí aige;</span>
<lb n="1673"/><span>deichneamhar trí fhichid an uimhir go díreach</span>
<lb n="1674"/><span>budh ghnáth 'na chuidiochtuin nár thuirseach dá choimhideacht.</span>
<lb n="1675"/><span>Do hollmhuigheadh an suipéir go raibh réigh roimhe-sion</span>
<lb n="1676"/><span>is eision ag teagasg na n-absdal, mar shaoilim,</span>
<lb n="1677"/><span>go nndeachuidh Eóin ag labhairt go ceann an tighe reis</span>
<lb n="1678"/><span>go raibh an biadh ollamh, dá dtogradh suighe aige.</span>
<lb n="1679"/><span>Do ghluais go tairise do bheanchadh an bídhe ghlain,</span>
<lb n="1680"/><span>'s 'a bord ar talamh a bhfaision na tíre;</span>
<lb n="1681"/><span>d'ionnuil a lámha roimh fhagháil an bhídh sin;</span>
<lb n="1682"/><span>dobhí féin eatarra is iad farruis 'na suighe aige.</span>
<lb n="1683"/><span>Ghlac an lumhan cásga 'na láimh dá sgaoile,</span>
<lb n="1684"/><span>ag geara gach proinne, dá roint gach taoibh dhe</span>
<lb n="1685"/><span>ar an gcóip sin agár mhór a mbrígh aige,</span>
<lb n="1686"/><span>an chuid fa sásadh a láimh gach aoin-fhir.</span>
<lb n="1687"/><span>Dobhí Eóin a n-aice a chara le díograis;</span>
<lb n="1688"/><span>do lean é ann gach áit go bás na spíne;</span>
<lb n="1689"/><span>ó iomad an ghrádh do dháil dá ghnaoi ghlain</span></p>
</div>
<pb n="92"/>
<div><lb n="1690"/><p><span>is bheith óna mháthair 'na bhráthair gaoil do.</span>
<lb n="1691"/><span>Níor shocuir na habsdail ar eagla a naimhde;</span>
<lb n="1692"/><span>is dubhairt sin: “Do mheasas bheith farruibh san chrích sin</span>
<lb n="1693"/><span>go dtuguinn an Cháisg go fáilteach dhíbh-se</span>
<lb n="1694"/><span>sul d'fhulinginn páis atá ar mo thí-se.</span>
<lb n="1695"/><span>Tá dona habsdaluibh pearsa dom dhíol-sa</span>
<lb n="1696"/><span>noch thumas a mhéar am mhéis le síth dhamh;</span>
<lb n="1697"/><span>as truagh don té bheir mé dhom naimhdibh,</span>
<lb n="1698"/><span>'s dob fhearr do féin san tsaoghal ná tíoghadh-san.”</span>
<lb n="1699"/><span>Dochuaidh go heidhibh an sgéal sin tríotha</span>
<lb n="1700"/><span>mar chloidhiomh ghéar nó tréan-neart saoide;</span>
<lb n="1701"/><span>do sdad gach n-aon is d'fhéach gach taoibh dhe,</span>
<lb n="1702"/><span>is d'fhiafraigh an é féin an té do-rín sin.</span>
<lb n="1703"/><span>Níor sguir an braithóir neamh-chóir mí-ghlic,</span>
<lb n="1704"/><span>a mheas nár haithnidheadh a ghangaid nó a chlaoine.</span>
<lb n="1705"/><span>Dubhairt Peadar le hEóin an sgeol dfagháil dírioch</span>
<lb n="1706"/><span>cia rin an brath ná reac an rígh acu.</span>
<lb n="1707"/><span>d'iafraigh Eóin sin go brónach d'Íosa;</span>
<lb n="1708"/><span>is do luigh an Tighearna siar go sínte;</span>
<lb n="1709"/><span>tug Eóin air 'ucht, a hucht a dhíograis',</span>
<lb n="1710"/><span>is d'innis go léir an sgéal sin síos do.</span>
<lb n="1711"/><span>San chomhrádh dhóibh rug Eóin an bíoga,</span></p>
</div>
<pb n="93"/>
<div><lb n="1712"/><p><span>gur bheag dá bhalluibh nach deachuidh a mbrígh asda,</span>
<lb n="1713"/><span>acht do-rein eir foighde do threighid an croidhe aige</span>
<lb n="1714"/><span>gur chunnuimh le deisgréid seicréid Íosa.</span>
<lb n="1715"/><span>Dá dtugdaois fios an fhir do Phíotar,</span>
<lb n="1716"/><span>do spiúnfadh a ghéaga ó chéile a bhfíoch-nimh,</span>
<lb n="1717"/><span>dodhéanfadh sparrtach dá easnach 'na chlígh astigh,</span>
<lb n="1718"/><span>dobhiadh 'ingne is 'fhiacal' a rian 'na chroidhe aige.</span>
<lb n="1719"/><span>d'éirigh an chóip sin ón mbord is Íosa;</span>
<lb n="1720"/><span>chuaidh sin ar siubhal go cúinne an tighe acu,</span>
<lb n="1721"/><span>is níorbh fheas dóibh a ghnódh ná 'smuaineadh</span>
<lb n="1722"/><span>go ttáinig go huis dá gcur 'na suighe reis.</span>
<lb n="1723"/><span>Do nocht ón éadach a ghéaga míne,</span>
<lb n="1724"/><span>'s do chas go fáisgthe tubháille lín air;</span>
<lb n="1725"/><span>do chuir chuige uisge a n-umar dobhí astigh</span>
<lb n="1726"/><span>déanta do chloich ag port an tighe sin</span>
<lb n="1727"/><span>chum cosa na n-easbal do ghlanadh 's do nighe dho.</span>
<lb n="1728"/><span>Rug leis é ar dtús go humhal chum Píotair</span>
<lb n="1729"/><span>d'ionnla a gcos, cér thoisg nár chuibhe dho;</span>
<lb n="1730"/><span>is dubhairt Peadar a chosa nach fostóghadh dho choidhche.</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="1731"/><p><span>Dubhairt-sion le Peadar muna bhfanagh dá nighe aige</span>
<lb n="1732"/><span>nach biadh a pháirt go bráth arís reis,</span>
<lb n="1733"/><span>'s nach tuigfeadh go ttrásda a dháil san ní sin,</span>
<lb n="1734"/><span>'s go dtuigfeadh a dtráth an fáth ceart dírioch.</span>
<lb n="1735"/><span>“Mo chosa amháin ní háil liom dhíbh-se</span>
<lb n="1736"/><span>gan mo lámha is mo chionn d'fholca ann,” air Píotair.</span>
<lb n="1737"/><span>“Gach ní bhias glan gé math,” ar Íosa,</span>
<lb n="1738"/><span>“ní lightior a leas a ghlana arís do,</span>
<lb n="1739"/><span>acht táthaoi-se glan, is ní glan liom thríd sibh.”</span>
<lb n="1740"/><span>'S do Iúdás malluighthe labhair an ní sin,</span>
<lb n="1741"/><span>cé d'ionnuil a chosa mar chosuibh na buighne</span>
<lb n="1742"/><span>go dtiormadh do láthair san tubháill do bhí aige.</span>
<lb n="1743"/><span>Tar éis an sgiomraidh uile do chríochnadh</span>
<lb n="1744"/><span>aig áit an tsuipéir do shuigh féin síos ann;</span>
<lb n="1745"/><span>do chuir an' aice na habstuil gach taoibh dhe,</span>
<lb n="1746"/><span>dá neartugh' a dteagasg is dá aithint ina ccuimhne.</span>
<lb n="1747"/><span>Do thionnsgain an nuadh-reacht go mbuanbhus síorra:</span>
<lb n="1748"/><span>do ghlac sé arán beag folláin choidhche;</span>
<lb n="1749"/><span>do thóg súas a rosg le cois a ghuidhe dho,</span>
<lb n="1750"/><span>'s do bheannuigh an t-arán a n-iomlán brígh nirt:</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="1751"/><p><span>“'S í so m'fheóil noch dheónfad dhíbh-se,</span>
<lb n="1752"/><span>'s do-bhéar tar bhur gceann san chrann,” ar Íosa:</span>
<lb n="1753"/><span>“'bé neach ghlacfas le mathas an ní si</span>
<lb n="1754"/><span>biaidh maille riom-sa dom iomchar choidhche.”</span>
<lb n="1755"/><span>Do bheannuigh 'na dheasláimh cupán fíona</span>
<lb n="1756"/><span>dá thabhairt dá absaluibh: “Glacuigh is íbhidh</span>
<lb n="1757"/><span>uile mo chuid fola noch dhoirtfiod tré dhaoinibh</span>
<lb n="1758"/><span>sa nuadhreacht le maithfidhear na peacuighe thríthe;</span>
<lb n="1759"/><span>is gach uair eile,” air sé, “do-dhéantaoi an ní si</span>
<lb n="1760"/><span>cuimhneócthaoí an tráth mo pháis is mh'iodhbairt.”</span>
<lb n="1761"/><span>Do labhair leó iomad do smiorchulach díodhachta</span>
<lb n="1762"/><span>dá gceangal a ngrádhnus grádh' dho choidhche,</span>
<lb n="1763"/><span>is dubhairt le hIúdás an iúsáid mhí-ghlic</span>
<lb n="1764"/><span>ebé ... a dhéanamh bheith ré gan raoinios.</span>
<lb n="1765"/><span>Do ghluais Iúdás, an trú ghrádhuigh díoghaltas,</span>
<lb n="1766"/><span>a gceann na ndamantach, easbuig na n-Íoghal,</span>
<lb n="1767"/><span>lér dhíol an t-aoin-rígh Dia Céadaoin rimhe sin</span>
<lb n="1768"/><span>eir deich ttalluinn fhichiod, cé gur phinginn gach ní acu;</span>
<lb n="1769"/><span>is d'iarr iad-san leis ag breith ar Íosa</span>
<lb n="1770"/><span>go dtugadaois feasda ón dtalamh a chuimhne.</span>
<lb n="1771"/><span>Dobhí an Tighearna tamall ag teagasg a dhaoine,</span>
<lb n="1772"/><span>ag trácht air a bhás is air pháis na spíne,</span></p>
</div>
<pb n="96"/>
<div><lb n="1773"/><p><span>ar 'imtheacht, is roimhe ré go tréigfadí-sion</span>
<lb n="1774"/><span>é féin le heagla na n-eascarad bhfíochmhur.</span>
<lb n="1775"/><span>Dubhairt Peadar ná tréigfeadh féin é choidhche</span>
<lb n="1776"/><span>'s go bhfanfadh as a chuinne go ttuitiom dho thríd sin.</span>
<lb n="1777"/><span>“Séanfuir-se féin go réigh fó thrí me</span>
<lb n="1778"/><span>sul ghairfios an cuileach a ttosach,” ar Íosa.</span>
<lb n="1779"/><span>“Ní bhfuilim-se acht gairid 'nbhur bhfarradh,” ar Íosa,</span>
<lb n="1780"/><span>“is imtheóchad le guais bhocht úaibh gan raoighnios;</span>
<lb n="1781"/><span>ní fhágbhad gan máthair budh máthair dhíbh sibh,</span>
<lb n="1782"/><span>is fillfiod do láthair a ngairdeachus croidhe dhíbh.</span>
<lb n="1783"/><span>Mar do ghráidhaighios,” ar sé, “sibh féin le díoghrais</span>
<lb n="1784"/><span>grádhaigheadh gach aon a chéile dhíbh-si:</span>
<lb n="1785"/><span>aithneóchaidh gach nduine don chruinne go dírioch</span>
<lb n="1786"/><span>gur sibh go cinnte mo mhuinntior dhílios.</span>
<lb n="1787"/><span>Cunnmhuigh mh'athanta gan easba a ní air bith</span>
<lb n="1788"/><span>is mairfigh gach lá bhur ngrádh-sa choidhche.</span>
<lb n="1789"/><span>Do-gheabhthaoi trioblóid is urchóid ríochtanuis</span>
<lb n="1790"/><span>annsa tsaoghal bhaoghlach mhí-cheart;</span>
<lb n="1791"/><span>bídhigh go foighneach, giodh teinn an ní libh,</span>
<lb n="1792"/><span>mar dobhíos-sa go foighidheach ion bhur radharc gach laoi aguibh;</span>
<lb n="1793"/><span>an saoghal um aghaidh-si as deimhin gur chaoidhios-sa</span></p>
</div>
<pb n="97"/>
<div><lb n="1794"/><p><span>'s gur taosga dom 'fhuath nó fuath dho dhíbh-se,</span>
<lb n="1795"/><span> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .</span>
<lb n="1796"/><span>Fillfidh bhar ccráiteacht chum gairdeachais shíorrdha.”</span>
<lb n="1797"/><span>Is d'fhéach ar an Athair don fhlaitheas dá ghuidhe-sion</span>
<lb n="1798"/><span>fán muinntior thug féin do 'chaomhnadh chaoidhche,</span>
<lb n="1799"/><span>mar do choimhéad féin an gcéin dobhí acu,</span>
<lb n="1800"/><span>'s gach nduine eile do chreidfeadh do thríotha,</span>
<lb n="1801"/><span>'s a dtug sé féin go léir do rimh sin</span>
<lb n="1802"/><span>go mbiadaois farruis ag faicsint na díoghachta.</span>
<lb n="1803"/><span>Do ghlac atuirse an chóip a mbrón go síor-fhliuch,</span>
<lb n="1804"/><span>'s do ghlac fantus Eóin ó mhór-cheas chaoínte,</span>
<lb n="1805"/><span>go ndeachaidh neimh gach sgéil san éifeacht tríotha</span>
<lb n="1806"/><span>is íad ar taoibh de ag éisdeacht 'fhaoilte.</span>
<lb n="1807"/></p>
</div>
<pb n="98"/>
<div><lb n="1808"/><p><span>AN CÚIGEADH CAIBIDIL</span></p>
<lb n="1809"/>
<lb n="1810"/><p><span>A THRÁCHTUS AR DHUL AN TIGHEARNA DON</span>
<lb n="1811"/><span>GHÁIRDÍN AR, A ALUS FOLA AGUS AR A PHÁIS</span>
<lb n="1812"/><span>AGUS AS SIN GO N-UIGE A BHÁS.</span></p>
<lb n="1813"/>
<lb n="1814"/><p><span>Níor éisd an Tighearna briathra an Rígh ghil,</span>
<lb n="1815"/><span>'s ní mó thug spás ón bhás dá aoin-Mhac,</span>
<lb n="1816"/><span>as do thréig sin é a ngné bheith cuimhitheach</span>
<lb n="1817"/><span>le gean a ghnúise, cérbh umhal a ghuidhe dho.</span>
<lb n="1818"/><span>d'fhill ar 'abstaluibh, is ní ag faire dobhíodar</span>
<lb n="1819"/><span>acht 'na dtrom suain, ciodh buadhartha bhí sin:</span>
<lb n="1820"/><span>“Nach féadthaoi faire ar feadh tamuill don oidhche</span>
<lb n="1821"/><span>'s ar ball go dtuitfair, gach nduine agaibh, thríom-sa?”</span>
<lb n="1822"/><span>Chuaidh uatha san ionad ann ar thosanaigh roimhe sin,</span>
<lb n="1823"/><span>'s as seadh adubhairt go tuirseach sgíosmhur:</span>
<lb n="1824"/><span>“A Athair thrócairuigh, fóir me óm ísbirt</span>
<lb n="1825"/><span>is éisd an urnuighthe go humhal do-ním dhuit.</span>
<lb n="1826"/><span>Cuir torm más féidir an mhéid dobhí dhamh</span>
<lb n="1827"/><span>do lán peannuide is searbhuis sgríobhtha,</span></p>
</div>
<pb n="99"/>
<div><lb n="1828"/><p><span>cuileach na páise is bás na spíne;</span>
<lb n="1829"/><span>ní hé mo rádh-sa acht do rádh-sa bíodh air sin.”</span>
<lb n="1830"/><span>Fuair sé Peadar is dís mhac Sebedíga</span>
<lb n="1831"/><span>an tarna huair 'na suan go sínte,</span>
<lb n="1832"/><span>'s adubhairt sé riú don ghlór budh chaoine:</span>
<lb n="1833"/><span>“Tá an spiorad go hollamh 's an cholann go claoidhte.”</span>
<lb n="1834"/><span>Annsa treas uair do ghluais san tsligh' sin</span>
<lb n="1835"/><span>d'achuirt a Athar mar dh'athchuir sé rimhe sin,</span>
<lb n="1836"/><span>'s adubhairt leis fós go leór a chaoine:</span>
<lb n="1837"/><span>“A Athair dhul an nirt 's an fhíor-chirt,</span>
<lb n="1838"/><span>cruas na croiche dhamh d'fhuilaing ...</span>
<lb n="1839"/><span>'s an cineadh daona do shaoradh thríom-sa;</span>
<lb n="1840"/><span>mo mháthair is m'easbuil aithnim dhíot-sa,</span>
<lb n="1841"/><span>a bhfochair gach n-aon dar ghéill damh thríotha;”</span>
<lb n="1842"/><span>is do bhris an fhuil ar fud a mhín-chnis</span>
<lb n="1843"/><span>as a bhalluibh mar allus dá shíor-chur,</span>
<lb n="1844"/><span>go raibh 'na lochuibh 'na bhrollach gach taoibh dhe</span>
<lb n="1845"/><span>gur rith chum tailmh go barra gach troighe aige.</span>
<lb n="1846"/><span>Do tuirsigheadh an tan sin le fanntuis Íosa,</span>
<lb n="1847"/><span>uaidh as a bhalluibh go ndeachuidh a bhrígh nirt</span>
<lb n="1848"/><span>ó thréigion na fola 's a chorthacht dá ghuidhe aige,</span>
<lb n="1849"/><span>'s nár dáileadh misnioch ná furtacht dá thaoibh dho.</span>
<lb n="1850"/><span>Táinic Mícheál le fíor-pháirt díoghruis',</span></p>
</div>
<pb n="100"/>
<div><lb n="1851"/><p><span>prionnsa na n-aingeal 's an teachtaire dílis,</span>
<lb n="1852"/><span>do thabhairt misnigh is tsóláis d'Íosa,</span>
<lb n="1853"/><span>is do bheannaigh go múinte búidh dá Rígh cheart.</span>
<lb n="1854"/><span>Adubhairt: “A Thighearna, is dian an ghuidhe agad,</span>
<lb n="1855"/><span>is t'allus fola 'na shrothuibh dá shíor-chur;</span>
<lb n="1856"/><span>rugas-a iad súd don chúirt as aoirde</span>
<lb n="1857"/><span>a bhfiaghnuise aingiol is Athar na díoghacht,</span>
<lb n="1858"/><span>is do leigeamar fúinn a nglúine síos do</span>
<lb n="1859"/><span>dá achuirt fá chairde na páise dhíbh-se</span>
<lb n="1860"/><span>'s a cur uaibh seochat ó dhochur a daoirse</span>
<lb n="1861"/><span>is ó gach bruid anois ....</span>
<lb n="1862"/><span>Is dubhairt an t-Athair ag freagairt ar nguidhe-ne:</span>
<lb n="1863"/><span>“Is aithne dom Mhac go math mo ghníomh-sa,</span>
<lb n="1864"/><span>nach féidir go geanamhuil ar ..., a slighe ar bith,</span>
<lb n="1865"/><span>an duine do shaora gan é do dhíol as.</span>
<lb n="1866"/><span>Más sláinte anmann mheasas mo Rígh-mhac,</span>
<lb n="1867"/><span>as éigin do féin dul d'éag dá ndíon sin,</span>
<lb n="1868"/><span>peannuid na croiche d'fhulang gan ríonios,</span>
<lb n="1869"/><span>is a chuid fola do dhorta gach taoibh dhi.”</span>
<lb n="1870"/><span>“'S í sláinte na n-anmann mheasuim-se,” ar Íosa,</span>
<lb n="1871"/><span>“is toghuim an bás mar ghrádh dá dhligh sin,</span>
<lb n="1872"/><span>do choimhlíona a thoile is shochair na ndaoine</span>
<lb n="1873"/><span>do chruthaigh le fíor-ghrádh an' íomháigh dhírigh.”</span></p>
</div>
<pb n="101"/>
<div><lb n="1874"/><p><span>Is dubhairt an t-aingiol go carrthannach caoin reis:</span>
<lb n="1875"/><span>“A Thighearna, bí foighideach a n-aghadh gach ní acu:</span>
<lb n="1876"/><span>dlighidh an mhórdhacht bheith cródha choidhche</span>
<lb n="1877"/><span>is neithe dorcha d'fhulaing gan chloidhteacht;</span>
<lb n="1878"/><span>na neithe peannaideach' ní mhairfe acu a mbrígh nirt</span>
<lb n="1879"/><span>acht ar feadh tamuill nó sealad gan stríocadh;</span>
<lb n="1880"/><span>imtheóchaidh 'na ndiaigh a bpian gan chuimhne,</span>
<lb n="1881"/><span>is tiocfuidh an maitheas noch mhairfios go síorrdha.”</span>
<lb n="1882"/><span>Do ghlac sé teagasg an aingil le buidheachus</span>
<lb n="1883"/><span>'s adubhairt leis athaint dá Athair 'na ríoghachtuibh,</span>
<lb n="1884"/><span>'s do mhuinntir nimhe a chur uile 'na chuimhne.</span>
<lb n="1885"/><span>Chuaidh chum na hurnaighthe ar ttús dobhí aige,</span>
<lb n="1886"/><span>'s adubhairt sin: “Glacuim gach peannuid dár sgríobhadh</span>
<lb n="1887"/><span>ina creidid le dóchas mórán cineadhacha</span>
<lb n="1888"/><span>'s nach féidir d'fhásgadh a sláinte Íodhal,</span>
<lb n="1889"/><span>mar oibrighid galar bhias marrthannach díoghaltach,</span>
<lb n="1890"/><span>'s atá an pháis sin 'na sláinte 'dhaoinibh:</span>
<lb n="1891"/><span>bíodh do thoil, 'Athar, ar dtabhairt chum críche.”</span></p>
</div>
<pb n="102"/>
<div><lb n="1892"/><p><span>Táinic chum 'absdal dá n-achar 'na luighe annsin,</span>
<lb n="1893"/><span>go gcolladais greas roimh theacht a naimhde;</span>
<lb n="1894"/><span>'s do-rein féin faire go bhfacuigh a bhiodhbha,</span>
<lb n="1895"/><span>an deagh-bhuachaill tréada choimhéad a chaoirigh,</span>
<lb n="1896"/><span>lér dhúisigh 'absdail d'éis tamuill don oidhche</span>
<lb n="1897"/><span>ar mbeith dá easgaraid a n-athghairid slighe do.</span>
<lb n="1898"/><span>“Do chollabhar go leór dar ndóigh,” air Íosa,</span>
<lb n="1899"/><span>“'s as follus an té do thréig is do dhíol me:</span>
<lb n="1900"/><span>an bfaicthí é ag teacht 'na léadear buighne</span>
<lb n="1901"/><span>'is mórán 'na dheóigh ón gcóip dár dhíol me?”</span>
<lb n="1902"/><span>Táinig a dtús cháich Iúdás díoghaltach,</span>
<lb n="1903"/><span>is tug mar chomharrtha don tóir dobhí aige</span>
<lb n="1904"/><span>gibé dá dtiubhradh póg a bhreith leó gan raoinios</span>
<lb n="1905"/><span>'s go mbiadaois dearbhtha don easccaraid Íosa.</span>
<lb n="1906"/><span>Dobhí rómpa tamall ag tarraing air Íosa,</span>
<lb n="1907"/><span>is d'umhluigh an traetúir aig claonughadh síos do;</span>
<lb n="1908"/><span>dubhairt: “Aue ram” eadhón “Fáilte dhíbh-se”.</span>
<lb n="1909"/><span>“Créad chum a dtáingis, a pháirtighe?” air Íosa,</span>
<lb n="1910"/><span>'s tug uaidh an phóg, cér phóg gan díograis.</span>
<lb n="1911"/><span>Is dubhairt le bladar don ghasara bhuighne:</span>
<lb n="1912"/><span>“Ní díbh se mise; acht ná briosfinn an dligh' ceart</span>
<lb n="1913"/><span>do-bheirim an phóg sa, ach mar chomhartha síth mhath.”</span>
<lb n="1914"/><span>“Mac an duine le póig ód bheól ...;</span>
<lb n="1915"/><span>tuguis uait póg nach comharrtha síth damh</span>
<lb n="1916"/><span>as do bhéal brathach cleasach caointeach,</span></p>
</div>
<pb n="103"/>
<div><lb n="1917"/><p><span>'s a' mhailís 's a' chealg le hacfuinn ad chroidhe-se.”</span>
<lb n="1918"/><span>Adubhairt an Tighearna: “Cia iarrthaoí-se?”</span>
<lb n="1919"/><span>Air iad-san dá fhreagairt: “An Nasaret, Íosa.”</span>
<lb n="1920"/><span>“As mise an té sin gan bhréag,” ar Íosa.</span>
<lb n="1921"/><span>Do thuitiodar tar ais go lag neamh-mbríoghmhur.</span>
<lb n="1922"/><span>'S arís d'fhiafraigh an Tighearna dhíobh-san</span>
<lb n="1923"/><span>cia bhí acu ar iarruigh thug iad san tslígh' sin.</span>
<lb n="1924"/><span>Dubhradar dá fhreagairt: “An Nasareat, Íosa.”</span>
<lb n="1925"/><span>“d'innsios gur me féin an té sin díbh-se.”</span>
<lb n="1926"/><span>d'fhiafruigh na habsduil ar cheaduigthe an ní acu</span>
<lb n="1927"/><span>duine do ghearradh 'na bhalluibh le cloidhiomh guirt.</span>
<lb n="1928"/><span>Thug Peadar amach go pras a chloidhiomh glan,</span>
<lb n="1929"/><span>Malcus gur bhuail is an chluais gur sgaoil de.</span>
<lb n="1930"/><span>Do thóg an tighearna, liaigh gach ní ar bith,</span>
<lb n="1931"/><span>an chluas ón dtalamh, 's ar Mhalcus do chaoichuir;</span>
<lb n="1932"/><span>'s adubhairt go easmuilte le Peadar an cloidhimh sin</span>
<lb n="1933"/><span>do chur uaidh asteach gan stad 'na dhíon do.</span>
<lb n="1934"/><span>“'S an té 'ní marbhadh a gcathughadh cloidhimh ghlais</span>
<lb n="1935"/><span>go ttuitfeadh sé féin le faobhar cloidhimh ghlais.</span>
<lb n="1936"/><span>Nach bhfuil fhios aguibh acht, m'Athair do ghuidhe dhamh,</span>
<lb n="1937"/><span>na léigión aingiol dom chabhair go bhfuighinn-si,</span></p>
</div>
<pb n="104"/>
<div><lb n="1938"/><p><span>acht gurab éigean sgríoptúir d'fhíorughadh dhíom-sa?”</span>
<lb n="1939"/><span>'S adubhairt: “ ... mise atá agaibh-si ar síor-fhios</span>
<lb n="1940"/><span>... uaibh gan ghuais mo dhaoine</span>
<lb n="1941"/><span>go ... an sgrioptúir gan cronughadh dhíbh dhamh.</span>
<lb n="1942"/><span>Tángabhair dom ghabháil le clocha ...</span>
<lb n="1943"/><span>a gcloidhimhibh 's a mbatuidhibh, mar shladaigh' tíre;</span>
<lb n="1944"/><span>san teampull me farruibh ag teagasg gach laoi aguibh,</span>
<lb n="1945"/><span>is gan sibh dom ghabháil aon tráth díbh sin.”</span>
<lb n="1946"/><span>Annsin, na madraighe aingidhe nimhneach',</span>
<lb n="1947"/><span>do cheangladar an Tighearna a ndiachair chaoibhrigh.</span>
<lb n="1948"/><span>Do theith le heagla a absdail 's a dhaoine,</span>
<lb n="1949"/><span>'s do fágbhadh é an' aonar ag stréip an díoghaltais.</span>
<lb n="1950"/><span>Dobhídar gan laga ag tabhairt easmuilte is spíd' do,</span>
<lb n="1951"/><span>le siobhal brosduighthe, a ndorchacht oidhche,</span>
<lb n="1952"/><span>tré shlighthibh salcha lathacha is draoibe,</span>
<lb n="1953"/><span>d'iaracht ar Ainas, Caiphas is Pílat.</span>
<lb n="1954"/><span>Do ghluais Peadar is Eóin 'na dheóigh san tsligh' sin</span>
<lb n="1955"/><span>go teach an easbuig 'na ndeachthus le hÍosa,</span>
<lb n="1956"/><span>'s adubhairt leó cailín do leataoibh an tighe 'muith</span></p>
</div>
<pb n="105"/>
<div><lb n="1957"/><p><span>gur le Críosd Peadar, is dubhairt Peadar nárbh fhíor dhi.</span>
<lb n="1958"/><span>Dobhí muinntearthus mór ag Eóin san tír sin</span>
<lb n="1959"/><span>le ndeachuidh asteach a measg na n-Íodhal;</span>
<lb n="1960"/><span>dobhí Peadar ar buairt ag fuacht na hoidhche</span>
<lb n="1961"/><span>go ndeachuigh dá ghoradh a bhfochair na ndaoine.</span>
<lb n="1962"/><span>d'fhiafruigh an t-easbog mallaighthe d'Íosa</span>
<lb n="1963"/><span>cár ghabhadar 'absduil, nach farruis dobhíodar,</span>
<lb n="1964"/><span>is créad an teagasg 'nar  ...</span>
<lb n="1965"/><span>'na raibh dá ttarraing ar atharrach slighe aige.</span>
<lb n="1966"/><span>Dubhairt Críosd dá fhreagairt nár labhair sé ní air bith</span>
<lb n="1967"/><span>reó-san gan fhios, ná teagusg ós ísiol,</span>
<lb n="1968"/><span>acht annsa teampul gach am do-níodh san</span>
<lb n="1969"/><span>don domhan go follus a bpobul na n-Íodhal.</span>
<lb n="1970"/><span>“Is fiafruigh díobh féin na sgéala fíora air,</span>
<lb n="1971"/><span>óir tá 'fhios acu gach teagusg do-ním-se.”</span>
<lb n="1972"/><span>Dobhí muinntear an easbuig 'na seasamh gach taoibh dhe,</span>
<lb n="1973"/><span>'s do ghlacadur fearg ón labhairt sin Íosa;</span>
<lb n="1974"/><span>d'éirigh d'urchur ministir cíorr-dhubh,</span>
<lb n="1975"/><span>is do bhuail sé bas fá neart ar Íosa.</span>
<lb n="1976"/><span>Do labhair go heasumhal a rannta nimhneach':</span>
<lb n="1977"/><span>“An mair sin fhreagras tú a' t-easbucc an' fhuighlibh?”</span>
<lb n="1978"/><span>Dubhairt Críosd go tláth res lán do mhíne,</span>
<lb n="1979"/><span>mar dobhiadh neach gan neart ná bríghe aige:</span></p>
</div>
<pb n="106"/>
<div><lb n="1980"/><p><span>“Má labhras míréir nach fínné sibh-se air?</span>
<lb n="1981"/><span>Más ceart do luaighios créad uim ar bhuailis tríd me?”</span>
<lb n="1982"/><span>Dobhí Peadar, cér theinn leis, ag radharc ar Íosa,</span>
<lb n="1983"/><span>go ndubhairt an cailín aig caismeirt arís reis:</span>
<lb n="1984"/><span>“'S do mhuinntir an duine thusa gan aoimhreas!”</span>
<lb n="1985"/><span>Dubhairt sin le mionnuibh nach feidir ce bhí acu.</span>
<lb n="1986"/><span>Dubhairt bráthair Malcuis gur dhíbh, gurbh fhíor dhi,</span>
<lb n="1987"/><span>'s go bhfacuigh sé féin é 'réir san tsligh' acu,</span>
<lb n="1988"/><span>go raibh a bhriathra ag breith fiaghuin fíor air.</span>
<lb n="1989"/><span>Dubhairt sin le heasguine nár aithin an tí sin.</span>
<lb n="1990"/><span>Do ghlaoidhaigh an cuilioch gan fuirioch san oidhche,</span>
<lb n="1991"/><span>is d'fhéach Íosa gan stad tar ais air Phíotar.</span>
<lb n="1992"/><span>Dochuadh a fhéachuint tré thaoibh an chroidhe aige</span>
<lb n="1993"/><span>gur chuimhnigh gach gealladh thug tamall do rimhe sin,</span>
<lb n="1994"/><span>'s do ghluais so amach gan stad dá bhrígh sin,</span>
<lb n="1995"/><span>'s do ghuil go géar bocht céasda caointeach</span>
<lb n="1996"/><span>ag cuimhniughadh air féin 's gur shéan sé Íosa</span>
<lb n="1997"/><span>annsna trí huairibh do luaigh reis rimhe sin.</span>
<lb n="1998"/><span>Dochuaidh Eóin do bhaile san taca sin d'oidhche</span>
<lb n="1999"/><span>go teach Mhagdalén d'aithris sgéal Íosa,</span>
<lb n="2000"/><span>is Muire fá channtlumh 's a' bhanntracht bhuighne,</span>
<lb n="2001"/><span>is d'aithris go léir na sgéala síos air:</span></p>
</div>
<pb n="107"/>
<div><lb n="2002"/><p><span>ar imtheacht na n-absdal 's a mhasla ig na hÍodhluibh,</span>
<lb n="2003"/><span>is ans gach buaidhreadh dá bhfuair san tsligh' acu,</span>
<lb n="2004"/><span>och mo ghreada! badh fairsiong an ní acu</span>
<lb n="2005"/><span>anns gach peannuid dá n-aithris ann tríotha.</span>
<lb n="2006"/><span>Do ghuil an tráth sin go cráidhte an ríoghain,</span>
<lb n="2007"/><span>'s do ghoiliodar na mná go hard dáríribh,</span>
<lb n="2008"/><span>ag bualadh a mbas gan stad 's ag caoine,</span>
<lb n="2009"/><span>'s na lámha dhá ngreadadh 's dá dtarraing gur shníomhadar.</span>
<lb n="2010"/><span>Budh chlos a bhfad gach sgread go nimhnioch,</span>
<lb n="2011"/><span>is buala bas aig teacht gach taoibh dhe;</span>
<lb n="2012"/><span>do buailtí fá thalamh gan laga na caoil-chuirp,</span>
<lb n="2013"/><span>is na fuilt órdha an ómra sgaoilte.</span>
<lb n="2014"/><span>Dochuaidh Muire ar a glúinibh ...</span>
<lb n="2015"/><span>do chaoi agus d'achuirt an Athar le díograis,</span>
<lb n="2016"/><span>'s as eadh adubhairt go cumhartha caoin reis:</span>
<lb n="2017"/><span>“A Athair an chirt 's a' nirt 's na díodhachta,</span>
<lb n="2018"/><span>is a Athair thrócairigh chomhachtaigh chaoin ghluin,</span>
<lb n="2019"/><span>a Athair na ceannsachta is ceann gach díorghacht',</span>
<lb n="2020"/><span>a Athair na fuirfeachta uile is na síordhachta,</span>
<lb n="2021"/><span>is 'Athair naomhtha is féile uim ní eir bith,</span>
<lb n="2022"/><span>aithnighim go tais mo Mhac math-chroidhe dhuit;</span>
<lb n="2023"/><span>míthrócuireach, an uair si, is cruaigh ná bí reis,</span>
<lb n="2024"/><span>is sibh leis gach n-aon mín séimh a gcaoinios.</span>
<lb n="2025"/><span>Ná marbhthar libh é, agas féach dom ríochtanas,</span></p>
</div>
<pb n="108"/>
<div><lb n="2026"/><p><span>'s go ndearnuigh féin dod réir gach ní air bioth,</span>
<lb n="2027"/><span>is olc 'na dhiaigh sin riamh nár fríothadh air;</span>
<lb n="2028"/><span>an cineadh daonna saor-sa air sligh' bhuig,</span>
<lb n="2029"/><span>is gach ní go réigh so-dhéanta dhíbh-se,</span>
<lb n="2030"/><span>a n-éagmhuis mh'Uain ghil do bhuaint duit díom-sa.</span>
<lb n="2031"/><span>Dein deabhaidh dá réightioch, glaoidhim is guidhiom thu,</span>
<lb n="2032"/><span>ó láimh na ladrun madramhuil ndíoghaltach</span>
<lb n="2033"/><span>tá dhá easmuiltiughadh ag tarcuisniughadh a dhíoghachta.</span>
<lb n="2034"/><span>Mar neach bhocht fhónna gan comhachta a dhíona</span>
<lb n="2035"/><span>d'umhlaigh sé é féin a ngéille dhíbh-se</span>
<lb n="2036"/><span>ag guidhe 's ag achuirt a Athar, 's ag caoí dhó.”</span>
<lb n="2037"/><span>... dobhí ar an aisde sin go maidin an laoi ghil</span>
<lb n="2038"/><span>mar do sgaip urmhór ... na buighne.</span>
<lb n="2039"/><span>Rugadh chum príosúin fhíor-dhúnta Íosa</span>
<lb n="2040"/><span>faoi shoiléar talmhun na ladrun gcoimhitheach</span>
<lb n="2041"/><span>dá cheangal do phiolóir do chloich mhóir chíorr-dhuibh,</span>
<lb n="2042"/><span>is é rena sheasamh go maidin an laoi ghil,</span>
<lb n="2043"/><span>púicín ar a shúilibh dúnta síos air,</span>
<lb n="2044"/><span>iad-san ag magadh is ag aitios gach taoibh dhe,</span>
<lb n="2045"/><span>'fhéasóg dá statha is dá chathamh chum gaíthe,</span>
<lb n="2046"/><span>doirne is basa feadh a leacan dá síne air,</span>
<lb n="2047"/><span>'s ag gabháil go teann 'na cheann do raoín-tslait,</span>
<lb n="2048"/><span>do sheilidhibh an' éadan, 's ag sléachtuin síos do</span></p>
</div>
<pb n="109"/>
<div><lb n="2049"/><p><span>ag iarraigh gach stroíce a thomhas cia níodh sin.</span>
<lb n="2050"/><span>Deiridís: “A amadáin, an tusa an fáidh fíre</span>
<lb n="2051"/><span>do shaoil gurbh fhearr thú ná mathaibh na dtíorrthann!”</span>
<lb n="2052"/><span>'s gach ní badh measa ar a náire do chuimhneadh</span>
<lb n="2053"/><span>as sin go maidin a labhairt 's a ngníomharthaibh.</span>
<lb n="2054"/><span>Táinic ar mhaidin faoi spairnn chum Íosa</span>
<lb n="2055"/><span>prionnsaidhe na catharach is mathaibh na n-Íodhal.</span>
<lb n="2056"/><span>“Tar linn, a shladuighe na mailíse líonta;</span>
<lb n="2057"/><span>anois,” ar siad, “bhias cíall do ghníomhartha.”</span>
<lb n="2058"/><span>Do ceangladh a lámha do thácla raoín-chas</span>
<lb n="2059"/><span>ar dtaoibh shiar dá dhrom go lom do-smaointe</span>
<lb n="2060"/><span>'s a cheann go nochtuighthe faoi fhuinniomh na gaoithe,</span>
<lb n="2061"/><span>is é drom dioróil faoi chullóid naoimhde;</span>
<lb n="2062"/><span>iad roimhe is 'na dhiaigh ag triall san tsligh' sin,</span>
<lb n="2063"/><span>is iomad na bpiasd ag iadh ar gach taoibh dhe</span>
<lb n="2064"/><span>dá tharraing tri shráidibh láibe is aoiligh</span>
<lb n="2065"/><span>go teaghlach Phíoláid budh príomháidh' dligh' acu</span>
<lb n="2066"/><span>ag cnúasach iomad do chuirthibh nárbh fhíor air</span>
<lb n="2067"/><span>ag fínnithibh éighthigh ag téacht dá shuighe air.</span>
<lb n="2068"/><span>“Muna mbiadh,” air siad, “é fianach fíor-olc</span>
<lb n="2069"/><span>ní thiubhramaois é ad cheann a' cur 'fhallsacht' síos air;</span></p>
</div>
<pb n="110"/>
<div><lb n="2070"/><p><span>go mór do chorruigh sé pobul na n-Íodhal;</span>
<lb n="2071"/><span>san Ghalalee ar fad níor stad go dtí anois;</span>
<lb n="2072"/><span>a chíos do Shaesar ní léigion d'íoc reis;</span>
<lb n="2073"/><span>do-ní Críosd de féin mar aon is rígh ceart.”</span>
<lb n="2074"/><span>Mar dochonnairc Iúdás, trú an smáil choidhthe air,</span>
<lb n="2075"/><span>go gcuirfidhe chum báis do láthair Íosa</span>
<lb n="2076"/><span>do ghlac sé doilghios le holcus a ghníomha,</span>
<lb n="2077"/><span>gur thairg an t-airgiod do thabhairt arís as,</span>
<lb n="2078"/><span>is gur pheacuigh sé ann ón bhfeall do-rín air,</span>
<lb n="2079"/><span>an fhuil ghlan ionnraic gan chionnta dhíbh leis.</span>
<lb n="2080"/><span>Air siad-san: “Chúinne níl cúis dá thaoibh sin;</span>
<lb n="2081"/><span>féach féin chuige: is riot bhuinios gach ní dhe.”</span>
<lb n="2082"/><span>Do chaith sin le canntlamh faoi an dteampull Íodhalta</span>
<lb n="2083"/><span>an t-airgiod asteach a measg na ndaoine.</span>
<lb n="2084"/><span>Ghluais chum siubhail go cúthal caointeach,</span>
<lb n="2085"/><span>'s do chroch é féin le téad gan raoinios.</span>
<lb n="2086"/><span>Rug Pílat don chúirt chum cunntais Íosa,</span>
<lb n="2087"/><span>'s ar n-éisteacht na gcúisionn adubhairt ris tríotha:</span>
<lb n="2088"/><span>“A bhfuil d'fínné ad chuinne an gcluine-si an ní si?”</span>
<lb n="2089"/><span>Ní thug sin freagra is nír labhair ris ní air bith.</span>
<lb n="2090"/><span>Dochuaidh Pílat amach a measg na n-Íodhal</span>
<lb n="2091"/><span>'s adubhairt nach bhfacuigh cúis damanta Íosa.</span></p>
</div>
<pb n="111"/>
<div><lb n="2092"/><p><span>d'éigheadar go gáibhtheach faoi shásacht díoghaltais,</span>
<lb n="2093"/><span>gur chuir a gceannairc an Ghailele thríotha.</span>
<lb n="2094"/><span>d'fhill Pílat tar ais asteach arís air,</span>
<lb n="2095"/><span>is d'fhiafraigh annséin ar Ghalelén Íosa</span>
<lb n="2096"/><span>go gcuireadh é uaidh go hIoruaidh don tír sin.</span>
<lb n="2097"/><span>Níor dhiúlt, níor adaimh, níor fhreagair do Phíolaid</span>
<lb n="2098"/><span>Do ghuidh Pílat an tighearna dá iarra' air díreach</span>
<lb n="2099"/><span>innsin arbh é féin rígh réigh na n-Íodhal.</span>
<lb n="2100"/><span>d'fhiafruigh Críosd annséin an é féin do smaoin sin</span>
<lb n="2101"/><span>do rádh mar chomhrádh, nó ar fuláramh daoine.</span>
<lb n="2102"/><span>Do chuir Pílat droch-shluagh go hIoruaidh le hÍosa</span>
<lb n="2103"/><span>bhí an lá sin san bhaile is nár charaid do rimhe sin.</span>
<lb n="2104"/><span>Dobhí fonn ro-mhór ar Ioruadh chum Íosa</span>
<lb n="2105"/><span>d'fheicsint do féin, ó mhéid na ngníomhartha</span>
<lb n="2106"/><span>budh chlos do dhéanamh a dtaobh gach tíre,</span>
<lb n="2107"/><span>do mhíorbhuileibh iongantacha san ionad dhá dtíoghadh dhi,</span>
<lb n="2108"/><span>is d'iarr air éifeacht sgéil gach ní aca</span>
<lb n="2109"/><span>go ndeinadh dó féin cuid éigin díobh sin.</span>
<lb n="2110"/><span>d'éisd Críosd gan freagairt ná labhairt air chaoi air bith.</span>
<lb n="2111"/><span>Tug sin tarcuisne is easmuilt do thríd sin,</span>
<lb n="2112"/><span>is prionnsaidhe na sagart dá chaismirt arís reis</span>
<lb n="2113"/><span>le cuirthibh damanta is ganguide is mí-chirt.</span>
<lb n="2114"/><span>Tug Ioruaidh 's a mhuintir neamh-chuimse díola air,</span></p>
</div>
<pb n="112"/>
<div><lb n="2115"/><p><span>funamhaid is mhagaidh, aithise is spíde;</span>
<lb n="2116"/><span>do cuireadh mar amadán iorra bán síos air</span>
<lb n="2117"/><span>dá chuir uaidh tar ais gan stad chum Píolaid.</span>
<lb n="2118"/><span>Dobhí iomarcuidh béicidhe ar spéicidheibh taoibh reis,</span>
<lb n="2119"/><span>tulgáin is urchuir aca san tslighe dhó,</span>
<lb n="2120"/><span>ag cathamh chaorán is sgaobán aoilidh</span>
<lb n="2121"/><span>reis gan chairde go rángadar Píolat.</span>
<lb n="2122"/><span>Dubhairt Píolat reó-san gur chóir a sgaoile</span>
<lb n="2123"/><span>is nach fuair a n-aon-chás cúis bháis saoidhthe air,</span>
<lb n="2124"/><span>go dtiubhradh smachtughadh, ceartughadh an dlíghe dho,</span>
<lb n="2125"/><span>'s nach déanugh droch-ní nó corruighe air dhaoineibh.</span>
<lb n="2126"/><span>Do gháiriodar uile le hiomarcuigh díoghaltais:</span>
<lb n="2127"/><span>“A Phíolaid, an tusa do chuirfeadh air Íosa?</span>
<lb n="2128"/><span>Budh chóra 'na bhréithir tu féin do chlaoídh dho,</span>
<lb n="2129"/><span>ó tá an Tighearna nís ia ná taoí-si.”</span>
<lb n="2130"/><span>d'arduigh an peaca sin fearg ar Phíolad,</span>
<lb n="2131"/><span>is dubhairt Íosa do nochtadh le hiomarca spíde</span>
<lb n="2132"/><span>'s a cheangal do phiolóir do chloich mhóir aoird ghlais</span>
<lb n="2133"/><span>le sgiúrsáil chéasda budh ghéire do bhíodhbha.</span></p>
</div>
<pb n="113"/>
<div><lb n="2134"/><p><span>Chum sin do bhrosdughadh as fonnmhar dobhíthios;</span>
<lb n="2135"/><span>do gáireadh le lúthgháir 'na sgiúrsáil fhíochmhar</span>
<lb n="2136"/><span>le sgiúrsidhibh sguab budh chruadh' 's bhudh raoine,</span>
<lb n="2137"/><span>is córduighe 'na reópuidhibh fé roghthuíbh nimhe acu;</span>
<lb n="2138"/><span>taise ná truaighe níor ghlúais 'na gcroidhe dho,</span>
<lb n="2139"/><span>do mhaise ná d'uaisle Uain na díoghachta,</span>
<lb n="2140"/><span>gach tarrang ó ghuaillibh dá mbuala síos air</span>
<lb n="2141"/><span>gur thuirsioch le guasacht ón duagh dobí orrtha;</span>
<lb n="2142"/><span>is ó mhullach a ghuaille go buaic gach troighe ris</span>
<lb n="2143"/><span>ní raibh órlach gan stróic nó stríoc air,</span>
<lb n="2144"/><span>a chroicionn 'na stiallach is 'na riasdach chíorr-dhubh,</span>
<lb n="2145"/><span>sgarálta toirnnthe mar fheóil fhir laoire,</span>
<lb n="2146"/><span>is fuil mar ghlaisíbh 'na caisíbh taoibh ris,</span>
<lb n="2147"/><span>is gur chaill sé a chruth, a riocht, 's a ghnaoí gheal.</span>
<lb n="2148"/><span>Do spréachadh gach cuisle dá nguineadh gach raoín-roth,</span>
<lb n="2149"/><span>a phearsa ná 'dhealbh nárbh athanta 'dhaoínibh.</span>
<lb n="2150"/><span>Do thuirsigh na buillidh gu huilidh an bhuidhean sin,</span>
<lb n="2151"/><span>gurbh éigion dóibh sdad ig teasg a ndíothchioll,</span>
<lb n="2152"/><span>is é bocht nochtuighthe don phosda gan sgaoileadh</span>
<lb n="2153"/><span>tar éis 'fhola 'thréigion, 's a chréachta sgaoilte air.</span>
<lb n="2154"/><span>Do bhuail crith fuachta is fuar-nimh gaoithe air</span></p>
</div>
<pb n="114"/>
<div><lb n="2155"/><p><span>nuair a d'fhuaraigh an fhuil 'na luit go nimhnioch,</span>
<lb n="2156"/><span>gur iarr sé a ghiobuil do chur uime mar dhíon do,</span>
<lb n="2157"/><span>is ní bhfuair ón bhfuirionn duibh uirid sin saoírse.</span>
<lb n="2158"/><span>“A Thighearna,” ar siad-san, ag tiacht go Píolaid,</span>
<lb n="2159"/><span>“tá an phearsa so dhe féin ag déanamh rígh cirt;</span>
<lb n="2160"/><span>adharfam-na é is do-bhéaram stoíl do,</span>
<lb n="2161"/><span>is cuirfiom mar onóir do coróinn docht rígh uime.”</span>
<lb n="2162"/><span>Is róba purpuir do chuiriodar síos air</span>
<lb n="2163"/><span>do shíoda dhearg dobhí caite aca rimhe sin,</span>
<lb n="2164"/><span>sgige agus cullóid funóid faoí acu</span>
<lb n="2165"/><span>fa ghiorra a éadaigh, 's ag sléachtuin síos do;</span>
<lb n="2166"/><span>'s mar onóir phionóis a choróinn spín' air</span>
<lb n="2167"/><span>fá lán tarrnnuighe do daingnigheadh thríth;</span>
<lb n="2168"/><span>do buaileadh asteach le slait dobhí acu</span>
<lb n="2169"/><span>a leathar sa bhfeóil, cér thoirneamh nimhe acu,</span>
<lb n="2170"/><span>ar fad go cnáimh do sáthadh gan saoírse</span>
<lb n="2171"/><span>gur rith an fhuil 'na sruth go dírioch</span>
<lb n="2172"/><span>le hais a chinn ó rind gach spíce</span>
<lb n="2173"/><span>ar feadh a shúl 's a chúil gach taoibh dhe.</span>
<lb n="2174"/><span>Do leigedís fútha a nglúine síos do</span>
<lb n="2175"/><span>le héigion funóid 'na chuspóir slighe acu</span>
<lb n="2176"/><span>le giorra a róba 's a choróinne spíne.</span>
<lb n="2177"/><span>Deireadaois le magadh: “Dé 'bheatha-sa, a Rígh se!”</span>
<lb n="2178"/><span>Níor lór leis na madhraoibh aingidhe an ní sin</span>
<lb n="2179"/><span>gan a bhreith mach a dtart an díoghaltais</span></p>
</div>
<pb n="115"/>
<div><lb n="2180"/><p><span>is éigheamh a gceilg-ghlór nár bhreathamh cóir Píolait</span>
<lb n="2181"/><span>muna gcuireadh chum báis do láthair Íosa.</span>
<lb n="2182"/><span>Do chuir a bhean teachtaire gan fhios chum Píolait</span>
<lb n="2183"/><span>a lámha do sgagadh a gangaid na n-Íodhal</span>
<lb n="2184"/><span>'s an duine math sin, ceart glan dírioch,</span>
<lb n="2185"/><span>is dubhairt gur éirigh a dtaidhbhse thríd de.</span>
<lb n="2186"/><span>“Tá custum agaibh san talamh so,” ar Píolat,</span>
<lb n="2187"/><span>“brágha bheag dhamanta a dtaca na saoíre,</span>
<lb n="2188"/><span>dá mhéid a chionnta 's a chunntracht rimhe sin,</span>
<lb n="2189"/><span>a thabhairt mhar onóir don tsiobóid a sgaoíle.</span>
<lb n="2190"/><span>A rogha aguibh-se ceachtardha dhíobh so,</span>
<lb n="2191"/><span>Barbarus an ladrann rein marbhadh is gníomh uilc</span>
<lb n="2192"/><span>'s atá 'na ghaduighe 's 'na shladuighe tíre,</span>
<lb n="2193"/><span>nó Íosa an bhrághadh so atá 'na rígh aguibh.”</span>
<lb n="2194"/><span>d'iarradar Barbarus do thabhairt don tsaoire</span>
<lb n="2195"/><span>is Íosa do chrochadh le docharuid daoírse.</span>
<lb n="2196"/><span>Dubhairt Píolat dá bhfreagairt nach bhfacuigh sé slígh' eir bith</span>
<lb n="2197"/><span>ná cúis damanta aca chum Íosa.</span>
<lb n="2198"/><span>Dubhradar, 'na lochtuibh, muna gcrocha sé Íosa</span>
<lb n="2199"/><span>ná biadh sé ann féin do Shaesar dílios,</span>
<lb n="2200"/><span>ghairios de féin, 'na bhréaguibh, rígh ceart:</span>
<lb n="2201"/><span>níor chara do Shaesar é 'na ríoghachtuibh.</span>
<lb n="2202"/><span>Ó nár fheád a n-aigneadh do tharraing ná stríocadh,</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="2203"/><p><span>d'iarr chuicce uisge agus d'ionnuil a bhaoi-chruibh.</span>
<lb n="2204"/><span>“Ionnluim-se,” air sé, “mé féin ón ngníomh so,</span>
<lb n="2205"/><span>ó fhuil na pearsan mar mheasuim tá fír-cheart.</span>
<lb n="2206"/><span>Sin bhur rígh agaibh is cathuighe bhur ndligh' reis;</span>
<lb n="2207"/><span>féachuigh féin chuige is bídhighe uile síos reis.”</span>
<lb n="2208"/><span>“A chuid fola is iarsma,” ar iad-san, “bíodh dhuit</span>
<lb n="2209"/><span>oruinn, ar ar ccloinn, 's ar chloinn ar líne.”</span>
<lb n="2210"/><span>Do thógbhadar amach gan stad leó Íosa,</span>
<lb n="2211"/><span>purpur 'na róba 's a choróin docht spín' air,</span>
<lb n="2212"/><span>giolcach 'na ghlaic mar shlait na ríoghachta,</span>
<lb n="2213"/><span>le sléachtuin mhagaidh a' tabhairt easmuilte is spíde do.</span>
<lb n="2214"/><span>Do strusadh d'urchur an purpur síos de,</span>
<lb n="2215"/><span>gu n-a chuid fola agus craicinn gach taoibh dhe</span>
<lb n="2216"/><span>do théacht is do cheangail go daingion san tsíoda,</span>
<lb n="2217"/><span>gur ghluais a chréachta go léir arís air.</span>
<lb n="2218"/><span>Do chuireadar uime an iorra dobhí aige</span>
<lb n="2219"/><span>'s a' chroch mhór suas ar a ghualainn sínnte</span>
<lb n="2220"/><span>dobhí ramhar fada aig buaint allais a chroidh amach,</span>
<lb n="2221"/><span>do pheidhios ro-throm go ro-chrom síos di.</span>
<lb n="2222"/><span>Gluaisid go deifrioch leision san tslíghe sin</span>
<lb n="2223"/><span>fá lán brosduighthe, gortuighthe is gríosda,</span>
<lb n="2224"/><span>d'eagla go mbéaradh air sgéala ó Phíolaid</span>
<lb n="2225"/><span>do bhrathadar éignioch 'na shaoradh rímhe sin.</span></p>
</div>
<pb n="117"/>
<div><lb n="2226"/><p><span>Dochuaidh sé 'na luighe le tuirse faoí an mbíoma;</span>
<lb n="2227"/><span>do coimhéignighiodh é, gur fhéach sé arís reis</span>
<lb n="2228"/><span>feadh thamaill fhada, go ndeachuidh dá dhithchioll,</span>
<lb n="2229"/><span>gur thuit ar talamh faoi an maide sin sínte.</span>
<lb n="2230"/><span>Táinic le deagh-rádh Veronica mhíolla;</span>
<lb n="2231"/><span>do chuimuil dá gheal-ghnaoí napigín fíor-ghlan</span>
<lb n="2232"/><span>do thiormuigh ón allas budh fharsiong gach taoibh dhe;</span>
<lb n="2233"/><span>'s do chuir a dhealbh gheal féin air an éadach lín sin.</span>
<lb n="2234"/><span>Dobhí Eóin is Muire s' a' chuidiochta chaoín-bhan</span>
<lb n="2235"/><span>'na dhiaigh go tuirsioch ag imthiocht san tsligh' sin;</span>
<lb n="2236"/><span>níorbh fhéidir 'fhaicsint le hiomad na ndaoine</span>
<lb n="2237"/><span>gur ghabhadar casán dobhí 'n-athghearr sligh' acu,</span>
<lb n="2238"/><span>go bhfacadar eision san leirg sin sínte</span>
<lb n="2239"/><span>ar bruach tobuir a bhfogus don tsligh' acu,</span>
<lb n="2240"/><span>'s an chroch sin anúas ar a ghuaillibh slíobtha</span>
<lb n="2241"/><span>bhí brúite gortuighthe corrtha aig an mbíoma.</span>
<lb n="2242"/><span>As beag an tráth sin nár bhás don ríoghuin;</span>
<lb n="2243"/><span>níor thaise dá mnáoibh, budh cráidhte a n-ísbairt,</span>
<lb n="2244"/><span>'s dobhí leis Eóin go brónach sgíosmhur,</span>
<lb n="2245"/><span>gan rian gan taba go ndeachaidh a mbrígh asda.</span>
<lb n="2246"/><span>Do buaileadh 'na chuinne acu duine san tslígh' sin</span></p>
</div>
<pb n="118"/>
<div><lb n="2247"/><p><span>do gabhadh dá aimhdheóin, Síomóin Siornísia;</span>
<lb n="2248"/><span>ó ghlac an luighe go hiomarcach Íosa</span>
<lb n="2249"/><span>cuirigh rena chois an chros ar Shímon.</span>
<lb n="2250"/><span>d'fhéach Íosa tar 'ais go bhfeacuigh buighean bhan,</span>
<lb n="2251"/><span>is cumplucht fear ag teacht 'na gcaoimhdeachd,</span>
<lb n="2252"/><span>is iad go brónach toirseach sgíosmhur,</span>
<lb n="2253"/><span>'s adubhairt sin leó: “Ná brónuigh thríom-sa</span>
<lb n="2254"/><span>a ingheana Ierusalém; oruibh féin caoighi-se;</span>
<lb n="2255"/><span>caoidhigh ar bhur gcloinn 's ar chloinn bhur líne;</span>
<lb n="2256"/><span>tiocfuigh an uair 'na luaighfe bur bhfuighle</span>
<lb n="2257"/><span>na mná aimride gur beannaighthe an ní acu,</span>
<lb n="2258"/><span>gur moghéanar an corp nach rucc aríamh ...</span>
<lb n="2259"/><span>'s nach tug amach fós lacht 'na gcíochaibh;</span>
<lb n="2260"/><span>déaruid re cnocuibh tuitim 'na gcloidhteach</span>
<lb n="2261"/><span>is reis na sléibhtibh téacht dá ndíon sin.</span>
<lb n="2262"/><span>“A Ierusalém,” ar sé, “déin-se caoí mhath;</span>
<lb n="2263"/><span>tabhair do bhrat maise air bharrach do rín-tshac,</span>
<lb n="2264"/><span>is treóruigh do ghulán mar shruthán trí loch;</span>
<lb n="2265"/><span>cuir do bhrat ruainnigh is luathrigh síos ort;</span>
<lb n="2266"/><span>ná sguirigh do bhrón do ló nó d'oidhche;</span>
<lb n="2267"/><span>is bídh glas do shúl go dubhach ag síor-ghul:</span>
<lb n="2268"/><span>is ionnad fé easmuilte do marbhadh Rígh ceart.</span>
<lb n="2269"/><span>'S a thúath úd agum féin, déinge an chaoí cheart,</span></p>
</div>
<pb n="119"/>
<div><lb n="2270"/><p><span>'s a bhuachaillidh an tréada, éighidh is a caoinidh;</span>
<lb n="2271"/><span>croithigh ón uathbhás luaithreán síos ribh;</span>
<lb n="2272"/><span>lá an tshearbhuis ro-mhóir 's a' dobróin smaoinidh.</span>
<lb n="2273"/><span>A fhir na sligh' móire, comharthuigh, smaoin air</span>
<lb n="2274"/><span>an bhfaca tú galar mar ghalar mo chlígh-si,</span>
<lb n="2275"/><span>'s a phobail, an bhfeacabhair gan mhearughadh rimhe si</span>
<lb n="2276"/><span>leithid mo ghaluir ar phearsuin dá aoisleacht.</span>
<lb n="2277"/><span>A bháis, bí brónach: do comhailleadh críoch ort;</span>
<lb n="2278"/><span>biad beó marrthannach at easbha-sa choidhche;</span>
<lb n="2279"/><span>is 'ifrion, táinig do lá agas t'aoibhnois:</span>
<lb n="2280"/><span>brisfiod-sa comhluigh do sheomruidhe gcíorr-dhubh;</span>
<lb n="2281"/><span>'s aniugh,” air sé, “biad féin ad chríoch-sa</span>
<lb n="2282"/><span>mar ghreidhm ad bhéal-sa aig raobadh giomhlioch.”</span>
<lb n="2283"/><span>Ó níd an cran úr do bhrúth san díol so</span>
<lb n="2284"/><span>créad do-dhéantar linn, an chuill do críonadh?</span>
<lb n="2285"/><span>Adeir Augustín naomhtha tar éis na sgríbhinn:</span>
<lb n="2286"/><span>an tí nár fhéach dá aon-mhac dílios</span>
<lb n="2287"/><span>gan pheaca gan bhréag, as é gan aoín-chuir,</span>
<lb n="2288"/><span>mac aindlios bréige créad uime a bhféachadh faoí a chuir?</span>
<lb n="2289"/><span>Ós tríd gach péin téid aon chum aoirde,</span>
<lb n="2290"/><span>ná sireadh gach aon acht do réir a Rígh chirt;</span>
<lb n="2291"/><span>fagháil glóire gan phéin ní féidir choidhche,</span></p>
</div>
<pb n="120"/>
<div><lb n="2292"/><p><span>flathas gan bhochtacht, ná sonus le saoirse.</span>
<lb n="2293"/><span>Is ó flathas bocht bréige an tsaoghail-si as ísle</span>
<lb n="2294"/><span>nach faghthar gan saothar is éigion díthchioll,</span>
<lb n="2295"/><span>flathas mór gléigeal ná gréine as aoirde</span>
<lb n="2296"/><span>is dearbh nach réightear é ach le daoirse.</span>
<lb n="2297"/><span>'S a' fíon nach tabhair gan cheannach math d'Íosa</span>
<lb n="2298"/><span>atá go deimhin ar an oighre díreach,</span>
<lb n="2299"/><span>a n-aisge go bhfoghdís oighridhe daoine</span>
<lb n="2300"/><span>is measda 's as deimhin nach faghaid an fíon sin.</span>
<lb n="2301"/><span>Is ó tá re chaoín-léaghadh san tSaoisgéal fíre</span>
<lb n="2302"/><span>an maide glan úr ó brúthadh san chaoi si,</span>
<lb n="2303"/><span>gan pheaca gan chúis, acht umhlacht díoghachta,</span>
<lb n="2304"/><span>créad deantar linn, a' chuill do críonadh?</span>
<lb n="2305"/><span>Tógthar go brosduightheach ... bhfoircheadal Íosa</span>
<lb n="2306"/><span>le lán tarcuisne dá tharruing san tsligh' acu,</span>
<lb n="2307"/><span>gurbh éigion do gluaisiocht fá luathas ...</span>
<lb n="2308"/><span>go cnoc Caluária, ceann áite a sgríbe,</span>
<lb n="2309"/><span>dobhí bréan morguighthe ó otarach daoine,</span>
<lb n="2310"/><span>fliuch sleamhain salach, is lathach is draoib air.</span>
<lb n="2311"/><span>Do feannugh go tarrnocht san áit sin Íosa;</span>
<lb n="2312"/><span>faice níor fágbhadh nó snátha bhí uime.</span>
<lb n="2313"/><span>Do ghluaisidar a chréachta chum séidthe arís air,</span>
<lb n="2314"/><span>is é dioróil náirioch fá tháir aig Íodhluibh,</span>
<lb n="2315"/><span>bocht, nocht, 'na thruaghnairt fá fhuacht na gaoíthe,</span>
<lb n="2316"/><span>go raibh an chros ollamh fá dhoilios líonta.</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="2317"/><p><span>'S ameasg gach ollmhuighthe do pollaghadh an bíoma,</span>
<lb n="2318"/><span>gach áit go cruinn di do rinn gach spíce,</span>
<lb n="2319"/><span>is miosúr na mball níor gabhadh le hÍosa,</span>
<lb n="2320"/><span>go rabhadar réise óna ghéaguibh sínte.</span>
<lb n="2321"/><span>Do roinneadar 'éadach gach n-aon don bhuighin sin;</span>
<lb n="2322"/><span>dobhí a chóta ro-shlán gan fuaigheál is fighe ghlan;</span>
<lb n="2323"/><span>budh leisg leó a ghearradh chum a ranna idir dhaoinibh</span>
<lb n="2324"/><span>acht crainn do chathamh cia acu agá mbíadh  dhílios.</span>
<lb n="2325"/><span>Do ghluais a mháthair, is í ar lár na baoíse,</span>
<lb n="2326"/><span>go n-uige a láthair go cráidhte caointeach;</span>
<lb n="2327"/><span>do phóg sí a bhéal is créachta 'Rígh-mhic,</span>
<lb n="2328"/><span>'s do chuir bréid a cind air timchioll 'íochtair.</span>
<lb n="2329"/><span>Do stracadh go hainiosgar ón mban-chara a haon-Mhac,</span>
<lb n="2330"/><span>dá strusa ... gan cás ná caoi acu;</span>
<lb n="2331"/><span>ar leatha a chuirp ghil ar chruis dá shíne</span>
<lb n="2332"/><span>... fada ón sgara dobhí aige.</span>
<lb n="2333"/><span>Do stracadh a préimh a ghéaga míne;</span>
<lb n="2334"/><span> lúthach is 'fhéithionna b'éigion dóibh do shíne;</span>
<lb n="2335"/><span>á dtabhairt chum gach puill a bhuill dá slaoí acu</span>
<lb n="2336"/><span>le dubh-fhásga tarruinnidhe do daingnigheadh tríotha.</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="2337"/><p><span>ig stróícibh ord le fórsa díthchill,</span>
<lb n="2338"/><span>is pionnsúiridhe leó dá seóla dírioch.</span>
<lb n="2339"/><span>San láimh dheas 'na dhearnnain do sáthadh an spíce</span>
<lb n="2340"/><span>dobhí cúinneach ramhar faoi theann dá dhíbirt.</span>
<lb n="2341"/><span>Do cuireadh san láimh chlé dá éis sin raoín-bhior</span>
<lb n="2342"/><span>sparrálta daingion ar eagal a shínte;</span>
<lb n="2343"/><span>is tríd an dá thruigh dobhí guin na daoírse,</span>
<lb n="2344"/><span>sparra mór fada chuaidh tarsna san bhíoma.</span>
<lb n="2345"/><span>Dorinneadh poll san talamh 'na haice le raimhnibh</span>
<lb n="2346"/><span>'na gcuirfidhe an chros 'na posda nach slíobadh.</span>
<lb n="2347"/><span>Do thógbhadur an uair sin suas í is Íosa,</span>
<lb n="2348"/><span>is truimigheacht a phearsan ar cheangal na dtrí mbior.</span>
<lb n="2349"/><span>Tugadar d'urchur tuisle mhór síos dí</span>
<lb n="2350"/><span>annsa pholl domhin dobhí toighdithe ig craoithibh.</span>
<lb n="2351"/><span>Is mó do chuir an t-easgar sin peannuid air Íosa</span>
<lb n="2352"/><span>ná mórán tinnis dár imthigh air rimhe sin.</span>
<lb n="2353"/><span>Do ghluais a chuid fola ar lorg gach spíce</span>
<lb n="2354"/><span>as a loituibh 'na srothuibh gach taoibh dhe.</span>
<lb n="2355"/><span>Do shearg a chorp ó ar dhoirt don fhíon-fhuil,</span>
<lb n="2356"/><span>a chroicionn is 'fheóil gur fhéach mar bhlaoisg cnú,</span>
<lb n="2357"/><span>'s gur háirmheadh a chnámha ón bhfásga rín air.</span>
<lb n="2358"/><span>Do cheangail dá charbud a theanga, cér líomhtha,</span>
<lb n="2359"/><span>is é a ngábhadh éigin nár fhéad sé aon chor</span>
<lb n="2360"/><span>do chorp ná 'bhall acht a cheann do shíne.</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="2361"/><p><span>Dubhairt seacht bhfocail chum sochair na ndaoine</span>
<lb n="2362"/><span>is é annsa chroich go docht fá dhaoirse.</span>
<lb n="2363"/><span>Do ghuidh sé 'Athair fá mhathamh don bhuighin uilc</span>
<lb n="2364"/><span>is nach raibh fhios acu an peaca dorín sin.</span>
<lb n="2365"/><span>Bhí dhá chroich an' aice 'na seasamh gach taoibh dhe</span>
<lb n="2366"/><span>'na raibh dís ghaduighe dhamnuigh Pílat.</span>
<lb n="2367"/><span>Dubhairt an fear clé reis: “Réigh ar gcuibhreach,</span>
<lb n="2368"/><span>más tusa Mac Dé, díot féin is dínne.”</span>
<lb n="2369"/><span>Tug fear na deasláimhe achusán tríd sin:</span>
<lb n="2370"/><span>“An bhfuil eagla Dé ort,” ar sé, “is tu a ndaoirse?</span>
<lb n="2371"/><span>Do thuillemuir-ne ar ndaora le méid ar ngníomh uilc,</span>
<lb n="2372"/><span>is ní mar sin do sin: ní bhfuil fochull 'na ghníomharthuibh.”</span>
<lb n="2373"/><span>Is dubhairt: “a Thighearna, iarruim coimirghe ort;</span>
<lb n="2374"/><span>cuimhnigh oram-sa an uair shoisfir do ríoghachta.”</span>
<lb n="2375"/><span>Dubhairt Críosd dá fhreagairt: “Duit gealluim gan aoimhrios</span>
<lb n="2376"/><span>aniugh go mbiair farum a bParthas aoidhbhinn.”</span>
<lb n="2377"/><span>Mar sin do 'bPiantuibh 's a ndiachuir daoírse</span>
<lb n="2378"/><span>idir dá ghaduighe mar shladuigh' air aoird-chrois,</span>
<lb n="2379"/><span>is druing acu mar tharcuisne dhíobh-san:</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="2380"/><p><span>“Slánuighidh sé créachtuighe, is é féin ní dhíonann!”</span>
<lb n="2381"/><span>'S adubhairt le fanóid cuspóir Íodhalta:</span>
<lb n="2382"/><span>“Fear brisdeighthe an teampuill faoi cheann thrí n-oidhche</span>
<lb n="2383"/><span>is truagh liom a chullóid is 'easonoir dhíola</span>
<lb n="2384"/><span>'s nach slánuigheann é féin ón bpéin do-chím air!”</span>
<lb n="2385"/><span>Dubhairt prionnsa na sagart mar easmuilt dhá dhíodhacht</span>
<lb n="2386"/><span>“Tusa mac Dé; tar féin ón ní si!</span>
<lb n="2387"/><span>Tuirling go réigh, is géillfiom tríd dhuit,</span>
<lb n="2388"/><span>don chrois ar talamh, is glacfam mar Chríosd tu!”</span>
<lb n="2389"/><span>Dobhí a mháthair bhocht fán gcroich ag caoineadh,</span>
<lb n="2390"/><span>'s do mhéadaigh a galar a fhaicsin san chaoi sin,</span>
<lb n="2391"/><span>is níor thaise le hEóin fá bhrón 'na chroidh' dho,</span>
<lb n="2392"/><span>is na trí Mhuire nach sguireadh do shíor-ghul.</span>
<lb n="2393"/><span>Dubhairt lena mháthair ghrádhmhuir mhíolla:</span>
<lb n="2394"/><span>“Féach-sa ar do mhac, a bhean, as cuimhnigh.”</span>
<lb n="2395"/><span>Is dubhairt le hEóin aigár mhór a bhrígh aige;</span>
<lb n="2396"/><span>“Féach do mháthair; dein cás is díon di.”</span>
<lb n="2397"/><span>'S adubhairt: “Créad fár thréigis, a Dhé do bhí, me?”</span>
<lb n="2398"/><span>Is d'fhóguir an tart do las a chroidhe aige.</span>
<lb n="2399"/><span>Bheineigear is domlus a tuga chum dighe dho,</span>
<lb n="2400"/><span>ar spionóig air bharr slaite dhá síne.</span>
<lb n="2401"/><span>“Consumatum est” an seiseadh fuighle,</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="2402"/><p><span>is ionann re rádh 's an pháis gur chríchnuigh.</span>
<lb n="2403"/><span>d'osguil a shúile is do dhún arís leis,</span>
<lb n="2404"/><span>'s dobhí anunn 's anall a cheann a' claoina eir.</span>
<lb n="2405"/><span>'S adubhairt 'na dhiaigh sin an bhriathar dhíograis</span>
<lb n="2406"/><span>as a' seachtamhadh focal don bhfoirceadal chaoín si</span>
<lb n="2407"/><span>do ghuth ro-ard fhulláin bhríghmhur,</span>
<lb n="2408"/><span>cé shil a rosg 's a rosg gur mhaoidhm eir:</span>
<lb n="2409"/><span>“A Athair ionmhuin, tiomnuim díbh-se</span>
<lb n="2410"/><span>mo spiorad ad láimh go bráth do shíor dhuit.”</span>
<lb n="2411"/><span>'S a cheann do thuit ar 'ucht gan raoineas</span>
<lb n="2412"/><span>'s a spiorad uaidh sin suas do sgaoil di.</span>
<lb n="2413"/><span>Do sgoilt beanntrach an teampuill tríotha,</span>
<lb n="2414"/><span>'s do chrithnigh an talamh fé sgamul dubh oidhche;</span>
<lb n="2415"/><span>d'fholuigh go dian an ghrian a soillse,</span>
<lb n="2416"/><span>is d'éirghidar mairbh as a' talamh le bíoga.</span>
<lb n="2417"/><span>Adubhairt Senturion, ceann uird na buighne,</span>
<lb n="2418"/><span>ar gcloisdint do mhéid na n-éaghamh sin Íosa</span>
<lb n="2419"/><span>dochuaidh ós cionn céille is daonncht daoíne,</span>
<lb n="2420"/><span>gurbh é sin mac Dé gan bhréag dobhí acu.</span>
<lb n="2421"/><span>Is d'iompoigh sé féin ón gcéill dobhí aige</span>
<lb n="2422"/><span>gur ghlac go deifirioch creidiomh gan raoinneas,</span>
<lb n="2423"/><span>gur fhuiling fá dheóigh a meadhón oidhche</span>
<lb n="2424"/><span>matra calma do ghlaca mar chrích dho.</span>
<lb n="2425"/><span>Atá le luadhrádh ó mhórán daoine</span>
<lb n="2426"/><span>noch dobhí naomhtha aonda díreach</span>
<lb n="2427"/><span>gur chlos go léir na héidhmhe sin Íosa</span>
<lb n="2428"/><span>a measg an chruinnighthe a n-ifrionn íochtarach.</span>
<lb n="2429"/></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="2430"/><p><span>AN SEISEADH CAIBIDIL</span></p>
<lb n="2431"/>
<lb n="2432"/><p><span>A THRÁCHTUS AR A ADHLACADH AGUS A ...</span>
<lb n="2433"/><span>GO N-UIGE AN EISÉIRGHE, SRL.</span></p>
<lb n="2434"/>
<lb n="2435"/><p><span>Ar bhfaicsint a pháise is bháis a spíne</span>
<lb n="2436"/><span>'s gach peannuid dá dtarrla an tráth sin d'Íosa</span>
<lb n="2437"/><span>is measda gur fhág a mháthair dhílios</span>
<lb n="2438"/><span>a hanam 's a náire a gcás a Rígh-mhic,</span>
<lb n="2439"/><span>is nár thaise dhá mnáibh le gárthaibh síor-ghuil</span>
<lb n="2440"/><span>na trí Mháire budh gnáth 'na chuimhdiocht,</span>
<lb n="2441"/><span>a dhís dearbhsheathrach dhéag nár míolla,</span>
<lb n="2442"/><span>is Muire Magdalén gurab é budh croidh' dhí.</span>
<lb n="2443"/><span>Is dearbh dhúinn fós go raibh Eóin gan bhrígh acu,</span>
<lb n="2444"/><span>brúite brónach sgólta ar dtaoibh 'stigh,</span>
<lb n="2445"/><span>go dubhach 'na dheóigh, go deórach sgíosmhur,</span>
<lb n="2446"/><span>gan lúth gan treóir gan ghlóir dá dhíth sin.</span>
<lb n="2447"/><span>d'éis na baile sin do thabhairt air Íosa,</span>
<lb n="2448"/><span>is é idir ghaduighthibh ceangailte air aoird-chrois,</span>
<lb n="2449"/><span>a gheaga leata is iad gabhtha air gach spíce,</span>
<lb n="2450"/><span>céasda sgaptha gan taba na brígh aige,</span>
<lb n="2451"/><span>do ghléas chum baile gach pearsa dá naoimhdimh.</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="2452"/><p><span>'na dtréaduibh sgaipthe go cathair an ghníomh uilc,</span>
<lb n="2453"/><span>'s na n-aonar d'fhanadar an aicme bhocht bhuighne</span>
<lb n="2454"/><span>go céasda ag achuirt an Athar 's ag caoi an Mhic.</span>
<lb n="2455"/><span>Muire agus Eóin 's a' chóip sin cuimhnigh</span>
<lb n="2456"/><span>ar tuluigh ar chomhuir a stóir dobhí a gcruis!</span>
<lb n="2457"/><span>Do shuigh Muire ar an bhfód as comhair a Rígh-mhic,</span>
<lb n="2458"/><span>'s a' triúr eile agas Eóin a mbrón gach taoibh dhe,</span>
<lb n="2459"/><span>a radharc a chneadha 's dá n-áireamh tríotha,</span>
<lb n="2460"/><span>feidhim budh ard do leaghaibh, do dhroithibh,</span>
<lb n="2461"/><span>gan greidhm ann slán go barr ...</span>
<lb n="2462"/><span>acht teinn bocht sgórrdha lán do stríocubh,</span>
<lb n="2463"/><span>ná ó mhullach le fánuigh go sáluibh síos de</span>
<lb n="2464"/><span>acht cosgurrtha gearrtha 'na stráicioch chíorr-dhubh.</span>
<lb n="2465"/><span>A bhfoguis dá n-áiriomh budh chás go dírioch,</span>
<lb n="2466"/><span>íad crosd' agus tarsna gach áit de líonta.</span>
<lb n="2467"/><span>Do ghlacadar géag de gach n-aon don bhuighin sin</span>
<lb n="2468"/><span>a' cur suime le chéile na gcréacht dobhí ortha:</span>
<lb n="2469"/><span>uimhir na méite ar ar bhféidir críochnughad</span>
<lb n="2470"/><span>trí fichid sé chéad a sé is sé mhíle.</span>
<lb n="2471"/><span>Níorbh fhada dá éis sin gur léim gach croidhe acu</span>
<lb n="2472"/><span>'s go ndeachaidh a mbaoghal éaga an ríoghain</span>
<lb n="2473"/><span>ar bhfaicsint 'na raon aig téacht san tslighe acu</span>
<lb n="2474"/><span>banna fá shéirse géar go píocach,</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="2475"/><p><span>a n-arm 's a ngléas, a ngné cham caoimhsguir,</span>
<lb n="2476"/><span>chum catha nó éachta 'dhéanamh ar naoimhdibh,</span>
<lb n="2477"/><span>ón gcathair do ... roimh theacht na saoire</span>
<lb n="2478"/><span>do mharbhadh gach aon don méid do bhígris.</span>
<lb n="2479"/><span>Táinicc an bród go fórsach fíochmhur</span>
<lb n="2480"/><span>fé sdoirm do thoirnigh ...uigh dhíoghaltuigh;</span>
<lb n="2481"/><span>budh garbh an gleó agus glór a moigh-mhionn</span>
<lb n="2482"/><span>chum marbh do stróice is a thoirniodh tríotha.</span>
<lb n="2483"/><span>'S na gaduighthe ar dtós dobhí beó do sgaoilsead,</span>
<lb n="2484"/><span>dá mbasga le horduibh ag sloighe a gcos.</span>
<lb n="2485"/><span>Do ... Eóin 's an ógh le caoineas</span>
<lb n="2486"/><span>tearmuin do thabhairt dá mór-Mhac dílios,</span>
<lb n="2487"/><span>'s go raibh marbh ó ló as comhair n dtíortha</span>
<lb n="2488"/><span>gan bheatha nó glór 'na bheól ná brígh aige,</span>
<lb n="2489"/><span>'s gach casa rein reó nár fhoghuin a mbrígh aca</span>
<lb n="2490"/><span>... seal dobhí beó go ttug dóibh-sion díol ann,</span>
<lb n="2491"/><span>'s gan basga nísa mhó do thabhairt dá chlí-chuirp</span>
<lb n="2492"/><span>'s a thaise thabhairt dóibh a gcóir a dhíon-chuir,</span>
<lb n="2493"/><span>go maithfeadh sí dhóibh a thoirneamh rimhe sin</span>
<lb n="2494"/><span>is feadh mhairfeadh go deó go mbia fós ag uidhe orra.</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="2495"/><p><span>Táinicc pearsa dhubh chrón do chóip, Longínus,</span>
<lb n="2496"/><span>is garbh-gha ró-fhada 'na dhóid go fíochmhur;</span>
<lb n="2497"/><span>tug tarrang fá fhórsa os comhair a chígh ghil</span>
<lb n="2498"/><span>air tré a dhrólann gur sgoilt an croidhe aige.</span>
<lb n="2499"/><span>Do shil uisge agus fuil 'na sruth ón ttaoibh dheas</span>
<lb n="2500"/><span>is ar bhfaicsint an lut do thuit an ríoghain;</span>
<lb n="2501"/><span>ar Mhagdalén 'na hucht do thuit sí sínte</span>
<lb n="2502"/><span>gan tapa 'na cruth, a riocht gan bhrígh ar bith.</span>
<lb n="2503"/><span>Dubhairt Eóin aig seasamh, cér dheacair dá bhrigh luig,</span>
<lb n="2504"/><span>“A dhuine bhoicht mhalluighthe fhearguigh nimhnigh,</span>
<lb n="2505"/><span>na leór leat a bheith marbh re fada dho rimhe sin</span>
<lb n="2506"/><span>'s gan a mháthair do mharbhadh ó chealga' a thaoibh dhuit?</span>
<lb n="2507"/><span>Imthigh don bhaile; fág aguinn an tí si</span>
<lb n="2508"/><span>go gcuiremaois a thaise: tá marbh la choidhche.”</span>
<lb n="2509"/><span>d'imthighdar don bhaile, agas d'aisig an ríoghan</span>
<lb n="2510"/><span>chum raed beag beatha 'na balluibh do bhrígh nirt;</span>
<lb n="2511"/><span>d'fhiafruigh créad dob aisde dá dalta is dá Rígh-mhac.</span>
<lb n="2512"/><span>Air siad san: “Créad do mheasuis acht é marbh gan raoineas?”</span>
<lb n="2513"/><span>d'fhéach sise ar a bhalluibh is dearg-chneadh a thaoibh reis,</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="2514"/><p><span>is d'imthigh 'bé tapa fuair sealad beag rimhe sin.</span>
<lb n="2515"/><span>Táinig gan stad 'na gasg ghlan chlaoidhte</span>
<lb n="2516"/><span>osnuigheal is fail is cnead san chroidhe aice</span>
<lb n="2517"/><span>budh dheacair do mheas le hais a síor-ghuil,</span>
<lb n="2518"/><span>'s do chlaochluigh a dath gur mheasa arís dí.</span>
<lb n="2519"/><span>Do shuigheadar ar talamh go caitheach caointeach</span>
<lb n="2520"/><span>ag radharc ar a bhalluibh dobhí gabhtha air gach spíce</span>
<lb n="2521"/><span>gan ghléas ná acfuinn a leagtha ná 'sgaoilte;</span>
<lb n="2522"/><span>a thréigion budh dheacair 's a mharbh gan díon-chur.</span>
<lb n="2523"/><span>Do-chunncadar gan fuireach cuideachta dhaoine,</span>
<lb n="2524"/><span>is d'éirghiodar 'na seasamh gan tabpa le bíoga.</span>
<lb n="2525"/><span>Dubhairt Eóin nárbh eagail di 's gur athain an dís in,</span>
<lb n="2526"/><span>Ióseph Aramáta 's an fáidh Necodemus.</span>
<lb n="2527"/><span>Dubhairt Muire dá fhreagairt: “As beannaighthe ar Rígh-ne</span>
<lb n="2528"/><span>chuir chuguinn misneach is furtacht 'nar riachtanus.</span>
<lb n="2529"/><span>A mhic, bí aig tarraing, go ndeachaidh d'fhagháil fír-fhis:</span>
<lb n="2530"/><span>is dár gcabhair go dearbhtha thagaid an bhuighean so.”</span>
<lb n="2531"/><span>Dochuaidh Eóin go huruis 'na gcuinne san tslighe sin,</span>
<lb n="2532"/><span>'s do phóg go milis an fhuirionn le díograis;</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="2533"/><p><span>níor fhéadadar friotal ná uirid do shaoirse</span>
<lb n="2534"/><span>ar feadh uaire faide, ó iomarca caointe.</span>
<lb n="2535"/><span>d'iafruigh Ióseph d'Eóin cé bhí annsin,</span>
<lb n="2536"/><span>nó an raibh na habsdail a bhfarrag na ríoghna.</span>
<lb n="2537"/><span>Is d'innis Eóin do 'n chóip dobhí aicce</span>
<lb n="2538"/><span>is nárbh fhios cá ndeachaidh na heasbail air chaoi air bith,</span>
<lb n="2539"/><span>nach rabhadar eatarra ar gcathamh an laoi sin.</span>
<lb n="2540"/><span>d'innis gan dearmad a n-eachtra síos do,</span>
<lb n="2541"/><span>ar chruas a pheannuide is 'aithise ig Íosa</span>
<lb n="2542"/><span>is nach mór gur thaise acht nár mharbh don ríoghain.</span>
<lb n="2543"/><span>Dobhí aca culuith a chora 's a sgaoilte,</span>
<lb n="2544"/><span>miorr go costusach, ola agus spíosra,</span>
<lb n="2545"/><span>mórán púnt gan chúnntus dhíobh so</span>
<lb n="2546"/><span>is sendon gléigeal chum léine thaoibh dho.</span>
<lb n="2547"/><span>Do ghluaisiodar orra, is air rochtain na ríoghna</span>
<lb n="2548"/><span>do chromudar a gcinn go hinnle síos di</span>
<lb n="2549"/><span>mar rángadur an chros budh bocht a n-aoispirt</span>
<lb n="2550"/><span>ag buala a gcorp, a' gol 's ag caoi aice.</span>
<lb n="2551"/><span>Do liogadar fútha a nglúine síos do</span>
<lb n="2552"/><span>dá ghuidhe gan laga is dá achuirt le díogruis</span>
<lb n="2553"/><span>a n-ual 's a gcruth budh tuirse ag caoineadh,</span>
<lb n="2554"/><span>feadh uaire an chluig gáir ghuil is chaointe.</span>
<lb n="2555"/><span>'S adubhairt reó Muire: “A chuidiochta dhílios,</span>
<lb n="2556"/><span>níorbh fhios ar n-uireasbha, chuguinn muna dtigheadh sibh;</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="2557"/><p><span>is math bhur dturus ón uiriod so cuimhne -</span>
<lb n="2558"/><span>bhur maighistir ionmhuin is an chara dobhí agaibh.</span>
<lb n="2559"/><span>A chairde an chirt 's a dhil' na dísleacht',</span>
<lb n="2560"/><span>admhuim anois a fhios go díreach</span>
<lb n="2561"/><span>go bfacathas domh-sa romhuibh san tsligh' agaibh</span>
<lb n="2562"/><span>mórán soluis go follus gach taoibh ribh.”</span>
<lb n="2563"/><span>“A bhaintighearna,” air siad-sa, “as cíach ler gcroidh-ne</span>
<lb n="2564"/><span>tusa is do Mhac fá neart na n-Íodhal,</span>
<lb n="2565"/><span>ar Maighistir fia, ar dTighearna is Íosa,</span>
<lb n="2566"/><span>d'fhaicsint san riocht 'na bhfuil aig naoimhdibh;</span>
<lb n="2567"/><span>is dá dtigeadh ar aon-chor a shaora dhínne</span>
<lb n="2568"/><span>is dearbh go mbiadh réigh ó scréip an díoghaltais.</span>
<lb n="2569"/><span>An tsearbhís fhéadfum do-dhéanfum í dho,</span>
<lb n="2570"/><span>ón gcruis a réighteach mar aon 's a dhíon-chur.”</span>
<lb n="2571"/><span>Do ghlac gach n-aon dréimre don dís sin</span>
<lb n="2572"/><span>is do shíniodar ar aon gach taoibh re hÍosa.</span>
<lb n="2573"/><span>Ióseph do tharraing an sparra budh raoine</span>
<lb n="2574"/><span>as an láimh ndeis, cér cheisd a síne.</span>
<lb n="2575"/><span>Do tharraing Nicodemus dá éis sin spíce</span>
<lb n="2576"/><span>as an láimh chlé le héiccion díthchill,</span>
<lb n="2577"/><span>is ig Ióseph suas an t-Uan ris sínte</span>
<lb n="2578"/><span>dá shíor-phóga is na deóra síos reis.</span>
<lb n="2579"/><span>Níorbh fhada bhí Necodémus ag réidhtioch shíos do</span>
<lb n="2580"/><span>tarruinnighe na gcos dobhí docht san bhíoma.</span></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="2581"/><p><span>Do chuir Eóin a bhfolach 'na bhrollach gach spíce</span>
<lb n="2582"/><span>air eagla airmre d'fhaicsint don ríoghain.</span>
<lb n="2583"/><span>Do liogadar ar lár an tráth sin Íosa,</span>
<lb n="2584"/><span>is tugadh a lámh dheas a láimh na ríoghna.</span>
<lb n="2585"/><span>Do phóg a grádh agas d'fháisg a croidh' reis,</span>
<lb n="2586"/><span>is do thóg na gárrtha ós aird dá chaoine.</span>
<lb n="2587"/><span>d'oilciodar a dhealbh gheal chailce is do nighadar,</span>
<lb n="2588"/><span>acht a shúile amháin le fáth dobhí acu;</span>
<lb n="2589"/><span>do chuiridar aisléine lag ghléigiol taoibh air</span>
<lb n="2590"/><span>a' gluaiseacht chum siubhail roimh thús na hoidhche.</span>
<lb n="2591"/><span>Rug Magdalén is Eóin an Ógh go claoídhte</span>
<lb n="2592"/><span>gan treór eatarra ná tapa san tsligh' acu.</span>
<lb n="2593"/><span>Do cuireadh é 'dtuama do nuadh-chloich mhín-ghluin</span>
<lb n="2594"/><span>bhí tochuilte a gcarruig do mharmur raoín-ghlas</span>
<lb n="2595"/><span>nár cuireadh roimhe sin duine ar bith riamh ann,</span>
<lb n="2596"/><span>is céad púnt álois is lán tomhuis spíosra</span>
<lb n="2597"/><span>is miorr gan cúnntus spionta taoibh reis.</span>
<lb n="2598"/><span>Chuiriodar trom-leac go trom mar dhíon air;</span>
<lb n="2599"/><span>chuadar don chathair go cathaightheach caointeach</span>
<lb n="2600"/><span>mar shluagh gan charuid ar n-arguin roimhe sin,</span>
<lb n="2601"/><span>nó fuighioll beag áir dobhiadh báidhte ó thaoíde,</span>
<lb n="2602"/><span>gan bhrígh, gan aird, gan chás a ní ar bith.</span>
<lb n="2603"/><span>Ghuidh Magdalén Muire fá fhuirioch 'na ríghthigh</span></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="2604"/><p><span>ar ghrádh a Máighistir budh ghnáth ann roimhe sin,</span>
<lb n="2605"/><span>'s gach ar bhain lé gur lése an ní sin,</span>
<lb n="2606"/><span>'s ar feadh a rae go mbia féin dá cuimhideacht.</span>
<lb n="2607"/><span>Dubhairt Muire gan Eóin nárbh eól dí ní ar bith.</span>
<lb n="2608"/><span>Ghluais sise fá bhrón chum Eóin dá ghuidhe annsin</span>
<lb n="2609"/><span>a thabhairt don Óigh mar chomhairle dhíograis</span>
<lb n="2610"/><span>fuirioch 'na cóir san tseomra bhí aice.</span>
<lb n="2611"/><span>Freagra thug Eóin: “As córa dhíbh-si</span>
<lb n="2612"/><span>tarraing chum comhnuighe go mór-chnoc Sinía,</span>
<lb n="2613"/><span>mar mheasaim, a ndóich a gcnósda 'rís ann,</span>
<lb n="2614"/><span>na habsdail, gach sórd don bhród bhocht Íosa.”</span>
<lb n="2615"/><span>A' siubhal di trasna na cathracha thríthe,</span>
<lb n="2616"/><span>chnósuigh mná matha agus satha gach taoibh dhi;</span>
<lb n="2617"/><span>aoís óg do thionól is sionóirighe críonda,</span>
<lb n="2618"/><span>gulánach deórach faoi thoirnimh Íosa.</span>
<lb n="2619"/><span>Deiridís: “A Bhaintighearna, is annrianta an ní si</span>
<lb n="2620"/><span>rein prionnsuighe gan cheart red mhac math dílios;</span>
<lb n="2621"/><span>tugadaís dá n-aire an ghasara rín si</span>
<lb n="2622"/><span>nach tiobhradais thall go hamhghar díol ann.</span>
<lb n="2623"/><span>d'fhoillsigh ó Dhia dall ciach a ngníomhartha:</span>
<lb n="2624"/><span>do chrithnigh an talamh is na mairbh le biodhga;</span>
<lb n="2625"/><span>do sgoilt an eagluis si carruigioch tríotha,</span>
<lb n="2626"/><span>is d'fhoiligh an ghrian gan siannsa a soillse.</span></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="2627"/><p><span>Mar ráinig Muire go tuluigh an tighe sin</span>
<lb n="2628"/><span>do chrom do gach baintreabhthaigh go ceannsa síos di,</span>
<lb n="2629"/><span>do ghabh a cead gan stad le buidheachas,</span>
<lb n="2630"/><span>dochuaidh féin 's a mná dá hárus díona.</span>
<lb n="2631"/><span>Do leigiodar fútha a nglúine fillte</span>
<lb n="2632"/><span>'s do ghuiliodar annséin go haighmhéil íogur.</span>
<lb n="2633"/><span>Budh chlos ós aird na gártha bhí aca,</span>
<lb n="2634"/><span>a n-ual 's a gcruth ar fud na críche,</span>
<lb n="2635"/><span>is d'achuir iad Eóin ón mbrón do sgaoíle</span>
<lb n="2636"/><span>is sos do thabhairt don Óigh bhí claoidhthe</span>
<lb n="2637"/><span>marbh lag bróighthe, is go ró-fhada rimhe sin</span>
<lb n="2638"/><span>gan bheatha ná deóir di dh'ól budh brígh dhí.</span>
<lb n="2639"/><span>Do ghluais chum siubhail go dubhach an bhuighean mhath</span>
<lb n="2640"/><span>ag tarrang do bhaile go hatuirseach sgíosmhur;</span>
<lb n="2641"/><span>dochuaidh Eóin asteach fé ghlas an tighe sin</span>
<lb n="2642"/><span>is do bhuain as an dorus an eochair mar dhíon air.</span>
<lb n="2643"/><span>Dobhíodar na mná go cásmhur rimhe astigh</span>
<lb n="2644"/><span>ag caoí anns gach áit annar ghnáth le hÍosa</span>
<lb n="2645"/><span>suighe nó seasamh nó labhairt reó rimhe sin</span>
<lb n="2646"/><span>'s a' síor-chur feasa ar na balluibh cá mbídh sin.</span>
<lb n="2647"/><span>'S adioriodh Muire a n-imiol an tighe acu,</span>
<lb n="2648"/><span>“A Mhic dhil ionmhuin, cá hionad a mbí-se,</span>
<lb n="2649"/><span>is 'Eóin aigár ghnáth leat fagháil is fís air</span>
<lb n="2650"/><span>'s a Mhagdalén, cá háit a bhfuil do mháighistir dílis?</span>
<lb n="2651"/><span>A sheathracha, cá háit dá bhur mbráthair gaoil-se,</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="2652"/><p><span>bhur mac is bhur ndalta 's an cara dobhí agaibh,</span>
<lb n="2653"/><span>radharc mo shúl-sa is cnú mo chroidh astigh,</span>
<lb n="2654"/><span>glóire m'anma is taisge na díodhachta?</span>
<lb n="2655"/><span>d'imthigh bhur sólás faoí dhólás míchirt,</span>
<lb n="2656"/><span>gortuighthe gearrtha ar sgaráil a thaoibh ghil;</span>
<lb n="2657"/><span>do thiormuigh is d'fheóch drólanna a chroidhe astigh;</span>
<lb n="2658"/><span>mo ghreada is mo dhóth a thoirniomh nimhe acu!</span>
<lb n="2659"/><span>Do thréigiodar é 'chairde grádhmhura bhí aige,</span>
<lb n="2660"/><span>is níor fhéadmuir-ne lámh leis ná a thárrtha ó Íodhluibh,</span>
<lb n="2661"/><span>'s an t-Athair maith neamhdha ní dheárna díon do,</span>
<lb n="2662"/><span>'s do loc sé féin é féin do dhídean.</span>
<lb n="2663"/><span>Na neithe si athghairid' is aithnid díbh-se,</span>
<lb n="2664"/><span>gur gabhadh mo lae-se, 'réir san oidhche,</span>
<lb n="2665"/><span>'s go rugadh é ceangailte ar maidin chum Pílat,</span>
<lb n="2666"/><span>is an treas uair rug cruadh-bheart daoirse air,</span>
<lb n="2667"/><span>'s ag tabhairt an phionóis a meadhóin laoi dho,</span>
<lb n="2668"/><span>'s a' naomhadh uair é fuair gan bhrígh anis.</span>
<lb n="2669"/><span>A Mhic dhil, as searbh an sgaradh so dhíbh-si,</span>
<lb n="2670"/><span>'s budh seirbhe ig cách do bhás ag díol as.</span>
<lb n="2671"/><span>Creidim-se, gach comhartha fonumhoid dobhí acu,</span>
<lb n="2672"/><span>'cur phurpuir ad róba is choróinne spíne ort,</span>
<lb n="2673"/><span>go mbiaid cinidheacha fós go leór dod ghuidhe-si</span>
<lb n="2674"/><span>is finiodhacha do thoirnimh go sgólltha 'caoi an uilc.”</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="2675"/><p><span>“A Bhaintighearna chóir,” arse Eóin, dá guidhe sin,</span>
<lb n="2676"/><span>“... aduigh do bhur mbrón níbhus mó go hoidhche,</span>
<lb n="2677"/><span>'s ná marbh led ghlór do bhród bocht claoidhte,</span>
<lb n="2678"/><span>gan tapa ná treóir ó ró-iomad caointe,</span>
<lb n="2679"/><span>'s gan beatha ar bith dhóibh go ró-fhada rimhe sin;</span>
<lb n="2680"/><span>acht neartaigh led dhóthchas mór a gcroidhe acu;</span>
<lb n="2681"/><span>cathigh 'na gcóisir comhruinn bhídh bhig;</span>
<lb n="2682"/><span>glac tathamh ad thseómra is leig dhóibh síneadh ann.”</span>
<lb n="2683"/><span>Do ghlacadur comharle ó Eóin san oidhche,</span>
<lb n="2684"/><span>is dia Sathairn ar leó fá bhrón dobhídar</span>
<lb n="2685"/><span>gan labhairt ná glór, ach toirse chroidhe acu</span>
<lb n="2686"/><span>is ag athchuimhniughadh an toirnimh mhóir sin Íosa.</span>
<lb n="2687"/><span>Níorbh fhada na 'dheóigh sin, is doirse an tighe 'nglas,</span>
<lb n="2688"/><span>gur cnagadh go ró-lag an chomhla ig Píotar.</span>
<lb n="2689"/><span>Ghlac creatha an bród bocht 's an Ógh le bíoga</span>
<lb n="2690"/><span>'s gan a ndalta 's a stór bheith beó dhá ndídion.</span>
<lb n="2691"/><span>Do ghluais Eóin go mín-chois taoibh an tighe sin</span>
<lb n="2692"/><span>is d'aithin sé dealbh ghlan Peadair ón spíce</span>
<lb n="2693"/><span>is d'fhill sé tar ais le feas don ríoghuin,</span>
<lb n="2694"/><span>is dubhairt sise gan stad: “Leig asteach Píter!”</span>
<lb n="2695"/><span>Do ghluais Eóin d'osguilt an doruis do Phíter.</span>
<lb n="2696"/><span>Táinicc go cúthal 's a shúile aige 'moidhm eir,</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="2697"/><p><span>a cheann go crm is dronn bhocht síos air,</span>
<lb n="2698"/><span>cuach is cnead is fail 'sa chroidh' aige,</span>
<lb n="2699"/><span>is dath an bháis ar bhfás 'na ghnaoi ghlan.</span>
<lb n="2700"/><span>Is tugadar ós aird na gárrtha ag caoineadh,</span>
<lb n="2701"/><span>Muire 's na mná, is í ar lár na baoise,</span>
<lb n="2702"/><span>is níl taise acht mar chách le rádh le Píter.</span>
<lb n="2703"/><span>Níor fhéadag labhairt idir cheachtardha dhíobhsan</span>
<lb n="2704"/><span>feadh tamuill fhada ó ghalar a gcaoínte</span>
<lb n="2705"/><span>go ttáinicc na habsdail faoi ghairm na caoí sin</span>
<lb n="2706"/><span>asteach 'na bpearsanaibh sbealta is 'na ndaoinibh,</span>
<lb n="2707"/><span>a gcumha 's a gcnead 's a bhfail mar Phítir;</span>
<lb n="2708"/><span>'s níor lughaide an greas san a theacht 'na gcuibhrionn,</span>
<lb n="2709"/><span>gach liugha is gach sgread ar fad an tighe acu,</span>
<lb n="2710"/><span>is lúth na mbas go pras 'na gcoimhideacht.</span>
<lb n="2711"/><span>“A Mhaighistir” go math aig fear dá chaoine,</span>
<lb n="2712"/><span>'s “an Tighearna” greas aig neach don bhuighin sin,</span>
<lb n="2713"/><span>“an Dia” acu seal gan stad arís air,</span>
<lb n="2714"/><span>agas “Críosd” is “Mac an Athar síorrdha.”</span>
<lb n="2715"/><span>A gionn tamuill fhada d'éis stad don chaoí sin</span>
<lb n="2716"/><span>do thionnsgain Peadar ag labhairt air Íosa</span>
<lb n="2717"/><span>is dubhairt go bráth gur dhána an ní dho</span>
<lb n="2718"/><span>a shúile do dháil ós aird air aoinneach</span>
<lb n="2719"/><span>tar éis a Mháighistir do ghrádhaigh tar dhaoinibh</span>
<lb n="2720"/><span>do dhiúltadh do láthair cháich fá thrí dho.</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="2721"/><p><span>Do labhuir na habsduil go heasmuilteach thríd sin</span>
<lb n="2722"/><span>orra féin go léir tré thréigion Íosa,</span>
<lb n="2723"/><span>'s ag buala air cáineadh ghráinne an ghníomha,</span>
<lb n="2724"/><span>a Mbáighistir, a nDía, 's an Tighearna bhí acu</span>
<lb n="2725"/><span>a thréigion nó sheachna ar eagla dhíoghaltais,</span>
<lb n="2726"/><span>a' gul go cráidthe 's ag fásga a mín-ghlac.</span>
<lb n="2727"/><span>'S adubhairt an Ógh: “Mo bhrón, mo dhíth-se!</span>
<lb n="2728"/><span>d'imthigh bhur lón is stór mo chroidhe-se,</span>
<lb n="2729"/><span>bhur Máighistir math aig neart na n-Íodhal</span>
<lb n="2730"/><span>'s a' Buachaill cneasda do char a chaoirigh.</span>
<lb n="2731"/><span>Creidim le dóthchas mór, is saoílim,</span>
<lb n="2732"/><span>go ttiocfa gan fuireach le furtacht math dhíbh-se</span>
<lb n="2733"/><span>'s go maithfe gach faillíth ion bhur n-athrigh dhírigh,</span>
<lb n="2734"/><span>'s as mór do ghrádhigh sibh mar chairdibh dísle.</span>
<lb n="2735"/><span>Cé d'fháig sé sinne fá thinnios dá chaoineadh</span>
<lb n="2736"/><span>mar chloinn gan athair faoi athais ar naoimhde,</span>
<lb n="2737"/><span>creidigh go seasmhach athfhille arís do,</span>
<lb n="2738"/><span>fé lán cumuis, gan tuisiol a mbrígh nirt,</span>
<lb n="2739"/><span>tar éis gach galair is peannuide 'dhíbirt,</span>
<lb n="2740"/><span>is nirt an diabhail do thighearnugh ar Íodhluibh</span>
<lb n="2741"/><span>a ndásacht chuthuigh is cumuis chum díoghaltais</span>
<lb n="2742"/><span>ó fhulaing an Athar gan bharra ná chloidhe orra.”</span>
<lb n="2743"/><span>“A Bhantighearna,” ar Peadar, “as dearbh gur fíor sin,</span>
<lb n="2744"/><span>go raibh fulang an Athar ar chathach na n-Íodhal.</span>
<lb n="2745"/><span>Dá ndéintí ar gach sparra acu greamanna dhíom-sa</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="2746"/><p><span>do mheasas rem ré nach tréigfinn Íosa,</span>
<lb n="2747"/><span>gur leath an eagla am bhalluibh 's am chroidhe me</span>
<lb n="2748"/><span>san teagh sin Chaiphas ó anfa bíoga,</span>
<lb n="2749"/><span>amach as am bheathaith nár mheasas teacht choidhche</span>
<lb n="2750"/><span>is nár chuimhnighios mo ghealla nach sgarfuinn le hÍosa,</span>
<lb n="2751"/><span>ná mar dubhairt go ttréigfinn é fa thrí annsin</span>
<lb n="2752"/><span>sul ghairfeadh ó thosach an coileach san oidhche,</span>
<lb n="2753"/><span>ná tar éis a shéanta, gur fhéach am ghnaoí oram -</span>
<lb n="2754"/><span>do pholl na haodh is dá thaobh an chroidhe agum.”</span>
<lb n="2755"/><span>d'fhiafruigh Magdalén sgéala an tighe dhe</span>
<lb n="2756"/><span>is gach ní dá ndubhairt go dlúth reis Íosa</span>
<lb n="2757"/><span>is d'innis do Pheadar a n-eachtra síos air,</span>
<lb n="2758"/><span>is mar dubhairt go ttréigfeadh é fá thrí annsin</span>
<lb n="2759"/><span>sul ghairfeadh ó thosach an coileach san oidhche.</span>
<lb n="2760"/><span>Is d'innis go léir gach séana dhíbh sin</span>
<lb n="2761"/><span>is morán ar a pháis do thrácht do rimhe sin,</span>
<lb n="2762"/><span>aimsir an tsuipéir 'na ttug féin d'íbirt.</span>
<lb n="2763"/><span>“Dob fhearr liom,” airse Muire, “go gluininn an ní sin,</span>
<lb n="2764"/><span>a ndearnnuigh san tsuipéar ina ttucc féin díbh-se.”</span>
<lb n="2765"/><span>Dubhairt Peadar le hEóin gur chóir gach ní ...</span>
<lb n="2766"/><span>d'innisin uaidh féin go léir don ríoghain.</span>
<lb n="2767"/><span>Do thionnsguin Eóin an sgeól go dírioch,</span>
<lb n="2768"/><span>go tuirseach brónach 's na deóra ag maoidhm air,</span>
<lb n="2769"/><span>'s do fhriotuil ar fad an stair sin síos dí</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="2770"/><p><span>ó thúis go deireadh gan deifir a ní ar bith.</span>
<lb n="2771"/><span>Deireadh anns gach focul dá gcloisiogh air Íosa</span>
<lb n="2772"/><span>“Och! a Mhic, do bhris mo chroidhe ionnam,</span>
<lb n="2773"/><span>a Mhic mhilis 's a mhilis-Mhic dhílis,</span>
<lb n="2774"/><span>as beannaighthe geal mo Mhac math choídhche.”</span>
<lb n="2775"/><span>d'iarr Peadar an tráth sin páis na spíne</span>
<lb n="2776"/><span>do fhriotal do féin go léir air Íosa.</span>
<lb n="2777"/><span>d'innis Eóin an toirneamh síos do</span>
<lb n="2778"/><span>'s gach tulaigh áite na ndearnnadhus gníomh air.</span>
<lb n="2779"/><span>Do chaitheadar an lá sin aig trácht air Íosa,</span>
<lb n="2780"/><span>na heasbail, na mná, 's go bráth an ríoghan,</span>
<lb n="2781"/><span>anois acu neach is neach eile arís ann,</span>
<lb n="2782"/><span>is tamall go bocht ag gol 's ag caoineadh.</span>
<lb n="2783"/><span>Tar éis a saothair is na gréine 'buidheachan,</span>
<lb n="2784"/><span>san easburt dia Sathairn, ar n-imtheacht na saoire,</span>
<lb n="2785"/><span>do ghluais na trí Mhuire go duibiollta sgíosmhur</span>
<lb n="2786"/><span>don chathair asteach le cead ón ríoghan</span>
<lb n="2787"/><span>chum aramata 'cheannach nó urtlach do spíosrach</span>
<lb n="2788"/><span>fé chomhair a Máighistir, cér chráidthe an ní acu,</span>
<lb n="2789"/><span>chuirfedís sgaipighthe air maidin gach taoibh dhe,</span>
<lb n="2790"/><span>acht go bfoighidís an tuamba uaigneach ó dhaoínibh.</span>
<lb n="2791"/><span>Is tar éis a bháis ní dhearnuigh raoíneas</span>
<lb n="2792"/><span>go ndeachaidh go hifrionn d'fhurtacht a dhaoine,</span>
<lb n="2793"/><span>na n-aithreach naomhtha bhí 'ndaorbhruid daoírse</span>
<lb n="2794"/><span>na mílte bliaghain ó riaghail díoghaltais,</span>
<lb n="2795"/><span>banógha, fáidhe, mná agus naoidheanda</span>
<lb n="2796"/><span>is ro-iomada fíréan ó dhligh' Dé 'gcuibhreach;</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="2797"/><p><span>'s do las go soillseach a lunnradh díoghachta</span>
<lb n="2798"/><span>gur ghile ná fíor-chubhar an príosún cíorr-dhubh</span>
<lb n="2799"/><span>ar líonadh do cheóltuibh glóire an Rígh sin,</span>
<lb n="2800"/><span>do mheaidhir, do mhaise ar marthuin 'na gcroidhe acu</span>
<lb n="2801"/><span>ar n-aisdriughadh a ndóláis chum sóláis aoibhnis</span>
<lb n="2802"/><span>is tar éis gach uilc 's a mbruide 'dhíbirt.</span>
<lb n="2803"/><span>Do sheasmhuigheadar le honóir ro-mhóir d'Íosa</span>
<lb n="2804"/><span>ag tionnsgaint chaintic a n-alltacht a maoighte:</span>
<lb n="2805"/><span>“'S é so ar tTighearna, ar nDia 's ar Rígh ceart,</span>
<lb n="2806"/><span>cruthaightheóir, slánaightheóir, is grádhaightheóir daoíne,</span>
<lb n="2807"/><span>d'fhuasgail a bhraighde, ciodh teinn a dhíol as,</span>
<lb n="2808"/><span>le hiomad peannuide leata dho air aoird-chrois;</span>
<lb n="2809"/><span>do bhris sé a gcanntaoir 's a slabhraidhe raoínne</span>
<lb n="2810"/><span>is d'fhoisguil sé doirse na hómhuin duibh dhínne.</span>
<lb n="2811"/><span>'S, a phrionnsuighe dorcha, ní doirbh bhur ndíbirt;</span>
<lb n="2812"/><span>d'imthigh bhur lá agas táinicc air Rígh-ne</span>
<lb n="2813"/><span>do chruthaigh neamh, talamh, ceathra agas daoine,</span>
<lb n="2814"/><span>grian is éasga, réalta is mín-mhuir.”</span>
<lb n="2815"/><span>Do liogadar fútha a nglúine síos do,</span>
<lb n="2816"/><span>'s do mholadar ar aon-rían an tAon-Dia fíre</span>
<lb n="2817"/><span>nach raibhe, is nárbh fhéidir, a n-éagmhuis Íosa,</span>
<lb n="2818"/><span>Slánaightheóir, Tighearna, 'na Dhia ig na daoinibh.</span>
<lb n="2819"/><span>Do adhradar glóire a mhórdhacht' aoírde,</span>
<lb n="2820"/><span>a gcruthaightheóir, 's a nDia, agus Dia chloinne Ísrael,</span>
<lb n="2821"/><span>Dia na bpatriarc 's a bhfáidh ceart díreach,</span>
<lb n="2822"/><span>Abraham, Jacob, Amos is Ísac,</span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="2823"/><p><span>“Is ar nDia go léir, is gach n-aon noch ghuidhis tu</span>
<lb n="2824"/><span>ní buadhartha iad ón diabhal choidhche;</span>
<lb n="2825"/><span>is beannuighthe dóthchus ad mhórdhacht aoírd ghluin</span>
<lb n="2826"/><span>is gur fhuilngis bás mar ghrádh dhod dhaoinibh;</span>
<lb n="2827"/><span>d'fhuasguilis do chairde ó láimh a naoimhde;</span>
<lb n="2828"/><span>do-ní dealradh do sgáil, lá don oidhche.”</span>
<lb n="2829"/><span>Le mórán molta táim corrtha dom sgríbhinn</span>
<lb n="2830"/><span>le chur a n-ordadh gan melus faoí dhamh.</span>
<lb n="2831"/><span>Airse Íosa dá bhfreagairt: “Tuccaidh aire dom fhuighlibh,</span>
<lb n="2832"/><span>is bíodh bhur gcluasuibh 'á luadh libh chaoidhche.</span>
<lb n="2833"/><span>Sídh agas sláinte, a chairde dhíbh-se,</span>
<lb n="2834"/><span>is mise bhur tTighearna Dia 's as Rígh agaibh,</span>
<lb n="2835"/><span>tug liom ón Éigipt go léir sibh tríthe;</span>
<lb n="2836"/><span>Dia agus Cruthaightheóir is Furtaightheóir dhíbh me.</span>
<lb n="2837"/><span>Is me labhair an bhur mbéaluibh do bhur saora ó naoimhdibh,</span>
<lb n="2838"/><span>'s as follus táim ann, mar labhrus sgríbhinn,</span>
<lb n="2839"/><span>go ndionguinn ó thosach toil m'Athar a ní air bith</span>
<lb n="2840"/><span>is teacht do bhur slánughadh ó tharlabhuir taoibh riom.</span>
<lb n="2841"/><span>As mo óige d'fhuilingis bochtiniocht tríbh-se,</span>
<lb n="2842"/><span>trioblóid is saothar is daor-bhruid spíne</span>
<lb n="2843"/><span>do shlánughadh na gcinidheach le himshníomh thríotha;</span>
<lb n="2844"/><span>táinig dom shéanadh clann bhréagach choimhightheach,</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="2845"/><p><span>dom dhaoradh le héitheach bréag gan slighe chirt,</span>
<lb n="2846"/><span>'s do theithiodar mo chairde budh ghrádhmhur rimhe dhamh,</span>
<lb n="2847"/><span>is me idir mhadradhaibh aingidhe nimhneach'</span>
<lb n="2848"/><span>ig comhuire mhalluighthe cheangail gan dlighe me</span>
<lb n="2849"/><span>dom smachtughadh gan truaighe a bhfuacht na hoidhche</span>
<lb n="2850"/><span>is ag funnomhid dom sgiúirse a dtús an laoi acu.</span>
<lb n="2851"/><span>Do sgaráladh mo dhruim le droing an díoghaltais;</span>
<lb n="2852"/><span>do háirmheadh mo chnámha dá bhfásga a gcuibhreach;</span>
<lb n="2853"/><span>mo lámh is mo chosa do pholladar tríotha;</span>
<lb n="2854"/><span>bhínéigre is dumlas a gcumasg chum dighe dhamh.</span>
<lb n="2855"/><span>Do ghearr Día cúl-fhéithe na ndaor-pheacach thríd sin,</span>
<lb n="2856"/><span>is d'iompuigh tar ais gach neach do chaoidhigh me</span>
<lb n="2857"/><span>isan eagluis, gach n-aon do ghéillfeadh thríom dhi.</span>
<lb n="2858"/><span>d'fhéachus dom leath deas, is níorbh fheas cé bhí acu.</span>
<lb n="2859"/><span>Do chiúnuigh mo cholann; do choduil gan bhrígh nirt:</span>
<lb n="2860"/><span>atá mar sin fós a ndóigh a bíoga.</span>
<lb n="2861"/><span>'Athair me dhaingnighios ó aingidheacht naimhde,</span>
<lb n="2862"/><span>ón bpobul mhalluighthe, ó thrasgairt an díoghaltais,</span>
<lb n="2863"/><span>dúisig mé ad chóir chum comhurrtha an díoghaltais</span>
<lb n="2864"/><span>do thabhairt don chóip óm thoirniomh nimhe acu.</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="2865"/><p><span>Do-reinios dom dheóin, is go deó ním iodhbairt</span>
<lb n="2866"/><span>ar son a mbí a ndóthchas do ghlóire shíorrdha.</span>
<lb n="2867"/><span>Biaidh ainm do mhórdhacht' comh-choitchionn choidhche,</span>
<lb n="2868"/><span>fuirfe, marthannach, beannaighthe a gcuimhne.”</span>
<lb n="2869"/><span>Dubhairt morán farruis tá fada dhom a sgríbhinn.</span>
<lb n="2870"/><span>Is measda dhuit féin do réir a ndíoghruis'</span>
<lb n="2871"/><span>freagra na n-aithreach air aithiosguibh Íosa:</span>
<lb n="2872"/><span>“A Thighearna, is tu ar gcuimirce, 's go fuirfe ar ndíontus</span>
<lb n="2873"/><span>ó chine go cine sul rinneadh an mín-mhuir</span>
<lb n="2874"/><span>do chruthughadh, is sleibhte an tsaoghail gach taoibh dhe,</span>
<lb n="2875"/><span>as tu bhí riamh ad Dhia roimh ní ar bith,</span>
<lb n="2876"/><span>do chruthuigh an talamh, ceathra agas daoíne,</span>
<lb n="2877"/><span>flaitheamhnas fairsing d'ainglibh aoibhne</span>
<lb n="2878"/><span>is ifrionn d'ainglibh mallaighthe an díomuis.</span>
<lb n="2879"/><span>Dobhíamaois duibiollta a n-ifrionn chíorr-dhubh,</span>
<lb n="2880"/><span>gan furtacht re saoghal na saoghal choídhche</span>
<lb n="2881"/><span>go teacht duit dár saora ad dhaor-bhruid spíne</span>
<lb n="2882"/><span>ag fulang gach tinnis chum sinne do sgaoile.”</span>
<lb n="2883"/><span>Do liogiodar fútha 'nglúine míne</span>
<lb n="2884"/><span>dá adhradh is dá mhola a ngothannuibh míne</span>
<lb n="2885"/><span>le reis bhinn tshalm dá gcantuin ó Aoíne</span>
<lb n="2886"/><span>go maidin an Domhnaigh a bhfonn puirt síodha.</span>
<lb n="2887"/><span>Dobhíodar aingil go farsing gach taoibh dhe</span>
<lb n="2888"/><span>'sa chómhgháir ceóil se do ló agas d'oidhche.</span>
<lb n="2889"/><span>Do ghluais chum siubhail a dtús an laoí ghil;</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="2890"/><p><span>'s an fhuirionn 'na dheóigh noch d'fhóir ó' n-aoidibh,</span>
<lb n="2891"/><span>a bparrthas Ádhaimh mar d'fhág an bhuidhean so</span>
<lb n="2892"/><span>faoí lán mórtuis sa ghlóire bhí acu,</span>
<lb n="2893"/><span>Eliah is Enóch bhí bheó san chrích sin</span>
<lb n="2894"/><span>is d'athain le mór-ghrádh sólás Íosa,</span>
<lb n="2895"/><span>adubhairt reó sin stad go teacht arís dó</span>
<lb n="2896"/><span>is gur mheithid do annsin dul d'fhios a chaoil-chuirp</span>
<lb n="2897"/><span>dá dhúiseacht on tsúan san túama bhí aige</span>
<lb n="2898"/><span>'s a ghabháil uime mar ionad do shíor dho.</span>
<lb n="2899"/><span>d'fhilliodar fútha a nglúine síos do,</span>
<lb n="2900"/><span>is d'iarradar go léir le héigion díoghaltais,</span>
<lb n="2901"/><span>le toil a mhórdhacht', glóire 'mhín-chuirp</span>
<lb n="2902"/><span>do theisbéint dóibh uime agus fille dhó arís air.</span>
<lb n="2903"/></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="2904"/><p><span>AN SEACHTMHADH CAIBIDIL</span></p>
<lb n="2905"/>
<lb n="2906"/><p><span>THRÁCHTAS AR EISÉIRGHE AN TIGHEARNA, AR</span>
<lb n="2907"/><span>CEITRHE TAISBBEÁNTUIBH DÉAG THUG SÉ</span>
<lb n="2908"/><span>UAIDH, AR A DHEASGHABHÁIL, AGUS TEACHT</span>
<lb n="2909"/><span>AN SBIORAD AR A DHEASGIOBLUIBH, NOCH AS</span>
<lb n="2910"/><span>TARBHACH DO LÉAGHADH GACHA DOMHNACH,</span>
<lb n="2911"/><span>AN 2A CAIBIDIL DIA LUAIN, AGUS CAIBIDIL</span>
<lb n="2912"/><span>GACH AON LÁ EILE A SIN AMACH MAR TÁID</span>
<lb n="2913"/><span>SÍOS A N-ORDUGHADH.</span></p>
<lb n="2914"/>
<lb n="2915"/><p><span>Dia Domhnuigh ar maidin a n-easgur an laoi ghil</span>
<lb n="2916"/><span>do ghluais Magdalén is Columé a' caoimhling,</span>
<lb n="2917"/><span>is Muire Cleóphas, le móran spíosra,</span>
<lb n="2918"/><span>le cead ó Mhuire, dá ccuimilt fé Íosa.</span>
<lb n="2919"/><span>Is d'fhan 'na haonar tar éis a buighne</span>
<lb n="2920"/><span>ag guidhe lé féin chum Dé san chaoí si:</span>
<lb n="2921"/><span>“A Athair thrócairigh chumhachtaigh shíorrdha,</span>
<lb n="2922"/><span>do marbhadh mo Mhac le neart na n-Íodhal</span>
<lb n="2923"/><span>idir dá ghaduighe mar shladuighe dhíobh sin</span>
<lb n="2924"/><span>is do chuirios lem lámhaibh mo ghrádh geal dílios.</span>
<lb n="2925"/><span>A Athair thrócairigh chomhachtaigh choidhche,</span>
<lb n="2926"/><span>dúisig-se mo Mhac fá neart arís damh;</span>
<lb n="2927"/><span>guidhim do mhaise fán' aisig arís damh,</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="2928"/><p><span>is nach féadaim sásadh d'fhagháil 'na dhígh sin;</span>
<lb n="2929"/><span>is ar ghrádh mo Thighearna, a Dhia na fíre,</span>
<lb n="2930"/><span>leig chugam-sa tráth mo ghrádh is mo Rígh-mhac.</span>
<lb n="2931"/><span>Tá m'anam is mo spiorad ar crith gan bhrígh annam</span>
<lb n="2932"/><span>a n-éagmhuis mo Mhic do bhris mo chroidhe 'stigh.</span>
<lb n="2933"/><span>Ó 'Mhic mhilis, is 'Mhilis-mhic dhílis,</span>
<lb n="2934"/><span>cá bhfuile-se anois nach tige dom dhídion?</span>
<lb n="2935"/><span>A Mhic, is 'Athair, 's a Mhathais gan chríoch air,</span>
<lb n="2936"/><span>as é 'niugh an treas lá budh cairde díbh riom</span>
<lb n="2937"/><span>chum éirghthe ó mharbhaibh go calama arís duit,</span>
<lb n="2938"/><span>is níorbh é an lá 'né, bhí h'éag dá chaoine</span>
<lb n="2939"/><span>nó an lá rimhe sin na heiclípse, an Aoíne,</span>
<lb n="2940"/><span>lá mór an tsearbhuis, dealuighthe, is caínte,</span>
<lb n="2941"/><span>la dorchaduis néal is do shéanta ó dhaoíne,</span>
<lb n="2942"/><span>lá tuirse agus gruamacht' is na buartha chlaoídh me,</span>
<lb n="2943"/><span>lá nirt an mhío-chairdis is tíorántachta Íodhal</span>
<lb n="2944"/><span>is cosgurtha do bhall ig gramuisg an mhí-chirt,</span>
<lb n="2945"/><span>lá soluis an domhuin go follus do chlaoidheachtuin</span>
<lb n="2946"/><span>na fírinne ig dubháilcibh, subháilcidhe, is fíor-chirt,</span>
<lb n="2947"/><span>lá gréine is éasga do shéana a soillse,</span>
<lb n="2948"/><span>is 'nar sgoilt beanntrach an teampuill tríotha,</span>
<lb n="2949"/><span>lá dubhachuis na n-aingiol is na n-easbal dobhí agad,</span>
<lb n="2950"/><span>h'aidhlaice is do bháis do chráidh an croidhe agam.</span></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="2951"/><p><span>'S a Mhic ghrádhaigh mo chuirp, an lá aniugh a trí agam,</span>
<lb n="2952"/><span>is éirigh-se, a Ghlóir 's a Stór mo chroidhe-se,</span>
<lb n="2953"/><span>A Radhairc mo shúl 's a Shúgh mo chíoch-sa;</span>
<lb n="2954"/><span>do-ní t'fhaicsin mo shólás ón dólás rimh si;</span>
<lb n="2955"/><span>'s a ndeachaidh ód chumha ar gcúluibh dhíom-sa,</span>
<lb n="2956"/><span>áirdeóchadh d'fhaicsin a uirid arís damh.</span>
<lb n="2957"/><span>A Mhic do mháthair ghrádhaigh, is 'Íosa,</span>
<lb n="2958"/><span>féach mo bhochtuiniocht; ná hobthar mo ghuidhe leat.”</span>
<lb n="2959"/><span>Is do shil sí sruth déar tar éis na guídhe sin,</span>
<lb n="2960"/><span>is ar dtógbháil a rosg do-chonairc Íosa</span>
<lb n="2961"/><span>'na mhacámh sgáil-ghlan budh áille 'dhaoínibh</span>
<lb n="2962"/><span>go glórmhur gléigeal, is éadach rígh uime.</span>
<lb n="2963"/><span>Is as eadh ro ráidh is fáillte a bhfuíghlibh:</span>
<lb n="2964"/><span>“Beatha agus sláinte, a Mháthair, dhíbh-se.”</span>
<lb n="2965"/><span>d'fhéach sí go hallta an dallradh díodhachta</span>
<lb n="2966"/><span>'s adubhairt go hanbhfann, 's a hanam ar mbíoga,</span>
<lb n="2967"/><span>“An tusa mo mhath is mo mhac geal Íosa?”</span>
<lb n="2968"/><span>'S do shléacht go haibigh ar talamh dá ghuidhe sin.</span>
<lb n="2969"/><span>Do shléacht-sion disi agas d'innis go dírioch:</span>
<lb n="2970"/><span>“A mháthair mhilis, is mise do dhíograis</span>
<lb n="2971"/><span>d'éirigh am beathaigh go neartmhur arís duit.”</span>
<lb n="2972"/><span>d'éirigh a mháthair is d'fháisg a croidhe ris;</span>
<lb n="2973"/><span>do phógadar a chéile 's a déara ag síor-rith;</span>
<lb n="2974"/><span>do chuir lena gruaidh a ghruaidh gheal mín-tais.</span>
<lb n="2975"/><span>Dobhíodar feadh tamuill gan labhairt air ní ar bith,</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="2976"/><p><span>acht ise go carrthannach ag amharc a ghnaoí ghil,</span>
<lb n="2977"/><span>a chosa 's a lámha a n-áit gach spíce,</span>
<lb n="2978"/><span>ag fiafraighe an raibh tinnios 'na n-ionaduibh thríoth.</span>
<lb n="2979"/><span>“A Mháthair bheannaighthe, is dearbhtha,” airse Íosa,</span>
<lb n="2980"/><span>“gur imthigh gach amhgar is treabhlaid díom-sa,</span>
<lb n="2981"/><span>gur chloidhis gach galur is gach peannuid dobhí oram</span>
<lb n="2982"/><span>is nach faicfighior an bás go bráth arís damh.”</span>
<lb n="2983"/><span>Dubhairt Muire: “Is beannaighthe an t-Athair dorín sin;</span>
<lb n="2984"/><span>bíodh 'ainm, a mhórdhacht 's a chumhachta a gcuimhne,</span>
<lb n="2985"/><span>dá adhradh is dá mhola gan loca 'na thíorthuibh</span>
<lb n="2986"/><span>ag daoinibh, re saoghal na saoghal choidhche.</span>
<lb n="2987"/><span>'S a Mhic dhil mhilis, créad do-rinis ó Aoíne</span>
<lb n="2988"/><span>ar feadh na ttrí lá taoí ar fághan ó dhaoine?”</span>
<lb n="2989"/><span>Adubhairt sin gur imthigh go hifrionn íochtrach</span>
<lb n="2990"/><span>d'fhuasguilt a phobuil dobhí gobhtha ig naoimhdibh.</span>
<lb n="2991"/><span>Ag gluaiseacht dona mnáibh air ar thráchtus rimh si</span>
<lb n="2992"/><span>ón gcathair amach ar fad na críche,</span>
<lb n="2993"/><span>do ghuiledís greas ag greada a mín-ghlac,</span>
<lb n="2994"/><span>ag sléachtuin 's ag póga an róid ar ghabh Íosa</span>
<lb n="2995"/><span>'s gach ionad nó áit 'na ndearna sgíth ann</span>
<lb n="2996"/><span>ó iomad na bpian ag triall san tslighe sin,</span></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="2997"/><p><span>ig stríocuibh géara dhá chéasadh ig Íodhluibh</span>
<lb n="2998"/><span>dá bhrosdugh is dá bhrúghadh chum siubhail na hAoíne.</span>
<lb n="2999"/><span>Deiridís go cráite 's na gártha caoí acu:</span>
<lb n="3000"/><span>“Ag so an t-ionad 'na dtarrla do 'mháthair mhíolla,</span>
<lb n="3001"/><span>'s a' chros mhór throm ar a dhrom geal sínte,</span>
<lb n="3002"/><span>is gur bheag nárbh éag dhon phéin don ríoghan.</span>
<lb n="3003"/><span>Adubhairt reis na mnáibh, san áit si, a gcaoine</span>
<lb n="3004"/><span>do dhéanamh orra féin 's gurbh é bhí 'ríochtanus:</span>
<lb n="3005"/><span>san áit si bhí crom 's a dhrom fé an mbíoma;</span>
<lb n="3006"/><span>so an áit as ar ghluais fá lúas a dhíthchill;</span>
<lb n="3007"/><span>so an áit ionar thuit faoi an gcruis sínte;</span>
<lb n="3008"/><span>annso do strusagh an iorra ghlan síos de</span>
<lb n="3009"/><span>do láthair an tsluaigh faoi fhuacht na gaoithe,</span>
<lb n="3010"/><span>is é ceanguilte 'phosda gurbh ollamh don aoírd-chrois.”</span>
<lb n="3011"/><span>Do shléachtadar aig bun na croise ag guidhe aice</span>
<lb n="3012"/><span>is ag póga srotha na fola dobhí uirrthe,</span>
<lb n="3013"/><span>is as sin don túama faoi lúas, a' smaoineamh</span>
<lb n="3014"/><span>cé thógfudh an chloch dobhí docht 'na luighe air.</span>
<lb n="3015"/><span>Do-chonnarcadar riompa iompuighthe an líog sin</span>
<lb n="3016"/><span>is aingiol gléigiol ar a faobhar 'na shuighe uirrthe</span>
<lb n="3017"/><span>dubhairt reó gan eagla 'ghlaca ná bíogadh:</span></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="3018"/><p><span>más é Íosa Nasaret dobhí acu dá chaoine</span>
<lb n="3019"/><span>gur éirghe sé súas ón túama rimh sin.</span>
<lb n="3020"/><span>Ní thugadar freagra don aingil an' fhuighlibh,</span>
<lb n="3021"/><span>acht an túamba d'fhéachuin a n-éigion díogruis,</span>
<lb n="3022"/><span>a ndóchus an chuirp do bheith acu sínte ann.</span>
<lb n="3023"/><span>Ní thugadar aire don aingiol so rimhe sin,</span>
<lb n="3024"/><span>acht iompógh gan stad tar ais ar Phíotar</span>
<lb n="3025"/><span>is air Eóin dobhí farruis faoi atuirse ag caoineadh,</span>
<lb n="3026"/><span>is d'innsiodar dóibh gur tógbhadh Íosa.</span>
<lb n="3027"/><span>Do ghluaisiodar go léir faoi dhéin chuirp Íosa</span>
<lb n="3028"/><span>d'imthiocht ón túama gan tuairisg daoíne air;</span>
<lb n="3029"/><span>fuaradar an leac tar ais 'na luighe 'mach</span>
<lb n="3030"/><span>'s an aisléine bhán an' áit air íochtar,</span>
<lb n="3031"/><span>'s níor fríth an Tighearna air iarra bhí acu,</span>
<lb n="3032"/><span>'s do ghlacadar siubhal go dubhach bocht sgíosmhur</span>
<lb n="3033"/><span>gan fhios acu cá ar ghabhadh le hÍosa</span>
<lb n="3034"/><span>iona bhfoighdís luagh nó tuairisg físe air.</span>
<lb n="3035"/><span>Is d'fhanadar na mná san áit a' caoine,</span>
<lb n="3036"/><span>is Magdalén ar bhruach an túama ag síor-ghul,</span>
<lb n="3037"/><span>an dá Mhuire eile air an leirg 'na suigh 'muith</span>
<lb n="3038"/><span>ag leagha le gulán is ag uchlán tríd sin.</span>
<lb n="3039"/><span>Do labhair dá aingiol 'na n-aice ig an mín-lig,</span>
<lb n="3040"/><span>a mbeirtibh geala mar shneachta gheal gheimhrigh:</span>
<lb n="3041"/><span>“An tí iarrthaoí marbh tá marrthannach bríghmhur,</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="3042"/><p><span>is d'éirigh ó mharbhaibh ar maidin an laoí 'niugh.”</span>
<lb n="3043"/><span>Ní bhfuaradar taithniomh 'na bhfaicsin ar chaoí air bith,</span>
<lb n="3044"/><span>is níorbh iad an dias in a n-iarra acht Íosa.</span>
<lb n="3045"/><span>Tug Magdalén cuaird san túama 'rís air,</span>
<lb n="3046"/><span>is níor bheatha lé a saoghal a n-éagmhuis Íosa.</span>
<lb n="3047"/><span>Do-chonnairc sí tainnthiomh dá aingiol 'na suighe aige.</span>
<lb n="3048"/><span>Air siad san: “A bhean, créad as dod chaoí-si?</span>
<lb n="3049"/><span>Cia taoi-se d'iarruigh go dian san chaoí si,</span>
<lb n="3050"/><span>is gur éirghe 'na bheatha an phearsa noch chaoine?”</span>
<lb n="3051"/><span>“Mo Mhaighistir, mo Thighearna, is mh'Iarruigh choíthche,</span>
<lb n="3052"/><span>an' éagmhuis marbh, muna bhfaicior arís, bíad;</span>
<lb n="3053"/><span>is ar mhór-ghrádh Dé foghaim sgéala fíor' air</span>
<lb n="3054"/><span>cia thóg ón gcloich si an corp dobhí aice?”</span>
<lb n="3055"/><span>'S níor fhéad an Máighistir grádhmhur caoin-ghlan</span>
<lb n="3056"/><span>Magdalén d'fhulang a ndochar a caoínte;</span>
<lb n="3057"/><span>d'innis dá mháthair an phráing dobhí orrtha</span>
<lb n="3058"/><span>is gur mheithid do a feicsin a' tabhairt mhisnigh is brígh dhi.</span>
<lb n="3059"/><span>Is dubhairt a mháthair: “A Láthair dhílios,</span>
<lb n="3060"/><span>is ro-mhór an grádh do dháil sí dhíbh-si;</span>
<lb n="3061"/><span>éirigh dá furtacht gan fuireach, is cuimhnigh</span>
<lb n="3062"/><span>eir iompógh tar ais gan stad arís domh.”</span>
<lb n="3063"/><span>Táinig chum Magdalén 'na phearsain féin Íosa</span></p>
</div>
<pb n="154"/>
<div><lb n="3064"/><p><span>a ngarrdha ar bhruach an túama taoibh ré,</span>
<lb n="3065"/><span>'s adubhairt sé: “A bhean, créad as a gcaoinir?</span>
<lb n="3066"/><span>Cia taoi do lorg ad fhochair san chrích si?”</span>
<lb n="3067"/><span>Dubhairt sisi: “Mo Thighearna go díachrach dílios</span>
<lb n="3068"/><span>tug fá chiach me ag iarraigh físe air,</span>
<lb n="3069"/><span>is más tusa do chorruigh an cholann dobhí aige</span>
<lb n="3070"/><span>tabhair damh cruinn-fhios car chuiris í 'ndíonchur.”</span>
<lb n="3071"/><span>“Is mise as mo cholann taoi 'lorg,” airse íosa.</span>
<lb n="3072"/><span>d'irigh 'na seasamh go tapa le bíoga</span>
<lb n="3073"/><span>mar do athnuaigh an bhriathar a ciall 's a cuimhne</span>
<lb n="3074"/><span>gur aithain a phearsa, a dhealbh, 's a ghnaoi ghlan.</span>
<lb n="3075"/><span>“A Mhaighistir, 's a Thighearna is tu m'iarra,” air sí reis;</span>
<lb n="3076"/><span>“Créad fár cheilis orm do sholus la chaoithe?”</span>
<lb n="3077"/><span>Do rith le gairdeachuis grádh' nach sgríobhthar</span>
<lb n="3078"/><span>is do phóg a chosa, is níor dhochuir lé a ligh leis.</span>
<lb n="3079"/><span>“Ná glac me ad láimh; ní ráinic mh'aoírde;</span>
<lb n="3080"/><span>ní tháinic an uair as dual dom dhíoghacht</span>
<lb n="3081"/><span>ardughadh chum mh'Athar 'na fhlathas,” ar Íosa.</span>
<lb n="3082"/><span>Níorbh áil leis a chúirt ar talamh mar dhaoinibh.</span>
<lb n="3083"/><span>“Créad dorug ar cuaird don túama arís tú,</span>
<lb n="3084"/><span>'s a gcionn trí lá gur dháilios díbh-se</span></p>
</div>
<pb n="155"/>
<div><lb n="3085"/><p><span>'éirghe am bheathaidh gan easbha ná claoídhtheacht</span>
<lb n="3086"/><span>is go mbeinn is mh'iarraigh a n-iath Galísia?”</span>
<lb n="3087"/><span>“A Thighearna,” air sise, “d'imigh mo bhrígh asam</span>
<lb n="3088"/><span>ó iomad do pháise do chrádh an croídhe agam,</span>
<lb n="3089"/><span>'s gur ligeas uaim ar luaidhis air ní air bith,</span>
<lb n="3090"/><span>acht do chorp amháin is do bhás um chuimhne.”</span>
<lb n="3091"/><span>Dobhí sealad 'na dheilbh dá fheithiomh go díreach</span>
<lb n="3092"/><span>'s ag fiafruighe go léir de sgéala ó Aoíne.</span>
<lb n="3093"/><span>Do fhreaguir sin disi go miochair le caoinios</span>
<lb n="3094"/><span>is d'innis a ndearna anns gach áit ile don tslígh' dhí.</span>
<lb n="3095"/><span>“H'aiséirghe ó mharbhaibh is beannuighthe an gníomh dhuit,</span>
<lb n="3096"/><span>isteacht fé mhaise d'fhios t'easbal,” air sí reis.</span>
<lb n="3097"/><span>“Caithfiod-sa,” air seision, “daoine eile do choimhneadh</span>
<lb n="3098"/><span>atá a n-éigion cáis dom ghrádh mar bhíd sin.”</span>
<lb n="3099"/><span>Do líon an bhriathar cíach 'na croidhe sin</span>
<lb n="3100"/><span>gur mheas 'gcéin mhairfeadh nach sgarfadh arís reis,</span>
<lb n="3101"/><span>'s adubhairt go diachrach: “A Thighearna, saoílim</span>
<lb n="3102"/><span>nach dtiubhrair air talamh an cleachtaghadh dobhí ort.</span>
<lb n="3103"/><span>A Tighearna ghrádhaigh, 's a Mháighistir dhílios,</span>
<lb n="3104"/><span>is gur tu go fial mo Dhía dháríribh</span></p>
</div>
<pb n="156"/>
<div><lb n="3105"/><p><span>ó iomad do ghrás do dháil gach ní dhamh,</span>
<lb n="3106"/><span>do leighis mo chréachta 's do réigh mo ghníomh uilc.</span>
<lb n="3107"/><span>Is ó mhéid do pháirte is do ghrádh' dhamh rimhe si</span>
<lb n="3108"/><span>bí cuimhnioch orum, a Sholuis na díoghacht.”</span>
<lb n="3109"/><span>Adubhairt sin: “Ní heagail; bí seasmhach díreach</span>
<lb n="3110"/><span>a ndóthchus daingion, is farrut do shíor bead.”</span>
<lb n="3111"/><span>Do bheannaigh í an tan sin a' glaca a shligh' dhó;</span>
<lb n="3112"/><span>is d'innis do chách go ttarla Críosd dí.</span>
<lb n="3113"/><span>Do ghlacadar meidhir mar d'éirigh Íosa,</span>
<lb n="3114"/><span>acht tré gan 'fheicsin iad duibiollta sgíosmhur.</span>
<lb n="3115"/><span>Do ghlúaisiodar mar aon le chéile, an bhuighean bhan,</span>
<lb n="3116"/><span>don chathair asteach, ionar stad an ríoghan</span>
<lb n="3117"/><span>is na trí Mhuire sin a bhfriotal air Íosa,</span>
<lb n="3118"/><span>an uair tháinig 'na gceann faoí cheannsacht caoínis,</span>
<lb n="3119"/><span>is as eadh adubhairt do chiúin-ghuth ísiol:</span>
<lb n="3120"/><span>“Beatha agus sláinte, a chairde, dhíbh-se!”</span>
<lb n="3121"/><span>d'fhilliodar fútha a nglúine míne</span>
<lb n="3122"/><span>le gairdeachas grádh' gan fagháil a ríomh dhuit.</span>
<lb n="3123"/><span>Do-chunnarcadar a chosa, ar rochtain gach taoibh dhe,</span>
<lb n="3124"/><span>ag breithniugha a ghéag go léir 's a mhín-chruth,</span>
<lb n="3125"/><span>le sólás sásda ón gcáisg dobhí acu</span>
<lb n="3126"/><span>ag fiafraighe uile dhe a thuirise ó Aoíne.</span>
<lb n="3127"/><span>d'innis sé ar fad an stair sin tríthe</span></p>
</div>
<pb n="157"/>
<div><lb n="3128"/><p><span>'s adubhairt reó a rádh réna bhráthraibh dísle</span>
<lb n="3129"/><span>don Ghaileléé dul aniugh gan raoinios,</span>
<lb n="3130"/><span>'s go mbiadh san bhall 'nar gheall dóibh rimhe sin.</span>
<lb n="3131"/><span>Do sgar reis na mnáibh.  Tug ráib do sgaoileadh</span>
<lb n="3132"/><span>Ioseph Aramata bhí a nglasuibh ag Íodhluibh</span>
<lb n="3133"/><span>a suiléar talmhan faoí dheacumhal thríd sin,</span>
<lb n="3134"/><span>ar son deagh-thoile an adhlaice a rín eir.</span>
<lb n="3135"/><span>Dobhí séaluighe loma ar osguilt a gheimhlioch</span>
<lb n="3136"/><span>eir eagla go dtiubharthaoí fiú fruighe 'shaoirse eir</span>
<lb n="3137"/><span>do shuaimhnios nó shocumhal ó ghortugha a chuibhrioch</span>
<lb n="3138"/><span>go nglacadh pionós mar d'imtheóchadh an tsaoíre.</span>
<lb n="3139"/><span>Do ghlan a aghaidh 's a shúile lé dúthracht díograis;</span>
<lb n="3140"/><span>dobhí dhá phóga, is do thóg a ghimhiol de;</span>
<lb n="3141"/><span>na séaluighe d'fhág sin slán san chuibhrioch,</span>
<lb n="3142"/><span>is rug 'na thigh féin Ioséph ón díoghaltus.</span>
<lb n="3143"/><span>Tug Iacobus Álpheí lán-dhimhin laoí reis</span>
<lb n="3144"/><span>nach ccaithfeadh sé bíadh do ríar a chlí-chuirp</span>
<lb n="3145"/><span>is nach rachadh fé sgéith a bhéil ghluin choidhche</span>
<lb n="3146"/><span>blas dighe ná greidhm go n-éirgheadh Íosa.</span>
<lb n="3147"/><span>Táinicc Críosd dá fhios san tigh 'na mbíodh sin,</span>
<lb n="3148"/><span>'s adubhairt le cách an clár do líonadh.</span>
<lb n="3149"/><span>Do bheannaigh dá gheal-láimh arán caoín do,</span>
<lb n="3150"/><span>'s adubhair sin: “A bhráthair ghrádhmhur dhílis,</span>
<lb n="3151"/><span>ith bíadh feasda, is bí dearbhtha dhíom-sa:</span>
<lb n="3152"/><span>tá Mac an Duine gan tuisiol 'na bhrígh agad</span></p>
</div>
<pb n="158"/>
<div><lb n="3153"/><p><span>d'éirigh ó mharbhaibh a n-acfuinn a dhíoghacht</span>
<lb n="3154"/><span>is idir bheódhaibh, d'aimhdheóin a naoimhde.”</span>
<lb n="3155"/><span>d'innsiodar na mná do láthair Phíotair</span>
<lb n="3156"/><span>is dona habsdaluibh go bhfacadar Íosa,</span>
<lb n="3157"/><span>gur éirigh ó bhás gan tlás ná claoidhteacht</span>
<lb n="3158"/><span>san áilleacht phearsain 'na ccleachtadh bheith rimhe sin.</span>
<lb n="3159"/><span>Do bhuail cathach is cnead is fail ar Phíotar,</span>
<lb n="3160"/><span>'s astigh ná 'muith níor shult leis ní air bith,</span>
<lb n="3161"/><span>gan stad ná ciúnas ag búithreadh chaoínte,</span>
<lb n="3162"/><span>le ro-mhéad a ghrádh' dho is nach ttarlaigh Críosd air.</span>
<lb n="3163"/><span>Do ghluais chum siubhail go dubhach bocht sgíosmhar,</span>
<lb n="3164"/><span>gan fiú an ghiolla ná duine san tslighe leis,</span>
<lb n="3165"/><span>is ní féidir cía an ród 'na ngeabhadh san chrích sin</span>
<lb n="3166"/><span>acht d'fhéachain an bhfaghadh san adhlacadh fís air.</span>
<lb n="3167"/><span>Do ghluais Críosd 'na chuinne ó chonairc a ríochtain</span>
<lb n="3168"/><span>is dubhairt do labharthaoibh ceannsa caoíne:</span>
<lb n="3169"/><span>“Síth dhuit, a Pheadair, as fada 's as raoín leat</span>
<lb n="3170"/><span>go bhfaicionn tú mise, cé bhrisis do chroidhe reis.”</span>
<lb n="3171"/><span>Mar d'athain a Thighearna chuir liach is cuimhirc as,</span>
<lb n="3172"/><span>'s do bhuail faoi thalamh a phearsa don bhíoga;</span>
<lb n="3173"/><span>do gearradh a cheann a dteanta líge;</span></p>
</div>
<pb n="159"/>
<div><lb n="3174"/><p><span>do thuit sé 'mbrón is na deóra síos reis.</span>
<lb n="3175"/><span>Dubhairt: “Teacht dod láthair is dána a' ní dhamh,”</span>
<lb n="3176"/><span>is d'aduimh a chuirthe le tuirse, 's a ghníomh uilc,</span>
<lb n="3177"/><span>a thréigion ar dtúis 's a dhiúltadh rimhe sin;</span>
<lb n="3178"/><span>do phóg a chosa 's an osna san chroidhe aige.</span>
<lb n="3179"/><span>Do thóg Íosa ón dtalamh 'na sheasamh reis Píotar,</span>
<lb n="3180"/><span>'s do bhuail dá phóga le ró-iomad díogruis,</span>
<lb n="3181"/><span>'s adubhairt: “A Pheadair, ní heagail duit ní air bith,</span>
<lb n="3182"/><span>is tá 'n uile pheaca dhuit maite do-rínis.</span>
<lb n="3183"/><span>Gach diúlta, bhí agam-sa a dhearbh,” arse Íosa,</span>
<lb n="3184"/><span>“is d'innisios duit féin roimhe ré gach ní dhe.</span>
<lb n="3185"/><span>Imith-se romhat a ndóthchas fhíor-ghlan,</span>
<lb n="3186"/><span>is do bhriathraibh daingnigh go seasmhach díreach.</span>
<lb n="3187"/><span>Do bhuaidheas ar an mbás; níl 'fhagháil arís damh;</span>
<lb n="3188"/><span>lucht na haingidheachta 's an aindlighe chloidhios-a;</span>
<lb n="3189"/><span>táim marrthannach beó d'aimhdheóin mo naoimhde,</span>
<lb n="3190"/><span>is tiocfuigh an lá chum dála am aoísbirt.”</span>
<lb n="3191"/><span>Dobí sealad fada dá theagasg san chaoí sin,</span>
<lb n="3192"/><span>is Peadar ag féachuin fé gach taoibh dhe,</span>
<lb n="3193"/><span>is anns gach cúrum chum sdiúrtha daoíne,</span>
<lb n="3194"/><span>go ndearnuigh a bheannughadh a' sgarúin síodhach reis.</span></p>
</div>
<pb n="160"/>
<div><lb n="3195"/><p><span>Do ghluais eir Peadar do bhaile gan raoinios</span>
<lb n="3196"/><span>faoí lan meanmun is teasduis dá dhaoínibh.</span>
<lb n="3197"/><span>Muire is na habsduil 'sa chathair sin rímhe 'stigh,</span>
<lb n="3198"/><span>d'innis di 'eachtra, go bhfacuigh sé Íosa.</span>
<lb n="3199"/><span>Chuaidh Críost go Parrthas d'éis sgartha re Píotar</span>
<lb n="3200"/><span>fé stoíl ghléigil mar ghréin ghlain síos reis,</span>
<lb n="3201"/><span>le sluagh aingil 'na mbanna ar gach taoibh dhe,</span>
<lb n="3202"/><span>d'fhios na n-aithreach mbeannaighthe bhí aige.</span>
<lb n="3203"/><span>d'fhilliodar fútha a nglúine síos do</span>
<lb n="3204"/><span>le gáir fháillte is ghairdeachais rimhe sin,</span>
<lb n="3205"/><span>a salmuibh blasda dá gcantuin go maoíteach:</span>
<lb n="3206"/><span>“Sibh-se ar nDia, is Dia chloinne Ísraél;</span>
<lb n="3207"/><span>ar mbeatha ó thoiseach, ar bhfortacht 's ar rígh thu;</span>
<lb n="3208"/><span>'s do fhoillsighis féin lá naomhtha an tíghe sin;</span>
<lb n="3209"/><span>do dhealruigh do cholann an solus glan trínne,</span>
<lb n="3210"/><span>is níl críoch nó deacumhal ad fhlaitheamhnas choíthche</span>
<lb n="3211"/><span>Is d'éirigh glóir do mhórdhacht' aoírde</span>
<lb n="3212"/><span>gur líon go ghnúis an subhachus croidhe ionnuinn,</span>
<lb n="3213"/><span>a Leómhain cheannusuigh chreachas do naoimhde,</span>
<lb n="3214"/><span>do threibh mhath Iúda, at fhiúbhuidh d'fhás fíorghluin.</span>
<lb n="3215"/><span>Le peannuid do pháise an bás do cloidh leat,</span>
<lb n="3216"/><span>is biaidh flathas do ghlóire go deó gan stríoca;</span></p>
</div>
<pb n="161"/>
<div><lb n="3217"/><p><span>biaidh ríogha an talaimh ag sgreadaigh dod ghuidhe-se,</span>
<lb n="3218"/><span>is gurab é do thighearnus riamh dobhí acu.</span>
<lb n="3219"/><span>Biaidh gean do ghrásda go bráth dár dtaoibh-ne,</span>
<lb n="3220"/><span>is ní rachum-na uait ar cuaird ná eir díbirt,</span>
<lb n="3221"/><span>is an tan dochuadhmuir budh mór ar ndíth reis</span>
<lb n="3222"/><span>go ttánguis dár bhfuasguilt a ccruas na spíne.”</span>
<lb n="3223"/><span>A' seachtmhadh taisbeánadh deagh-rádhach tug Íosa</span>
<lb n="3224"/><span>do dhís deisgiobal meirbh lag sgíosmhur</span>
<lb n="3225"/><span>ó Ierusalém ag teacht ar fad na slígh' amach</span>
<lb n="3226"/><span>go caisleán Eamus, b'é ceann a sgríbe,</span>
<lb n="3227"/><span>ag trácht ar a bhás is ar pháis na spíne</span>
<lb n="3228"/><span>gan dóthchus ná deimhin 'aiséirghe choídhche.</span>
<lb n="3229"/><span>Tarrla mar oilithrioch a leirg na sligh' orra</span>
<lb n="3230"/><span>is d'fhiafruigh na ráidhte cásmhura bhí acu.</span>
<lb n="3231"/><span>Ceophas dobudh ainm do phearsuin don dís sin,</span>
<lb n="3232"/><span>is d'fhiafruigh ar dheóruigh é fós do dhaoinibh</span>
<lb n="3233"/><span>a Ierusalém astigh, gan fhios na haoíde</span>
<lb n="3234"/><span>d'imthigh ar Aon mhath na laeithionna rimhe sin.</span>
<lb n="3235"/><span>“Créad tá le hinnsin innte?” airse Íosa.</span>
<lb n="3236"/><span>Adubhairt reis Cleóphás fé mhór-chás caoínte:</span>
<lb n="3237"/><span>“Íosa Nasaret, pearsa mhath dhíreach,</span>
<lb n="3238"/><span>dobhí an' fháidh úasal gan buala a ngníomh fós</span>
<lb n="3239"/><span>ná 'n-obuir a bhfiaghain Dia agas daoíne,</span>
<lb n="3240"/><span>prionnsuidhe is easbuig san chathair le díoghaltus</span>
<lb n="3241"/><span>dá chur gan chúis dá sgiúrsadh aig Íodhlaibh</span>
<lb n="3242"/><span>dá dhamnughadh chum báis is páise a spíne.</span></p>
</div>
<pb n="162"/>
<div><lb n="3243"/><p><span>Do shaoilemur gurab é Mac Dé dobhí aguinn,</span>
<lb n="3244"/><span>Slánuightheóir na n-uile is na cloinne si Ísrael.</span>
<lb n="3245"/><span>Aniugh an treas lá ó tharrla an gníomh so,</span>
<lb n="3246"/><span>is dochuaidh cuid dar mnáibh go háit a dhíonchuir</span>
<lb n="3247"/><span>roimh sholus na gréine ar éirghe an laoi aniugh</span>
<lb n="3248"/><span>d'fhios an adhlaice, d'fhagháil radhairc nó físe eir.</span>
<lb n="3249"/><span>Níor fríth an corp, acht cloch 'na luighe amach</span>
<lb n="3250"/><span>agus dá aingiol 'na seasamh gach taoibh dhi</span>
<lb n="3251"/><span>d'innis deimhnioch gur éirigh Íosa.</span>
<lb n="3252"/><span>Thug na mná chuguinn go ndubhairt an dís si.</span>
<lb n="3253"/><span>Dochuaidh drung eile dá fheicsint arbh fhíor sin,</span>
<lb n="3254"/><span>is d'innsiodar an gcéadna ar dtéacht arís as.”</span>
<lb n="3255"/><span>Dubhairt Íosa an taca sin: “Nach ainbhfios díbh-se</span>
<lb n="3256"/><span>bheith mall-chroidhioch ion bhur gcreidiomh le deifir fán ní sin?</span>
<lb n="3257"/><span>An mac sin dá ngoirthí go huilidhe Críosd de</span>
<lb n="3258"/><span>nach éigion do ráidthe na bhfáidhe 'chríochnughadh</span>
<lb n="3259"/><span>sul rachadh don ghlóire do chomhall do thríotha,</span>
<lb n="3260"/><span>'s a ndubhairt Maoise uile 's gach nduine dár sgríobh air</span>
<lb n="3261"/><span>noch léightior san teampull gach aimsir shaoire</span>
<lb n="3262"/><span>go ttiocfadís go léir ann féin chum críche?”</span>
<lb n="3263"/><span>'S do bhuail ar mhínighadh Sgríoptúrach thríthe</span>
<lb n="3264"/><span>le foirciodal soluis noch d'fhosguil an croidhe acu.</span>
<lb n="3265"/><span>Fuair an dís deisgiobul 's an t-aithlithrioch caoín math</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="3266"/><p><span>a lomlán tainntibh is athaise an' fhuighlibh.</span>
<lb n="3267"/><span>Ag teacht láimh re hEmaus do labhair reó Íosa</span>
<lb n="3268"/><span>go raibh a ghnódh féin a dtaobh don chrích sin.</span>
<lb n="3269"/><span>Dubhairt Cleophas dá achuirt: “Tá easpuirt an laoí ar dteacht”</span>
<lb n="3270"/><span>is teacht leó féin chum déat na hoidhche.</span>
<lb n="3271"/><span>Chuaidh leó don bhaile ó thainntigh a nguidhe reis,</span>
<lb n="3272"/><span>is tugadh an' fhiaghnuis bíadh gan raoineas.</span>
<lb n="3273"/><span>Do bheannuigh an t-arán go falláin díreach</span>
<lb n="3274"/><span>'s do bhris go glan dá radadh don dís si;</span>
<lb n="3275"/><span>d'osguil a súile, nár dhúnta rimhe sin,</span>
<lb n="3276"/><span>acht gan eision d'aithint 'na dhealbh go dtí so.</span>
<lb n="3277"/><span>Chuaidh uatha an uair si gan tuairisg físe air;</span>
<lb n="3278"/><span>'s adubhradar gan stad gur las an croidhe acu</span>
<lb n="3279"/><span>mar dobhí ceannsa ag labhairt san tslighe acu</span>
<lb n="3280"/><span>ag osguilt 's ag míniughadh Sgríoptúra thríthe;</span>
<lb n="3281"/><span>'s don chathair tar ais níor stad an dís sin,</span>
<lb n="3282"/><span>mar a raibh na habsdail is gasara 'dhaoinibh</span>
<lb n="3283"/><span>ag trácht go deimhin gur éirghe Íosa,</span>
<lb n="3284"/><span>go bhfacuidh é uile na trí Mhuire agus Píotar.</span>
<lb n="3285"/><span>d'innsiodar go léir a sgéala an dís sin,</span>
<lb n="3286"/><span>is eir bhriseadh bairghine mar d'aithnioghdar Íosa.</span>
<lb n="3287"/><span>A' tochtmhadh taisbeána a n-aon lá thug Íosa</span>
<lb n="3288"/><span>is iad ar an gcaint sin ag labhairt 'na ndaoíne:</span>
<lb n="3289"/><span>táinig sé asteach 'na measg gan slighe air bioth,</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="3290"/><p><span>'s a' ndoirse dúnta roimh shiubhal na n-Íodhal.</span>
<lb n="3291"/><span>Do sheasaimh gan chlulóid 'na meadhóin go díreach,</span>
<lb n="3292"/><span>is dubhairt: “Síth, a cháirde grádhmhur, dhíbh-se.”</span>
<lb n="3293"/><span>Do ghlacdar na habstuil eagla is bíoga;</span>
<lb n="3294"/><span>do mheas gurab sbioraid iona riocht dobhí acu.</span>
<lb n="3295"/><span>“Creád do-bheir eadruibh,” airse Íosa,</span>
<lb n="3296"/><span>“fá dtig smúit gan 'núr gcroidhe agaibh?</span>
<lb n="3297"/><span>Mo lámha is mo chosa do polladh do-chí sibh;</span>
<lb n="3298"/><span>glacuigh is féachuigh mo ghné go díreach</span>
<lb n="3299"/><span>gur me tá aguibh am phearsain go díreach:</span>
<lb n="3300"/><span>cnámh, feóil, ná fuil, a spiorad ní bhíonn sin.</span>
<lb n="3301"/><span>Do-chíthí agum-sa go dearbhtha a mbrígh nirt</span>
<lb n="3302"/><span>am lámhaibh, am chosuibh, ion bhur bhfochair dá síne.”</span>
<lb n="3303"/><span>Feadh amhruis cháich, a ngairdeachus rimhe sin.</span>
<lb n="3304"/><span>Lena ithe annsin d'iarr gibé biadh dobhí acu.</span>
<lb n="3305"/><span>Tugadh iasg chuige bhí bruite le gríosuigh</span>
<lb n="3306"/><span>is créithre do mhil, is d'ith gach ní acu.</span>
<lb n="3307"/><span>Is dubhairt go séimh tar éis an bhídh sin</span>
<lb n="3308"/><span>éifeacht is ciall na mbriathar síos duit:</span>
<lb n="3309"/><span>“Mar do chuir m'Athair me chum mathais na ndaoíne</span>
<lb n="3310"/><span>cuirim-se sibh-se chum uidis na dtíortha.”</span>
<lb n="3311"/><span>Tug dóibh coimisión, an uile shórd daoine,</span>
<lb n="3312"/><span>comhachta a bpeacaidh do cheangal nó sgaoile,</span>
<lb n="3313"/><span>is do shéid úaidh 'anál faoí lán brígh orrtha:</span></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="3314"/><p><span>“Glacuigh-se,” ar sé, “an Spiorad Naomh go ttí sibh.”</span>
<lb n="3315"/><span>Do sgar sé riú roimh thúis na hoidhche</span>
<lb n="3316"/><span>d'fhiosrughadh na n-aithreach mbeannaighthe arís de</span>
<lb n="3317"/><span>noch d'éirigh 'na chuinne, gach nduine 'na mbuighnibh,</span>
<lb n="3318"/><span>a n-ordar 'na gcoduibh, 'tobhairt molta agus guidhe dhó,</span>
<lb n="3319"/><span>is Ádhamh 'na sheasamh is gach pearsa dhá líne,</span>
<lb n="3320"/><span>ag rádh le humlacht mhúinte an ghuidh se:</span>
<lb n="3321"/><span>“A Athair mhath neamhdha, arduigh ar gcroidhe-ne</span>
<lb n="3322"/><span>go molamaoís ar nDia is an Tighearna is aoirde.</span>
<lb n="3323"/><span>Ní bhfuil ann naomhthacht mar naomhthacht Íosa;</span>
<lb n="3324"/><span>níl Dia os do chionn do chumfadh ní air bioth.</span>
<lb n="3325"/><span>Ní shroighthionn ort neart ó neach dá aoírde</span>
<lb n="3326"/><span>is srothuigh do neart ar feadh na dtíortha;</span>
<lb n="3327"/><span>tu féin ar n-aon-riaghail 's ar n-aon-Dia fíre</span>
<lb n="3328"/><span>do chruthaigh neamh, talamh, ceathra, is maoíne,</span>
<lb n="3329"/><span>do chruthaigh na dúile 's a músglann tríotha:</span>
<lb n="3330"/><span>acht labhairt ad bhéal budh réigh gach ní acu.</span>
<lb n="3331"/><span>Do lámha rein mise, thug tuigsint is bríogh dhamh,</span>
<lb n="3332"/><span>mothamhuil anma, labhairt, is cuimhne</span>
<lb n="3333"/><span>do choimhéad t'athanta 's do sheachan m'aoimhlis,</span>
<lb n="3334"/><span>do chuir me 'n-ionad budh gluine is budh aoibhne,</span></p>
</div>
<pb n="166"/>
<div><lb n="3335"/><p><span>is créatúire uile na cruinne go dílios</span>
<lb n="3336"/><span>go humhal faoiam chosuibh 'tabhairt chostuis is bídh dhamh;</span>
<lb n="3337"/><span>níor thuigios go cóir mh'onóir is m'aoibhnios,</span>
<lb n="3338"/><span>gur sháruighios t'aithne gan fhios dom chuimhne.</span>
<lb n="3339"/><span>Do bhris sin mise is gach nduine dom shíolbhach;</span>
<lb n="3340"/><span>m'anam is mo chorp don olc budh líonta;</span>
<lb n="3341"/><span>mo bheatha do cuiriodh go hifrionn cíorr-dhubh</span>
<lb n="3342"/><span>a gcomharsanacht ndamuntach malluighthe an díoghaltuis.</span>
<lb n="3343"/><span>Do mhúch mh'urchóid faoí thrioblóid síos me,</span>
<lb n="3344"/><span>'s do líon na huilc amuith gach taoibh me;</span>
<lb n="3345"/><span>trócaire an Tighearna go dian do ghuidhios-a</span>
<lb n="3346"/><span>is d'éighios ar mo Dhía ag iarruigh síoth' air.</span>
<lb n="3347"/><span>Dochualuis mo ghuth is me a mbruid fá dhaoírse,</span>
<lb n="3348"/><span>is ad teampull naomhtha do chlaonuis síos damh;</span>
<lb n="3349"/><span>tánguis ód fhlaithios dom fhurtacht óm naoimh-dheilbh</span>
<lb n="3350"/><span>chum m'anma thriall 'on diabhal do dhíon air.</span>
<lb n="3351"/><span>Ar éigin ó ifrionn tuguis mo ghníomhartha,</span>
<lb n="3352"/><span>dom cheannach go daor ar phéin do spíne;</span>
<lb n="3353"/><span>tuguis me ad ghlóir ón mbrón dobhí orm,</span>
<lb n="3354"/><span>'s a' ghaduigheacht do-rinneas-sa tuguis díol ann.</span>
<lb n="3355"/><span>'S a anam so agam-sa, beannuigh do Rígh ceart,</span>
<lb n="3356"/><span>is 'innighe tá am choluinn-se, moltur libh choidhche é;</span>
<lb n="3357"/><span>'s a chlann, gan faillíth beannuighidh a thiodhluice</span>
<lb n="3358"/><span>le caintic nuadh bhias búan a gcuimhne.</span></p>
</div>
<pb n="167"/>
<div><lb n="3359"/><p><span>A thailimh na cruinne, a uisge, a mhín-mhuir,</span>
<lb n="3360"/><span>a airnéis, a éanlaith an aéir, 's a shíona,</span>
<lb n="3361"/><span>a chrainn faoí thoradh, a chlocha, 's a luibhionna,</span>
<lb n="3362"/><span>'s an uile shórd sochuir, moltur bhur Rígh libh.”</span>
<lb n="3363"/><span>Dobhí Noe 'na sheasamh, 's do labhair san chaoí si:</span>
<lb n="3364"/><span>“Admhuim go sunnradhach mo chionta dhíbh-si;</span>
<lb n="3365"/><span>adharfad is molfod gan loca thu choidhche</span>
<lb n="3366"/><span>a bhfiaghnuise th'aingiol san chathair is aoírde.</span>
<lb n="3367"/><span>Airdeóchaidh gairdeachas mo ghrádh do shíor dhuit</span>
<lb n="3368"/><span>ag moladh th'ainme le salmuibh síor-bhinn</span>
<lb n="3369"/><span>gur tu mo Thighearna is mo Dhía dháríribh</span>
<lb n="3370"/><span>do chruthuigh neamh, talamh, aingil is daoíne,</span>
<lb n="3371"/><span>aer is tine, uisge agas mín-mhuir,</span>
<lb n="3372"/><span>grian is éasga, réalta is síona,</span>
<lb n="3373"/><span>cruinn is clocha, torrtha agus luibhionna,</span>
<lb n="3374"/><span>ba agas capuill, is eallach is caoírigh,</span>
<lb n="3375"/><span>éanlaithe is iasg, is gach piasd a mbrígh nirt,</span>
<lb n="3376"/><span>earrach is samhra an gheamhuir ghlais aoíbhinn,</span>
<lb n="3377"/><span>is, mar aimsir chnósuighthe, an fomhar, rimhe ghimhre,</span>
<lb n="3378"/><span>is sin uile ag tabhart furtacht' dod dhaoínibh,</span>
<lb n="3379"/><span>gur arduigh a bpeaca sin t'fhearg chum díoghaltuis</span>
<lb n="3380"/><span>lér bháthais an talamh ag fearthainn do shíor air,</span>
<lb n="3381"/><span>gur ghearruis gach tobur ag osguilt a slighe acu,</span>
<lb n="3382"/><span>na srotha is na heasa do leathais gach taoibh dhe.</span>
<lb n="3383"/><span>Níor fhágbhuis fear ná bean ná maoine</span>
<lb n="3384"/><span>gan báthadh, 's a gceathra ar an dtalamh, le dílinn.</span></p>
</div>
<pb n="168"/>
<div><lb n="3385"/><p><span>Is deirdís ríom-sa, cé gur chionntach díobh me,</span>
<lb n="3386"/><span>go dtáinig comhachta ód thrócaire dom dhíon air.</span>
<lb n="3387"/><span>Do dhaingnighis mh'áirc mar arrthach díona</span>
<lb n="3388"/><span>dom mhnaoi is dom chloinn is don bhuighean dobhí agam,</span>
<lb n="3389"/><span>'s don uile shórd ainmhighe dár shealbhuis dís de</span>
<lb n="3390"/><span>'na gcúpluighibh firionn' is buinionna chum síl damh.</span>
<lb n="3391"/><span>Do íslís ót árus neamhdha am fhís-se;</span>
<lb n="3392"/><span>do bheathaighis me is cách ar bharr gach taoíde,</span>
<lb n="3393"/><span>mo chlann, 's a mná, 's na hálta síl si,</span>
<lb n="3394"/><span>bliadhain is tuille bhí an tuile gan díosga.”</span>
<lb n="3395"/><span>Do ghair chuige a chlann 's gach rann dá líne,</span>
<lb n="3396"/><span>is d'fhilliodar fútha a ngúine síos dó</span>
<lb n="3397"/><span>ag guidhe ar aon-rian a n-Aon-Dia fíre</span>
<lb n="3398"/><span>a gcaintice salm mar thathaightheach rimhe sin.</span>
<lb n="3399"/><span>Abraham beannaighthe sheasaimh gan raoínios,</span>
<lb n="3400"/><span>ceann tosuigh a n-dligh Dé na bhfíréan bhfírcheart,</span>
<lb n="3401"/><span>ar ar cheangail Dia mar riaghail do shíor air</span>
<lb n="3402"/><span>circumsision gnáth ar rás a shíolbhuigh,</span>
<lb n="3403"/><span>a leinbh fhearrdha 'ghearradh 'na naoighnibh</span>
<lb n="3404"/><span>a gcionn ocht lá go bráth san míos sin,</span>
<lb n="3405"/><span>'s gach nduine eile do chreidfeadh go díreach</span>
<lb n="3406"/><span>barr a shlaite do ghearra san chaoí sin.</span>
<lb n="3407"/><span>Óna mhnaoí bhí seasg fuair mac 'na chríonnacht</span>
<lb n="3408"/><span>noch dh'aosuigh an' ógán ró-bhreadh líomhtha;</span>
<lb n="3409"/><span>dubhradh dá éis reis an t-aon-mhac d'iodhbuirt</span></p>
</div>
<pb n="169"/>
<div><lb n="3410"/><p><span>ar alltóir do Dhia uaidh cían ar taoibh chnuic.</span>
<lb n="3411"/><span>Do mheas a leanbh do mharbhadh is d'íodhbuirt</span>
<lb n="3412"/><span>gur labhair reis aingiol ó fhlathas dá dhíon air</span>
<lb n="3413"/><span>dubhairt gan an leanbh do mharbhadh air chaoí air bith</span>
<lb n="3414"/><span>is go raibh Dia buidheach dhe le méid a dhíograis.</span>
<lb n="3415"/><span>Ar bhféachuin do súas cia húair dochífeadh</span>
<lb n="3416"/><span>acht reithe bhí a nglas a sgairt ghluin taoibh reis?</span>
<lb n="3417"/><span>Tar cheann a mhic dhil dorug mur dhíol as</span>
<lb n="3418"/><span>'s do-reín le honóir don altóir íodhbuirt.</span>
<lb n="3419"/><span>Do gheall Dia a bheannacht 's go leathfadh a shíolbhach</span>
<lb n="3420"/><span>mar réaltanuibh aéir san tsaoghal ar thíorthuibh,</span>
<lb n="3421"/><span>go méadóchadh mar ghainimh iad mara na dílionn,</span>
<lb n="3422"/><span>'s go mbeannóchthaoí an saoghal go léir 'na líne.</span>
<lb n="3423"/><span>Isac, a mhac, dochuaidh as ón iodhbairt,</span>
<lb n="3424"/><span>'s a mhac sin Iacób ainm dó Ísraél</span>
<lb n="3425"/><span>do-chunnairc aingiol súas 's anúas asdoidhche</span>
<lb n="3426"/><span>a ndréimre fhada ó thalamh go dtí nimh,</span>
<lb n="3427"/><span>dár gheall Dia an talamh air ar sheasaimh do dhílios</span>
<lb n="3428"/><span>is mar luaithreán an talaimh go sgaipeadh a shíolbhach</span>
<lb n="3429"/><span>is ar feadh gach áirde a rás go líonfadh</span>
<lb n="3430"/><span>is cinidheacha an talaimh ar mbeannchadh thríotha.</span>
<lb n="3431"/><span>Is dobhí ag iomrusgáil fé iomláin' oidhche</span></p>
</div>
<pb n="170"/>
<div><lb n="3432"/><p><span>ré Dia a riocht duine gan tuisiol ná claoídhteacht;</span>
<lb n="3433"/><span>chuaidh ubhall as a leis le greis 'fhir choimhisguir;</span>
<lb n="3434"/><span>annsin é bheannuigh is tug d'ainm ar Ísrael.</span>
<lb n="3435"/><span>Is fearg Esau go ceannsa mhínigh,</span>
<lb n="3436"/><span>is dá mhac dheag fá theann dobhí aige</span>
<lb n="3437"/><span>dá ngoirthior fairsiong na ttreabha san Ísrael,</span>
<lb n="3438"/><span>'s a n-ainm go cruinn duit sloinnfiod síos iad:</span>
<lb n="3439"/><span>Ruibín, is Gad, is Dan, is Símon,</span>
<lb n="3440"/><span>Lebhí is Iuda, is Isachar síolmhur,</span>
<lb n="3441"/><span>Sebelon, Asér, is Naptal sgaoílteach,</span>
<lb n="3442"/><span>Ióseph eagnuidhe, Beniamen fíochmhur.</span>
<lb n="3443"/><span>Ó Iuda táinicc Dábhí, rígh ceart,</span>
<lb n="3444"/><span>Ióseph is Muire na gluine rug Íosa,</span>
<lb n="3445"/><span>dár tharraing Iacób a bheith leóghanta a ngníomharthaibh,</span>
<lb n="3446"/><span>umhlacht a shleachta agus ceannus na ríoghachta.</span>
<lb n="3447"/><span>Do shléacht an triúr ar ttúis do ríomhus,</span>
<lb n="3448"/><span>go raibh gach ionad 'nar roinneadh a thiodhlaic</span>
<lb n="3449"/><span>dá ghuidhe go cubhartha ó dhúthracht díograis</span>
<lb n="3450"/><span>ar a shon féin is gach n-aon dá shíolbhach.</span>
<lb n="3451"/><span>Do labhair dá n-éis an t-aodhaire Maoíse</span>
<lb n="3452"/><span>is Aron, sagart dobhí farruis ré híodhbairt,</span>
<lb n="3453"/><span>Iosa 'na ráidtheibh gan cháim, is Fínis;</span>
<lb n="3454"/><span>le hiomad molta táim corrtha dom sgríobhinn.</span>
<lb n="3455"/><span>Inneósad an meíd si do sgéal a bhfuighle</span>
<lb n="3456"/><span>adubhairt faoi mheanmuin an cearthar caoín si:</span>
<lb n="3457"/><span>“A Thighearna ghlórmhuir na mórdhacht' aoírde,</span></p>
</div>
<pb n="171"/>
<div><lb n="3458"/><p><span>is naomhtha marrthannach tháim-se a ccuímhne;</span>
<lb n="3459"/><span>tánguis ad mhathas ód fhlaithios dár ndídion,</span>
<lb n="3460"/><span>is d'fhoillsighis tu féin ad dhaonnacht chlígh-chuirp.</span>
<lb n="3461"/><span>d'fhuilingis an pháis budh ghráinne spín ghuirt</span>
<lb n="3462"/><span>d'fhuasguil an phobuil dobhí gobhtha aig naoimhdibh;</span>
<lb n="3463"/><span>is tusa ar nDia-ne is Dia gach líne</span>
<lb n="3464"/><span>dá dtáinig romhainn is 'nar ndeóigh gan chríochnadh.</span>
<lb n="3465"/><span>Ar neart 's ar nglóir is comhachta ar ngníomhartha,</span>
<lb n="3466"/><span>ar gcríoch 's ar moladh, is solus ar ccroidhe thu.</span>
<lb n="3467"/><span>Is iomdha iongantus do-rinnemuir thríod-sa,</span>
<lb n="3468"/><span>athair nimhe fá neart don tslait dobhí agam,</span>
<lb n="3469"/><span>is fuil do gach uisge acht ise do shíne air</span>
<lb n="3470"/><span>is nárbh fhéidir a boltanus d'fhulang chum díghe ar bith,</span>
<lb n="3471"/><span>Is froguidhe don uisge le buile no stríoc dí,</span>
<lb n="3472"/><span>bhí ar fad na hÉigipt 'na dtréaduibh líonta.</span>
<lb n="3473"/><span>Do-rein don luaithreán sluagh ghair-mhíolach</span>
<lb n="3474"/><span>tug eallach is airnéis a ngráinne is daoíne.</span>
<lb n="3475"/><span>A dtalamh, 's a dtighthe le cuilibh do líonuis,</span>
<lb n="3476"/><span>acht do mhuinntior féin budh saor ón díoghaltus.</span>
<lb n="3477"/><span>A n-airnéis 's a n-eallach le canach do dhíoguis,</span>
<lb n="3478"/><span>acht beathadhach dá dtréad níor éag ód dhaoiníbh.</span></p>
</div>
<pb n="172"/>
<div><lb n="3479"/><p><span>Is an luaith do chathais faoíad fhlathas lé gaoith ghluin</span>
<lb n="3480"/><span>anuas dí thuit, mar chith ar dhaoínibh,</span>
<lb n="3481"/><span>'na niosgóidhighe galuir do mharbh na mílte,</span>
<lb n="3482"/><span>is eir airnéis na hÉigipte go léir acht Ísraél.</span>
<lb n="3483"/><span>Fearthun is sneachta do leaguis 'na dtíorthuibh,</span>
<lb n="3484"/><span>is toirneach thine do bhriseadh a luibhionna,</span>
<lb n="3485"/><span>a n-airbhionna ghearruidh, is do mharbh gan raoinios</span>
<lb n="3486"/><span>gach airnéis chnuic dobhí amuith is daoíne,</span>
<lb n="3487"/><span>is pláigh 'na n-árus tug ár a ndaoíne,</span>
<lb n="3488"/><span>is locuist 'na ttuile dhuibh tilte ar a gcríochuibh,</span>
<lb n="3489"/><span>iad astigh 's amuith is ar fud an tighe acu,</span>
<lb n="3490"/><span>d'ith gach nár ghearraidh an sneachta dhá luibhionnuibh.</span>
<lb n="3491"/><span>Tugais le glacadh 'na carn tiugh chíorr-dhubh</span>
<lb n="3492"/><span>ceó ar an dtalamh ná facadur ní ar bith,</span>
<lb n="3493"/><span>ná ar feadh trí lá a lámh do shíne,</span>
<lb n="3494"/><span>astigh nó amuigh ar feadh na ttíorthann.</span>
<lb n="3495"/><span>Do mharbhuis an chéad-ghein san Éigipt tríthe</span>
<lb n="3496"/><span>eidir bheitheadhach is duine dár geineadh 'na rioghachtuibh,</span>
<lb n="3497"/><span>acht do mhuinntior féin ón éag do dhíonuis,</span>
<lb n="3498"/><span>is ón uile phláigh dár áirmhios rimhe si.</span>
<lb n="3499"/><span>Ón Éigipt rómhuinn san ló dobhí-se</span>
<lb n="3500"/><span>ad phiolóir sgamuil ag tarrang go díreach</span>
<lb n="3501"/><span>'s ad phioláir theine-ghluin ar thuitim na hoidhche</span>
<lb n="3502"/><span>ag tabhairt soluis is eóluis don bhród 'na slíghe acu.</span></p>
</div>
<pb n="173"/>
<div><lb n="3503"/><p><span>Mar tháinig 'na dteannta campa ar mbíobha,</span>
<lb n="3504"/><span>eadruinn 's an tóir 'nar ndeóigh arís duit</span>
<lb n="3505"/><span>ad dhall ciach sgamuil nach facadur ní ar bith</span>
<lb n="3506"/><span>do radharc ná chloisdion ar dhuine dhár ndaoinibh.</span>
<lb n="3507"/><span>Is tríd an Muir Ruaidh dochuadhais san tsligh ag</span>
<lb n="3508"/><span>le buille dár slait dá leath do-rín dí</span>
<lb n="3509"/><span>'na bóthar faille mar fhalla dár ndíon-na</span>
<lb n="3510"/><span>gur thíormuigh sinn uile gan tuisle ar bith thríthe.</span>
<lb n="3511"/><span>Pharo 's a shlóigh 'nar ndeóigh ag coímhling,</span>
<lb n="3512"/><span>marcshlugh is cuisighthe, gach nduine ar a dhíthchioll,</span>
<lb n="3513"/><span>is tuguis an mhuir sin 'na bulc gach taoibh dhe</span>
<lb n="3514"/><span>do bháithigh é féin go léir 's a dhaoine.</span>
<lb n="3515"/><span>Is 'nar siubhal trí lá san bhfásach dísg sin</span>
<lb n="3516"/><span>do greadadh le tart ón dteas ar ndaoine,</span>
<lb n="3517"/><span>is uisge mabhthach le searbhlas coimhightheach</span>
<lb n="3518"/><span>gur mhúinis dúinn crann do chuir an-san millseacht.</span>
<lb n="3519"/><span>Mar do bhuail ocurus goirtighthe arís sinn,</span>
<lb n="3520"/><span>is gan arán ná feóil mar lón chum bídh aguinn,</span>
<lb n="3521"/><span>tuguis gearra guirt 'na sruth san tír sin</span>
<lb n="3522"/><span>do chosg ar n-ocrus 's do chothughadh ar ndaoine.</span>
<lb n="3523"/><span>'S do chuiris mar dhrúcht ar úir na críche</span>
<lb n="3524"/><span>an plúr neamhdha dob fhearr blas bídh air bith</span>
<lb n="3525"/><span>dá ngoirthior an Mana do bheathaidh na daoíne</span></p>
</div>
<pb n="174"/>
<div><lb n="3526"/><p><span>ar feadh daichead bliadhan dobhí ar ttriall san tír sin.</span>
<lb n="3527"/><span>Ag imtheacht a bhfásach lán don dísge</span>
<lb n="3528"/><span>ig Repidem do ghread an tart arís sinn,</span>
<lb n="3529"/><span>ar n-airnéis is uile ag tuitim don díthiochtuin,</span>
<lb n="3530"/><span>ar mná 's ar leinbh a n-uireasbha a bhfuighleidh,</span>
<lb n="3531"/><span>go ttuguis as an gcloich Horeb ar ndaoíthin,</span>
<lb n="3532"/><span>le buille dhár slait dá leath do-rín di</span>
<lb n="3533"/><span>go dtáinig uisg 'na thuile chum dighe aisde</span>
<lb n="3534"/><span>do shábháil sinne is gach nduine dod dhaoinibh.</span>
<lb n="3535"/><span>Ar Amailte do chuiris an brise gan raoínios</span>
<lb n="3536"/><span>aig Iosua do láthair tug ár as moidhm air,</span>
<lb n="3537"/><span>acht mise ar an áird is mo lámh dheas sínte</span>
<lb n="3538"/><span>'s an tslat nuair leaguim do chasadh ar mbíodhbha”.</span>
<lb n="3539"/><span>Tar éis na nithe budh friotal do Mhaoíse</span>
<lb n="3540"/><span>do ghuiriodar a gclann is gach rann dobhí acu</span>
<lb n="3541"/><span>ag tabhairt adhartha ar aon-rían don Aon-Día fíre</span>
<lb n="3542"/><span>a séis bhinn gotha dá mhola is dá ghuidhe acu.</span>
<lb n="3543"/><span>d'éirigh suas Dábhí 's gach fáidh dá líne,</span>
<lb n="3544"/><span>ard-fháidh na fáisdine 's a' chrádhnuis dírigh,</span>
<lb n="3545"/><span>cumadóir na Salm is na Saltarach gcaoin-ghlan</span>
<lb n="3546"/><span>dobhí eir phobul an Tighearna cían 'na rígh ceart,</span>
<lb n="3547"/><span>a dtréigheanus is a n-aithrighe do lean dligh Mhaoise</span>
<lb n="3548"/><span>dá tharcuisniughadh féin a gcéim budh aoísle</span>
<lb n="3549"/><span>'s dá ghreada le doirnibh móra gach n-oidhche.</span>
<lb n="3550"/><span>Adubhairt: “A Thighearna 's a Dhia gan chríochnughadh,</span></p>
</div>
<pb n="175"/>
<div><lb n="3551"/><p><span>molfud go bráth do ghrádh is do ghníomhartha;</span>
<lb n="3552"/><span>adéar cantic nuadh mar cheól dod ghnaoi ghloin</span>
<lb n="3553"/><span>a Saltair deich céad, 's gan bréag do ríomh dhamh.</span>
<lb n="3554"/><span>As tusa, ag breith bhuadh', budh sluagh ag na ríoghuibh</span>
<lb n="3555"/><span>tug mise, do sglábha, slán óm naoimhdibh;</span>
<lb n="3556"/><span>'s ó chloidhiomh mhalluighthe an aithigh mé dhíonus,</span>
<lb n="3557"/><span>'s air Sholumh an fhúath 's a shluagh, cér líonmhur.</span>
<lb n="3558"/><span>Do ghlóir canfuid na haingil go maoidhteach,</span>
<lb n="3559"/><span>mórdhacht t'oibre, cé docuir a gcuimhniugh:</span>
<lb n="3560"/><span>leat féin neamh, talamh, ceathra agus mín-mhuir,</span>
<lb n="3561"/><span>'s a n-áitionn eatorra, aingil is daoíne.</span>
<lb n="3562"/><span>Do thógbhuis ó thréad me am aodhaire air chaoiribh</span>
<lb n="3563"/><span>chum onóra móire is comhuchta air dhaoinibh;</span>
<lb n="3564"/><span>do bhuaidhis gach cath air neart mo naoímhde;</span>
<lb n="3565"/><span>'s ar éirghe am chuinne do chuiris fá chíos damh.</span>
<lb n="3566"/><span>Cuimhneóchad th'ainm go marrthannach chaoidhche;</span>
<lb n="3567"/><span>cuimhneóchthar am dheóigh go deó thu thríom-sa:</span>
<lb n="3568"/><span>ó chine go cine biaidh uile dom ghuidh-se</span>
<lb n="3569"/><span>ag mola do reachta is dá ghlaca le buidheachus</span>
<lb n="3570"/><span>nár dhearmaduis riamh is tu ad Dhia 's ad naoidh bheag.</span>
<lb n="3571"/><span>Is tu bheathuigh mise is gach nduine don bhuighin si.</span></p>
</div>
<pb n="176"/>
<div><lb n="3572"/><p><span>Molfuidh neamh, talamh, is fairge 'shíor thú,</span>
<lb n="3573"/><span>is molfuid na dúile 's a músglann tríotha.”</span>
<lb n="3574"/><span>Do ghuir chuige cách is gach fáidh don aoís sin,</span>
<lb n="3575"/><span>'s do leigeadar fúthadh a nglúine a n-eínfeacht</span>
<lb n="3576"/><span>le moladh ar aon-rían don Aon-Día fíre</span>
<lb n="3577"/><span>a gcantic salm tá fada re ríomh dhamh.</span>
<lb n="3578"/><span>d'éirigh suas Estrus is Nemias críonna,</span>
<lb n="3579"/><span>'s gach drunga eile san leirg dá líne</span>
<lb n="3580"/><span>d'éis taisdil róid na Babilóin rímhe sin</span>
<lb n="3581"/><span>'nar fhuiling an Tighearna íad cían ar díbirt</span>
<lb n="3582"/><span>as a ndúthaidh chirt, tré bhrise an dligh chirt</span>
<lb n="3583"/><span>dá sinnsior riompa do thionnsguin gníomh uilc:</span>
<lb n="3584"/><span>Tug Ierusalem bheannaighthe leaga dho is stríoca,</span>
<lb n="3585"/><span>'s a raibh innte astigh do sgrios dá naímhdibh.</span>
<lb n="3586"/><span>Tug cineadhacha Daicioch 'na n-airiocht dílios</span>
<lb n="3587"/><span>tréna thabernacel do shalcha thríotha.</span>
<lb n="3588"/><span>Tángadar na huilc go tiugh dá dtaoibh sin</span>
<lb n="3589"/><span>tug sinne is ar gcairde fá láimh ar naoimhde.</span>
<lb n="3590"/><span>d'admhuigheadar a gcuirthe fá thuirse 's a ngníomhartha</span>
<lb n="3591"/><span>'s a ndearnnadar cách tug gráin a Rígh orrtha,</span>
<lb n="3592"/><span>“Go ttángis,” air siad-san, “a Dhia agus 'Íosa,</span>
<lb n="3593"/><span>ag fulang do pháise is bháis dár ndíon-na.</span>
<lb n="3594"/><span>Molfum ó chine go cine thu choidhche;</span>
<lb n="3595"/><span>do mhíorbhuile 'sgaipeadh tá fairsiong le ríomh dhamh:</span>
<lb n="3596"/><span>do chruthuighis neamh, talamh, aingil, is daoine,</span></p>
</div>
<pb n="177"/>
<div><lb n="3597"/><p><span>'s na pláinéidighe uile do chuiris a mbrígh chirt.”</span>
<lb n="3598"/><span>Do labhradar go leór tá ró-fhada am sgríbhind</span>
<lb n="3599"/><span>is leigfam thoram don chur sa dá ríomhadh;</span>
<lb n="3600"/><span>do leigiodar fútha  nglúine d'Íosa</span>
<lb n="3601"/><span>dá mholadh le séis chiúil a n-éin-tiúin chaoinghuth.</span>
<lb n="3602"/><span>d'éirigh Eóin baisde is gach pearsa dá líne</span>
<lb n="3603"/><span>dobhí rena linn air phuinnte díreach,</span>
<lb n="3604"/><span>'s a bhfuair bás dá éis go héacht na spíne</span>
<lb n="3605"/><span>a n-iffrionn uile bhí a n-ionad go dtíghe sin,</span>
<lb n="3606"/><span>is Símón justus bhí 'dul don chríne</span>
<lb n="3607"/><span>go bhfuair ón Tighearna a bhliaghna 'shíne</span>
<lb n="3608"/><span>gan anbhás gránna d'fhagháil do choídhche</span>
<lb n="3609"/><span>go bhfaiceadh sé ar talamh an tArrad-mhac, Íosa;</span>
<lb n="3610"/><span>an gaduighe conách rein tráth guidhe mhath</span>
<lb n="3611"/><span>do crochadh a n-aonfheacht is taobh ré hÍosa,</span>
<lb n="3612"/><span>is fuair sé freagra a haithle na guidhe sin:</span>
<lb n="3613"/><span>“Aniugh biair farrum a bParrthas aoidhbhinn!”</span>
<lb n="3614"/><span>“Admhuighmaoid, a Thighearna,” air siad, “ó chroidhe dhuit</span>
<lb n="3615"/><span>ar gcionnta féin do réir do dhligh chirt;</span>
<lb n="3616"/><span>adéarfum sailm; atáim dod ghuidhe-se,</span>
<lb n="3617"/><span>is molfuid th'oibriocha go follus tu choidhche.</span>
<lb n="3618"/><span>Molfuid na haingil, gan laga, is na naoimh thú,</span>
<lb n="3619"/><span>an t-aer 's an talamh, na flathais 's an mín-mhuir;</span>
<lb n="3620"/><span>molfuid na dúile 's a músglann tríotha,</span>
<lb n="3621"/><span>is ar fhás san chruinne ionar chuiri-se brígh nirt.</span>
<lb n="3622"/><span>A Dhia, is tu theaguisg ar mbeatha ionar naoinuibh</span></p>
</div>
<pb n="178"/>
<div><lb n="3623"/><p><span>d'fhoillsiughadh an mholta budh cosmhuil dod dhíoghacht-sa;</span>
<lb n="3624"/><span>is tusa thógbhus ar choróinn do spíne</span>
<lb n="3625"/><span>peacaidhe an tsaoghail bhréaguidh mhí-chirt.</span>
<lb n="3626"/><span>Do chinn áillacht do chuirp ar chruth na ríoghmhac;</span>
<lb n="3627"/><span>rug barr breaghthachta air mhnáibh na ríogh;</span>
<lb n="3628"/><span>tá ad bhéal an tsláinte 's na grása líonta;</span>
<lb n="3629"/><span>taoí beannaighthe ó Dhía, is taoí ad Dhia 's ad shíordhacht.</span>
<lb n="3630"/><span>Tá do theaghais ann gan cham gan chlaoíne</span>
<lb n="3631"/><span>ad fhlathas re saoghal na saoghal choidhche;</span>
<lb n="3632"/><span>'s as í do shlat-sa slat na díorghacht'</span>
<lb n="3633"/><span>do sgrios is d'airg gach aicme dár ndaoínibh.</span>
<lb n="3634"/><span>Is lucht ar ndíoghbhála dhíothláithris trínne</span>
<lb n="3635"/><span>d'innill an gaisde dár dtarrang 'na líontuibh,</span>
<lb n="3636"/><span>acht tusa dár gcomhdach is dár stiúra a sligh chirt</span>
<lb n="3637"/><span>le ruguis ar m'anam ó cheangal an díoghaltuis.</span>
<lb n="3638"/><span>Molfud go bráth do ghrádh is do ghníomhartha,</span>
<lb n="3639"/><span>is me mar chomhartha romhad ag daoinibh;</span>
<lb n="3640"/><span>'s as beag do-rinnios ag tuilliomh do bhuidheachuis</span>
<lb n="3641"/><span>le ttuguis an ghlóire mhór sa shíor dhamh.</span>
<lb n="3642"/><span>Tánguis, a Thighearna, is t'iarra ag daoínibh</span>
<lb n="3643"/><span>ó chéim go céim iad uile dod ghuidhe-si,</span>
<lb n="3644"/><span>ót Athair san tsaoghal dár saora ó dhaoirse;</span>
<lb n="3645"/><span>rugadh ón Óigh thu, 's a hóghacht níor sgaoilis,</span>
<lb n="3646"/><span>a n-aimsir na ngrás le grádh dhár ndídean.</span></p>
</div>
<pb n="179"/>
<div><lb n="3647"/><p><span>'S a mhórghrádh th'Athar, dár gceannach le spín ghuirt,</span>
<lb n="3648"/><span>tánguis dár leighios ó theaghais do ríoghachta,</span>
<lb n="3649"/><span>'s dot aoisliughadh féin a gcéim nár chuibhe díbh.</span>
<lb n="3650"/><span>A bhuighean so am fhochair-se, moltar bhur Rígh libh;</span>
<lb n="3651"/><span>moltar libh 'ainm bhias beannaighthe choidhche.</span>
<lb n="3652"/><span>A Shíomóin fuair radharc ar aghaidh an naoidhe bhig,</span>
<lb n="3653"/><span>mol-sa do Thighearna, do Dhia, agas t'Íosa.”</span>
<lb n="3654"/><span>“Gach moladh,” ar Símón fíor-mhór, “dlighim dhuit,</span>
<lb n="3655"/><span>is gur chunnmhuis me beó 's gur dheóin leat luigh am ucht,</span>
<lb n="3656"/><span>is m'uasgla ó ghlasuibh an deamhain arís duit</span>
<lb n="3657"/><span>go dtuguis damh glóir mhór nár chuibhe riom.</span>
<lb n="3658"/><span>Déar hiomuin go humhal le dúthracht díograis,</span>
<lb n="3659"/><span>is molfum go léir 'nar mbéal ó chroidhe thu,</span>
<lb n="3660"/><span>is seinnfiom an ceól go deó bhías aoíbhinn,</span>
<lb n="3661"/><span>an t-Aleluia, Alelúia, Aleluia a gcaoin-ghuth.</span>
<lb n="3662"/><span>Bíaid aingil 'na n-orduibh, ógha, is naoimh dhuit</span>
<lb n="3663"/><span>ad mholadh gan laga le salmuibh síth-bhind;</span>
<lb n="3664"/><span>budh binne ná ceól na n-eón air craoibh ghluin</span>
<lb n="3665"/><span>a n-Aleluia, Aleluia, Aleluia dhíbh-se.</span>
<lb n="3666"/><span>A radharc do ghnúis bíaidh subhachus croidhe orm,</span>
<lb n="3667"/><span>gan fuacht, gan ocrus, dochma, ná íota;</span></p>
</div>
<pb n="180"/>
<div><lb n="3668"/><p><span>a meadhair gan tuirse bíam uile dod ghuidhe-si</span>
<lb n="3669"/><span>san Aleluia, Aleluia, Aleluia choidhche.”</span>
<lb n="3670"/><span>Do léigiodar fútha a nglúine síos do</span>
<lb n="3671"/><span>ag moladh 's ag aithris a ghaisge 's a ghníomhartha,</span>
<lb n="3672"/><span>a chomhuchta iomdha, is lunnra a dhíoghachta,</span>
<lb n="3673"/><span>is glóire a fhlathais nach ccaitior le críne.</span>
<lb n="3674"/><span>Dobhí Muire 's na mná ag trácht air Íosa,</span>
<lb n="3675"/><span>na trí Mhuire noch d'fhuirigh dá chuimhideacht,</span>
<lb n="3676"/><span>a dteagh san chathair, 's na habstuil gach taoibh dhi,</span>
<lb n="3677"/><span>is Tumás nár dhimhin leis gur éirghe Íosa.</span>
<lb n="3678"/><span>Adubhairt nach ccreidfeadh é d'fhaicsint air chaoí air bith</span>
<lb n="3679"/><span>go bhfeiciodh 'na lámhuibh áit gach spíce,</span>
<lb n="3680"/><span>go ccuireadh a mhéar 'na chréachtuibh thrítha,</span>
<lb n="3681"/><span>'s go sáthadh a bhos a locht a thaoibh ghil.</span>
<lb n="3682"/><span>Do ghlac truagha an t-aodhaire a thréad do bheith sgaoílte;</span>
<lb n="3683"/><span>tug Domhnach Mion-chásga teasbeána arís dóibh;</span>
<lb n="3684"/><span>fán ná seachrán do ghabháil arís dóibh;</span>
<lb n="3685"/><span>'s a ndoirse dúnta roimh shiubhal na n-Íodhal,</span>
<lb n="3686"/><span>táinicc sé asteach gan glas do sgaoile</span>
<lb n="3687"/><span>'s adubhairt go caoín-ghrádhach: “Síothcháin díbh-se!”</span>
<lb n="3688"/><span>d'iompuigh ar Thomás aig taisbeáint a ghnaoí dhó:</span>
<lb n="3689"/><span>“Tar a le,” ar sé, “agas féach gach taoibh me;</span></p>
</div>
<pb n="181"/>
<div><lb n="3690"/><p><span>cuir-se do mhéar am chréachtuibh thríotha,</span>
<lb n="3691"/><span>is do lámh go docht a locht mo thaoibh dheis;</span>
<lb n="3692"/><span>creid go deimhin mh'eiséirghe dhíbh-se,</span>
<lb n="3693"/><span>is bí daingion ad chreidiomh gan teipe air bith choidhche.”</span>
<lb n="3694"/><span>D'fhill Thomas go humhal a ghlúine síos do</span>
<lb n="3695"/><span>ag lúgháir fána fhaicsint is eagla an ní rein;</span>
<lb n="3696"/><span>do adaimh a chuirthe le tuirse 'na chroidhe aige,</span>
<lb n="3697"/><span>a thréigion mar chách, 's a bheith slán gur dhíchreid.</span>
<lb n="3698"/><span>Do chuir a mhéar 'na chréachtuibh thríotha,</span>
<lb n="3699"/><span>'s do shághaidh a bhos a locht a thaoibh ghlain.</span>
<lb n="3700"/><span>Adubhairt: “Mo thighearna, mo Dhía is mo Rígh thu!”</span>
<lb n="3701"/><span>dá achuirt fá phárdún ghrásamhail tshíoth dho.</span>
<lb n="3702"/><span>Dubhairt Críosd dá fhreaguirt gan sparruinn ná spíd do:</span>
<lb n="3703"/><span>“A Thomáis, óm fheicsint do chreidis dá bhrígh sin;</span>
<lb n="3704"/><span>as beannaighthe an lucht chreidios gan m'fheicsint air chaoi air bith;</span>
<lb n="3705"/><span>éirigh; bí't easamh; tá maite gach ní agad.”</span>
<lb n="3706"/><span>Tar éis gach dea-ghrádh dár thaisbeán dóibh Íosa,</span>
<lb n="3707"/><span>dá mháthair bheannaighthe is dá eabsdaluibh caoíne,</span>
<lb n="3708"/><span>dubhairt reó tarrang go fearann Galelee</span>
<lb n="3709"/><span>go cnoc mór Tábar, áit ghlan aoidhbhind,</span></p>
</div>
<pb n="182"/>
<div><lb n="3710"/><p><span>go bhfoghdís uidios is tuille dá fhuighllibh</span>
<lb n="3711"/><span>do-bhéaradh solus 'na ndoircheacht rímhe sin.</span>
<lb n="3712"/><span>Do bheannuigh iad uile, 'tobhairt chuimuis is tshíth dhóibh,</span>
<lb n="3713"/><span>is do ghabh reó a chead a' glaca a shligh dhó.</span>
<lb n="3714"/><span>Ar rochtain 'na dhiaigh go hiath Galalee</span>
<lb n="3715"/><span>d'innis sé dhóibh na comhachta bhí aige,</span>
<lb n="3716"/><span>an uile chumus go dtugadh do shíor dhó,</span>
<lb n="3717"/><span>ar neamh is ar talamh, gan easbha ré ní ar bith.</span>
<lb n="3718"/><span>Adubhairt reó imtheacht gan uisgeacht dá bhrígh sin</span>
<lb n="3719"/><span>ag teagasg gach náisión áiteóchus tríotha,</span>
<lb n="3720"/><span>dá mbaisde le hainm a n-ainm an trír si,</span>
<lb n="3721"/><span>an Athar, an Mhic, 's an Spiorad Naoímhe.</span>
<lb n="3722"/><span>“Is orduighidh,” air sé, “go léir gach ní ar bith</span>
<lb n="3723"/><span>do chonnmháil 'na chuing dlighe d'fhoillsighios díbh-se,</span>
<lb n="3724"/><span>go deireadh an domhuin ion bhur gcobhair-se choídhche</span>
<lb n="3725"/><span>óir atáim-se farruibh, 's gan lagadh do shíor bíad.”</span>
<lb n="3726"/><span>Teasbeánta dhá dheisgiobluibh eile tug Íosa,</span>
<lb n="3727"/><span>ag iasgach ar fairrge caluith-phuirt Tíber;</span>
<lb n="3728"/><span>iad seisior a luing ar tuinn is Píter,</span>
<lb n="3729"/><span>tar éis a n-iongach do chur  tosach na hoídhche,</span>
<lb n="3730"/><span>táinig Críosd go doith ar phort na tíre</span>
<lb n="3731"/><span>is d'fhiafruigh asteach an raibh blas an bhí acu.</span>
<lb n="3732"/><span>“Ní bhfuil,” air siad-san, “do bhiadh aguinn ní eir bith.”</span></p>
</div>
<pb n="183"/>
<div><lb n="3733"/><p><span>Nír shaoileadar a dheisgiobuil gurab eision dobhí acu.</span>
<lb n="3734"/><span>“Do thaoibh dheas na luinge cuirigh na líonta,</span>
<lb n="3735"/><span>is biaidh ní gan amhrus ann,” airse Íosa.</span>
<lb n="3736"/><span>Do chuiriodur mar dubhairt, is do bhrúcht a líonta</span>
<lb n="3737"/><span>d'iasg budh dheacair do tharraing chum tíre.</span>
<lb n="3738"/><span>Dubhairt Eóin an t-absdal dobhí a ngradam ag Íosa:</span>
<lb n="3739"/><span>“'S é ar tTighearna gan amhrus atá ann, a Phíotair.”</span>
<lb n="3740"/><span>Ó chualaigh Peadar é ag labhairt air Íosa,</span>
<lb n="3741"/><span>d'fháisg ar a chóta ró-fhada raoín-chrios,</span>
<lb n="3742"/><span>do léim san bhfairrge ag tarraing chum tíre,</span>
<lb n="3743"/><span>is do ghluaisiodar cách a mbád bheag taoibh ris</span>
<lb n="3744"/><span>ag tarraing 'na ndíaigh fá iasg a líonta</span>
<lb n="3745"/><span>is iad uile lán le mór-ghrása Íosa.</span>
<lb n="3746"/><span>Dobhí rompa ar port ag srochtuin tire</span>
<lb n="3747"/><span>teine mhór uatha do ghual is gríosach,</span>
<lb n="3748"/><span>greas éisg, is é sgartha is leata ar an ngríosuigh,</span>
<lb n="3749"/><span>is arán amuith dá bhruith gach taoibh dhe.</span>
<lb n="3750"/><span>“Don iasg sin anois foighim cuid,” airse Íosa.</span>
<lb n="3751"/><span>Do ghluais Peadar suas fá luas a dhíthchill,</span>
<lb n="3752"/><span>'s do tharruing a n-iongach gan fuireach chum tíre</span>
<lb n="3753"/><span>fá lán mhór-éisg ró-mhéith líonta.</span>
<lb n="3754"/><span>Budh é suím an éisg go léir dofríth dho</span>
<lb n="3755"/><span>seacht bhfichid 's a deich, gan cheisd, fá thrí aca.</span>
<lb n="3756"/><span>Cér mhór le sábháil mar ládáil lín si,</span>
<lb n="3757"/><span>snáth moguill 'na chrios níor bhris dá stríoca.</span></p>
</div>
<pb n="184"/>
<div><lb n="3758"/><p><span>Do ghair Íosa chum dínnéir a dheibhléin dísle;</span>
<lb n="3759"/><span>an t-arán 's an t-iasg, do riar gach ní orrtha;</span>
<lb n="3760"/><span>do labhair go séimh tar éis an bhídh sin,</span>
<lb n="3761"/><span>'s adubhairt do chaoín-ghlór re Símón Píter:</span>
<lb n="3762"/><span>“A Shímóin mhic Iónáis, an bhfuil mór-ghrádh ad chroidhe-se</span>
<lb n="3763"/><span>os cionn cháich ad pháirt go díreach?”</span>
<lb n="3764"/><span>“A Thighearna, atá; 's as sásda ataoí-se air.”</span>
<lb n="3765"/><span>“Beathaigh-se go buan mo uain-se,” airse Íosa.</span>
<lb n="3766"/><span>An dara huair do luaidh arís reis:</span>
<lb n="3767"/><span>“A Shíomóin Mhic Iónáis, an bhfuil mórghrádh ad chroidhe damh?”</span>
<lb n="3768"/><span>“A Thighearna, atá; is mo ghrádh dochígh-se.”</span>
<lb n="3769"/><span>Dubhairt Críosd dá fhreagairt: “Beathuigh mo chaoirigh.”</span>
<lb n="3770"/><span>Is an treas uair do luaidhig arís reis:</span>
<lb n="3771"/><span>“A Shímóin Mhic Iónáis an bhfuil mór-ghrádh ad chroidhe damh?”</span>
<lb n="3772"/><span>Budh amhgharach le Peadar é 'labhairt fá thrí leis</span>
<lb n="3773"/><span>dá fhiafraigh ar dháil a ghrádh dháríribh.</span>
<lb n="3774"/><span>“A Thighearna,” air sé, go céasda thríd sin,</span>
<lb n="3775"/><span>“atá riamh 's anois fios gach ní agaibh;</span>
<lb n="3776"/><span>atá agad a dhearbh gu charus do shíor thu.”</span>
<lb n="3777"/><span>Is adubhairt an Tighearna: “Biath mo chaoirigh;</span>
<lb n="3778"/><span>'s adeirim go dearbhtha, a Pheadair,” airse Íosa,</span>
<lb n="3779"/><span>“go ngabhthaoí ad th'óige dod dheóin i gach sligh damh,</span></p>
</div>
<pb n="185"/>
<div><lb n="3780"/><p><span>'s go sínfir do lámh chum cáich, is tu críonna,</span>
<lb n="3781"/><span>a gcuibhrioch go daingion dod tharraing dod mhí-thoil,”</span>
<lb n="3782"/><span>aig foillsiughadh san rádh so an bháis aig naoimhdibh</span>
<lb n="3783"/><span>chum glóire Dé roimh re gheabhadh Píter.”</span>
<lb n="3784"/><span>Tar éis si 'labhairt do labhair arís reis;</span>
<lb n="3785"/><span>adubhairt: “Lean-sa mise gan fille air bith choídhche.”</span>
<lb n="3786"/><span>Do-chonairc Peadar Eóin 'na dheóigh san tsligh aige</span>
<lb n="3787"/><span>is d'fhiafraigh an cás budh bás do dh'Íosa.</span>
<lb n="3788"/><span>“Fuirioch ar talamh má mheasuim-se,” airse Íosa,</span>
<lb n="3789"/><span>“nó go dtagar féin, cread é sin díbh-se?”</span>
<lb n="3790"/><span>Do leath so amach a measg na ndaoíne</span>
<lb n="3791"/><span>nach faghadh Eóin bás go bráth ar chaoí eir bith;</span>
<lb n="3792"/><span>is an bás nach faghadh-san níor dheimhnigh Íosa,</span>
<lb n="3793"/><span>acht, dá sanntuigheadh féin, go téacht arís do.</span>
<lb n="3794"/><span>Is iomdha tuille do nihibh rein Íosa</span>
<lb n="3795"/><span>nach fuil le labhairt san leabhar so síos duit,</span>
<lb n="3796"/><span>is dá gcuirthí iad uile gan uireasba a sgríbhinn</span>
<lb n="3797"/><span>ní chuinnmheóchadh an domhan na leabhair se shaoílim.</span>
<lb n="3798"/><span>A gcionn dá fhichiod lá budh tráth le hÍosa,</span>
<lb n="3799"/><span>d'éis na heiséirghe, a dheagh-mhuintir dhilíos,</span>
<lb n="3800"/><span>na patriarca, na fáidhe, na mná, 's a' líne</span>
<lb n="3801"/><span>d'anmannuibh naomhtha do réigh o dhaoírse,</span>
<lb n="3802"/><span>amach a Parrthas do tharruing dá chuimhideacht</span></p>
</div>
<pb n="186"/>
<div><lb n="3803"/><p><span>'dul d'ionnsuighe a Athar don fhlathas budh aoírde,</span>
<lb n="3804"/><span>acht Eliath is Enóch tá fós san ríoghacht sin</span>
<lb n="3805"/><span>beó 'na bpearsanuibh ar mbeannchadh d'Íosa.</span>
<lb n="3806"/><span>Dardaoin deasgabháil d'fhuráil an ní si;</span>
<lb n="3807"/><span>is d'fhios a dheisgiobal ar leirg chnoc Síona</span>
<lb n="3808"/><span>dobhí Muire 's na mná 's na táinte daoíne air,</span>
<lb n="3809"/><span>is d'ith eatarra biadh, dá riar le díograis.</span>
<lb n="3810"/><span>Is dubhairt annséin tar éis an bhídh sin:</span>
<lb n="3811"/><span>“Táinig gan amhrus an t-am budh míod dhamh</span>
<lb n="3812"/><span>iompógh chum m'Athar go flathus a ríoghachta,</span>
<lb n="3813"/><span>do chuir mé anúas ar cuaird don taoibh si.</span>
<lb n="3814"/><span>Fanuigh-se san chathair ón Athair go dtí oruibh</span>
<lb n="3815"/><span>fortacht gan chairde, ón tSubháilce is aoírde,</span>
<lb n="3816"/><span>d'éis bheagáin laothann, an Spiorad Naomh go líonmhur</span>
<lb n="3817"/><span>le grásuibh, amhuil do gheallus-a rimhe si.</span>
<lb n="3818"/><span>Laibhtheórthaoí go blasda glan teanga gach tíre;</span>
<lb n="3819"/><span>rachfaoí fán domhan a chobhair do dhaoinibh</span>
<lb n="3820"/><span>do sheanmóir mo shoísgéuil i n-imchéin ríoghdhachtan</span>
<lb n="3821"/><span>is ag baisde gach aoín noch ghéillfis tríbh dhamh.</span>
<lb n="3822"/><span>Is beithí, tar éis an tsaoghail si 'chríochnughadh,</span>
<lb n="3823"/><span>mar fhínneighthibh agum ar arraic na ndaoine</span>
<lb n="3824"/><span>dom ainglibh nár chreid tug teisd go dírioch</span></p>
</div>
<pb n="187"/>
<div><lb n="3825"/><p><span>m'eiséirge ó mharbhaibh am bheatha idir dhaoínibh.</span>
<lb n="3826"/><span>Adeirim gur mó budh córa dhíbh-se</span>
<lb n="3827"/><span>ná 'dhronguibh eile noch chreidfios me thríbh-se</span>
<lb n="3828"/><span>ná feacuidh me ríamh, acht siannsa a gcroidhe dhamh.”</span>
<lb n="3829"/><span>'S do chreid a mháthair dobhí cráidhte caointeach,</span>
<lb n="3830"/><span>ó chuala a bhriathra ag triall dá ríoghacht do,</span>
<lb n="3831"/><span>'s go raibh na habsduil go hatuirseach sgíosmhur</span>
<lb n="3832"/><span>ón' imteacht uatha, is gan luagh aige arís teacht.</span>
<lb n="3833"/><span>Is measda gur labhair go ceannsa an ríoghan</span>
<lb n="3834"/><span>is gur iarr air a breith leis san tslígh sin.</span>
<lb n="3835"/><span>Adubhairt-sion: “A mháthair ghrádhmhur dhílios,</span>
<lb n="3836"/><span>is tarbhuidhe dhúinn fós tu beó idir dhaoínibh.”</span>
<lb n="3837"/><span>Adubhairt sí annsin: “A Mhic dhil dhílis,</span>
<lb n="3838"/><span>ní hé bheith eatarru chum tarbha dhíbh-se</span>
<lb n="3839"/><span>mo thoil-se amháin, acht bás d'fhagháil dhíbh-se</span>
<lb n="3840"/><span>ó d'fhuilingis san chrois ar son gach ní dhe.</span>
<lb n="3841"/><span>Is a Rúin m'anma, bíodh th'aire air an mbuidhin si,</span>
<lb n="3842"/><span>is bheith at éagmuis féin damh cuímhnigh.”</span>
<lb n="3843"/><span>Dubhairt sin: “Bídhigh seasmhach daingion gan cloidteacht;</span>
<lb n="3844"/><span>ion bhur gcloinn gan athair ní mheasuim bheith dhíbh-se:</span>
<lb n="3845"/><span>biad féin farruibh is láimh ribh do shíor ann;</span>
<lb n="3846"/><span>bíad úaibh is chuguibh, is aguibh bíad choídhche.</span></p>
</div>
<pb n="188"/>
<div><lb n="3847"/><p><span>Tiocfud ad chuinne; geabhad chugum am ríoghacht tu</span>
<lb n="3848"/><span>is bíaidh tú a n-glóir go deó gan chríochnugh.</span>
<lb n="3849"/><span>Leanuigh mé aniugh go cnoc Olíbhet</span>
<lb n="3850"/><span>go nglacthaoí teagasg bhias aguibh 'nar gcuímhne;</span>
<lb n="3851"/><span>'s a gcruinneócha chum buill gan mhoill do dhaoínibh</span>
<lb n="3852"/><span>ag ardughadh chum m'Athar 'na fhlathas me chífid.”</span>
<lb n="3853"/><span>Do ghluais Muire a ganntlamh 's a bantracht buighne</span>
<lb n="3854"/><span>ar siubhal, is na deisgiobuil uile dobhí annsin;</span>
<lb n="3855"/><span>'s do ghluais san tsliabh 'na ndiaigh sruth daoíne</span>
<lb n="3856"/><span>bhí a mbruid 's a ndeacumhal fá sgarúin re hÍosa.</span>
<lb n="3857"/><span>Ar shrochtuin uile don tuluigh sin Íosa</span>
<lb n="3858"/><span>do liogiodar fútha a nglúine síos do,</span>
<lb n="3859"/><span>'s do labhair go deagháthach grádhmhur caoín glan,</span>
<lb n="3860"/><span>dá mbeannughadh uile, 'tabhairt furtuigh is guidhe dhóibh.</span>
<lb n="3861"/><span>Dubhairt lena linn sin: “A mhuinntir dhílios,</span>
<lb n="3862"/><span>bídhigh búan seasmhach carrthannach bríoghmhur;</span>
<lb n="3863"/><span>a mbrón ná a gciach am dhíaigh ná bíodh sibh:</span>
<lb n="3864"/><span>do ghnáth bíad farruibh, is du bhur dteagasg do shíor bíad.”</span>
<lb n="3865"/><span>d'éis mhóráin teaguisg nach aithrisim síos air</span>
<lb n="3866"/><span>do phóg a mháthair is d'fháisg le díogruis.</span>
<lb n="3867"/><span>Dubhairt sise go truagh, “A Úain,” arís reis,</span></p>
</div>
<pb n="189"/>
<div><lb n="3868"/><p><span>“cuimhnigh orm-sa is bí ar lorg do dhaoine.”</span>
<lb n="3869"/><span>Do leigiodar cách ar lár iad síos do;</span>
<lb n="3870"/><span>do phógadar a chosa le doilghios caoínte;</span>
<lb n="3871"/><span>do thóg sin 'na seasamh gach pearsa acu taoibh reis</span>
<lb n="3872"/><span>is phóg gach neach fá seach don bhuighin sin.</span>
<lb n="3873"/><span>Do smuain sé an' fhochair go do-fhaicsiona 'dhaoinibh</span>
<lb n="3874"/><span>na haithre naomhtha go léir gach taoibh dhe</span>
<lb n="3875"/><span>ag beannughadh Mhuire le hiomurca díogruis</span>
<lb n="3876"/><span>ós tríthe saoradh iad féin ó dhaoírse.</span>
<lb n="3877"/><span>Do bheannuigh gan amhrus an campa bhí annsin</span>
<lb n="3878"/><span>dá bhfágbháil ar talamh chum teaguisg na ndaoine</span>
<lb n="3879"/><span>ag cathughadh an tsaoghuil gach lae, 's ag caoimhsgur</span>
<lb n="3880"/><span>mar phrionnsaighibh anmann do tharraing ar sligh chirt.</span>
<lb n="3881"/><span>Aithristior dearbhtha go bhfacuigh an ríoghun</span>
<lb n="3882"/><span>an sluagh sin naomhtha ar gach taobh do Íosa,</span>
<lb n="3883"/><span>do luigheadughadh a bróin ón ghlóire chífiodh</span>
<lb n="3884"/><span>is ag méadughadh a sóláis ón dólás rimhe sin.</span>
<lb n="3885"/><span>Ceithre taisbeánta déag gan bhréag tucc Íosa</span>
<lb n="3886"/><span>tar éis a eiréirghe dá dheagh-mhuintior dhílios,</span>
<lb n="3887"/><span>is ní bhfuil le caoinléaghadh san tShaoisgéal díobh so</span>
<lb n="3888"/><span>acht deich amháin le fagháil duit síos ann.</span>
<lb n="3889"/><span>Tá aig sgríbhinn Phóil a gcóir Choirinntínioch</span>
<lb n="3890"/><span>taisbeánadh dá dheisgobluibh eile thug Íosa,</span>
<lb n="3891"/><span>do thuille is chúg céad a n-éinfeacht díobh sin,</span></p>
</div>
<pb n="190"/>
<div><lb n="3892"/><p><span>acht ionad ná tráth ní thráchtann síos air;</span>
<lb n="3893"/><span>labhruigh air Shéamus naomhtha an ní si</span>
<lb n="3894"/><span>go bhfuair 'na dheagh-rádh teisbeánta ó Íosa.</span>
<lb n="3895"/><span>Ioseph Aramata ní faghthar a sgríbhinn:</span>
<lb n="3896"/><span>tá dearbhtha gnáth ig ráidhtibh draoithe.</span>
<lb n="3897"/><span>Teasbeánta Mhuire níor cuireadh chum críche,</span>
<lb n="3898"/><span>'s a mháthair go dearbhtha níor dhearmuid Íosa</span>
<lb n="3899"/><span>a fhios go minic, do thabhairt misnigh is brígh dhí</span>
<lb n="3900"/><span>'na hiomad dóláis is mhór-cháis rimhe sin.</span>
<lb n="3901"/><span>Is d'arduigh uatha súas le mínios</span>
<lb n="3902"/><span>mar néil ghlain ghléighil ghréine gheimhridh,</span>
<lb n="3903"/><span>nó lonnradh na rae ag éirghe asdoidhche,</span>
<lb n="3904"/><span>nó maidin lae ghil d'éis na hoidhche,</span>
<lb n="3905"/><span>is siad ar a nglúinibh go dubhach bocht sgíosmhur.</span>
<lb n="3906"/><span>Is adubhairt an mháthair: “A Ghrádh ghil dhílios,”</span>
<lb n="3907"/><span>cér mhór a mórtus ón ghlóire bhí aige,</span>
<lb n="3908"/><span>“cuimhnigh orm-sa, a Thobuir na díoghachta.”</span>
<lb n="3909"/><span>'S adubhairt na habsduil go hatuirseach caoínteach:</span>
<lb n="3910"/><span>“A Mhaighistir, a Thighearna, ar nDia 's ar Rígh thu;</span>
<lb n="3911"/><span>sinne ná tréig-se is méid ar ccroidhe dhuit</span>
<lb n="3912"/><span>do thréig ort féin go léir gach ní ar bith.”</span>
<lb n="3913"/><span>Do thóg sin an lámh na ngrás do shíne;</span>
<lb n="3914"/><span>do bheannuigh iad uile a' cur mhisnigh 'na gcroidhe acu:</span>
<lb n="3915"/><span>“Bídhigh,” ar sé, “daingion a labhairt 's a ngníomharthuibh,</span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="3916"/><p><span>is biad farruibh re saoghal na saoghal choídhche.”</span>
<lb n="3917"/><span>d'arduigh sé uatha súas go díreach</span>
<lb n="3918"/><span>'s a shluaghte 'na dhiaigh le síansa síth-bhinn</span>
<lb n="3919"/><span>'tabhairt mholta agus glóire dá chomhachtuibh líonmhur'</span>
<lb n="3920"/><span>le feartuibh, gan a shluagh, rug búadh air naoimhdibh,</span>
<lb n="3921"/><span>d'fhuiling gach peannuid is tarcuisne ag Íodhluibh</span>
<lb n="3922"/><span>is bás na croiche is bheith crochtuighthe trínne,</span>
<lb n="3923"/><span>is tug 'na srothuibh a chuid fola ar a dhaoinibh</span>
<lb n="3924"/><span>dá saora ó dhíochúis an phríosúin chíorr-dhuibh.</span>
<lb n="3925"/><span>d'arduigh ar dTighearna 'na dhiaigh san tsligh sin;</span>
<lb n="3926"/><span>d'arduigh a mhathas ós flathas dá aoibhne;</span>
<lb n="3927"/><span>d'arduigh a mhórdhacht 's a chomhachta choidhche,</span>
<lb n="3928"/><span>is d'arduigh a neart 's a cheart mar rígh mhath.</span>
<lb n="3929"/><span>“Don Athair 'na chomhachta, glóir shíor dho,</span>
<lb n="3930"/><span>don Mhac san eagna bhías beannaighthe choidhche,</span>
<lb n="3931"/><span>don Sbiorad Naomh dháilios grása 'dhaoinibh -</span>
<lb n="3932"/><span>'na n-Aon-Dia san Trínóid bhith-bheó bhíd-sion”</span>
<lb n="3933"/><span>- is iomdha molta tá docuir le ríomh dhuit;</span>
<lb n="3934"/><span>a sgríobhadh le peann nó 'labhairt budh raoín damh;</span>
<lb n="3935"/><span>acht deiredís “Aleluia! Aleluia! Aleluia!” a gcaoin, ghuth,</span>
<lb n="3936"/><span>le séis bhinn cheóil a ndeóigh gach ní acu.</span>
<lb n="3937"/><span>Is táinig Míchéal, an rígh-mhaor dílios,</span></p>
</div>
<pb n="192"/>
<div><lb n="3938"/><p><span>le slóghtibh aingil 'na choinne le díoghruis</span>
<lb n="3939"/><span>na cúirte neamhdha tráth teacht Íosa,</span>
<lb n="3940"/><span>'s a bheith chuca suas 's a shluaighte taoibh reis.</span>
<lb n="3941"/><span>Do ghluaisiodar uile 'na chuinne san tslighe sin,</span>
<lb n="3942"/><span>gan aon d'fhanbhuin a bhflathamhnas díobh sin,</span>
<lb n="3943"/><span>aingil 'na n-orduibh a gceóltuibh síth-bhinn,</span>
<lb n="3944"/><span>go glórmhur meadhrach le taidhbhse rímhe sin.</span>
<lb n="3945"/><span>Do leigiodar fútha a nglúine síos do,</span>
<lb n="3946"/><span>le honóir mhaise agus ghraduim dhá ghuidhe acu,</span>
<lb n="3947"/><span>an iomad adhartha agus adhmholta gníomha</span>
<lb n="3948"/><span>dá n-áireamh go glan-réigh 'na gcaithréim síos air:</span>
<lb n="3949"/><span>go dtug le feidhm a bhraighde ó naimhdibh,</span>
<lb n="3950"/><span>'s go rug gach buadh; thug ruathar rígh orrtha,</span>
<lb n="3951"/><span>go nglacagh sé sealbh fhlathais a ríoghachta</span>
<lb n="3952"/><span>os cionn Cheribins is Cheraphins choídhche.</span>
<lb n="3953"/><span>Is tar éis gach sórd de cheóltuibh caoíne,</span>
<lb n="3954"/><span>do mhola agus d'adhradh, a n-aghaidh gach ní acu</span>
<lb n="3955"/><span>do ghabhadaís a dtiúin go cubhartha an bhuighean so</span>
<lb n="3956"/><span>“Aleluia! Alleluia, Aleluia!” a gcaoín-ghuth.</span>
<lb n="3957"/><span>Is rugadar leó go glórmhur Íosa</span>
<lb n="3958"/><span>le cantic bhinne dá sinnim gach taoibh dhe:</span>
<lb n="3959"/><span>a leithid do mheidhir go deimhin ní shaoilim</span>
<lb n="3960"/><span>go bhfeacathus riamh; nó an mbia leis choidhche?</span>
<lb n="3961"/><span>Tá ig Teasbeántuibh Eóin na ceólta bhí annsin</span></p>
</div>
<pb n="193"/>
<div><lb n="3962"/><p><span>fá mar thuigim-se, a n-ionad dá sgríbhinn,</span>
<lb n="3963"/><span>a bhflathamhnas dearbhtha go bhfeacuigh an uimhir sin</span>
<lb n="3964"/><span>is ceithre mhíle do mhíltibh díobh sin,</span>
<lb n="3965"/><span>is iad uile dhá sinnim ig saoithibh</span>
<lb n="3966"/><span>a n-éintiúin cheóil budh mó is budh aoibhne</span>
<lb n="3967"/><span>le mórán meidhre nach tesghiolluim díbh eir.</span>
<lb n="3968"/><span>Do mheas fós an ghárda, a ngrádh, 's a ndíograis,</span>
<lb n="3969"/><span>a gcruth nach luaightior, do shluaghoibh taoibh reis</span>
<lb n="3970"/><span>tabhairt tshíth is tsláinte dá gcairdibh dísle</span>
<lb n="3971"/><span>chum teacht a h-ionadhuibh fuirinne an díomuis,</span>
<lb n="3972"/><span>is iad dá bhfreaguirt a gcarrthannacht chaoin is</span>
<lb n="3973"/><span>a mbuidheachas le “hOnóir ro-mhór díbh-se,</span>
<lb n="3974"/><span>a chairde grádhacha, ar sgáth 's ar ndíonuibh</span>
<lb n="3975"/><span>ar talamh, dár gcosnamh ó olcuibh ar naoimhde.”</span>
<lb n="3976"/><span>Ar Chríosd aithristior, a' tarang san tslighe dho,</span>
<lb n="3977"/><span>chum sóláis dá mháthair go ndearnuigh raoinios -</span>
<lb n="3978"/><span>na mhá is na hapstail ag amharc air dírioch,</span>
<lb n="3979"/><span>ag dearca 'na dhiaigh is iad aig síor-ghul,</span>
<lb n="3980"/><span>go dul as a radharc do ag leaghadh na raoín-rosg,</span>
<lb n="3981"/><span>go ttáinig sgamal geal leata ar gach taoibh dhe</span>
<lb n="3982"/><span>rug é le móment go glóir a ríoghachta,</span>
<lb n="3983"/><span>'s a shluaghte beannaighthe farruis dá choimhideacht</span>
<lb n="3984"/><span>a mbeirtibh geala, le teastus a chríche:</span>
<lb n="3985"/><span>go ndeachuigh sé suas go luath 'na ríoghachtuibh,</span></p>
</div>
<pb n="194"/>
<div><lb n="3986"/><p><span>'s arís go dtiocfudh le cumus don chrích sin.</span>
<lb n="3987"/><span>Is dubhradar gan mhoill leis an mbuidhin sin</span>
<lb n="3988"/><span>“Is créad fá-deara dhíbh, 'fheara Galília,</span>
<lb n="3989"/><span>bhur n-aightha bheith súas?  Nach buartha an ní agaibh</span>
<lb n="3990"/><span>gan iompó feasda don chathair sin taoibh ribh?”</span>
<lb n="3991"/><span>Do ghlúais go ciúin chum siubhail an bhuighean sin,</span>
<lb n="3992"/><span>do réir na n-aingiol don chathair gan raoíneas,</span>
<lb n="3993"/><span>is d'fhanadar innte cruinn gan sgaoile</span>
<lb n="3994"/><span>a dtigh no 'n-áit ionar ghnáth iad rímhe sin.</span>
<lb n="3995"/><span>Dochuaidh Muire 's na mná san áit budh aoírde</span>
<lb n="3996"/><span>'s a' sé fichid deisgiobal eile 'na timchiall,</span>
<lb n="3997"/><span>aon-aonta urnuighthe, smúintighe is guidhe acu,</span>
<lb n="3998"/><span>gan laga do ghnáth ag trácht air Íosa.</span>
<lb n="3999"/><span>Is Domhnach Cingcíse fhoillsighios sgríbhinn</span>
<lb n="4000"/><span>táinicc ar an gcóip sin cóch tiugh gaoithe</span>
<lb n="4001"/><span>ón bhflathas le fuaim ar fuaid an tighe acu</span>
<lb n="4002"/><span>do líon uile an áit is cách 'na suighe 'stigh.</span>
<lb n="4003"/><span>Táinig eir gach neach fá seach don bhuighin sin</span>
<lb n="4004"/><span>teangtha tine chuir luisne 'na gcroidhe acu,</span>
<lb n="4005"/><span>don Spiorad Naomh go léir iad líonta,</span>
<lb n="4006"/><span>is tug dóibh labhairt a dteanguin gach tíre.</span>
<lb n="4007"/><span>Dobhí faoi an dtaca sin sa chathair go líonmhur</span>
<lb n="4008"/><span>ro-iomad deóruighe ó chósdaoibh ríoghachta,</span>
<lb n="4009"/><span>is ó gach náisiún dá háitiughadh daoine</span></p>
</div>
<pb n="195"/>
<div><lb n="4010"/><p><span>is gach taobh faoí an spéir san chrích sin.</span>
<lb n="4011"/><span>Do ghluais na habsduil chum teagaisg gan raoineas</span>
<lb n="4012"/><span>le seanmóir fhollus don phobul eir Íosa,</span>
<lb n="4013"/><span>do chnósuigh chuca na murrtha daoine</span>
<lb n="4014"/><span>'s a raibh san mbaile 'tabhairt aire dá bhfuighlibh.</span>
<lb n="4015"/><span>Do labhragh leó go leór air Íosa,</span>
<lb n="4016"/><span>is leis gach pearsuin a dteanguin a thíre,</span>
<lb n="4017"/><span>is sin a n-oirchéill, go soilléir líomhtha,</span>
<lb n="4018"/><span>mar gomadh díobh féin gach aoinneach díobh sin.</span>
<lb n="4019"/><span>Do glacadh iomarca iongantuis tríotha</span>
<lb n="4020"/><span>is gur Ghaleléin iad nár thriall dá dtíorthuibh.</span>
<lb n="4021"/><span>Adubhairt lucht magaidh leó d'aicme na n-Íodhal</span>
<lb n="4022"/><span>go rabhadar lán go brághaid d'fhíontuibh.</span>
<lb n="4023"/><span>Is adubhairt Peadar dá bhfreagairt narbh fhíor sin</span>
<lb n="4024"/><span>gan trí huaire 'ló acu fós eir gcríochnugh,</span>
<lb n="4025"/><span>is d'innis dóibh uile a dturus eir Íosa</span>
<lb n="4026"/><span>is ar tharraigidar fáidhe is Dábhí air an Rígh sin.</span>
<lb n="4027"/><span>Do shásuigh a mbriathar iad 's a Sgríbhinn,</span>
<lb n="4028"/><span>gur iompuigh go tapa dá mbaisde trí mhíle.</span>
<lb n="4029"/><span>Do dhíoladar a dtalamh, a mathas 's a maoi chnoic</span>
<lb n="4030"/><span>dá roinn go coitchionn ar bhochtuibh an ríochtanuis.</span>
<lb n="4031"/><span>Ní leanfad duit feasda ar aithris a ngníorrtha,</span>
<lb n="4032"/><span>acht an t-éifeacht uile chuirim san chrích si:</span>
<lb n="4033"/><span>gach moladh, glóire, onóir is buidheachus</span>
<lb n="4034"/><span>do thabhairt don Tríonóid bhith-bheó.  Fínit.</span>
<lb n="4035"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Beatha Chríost

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Beatha Chríost

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
