Historical Irish Corpus
1600 - 1926

The Inman Line and the Irish Language

Title
The Inman Line and the Irish Language
Author(s)
Údair éagsúla,
Composition Date
1883
Publisher
Nolan Bros

Search Texts

Poetry/Prose
1600 1926


An Gaodhal



THE INMAN LINE
AND THE IRISH LANGUAGE.



Da mhéid líne do Ghallongaibh do rachan tar an Atlantic, ní'l aithine
níos feárr, agus ní'l líne díobh is feárr teist; ná an líne gortha "In-
man Líne."



A d'taobh a h-árdchéime, atá se áirimhighthe airthe; gur bhí an cheud líne
do thóg taisdiolachaibh stúire ar d-tús. Agus an pasaiste do ghiorrúgh-
adh don eiseire méodhanach, ó cúig no se sheachtmhuine; go seacht no ocht
do laethibh. Mar an g-ceudna dob í ar d-túis d'atharuigh an sean dlíghe;
do thugach don eiseire an méid sin bídh airimhithe, go dtí an nós is ró
fhearr; flúirse do bhiadh do chur ar bórd iona láithir: agus gan amhras
don chuid is fearr, noch go n-déinid na ceannaibh-urraid an "Líne Inman."
Gnáthughadh fós a d-taisdiolachaibh do ríaradh, agus go cinnte a d-taisd-
iolachaibh tosaicc, go ro cneasda, caoin, ionas go bh-fuil sé suíghte le lei-
treacha ó'n Athair Tomás do Búrc, an Domhinicán milis briathrach, agus
ó'n Athair Cairbre, roimhe so; ceann-críche a uird, inn Éirinn, agus a-
nois bis-taoiseach don domhan uile, anois tá na chomhnuidhe san Róimh.



LEITIR AN ATHAR DO BÚRC.
(FATHER BURKE'S LETTER)



Sirim mo lán buidheachais do chur chum na saoithibh Inman a d-taobh na
subhailcidhe bronadh orm; go lan buidheach anois tá me a d-taobh na cneas-
dachta pearsanta do bronadh orm, acht fós ta me níos buidhiche ar son
an chúraim agus an chneastacht noch bronnuir ar mo choimhthíreachaibh bhoch-
ta ar bord longaibh mórghalacha don Líne Inman.



Do tangadh go America, in aon d'bhur n'Galaraidhe breaghthadh, do bhí
suas le trí cheud eisirighe Gaodhalacha in san stúir. An cheannsacht agus
an chneastacht do tugadh doibhsin na h-eisíreachaibh, do tharrangadh uatha
labartha buidheachais agus sásdachta.



Do bhí saorchead agamsa dul iona measg, agus ag cach teacht chugam-
sa, gach aon tráith. Ata dóchas agam agus orraidhím, noch go bh-fíadheach
mo chomhtíreachaib an cheannsacht so a g-comhnuidhe, cho maith is do conarc-
sa ar bórd na n-Galairighe Inman.



Atáim, a shaoithibh ionmhuine,
Libhse go dílis,
Tomás N. Do Búrc.



LEITIR AN ATHAR CAIRBRE.
(FATHER CARBERY'S LETTER)



Conairc mé aga ó shoin, in sna papeuraibh núdhachta, go raib conspóid
a d-taobh na lintíghibh do longaibh gaile, ata a ruith eidir Eobroch Nuadh
agus Libherpool. Tuigim go bh-fuil sé ceart domhsa ma ghnaiteolas d'in-


L. 221


isint, an tan a bhídheas ar bord an 'Chaithir-Richmond," don Líne Inman,
noch a d'fhag baile na Banríogaine an cheud lá do mhitheamh, le 1240 do
Fhíonngallaibh, agus le 240 do Ghaodhail eisearaibh. Do chuadhla roimhe sin
ar an drochuraid do fuair eisearachaibh, do bhíos mídhshuaimhneach chum cun-
tas d'fhaghail dom féin ar níghthibh cinte. Ar an adhbar sin, do chuadhas
tré gach seomra go moch ar maidin, go deunach astoídhche agus eidir tra-
thaibh.



An tordughadh agus an dia-umchur eidir an taisdiolachaib, dob urradh
chum gnath-shogh agus léir beusa. An Saoi Jones bhí os cionn n' eisearach-
aibh in a neamhshuaibhneacht a d-taobh matasa dhoibh, thoispeain se fior chroidh-
e athar, don drong neamhphósda do tugadh seomraidhe faoi leith.



Do tugadh aire mhór do ghlan aorughadh na loinge augs do bhí an biadh
breagh pluirseach.



Is iomdha traith do thugas liom duine uasal ó'n Osdacht, chum go bh-feic-
imís cailígheacht an bhídhig do bhí ag na daoine ag na béilídhe tráthumhala.



Bhí an mhairt-fheoil go priomh ádhluinn, agus a d-taobh na muic-fheola do
shilfagha gur tógadh í le dia-rún, An t-arrán do tugadh do na h-tisear-
achaibh bhí don chuid cheudna do tugadh do thaisdiolachaibh an ósda. Do bhídh-
eas chomh neamhshuaimhneach sin a d-taobh na birte so do ndeacas go min-
ic ar chuaird fo tigh na fuinnte ionas go bh-feicfinn ollamhugh'dh an aráin.



Air an dara Domhnach do tugadh gach uile chomtrom uadh na h-oiffic-
eachaibh agus áit choir dollamhughadh chum orthaidh do léigheadh don drong
Chaitilicidhe, agus aire mhór do thógaint noch nach curfuidhe earraid ar
bith ortha, ar feadh gnodhthughadh seirbhise an chreidimh. Agus fós
cabhair do thabhairt dom faoisdeine chur ar bun noch gur bh-féidir le h-
aon d'fhághail, 'nar mhaith leis teacht.



An tan do thugan daoine teas intinneach milleán dearmada, agus
tarchuisne do lucht aistrighthe eisearaibh budh cheart do chur d'iochaibh or-
tha a chur síos an dáta na loinge agus a h-ainim, an líne ionar leis í a-
gus an uair d' fhág sí cuan.



Is féasach domhsa gur h-áiriomhadh an míchlú sin, do cheapas am aigne,
an tan do ghlacfuinn cuan in Eobrach Nuadh, teacht amach lem chómhrádh
go toilteanach deagh-chroidheach ar mo bharramhuil, an úsáid do mholadh do
fuair eisearachaibh uadh oifficidhe na loinge maithe "Cathair Richmond,"
don líne Inman.



Agus air feadh mo thurrais fhairsing thríd na Státaibh Aonta, gur d'
tug sé sult mór dom chum mo gnaitheolas do thabairt d'easbogaibh, do
shagartaibh, agus do dhaoine, noch gur shoghmar liom teangabhail leo ar
Feeadh mo stad, in san tír so.



Mhar ghraidhim an comhthrom síghlim gur cheart domhsa fiadhnaise thabh-
airt air an aire do conarc tabhartha d'eisearachaibh bochta, taid ag
cuardugh baile nuadh a d-tír iasachtach.



Leanaim le umad urraimá,
Libhse a g-Críost,
Joseph J Cairbre, O.S,
Rianta a d-Teampoll Naomh Bhincent Ferrer, a n-Eobroch Nuadh.



Is féidir le ceannaibh urraid an Líne Inman do thabairt mar fos-
neis go ro urramach ar a Ardtreise Cardinal Mac an Blosgaidh; ar
Dhochtúr Lochlin, Easbog Bhruachlinge: ar d.r. Giobún, Ard Easpog Bhal-
timóre; ar dr. Corragán, Árd Easpog Eobroch Nuadh; ar Dhochtúr O'
Catháin, Easpog Richmond; ar Dhochtúr O'Connaill, Easpog Ghleann-


L. 222


feurmhar, Cal; ar D R. Gilmor, Easbog Chlebheland, Ó,; ar ro urram-
ach m. D. Lillighe, críochadóir, do ord Dominicán, S. A.



Agus ar an ro urramach U. J. Ó'Beoláin Cronerbugh, Caomhan, Éir-
e: ar Bhrathair Pádruig Cabhar taoisicc, brathar Chríosdúla, Phárais;
ar Bhrathair Saorbreathach, faraloir braithre Críosdúla Eobraich Nuaidh
ar Bhrathair Antoin, stiúirightheoir Chollaiste Mhanchester, ar Bhrathair
Seamus O Domhnill, Gaillimh, Éire.



Agus mar an g-ceudna ar thaintibh don chléir in gach uile chríoc-chléire
insna Staitibh Aonta, chomh maith le cléireacht do gach ord, noch do thais-
til leis an Líne Inman. Agus go bh-fuilid go ro fhonnmhar chum fiadh-
nuise do thabairt ar son choimhthromacht na n-úsaide atá tugthadh d'a d-
thaisdiolachaibh.



Cuirreann na cuideachta Galaire uadh Libherpool le slighe Baile na
Banrioghaine, gach seachtmhuin, díreach do Eobhrach Nuadh. An tan do ghabh-
an na taisdiolachaibh tír, taid faoi réir na g-comhachtóirigh Eisearachta
do Stát Eobrch Nuadh.



Do rataoibh pasaiste, data fagbhala cuain agus nighthibh cinnte eile, 7c.



Fiafruigh don Chuideachta longaile "Inman," teóraighthe 22 sraid Uis-
geach, Libherpool.



C agus U.D. Séidhmér agas a chuideachta, Baile na Banrioghaine, no
go aon mhaor admhuighthe do bhaineas leis an Líne Inman.

19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Royal Irish Academy
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services