Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "&#8230;">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaí an tSaoghail - Léigheann & Oideachas</title><author><name type="main">Feargus Finnbhéil</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1905_01_28_03</note>
                         <note type="L">03</note>
                         <note type="B">1905</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1905_01_28_03</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Feargus Finnbhéil</author><title>Cúrsaí an tSaoghail - Léigheann & Oideachas</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1905</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaí an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Léigheann &amp; Oideachas.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Guth ar an Sliabh.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Cúis gháire is lúthgháire chughainn,</span>
<lb n="8"/><span>bhíos gá cheapadh gur mé héin an guth</span>
<lb n="9"/><span>ar an sliabh, nó gur labhair na hEas-</span>
<lb n="10"/><span>puig an tseachtmhain seo ghabh thorainn.</span>
<lb n="11"/><span>'Sé deir siad soin, agus ní chuirid siad</span>
<lb n="12"/><span>fiacal ann, ná beidh againn ghá dhéanamh</span>
<lb n="13"/><span>acht an ceart nuair a thabharfamíd fogha </span>
<lb n="14"/><span>fearamhail fé Ghallaibh na hÉireann,</span>
<lb n="15"/><span>mar gur b'iad atá ag déanamh an</span>
<lb n="16"/><span>díoghbhála ar fad dúinn.  Tá na col-</span>
<lb n="17"/><span>áisdí, adeir siad, agus a leanann iad i</span>
<lb n="18"/><span>lámh na nGall, cé gur againn-ne is</span>
<lb n="19"/><span>fearr ceart chúcha, agus an méid ughdar-</span>
<lb n="20"/><span>áis agus lámh suas a thugann na coláisdí</span>
<lb n="21"/><span>dhóibh gur b'amhlaidh a chuirid siad i</span>
<lb n="22"/><span>bhfeidhm é chum sinn-ne do choimeád</span>
<lb n="23"/><span>fé chois.  Agus, adeir na hEaspuig,</span>
<lb n="24"/><span>níl ag Gaedhealaibh acht gan an lámh</span>
<lb n="25"/><span>uachdair a leigint leo súd as so</span>
<lb n="26"/><span>amach, ní ins na coláisdíbh amháin acht</span>
<lb n="27"/><span>ar aon ocáid eile, muna dtagaid</span>
<lb n="28"/><span>siad ar malairt comhairle láithreach.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>'Seadh, is maith é sin, agus má's maith</span>
<lb n="31"/><span>is mithid.  Acht cad tá ar an ndúthaigh</span>
<lb n="32"/><span>eile go léir ná tagann a nglór chúcha?</span>
<lb n="33"/><span>An balbh atáid siad, nó an eagla atá</span>
<lb n="34"/><span>ortha roimis, an sgoil bheag Gall atá</span>
<lb n="35"/><span>'n-ár measg, sgoil bheag gan áird?</span>
<lb n="36"/><span>Tá a lán daoine agus is dóigh leo go</span>
<lb n="37"/><span>bhfuil an cheist seo bun os cionn leo,</span>
<lb n="38"/><span>mar gur ceist í a bhaineas le creideamh.</span>
<lb n="39"/><span>Is greannmhar an tuairim sin, mar a</span>
<lb n="40"/><span>shamhluigheann sé dhamh-sa.  Le fogh-</span>
<lb n="41"/><span>luim iseadh bhaineann an cheist ó bhun,</span>
<lb n="42"/><span>agus baineann sí go speisialta leis na</span>
<lb n="43"/><span>neithíbh go bhfuil muinntir na Gaedh-</span>
<lb n="44"/><span>luinne cúramach ionnta.  Dá mba</span>
<lb n="45"/><span>páganaigh muinntir na Gaedhluinne</span>
<lb n="46"/><span>nó ár bhfurmhór, i n-ionad bheith 'n-ár</span>
<lb n="47"/><span>gCaitilicíbh, cad chuige go leigfimís</span>
<lb n="48"/><span>do Ghallaibh an fhoghluim sin a chosg</span>
<lb n="49"/><span>orainn, ná a dtoil féin d'imirt</span>
<lb n="50"/><span>orainn 'na taobh?</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>'Sé thug dos na hEaspuig labhairt</span>
<lb n="53"/><span>an turas so, muinntir Choláisde na</span>
<lb n="54"/><span>Tríonóide agus cara dhóibh darab ainm</span>
<lb n="55"/><span>an Ridire Seaghán Nutting, cara an</span>
<lb n="56"/><span>lae chruaidh dar leis féin, a thairisgint</span>
<lb n="57"/><span>breab do Chaitilicíbh acht dul isteach</span>
<lb n="58"/><span>sa choláisde sin.  Bhí 'fhios acu sul ar</span>
<lb n="59"/><span>dheineadar an tairisgint gur d'ain-</span>
<lb n="60"/><span>deoin na nEaspog a théidheann aon</span>
<lb n="61"/><span>Chaitilicidhe isteach sa choláisde chéad-</span>
<lb n="62"/><span>na.  Níor bh'é an chéad uair é ag an</span>
<lb n="63"/><span>ndream chéadna ag tairisgint bhreab,</span>
<lb n="64"/><span>acht b'fhéidir go bhféachadís rómpa an</span>
<lb n="65"/><span>chéad uair eile.  Mholfainn an chraobh</span>
<lb n="66"/><span>dóibh aon lá riamh chum beart leibid-</span>
<lb n="67"/><span>each a dhéanamh.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Bhí daoine eile ag caint mar gheall</span>
<lb n="70"/><span>ar an gceist seo le déidheanaighe.</span>
<lb n="71"/><span>Séarlas Máirtín éigin atá i mBaile</span>
<lb n="72"/><span>Átha Cliath, agus comhaltas atá 'na</span>
<lb n="73"/><span>theannta, 'sé bheadh uatha Árd-Sgoil</span>
<lb n="74"/><span>Chaitilicidhe ná beadh aon ughdarás ag</span>
<lb n="75"/><span>an gcléir innti, pé dream eile a</span>
<lb n="76"/><span>gheobhadh lámh innti nó ná fuigheadh.</span>
<lb n="77"/><span>Ní dóigh liom go mbeadh an sgoil a</span>
<lb n="78"/><span>sháiseochadh iad soin ana-Ghaedhealach.</span>
<lb n="79"/><span>Thug Steafán Guinn leis oráid uaidh,</span>
<lb n="80"/><span>agus thug sagart dá raibh láithreach a dhóth-</span>
<lb n="81"/><span>ain de fhreagra air nuair adubhairt sé</span>
<lb n="82"/><span>nár thuig Steafán i n-aon chor cad tá</span>
<lb n="83"/><span>uainn.  Seo rud ná tuigim-se, cad</span>
<lb n="84"/><span>chuige gur tugadh cuireadh chum labhar-</span>
<lb n="85"/><span>tha do Steafán Guinn, “le n-a leath-</span>
<lb n="86"/><span>bhróg Ghallda is a leath-bhróg Ghaedh-</span>
<lb n="87"/><span>ealach.”</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Níor mhisde liom a chur i n-umhail</span>
<lb n="90"/><span>do lucht breibe agus do lucht teanga liom</span>
<lb n="91"/><span>leo agus do sheoiníníbh ná fuil aon fhonn ar</span>
<lb n="92"/><span>Ghaedhealaibh, mo leithéid-se agus do leith-</span>
<lb n="93"/><span>éid-se, a léightheoir, druim lámha a</span>
<lb n="94"/><span>thabhairt leis an gcléir mar mhaithe le</span>
<lb n="95"/><span>Gallaibh agus le lucht comharthaí sóirt.</span>
<lb n="96"/><span>D'inneosainn rud eile leis dóibh, i</span>
<lb n="97"/><span>gcás ná tiocfadh sé i gan fhios ortha,</span>
<lb n="98"/><span>ná fuil aon fhonn orainn acht fonn</span>
<lb n="99"/><span>bheith i n-uachdar san oileán so.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Feargus Finnbhéil</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - Léigheann & Oideachas

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaí an tSaoghail - Léigheann & Oideachas

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
